Rozróżnia się pięć zasadniczych typów przyrządów mikrometrycznych:

1. mikrometry zewnętrzne,

2. mikrometry wewnętrzne,

3. średnicówki (dwu- i trójpunktowe),

4. głębokościomierze,

Przyrządy mikrometryczne służą do wykonywania dokładniejszych pomiarów. W przyrządach mikrometryczych wartość wielkości mierzonej odczytuje się bezpośrednio. Funkcję wzorca pełni podziałka śruby mikrometrycznej, zwykle o wartości 0,5 mm. Połączony ze śrubą mikrometryczną bębenek ma na swym obwodzie 50 podziałek elementarnych. Obrót bębna o jedną działkę powoduje przesunięcie śruby mikrometrycznej z wrzecionem o 0,01 mm.

	1. kabłąk 2. kowadełko, 3. nakładki (węgliki spiekane), 4. wrzeciono ze śrubą mikrometryczną, 5. tuleja z nakrętką mikrometryczną, 6. tuleja z podziałką, 7. bęben z podziałką, 8. nakrętka do kasowania luzu, 9. tuleja sprzęgła ciernego, 10. sprężyna sprzęgła, 11. wkręt do mocowania bębna na wrzecionie, 12. nakrętka, 13. zacisk.
Rys. 1. Mikrometr zewnętrzny (do pomiaru wymiarów zewnętrznych).

Do pomiarów gwintów używa się mikrometrów wyposażonych w wymienne kowadełka .

Rys. 2. Mikrometr do pomiaru gwitów wyposażony w trzy komplety wymiennych kowadełek.

Do pomiaru wymiarów wewnętrznych- np. niewielkich średnic otworów, służy mikrometr wewnętrzny.

	Mikrometr zewnętrzny, posiada dwustronne szczęki pomiarowe. Grubość tych szczęk jest różna, dzięki czemu można rozszerzyć zakres pomiarowy przyrządu. Po lewej stronie znajduje się szczęka rucham a po prawej stała.
Rys. 3. Mikrometr zewnętrzny (do pomiaru wymiarów zewnętrznych).

Większe otwory mierzy się za pomocą tzw. średnicówek mikrometrycznych. Zasada pomiaru jest taka sama jak innych mikrometrycznych przyrządów pomiarowych .

Średnicówka jest zwykle wyposażona w komplet przedłużaczy, umożliwiających pomiar otworów o szerokim zakresie. Przedłużacze w postaci prętów odpowiedniej długości wkręca się zamiast jednej z końcówek pomiarowych 1 lub 2 . Oprócz przedłużaczy  w skład wyposażenia średnicówek wchodzi pierścień nastawczy o znanej średnicy, który umożliwia sprawdzenie prawidłowości wskazań przyrządu. Dzięki zastosowaniu przedłużaczy można wykorzystać jedną średnicówkę mikrometryczną do pomiaru odległości między powierzchniami wewnętrznymi w zakresie od 50 do 900 mm.

Rys. 4. Średnicówka mikrometryczna (do pomiaru średnic otworów)

Do pomiaru głębokości otworów służy głębokościomierz mikrometryczny. Pomiaru dokonuje się po ustawieniu stopy głębokościomierza na krawędzi otworu. Podczas pomiaru należy dociskać stopę przyrządu do krawędzi otworu, tak silnie, żeby uniesienie jej nad wykręcane wrzeciono nie było możliwe w chwili, gdy oprze się ono o dno otworu. W ostatniej fazie wysuwania wrzeciona należy posługiwać się sprzęgiełkiem, aby nacisk pomiarowy wrzeciona na dno otworu był przy każdym pomiarze jednakowy.

	1- stopa głębokościomierza 2- tuleja mikrometryczna 3- gwint prowadzący wrzeciono 4-bębenek. Służy do wysuwania wrzeciona. 5- sprzęgło. Również służy do wysuwania wrzeciona..
Rys. 5. Głębokościomierz mikrometryczny (do pomiarów wymiarów mieszanych)

Przyrządy mikrometryczne umożliwiają najczęściej pomiar z dokładnością odczytu do 0,01 mm. W niektórych przypadkach są stosowane noniusze, które umożliwiają zwiększenie dokładności odczytu do 0,001 mm. Noniusz taki jest wykonany na odpowiednio dużej tulei mikrometru . Zasada jego działania jest taka sama jak noniuszy suwmiarek.

Literatura:

1. J. Malinowski: Pasowania i pomiary. Wyd. Szkolne i pedagogiczne. Warszawa. 1979 r.

2. www.wikipedia.pl

3. http://www.samochodowka.koszalin.pl/warsztaty/inne/metro/mikrometry.htm

3

---