1. Określ istotę reprodukcji gospodarczej - jej pojęcie, uwarunkowania oraz rodzaje.

Reprodukcja polega na odtworzeniu wszystkich warunków niezbędnych dla zachowania ciągłości procesów produkcyjnych w społeczeństwie. Oznacza to konieczność przekształcania części produktów pracy ludzkiej w środki produkcji, stanowiące elementy nowej produkcji.

Proces produkcji posiada nie tylko stronę materialną, ale również społeczną. Oznacza to, ze ludzie tworzą w tym procesie określone stosunki społeczne. We wszystkich formacjach społeczno - gospodarczych wraz z odtwarzaniem materialnych warunków niezbędnych dla zachowania ciągłości procesów produkcyjnych odtwarzane są także typowe dla tej formacji stosunki społeczno - ekonomiczne. Historycznie ukształtowały się dwa podstawowe rodzaje reprodukcji: prosta i rozszerzona. W formacjach przedkapitalistycznych dominowała reprodukcja prosta, ale w poszczególnych fazach rozwoju formacji występowały okresy reprodukcji rozszerzonej. Dla gospodarki rynkowej typową jest reprodukcja rozszerzona.

Reprodukcja prosta

Polega na tym, że rozmiary produkcji i jej struktura w kolejnych okresach gospodarowania nie zmieniają się. Przy tej reprodukcji zużyte środki produkcji odtwarzane są w dotychczasowych rozmiarach, na zmienionym poziomie pozostaje zatrudniona w procesie produkcji siła robocza, jej kwalifikacje i nawyki produkcyjne.

Reprodukcja rozszerzona

Proces produkcji, w którym dokonuje się nie tylko proste odtworzenie zużytych środków produkcji i siły roboczej, ale ma miejsce także zwiększenie ich zastosowanie. Efektem tego procesu jest wzrost rozmiarów produkcji, gospodarka rozwija się dynamicznie, dokonuje się unowocześnienie aparatu wytwórczego i poprawa struktury gospodarki.

Uwarunkowania reprodukcji

O tym, jaki typ reprodukcji dominuje w gospodarce narodowej decyduje zdolność gospodarki do akumulacji. Jest ona procesem gromadzenia kapitału, czyli procesem zwiększania ilości środków produkcji i siły roboczej zatrudnionej w gospodarce narodowej. Wynika z tego, że przy reprodukcji prostej akumulacja w ogóle nie występuje. Reprodukcję rozszerzoną charakteryzuje akumulacja dodatnia, a reprodukcję zwężoną akumulacja ujemna.

2. Określ istotę makroekonomii - jej pojęcie i zakres makroekonomii, podstawowe kategorie oraz główne teorie.

Makroekonomia jest badaniem gospodarki narodowej jako całości lub też badaniem jej znaczących części. Odnosi się do ogólnego obrazu gospodarki narodowej, a nie do szczegółów działalności gospodarczej danego kraju. Postrzega przy tym gospodarkę nie tylko wewnętrznym(narodowym), ale również zewnętrznym(zagranicznym-regionalnym i światowym). Zakres działania makroekonomii, to między innymi:

• Obserwacja całości produkcji(wytwarzania) oraz sprzedaży dóbr i usług;

• Ocena ilości pieniędzy wydanych przez wszystkich konsumentów oraz producentów;

• Śledzenie ogólnego poziomu cen lub średniej wszystkich cen;

• Badanie dochodów wszystkich zatrudnionych i globalnej liczby wszystkich zatrudnionych w gospodarce;

• Określenie wpływu gospodarki zagranicznej na rozwój gospodarki krajowej.

Makroekonomia to głównie teoria cen czynników wytwórczych i zachowania się podmiotów gospodarczych w zależności od kształtowania się tych cen oraz utargów, kosztów produkcji i zysku bądź też cen dóbr konsumpcyjnych, dochodów konsumenta i jego indywidualnych preferencji. Jest ona także teorią tworzenia i podziału dochodu narodowego z uwzględnieniem polityki pieniężnej banku centralnego i polityki fiskalnej państwa. Podstawowe kategorie makroekonomiczne:

• inflacja,

• wzrost gospodarczy,

• zatrudnienie,

• bezrobocie,

• międzynarodowe stosunki gospodarcze,

3. Wskaż i omów podstawowe współzależności praktyki makroekonomicznej.

Istota podstawowych problemów i współzależności praktyki jest dostrzegana w modelu systemu makroekonomicznego skonstruowanego jako zbiór współzależnych zmiennych czynników, uwarunkowań oraz mechanizmów zależnościowych. Zakłada on istnienie: czynników(zmiennych) sterujących pobudzającymi zagregowaną podaż i popyt; bloku wzajemnego oddziaływania zagregowanego popytu i zagregowanej podaży - tworzącego w istocie mechanizm makroekonomiczny. Wszystkie współzależności przedstawia model funkcjonowania makrogospodarki.

4. Określ istotę polityki makroekonomicznej ( fiskalnej, monetarnej, dochodowej ).

Polityka makroekonomiczna to oddziaływanie rządu na zachowania się gospodarki jako całości, za pośrednictwem całej gamy narzędzi polityki gospodarczej.

Zadanie: poprawa bytu większości lub całej ludności kraju przez dążenie do realizacji celów:

• pełne i stabilne zatrudnienie,

• rozsądna stabilność cen,

• wysokie i coraz wyższe zarobki,

• inne cele o charakterze międzynarodowym,

Realizacja wymaga poniesienia kosztów, wiążących się z poświęceniem pewnych wolności indywidualnych. Rozważając jakiś problem makroekonomiczny trzeba odnaleźć odpowiedzi na pytania:

• Jak ważny jest dany problem?

• Jak można przyczynić się do jego rozwiązania?

• Jakim kosztem ten problem rozwiązać?

Rodzaje polityki makroekonomicznej:

• polityka fiskalna (budżetowa)-regulowanie popytu przez dochody budżetowe

• polityka monetarna (pieniężna, pieniężno-kredytowa)- określanie sposobów sterowania podażą pieniądza oraz kształtowanie odpowiednich związków pomiędzy pieniądzem, produkcją i inflacją

• polityka dochodowa (płac i cen)- istotą jest nakłanianie do przestrzegania określonych wytycznych kształtowania płac i cen.

• zagraniczna polityka gospodarcza- oddziałuje na powiązania międzynarodowe za pomocą licznych instrumentów ekonomicznych i administracyjnych.

5. Omów problem zatrudnienia - jego pojęcie, uwarunkowania i strukturę.

W wymiarze gospodarki narodowej zatrudnienie wyraża określoną liczbę osób wykonujących pracę na podstawie obowiązujących norm prawnych i ujmowanych w statystkach zatrudnienia, ubezpieczeń i organizacji związkowych. Istotę kwestii zatrudnia wyrażają pojęcia siły roboczej, zatrudnionych oraz bezrobotnych.

Siła robocza - w ekonomii oznacza część społeczeństwa w wieku produkcyjnym, która jest w stanie pracować. Zatem jest to suma aktywnych zawodowo i bezrobotnych.

Pod pojęciem bezrobotnego można rozumieć osobę niezatrudnioną, nie prowadzącą działalności gospodarczej i nie wykonującą innej pracy zarobkowej, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia (w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy).

Uwarunkowania zatrudnienia:

Demograficzne-wpływają bezpośrednio na wielkość i strukturę zasobów siły roboczej. Ściśle powiązane z uwarunkowaniami biologicznymi. Obejmują m.in. zjawiska: rodność, płodność, umieralność ogólna i umie. Niemowląt, przyrost naturalny, migracja ludności.

Społeczne- związane z osiągniętym poziomem rozwoju społecznego i realizowaną polityką społ. Związane z kwestiami: wymiar czasu pracy, zakres świadczeń społ., warunki przechodzenia na emeryturę, rentę, dostępność kształcenia, skala zatrudnienia i bezrobocia, zakres i formy pomocy społecznej. Możliwość podjęcia pracy w niepełnym wymiarze, warunki współpracy z innymi ludźmi. Te uwarunkowania charakteryzuje sprzyjanie komunikowaniu się ludzi.

Ekonomiczne-najważniejsze, zdeterminowane przede wszystkim. Poziomem i strukturą. Produktu narodowego, a w konsekwencji możliwościami wzrostu gospodarczego. Z punktu widzenia ty uwarunkowań zatrudnienie jawi się jako ważny czynnik produkcji, źródło dochodów pracowniczych w formie płac oraz czynnik kształtowania równowagi społecznej.

6. Omów problem bezrobocia - jego istotę, rodzaje, mierniki.

Bezrobocie jako kategoria makroekonomiczna to zjawisko gospodarcze charakteryzujące się tym, że większa lub mniejsza liczba osób zdolnych do pracy i poszukujących pracy nie znajduje zatrudnienia.

Podstawowym miernikiem wielkości bezrobocia jest stopa bezrobocia, czyli stosunek liczby bezrobotnych zarejestrowanych do liczby ludności aktywnej zawodowo (tj. pracującej i bezrobotnej łącznie) wyrażony w procentach.

Bezrobocie frykcyjne - jest rezultatem ruchu zatrudnionych na rynku pracy; ludzie zmieniają zawód, pracę, przenoszą się do innej miejscowości i pozostają krótko na rynku pracy. To bezrobocie występuje w każdej gospodarce, także w warunkach pełnego zatrudnienia. Jest ono korzystne dla gospodarki, gdyż umożliwia znalezienie w krótkim czasie pracowników.

Bezrobocie koniunkturalne lub recesyjne - pojawia się wówczas, gdy następuje spadek popytu, produkcji i aktywności gospodarczej.

Bezrobocie strukturalne - wynika z nieaktywności struktury podaży siły roboczej i popytu na nią na rynku pracy. Wynikać może ono z szybkich zmian strukturalnych zachodzących w gospodarce, za którymi nie nadąża szkolnictwo zawodowe i ogólne. Bezrobocie strukturalne występuje także wówczas, gdy zasoby kapitałowe są niewystarczalne dla zatrudnienia zasobów pracy.

Bezrobocie technologiczne - wynika z postępu technicznego automatyzacji i mechanizacji procesów wytwórczych, które mają charakter praco-oszczędny. Pojawia się ono, gdy tempo wzrostu gospodarczego jest niskie, a inwestycje mają charakter modernizacyjny, prowadzą do wzrostu i unowocześnienia produkcji przy spadku zatrudnienia.

Bezrobocie sezonowe - jest efektem wahań aktywności gospodarczej w różnych porach roku, spowodowanych zmianą warunków klimatycznych.

Bezrobocie globalne -obejmuje całe bezrobocie występujące w danej gospodarce bez względu na jego powody.

Bezrobocie przymusowe - obejmuje osoby pozbawione pracy ze względu na sytuacje na rynku pracy (brak miejsc pracy).

Bezrobocie dobrowolne - obejmuje osoby pozostające bez pracy ponieważ nieakceptują oferowanych warunków na rynku pracy ( zbyt niska realna stopa płac).

Bezrobocie cykliczne - obejmuje tych bezrobotnych, którzy pozostają bez pracy albo z powodu pogorszenia sytuacji koniunkturalnej ( bezrobocie koniunkturalne) albo z powodu cykliczności procesu produkcji.

Bezrobocie jawne - obejmuje wszystkich bezrobotnych zarejestrowanych w oficjalnych statystykach.

Bezrobocie ukryte ta część zasobów siły roboczej, która jest niewykorzystana i niezarejestrowana tworzą ją :

• osoby w wieku produkcyjnym, które przeszły na wcześniejszą emeryturę,

• przerosty zatrudnienia w niektórych działach gospodarki,

• zatrudnieni w niepełnym wymiarze.

7. Omów problem zasobów siły roboczej na rynku pracy - ich istotę, gospodarowanie nimi oraz politykę ich kształtowania.

ZASOBY SIŁY ROBOCZEJ - obejmują osoby w wieku produkcyjnym zdolne do pracy i gotowe do jej podjęcia na typowych warunkach istniejących w gospodarce. Gospodarowanie siłą roboczą wymaga uwzględnienia jej specyfiki, a więc zastosowania obok kryteriów ekonomicznych także kryteriów naturalnych (np. demograficznych, fizjologicznych, biochemicznych) i społecznych (np. prawnych, kulturowych).

Gospodarowanie sprowadza się do przygotowania siły roboczej do pracy, jej wykonaniu i spożytkowaniu jej efektów co przejawia się realizacją 4 procesów:

• odnowa siły roboczej

• przyrost siły roboczej

• alokacja siły roboczej

• wykorzystanie siły roboczej

8. Istota inflacji - pojęcie, rodzaje, przyczyny jej wystąpienia oraz mierniki.

Inflacja to proces trwałego wzrostu ogólnego poziomu cen przy uwzględnieniu zmian jakości towarów w pewnym czasie

Rodzaje inflacji ze względu na:

Czas trwania

• chwilowa(krótkookresowa)

• trwała(długookresowa)

Tempo

• pełzająca

• krocząca

• galopująca

• hiperinflacja

Związki z koniunktura gospodarcza

• stagflacja

• slumpflacja

Źródła powstania

• popytowa

• podażowa

Przyczyny:

• nadmierny popyt przewyższający podaż

• nadmierny wzrost kosztów

• nadmierna emisja pieniądza

• niezrównoważony budżet państwa(wydatki przewyższają wpływy)

• długookresowe dodatnie saldo bilansu handlowego(export przewyższa import)

Mierniki:

• index cen dóbr konsumpcyjnych

• stopa inflacji cen dóbr konsumpcyjnych

• index cen dóbr produkcyjnych

9. Istota międzynarodowych stosunków ekonomicznych.

To część ogólnych stosunków ekonomicznych nawiązywanych na forum międzynarodowej działalności gospodarczej, obejmują one:

• międzynarodowy podział pracy

• międzynarodowy obrót gospodarczy

• międzynarodową wymianę towarów

• międzynarodową wymianę usług

• międzynarodowe obroty kapitałowe

• międzynarodowe przepływy technologii

• międzynarodowe przepływy siły roboczej

• międzynarodowe stosunki finansowe

10. Omów problem międzynarodowego podziału pracy i .międzynarodowego obrotu gospodarczego.

Międzynarodowy Podział Pracy to trwałe zainteresowanie przynajmniej dwóch państw pracą na potrzeby obrotu międzynarodowego. Ma charakter strukturalny - różne struktury gospodarek, różnych państw, konsekwencją podziału międzynarodowego pracy jest dostosowywanie się do siebie struktur gospodarczych. Szczególna forma społecznego podziału pracy powstałą w wyniku ewolucji a dokonującą się pomiędzy podmiotami prowadzącymi działalność w ramach różnych gospodarek różnych krajów. Konsekwencją tego była specjalizacja, która umożliwiła powstanie dużych nadwyżek produkcyjnych i powstanie luk popytowych na rynkach zagranicznych.

Międzynarodowy obrót gospodarczy

Rządy poszczególnych krajów prowadzą różną politykę zagraniczną względem zagranicy. Od totalnej izolacji od otoczenia określanej mianem autarkii poprzez znaczną kontrolę zagranicznych kontaktów gospodarczych ,czyli tzw. protekcjonizm, aż po nieskrępowane uczestnictwo w międzynarodowym podziale pracy, a więc hołdowanie idei wolnego handlu. Efekt tych działań-stopień zaangażowania danego kraju w wymianę międzynarodową określa najczęściej przeciętna stopa importu. Miernik ten stanowi procentowy udział importu w produkcie narodowym brutto.

11. Określ istotę wzrostu i rozwoju gospodarczego oraz dokonaj podziału i scharakteryzuj czynniki wzrostu gospodarczego.

Wzrost gospodarczy - zwiększenie się rocznej produkcji dóbr i usług w kraju. Jeśli w kolejnym roku w całej gospodarce uda się sprzedać więcej towarów i usług niż w roku poprzednim - mamy do czynienia ze wzrostem gospodarczym. Kiedy jesteśmy w stanie więcej zarobić, źródłem wzrostu jest nasza praca. Ale jeśli w tym samym czasie, gdy wzrosły nasze zarobki, o tyle samo podniosły się ceny towarów, które kupujemy, mieliśmy do czynienia tylko ze wzrostem nominalnym.

Mierniki wzrostu gospodarczego

• produkt krajowy brutto - całkowita wartość dóbr i usług wytworzonych przez społeczeństwo w ciągu danego roku na terenie danego kraju(kiedy rośnie PKB społeczeństwo staje się bogatsze),

• produkt narodowy brutto - całkowita wartość wyrobów i usług wytworzonych przez obywateli danego kraju w ciągu jednego roku, PNB uwzględnia również dochody krajowych firm uzyskane za granicą, nie uwzględnia dochodów obcych firm działających w kraju,

• stopa wzrostu dochodu narodowego (lub realnego produktu krajowego brutto). Oznacza ona stosunek przyrostu dochodu narodowego w badanym okresie do wielkości dochodu narodowego w okresie bazowym.

• wielkość produktu PKB przypadająca na jednego mieszkańca.

Rozwój gospodarczy jest długofalowym procesem przemian dokonujących się w gospodarce. Obejmuje zarówno zmiany ilościowe, dotyczące wzrostu produkcji, zatrudnienia, inwestycji, rozmiarów funkcjonującego kapitału, dochodów, spożycia i in. wielkości ekonomicznych charakteryzujących gospodarkę od strony ilościowej (wzrost gospodarczy), jak również towarzyszące im zmiany o charakterze jakościowym. Jest terminem szerszym, ponieważ oprócz zmian ilościowych obejmuje zmiany jakościowe (zmiany organizacji społeczeństw).

12. Określ istotę, dokonaj podziału oraz scharakteryzuj bariery wzrostu gospodarczego.

Bariery wzrostu gospodarczego

Bariery rozwoju gospodarczego są bardzo zróżnicowane w zależności od: osiągniętego poziomu rozwoju, historycznie ukształtowanego sposobu i poziomu życia ludności, powierzchni i zaludnienia kraju, położenia geograficznego, zasobności w bogactwa naturalne, tradycji wytwórczych i kulturalnych, kierunków specjalizacji produkcji i usług, udziału w międzynarodowym podziale pracy i innych. Bariery rozwoju grupować można według różnych kryteriów. Z reguły wyodrębnia się 4 główne aspekty rozwoju gospodarczego: polityczny, społeczny, techniczny i przyrodniczy.

Bariery polityczno-ekonomiczne

• bariera ustrojowo-ideologiczna

• bariera braku stabilizacji wewnętrznych stosunków politycznych

• bariera politycznego podziału świata

• bariera instytucjonalno-organizacyjna

Bariery społeczno-ekonomiczne

• bariera demograficzna

• bariera konsumpcji (płacy realnej)

• bariera infrastruktury społecznej

Bariery techniczno-ekonomiczne

• bariera rzeczowej struktury aparatu wytwórczego

• bariera surowcowo-materiałowa i energetyczna

• bariera infrastruktury technicznej

Bariery przyrodniczo-ekonomiczne

• bariera ekologiczna

• bariera zasobów naturalnych

• bariera żywnościowa

13. Określ istotę koniunktury gospodarczej w gospodarce rynkowej.

W ekonomii pojęcie koniunktury gospodarczej jest dość wieloznaczne. Zazwyczaj jest używane do określania zjawisk mających zasadniczy wpływ na: sytuację, położenie i ogólny stan gospodarki kraju, regionu czy świata, takich jak: ruch cen, produkcji, sprzedaży, zatrudnienia. Traktowane jest przede wszystkim, jako splot warunków wywierających określony dodatni lub ujemny wpływ na stan i dynamikę zjawisk w gospodarce narodowej.

Koniunktura jest synonimem stanu gospodarki. Dobra koniunktura oznacza rozwój gospodarczy, a zła zachwiana równowagę ogólną, spadek produkcji, wymiany towarowej, cen i dochodu narodowego.

14.Określ istotę rachunku narodowego w gospodarce rynkowej i metody jego realizacji.

Rachunek narodowy jest zbiorem logicznie powiązanych ze sobą rachunków makroekonomicznych i bilansów. Jest jednocześnie systemem pomiaru wielkości dóbr i usług wytwarzanych w danym kraju i w danym czasie. Jego istota jest dostarczanie logicznego i wewnętrznie spójnego zestawu definicji i mierników wytworzonej w danym kraju produkcji i usług, dzięki którym można byłoby ocenić stan całej gospodarki. Funkcjonują dwa systemy rachunków narodowych: MPS, oraz SNA.

15.Wskaż i omów determinanty rachunku narodowego.

Państwo pełni role organizatora funkcjonowania gospodarki narodowej. Funkcjonuje w oparciu o dochody, których źródłem są: podatki bezpośrednie, podatki pośrednie. Finansuje zaś dwa rodzaje wydatków: zakup dóbr i usług dla sfery zabezpieczającej funkcjonowanie państwa. Drugi obejmuje wydatki związane z finansowaniem płatności transferowych i zasiłków.

Przedsiębiorstwa to podmioty gospodarcze, które: wykorzystują czynniki produkcji dostarczone przez gospodarstwa domowe do wytwarzania dóbr i usług, płaca gospodarstwom domowym za wykorzystanie czynników produkcji, sprzedają dobra i usługi gospodarstwom domowym.

Gospodarstwa domowe: dysponują czynnikami produkcji, (które dostarczają przed.), otrzymują dochody od przedsiębiorstw w zamian za dostarczane czynniki wytwórcze, wydaja dochody na dobra i usługi wytworzone przez przed.

16. Wskaż i omów mierniki rachunkowości społecznej(produkt krajowy brutto, produkt narodowy brutto, produkt narodowy netto, dochód narodowy, wskaźnik dobrobytu materialnego).

Produkt krajowy brutto, PKB, miernik produkcji wytworzonej na obszarze danego kraju. Jest sumą wydatków gospodarstw domowych na zakup dóbr i usług konsumpcyjnych, wydatków sektora prywatnego na zakup dóbr i usług inwestycyjnych, wydatków państwa na zakup dóbr i usług oraz salda bilansu handlu zagranicznego. PKB może być wyrażony w cenach rynkowych, zawierających podatki pośrednie lub - po ich potrąceniu - w cenach czynników wytwórczych (cenach netto). PKB różni się od produktu narodowego brutto (PNB) tym, że nie uwzględnia dochodu z lokat zagranicznych.

Produkt narodowy brutto, miernik efektów rocznej działalności gospodarki, obliczany przez powiększenie produktu krajowego brutto o wartość dochodów netto z tytułu własności za granicą. Te ostatnie stanowią różnicę pomiędzy napływem dochodów uzyskanych przez obywateli danego kraju za granicą (głównie transfer zysków z kapitałów zainwestowanych za granicą, ale także dochody z pracy) a wypływem dochodów uzyskanych przez cudzoziemców w danym kraju. Dodatnia wartość dochodów netto z tytułu własności za granicą powiększa produkt krajowy brutto (PNB > PKB), ujemna - pomniejsza go (PNB < PKB). PNB jest miarą całkowitych dochodów osiąganych w ciągu roku przez obywateli danego kraju, niezależnie od miejsca (kraju) świadczenia usług przez należące do nich czynniki wytwórcze. PNB w ujęciu względnym (tempo wzrostu) jest miarą wzrostu gospodarczego. W przeliczeniu na 1 mieszkańca wykorzystywany jest jako miara poziomu dobrobytu społeczeństwa.

Produkt narodowy netto, dochód narodowy, miernik efektów rocznej działalności gospodarki, obliczany poprzez odjęcie od produktu narodowego brutto wartości amortyzacji. PNN jest to ilość pieniędzy, jaką dysponuje gospodarka na wydatki na dobra i usługi, po odłożeniu kwoty niezbędnej do odtworzenia zużytego w ciągu roku kapitału trwałego i utrzymania na dotychczasowym poziomie zasobu kapitału i rozmiarów produkcji. Z uwagi na trudności w ustaleniu rzeczywistej wielkości amortyzacji (odpisy amortyzacyjne ustalane dla celów rachunku kosztów nie odzwierciedlają rzeczywistego zużycia kapitału, jest to tylko szacunek) w praktyce częściej wykorzystywany jest produkt narodowy brutto.

17. Określ istotę(pojęcie i rodzaje)równowagi ekonomicznej.

Równowaga ekonomiczna, równowaga gospodarcza, stan gospodarki, w którym zachowana jest równowaga globalnego popytu i globalnej podaży na wszystkich rynkach: dóbr i usług oraz czynników wytwórczych (równowaga rynkowa), a także w wymianie z zagranicą. Inaczej - jest to równoczesne występowanie równowagi wewnętrznej i równowagi zewnętrznej.

Równowaga wewnętrzna, stan gospodarki, w którym globalny popyt na produkty krajowe, zarówno ze strony odbiorców krajowych, jak i zagranicznych, równy jest rozmiarom produkcji zapewniającej pełne zatrudnienie (produkcji potencjalnej). Wszystkie zasoby czynników wytwórczych (pracy, ziemi i kapitału), których właściciele akceptują ukształtowane na ich rynkach ceny (płace, ceny ziemi lub poziom renty gruntowej, stopy procentowe), są wykorzystane, a wytworzone przy ich udziale produkty znajdują nabywców skłonnych zapłacić za nie ceny, jakie ukształtowały się na ich rynkach. Warunkiem równowagi wewnętrznej jest więc równoczesne zrównoważenie wszystkich rynków: dóbr i usług, finansowego, pracy i ziemi. Równowaga wewnętrzna kształtuje się w wyniku działania mechanizmu rynkowego, wspomaganego lub korygowanego przez politykę fiskalną i politykę pieniężną państwa (równowaga rynkowa, równowaga finansowa, równowaga na rynku pracy).

Równowaga zewnętrzna, stan wymiany danego kraju z zagranicą, w którym saldo obrotów bieżących bilansu płatniczego wynosi zero. Gospodarka znajduje się w równowadze zewnętrznej, gdy suma wartości eksportu dóbr i usług oraz wpływów z tytułu własności (a także pracy) obywateli danego kraju za granicą równa jest sumie wartości importu dóbr i usług oraz wypływu pieniądza z tytułu własności (i pracy) cudzoziemców w danym kraju. W warunkach równowagi zewnętrznej nie występuje presja na zmiany stanu rezerw dewizowych państwa ani trwałe przepływy na rachunku obrotów kapitałowych bilansu płatniczego. Każda gospodarka wykazuje w długich okresach dążenie do równowagi zewnętrznej, w krótkich okresach saldo obrotów bieżących jest najczęściej na przemian dodatnie lub ujemne. Długookresowa równowaga zewnętrzna kształtuje się pod wpływem działania mechanizmu rynkowego, które może być wspomagane lub korygowane przez politykę handlową państwa.

18.Wskaż i omów istotę równowagi makroekonomicznej, warunki jej kształtowania, odchylenia od niej i sposoby jej przywracania.

Podstawowym warunkiem istnienia w gospodarce równowagi makroekonomicznej jest równowaga pomiędzy oszczędnościami i inwestycjami - spełnienie takiego układu wielkości ekonomicznych, przy którym zrównuje się podaż z popytem na wszystkie czynniki wytwórcze i wszystkie dobra. Odchylenia od równowagi tej występują na skutek np. nadwyżki podaży nad popytem (przyrost zapasów, nadprodukcja) czy nadwyżką popytu w stosunku do podaży (wykorzystanie zdolności wytwórczych).

ZMI

E

NNE

WEWNĘ

TRZNE

Zagraniczna polityka gospodarcza

Polityka…

Polityka dochodowa

Polityka fiskalna

Polityka pieniężna

POLITYKA GOSPODARCZA

CZYNNIKI STERUJĄCE

ZMIENNE ZEWNĘTRZNE

Zmienne polityczne

Praca

Kapitał

Ziemia

Technologia

Przedsiębiorczość

ZMIENNE EKONOMICZNE

Pieniądz

Wydatki i podatki

Inne

WARUNKI KLIMATYCZNO-POGODOWE

SIŁY NIEEEKONOMICZNE

[ZAGROŻENIA MILITARNE]

SIŁA GOSPODARCZEGO OTOCZENIA ZEWNĘTRZNEGO

MAKROGOSPODARKA

GLOBALNY

POPYT

GLOBALNA PODAŻ

WZAJEMNE ODZIAŁYWANIE GLOBALNEGO POPYTU I GLOBALNEJ PODAŻY

ZMIENNE EKONOMICZNE

Z

M

I

E

N

N

E

I

N

D

U

K

OWA

N

E

PRODUKCJA I WZROST GOSPODARCZY

ZATRUDNIENIE I BEZROBOCIE

CENY I INFLACJA

MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE

---