Dział IV rozdział I (str. 217) opracowanie, notatki prawo administracyjne


Dział IV rozdział I (str. 217)

Pojęcia - definicje:

Ustrój administracji publicznej - obejmuje ustrój urządzeń społecznych spełniających funkcje administracji, będący prawnie unormowany oraz cały system organów administracyjnych wraz z ich kompetencjami.

Ustrojowe prawo administracyjne - organy administracji publicznej, urzędy, klasyfikacja organów adm., władztwo organizacyjne, kompetencje i właściwości oraz zasady powiązań organów administracji publicznej.

Aparat administracyjny - [ określenie używane w polskiej nauce prawa administracyjnego] określenie zbiorcze dla oznaczenia różnych jednostek organizacyjnych wykonujących funkcje adm. publ.

Do aparatu administracyjnego zalicza się:

Dokonuje się podziału aparatu administracyjnego wg różnych kryteriów tj:

Podmioty administracji - jednostki wchodzące w skład aparatu administracyjnego, są ze sobą powiązane wg zasad powiązań podmiotów adm. publ.

KONCENTRACJA

W systemie koncentracji administrowanie leży w gestii organów naczelnych (centralnych), które decydują we wszystkich ważnych sprawach. Organy niższe są silnie skrępowane, niesamodzielne, mogą wykonywać nieliczne czynności np. przygotowawcze.

DEKONCENTRACJA

W systemie dekoncentracji administrowanie leży w gestii organów niższych, które wykonują większość zadań administracji. Organy centralne przekazują właściwości do załatwiania spraw administracyjnych organom niższym zachowując przy tym prawo udzielania wytycznych i poleceń związanych z administrowaniem. Dekoncentracja nie przesądza o niezależności organów niższych.

CENTRALIZACJA

Centralizacja polega na podejmowaniu decyzji adm. wyłącznie przez organy wyższe (w pewnej sferze właściwości tj kompetencji rzeczowej). Organy niższe mają jedynie pozycję organów przygotowujących rozstrzygnięcia.

Centralistyczny system organizacji administracji - system działania adm. oparty na zasadzie centralizacji i koncentracji. Może występować w różnych postaciach, wiąże się nierozłącznie z hierarchicznym podporządkowaniem organów niższych szczebli organom wyższym.

Hierarchiczne podporządkowanie to pełne podporządkowanie w układzie pionowym, przejawiające się w podwójnej zależności tj:

Zasada hierarchicznego podporządkowania występuje w stosunkach między organami adm. oraz pracownikami aparatu administracyjnego a ich przełożonymi (tzw. posłuszeństwo służbowe).

Cechy zasady hierarchii:

Zalety zasady hierarchii:

DECENTRALIZACJA

Polega na wyposażeniu organów niższych w samodzielność i względną niezależność administrowania (brak hierarchicznego podporządkowania). Organy wyższe przekazują określone sprawy podmiotom samorządowym, które stają się ich zadaniami własnymi. Dotyczy wykonywania administracji.

Zalety decentralizacji:

W administracji zdecentralizowanej organ wyższego stopnia nie może wydawać poleceń organom niższego stopnia co do sposobu rozstrzygnięć, ma jednak kompetencje nadzoru. Organy są poddane nadzorowi na podstawie ogólnej zasady praworządności.

NADZÓR - kontrola oraz możność podjęcia prawem przewidzianych środków wiążących nadzorowanego lub bezpośredniego wzruszenia jego aktów.

Akurat tutaj kontrola oznacza prawo organu nadzorującego (kontrolującego) do sprawdzania działalności innych organów czy jednostek i oceny prawidłowości tej działalności. Nadzór pozwala na stosowanie środków nadzoru przewidzianych przez prawo, w sytuacjach przewidzianych przez prawo.

Wyróżnia się następujące środki nadzoru:

Dział IV rozdział II (str. 227)

Za podstawowe podmioty administracji publicznej można uznać:

od podmiotów upoważnionych różnią się brakiem kompetencji władczych mogą się nimi stać wskutek nadania form władczych.

ORGAN ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

Najogólniej organy administracji możemy podzielić na:

Najłatwiej zdefiniować w/w organy poprzez wskazanie warunków jakie muszą spełniać by można je było nimi nazywać, zatem:

Organ administracji rządowej:

Organ jedn. sam. terytorialnego:

Organ innych podmiotów adm.:

Wyodrębnienie organizacyjne - polega na posiadaniu określonej przez prawo formy organizacyjnej, która stanowi o pewnej organizacyjnej jedności; pomimo wyodrębnienia podmioty adm. są ze sobą powiązane i wchodzą w skład adm. publ. w państwie; wszystkie są podległe ustawom.

Korzystanie ze środków władczych - polega głównie na uprawnieniu do stanowienia aktów prawnych posiadających moc obowiązującą oraz możliwości zastosowania środków państwowego przymusu w celu doprowadzenia do ich wykonania.

Zakres kompetencji - wyróżnia organ od innych, musi być wyznaczony przepisami prawa; kompetencje mogą przyjmować różną formę począwszy od wydawania decyzji, poprzez prace przygotowawcze i przygotowujące rozstrzygnięcia, opiniowanie itd.

Od organu należy odróżnić osobę konkretną która wykonuje kompetencje organu ale nim nie jest. Organ sprawuje władze ale nią nie jest. Urząd organem być może ale nie musi, bowiem:

Wg teorii prawa administracyjnego urząd - to zorganizowany zespół pracowników państwowych lub samorządowych, przydzielony do pomocy organowi administracji i powołany do merytorycznej i technicznej obsługi tego organu.

Podobnie jest w przypadku ministerstwa - minister to organ a ministerstwo to tylko zespół pracowników państwowych, kierowanych przez ministra i powołanych do pomocy ministrowi w wykonywaniu zadań, a więc organem nie jest.

KLASYFIKACJA ORGANÓW ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

Można tworzyć różne podziały organów administracji publicznej, w zależności od przyjętego kryterium. Podziały organów administracji publicznej:

Organy naczelnie i inne organy administracji

Konstytucja nie wyróżnia wprost (jedynie sugeruje) naczelnych organów administracji rządowej, w ustawach zwykłych natomiast niektóre są określane mianem „naczelnych organów administracji rządowej” lub „… państwowej”. Powoli ustawodawstwo rezygnuje z wyróżniania organów naczelnych.

Do naczelnych organów administracji zalicza się (wynikające z postanowień Konstytucji):

Za przykład organu naczelnego wyróżnionego ustawodawstwem zwykłym można uznać Komitet Integracji Europejskiej - ustawa z 8 sierpnia 1996 r.

Wszystkie nie wymienione są zaliczane do „innych organów administracji”.

Organy centralne i terenowe (lokalne)

Organ centralny - organ którego zasięg działania rozciąga się na obszar całego państwa, np.

Organ terenowy - organ, który realizuje swoje kompetencje tylko na określonej części terytorium państwa. np. wojewoda.

Organy decydujące i pomocnicze

Organ decydujący - organ, który może rozstrzygać sprawy w drodze czynności prawnych.

Organ pomocniczy - organ, który może tylko występować z inicjatywą, opiniować lub wykonywać czynności kontrolne.

Organy jednoosobowe (monokratyczne) i kolegialne

Organ jednoosobowy - organ składający się z jednej osoby; są powoływane dla załatwienia konkretnych spraw wymagających szybkiego rozstrzygnięcia, gdy niezbędna jest fachowa wiedza i jest jasno określona odpowiedzialność. Zalety:

Organ kolegialny - organ, składający się z zespołu osób; cecha kolegialności powoduje że wola organu jest wyrażana uchwałą całego zespołu (członków), brak poszczególnych członków w chwili podejmowania decyzji wywołuje różne konsekwencje prawne (określone przez przepisy proceduralne i statutowe); są powoływane dla ustalania ogólnych kierunków działań, celów strategicznych, założeń polityki w poszczególnych dziedzinach.

Quorum - wymagana liczba osób na posiedzeniu oraz głosów koniecznych do podjęcia uchwały (decyzji); jest ustalana dla oceny ważności i prawidłowości uchwał.

Zalety organów kolegialnych:

Wady

Organy zawodowe i społeczne

Organ zawodowy - organ składający się z osób, które z tego tytułu otrzymują wynagrodzenie, będące źródłem utrzymania (inaczej: zatrudnione w danym organie).

Organ społeczny - organ, składający się z osób, które z tego tytułu nie otrzymują stałego wynagrodzenia będącego podstawą ich utrzymania, mogą otrzymywać ekwiwalent lub dietę ale nie będącą wynagrodzeniem stałym.

ZAKRES DZIAŁANIA ORGANU

Zakres działania wskazuje jakimi sprawami zajmuje się dany organ. O zakresie stanowi się zwykle w przepisach prawa tworzących dany organ. Można go zmieniać (poszerzać lub ograniczać) już w trakcie istnienia, spełniając określone warunki.

Zakres działania ściśle wiążę się z kompetencjami, które umożliwiają realizowanie postanowień, zwłaszcza gdy konieczne jest zastosowanie działań władczych. Kompetencje to zespół uprawnień dotyczących określonego zakresu spraw, w których organ ma prawo/obowiązek działania.

WŁAŚCIWOŚĆ (KOMPETENCJA) ORGANU

Kompetencje = właściwości (upoważnienie do…) - zespół uprawnień dotyczących określonego zakresu spraw, obejmuje wskazanie zakresu spraw i działań jakie organ ma prawo podjąć w tych sprawach; pozwala określić jaki podmiot i organ administracji jest powołany do załatwienia spraw administracyjnych danego rodzaju.

Dokładnie ustalenie kompetencji zapobiega sporom kompetencyjnym i zbędnym działaniom obywatela w celu załatwienia jego spraw.

Rodzaje właściwości:

Przestrzeganie właściwości

Dla ustalenia organu należy uwzględnić wszystkie wymienione rodzaje właściwości. Organ jest zobowiązany wykonywać zadania jemu przydzielone i przestrzegać z urzędu swojej właściwości, która stanowi podstawę i granice działalności organu.

Właściwość nie obejmuje uprawnienia do stosowania środków, które mogą się organowi wydawać konieczne czy celowe dla wykonania zadania, bowiem działania władcze wymagają jeszcze ustawowego upoważnienia do ich stosowania (ustawowe przyzwolenie do konkretnego działania). Organ może działać tylko w obrębie ustawowego przyzwolenia nawet gdy to nie jest najlepsze rozwiązanie.

Przenoszenie właściwości

Organ bez upoważnienia ustawowego nie może wyzbywać się przydzielonych mu zadań (zmieniać/przenosić właściwości). Przenoszenie może nastąpić tylko za zgodą w ustawie i wywołuje szereg konsekwencji (takich jak przekazanie środków dla realizacji, wymóg poinformowania obywatela o tym fakcie itd.). Dzięki przenoszeniu (zlecaniu) zadań administracja oszczędza, nie musząc powoływać własnych organów na określonym szczeblu organizacji.

Ustawa wyróżnia:

Przeniesienie może nastąpić w drodze porozumienia organów samorządowych z organami administracji rządowej. Zawarcie porozumienia jest możliwe na podstawie:

WŁADZTWO ORGANIZACYJNE

Władztwo organizacyjne - uprawnienia do tworzenia, zmiany i znoszenia podmiotów administracji (organów, korporacji itd.); przysługuje organom państwa w zakresie władzy wykonawczej i ustawodawczej,

Utworzenie podmiotu następuje przez wydanie aktu prawnego, który przede wszystkim określa jego zadania, kompetencje, nazwę oraz środki materialne dla ich realizacji. Tworzenie i znoszenie powinno następować w drodze ustawy lub upoważnień ustawowych (tzw. działanie administracji publicznej oparte w prawie) - z wyłączeniem wewnętrznych podziałów czynności w ramach organów i obsługujących je urzędów.

W szczególności w drodze ustawy (charakter wyłączny) następuje ustanowienie organów administracji nie zespolonej (uzasadnione ogólnopaństwowym charakterem wykonywanych zadań lub terytorialnym zasięgiem działania przekraczającym obszar jednego województwa) oraz ustanowienie terenowych delegatur właściwych ministrów (podst. ustawa o administracji rządowej w województwie z 5 czerwca 1998).

Akty dotyczące organizacji administracji publicznej stanowią wyróżniającą się kategorię aktów prawnych o różnej randze w hierarchii systemu źródeł prawa, a ich adresatami są zainteresowane podmioty oraz osoby fizyczne i prawne mieszkające lub działające na terytorium objętym właściwością danego podmiotu.

SAMORZĄD

Administracja samorządowa - administracja samodzielna, poddana nadzorowi, realizowana przez odrębne od państwa podmioty administracyjne działające na podstawie ustaw.

Samorząd to podmioty administracji będące związkami publiczno-prawnymi sprawującymi administrację samodzielnie. Samorząd istnieje i działa w ramach państwa na podstawie ustaw. Organy samorządu są organami odrębnych od państwa związków, działającymi na ich rachunek.

Obecnie samorząd działa z woli państwa, które w drodze ustawowej przesądza o powstaniu, organizacji i zakresie działania poszczególnych rodzajów samorządu.

Cechy samorządu wg teorii Z. Leońskiego:

RODZAJE SAMORZĄDU

Samorząd specjalny (zawodowy) do którego przynależność następuje z mocy prawa (obligatoryjnie) to:

ZAKŁAD

Zakład administracyjny - (zakład publiczny) podstawowa jednostka organizacyjna realizująca zadania administracji świadczącej, głównie w sferze oświaty, szkolnictwa wyższego, ochrony zdrowia, opieki i pomocy społecznej.

Pojęcie zakładu może występować w dwóch znaczeniach:

Zakład publiczny - [obecnie panująca definicja] to jednostka organizacyjna nie będąca organem państwowym i samorządowym, która została powołana do wykonywania zadań publicznych i jest uprawniona do nawiązywania stosunków administracyjno - prawnych; wyposażona w zespół środków osobowych i rzeczowych, korzystająca z władztwa zakładowego np. szkoły, przedszkola, zakłady opieki zdrowotnej i społecznej, muzea, zakłady karne. Może mieć swoje organy.

Władztwo zakładowe wynika z upoważnienia zakładu do abstrakcyjnych i konkretnych regulacji na podstawie i w ramach ustaw. Istotą jest zakres upoważnień do jednostronnego kształtowania stosunków prawnych z użytkownikami zakładu i osobami, które znalazły się na terenie zakładu w innym charakterze. Ponadto jest częścią władztwa państwowego. Zakres jest zależny od rodzaju zakładu, a władztwo winne być wykorzystywane tylko dla realizacji celów zakładu.

Władztwo zakładowe obejmuje:

Organ administracji publicznej a zakład publiczny (wg Wacława Dawidowicza):

Organ administracji publicznej

Zakład publiczny

realizuje zadania społeczne na zewnątrz swojej struktury organizacyjnej (działanie na zewnątrz)

Realizuje zadania społeczne w obrębie szeroko pojętej swojej organizacji (struktury organizacyjnej).

Tworzenie zakładów publicznych może nastąpić:

Użytkownicy zakładów - to podmioty w stosunku do których ma zastosowanie władztwo zakładowe, realizowane przez organy zakładu.

Użytkowanie ma charakter przejściowy, z różnych przyczyn może wygasnąć tj: osiągnięcie celu, rezygnację, zwolnienie, skreślenie z listy, likwidacja zakładu, śmierć użytkownika.

Użytkowanie (korzystanie) zakładów może polegać na:

np. prawo podmiotowe do bezpłatnego korzystania z bibliotek publicznych (ustawa z 27 czerwca 1997 r. „o bibliotekach”) - „biblioteki publiczne są organizowane w sposób zapewniający mieszkańcom dogodny dostęp do materiałów bibliotecznych i informacji”, gmina/powiat/województwo ma obowiązek organizować i prowadzić co najmniej jedną gminną/powiatową/wojewódzką bibliotekę publiczną (gwarancja dostępu do świadczenia!) wraz z odpowiednią liczbą filii i oddziałów (!) oraz punktów bibliotecznych (!)

np. obowiązek szkolny (ustawa z 7 września 1991 r. „o systemie oświaty”) przewiduje się naukę do 18 roku życia jako obowiązek obywatela; „obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w tym roku kalendarzowym w którym dziecko kończy 7 lat oraz trwa do ukończenia gimnazjum, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18 roku życia”

np. opieka zdrowotna (ustawa o zakładach opieki zdrowotnej z 30 sierpnia 1991 r.) pacjent (tutaj użytkownik) ma prawo do: świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom wiedzy medycznej, wyrażenia zgody lub odmowy jej udzielenia na określone świadczenia, uzyskania informacji o swoim stanie zdrowia, poszanowania jego intymności i godności w czasie udzielania mu świadczeń zdrowotnych, umierania w spokoju i godności.

FUNDACJA

Prawo administracyjne - ćwiczenia 27.03.2009

Katowice 2009-03-23

11 By OzzY

Prawo administracyjne - ćwiczenia 27.03.2009

Katowice 2009-03-23

1 By OzzY



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
opracowane zagadnienia, notatki prawo administracyjne
kilka opracowanych pytan, notatki prawo administracyjne
ZASADY OGÓLNE POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO, notatki prawo administracyjne
Notatki - Prawo Administracyjne Prof. Miemiec, Prawo administracyjne
Obywatelstwo Polskie, notatki prawo administracyjne
ZAGADNIENIA DO EGZAMINU Z KPA-opracowane, Dokumenty- prawo i administracja
prawo finansowe - notatki, Prawo Administracyjne i finansów publicznych(1)
radiofonia i telewizja, notatki prawo administracyjne
notatki z uczelni, notatki prawo administracyjne
notatki, notatki prawo administracyjne
ZAGADNIENIA DO EGZAMINU Z KPA-opracowane, sem.5, Prawo administracyjne

więcej podobnych podstron