1. osiedle społeczne-założenia

W latach 1920-30 pojawiła się idea osiedla społecznego, „urbanizm społeczny”, miały to być mieszkania dla ludności robotniczej. Rodzinne mieszkania miały uzupełniać sieci usług gospodarczych, kulturalnych i socjalnych, zorganizowanych na zasadach spółdzielczych. O. S. To standaryzacja i normalizacja, przypisuje mieszkańcom cechy identyczne jak sąsiadom z dołu czy z góry. Odpowiednie rozwiązania przestrzenne miały zmusić ludzi do kontaktów społecznych. Różnorodna przestrzeń funkcjonalna i mieszkaniowa w zależności od profesji (np. lekarz, robotnik, nauczyciel).Podział przestrzeni na prywatna i publiczną). W tej idei powstała funkcja wyprowadzenia z mieszkań, funkcja wypoczynku (np. ławeczki, piaskownice). Natężenie styczności społecznej pomiędzy mieszkańcami, może sprzyjać powstaniu silnych mechanizmów kontroli społecznej.

1. blokowisko-krytyka

Blokowiska- mogą iść one swobodnie w górę, można usadowić różne funkcje w tym budynku - mieszkania, instytucje takie jak: żłobki, szkoły, sklepy, poczta).

W taki sposób kształtuje się idea bloku. Jeśli powstaje tak wysoki, nieskrępowany blok to uwalnia przestrzeń od intensywnej zabudowy szeregowej.

- pojawia się możliwość zagospodarowania przestrzeni wokół bloku dla celów wypoczynku i rekreacji.

• tego typu budynek zrywa z pojęciem ulicy

Pojęcie osiedla ma niejednoznaczny sens-jakaś przestrzeń zorganizowana, względnie samowystarczalna, funkcjonalna -mieszkańcy mogą zaspokajać swoje potrzeby. Nie wiadomo jednak kim są mieszkańcy, cechy demograficzne mogą być tak różne, że pomiędzy mieszkańcami bloku może nie istnieć żadna więź społeczna

2. społeczność lokalna na wsi-więź społeczna do 1939 roku

-wydzielony układ przestrzenny o wyraźnych granicach

- społeczność zamknięta, przeciwstawia się podobnym społecznościom, i innym wsiom,

- społeczność pełni różne funkcje:

f. ekonomiczna- wieś regulowała system użytkowania trójpolowego gruntu, organizowała pomoc w pracach polowych, przy budowie, wyposażaniu w narzędzia.

f. administracyjna- wieś utrzymywała przed odpowiednie instytucje porządek we wsi, organizowała wykonywanie świadczeń na rzecz dworu, państwa.

f. związana z zaspokajaniem potrzeb- informacja, życie towarzyskie, wypoczynek

f. kontrolna- kontrola poprzez kształtowanie opinii, duży wpływ tzw. autorytety wojskowe.

4) budownictwo zakładowe w XIX w. i jego przyczyny

Budownictwo zakładowe - przedsiębiorcy, inwestorzy wpadli na pomysł aby zlokalizować robotników blisko, a jeszcze dać im mieszkania, co zwiąże tych ludzi z zakładem pracy - mieszkania fabryczne, początek XIXw.

Mieszkania lokalizowane są bezpośrednio przy zakładzie pracy. Bardzo często inwestorem jest właściciel tego zakładu

- daje mu to stabilizację siły roboczej, tuż przy zakładzie

- ma korzyść z wynajmu mieszkań

- może też organizować handel zaopatrzenie, usługi dla tych pracowników

- zachowuje kontrolę nad życiem społ. , rodzinne pracowników

Oprócz mieszkań buduje się kościoły, świetlice, szpitale, przedszkola takie osiedle może stać się odrębnym światem

5) struktura miasta kapitalistycznego

- dystans pomiędzy miejscem zamieszkania, a miejscem pracy pokonywany był przez robotników na pieszo. Przeciętny robotnik musiał zamieszkać w pobliżu fabryki- szybko musi dotrzeć do domu aby się najeść i wyspać.

- za bramami fabryki rozwijało się budownictwo indywidualne.

Kreowanie przestrzeni miejskiej. Dwa typy inwestorów przestrzennych:

- zarządy miast instytucji, władz kościelnych(rynek, ratusz)

W XIX w. zaczynają działać następujące mechanizmy dotyczące mieszkania: nabywanie, zdobywanie, skupowanie.

Zaczyna powstawać budownictwo wielorodzinne, które było przedsięwzięciem gospodarczym.

W strefach podmiejskich powstaje znaczna liczba nowych typów osiedli. Z jednej strony osiedla robotnicze, z drugiej osiedla wiejskie. Elementem nowym , inaczej organizującym przestań jest jest transport, nowoczesny, szybki i masowy. Wydłuża to zasięg przemieszczania się osób jak i towarów. Zaznacza się wiele procesów wewnętrznych. Jest to z jednej strony specjalizacji funkcji poszczególnych dzielnic, czy części miasta z drugiej segregacja społeczna. Tworzą się wiec zarówno dzielnice (sektory) przemysłowe, transportowe. Strefy elit , warstw średnich robotników. Różnicuje je standard wyposażenia , wielkość powierzchni , charakter zabudowy, położenie itd. W okresie kapitalistycznym kontrasty w strukturze przestrzennej miast stanowią cechę szczególnie istotną

7) społeczno-ekonomiczne skutki migracji do miasta

W procesie modernizacji wsi i rolnictwa w powojennej Polsce w sferze ekonomicznej gospodarstwa chłopskie przekształciły się w wyspecjalizowanie farmy produkujące za pomocą nowoczesnych narzędzi i technologii. Zastąpienie pracy chłopów urządzeniami mechanicznymi spowodowało migrację i zmniejszenie liczby osób potrzebnych do pracy na roli.

Społeczne skutki to : przełamanie izolacji społeczności wiejskiej, rozwój instytucji i zrzeszeń, oraz zmiany systemów wartości i włączenia chłopstwa w kulturę narodową. Z jednej strony proces ten polegał na dostosowaniu gospodarki chłopskiej do mechanizmów gospodarki rynkowej, a z drugiej oddziaływaniu modernizacyjnym na struktury państwowe.

8. skutki bezrobocia na wsi

W wyniku procesu gospodarczego, zwłaszcza utracenie płynności finansowej PGR upadek pgr), 600 tyś, chłoporobotników straciło pracę, gospodarka rolna liczy się powyżej 1 ha pola, od 1992 r powyżej 2 ha, w skutek czego chłoporobotnik tracił zasiłek, polityka wynikała z niezrozumienia odrębności gosp. Rolnej od przemysłowej.

9). co uzyskiwał dzięki pracy poza gosp.rolnym chłopo-robotnik

Dzięki pracy poza rolnictwem ludzie gosp. rolnych uzyskali:

- dostęp do świadczeń zdrowotnych

- zakład pracy pozwalał na przepływ dóbr np. odzież robocza, narzędzia

- nabywanie umiejętności przydatnych dla gosp. rolnego

-stały co miesięczny dochód , może planować wydatki

przestrzeń i funkcje w architekturze budownictwa modernistycznego

W XIX w miasto rozwija się przestrzennie w wyniku rozwoju przemysłowego, przestrzeń złożona-usługowa, mieszkalna, obsługa komunikacyjna, zmienia się technologia i logika budowy, kreuje się przestrzeń dla innych, budynki wielorodzinne, woda w mieszkaniach, kanalizacja ściekowa

Planowanie i wytwarzanie przestrzenne-urbanistyka, pojawiły się reguły prawne dotyczące budowy

struktura społeczno-przestrzenna

Jeśli założy się,że wszystko da się przeliczyć na pieniądze, da się zbilansować nasze możliwości ekonomiczne to str. społ.-przez. będzie wpierać związek pomiędzy cechami społ. i ekonomicznymi.

Użytkownika z walorami czy z korzyściami przestrzennymi, które on może nabyć wybierając określona lokalizację przestrzeni miasta. Człowiek ma tu wybór potrzebny jest do tego wolny rynek mieszkaniowy. Powoduje to : zbiorowości miejskie.

rozmieszczanie siły roboczej w gospodarstwie rolnym problem bezrobocia na wsi

przyczyny:

- urealnienie gospodarki ponioslo za soba wzrost bezrobocia

- zwalniani byli przede wszystkim chloporobotnicy bo mieli ziemie

- w efekcie zostawali bez niczego bo mieli za mało ziemi aby się wyżywić a za dużo aby zostać zatrudnionym w innym niż rolnictwo sektorze gospodarki

skutki fali demograficznej dla ludności wiejskiej

Skutkami fali demograficznej (duża dzietność, rodzina nastawiona na prokreacje) jest nie odpływanie ludności ze wsi co prowadzi do zmniejszania się gospodarstw, małe gospodarstwa-małe plony, nie ma co sprzedać, wszystko jest zjadane. Jest to proces karłowacenia, który powoduje uwstecznienie rozwoju i niezdolność do nowatorskich pomysłów. Proces karłowacenia wywołuje zjawisko nadmiernego rozłogowania (pole dzieli się na kilka mniejszych w tym są miedze i drogi) nadmierne rozłogowacenie oznacza, że gospodarka jest w oddzielnych rozłogach. Proces karłowacenia wywołany presja demograficzną i relacje wieś-miasto wywołały „głód ziemi”(ziemia jest obszarowo taka sama, jednak ludzie nie mają jej za co uprawiać i ziemia staje się „bezpłodna”.

Organizacja kamienicy czynszowej

Mankament to stan techniczny, musi być usytuowane w jakiejś przestrzeni, poza terenami zieleni, między ulicami. W kam. czyn. są widoczne różne fazy życia mieszkańców. Mieszkańcy są zróżnicowani pod względem statusu (majątku).

I piętro to wysoki status . Różny jest skład społ mieszkańców kam. czyn. Widać różnice ekonomiczne i społeczne kamienicy. Parter - lokale do wynajęcia. I piętro dla uprzywilejowanych. Od ulicy najlepiej wyposażone ( łazienka, ustęp spłukiwany wodą- innowacje technologiczne. Mieszkania duże: 100,200,300 m/kwadrat.. Dużo pokoi, w ty dla służby i spiżarnia.

W podwórzu mieszkania dla biedniejszych użytkowników - oficyny. Magiel, wozownia, działalność gospodarcza i przemysłowa-pralnie.

1) Proces urbanizacji

Procesu urbanizacji

Wzrost liczby ludności w miastach, - wzrost liczby miast

Złożony proces, zachodzący w 4 płaszczyznach: demograficznej, ekonomicznej, przestrzennej (ekologicznej) i społecznej.

W ostatnich latach socjologowie i urbaniści ograniczyli zakres płaszczyzny procesu urbanizacji do zmian zachodzących w sferze demograficznej i przestrzennej. W tym ujęciu urbanizacja oznacza kompleks zmian polegających na:

wzroście, proporcji ludności zamieszkującej w jednostkach osadniczych, uznawanych za miasta,

wzroście wielkich i różnych form aglomeracji miejsko-przemysłowych

powstanie różnych rodzajów środowisk miejskich

Polityka rolna w latach '70

nieoficjalna nazwa „cicha kolektywizacja”

Obowiązkowe dostawy zostały zniesione w 1970r. z mleka, zboża wcześniej zreglamentowano był też programowy system podatkowy (im więcej ha tym więcej podatków). Były też dobrowolne daniny związane z liczbą ha np. na odbudowę stolicy musieli płacić bo inaczej urzędy nie wystawiały mu żadnych dokumentów zaświadczeń.

Podniesienie cen skupu, odblokowanie sprzedaży ciągników i maszyn dla rolników indywidualnych, wprowadzenie świadczeń leczniczych dla ludności chłopskiej, przyznanie tytułów własności ziemi otrzymanej w czasach reformy rolnej, zmniejszenie ograniczeń w zakresie obrotu ziemią pomiędzy rolnikami indywidualnymi, przekazywanie chłopom ziemi z tzw. Państwowego Funduszu Ziemi, spowodowane kiepską sytuacja na rynku żywieniowym. W wyniku reformy administracyjnej 1973 r utworzone urzędy gminne o szerokich kompetencjach decyzyjnych (ingerencja w gospodarstwa chłopskie, narzucanie profili produkcyjnych. Sprzeczny interes aparatu państwowego z interesami chłopów.

Wieś pouwłaszczeniowa jako społeczność lokalna

Struktura społ. wsi pouwłaszczeniowa. Zmienia się liczebność tych grup.

1.wielka własność- ziemie wykupione od Agencji Rynku Rolnego po 1989r

2. chłopi- utrzymuje się tylko z pracy na roli

3. gospodarstwa chłopsko pracownicze, ludzie Ci należą do organizacji 2 wielkich struktur

4. robotnicy rolni

5 zarządcy

6. ksiądz pleban żyje z dobrodziejstw stuły

7. usługodawca: młynarz , kowal i urzędnicy

Jest duża kontrola społeczna, wszyscy się znają

Relacje miasto wieś do '39 roku a problem modernizacji rolnictwa

Wieś pouwłaszczeniowa może istnieć bez miasta. Do miasta jest daleko, w mieście nie szukają dóbr, które warunkują ich egzystencję, szukają tam cudów. Wieś jest samo wystarczalna. Miasto nie mogło istnieć bez wsi potrzebuje drewna, jedzenia. Miasta feudalne były dlatego małe, musiały kontrolować zewnętrzne otoczenie. Proces modernizacji: mieszkańcy wsi w gospodarstwach mają coraz większą liczbę dóbr pochodzących z produkcji fabrycznej, bez których nie mogli by prowadzić gospodarstwa rolnego ani domowego.

-wprowadzono rośliny pastewne umożliwiające hodowlę zwierząt te pastewne rośliny podnosiły jakość ziemi.

- doskonalą się narzędzia- drewniane zastępowane są elektrycznymi, metalowymi

- pojawiają się nawozy - naturalny nawóz- gnój

Aby nowoczesność zawitała potrzebne są chęci (kompetencje) i środki finansowe. Pieniądze potrzebne były do modernizacji domu, gospodarstwa. Produkty powstały w fabrykach, kupowano je (pieniądze ze sprzedaży).

Kwestia mieszkaniowa w miastach na przełomie XIX i XX wieku

Jest to problem społeczny, czyli zawsze jest, tego się nie rozwiąże. W różnych odstępach czasu będzie miało różne natężenie.

Struktura społeczno-przestrzenna miast socjalistycznych

Lata 60-te,70-te i później wynika, że im wyższe cechy położenia społ. tym większe korzyści przestrzenne te gosp. konsumują (warunki mieszkalne komunikacja etc.) Okazało się, że po wojnie, chociaż nie było renty gruntowe, ani wolnego rynku mieszkaniowego, alokacja społ. przestrz. nie uległa zbytnio zmianie. Ludzie którzy zajmowali dobre mieszkania, zostawili je swoim dzieciom, warunkom- inercja struktury społ.- przestrz. - nawet nie dziedziczą statusu społ., można odziedziczyć mieszkanie. Zasada ta dotyczy budynków wybudowanych do 1939r. Nie tłumaczy, co z nowym budownictwem, a nawet w tych miejscach zauważono, że ludzie o wysokich stosunkach nawet w nowo wybudowanych osiedlach zajmują uprzywilejowane pozycje. Zjawisko to można wytłumaczyć obserwując miasta budowane od nowa, w których pozostała autoktoniczna ludność- ziemie odzyskane. Nastąpiła wymiana ludności.

Omów przyczyny kryzysu miast w powojennej Polsce

Procesy koncentracji przemysłu w wielkich aglomeracjach przemysłowo miejskich spowodowało wzrost często kilkakrotny miast wielkich i średnich, a upadek lub recesję miast małych. Owa koncentracja dotyczyła często nawet obsługi rolnictwa, przemysłów wytwarzające środki produkcji dla rolnictwa, a nawet przemysłu rolno spożywczego. Niektóre małe miasta straciły swój status miasta lub tzw osiedla, albo tez zostały wchłonięte przez miasta wielkie. Sytuacja małych miast oraz położenie ludności małomiejskiej w zakresie warunków bytu rodziły faktyczną i potencjalna emigrację. Działają tu bodźce ekonomiczne i społeczno- kulturalne. W wyniku emigracji następowało starzenie się małych miast. Warunki bytowe oceniane są bowiem jako gorsze i niezasłużenie krzywdzące (większe zagęszczenie mieszkań, brak kanalizacji, wyposażenie mieszkań w bieżącą wodę, brak centralnego ogrzewania, niższe wyposażenie w przedmioty trwałego użytku). Niezależnie jednak od tych odmienności występuje trwale upośledzenie w zakresie dochodów (w małych miastach były lokalizowane przemysły, dyskryminowane w których zarobki były niskie, a same zakłady często były nie doinwestowane). W sferze infrastruktury społ. występowały i występują duże różnice na niekorzyść miast małych. dotyczą one służby zdrowia i opieki lekarskiej( brak szpitali mała liczba lekarzy, brak specjalistów), warunków socjalnych (brak przedszkoli, żłobków, kadr nauczycielskich), infrastruktury kulturalnej (brak lub zmniejszenie liczby kin, klubów, świetlic).

Scharakteryzuj przyczyny kryzysu polskiego rolnictwa po '89 roku

polityka restrykcyjna, odbierająca szanse na rozwój, zakaz posiadania innych kont niż spółdzielcze

-rolnik marnotrawnie gospodaruje czynnikami produkcji, produkowano dużo więcej niż było potrzebne w kraju i na eksport

• państwo przestało dotować produkcję rolną

reakcja rolników na negatywne skutki urynkowienia gospodarki: ograniczyli zakup czynników produkcji pochodzenia przemysłowego, wycofali się z rynku usług rolniczych, kupowali tańsze mniej efektywne środki ochrony roślin i nawozy, nie kupowali materiałów i urzadzeń, wybijali trzodę i bydło, rezygnowali z ubezpieczeń.

Gospodarka chłopska straciła możliwość finansowania swego rozwoju. Spadek akumulacji i nadwyżki ekonomicznej będący efektem recesji, pokazuje brak możliwości rozwoju. Im większe gosp. Tym bardziej ucierpiało. W latach 1990-92 nastąpiło rozdrobnienie gospodarstw wg Wosia upadających 350 tyś, a rozwijających 170 tyś

Teoria Czajnowa

Jest to jedna sensowna teoria wyjaśniająca nam zachowanie różnych podmiotów gosp.

Rozwój gospodarstw i rozwój rodziny przechodzi 3 fazy

stabilizacja II

małżeństwo schyłek III

wzrost I

I faza wzrostowa- gosp. wzrasta bo potrzeby rodziny rosną, jest ich więcej rodzą się dzieci. Rosną potrzeby gosp. Potrzebne są narzędzia budynki, muszą mieć na to środki. To gosp. musi dostarczyć środków konsumpcji, właściciel sprzedaje część produkcji.

II faza stabilizacji - oznacza, że dzieci są dorosłe pracują w gosp. część dzieci wyszła na zewnątrz dochody i wydatki są stabilne. nie ma czynnika, który spowodowałby, że właściciel jest nastawiony na zwiększenie wydajności pracy, nie szuka się czegoś nowego np. nie wymieniają rodzajów pszenicy na bardziej wydajną

III faza schyłkowa- warsztat produkcyjny się psuje. Ludzie są słabi niedołężni. Cykl się odwraca, gdy po śmierci gospodarza przychodzi nowy właściciel.

Przyczyny karłowacenia ziem gospodarstw rolnych

- karłowacenie gospodarstw rolnych następuje gdy ludność nie odpływa do miast

rodzice sprawiedliwie dzielą gospodarstwo, ziemie między synami. Kolejne pokolenie powoduje, że gospodarstwa są mniejsze. Zaczynają się wyłączać z rynku, bo to co wyprodukują nie mogą sprzedać. Nastąpiło niedostosowanie technologiczne, niezdolność do obrobienia nowoczesnych narzędzi. To powoduje, że przemysł środków produkcji rolnej tez się nie rozwija. Karłowacenie gospodarstw powoduje zjawisko nadmiernego rozłogowacenia. Gdy pole zostaje podzielone to dzieli się miedzami. Trzeba teraz do tego pola dojechać. Potrzebna jest odpowiednia droga. Nadmierne rozłogowacenie- podział pól miedzami- drogi. Im mniej siły roboczej w gosp. Im bardziej gosp. jest zmechanizowane, tym są większe straty ekonomiczne i ludzkie nadmiernego rozłogowacenia, tym większe są bariery rozwoju rolnictwa. Problem zaczyna się, Dy stosuje się wysoko wydajne maszyny, a pola są małe i blisko siebie. Nadmierne rozłogowacenie oznacza, że powierzchnia gospodarstw jest w 4 i więcej kawałkach. Zwiększają się koszty produkcji (dojazdu, większego rozłogowacenia). Te procesy karłowacenia gosp. wywołane presją demograficzną i relacjami między wsią i miastem powoduje głód ziemi. W skutek tego ludność wiejska odpływa do miasta.

Uprzemysłowienie procesu kreowania przestrzeni miast

Lokalizacja swobodna przemysłu idzie w kierunku miasta, bo jest dostosowane do produkcji, zatem przestrzeń się zmienia, ludzie nie mieszczą się w murach feudalnych, które zostają wyburzone miasto rozrasta się w kierunku wsi, ulice szersze, brukowane, utwardzone, chodniki, ściekowiska lub infrastruktura wodno-kanalizacyjna, linie co podziemne, czasami na powierzchni, budowa mostów. Miasto rozrasta się w przestrzeni. Zwiększenie ludności miejskiej.

Omów mechanizmy segregacji społecznej w miastach

W miastach bardziej rozwiniętych zmienne te też są bardzo ważne

o wyborze alokacji np. jak tworzą czarna dzielnicę to biały tam nie wejdzie. Dochodzi do segregacji grup.

Prowadzi to do zjawisk procesu segregacji społ. przestrz. czyli od separowania grup o podobnych strukturach. Zbiorowość miejska rozpada się na części, które zajmują inne części miast. Dlaczego tak jest, że są zajmowane przez ludzi o podobnej strukturze, Bo tak działa rynek. w mieście kapitali. inne cechy statusowe są wzajemnie powiązane ze statusem ekonomicznym. Podobni ludzie zamieszkują podobne przestrzenie.

Rola normatywów urbanist. architektoni. w kreowaniu przestrzeni miast

Zespół norm dotyczących całości wiedzy dot. środowiska naturalnego, biologii człowieka, wiedzy technicznej, architektonicznej, urbanistycznej, która ma regulować proces tworzenia przestrzeni miejskiej w tych normach zawarte SA takie informacje jak : miejsce ulokowania kuchenek, wentylacji, system wodno- kanalizacyjny (szerokość chodnika, jezdni, konstrukcja mostów )

Patologie społeczne w miastach a kwestia więzi społecznych w miejscu zamieszkania

Miasto ( zwłaszcza duże) jak żadna inna zbiorowość terytorialna pozwalała na zach. prywatności. W związku z tą jego cechą utrudnione jest upowszechnianie wzorów, które dotyczą życia rodzinnego domowych sposobów wykorzystywania czasu wolnego, realizowania dążeń i aspiracji. Brak trwałych odniesień przestrzennych, kulturowych, społecznych w połączeniu z niższą na ogół pozycją omawianej kategorii osób w strukturze wykształcenia i zawodu oraz przynależności przestrzennej sprzyja pojawieniu się postaw niepewności co do własnych poglądów, zachowań, ocen. W takich okolicznościach rodzi się niebezpieczeństwo powstania niekorzystnego syndromu zjawisk zwanego patologiami społ. Przejawami jej są :- wzrost przestępczości - alkoholizm,- narkomania,- prostytucja

- dezorganizacja życia rodzinnego

W konsekwencji zaś rośnie liczba rozwodów i wzrasta liczba niechcianych dzieci. W śród patogennych cech życia wielkomiejskiego wyróżnia się najczęściej brak nieformalnej kontroli społ., rozluźnienie więzi, brak adekwatnych wzorów zach. brak przynależności do stabilizujących układów o lokalnym charakterze.

Wielka własność państwowa a rolnictwo indywidualne w okresie powojennym

Polityka państwa zmierzała w zasadzie w dwóch sprzecznych kierunkach, podniesienie produktywności i zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego społeczeństwa, z drugiej strony hamowanie i/lub nawet likwidowanie prywatnego sektora w rolnictwie na korzyść spółdzielczych i państwowych gospodarstw w sposób:

Przymusu administracyjnego, polityki podatkowej, polityki kredytowej, dystrybucji czynników produkcji, zmian zasad funkcjonowania spółdzielni, które obsługiwały i finansowały rolnictwo indywidualne, stały się kolejnym sposobem kontroli, nie mogły samodzielnie aktywnie wpływać na modernizację. Nastąpiło tzw, „zesredniaczenie” polskiego chłopstwa, chciano likwidacji niezależnego ekonomicznie chłopstwa, nawoływano do zwalczania tzw. „kułaków”

5. renta gruntowa i jej skutki

Renta gruntowa, forma dochodu uzyskiwanego przez właściciela ziemi wykorzystywanej do celów produkcyjnych. Wysokość renty gruntowej zależna jest od ceny użytkowania ziemi (najmu, dzierżawy), kształtującej się na rynku pod wpływem popytu i podaży, oraz od jej powierzchni.
Cena gruntów wzrasta wraz ze zbliżaniem się do centrum. Dlatego budownictwo mieszkalne wycofuje się, a jego miejsce zajmują banki, instytucje, opery itp. - rośnie życie gospodarcze.

CSD- Central Business District. City - centrum - grunty są bardzo drogie, ceny idą w górę, choć ma technologiczne ograniczenie ze względu na nie wymyślone technologie podłóg (dziś beton, stal).

3. Tradycyjna rodzina chłopska

Rodzina chłopska- gospodaruje na własnym areale. Członkowie rodziny pracują w tym gospodarstwie. Nie podejmują innych zajęć poza rolniczych. Dla wszystkich członków rodziny dochód z gospodarstwa jest jedynym źródłem utrzymania.

-trójpokoleniowy charakter

funkcje rodziny: produkcyjna, wychowawcza, religijna, kulturalna, zabezpieczająca-wszystkie funkcje zderminowane przez gospodarstwo

-gospodarstwo ma wpływ na wzory życia rodzinnego i strukturę rodziny-podział pracy i stosunki majątkowe miały wpływ na stosunki miedzy małżonkami i dziećmi, podział czynności na męskie i żeńskie, władza w rękach mężczyzny.-respekt

4.Czynniki modernizacji wsi i rolnictwa do 1939r.

- urynkowienie gospodarstwa chłopskiego zwane inaczej utowarowieniem (przejście do samozaopatrzenia, do wytwarzani na rynku)

- rozwój komunizmu , nowych gałęzi gospodarki (przemysł, usługi, transport) spowodował wzrost popytu na produkty rolne, rolnik produkuje także dla mieszkańców miast, ale sam jest uzależniony od rynku .

5. po co wprowadzono komasacje gruntów

W latach polityki rolnej okresu gomółki zaczęto komasować grunty, zcalanie gruntów miało zlikwidować nadmierne rozproszenie i niekorzystną konfigurację gruntów, z kolei dzięki takim działaniom można było z gruntów Państwowego Funduszu Ziemi wyłączać zwarte kompleksy gruntów i przekazywać je podmiotom uspołecznionym-kosztem rolników indywidualnych.

6. modele struktur przestrzenno-społecznych

1. CBD - centrum aktywności biznesowej, najbardziej prestiżowa część miasta - wszystko wyższego sortu.

2. Strefa przejściowa, rozumiana dwojako:

- w sensie zamieszkiwania jako konsekwencja wzrostu ceny gruntu w stosunku do zabudowy (jak powstawała zabudowa to był biznes, a po latach cena działki wyższa niż cena domu i teraz właściciel najchętniej wyburzyłby dom i działkę przeznaczył na przykład pod budowę banku , ale prawo mu zabrania. Kiedy dom nie utraciła walorów, to czeka żeby np. zawalił się, ale wtedy maleją walory użytkowe mieszkań, bo są nie modernizowane.

- cena mieszkań w sferze przejściowej jest niska. Na wynajem stać jest 2 kategorie ludzi:

a) migrantów do miasta, którzy nie mają żadnych pozycji w tym mieście, szukają dopiero pracy i jak ich status wzrośnie przeniosą się do lepszej dzielnicy.

b) ludzie młodzi, urodzeni w tym mieście, ale rodzice kazali im się usamodzielnić, więc wychodząc z domu muszą gdzieś mieszkać. Dla nich jest to przestrzeń wyjątkowo atrakcyjna, bo blisko centrum (rozrywka, edukacja), ale też przejściowa, bo jak skończą szkołę, założą rodzinę, to tu już nie da się mieszkać: brak zieleni, ubóstwo, przeniosą się, a na ich miejsce przyjdą nowi.

3. Strefa osiedli robotniczych - większe działki, przyzwoitsze mieszkania, rodzinne otoczenie, szkoły, ośrodki zdrowia.

4. Strefa burżuazji - budownictwo jednorodzinne, wille, ogrody.

5. Budownictwo „w kartoflach” - kolejna strefa przejściowa, ale między miastem a wsią, bo mieszkańcy często zajmują się drobnym rolnictwem, a nie realizują zawodów miejskich - licha zabudowa.

Model sektory hoyta- wskazuje się że przestrzeń ma różnorakie funkcjonalne znaczenie. Zachowana jest logika: odległość od centrum

Model Ulmanna - wskazuje na to że tworzą się obszary o intensywnej zabudowie z przestrzenia miejska ale jakby trochę oddzielnie.

1. przedstaw politykę rolną okresu gomólkowskiego

lata 1956 do poczatku lat 1970- „wzrost bez rozwoju” polityka tego okresu ma charakter dwutorowy:

z jednej strony dbano o opłacalność produkcji rolnej (zapewniano gospodarstwom rolnym dostawy nawozów, pasz, ziarna itp.), z drugiej nie czyniono nic w kierunku zmiany modelu gospodarki chłopskiej (utrudniano wolny obrót ziemią pomiędzy indywidualnymi rolnikami), istniał zakaz sprzedaży ciężkiego sprzętu rolniczego właścicielom rodzinnych gospodarstw, inwestowano przede wszystkim w rolnictwo uspołecznione-władze liczyły, że chłopi dobrowolnie przejdą do kolektywnych form rolnictwa.

Młodzi uciekali od rolnictwa, gdyż szanse sukcesu były bardzo niskie. Zaczęto komasować grunty, zcalanie gruntów miało zlikwidować nadmierne rozproszenie i niekorzystną konfigurację gruntów, z kolei dzięki takim działaniom można było z gruntów Państwowego Funduszu Ziemi wyłączać zwarte kompleksy gruntów i przekazywać je podmiotom uspołecznionym-kosztem rolników indywidualnych

ruralizacja miast jako problem społ.-ekonomiczny

Przenoszenie wartości wiejskich do miast.

w sensie ekonomicznym znaczy upadek miast. Mówiąc o ruraryzacji pomija się często fakty sprzeczne z obowiązującymi stereotypami np. wysoki stopień specjalizacji zawodowej w zruraryzowanych miastach.

- miasto ewaluowało, rozwijało się dzięki migrantom wiejskim i wielu dorosłych o ukształtowanych normach itp., które próbowali realizować w mieście. Problem polega na ustaleniu, jakie wartości i zachowania pochodzą ewidentnie ze wsi. Ludzie Ne chcieli mieszkać w blokach spółdzielczych, nie mieli na tyle funduszy aby budować sobie dom, nie podlegali pod kwaterunkowe rozdzielnictwo mieszkań, dlatego musieli skorzystać z budownictwa spółdzielczego.

- ludzie ze wsi nie chcieli aktywnie wypoczywać, co związane było z cechą wiejskiego odpoczynku, siedzeniem przed domem- spokojnym wypoczynek.

3. przyczyny głodu ziemi

( wiejska bieda spowodowana rozłogowaniem ziemi ) ujmowane przez polityków w tzw. kwestii rolnej, agrarnej trudno dawała się zrozumieć przez ekonomistów

proces segregacji w miast Jeden dotyczy całej zbiorowości miejskiej i dotyczy segregacji Społeczno-przestrzennej miasta (gdzie indziej robotnicy, a gdzie indziej burżuazja, w zależności od możliwości ekonomicznych).

Drugi proces to proces homogenizacji czyli jakaś część miasta staje się jednorodna pod względem społecznym i kulturowym, bo zamieszkują w niej ludzie o podobnych możliwościach ekonomicznych

3. przyczyny upadków PGRów w okresie transformacji

PGR-y wycofanie się państwa z dotowania środków produkcji znacznie skuteczniej niż rolnictwo indywidualne degradowało sytuację ekonomiczną PGR-ów. Prawne uregulowania dotyczące przedsiębiorstw państwowych w wypadku PGR-ów okazały się nie wystarczające do ich prywatyzacji i restrukturyzacji. W bardzo szybkim tempie zaczęły tracić zdolność kredytową i zwiększyły swoje zadłużenia. Rosła dekapitalizacja majątku produkcyjnego i odłogowanie gruntów. Często, aby wypłacić należne pracownika pieniądze wyprzedawano zwierzęta i maszyny. PGR-y wytwarzały nasiona, sadzeniaki i hodowały preferowane odmiany bydła mlecznego i rzeźną trzodę chlewną . sytuacja jaka miała miejsce była zagrożeniem dla biologicznego postępu całego rolnictwa. W 1992r. ponad 70% PGR straciło płynność finansową nie sprostały wymogą gospodarki rynkowej.

6. Wieś rodzina chłopska podział pracy

Dzietność na wsi jest większa niż w mieście, ludzie mieli nastawienie prokreacyjne. Kobieta gdy zachodziła w ciąże- było to czymś naturalnym. Dzieci pracowały w gospodarstwie, było to gospodarstwo rodzinne, istniał przymus funkcjonalny w sytuacji gdy mąż kobiety umrze, a nie ma ona dorosłego syna, musi wyjść ponownie za mąż. Istniał podział obowiązków na kobiece i męskie. Przestrzegano tego- kobieta nie może wykonywać zajęć męskich i nie umie tego robić i na odwrót. Gdy kobieta umrze a mąż ma małe dzieci to musi się ożenić. Duża śmiertelność noworodków. Do okresu między wojennego do dorosłości dożyło co 3 dziecko.

7.Kształtowanie struktur społeczno- przestrzennych.

Fragmenty przestrzeni miejskiej (ulice, osiedla) mają różne walory użytkowe, dla mieszkańców. Wiąże się to z mieszkaniem i jego usytuowaniem np. w bloku, wygląd klatki schodowej gdzie się wychodzi z klatki- czy na ulicę, czy na chodnik, sposób zagospodarowania przestrzennego w wokół budynku( czy są tereny rekreacyjne), jaka jest infrastruktura społ. (przedszkola, szkoły), zanieczyszczenia środowiska naturalnego. Te korzyści strukturalno społ.-przestrz. rozkładają się różnie w różnych miejscach miasta. Nasze potrzeby związane z przestrzenią są zróżnicowane ze względu na naszą biografię, potrzeby oczekiwania. Jeśli założymy, że wszystko da się przeliczyć na pieniądze, da się zbilansować nasze możliwości ekonomiczne to str. społ.-przestrz. będzie wyrażać związek między celami społ. i ekonomicznymi a walorach czy korzyściach przestrzennych które on może nabyć wybierając określoną lokalizację w przestrzeni miasta. Człowiek ma tu wybór. potrzebny jest do tego wolny rynek mieszkaniowy. Powoduje to : zbiorowości miejskie def. gdzie jednostka ta może mieszkać. W miastach bardziej rozwiniętych zmienne te też są bardzo ważne

o wyborze alokacji np. jak tworzą czarna dzielnicę to biały tam nie wejdzie. Dochodzi do segregacji grup.

Prowadzi to do zjawisk procesu segregacji społ. przestrz. czyli od separowania grup o podobnych strukturach. Zbiorowość miejska rozpada się na części, które zajmują inne części miast. Dlaczego tak jest, że są zajmowane przez ludzi o podobnej strukturze, Bo tak działa rynek. w mieście kapitali. inne cechy statusowe są wzajemnie powiązane ze statusem ekonomicznym. Podobni ludzie zamieszkują podobne przestrzenie.

1. Normatyw urbanistyczny i architektoniczny- początki drugiej połowy XIX w

Normatyw socjalistyczny-ustawodawca definiował poziom zaspokajania dwóch rodzajów potrzeb:

-potrzeby indywidualne jednostek i grup rodzinnych związane z użytkowaniem mieszkania

1. ile metrów na osobę

2. standard mieszkania

3. struktura funkcjonalna

4. odległość do 6 h na piechotę

2. przestrzeni konsumpcji zbiorowej

1. konieczność korzystania z usług, celem zaspokojenia indywidualnych potrzeb, w związku z czym jest taka przestrzeń (placówki opieki zdrowotnej, żłobki, świetlice, szkoły, placówki handlowo-usługowe)

2. rozróżnia się potrzeby podstawowe, które winny być zaspokajana w miejscu zamieszkania

3. potrzeby „wyższego rzędu”, które mogą być świadczone, zaspokajane w specjalnie zorganizowanej przestrzeni, na terenie miasta czy w centrum, mogą być dalej

4. organizacja komunikacji

5. dojście do przystanku nie dłuższe niż 15 minut, częstotliwość kursowania co 15 minut

Jeżeli jest takie prawo to powinno obowiązywać wszędzie.

Do 40.000 tyś mieszkańców nie trzeba wprowadzać komunikacji miejskiej, również w takim mieście budynki nie mogły być wyższe jak 6 pięter

Standaryzacja środków zaspokajania potrzeb (każdy dostawał tyle samo)

2) normatyw oszczędnościowy brak mieszkań w ogóle lub niski standard mieszkań komunalnych, z ubikacja na korytarzu

2

---