zagadnienia opracowane spolecznia, pedagogika


1. Przedmiot zainteresowań pedagogiki społecznej, obszary i metody badawcze

Pedagogikę społeczną można traktować dwojako:

Wśród samych pedagogów nie ma do końca zgodności co do ujmowania pedagogiki społecznej jako nauki. Jedni postulują jej odrębność i uznają za samodzielną dyscyplinę naukową, inni traktują ją jako subdyscyplinę pedagogiki.

Michael Winkler zaliczył do pedagogiki społecznej wszystko to co robią, mówią, piszą i myślą osoby uznające się za pedagogów społecznych. Pedagodzy społeczni natomiast koncentrują się na problematyce środowiska wychowawczego jako zespole czynników działających na wychowanka, i warunkujących jego rozwój. Zajęli się także analizą różnego rodzaju potrzeb opiekuńczo - wychowawczych i kulturalnych, występujących w poszczególnych fazach życia człowieka. Analiza prac pedagogów społecznych wskazuje, iż przedmiot pedagogiki społecznej nie istnieje materialnie, lecz jest zawsze konstruowany w wyniku refleksji teoretycznej. Można więc powiedzieć, że pedagogika społeczna od samych początków swojego istnienia przedmiotem zainteresowania uczyniła człowieka uwikłanego w środowisko i jego oddziaływanie.

Podsumowując można wymienić 4 kluczowe pojęcia, będące przedmiotem zainteresowań pedagogiki społecznej:

    1. człowiek /w perspektywie zapewnienia mu prawidłowego rozwoju/

    2. środowisko /jako jeden z głównych czynników wyznaczających rozwój człowieka - pozostałe to aktywność, genetyka i działalność wychowawcza/

    3. działanie społeczne /jako środek postrzegania środowiska/

    4. wartości /w kontekście ich społecznego funkcjonowania i wpływu na rozwój człowieka/

R. Wroczyński-wg przedmiotu zainteresowań pedagogiki społecznej była problematyka uwarunkowań środowiskowych młodzieży szkolnej (szkołocentryzm)

-praca poza szkołą

-edukacja permanentna (ciągła)

-koncepcja szkoły środowiskowej

-metodologia pedagogiki społecznej

-oświata dorosłych

A.Kamiński- „funkcje pedagogiki społecznej”- przedstawia swój obszar zainteresowań:

-praca socjalna

-wychowawcze aspekty czasu wolnego

-wychowawcze funkcje związków młodzieży i stowarzyszeń.

-profilaktyka społeczna

-metodologia pedagogiki społecznej.

Obszary zagadnień pedagogiki społecznej wg Heleny Radlińskiej:

  1. wzajemne oddziaływanie wpływów środowiska i przekształcających go sił jednostki

  2. wzajemny i aktywny stosunek jednostki i środowiska

  3. siły społeczne, jednostkowe i zbiorowe

  4. uruchamianie sił w jednostkach i grupach społecznych aby przekształciły środowisko

  5. Do metod badawczych najczęściej stosowanych w pedagogice społecznej należą:

2 Geneza pedagogiki społecznej na świecie

PEDAGOGIKA SPOŁECZNA wyłoniła się jako działalność praktyczna a następnie została zinstytucjonowana w odpowiedzi na warunki życia w XIX w. Jej rozwój i problematyka badawcza powinny być rozpatrywane w szerokim kontekście zmian, które stworzyły nowoczesny świat. Ich korzeni należy dopatrywać się w wydarzeniach nazywanych „dwiema wielkimi rewolucjami” a więc:

  1. rewolucji francuskiej w 1789 r.

  2. rewolucji przemysłowej, która rozpoczęła się pod koniec XVIII wieku w Wielkiej Brytanii, a w XIX stuleciu objęła Europę Zachodnią i Stany Zjednoczone

REWOLUCJA FRANCUSKA odwoływała się do wolności i równości oraz odbywała się z udziałem mężczyzn i kobiet, które po raz pierwszy w historii zorganizowały się aby walczyć o swoje prawa. Polityczna aktywność kobiet była ważną podstawą przeprowadzenia i stabilizacji rewolucji, ale nie doprowadziła do istotnego polepszenia ich pozycji prawnej. Olympe de Ganges napisała deklarację: „Kobiety i obywatelki”, ale nie została ona uznana a autorkę stracono. W 1903 r. Emeline Pankhurst wraz z 3 córkami założyła partię o nazwie: Społeczno Polityczna Unia Kobiet, która ostro walczyła o prawa kobiet (poprzez takie działania jak np.: podpalenia, zamachy, głodówki), ale dopiero w 1945 r. kobiety we Francji uzyskały prawa wyborcze.

REWOLUCJA PRZEMYSŁOWA a więc industrializacja i urbanizacja nieodwracalnie zlikwidowały większość tradycyjnych form organizacji społeczeństwa. Zachodzące wówczas transformacje ustrojowe, powstający nowy model stosunków społecznych i gwałtowne zmiany warunków życia powodują powstawanie warstw i grup, które nie nadążały za rozwojem i nie były w stanie samodzielnie sprostać warunkom życia. Ludzie migrują ze wsi do miasta w poszukiwaniu pracy, zostawiając swoje rodziny i znane miejsca. Praca całkowicie zmieniła swój charakter - pojawiła się gospodarka przemysłowa. Stopniowo zaczyna wyłaniać się też krótszy czas pracy co za tym idzie więcej czasu wolnego. Z dala od domów rodzinnych robotnicy zaczęli pić i dlatego trzeba było zorganizować im czas wypoczynku. Pomału rozwijało się więc modelarstwo i potrzeba kształcenia, w związku z czym należało rozwijać oświatę (potem upowszechnia się obowiązek kształcenia).

Zdaniem Aleksandra Kamińskiego można mówić o czterech fenomenach, charakterystycznych dla rozwiniętych społeczeństw XIX wieku:

  1. uspołecznienie i uobywatelnienie warstw upośledzonych, dążących do zdobycia praw politycznych

  2. narastanie potrzeb najszerszych mas w zakresie oświaty i kultury

  3. potrzeba opieki i pomocy społecznej

  4. potrzeba wartościowej rekreacji

To co się działo w XIX wieku uznano za moralną chorobę poszczególnych ludzi, którym trzeba pomóc, co dawało impuls rozmaitym poczynaniom charytatywnym i różnym formom filantropii. Działalność tego typu niejako kreowała pole aktywności społecznej, której przydano nazwę pedagogika społeczna.

Adoy Diesterweg w 1834 r. wydał „Przewodnik do kształcenia nauczycieli niemieckich”, w którym po raz pierwszy pojawiło się pojęci pedagogiki społecznej. Pojawiają się jednak także twierdzenia, że to Karl Mager jako pierwszy wprowadził to pojęcie w 1844 r. Znowu Stanisław Pawula podaje, że wprowadzili je Bergman i Natrop w 1980r.

3 /4 Geneza pedagogiki społecznej w Polsce. Wkład Radlińskiej w jej rozwój.

Na gruncie polskim istnieją trzy stanowiska dotyczące genezy pedagogiki społecznej:

  1. Jedni upatrują jej początków już w twórczości Andrzeja Frycza Modrzewskiego oraz łączą jej rozwój ze szczególną aktywnością intelektualną zwaną „wzmożeniem duchowym” jakie nastąpiło po upadku powstania styczniowego w 1864 r. termin pedagogika „wzmożenia duchowego” oznacza pracę wychowawczo oświatową, która na przełomie XIX i XX wieku staje się formą zaangażowania w działalność polityczną prowadzoną w Królestwie Polskim:

Termin pedagogika społeczna zaczyna funkcjonować najpierw w Krakowie i zwraca uwagę bardziej na warunki socjalne i polityczne w przeciwieństwie do tradycyjnej pedagogiki (apolitycznej, biologicznej i psychologicznej). Praca oświatowo wychowawcza była wykonywana przez kobiety m. in.:

  1. Przedstawiciele drugiego stanowiska postrzegają genezę pedagogiki społecznej w Polsce w kontekście wpływów zagranicznych. Twierdzą, że jest ona jedną z odmian „nowego wychowania”, którego idee zostały przeniesione z Ameryki Północnej do Europy dopiero w końcu XIX wieku, a w Polsce osiągnęły swoje apogeum w latach 30. XX wieku.

  2. Trzecie stanowisko zakłada, że początki pedagogiki społecznej były związane z rozwojem wielkiego przemysłu i płynących stąd wszelkich konsekwencji społeczno politycznych oraz z rozwojem socjologii jako nauki i poglądów na człowieka jako istotę społeczną (rozwój i wychowanie są zależne od środowiska).

Danuta Drynda twierdzi, że wszystkie te stanowiska słusznie wskazują na pewne uwarunkowania pedagogiki społecznej, ale Polska specyfika jest najbardziej widoczna w ujęciu pierwszym. Kiedy w Polsce był „niedobór” mężczyzn, kobiety nie miały za kogo wychodzić za mąż (i tym samym pełnić roli pani domu). Doszło do rozwoju przemysłu i całkowitej zmiany gospodarki. Ludzie nie mają za co żyć, więc dochodzi do wielkich migracji do Ameryki (szczególnie ludzi ze wsi). Kobiety ze wsi natomiast emigrowały do miast w poszukiwaniu jakiejkolwiek pracy - ale nie były do niej przygotowane (powieść Elizy Orzeszkowej „Marta”).

HELENA RADLIŃSKA (1879 - 1954) żyła w czterech różnych epokach: w okresie zaborów, w latach II Rzeczypospolitej, w okresie okupacji i w początkach Polski Ludowej. W tych epokach przyświecały: idea niepodległości oraz wychowania aktywnego człowieka. Wychowała się w majętnej rodzinie żydowskiej, bardzo rozwiniętej kulturowo. Marzyła o stworzeniu państwa, gdzie wszyscy będą się czuli jego obywatelami. W 1908 r. (data uznana za początek rozwoju polskiej pedagogiki społecznej) wydała pracę pt.: „Z zagadnień pedagogiki społecznej”, gdzie jako pierwsza podjęła próbę sformułowania przedmiotu i zadań pedagogiki społecznej. Natomiast zasadnicze przesłanki pedagogiki społecznej zamieściła w pracy „Stosunek wychowawczy do środowiska społecznego” wydanej w 1935 r. Określiła w niej obszar zagadnień pedagogiki społecznej:

Radlińska objęła swymi badaniami i działalnością praktyczną pracę socjalną i pracę kulturową, natomiast zakres zadań pedagogiki społecznej ujęła w trzy dziedziny:

  1. teoria pracy socjalnej - zajmuje się rozpoznawaniem warunków, w których zachodzi potrzeba ratownictwa, opieki i pomocy w celu przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej, czyli zmiany niekorzystnych uwarunkowań środowiskowych na korzystne dla rozwoju jednostek i grup społecznych.

  2. teoria oświaty dorosłych - obejmuje zagadnienia kształcenia i dokształcania dorosłych, organizacji wczasów oraz wspomagania kompetencji jednostek i grup niezbędnych do wypełniania różnorodnych zadań.

  3. historia pracy społecznej i oświatowej - poszukuje czynników ewolucji, instytucji społecznych, ich powiązań oraz skutków celowych oddziaływań wychowawczych.

Podkreśla przy tym, że jednakowo ważne i nie rozdzielne są dwie kwestie: wartości i ideały ludzkie oraz zainteresowanie środkami, narzędziami i drogami realizacji tych wartości i ideałów. W tym miejscu należy również podkreślić, że Radlińska nie pozostała w sferze teorii!

5 Okresy rozwoju polskiej pedagogiki społecznej (rozwój ośrodków badawczych)

Etapy rozwoju pedagogiki społecznej wg Ciczkowskiego:

  1. 1908 - 1939 /wybuch II wojny światowej/ (1945)

  2. 1945 - 1980 /strajk w stoczni gdańskiej/ (1950 - 1956)

  3. Od lat 80 do nadal

Etapy rozwoju pedagogiki społecznej wg Mariusza Cichosza:

  1. Okres prekursorów - 1954 /śmierć H. Radlińskiej/ (1950)

  2. 1957 - 1989 /data graniczna - formalna zmiana/

  3. Od przełomu lat 80 i 90 do nadal /nasilenie działań przedstawicieli ustroju/

I okres przypada na lata 1908 - 1939 (z pewną kontynuacją w latach 1939 - 1945). Początkową granicę czasową tego okresu wyznacza pierwsza próba sformułowania przedmiotu i zadań pedagogiki społecznej przez Helenę Radlińską w 1908 r. w pracy: „Z zagadnień pedagogiki społecznej”. Natomiast głównym ośrodkiem rozwoju myśli pedagogiki społecznej było od 1925 roku Studium Pracy Społeczno - Oświatowej Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie. Kierownikiem i założycielką tego studium była H. Radlińska. Zasadnicze przesłanki własnej koncepcji pedagogiki społecznej zamieściła w pracy: „Stosunek wychowawczy do środowiska społecznego” (1935), gdzie określiła obszary zagadnień pedagogiki społecznej:

HELENA RADLIŃSKA (1879 - 1954) żyła w czterech różnych epokach: w okresie zaborów, w latach II Rzeczypospolitej, w okresie okupacji i w początkach Polski Ludowej. W tych epokach przyświecały: idea niepodległości oraz wychowania aktywnego człowieka. Wychowała się w majętnej rodzinie żydowskiej, bardzo rozwiniętej kulturowo. Marzyła o stworzeniu państwa, gdzie wszyscy będą się czuli jego obywatelami. Radlińska objęła swymi badaniami i działalnością praktyczną pracę socjalną i pracę kulturową, natomiast zakres zadań pedagogiki społecznej ujęła w trzy dziedziny:

  1. teoria pracy socjalnej - zajmuje się rozpoznawaniem warunków, w których zachodzi potrzeba ratownictwa, opieki i pomocy w celu przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej, czyli zmiany niekorzystnych uwarunkowań środowiskowych na korzystne dla rozwoju jednostek i grup społecznych.

  2. teoria oświaty dorosłych - obejmuje zagadnienia kształcenia i dokształcania dorosłych, organizacji wczasów oraz wspomagania kompetencji jednostek i grup niezbędnych do wypełniania różnorodnych zadań.

  3. historia pracy społecznej i oświatowej - poszukuje czynników ewolucji, instytucji społecznych, ich powiązań oraz skutków celowych oddziaływań wychowawczych.

Podkreśla przy tym, że jednakowo ważne i nie rozdzielne są dwie kwestie: wartości i ideały ludzkie oraz zainteresowanie środkami, narzędziami i drogami realizacji tych wartości i ideałów. Dobro gnębionego narodu, jego odrodzenie, przebudzenie narodowe i krzewienie kultury narodowej, to naczelne motywy życia i twórczości pedagogicznej H. Radlińskiej.

II okres przypada na lata 1945 - 1980. Kiedy to po wydarzeniach sierpniowych, nastąpił początek agonii systemu socjalistycznego. Ten rok i następne po nim zainspirowały pedagogów społecznych do nowych poszukiwań oraz oceny roli, jaką spełniła pedagogika społeczna w wyżej wymienionym okresie i jaką mogłaby spełniać w zmieniających się warunkach społecznych. Mówiąc o dorobku pedagogiki społecznej tego okresu nie sposób nie wspomnieć o działalności Ryszarda Wroczyńskiego oraz Aleksandra Kamińskiego.

RYSZARD WROCZYŃSKI (uczeń H. Radlińskiej z Uniwersytetu Warszawskiego) w jego koncepcji:

ALEKSANDER KAMIŃSKI (drugi uczeń H. Radlińskiej, działający w ośrodku łódzkim) podstawowym zakresem zadań pedagogiki społecznej uczynił:

III okres przypada na lata 80 kiedy pojawiły się krytyczne reakcje pedagogów społecznych pojawiają się na początku lat 80 (kryzys formacji politycznej) i pod koniec tej dekady (przesilenie formacji politycznej). Kontynuowane są też poszukiwania empiryczne i przemyślenia teoretyczne na ogół w obszarach dystansujących się do aktualnych wydarzeń politycznych, inicjowanych przez centrum rządzące. Formułowane są koncepcje wychowawcze przeciwstawiające się upolitycznieniu i urabianiu wychowanków. Definiowane są nowe obszary zagrożeń społecznych. Wraz z samokrytyką rysuje się tendencja powrotu do pierwotnych źródeł.

Najważniejsze ośrodki badawcze związane z pedagogiką społeczną:

Przedstaw znane Ci podręczniki z zakresu pedagogiki społecznej (autor i problematyka)

Wiesław Theiss „Radlińska” Warszawa 1984

Książka składa się z dwóch części. W pierwszej profesor Uniwersytetu Warszawskiego - Wiesław Theiss kreśli sylwetkę oraz omawia twórczość znakomitej działaczki i pedagoga społecznego - Heleny Radlińskiej. Druga część jest wyborem najlepszych i najbardziej znanych tekstów Heleny Radlińskiej poświęconych wybranym zagadnieniom pedagogiki społecznej.

Pod redakcją Tadeusz Pilcha i Ireny Lepalczyk „Pedagogika społeczna. Człowiek w zmieniającym się świecie” Warszawa 1995

Jest to praca zbiorowa zawierająca szerokie omówienie podstaw teoretyczno - metodologicznych pedagogiki społecznej, podstawowych środowisk wychowawczych, metod i problemów pracy społeczno - wychowawczej oraz człowieka w sytuacji zagrożenia.

Ewa Murynowicz - Hetka: Pedagogika społeczna podręcznik akademicki, Warszawa 2006

Aktualny podręcznik, składający się z dwóch tomów i przedstawiający spójny pogląd na pedagogikę społeczną jako dyscyplinę akademicką oraz orientację działania. Stanowi 'pomost' między przeszłością tej dyscypliny, jej teraźniejszością i przyszłością. Tom pierwszy prezentuje najważniejsze stanowiska teoretyczne i problemy praktyczne w tej dziedzinie. Drugi natomiast stanowi kontynuację i rozszerzenie pierwszego tomu oraz zawiera teksty wybitnych przedstawicieli tej dyscypliny w Polsce i na świecie. Stanowi próbę odpowiedzi na pytania o inne punkty widzenia na pedagogikę społeczną oraz powiązania przeszłości z teraźniejszością i próbę antycypowania przyszłości.

Lalach Danuta, Pilch Tadeusz (red.) Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej

Jest to właściwie słownik pedagogiki społecznej, który prezentuje w sposób encyklopedyczny podstawowe wiadomości na ten temat. Książka skierowana jest do studentów pedagogiki, socjologii i nauk społecznych oraz pracowników instytucji i placówek opiekuńczych.

6 Pojęcie środowiska (otoczenia) i typologia środowisk. Pojęcie środowiska wychowawczego

(koncepcja kręgów środowiskowych Józefa Pietera)

H. Radlińska wyróżniła dwa pojęcia:

  1. środowisko - zespół warunków, wśród których bytuje jednostka i czynników kształtujących jej osobowość, oddziałujących stale lub przez czas dłuższy

  2. otoczenie - obejmująca nas struktura szersza, zarówno trwała, jak i zmienna, zarówno oddziałująca, jak i nie oddziałująca na jednostkę

R. Wroczyński mówi, że środowisko to składniki struktury otaczającej osobnika, które działają jako system bodźców i wywołują określone reakcje psychiczne. J. Szczepański natomiast twierdzi, że środowisko to jest wszystko to co nie należąc do organizmu wyznacza lub współwyznacza jego procesy życiowe.

Typologia środowisk ze względu na rodzaj bodźca oddziałującego:

  1. przyrodnicze - ukształtowanie terenu (powodujące pewne kręgi kulturowe np.: górskie, morskie itp.), klimat, bogactwa naturalne (i wiążący się z tym typ gospodarki)

  2. społeczne - struktura zawodowa, wykształcenie ludności, gęstość zaludnienia, struktura wieku (np.: na niektórych wsiach są skupiska ludzi starszych), stan zdrowia mieszkańców, liczba zrzeszeń (kapitał społeczny, na który składają się sieci powiązań, normy i zaufanie)

  3. kulturowe - kultura materialna (dorobek ludzki) oraz kultura duchowa (religia, przekonania, wartości, tradycje, normy moralne, obyczaje, prawo)

Wg Ferdynanda Tönnies środowisko dzielimy na:

  1. wspólnotę - rodzina, grupa rówieśnicza, środowisko lokalne

  2. stowarzyszenie - to np.: instytucje opiekuńczo wychowawcze, grupy celowe

Do wspólnoty wchodzimy poprzez urodzenia, natomiast do stowarzyszenia świadomie

ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE - (wg J. Pieter) to złożony układ powtarzających się lub względnie stałych sytuacji, do których człowiek rozwijający się, przystosowuje się czynnie w wychowawczym okresie swego życia.

J. Pieter wyróżnił 3 podstawowe kręgi środowiskowe:

  1. osobiste (indywidualne) - to warunki środowiska wychowawczego, z jakimi do czynienia ma tylko jeden wychowanek i które docierają do niego bezpośrednio i w [każdej chwili]. Jest to więc środowisko rodzinne, które wywiera największy wpływ na rozwój młodego człowieka.

  2. miejscowe (lokalne) - oznacza układ wytworzonych przez ludzi bądź przyrodę obiektów, stanowiących podstawowe środowisko życia dzieci, młodzieży i dorosłych. Środowisko to dotyczy wsi lub miasta.

  3. okoliczne (okolica) - stanowi pozamiejscowe otoczenie danego wychowanka, obejmujące swym zasięgiem większą przestrzeń niż gmina czy dzielnica.

7 Jak rozumiesz stwierdzenie, że język jakim się posługujemy tworzy niewidzialne środowisko

wychowawcze?

Pojęcie niewidzialnego środowiska wychowawczego wprowadziła H. Radlińska, która wyróżniła środowisko:

Język jest najważniejszym elementem środowiska niewidzialnego, a jednocześnie sam jest niewidzialny w tym sensie, że jego znaczenie jest nieuświadamiane przez pedagogów. To co Radlińska nazywa niewidzialnym środowiskiem wychowawczym socjologowie nazywają kulturą IDEALNĄ gdzie najważniejszy jest język.

Kiedy H. Radlińska przytaczała myśl: „Duńczycy robią tak dobre masło, ponieważ młodzież czyta poetów” miała na uwadze oddziaływanie właśnie środowiska niewidzialnego, gdyż język kształtuje nasze myślenie.

Ludwig Wittgenstein powiedział: „Granice mojego języka oznaczają granice mojego świata”. Podkreślając tym samym fakt, że nie ma dziś wątpliwości, iż istnieją przyczynowe związki pomiędzy językiem a myśleniem i postrzeganiem.

Edward Hall natomiast w swoim dziele pt.: „Ukryty wymiar” napisał: „Język jest czymś więcej niż tylko środkiem wyrażania myśli. W gruncie rzeczy stanowi on główny czynnik kształtujący myślenie” - a więc w naszym myśleniu nie zajdziemy dalej niż tam, gdzie pozwoli nam na to język. Tę samą myśl ujęła Robin Lakoff pisząc: „Język posługuje się nami w nie mniejszym stopniu niż my posługujemy się językiem”. Język jest z jednej strony towarem społecznym wyuczonym i przekazywanym z pokolenia na pokolenie. Z drugiej strony jest on zasadniczym elementem kultury ludzkiej, używanym jako podstawowe narzędzie i nośnik komunikowania się, tworzenia i utrzymywania więzi społecznej oraz gromadzenia w postaci pisemnej dorobku ludzkiego.

8 Na czym polega dyskryminacja kobiet w języku (przejawy seksizmu językowego)?

SEKSIZM to dyskryminacja ze względu na płeć analogiczna do rasizmu i wiąże się ze stosowaniem stereotypów myślowych.

W latach 70 tych XX wieku feministki odkryły, że seksizm objawia się w takich obszarach jak:

Ignorowanie kobiet polega przede wszystkim na stosowaniu zaimków męskich dla określenia i kobiet i mężczyzn np.: wyrażenia: studenci, rodacy, słuchacze odnoszą się do obu płci, czyli z góry zakłada się, że kategoria męska jest uniwersalna. Ignorowanie kobiet jest szczególnie widoczne w historii a nawet samym słowie HISTORY (feministki wymyśliły zatem HERSTORY). Mężczyźni uczą się o mężczyznach a kobiety o… mężczyznach.

Definiowanie kobiety w relacji do mężczyzny polega głównie na męskim określaniu kobiety. Najbardziej rozpowszechnionym zwyczajem podtrzymującym takie praktyki jest zmiana nazwiska kobiety po zawarciu związku małżeńskiego. Kiedyś to właśnie nazwiskiem podkreślano stan cywilny kobiety np.: Nowakówna to panna a Nowakowi to żona Nowaka. Ponadto bardzo często kobiety były nazywane zawodem męża jak np.: doktorowa, czyli żona doktora.

Prezentowanie kobiet w sposób stereotypowy w dużej mierze wiąże się z ignorowaniem kobiecych osiągnięć. Kobiety prezentowane są jako osoby posłuszne, uległe, ustępliwe, w pełni oddane rodzinie, realizujące się całkowicie w rolach żony i pani domu. Jeśli myślą o sobie to przede wszystkim w kategoriach dbałości o urodę. Taki obraz kobiet upowszechniają czasopisma kobiece, seriale i co jest najbardziej niepokojące również podręczniki szkolne. Pomimo ideologicznych deklaracji odnośnie równouprawnienia w Polsce dzieci nadal uczą się dwóch różnych typów zachowań. Aktywność dziewczynki i przyszłej kobiety zostaje skanalizowana w sferze życia prywatnego. Taka socjalizacja nie daje szansy ukształtowania podmiotowości i samoświadomości kobiet.

Deprecjonowanie kobiet w języku odbywa się poprzez prezentowanie wyobrażeń kobiet, które ośmieszają je i upokarzają. Dzieje się to na wiele różnych sposobów jak np.: dowcipy o blondynkach, teściowych, żonach i narzeczonych, które stały się tak naturalnym elementem rzeczywistości społecznej, że nikt, nawet kobiety przeciwko nim nie protestują. Innym przykładem jest określanie dziedzin życia, w których kobieta jest widoczna, słowami o zwyczajowo niższej wartości, np.: w określeniu zawodów: lekarz i lekarka, sekretarz i sekretarka, szef i szefowa. Forma żeńska ma wyraźnie niższy status. Nie ma zawodów kobiecych.

Używamy języka tak jak został on przyjęty. Nie tworzymy języka bo język męski ma większą wartość. Kobiety chcą wpisywać się w męskie wyrażenia, bo mają poczucie, że mężczyźni więcej znaczą.

9 Czy można uniknąć seksistowskiego języka? Jaki jest sens dbałości o poprawność języka?

Pierwszym krokiem do zlikwidowania językowego seksizmu jest przeciwstawianie się ignorowaniu kobiet, dopominanie się by język zauważył ich istnienie co pozwoli unikać niezaspokojenia potrzeby bycia zauważoną. Potrzeba ta jest bowiem ściśle związana z wykształceniem poczucia własnej tożsamości i integralności. One zaś warunkują zaistnienie społeczne, psychiczne a czasami wręcz przetrwanie biologiczne. Nie zaspokojona potrzeba bycia zauważoną może rodzić bunt i agresję.

Władzę zmiany języka, jego kontekstu oraz znaczeń konkretnych słów posiada zwykle grupa dominująca a w tym przypadku są to mężczyźni, dlatego też ich aktywna współpraca jest konieczna. Dla pedagogów społecznych z kolei ważnym zadaniem jest wskazywanie na możliwe opresyjne działanie języka oraz uwrażliwienie na wszelkie przejawy seksizmu.

Jeśli chodzi o konkretne wskazówki dotyczące używania języka, to należałoby pamiętać o tym, że:

Określone zalecenia dotyczące eliminacji różnych form seksizmu w szkołach zawarte zostały m. in. w tezach raportu Rady Europy, gdzie czytamy, iż:

Trzeba podkreślić jednak, że musi zmienić się świadomość, myślenie i wrażliwość społeczna, by używanie kobiecych form nie było tylko pustosłowiem, lecz faktyczną zmianą, czyli poprawą. Działania kompensacyjne w sferze języka mają szansę przekształcić świadomość społeczną i wiedzę o nas samych. Tylko aktywne włączenie się pedagogiki i pedagogów społecznych w proces przebudowy języka, pozwoli żywić nadzieję, iż za pośrednictwem nauk o wychowaniu uda się stworzyć społeczeństwo w pełni przyjazne dla jednostki (także, gdy ta jednostka jest kobietą).

10, Przedstaw podstawowe funkcje rodziny (za wybranym autorem). Badacze problematyki rodziny.

Maria Ziemska

1. prokreacyjna

2.produkcyjna

3.usługowo- opiekuńcza

4. socjalizująca

5. psychohigieniczna

Stanisław Kowalski

1. prokreacyjna

2.wychowawcza

3.gospodarcza

Franciszek Adamski

1.instytucjonalne

2.osobowe

A. małżeńska

B. rodzicielska

C. braterska

2) Funkcje drugorzędowe /AKCEDENTALNE/:

-FUNKCJA STRATYFIKACYJNA /KLASOWA/ - do niedawna determinowała losy życiowe człowieka. Wyznaczała pozycję społeczną członków rodziny w strukturze społeczeństwa /fakt urodzenia w rodzinie należącej do określonej warstwy i klasy społecznej decydował kiedyś o całej przyszłości dziecka.

-FUNKCJA OPIEKUŃCZA - polegała na wszechstronnym zabezpieczeniu członków rodziny w sytuacjach życiowych, w których sami nie mogli sprostać swym potrzebom /np. opieka nad dziećmi, ludźmi starymi, niedołężnymi, samotnymi i chorymi/; obecnie wiąże się ją także z funkcją psychiczną, emocjonalną.

-FUNKCJA EKONOMICZNA - dostarczanie dóbr materialnych w rodzinie

-FUNKCJA REKREACYJNA - potrzeba posiadania domu jako miejsca wypoczynku i psychicznego odprężenia po czasie spędzonym w środowisku pozarodzinnym, jak również dążenie do utrzymania nieformalnych kontaktów z niewielkim kręgiem osób spoza rodziny w celu towarzyskim, wymiany poglądów i łączności z szerszym otoczeniem.

-FUNKCJA RELIGIJNA - zaliczana przeważnie do funkcji socjalizacyjnej, polega na przekazie w rodzinie wartości, norm i wzorów zachowań religijnych.

-FUNKCJA INTEGRACYJNA - pełni rolę społecznej kontroli zachowań poszczególnych członków rodziny, w tym także zachowań seksualnych oraz dorastających dzieci, aktualnie nastąpiło złagodzenie nadzoru rodzinnego.

Zbigniew Tyszka

    1. biopsychiczne

  1. prokreacyjna

  2. seksualna

2.ekonomiczne

a. materialno- ekonomiczna

b. opiekuńczo- zabezpieczająca

3. społeczno wyznaczające

a. klasowa

b. legalizacyjno- kontrolna

4. socjopsychologiczne

a. socjalizacyjno- wychowujące

b. kulturalne

c. rekreacyjno- towarzyskie

1)biopsychiczne (wiążą się z biologicznymi zjawiskami mającymi swe istotne podłoże w sferze psychiki)

- prokreacyjna - zawiera się nie tylko w powoływaniu nowych członków rodziny, ale też w zaspokajaniu emocjonalnych potrzeb rodziców

- seksualna - służy zaspokajaniu seksualnych potrzeb członków

2) ekonomiczna

- materialna - zaspokajanie materialnych (aktualnych i przyszłych) potrzeb rodzin, prowadzenie gospodarstwa domowego, zapewnienie odpowiednich warunków mieszkaniowych rodzinie, gromadzenie trwałych dóbr materialnych, zapewnienie startu życiowego dzieciom.- opiekuńczo - zabezpieczająca - obejmuje działania materialne i fizyczne mające na celu pomoc tym członkom rodziny, którzy nie są w stanie samodzielnie tych potrzeb zaspokoić np. sprawowanie nadzoru nad małymi dziećmi, pomoc osobom starszym , chorym,

3. społeczno - wyznaczająca - polega na regulacji życia rodziny poprzez układ zewnętrznych i wewnętrznych układów społecznych.

- klasowa (stratyfikacyjna)- określa miejsce rodziny w strukturze społecznej, które nadaje jej określony status społ., np. nieusamodzielnione dziecko robotnika ma przynależność warstwową robotniczą

- legalizacyjno - kontrolna - rodzina nadzoruje postępowanie swoich członków w celu zapobiegania ewentualnym odstępstwom od norm i wzorów uznawanych w danej rodzinie.

4. socjopsychologiczna - rodzina przygotowuje do pełnienia przyszłych ról w rodzinie i w społecz. - socjalizacyjno - wychowawcza - rodzina przekazuje podstawowe wzory zachowań, zwyczajów i obyczajów, określone wartości moralne, społeczne, polityczne, poglądy, opinie, przekazywanie dziedzictwa kulturowego, uczenie języka ojczystego itp.

- kulturalna - zapoznanie młodego człowieka z dorobkiem kulturalnym społeczeństwa, uczeniu wrażliwości estetycznej i umiejętności korzystania z dóbr kultury

- rekreacyjno - towarzyska - zapewnia możliwość wypoczynku po pracy zawodowej oraz utrzymanie kontaktów towarzyskich, co ma wpływ na utrzymanie równowagi psychicznej.

- emocjonalno - ekspresyjna -zaspokajanie potrzeb emocjonalnych członków rodziny: potrzeba bezpiecze., bliskiego kontaktu, akceptacji, bycia kochanym, samorealizacji, kontaktu intelektualnego.

Rodzina jest w ścisłym związku ze społeczeństwem, jeżeli zmienia się społeczeństwo, to rodzina też się zmienia.

11. Omów funkcje rodziny i zaznacz kierunki jej przeobrażeń:

Rodzina- jest to grupa społeczna połączona ze sobą więzami małżeńskim i rodzicielskim.

W rodzinie mamy do czynienia z więzami krwi.

Funkcja produkcyjna(gospodarcza materialno-ekonomiczna)

- rodzina jako warsztat produkcyjny zapewniający byt wszystkim swoim członką, zaspokajająca potrzeby rodziny. Jeżeli nie jest realizowana ta funkcja, rodzina jest na utrzymaniu państwa.

-dawniej dzieci mogły obserwować jak rodzice pracowali na roli, a wraz z tym mogli nabywać pewnego doświadczenia

-obecnie dzieci nie widzą pracy swoich rodziców

-dawniej, był szacunek do pracy swoich rodziców, obecnie- jest brak szacunku do pracy

-odejście od pracy na roli, na rzecz pracy biurowej.

14 Scharakteryzuj dwa typy zbiorowości (przedstaw róznice między nimi): spontaniczne (wspólnota) i celowe (stowarzyszenie)

Ferdynand Tonies- gemeinschaft und geselschaft (1887) (wspólnota i stowarzyszenie)

Spontaniczne (wspólnota)

Celowe (stowarzyszenie)

  • przynależność zdeterminowana urodzeniem

  • organizacja jest nieformalna, jest wynikiem aprobaty społecznej

  • cele nie są artykułowane, nie mają postaci pisemnej

  • Struktura, organizacja i członkowie są określani na zasadzie tradycji i poczuciem przynależności

  • Wzory zachowań są uznane za właściwe, zbiorowy konformizm

  • Istnieje nieformalny system kontroli społecznej

  • Przynależność jest dobrowolna

  • Organizacja jest zorganizowana według reguł formalnych

  • Cele są artykułowane, mają postac pisemną

  • Struktura, organizacji i członkowie, są zdefiniowani formalnie, zadania członków są określone

  • Wzory zachowań są ustalone

  • Ustalone są sankcje wobec członków

17 Idea i koncepcja miasta: miasto jako ośrodek zmian społecznych koncepcja Gedeona Sjoberga. Pojęcie i aspekty urbanizacji.

Idea i koncepcje miasta. Idea narodziła się w starożytności (civitas, polis), społeczność miejska i przestrzeń miejska-sposób zabudowania ,a społeczności miejskiej. Miasto- poczucie przynależności. Centrum miasta- miejsce handlowe, oraz miejsce spotkania ludzi (miejsce przedprzemysłowe)

Gedeon Sjoberg

„Jeśli chcemy śledzić rozwój ludzkości, musimy śledzić rozwój miast, wtedy poznamy rozwój ludzkości”. Miasta są głównymi ośrodkami zmian społecznych.

Dwa typy miast:

    1. Preindustrialne (przedprzemysłowe)

    2. Industrialne (przemysłowe)

Adt.1. Przedprzemysłowe

Struktura społeczna jest hierarchiczna, nosi znamiona układu kastowego, najwyższe miejsce zajmują- elitarne grupy statusowe -elity społeczne, poniżej- rozległe masy ludzkości miejskiej, na dole- ludność poza kastowa.

Układ kastowy- warstwy są zamknięte, nie można się z niej wydostać, ani wybić wyżej lub spaść niżej. Miasto przedprzemysłowe pełniło funkcję- obronną, handlową, religijną, było siedzibą władz.

Adt.2. Przemysłowe

Układ klasowy oparty na- wykształceniu, zawodzie, standardzie życia(różnice majątkowe)

Układ klasowy:

    1. Klasa wyższa

    2. klasa średnia

    3. klasa niższa

Każdą klasę można zmienić, nie ma granic.

Pierwsze miasta powstały w Anglii (wynalazek maszyn parowych- maszyna ta zrewolucjonizowała świat techniki)

Urbanizacja-rozbudowa miast, rozwój miast i miejskiego stylu życia.(ruralizacja- przeciwieństwo urbanizacji)

Aspekty urbanizacji:

      1. demograficzny- rośnie liczba ludności miast, ludzie wędrują do miasta, poszerzają się jego granice i rozszerza się zabudowa miasta.

      2. Ekonomiczny- dotyczy zawodów, rośnie liczba ludzi, którzy utrzymują się z zawodów poza rolniczych

      3. Architektoniczno- przestrzenny- rozwija się architektura oraz infrastruktura

      4. społeczny (socjologiczny)-

- relacje międzyludzkie- są przelotne, krótkotrwałe, mają charakter rzeczowy a nie osobowy.

- zanika/ słabnie kontrola społeczna, bo relacje są anonimowe

-słabną więzi rodzinne

-większa odwaga

Czynniki rozwoju miast:

- rozwój techniki uprawy i przechowywania żywności

- rozwój transportu i komunikacji

-rozwój systemów kanalizacyjnych i zaopatrzenia w wodę

-wynalazek maszyny parowej

Trzy procesy sprzyjające rozwojowi miast:

  1. gwałtowny przyrost naturalny

  2. gwałtowny rozwój techniki i uprzemysłowienia

  3. rozwój idei oświeceniowych, liberalnych, demokratycznych, socjalistycznych,

19 W jakich sferach (obszarach) życia społecznego można dostrzec przejawy nierównego

traktowania kobiet i mężczyzn w Polsce?

Obszary nierównego traktowania kobiet to:

Praca zawodowa i rynek pracy

Płeć jest jedną z barier awansu. Kobiety zajmują na ogół niższe pozycje zawodowe niż mężczyźni a co za tym idzie uzyskują niższe zarobki i zajmują gorsze pozycje na rynku pracy. Henryk Domański bardzo obrazowo przedstawił sytuację kobiet w sferze życia zawodowego mówiąc: „Jeżeli praca zawodowa jest płaszczyzną otwartych możliwości, to jest ona bardziej otwarta dla mężczyzn niż dla kobiet”. Bezrobotne kobiety często z wyższym wykształceniem niż mężczyźni, mają większe niż oni problemy ze znalezieniem pracy i dłużej pozostają bez zatrudnienia. Szkolenia i kursy służące przekwalifikowaniu oraz tworzone stanowiska pracy nierzadko przeznaczone przede wszystkim dla mężczyzn. Ponadto trzeba wspomnieć, że rosną ceny instytucjonalnej opieki nad dzieckiem, co zmniejsza jej dostępność dla kobiet o niskich dochodach i co za tym idzie eliminuje wiele kobiet z rynku pracy. Elżbieta Tarkowska stwierdziła, że kobiety nie tylko stanowią większość bezrobotnych, ale także osób żyjących poniżej granicy ubóstwa a do tego to właśnie one są zmuszone radzić sobie trudnymi warunkami bytowymi rodziny oraz obarczone odpowiedzialnością za zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych jej członków. Autorka określiła takie zjawisko - feminizacją biedy.

Molestowanie seksualne w miejscu pracy

Za uznaniem molestowania seksualnego za przejaw dyskryminacji ze względu na płeć przemawia fakt, iż płeć jest decydującym czynnikiem wywołującym je, na co wskazuje zdecydowanie większa liczba kobiet wśród ofiar molestowania. Osobami molestującymi może być zarówno pracodawca jak i koledzy z pracy, natomiast ofiary to zazwyczaj kobiety niezamężne, rozwiedzione, żyjące w separacji, pracownice dopiero wchodzące na rynek pracy, jednym zdaniem czynnikiem kobiety o słabszej pozycji społecznej uwarunkowanej różnymi czynnikami. Eleonora Zielińska zwraca uwagę na fakt, że ochrona przed molestowaniem w miejscu pracy jest bardzo trudna, gdyż na przeszkodzie stoi niska świadomość szkodliwości tego zjawiska i wielka tolerancja społeczna.

Nieodpłatna praca domowa i obowiązki rodzicielskie

Mężczyźni, dzięki mniejszemu obciążeniu pracą w gospodarstwie domowym i opieką nad dziećmi, łatwiej zdobywają nowe kwalifikacje zawodowe i pozyskują bardziej atrakcyjne zawody. Kobiety natomiast często podejmują prace niskopłatne i dające małe możliwości awansu. Kobiety postrzegane są przede wszystkim w odniesieniu do rodziny - żyją po to aby zaspokajać potrzeby męża i dzieci a nie swoje aspiracje osobiste. Zasada równości płci wciąż nie jest stosowana w praktyce tak szeroko jakby się to wydawało. Większość obowiązków domowych nadal spoczywa na barkach kobiet a obecność ojców w wychowywaniu dzieci jest bardzo ograniczona.

Przemoc domowa

Przestępstwa przeciw rodzinie należą w Polsce do najczęściej popełnianych (3 miejsce po przestępstwach przeciwko mieniu i życiu). Z badań CBOS wynika, że ponad połowa Kobie w Polsce zna osobiście lub ze słyszenia co najmniej jedną kobietę bitą przez męża. Natomiast statystyki Ministerstwa Sprawiedliwości mówią, że 98% sprawców przestępstw znęcania się nad rodziną to mężczyźni.

Zdrowie i prawa reprodukcyjne

Badania wykazują, że stan zdrowia kobiet w Polsce jest gorszy w porównaniu ze stanem zdrowia mężczyzn. Kobiety zatem częściej niż mężczyźni narażone są na utrudnienia i koszty związane ze służbą zdrowia. Problemem pierwszorzędnym, gdy rozpatrujemy kwestie zdrowia kobiet jest ich prawo do świadomego macierzyństwa. W Polsce jest ono szczególnie ograniczone z powodu utrudnionego dostępu do informacji o metodach i środkach planowania rodziny. Wyniki badań sondażowych wykazują, że stosowanie nowoczesnej antykoncepcji jest ciągle jeszcze stosunkowo rzadkie a duża część społeczeństwa w ogóle nie stosuje żadnej antykoncepcji.

20 Przyczyny niedostrzegania przejawów dyskryminacji kobiet. W jaki sposób można wspierać rozwój podmiotowości kobiet? (idea podmiotowości w

pedagogice społecznej)

Idea podmiotowości jest jedną z głównych idei klasycznej pedagogiki społecznej prezentowanej przez H. Radlińską, R. Wroczyńskiego oraz A. Kamińskiego. Na gruncie pedagogiki i psychologii podmiotowość oznacza, że człowiek jest kimś, ma określoną tożsamość oraz posiada mniej lub bardziej wyraźną indywidualność, która go wyróżnia od innych. Podmiotem jest jednostka ludzka mająca poczucie własnej odrębności wobec innych osób i otaczającego ją świata, poznająca ten świat i na niego oddziałująca, kierująca własnym postępowaniem i odpowiedzialna za własne decyzje oraz za postrzeganie norm moralnych i prawnych ustalonych przez społeczeństwo.

Podmiotowość kobiet można wpierać poprzez:

Polska zobowiązała się do realizacji europejskiej strategii zatrudnienia, której ważną część stanowi polityka wyrównania szans obu płci. Zakłada ona:

26. Aktywność jako potrzeba psychiczna i społeczna człowieka w podeszłym wieku. Gdzie i jak może być realizowana? (teoria aktywności resurs teoria wyłączania)

Teoria wyłączania-proces oddalania się i odsuwania osób (wzajemne) zjawisko odsuwania się od emerytów wynika z dążenia do utrzymania równowagi społecznej i udostępnianie miejsca pracy ludziom młodym.

Aktywność fizyczna i psychiczna jest podstawą dobrego zdrowia i niejako bezbolesnego przejścia jednostki w trzecią, a następnie w czwartą fazę życia, czyli w starość i wiek sędziwy. Jeżeli przez lata prowadzi aktywne życie, to pierwsze oznaki starzenia pojawia się u niego znacznie później niż u rówieśników, którzy prowadzą monotonny i monotonny tryb życia.

Psychika i zdolności intelektualne w okresie starości zależy w głównej mierze od dwóch czynników: wykształcenia i kwalifikacji zawodowej (im wyższy poziom wykształcenia osiągnął człowiek w młodości, tym dłużej zachowuje sprawność intelektualną w starości), drugim czynnikiem jest środowisko, w którym żyje człowiek (samodzielność ludzi starszych).

Żyć aktywnie, to zarazem żyć optymistycznie (L. Dyczewski, 1984). Optymizm może silnie motywować jednostkę, wiąże się z zachowaniem zdrowia psychicznego, bądź duchowego.

Sztuka życia- twórczość jest szczególną formą aktywności ludzkiej, która zarazem daje społeczną nieśmiertelność (pozostawia po sobie coś więcej niż tylko wspomnienia).

Potrzeby edukacyjne seniorów w dużej mierze zaspokajają uniwersytety trzeciego wieku. Lektoraty języków obcych, wykłady z różnorodnej problematyki, zajęcia ruchowe i terapeutyczne, obsługa komputera. Wychodzą naprzeciw potrzebom swych słuchaczy. Przeciwdziałają samotności ludzi starych, wyrywają ich z izolacji społecznej, z nudów i monotonii życia. (UTW, kluby i domy dziennego pobytu).

W świetle najnowszych badań o wiele „zdrowszy” od samotności i alienacji jest stres (na umiarkowanym poziomie) podtrzymuje młodość, aktywizuje, motywuje do działania, a tym samym zmusza do wysiłku fizycznego i psychicznego.

„Społeczne inkubatory” zaliczamy do nich domy opieki, łagodzą ich samotność- lecz przynoszą niekiedy odwrotny skutek: min.: skracają życie, zabijają siły witalne, powodują śmierć fizyczną i psychiczną człowieka starego.

27. Nietolerancja-jej źródła i przejawy. Tolerancja jako zadanie wychowawcze.

Nietolerancja w dzisiejszych czasach jest niestety bardzo powszechna. Zaczyna się na obgadywaniu, a może skończyć nawet zabójstwem. Składa się na to np. kolor skóry, inne wyznanie, kultura, majątkowość lub ubiór czy nawet muzyka czy klub piłkarski. Wystarczy minimalny odchył od ogólnie uznawanej „normalności” i już stajemy się obiektem drwin, śmiechów. Nietolerancja jest zagrożeniem ładu społecznego. Granicą tolerancji są zachowania aspołeczne, anarchia, jeżeli ktoś robi coś wbrew prawu.

Tadeusz Pilch (Jest kierownikiem Ośrodka Badań Problemów Nietolerancji i pracownikiem Katedry Pedagogiki Społecznej Instytutu Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego)- >nietolerancja- opinia lub zachowanie skierowane przeciwko ludziom, wartościom które nam nieodpowiadaną, są inne, w celu zmiany, zniszczenia lub zablokowania mimo, że są do tego uprawnione.

Źródła wg Chlewińskiego -> stereotypy, uprzedzenia, ogólniejszy schemat- etnocentryzm.

Źródła wg Pilcha-> ignorancja (brak wiedzy, poczucie odmienności ), poczucie odmienności, lęk i zagrożenia- społeczny egoizm (kobiety na rynku pracy), przesądy i stereotypy (rodzaj ignorancji tylko że są długotrwałe), dyspozycje psychiczne, warunkowane cechami osobniczymi (np. osobowość autorytarna-rygor w obyczajach, wszystko co odbiega od norm trzeba ukarać, nawet siebie), dyspozycje psychiczne warunkowane okolicznościami zewnętrznymi (propaganda, system wychowania, konformizm).

Etnocentryzm- „my ślązacy”

Piotr Sztompka mówi o przejawach nietolerancji- stereotyp i przesąd (źródła), segregacja, dyskryminacja, eksterminacja.

Etykietowanie, stygmatyzm ( policjanci, klecha-ksiądz, Niemcy-szwaby)

Segregowanie, gettoizacja ( Polacy nie siedzieli w ławce koło Żydów, nie pozwalali im dojść na egzaminy - „słonecznik”)

Political corecness- polityczna poprawność, nie wolno dyskryminować żadnych mniejszości osobą które spełniają funkcje publiczne.

Czy tolerancji można uczyć? Trzeba zacząć naukę w domu później w przedszkolu.

Hanna Hamer mówi o bezwarunkowej miłości w pierwszych 4 latach życia, łagodne wychowanie, stopniowym zwiększeniu wymagań i samodzielności, dawanie pozytywnego przykładu, zachęceniu do kontaktów społecznych.

Media i instytucje publiczny powinny nauczać tolerancji. Starsze osoby mogą się uczyć tolerancji w kościele.

29 Jakie cnoty są pożądane (należałoby kształtować poprzez wychowanie) u człowieka - obywatela

(koncepcja M. Ossowskiej)?

Maria Ossowska twórczyni socjologii moralności w swojej książce „wzór demokraty” zawarła 13 cnót mających funkcjonować w nowo powstałym świecie powojennym.

  1. Aspiracje - (trzeba wiedzieć czego się chce oraz co jest ważne a co nie ważne) są szczególnie znamienne dla wieku dojrzewania, kiedy objawia się chęć do pracy nad sobą i reformuje w myślach świat.

  2. Otwartość umysłu - trzeba chłonąć rzeczy nowe i poddawać rewizji swoje poglądy, zwłaszcza jeśli uległy zmianie fakty, na których podstawie poglądy te się ukształtowały;

  3. Dyscyplina wewnętrzna - zdolność do długodystansowego wysiłku w imię czegoś;

  4. Tolerancja - umiejętność szanowania cudzych potrzeb i cudzych opinii, których nie dzielimy;

  5. Ulepszająca aktywność - przypisywana komuś kto nawet w ograniczonych możliwościach działania potrafi coś dla siebie wyciągnąć. Pewna czynność ulepszająca pod jakimś względem warunki, w których się żyje;

  6. Odwaga cywilna - głoszenie i obrona własnych przekonań mimo świadomości jakichkolwiek negatywnych konsekwencji takiego postępowania

  7. Uczciwość intelektualna- (niechęć do myślenia)

  8. Krytycyzm- uzasadnienie wyborów;

  9. Odpowiedzialność za słowa-ponoszenie konsekwencji;

  10. Uspołecznienie - zainteresowanie sprawami społecznymi, przezwyciężenie egocentryzmu ludzkiego, który uniemożliwia spojrzenie na jakąś sprawę z cudzego punktu widzenia, bycie ofiarnym (poczucie odpowiedzialności za życie zbiorowe) oraz posiadanie umiejętności współdziałania;

  11. Rycerskość - w sensie umiejętności wygrywania ale i przegrywania, zasada uczciwej gry;

  12. Wrażliwość estetyczna - zainteresowanie sprawami pozaosobistymiwzbogaca ludzki dorobek kulturalny;

  13. Poczucie humoru - ułatwiające komunikacje oraz kontakt z innymi osobami, dystans do samego siebie.

30 Jakie problemy społeczno wychowawcze ukazały Orzeszkowa i Zapolska w swych książkach: „Marta” i „O czym się nie mówi”?

Eliza Orzeszkowa w swojej powieści porusza aspekty społeczne początku ery kapitalizmu, kiedy to kobiety były wychowywane tylko i wyłącznie do pełnienia roli żony i Pani domu. Ich edukacja była powierzchowna i ograniczana do podstawowej znajomości jakiegoś języka, słabej gry na fortepianie oraz ewentualnie szyciu ręcznym. Pisarka zwróciła uwagę na to jak bardzo kobiety potrzebują należytego wychowania w aspekcie przygotowania do zadań jakie mogą się stać ich udziałem oraz prawa do pracy. Orzeszkowa znała dobrze problemy z jakimi borykały się zubożałe, zdeklasowane ziemianki, zmuszone przez los do samodzielnego zarobkowania. Po Powstaniu zostało wiele samotnych, pozbawionych majątków kobiet nie mających już mężów, ani ojców. Kobiety te często musiały zapewnić utrzymanie nie tylko sobie ale i gromadce dzieci. Największe trudności powodował jednak brak ich kwalifikacji zawodowych i nieumiejętność robienia czegokolwiek. Ponadto powieść ukazuje jak niską pozycję społeczną zajmowały kobiety oraz jak miały ograniczone prawa i możliwości zarobkowania. Co bardzo często prowadziło je do życia w skrajnej nędzy lub szukania ratunku poprzez pełnienie roli kokoty.

Gabryela Zapolska przedstawia natomiast opowieść o przewrażliwionym i nerwowym mizantropie, znudzonym urzędniku zajmującym się podatkami, który usiłuje wypełnić swoje puste życie lekturą filozofów i licznymi romansami z tzw. „porządnymi” dziewczętami. „Porządne” to te, które wdając się w romans są wierne swojemu kochankowi (oczywiście do czasu zerwania prze niego) oraz zadowalają się skromnymi prezentami i poczęstunkami. Są to najczęściej szwaczki, sprzedawczynie, dziewczęta z fabryk. Tak rozumiana „uczciwość” jest prawdziwą obsesją bohatera, którego w końcu przewrotny los rzuca w ramiona prostytutki. Autorka przedstawia bardzo poważny problem zubożałych dziewcząt, które wpadły w sieci prostytucji, która w końcu stała się ich jedynym sposobem na życie. Kobiety te nie tylko nie widziały innej możliwości zarobkowania, ale także nawet jak chciały to nie potrafiły już zmienić stylu życia. Staczały się coraz niżej i ginęły w kwiecie wieku i urody.

13


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
opracowane zagadnienia do egzaminu, Pedagogika studia magisterskie, pedagogika społeczna
Teoria wychowania opracowane zagadnienia, Dokumenty UŚ Pedagogika resocjalizacyjna, 2 sem, Teoria wy
Pedagogika społeczna-zagadnienia na egzamin, Pedagogika opiekuńczo-wychowawcza
polityka społ zagadnienia - opracowanie, Dokumenty- PRACA SOCJALNA, Polityka Społeczna
Psychologia społeczna - najważniejsze zagadnienia dot. e-podręcznika, pedagogika
Zagadnienia do egzaminu z pedagogikii społecznej
Zakres i formy pomocy społecznej, Pedagogika, Studia stacjonarne I stopnia, Rok 3, Koncepcje opieki
opracowane zagadnienia- pg opiekuncza, pedagogika opiekuńcza
Antropologiczne podejscie do zagadnien organizacji spolecznej, College, Pedagogika, rok III, ANTROP
filozofia zagadnienia z opracowaniem od Karoliny, STUDIA, aps, I rok ZU - PC pedagogika terappeutycz
ZAGADNIENIA i opracowanie, pedagogika UAM II SUM, Antropologia kulturowa
Socjologia - opracowane zagadnienia na egzamin, Pedagogika UŚ (EW z wych. przedszk.), Semestr II, So
Patologie społeczne zagadnienia na kolokwium, pedagogika społeczna
Psychologia Społeczna- opracownie, APS, Pedagogika Specjalna, Psychologia społeczna
Ubóstwo (Pedagogika społeczna), Pedagogika, Studia stacjonarne I stopnia, Rok 1, Pedagogika, Pedago
Rodzaje Domów Pomocy Społecznej, Pedagogika, Studia stacjonarne I stopnia, Rok 3, Koncepcje opieki

więcej podobnych podstron