Usługi-definicja, cechy, projektowanie usługi: Usługa jest działalnością nie mającą charakteru materialnego, dostarcza nabywcom informacji, które nie koniecznie muszą być związane ze sprzedażą dóbr lub usług w porównaniu do produktu, który można kupić na własność. Do podstawowych cech można zaliczyć: niematerialność(nie da się ich spróbować, poczuć, usłyszeć przed dokonaniem zakupu); nietrwałość(nie można ich magazynować, przechowywać ani inwentaryzować);różnorodność(standaryzacja i kontrola usług są utrudnione);nierozdzielność(nie możliwe jest fizyczne rozłączenie usługi z osobą wykonawcy, bo to on najczęściej jest istotą usługi);heterogeniczność(usługa nie może być dokładnie tak samo wykonana, uzależniona jest od tego, kto i kiedy ją wykonuje). Projektowanie usług jest interdyscyplinarną dziedziną, która wykorzystuje kombinację metod i technik, zapożyczonych z różnych dziedzin wiedzy, takich jak psychologia, zarządzanie, etnografia, UX, design. Projektowanie usług koncentruje swoją uwagę na relacjach i interakcjach pomiędzy ludźmi oraz pomiędzy nienamacalnymi i namacalnymi aspektami usług, występującymi w procesie ich świadczenia. Mając świadomość, że usługa jest niematerialna i nietrwała (występuje tylko wtedy, gdy z niej korzystamy), projektowanie usług dąży do takiej ich organizacji, by zapewnić jak najlepsze doświadczenia użytkowników usług przy jednoczesnej efektywności ich świadczenia przez usługodawcę.
System produkcyjny i dekompozycja systemów produkcyjnych System produkcyjny – stanowi celowo zaprojektowany i zorganizowany układ materialny, energetyczny i informacyjny eksploatowany przez człowieka i służy produkowaniu określonych produktów (wyrobów i usług) w celu zaspokojenia potrzeb konsumentów; Systemem produkcyjnym jest więc przedsiębiorstwo jako podstawowy podmiot gospodarczy, którego zadaniem jest produkcja określonych dóbr i świadczenie usług. Z cybernetycznego punktu widzenia przedsiębiorstwo jest to system mający co najmniej jedno połączenie ( tzw. wejście), przez które otoczenie oddziałuje na system i co najmniej jedno połączenie tzw. wyjście, za pomocą którego system oddziałuje na otoczenie. Wszystkie wejścia mają charakter:- rzeczowy np.: maszyny surowce itp.,- informacyjny np.: wskaźniki, zlecenia itp.,Z których część można skwantyfikować, czyli wyrazić liczbowo, część za zaś jest niewymierna.
Zasady racjonalnej organizacji procesów produkcyjnych: Zasada proporcjonalności zaleca właściwy podział zadań, procesu produkcyjnego w taki, sposób aby wszystkie operacje, fazy produkcyjne, stanowiska robocze i komórki produkcyjne były tak dopasowane do siebie, pod względem możliwości produkcyjnych; Zasada liniowości – przebieg procesu powinien być jednokierunkowy bez nawrotów i skrzyżowań.Drogi przemieszczania pomiędzy stanowiskami produkcyjnymi powinny być możliwie najkrótsze; Zasada ciągłości nakazuje eliminowanie z procesu produkcyjnego wszystkich przerw wpływających niekorzystnie na kształtowanie się parametrów produkcyjno – organizacyjnych i ekonomicznych; Zasada równoległości zaleca wytwarzanie poszczególnych wyrobów w cząstkowych, równoległych procesach produkcyjnych, co powoduje skracanie długości cyklu produkcyjnego; Zasada koncentracji polega na skupieniu czynników produkcji w określonym obszarze produkcyjnym w celu uzyskania wyższego stopnia wykorzystania tych czynników; Zasada specjalizacji zaleca w procesie produkcyjnym ograniczenie różnorodności zadań produkcyjnych i asortymentu produkcji, co ułatwia organizację i planowanie oraz zwiększa efektywność produkcji.
Proces produkcyjny, rodzaje procesów produkcyjnych
Proces produkcyjny jest to całokształt czynności, w wyniku których z materiału lub materiałów wejściowych, powstaje gotowy produkt o określonej wartości użytkowej.
Mając na uwadze najistotniejsze cechy procesu produkcyjnego można wydzielić: rodzaje procesów – wydobywcze i przetwórcze. Wydobywcze procesy produkcyjne – polegają na wydobywaniu kopalin użytkowych w postaci różnych form geologicznych.
Przetwórcze procesy produkcyjne przekształcają surowce i materiały wyjściowe w produkty o zmienionym składzie chemicznym, stanie fizycznym, właściwościach mechanicznych i eksploatacyjnych.
Parametryczny opis procesu produkcyjnego
Parametry produkcyjno- organizacyjne: Parametry wejściowe – nazywać będziemy parametry trzech czynników produkcji, które są przygotowywane na wejściu procesu produkcyjnego (również procesu projektowania) pod względem: rzeczowym, związków ilościowych relacji czasowo – przestrzennych. Parametry wyjściowe – są to zbiory parametrów normatywnych, powstałe z przenikania się parametrów wyrobów i stanowisk roboczych. Obowiązują one w trakcie realizacji procesu produkcyjnego a uzyskiwane są po zakończeniu procesu projektowania. Dzielą się na parametry: proste, złożone, rodzajowe.
Cykl produkcyjny- jest to okres niezbędny do wykonania określonego zadania produkcyjnego w danych warunkach techniczno – ekonomicznych i przy normalnym toku produkcji oraz przy określonym poziomie organizacji procesu produkcyjnego/ jest to okres pomiędzy rozpoczęciem a zakończeniem procesu produkcyjnego wyrobu, w którym surowiec lub materiał wyjściowy przechodząc kolejne fazy wytwarzania przekształcany jest w gotowy wyrób. Wybór formy ruchu (przekazywania) wyrobu ze stanowiska na stanowisko robocze (w cyklu produkcyjnym), w trakcie trwania operacji technologicznych może dotyczyć następujących układów: szeregowego, szeregowo – równoległego (kombinowanego),równoległego. Najkrótszy czas przebiegu partii detali jest w układzie równoległym, ale jest większa ilość operacji transportowych (duża wada).
7. Zapasy produkcji w toku
Zapasy produkcji są to materiały, detale, zespoły lub wyroby gotowe, które znajdują się w kolejnych stadiach zaawansowania procesu produkcyjnego. I tak można wyróżnić zasadnicze stadia odpowiadające różnego rodzaju zapasom:
Sfera przedprodukcyjna(zaopatrzeniowa)- obejmuje tzw. Zapasy materiałowe, zawierające surowce, półwyroby i elementy normalne, nabywane w handlu.
Sfera produkcji- obejmuje tzw. Zapasy produkcji w toku, czyli w trakcie realizacji cyklu produkcyjnego.
Sfera poprodukcyjna(zbytu)- obejmuje tzw. Zapasy wyrobów gotowych, jak również części zmiennych.
8. Typy produkcji
Typem organizacji produkcji nazywamy stopień specjalizacji stanowiska roboczego i związany z nim poziom stabilności wykonywanej tam produkcji. Określenie typu produkcji wymaga przyjęcia właściwych mierników. Stosuje się dwa mierniki:
Współczynnik liczby detalooperacji przypadających na stanowisko robocze;
Współczynnik obciążenia stanowiska roboczego określoną detalooperacją;
Każdy typ produkcji wymaga odrębnej, specyficznej dla siebie, organizacji procesu produkcyjnego, który jest związany z charakterystycznymi cechami poszczególnych typów produkcji.
Produkcja jednostkowa (indywidualna);
Produkcja seryjna;
Produkcja średnioseryjna;
Produkcja wieloseryjna;
Produkcja masowa
9. Formy produkcji
Formą organizacji produkcji nazywamy sposób powiązania stanowisk roboczych w procesie produkcyjnym poszczególnych wyrobów; wyróżniamy:
Produkcję nierytmiczną- nie wykazuje żadnej lub jedynie minimalną powtarzalność operacji na poszczególnych stanowiskach roboczych, co powoduje dużą częstotliwość ich przezbrojenia.
Produkcję rytmiczną- wykazuje ścisłe powiązanie stanowisk roboczych, przydział konkretnych detalooperacji do konkretnych stanowisk roboczych, powtarzalność produkcji takich samych wyrobów oraz produkcja taka posiada warunki do tworzenia tzw. Harmonogramów wzorcowych.
10. Technologiczna i przedmiotowa struktura produkcyjna
Struktura technologiczna- taki sposób zagospodarowania powierzchni przedsiębiorstwa, w którym stanowiska wykonujące identyczne fazy procesu lub grupy operacji ustawiane są wspólnie. Jest charakterystyczna dla przedsiębiorstw o produkcji jednostkowej lub małoseryjnej. Struktura przedmiotowa- taki sposób zagospodarowania powierzchni przedsiębiorstwa, w którym łączy się poszczególne stanowiska i jednorodne ich grupy w jednostki produkcyjne zdolne wykonywać całość procesu technologicznego określonej grupy wyrobów. Zob. jednorodna grupa stanowisk.
11. Fazy i etapy projektowania konwencjonalnych systemów produkcyjnych Podstawowe elementy systemu wytwórczego:
Wektor wejścia X – wszystkie czynniki produkcji
Wektor wyjścia Y – wyroby, usługi oraz szkodliwe odpady produkcyjne zanieczyszczające środowisko
Procesy przetwarzania wektora wejścia w wektor wyjścia – proces produkcyjny
Proces zarządzania systemem
Sprzężenie materialne, energetyczne i informacyjne pomiędzy elementami składowymi systemu produkcyjnego
12.Toyota Production System Zasada praktyk „Pięciu S" „Pięć S” wynika ściśle z koncepcji Kaizen. W japońskich przedsiębiorstwach przyjmuje się, że źle zorganizowane stanowiska pracy są przyczyną wzrostu kosztów produkcji oraz marnotrawstwa. Utrzymywania przez pracowników porządku na stanowiskach sprzyja lepszej jakościowo pracy oraz większej produktywności. (5xS: Sortowanie, Porządkowanie, Czystość, Systematyczne działanie, Samodyscyplina).
Twórca POKA YOKE
Za twórcę Poka-Yoke (ang. "mistake-proofing”) uważa się japońskiego inżyniera Shigeo Shingo (1909-1990), który jednocześnie był wynalazcą metody SMED (szybkie przezbrajanie maszyn) oraz był jednym z kluczowych architektów słynnego Systemu Produkcyjnego Toyoty (TPS). Istota POKA YOKE: Stwarzanie warunków, w których błąd nie może się zdarzyć,
albo będzie natychmiast widoczny.
13. Lean Production.
Produkcja typu lean stanowi ogólną wersje systemu TPS, a "odchudzone" myślenie dotyczy nie tylko podstaw TPS, ale całego systemu biznesowego Toyoty, włączając w to rozwój produktu, koordynację dostawców i relacje z klientami. Pięć zasad "odchudzonego" myślenia: Wartość powinna być określana z perspektywy końcowego użytkownika; Należy określić strumień wartości dla każdej kategorii produktów; Kolejne etapy dodawania wartości muszą być połączone, aby osiągnąć płynny przepływ produktu; Klienci powinni mieć możliwość uzyskania tego, czego oczekują; Zarządzanie musi być ukierunkowane na osiągnięcie perfekcji - wszystkie działania i użyte środki mają tworzyć wartość.
14. ESP- elastyczna organizacja produkcji
Ewolucyjna ESP doprowadziła do ukształtowania się następujących form elastycznej organizacji produkcji : Elastyczny moduł produkcyjne; Elastyczne gniazdo produkcyjne; Elastyczna linia produkcyjna; Elastyczna sieć produkcyjna (nazywana także elastycznym wydziałem produkcyjnym).
16. System Kanban
Kanban jest systemem stworzonym przez koncern japoński Toyota tzw. Toyota System. Ma on zapewnić sprawny przepływ informacji i części, a także ułatwić kontrolę stanu zapasów i wielkości dziennej produkcji w przedsiębiorstwie produkcyjnym. Za cechę najbardziej charakterystyczną w tym systemie uznaje się „bez zapasową” organizację procesu wytwórczego. Najkrócej ideę kaban oddaje hasło”7 x żadnych”:- braków,- opóźnień,- zapasów,- kolejek – gdziekolwiek i po cokolwiek,- żadnej bezczynności,- żadnych zbędnych operacji technologicznych i kontrolnych,- żadnych pomieszczeń.Do podstawowych elementów systemu i zasad systemu Kaban należą:- zasada „ssania” („Pull”) dla następujących po sobie faz (miejsc) zużycia,- samosterujący się system przemieszczania kontenerów (pojemników).
17. System JIT
Just-In-Time – „dokładnie na czas” to metoda sprowadzająca się do organizowania wszystkich procesów realizowanych w jednym cyklu przemysłowym, tj:
- projektowym,
- zaopatrzeniowym,
- wytwórczym,
- dystrybucyjnym.
a następnie do zarządzania nimi w taki sposób, aby wszystkie te procesy były realizowane w możliwie jak najkrótszym czasie.
Podstawową cechą JIT jest eliminacja szeroko rozumianych zapasów.
18. System MRP I Funkcjonowanie systemu uzależnione jest od: 1.Prawidłowej struktury złożeniowej wyrobu.2.Operatywnego planu produkcji opracowanego na podstawie zapotrzebowania „na wyroby finalne”.3.Prawidłowo opracowanej normy materiałowej. Przeznaczenie systemów MRP I:- surowce w magazynie,- elementy nie zakończone w magazynie,- elementy w toku produkcji,- podzespoły w toku produkcji. Zaleta MRP I: nadaje się on z powodzeniem do określania potrzeb materiałowych dla produkcji ustabilizowanej jak i nieustabilizowanej zarówno:pod względem asortymentu wyprodukowanych wyrobów, wielkości partii produkcyjnych ,cyklu realizacji zamówień. Działanie systemu MRP I 1.Określenie liczby i rodzaju elementów składowych wyrobów będących przedmiotem zamówienia.2. Zapewnieniu ciągłości dostaw żądanej ilości, miejscu i czasie. Istotą działania systemu MRP jest ciągłe przetwarzanie potrzeb brutto w potrzeby netto, które są podstawą zlecenia zamówienia.
19. System MRP II Cele MRP: redukcja zapasów, dokładne określanie czasów dostaw surowców i półproduktów, dokładne wykorzystanie kosztów produkcji, lepsze wykorzystanie posiadanej infrastruktury (magazynów, możliwości wytwórczych),szybsze reagowanie na zmiany zachodzące w otoczeniu, kontrola realizacji poszczególnych etapów produkcji. Obszary obsługiwane przez MRP II:1.Produkcję:- planowanie produkcji,- nadzorowanie produkcji w toku.2.Finanse:- prowadzenie rachunkowości i zarządzanie finansami.3.Gospodarkę materiałową:- planowanie produkcji,- planowanie potrzeb materiałowych.4. Dystrybucję wyrobów:- planowanie sprzedaży,- przyjmowanie zamówień i nadzorowanie ich realizacji. Zadania MRP II: Planowanie popytu na wyroby. Opracowanie planu produkcji. Planowanie i realizacja zaopatrzenia materiałowego. Sterowanie zapasami na poziomie materiałów i produkcji w toku. Obsługiwanie należności i zobowiązań. Księgowanie kosztów produkcji firmy .