PRELEKCJA 11

Bakterie beztlenowe

Beztlenowce znane przed1900 r.:

- Clostridium tetani (1884 r. - opisana przez Nicolaiera, 1889 r. - wyizolowana)

- C. perfringens - 1882 r.

- C. botulinum - 1896 r. przez Ermengera (z szynki)

Elektrony które są potrzebne do procesów metabolicznych są wykorzystywane do redukowania tlenu. Skutkuje to obniżeniem energii, która jest potrzebna do wzrostu i namnażania się komórek bakterii beztlenowych.

Reaktywne formy tlenu:

1. O₂ + e- = ^-O₂ - superoxide anion (anionorodnik ponadtlenkowy)

2. O₂ + 2e- = H₂O₂ - hydrogen peroxide (nadtlenek wodoru)

3. O₂ + 3e- = H₂O₂ + OH^- - hydroxyl radical (rodnik hydroksylowy)

Beztlenowce:

- aerotolerancyjne - tolerują warunki tlenowe, ale się w nich nie rozmnażają

- fakultatywne - mogą przetrwać w warunkach niskiego stężenia tlenu

Faza I - bakteriostatyczna

Faza II - bakteriobójcza

Potencjał redox:

Eh[V₁,mV] (można go zbadać przy pomocy wskaźników: resazuryny, resorufiny)

• definicja: jest to wyrażona w woltach różnica potencjału między nie reagującą chemicznie metaliczną elektrodą a elektrodą wodorową w układzie o określonym stosunku stężeń utleniacza i reduktora, podana dla temperatury wyrażonej w stopniach Kelvina

• beztlenowce wymagają potencjału w zakresie -150 do -250 mV (w warunkach tlenowych wynosi on +170 do +250 mV)

W celu stworzenia warunków sprzyjających wzrostowi bakterii beztlenowych obniża się potencjał redox podłoży hodowlanych poprzez dodanie do nich tioglikolanu lub cysteiny (substancje te obniżają potencjał redox w swoim otoczeniu zmniejszając zawartość tlenu)

anaerobioza - brak O2 cząsteczkowego

- do stworzenia warunków do hodowli stosowane są Clarbox'y, anaerostaty

Beztlenowce wykorzystują energię z reakcji redox z fermentacji.

Podłoża do hodowli beztlenowców:

PRAS - preredukowane, wyjałowione w warunkach beztlenowych podłoża

Brucella

Columbia

Schaedler

(0,6% lub 2% agar)

Podłoża wzbogacane krwią, heminą, witaminą K, żółtkiem.

Podłoża wybiórcze: antybiotyki, żółć itd.

- mogą być płynne, półpłynne lub stałe

- antybiotykiem różnicującym jest aminoglikozyd (nieaktywne wobec beztlenowców) lub gentamycyna

Materiał do badań w kierunku obecności bakterii beztlenowych:

- krew

- PMR

- ropa (pobrana drogą aspiracji bezpośredniej)

- fragmenty tkanek

- próbka z punkcji płucnej

- mocz (z punkcji nadłonowej)

- kał (tylko w kierunku Clostridium difficile lub ETBF - enterotoksynotwórczy B. subtilis)

- w kale znajduje się 10¹² beztlenowców; w jelicie znajduje się 1000 razy więcej bakterii beztlenowych niż tlenowych

Materiał nie nadający się do badań w kierunku beztlenowców:

- plwocina odkrztuszana

- próbki po bronchoskopii, (BAL - popłuczyny oskrelikowo-pęcherzykowe)

- próbki pobrane przez sklepienie pochwy

- mocz oddany

Bakterie rosnące beztlenowo są częścią flory fizjologicznej błon śluzowych ludzi i zwierząt. Najważniejszym źródłem tych bakterii jest:

- jama ustna

- przewód pokarmowy

- skóra

- układ płciowy żeński

Zakażenia bakteriami rosnącymi beztlenowo mają miejsce, kiedy następuje przerwanie bariery śluzówkowej lub skóry na skutek urazów, zabiegów chirurgicznych, miejscowego niedokrwienia, nekrozy, co znacznie obniża potencjał oksydo-redukcyjny.

Zawartość bakterii beztlenowych:

- ślina: 10⁹/ml

- kieszonka dziąsłowa: 10¹²/ml

- narządy płciowe kobiet: 10⁹/ml

- kał: 10¹¹ - 10¹²/g

Postacie zakażeń beztlenowcami:

a) zakażenia głowy i szyi:

- przewlekłe zapalenie zatok,

- przewlekłe zapalenie ucha środkowego,

- angina Ludwiga,

- ropień przyzębia

b) ropnie mózgu i ropniaki podtwardówkowe - beztlenowe infekcje OUN

c) zakażenia płuc i opłucnej:

- aspiracyjne zapalenie płuc,

- martwicze zapalenia płuc,

- ropnie płuc,

- ropniaki płuc

d) śródbrzuszne zakażenia:

- zapalenie otrzewnej,

- ropnie otrzewnej,

- ropnie wątroby

e) zakażenia żeńskiego układu płciowego:

- zapalenie jajowodu, zapalenie błony śluzowej macicy,

- ropnie jajowodów, sromu, pochwy, poronienie septyczne

f) zakażenia skóry i tkanek miękkich oraz kości

g) bakteriemia

BAKTERIE BEZTLENOWE - PODZIAŁ:

1.Gram(+):

a) zarodnikujące - laski:

-> Clostridium powodujące zgorzel gazową:

- C. perfringens

- C. oedematiens

- C. histolyticum

- C. septicum

- C. sordellii

-> pozostałe gatunki Clostridium:

- C. tetani

- C. botulinum

- C. difficile

- inne

b) niezarodnikujące

-> pałeczki:

- Bifidobacterium

- Propionibacterium

- Eubacterium

- Lactobacillus

- Actinomyces

-> ziarenkowce:

- Peptostreptococcus

- Peptococcus

2. Gram(-):

a) pałeczki:

-> Bacteroides:

- B. fragilis

- B. distasonis

- B. vulgaris

- B. cacceae

- B. ovatus

- B. urealyticus

-> Fusobacterium:

- F. nucleatum

- F. necrophorum

-> Porphiromonas gingivialis

-> Prevotella

- P. bivia

- P. melaninogenica

b) ziarenkowce:

-> Veilonella

Bakterie z rodzaju Clostridium:

- G(+), sporujące, bezwzględne beztlenowce

- wszechobecne w środowisku

- produkują toksyny

- zatruwacze i inwazyjne (np. C. perfringens)

- ponad 60 gatunków, większość to saprofity

- niektóre są patogenne dla człowieka i zwierząt, szczególnie przy obniżonym potencjale redox

Główne schorzenia które wywołują:

- zakażenia/zaburzenia układu pokarmowego

- ropiejące, głębokie infekcje tkanek

- infekcje skóry i tkanek miękkich

- bakteriemie

Flora jelitowa Clostridium sp.: 10⁹ - 10¹⁰ /g

W glebie: 10⁴/g

Chorobotwórczość gat. z rodzaju Clostridium:

1. Zgorzel gazowa:

-> C. perfringens, C. oedematiens, C. septicum, C. histolyticum, C. sordellii

2. C. perfringens, C. novyi, C. septicum:

-> najczęściej izolowane z zakażeń tkanek miękkich i w bakteriemiach

3. C. difficile, C. perfringens:

-> zakażenia układu pokarmowego

Clostridium perfringens:

• wyróżniamy 5 typów w zależności od wytwarzanych toksyn (A-E)

• rezerwuarem jest przewód pokarmowy koniowatych

Toksyny:

1. alfa - fosfolipaza C = lecytynaza, hemolityczna:

• produkowana przez wszystkie szczepy, ale najwięcej przez szczep A

• toksynę wykrywa się na podłożu z żółtkiem jaja kurzego

2. beta:

• produkowana głównie przez szczepy B i C

3. delta:

• produkowana głównie przez szczepy B i C

• powoduje czerwonkę owiec i prosiąt

4. epsilon:

• prototoksyna, aktywowana przez enzymy proteolityczne (trypsyna)

• produkowana w logarytmicznej fazie wzrostu

• działa na OUN zwiększając przepuszczalność naczyń mózgu, powoduje nekrozę

5. theta:

• produkowana przez wszystkie szczepy, powoduje beta-hemolizę

6. zeta:

• produkowana tylko przez szczep E, wytwarzana jako prototoksyna aktywowana przez enzymy

C. perfringens - chorobotwórczość c.d.:

- enterotoksyna - powoduje zatrucia pokarmowe, jest termolabilna

- polisacharydowa otoczka - 3/4 szczepów posiada otoczkę (galaktoza, galaktozamina, kwas uronowy, ramnoza)

- spory - na podłożu Ellnera: polipepton, ekstrakt drożdżowy, pH = 7,8

Postaci kliniczne:

1. zakażenie skóry i tkanki podskórnej:

• zakażenie ropne i ropienie - pęcherzyk żółciowy, macica, jajowody, jama brzuszna

• miejscowe zapalenie tkanki podskórnej

• martwicze zapalenie jelit (beta-toksyna typu C!) - owrzodzenie, odsłonięcie ściany jelita

• zgorzel gazowa - w głębokich ranach

typy zakażeń:

→ egzogenne skażenie rany (glebą, wodą)

→ endogenne skażenie: C. perfringens jest składnikiem flory fizjologicznej przewodu pokatmowego i żeńskich dróg rodnych - zakażenia związane są z zabiegami chirurgicznymi

2. zatrucia pokarmowe:

- spowodowane zwykle spożyciem pokarmów zawierających spory C. perfringens typu A

- spory wytrzymują nawet długie gotowanie, zaczynają się rozwijać gdy trafią do temperatury poniżej 75 ⁰C

- za objawy odpowiedzialna jest enterotoksyna uwalniana przede wszystkim w jelicie grubym i krętym

- biegunka pojawia się zwykle 18 godzin po spożyciu zanieczyszczonego pokarmu

- objawy zwykle ustępują same

Odwrócony test CAMP do wykrywania Clostridium perfringens:

• służy do identyfikacji C. perfringens przy użyciu S. agalactiae!

• toksyny produkowane przez C. perfringens (głównie toksyna alfa) wspólnie z czynnikiem CAMP produkowanym przez GBS powoduję intensywną hemolizę widoczną jako sporej wielkości przejaśnienia w agarze z krwinkami (na poniższym zdjęciu przejaśnienia te mają formę półksiężyców)

• 
  test nazywamy odwróconym, ponieważ badany drobnoustrój znajduje się tu w najdłuższej linii (na przebiegu średnicy krążka) w przeciwieństwie do testu CAMP wykrywającego S. agalactiae

Objaśnienia do powyższego krążka:

• w najdłuższej linii (leżącej w średnicy krążka) znajduje się C. perfringens

• w krótszych liniach, prostopadłych do średnicy znajduje się S. agalactiae

• rozległe przejaśnienia w formie półksiężyców świadczą o rozległej hemolizie zachodzącej dzięki synergii między działaniem toksyn hemolitycznych C. perfringens a czynnikiem CAMP produkowanym przez GBS → wynik testu dodatni (z uwagi na przejaśnienia), więc badanym ustrojem jest C. perfringens

Clostridium difficile:

- opisane przypadki zakażeń epidemicznych

- powoduje biegunki u osób stosujących antybiotyki; odstawienie antybiotyku zwykle powoduje ustanie dolegliwości

- wytwarza spory subterminalne

- gdy zostanie zniszczona fizjologiczna flora przewodu pokarmowego Clostridium może się namnażać w ścianie jelita

Toksyny Clostridium difficile:

• toksyna A (TcdA, masa 308 kDa) określana jako enterotoksyna, ponieważ odpowiada za objawy zatrucia pokarmowego i zapalenia jelita grubego

• toksyna B (TcdB, masa 270 kDa) określana jako cytotoksyna

• geny kodujące obydwie toksyny znajdują się w rejonie PaLoc (ang. pathogenicity locus) chromosomu bakteryjnego C. difficile

Szczep C. difficile - NAP1:

• stosowane wymiennie nazwy szczepu: NAP1 (od North American pulse field type 1 - gdy badano szczep metodą elektroforezy pulsacyjnej), BI (gdy badano szczep metodą analizy miejsc restrykcyjnych), CD027 (gdy badano szczep metodą PCR), toksynowy typ III (toxinotype III - gdy analizowano wyłącznie wytwarzanie toksyn)

• szczep wytwarza 16 x więcej toksyny A i 10 x więcej toksyny B

• najwięcej toksyn produkowane jest w fazie wzrostu logarytmicznego

• ten olbrzymi wzrost wytwarzania toksyn jest spowodowany obejmującą 18 par zasad delecją w genie regulatorowym tcdC, odpowiedzialnym za hamowanie ekspresji genów toksyny A i toksyny B

• gen regulatorowy tcdC również znajduje się w regionie PaLoc bakteryjnego chromosomu Clostridium difficile

• wszystkie szczepy NAP1 mają ponadto zdolność do wytwarzania toksyny binarnej o nieznanej patogenności oraz wykazują skłonność do hipersporulacji

• oprócz szpitalnej postaci występują też pozaszpitalne zakażenia tym szczepem

CDAD - Clostridium difficile associated diseases:

• choroby spowodowane przez Clostridium difficile

• szpitalne oraz:

• CA-CDAD - pozaszpitalne (community acquired)

Leczenie C. difficile:

• lekami z wyboru: metronidazol i wankomycyna - podawane pulsacyjnie (co 2-3 dni);

• w przypadku oporności skuteczność wykazują sinercid i linezolid

• nigdy nie dochodzi do pełnego wyleczenia, ponieważ zawsze przetrwają spory, dlatego może dochodzić do nawrotów zakażenia tym samym szczepem (jeśli lekiem zastosowanym najpierw był metronidazol w leczeniu nawrotu prawdopodobnie skuteczniejsza będzie wankomycyna)

Barwienie w kierunku spor:

- spory wykrywane są barwieniem zielenią malachitową

RODZINA ACTINOMYCETACEAE:

- rodzina obejmuje 3 potencjalnie patogenne rodzaje: Actinomyces, Nocardia, Streptomyces

Actinomyces:

• są składnikami fizjologicznej flory śluzówek

• najważniejszy gatunek: Actinomyces israeli

Morfologia i charakterystyka:

• pałeczki G(+)

• barwią się z różną intensywnością

• kształtu maczugowatego

• tworzą też filamenty (postacie nitkowate) z rozgałęzieniami

• rosną w warunkach beztlenowych

• na podłożach płynnych rosną w postaci ziaren lub ziaren z wypustkami na dnie probówki

• na podłożach stałych rosną w postaci kolonii gładkich, mikrokolonii "spider-like" lub kształtu zęba trzonowego (molar tooth)

Obraz kliniczny:

a) postać twarzowo-szyjna:

• twardy, deskowaty naciek, w którym w następstwie martwicy tkanek powstają przetoki; z przetok wydobywa się ropna wydzielina z żółtymi, "siarkowymi" ziarnami (kolonie Actinomyces)

b) postać płucno-opłucnowa

c) postać brzuszna

d) postać dotycząca miednicy mniejszej po zastosowaniu spirali wewnątrzmacicznej

Rozpoznanie:

• materiałem do badania jest ropa, wydzielin z przetok, wycinki z tkanek

• materiał dokładnie oglądamy w poszukiwaniu żółtych ziaren (kolonii promieniowca)

• w poszukiwaniu żółtych kolonii należy również dokładnie obejrzeć zużyte opatrunki

Leczenie:

• drenaż ropni

• penicylina G

Bacteroides spp.:

• beztlenowe pałeczki Gram(-), nie tworzą spor

• jest odpowiedzialny za 34% zakażeń beztlenowcami u ludzi - najczęstszy patogenny rodzaj z grupy beztlenowców!!

• rodzaj Bacteroides jest dominującym beztlenowcem jelitowym u 2/3 ludzi

• najliczniejszymi gatunkami Bacteroides w jelitach są B. thetaiotaomicron i B. vulgaris (B. fragilis jest najbardziej patogenny, ale ma najniższą liczebność)

• Bacteroides fragilis jest głównym beztlenowcem izolowanym przy zakażeniach śródbrzusznych (zapalenie otrzewnej, ropnie)!! choć stanowi zaledwie 0,5-1% fizjologicznej flory jelita

• poza zakażeniami jamy brzusznej rodzaj Bacteroides może też spowodować posocznicę

Czynniki determinujące chorobotwórczość:

• enzymy: kolagenazy, neuraminidazy, DNA-azy, heparynazy, proteazy - inwazyjność i powstanie ropnia

• 85% szczepów B. fragilis wytwarza beta-laktamazę (koniugacyjna wymiana transpozonów z genami beta-laktamaz)

• endotoksyna Bacteroides jest mniej toksyczna od klasycznego LPS, gdyż nie zawiera lipidu A

• otoczki polisacharydowe - zapobiegają fagocytozie, jednocześnie działają chemotaktycznie na leukocyty prowadząc do powstania obfitego ropnia

Leczenie zakażeń Bacteroides:

• metronidazol

• karbapenemy

• beta-laktamy w połączeniu z inhibitorami beta-laktamaz

• niektóre cefamycyny (cefoksytyna)

Bacteroides jest z reguły oporny na:

• aminoglikozydy

• penicyliny

• ostatnio liczne szczepy nabywają oporność na tetracykliny i erytromycynę oraz klindamycynę

Fusobacterium:

• Gram(-) pałeczka beztlenowa

• izolowane z jamy ustnej 50% zdrowych dorosłych

• odpowiedzialne za 5% zakażeń beztlenowcami

Czynniki determinujące chorobotwórczość:

• enzymy umożliwiające inwazję i prowadzące do powstania ropnia

• w przeciwieństwie do Bacteroides Fusobacterium posiada silnie działającą endotoksynę - LPS!

Transformacja sferoplastyczna:

• polega na przekształceniu się pałeczek Fusobacterium w sferoplasty - postacie nie mające ściany komórkowej

• w procesie tym uwalniane są duże ilości endotoksyny mogące wywołać wstrząs septyczny

• postać sferoplastyczna jest niewrażliwa na antybiotyki beta-laktamowe!!

Kliniczne postacie zakażenia Fusobacterium:

a) F. nucleatum:

• zakażenia głowy, szyi, zębów

• zakażenia płuc

• zakażenia ran kąsanych przez człowieka

• zakażenie tkanek okołowierzchołkowych zęba - peridontitis

b) F. necrophorum:

• zapalenie gardła

• ropnie okołomigdałkowe

• zespół Lemierre'a

• zakażenia głowy i szyi, zakażenia okołozębowe

• zakażenia płuc

• zakażenia ran kąsanych przez człowieka

Leczenie:

- penicylina lub metronidazol

BBE agar:

• podłoże agarowe z dodatkiem żółci i eskuliny oraz gentamycyny

• pozwala wykryć zhydrolizowaną eskulinę.

• uwolniony składnik reaguje z solami żelaza, w wyniku czego pojawia się łatwo wykrywalne czarne zabarwienie kolonii B. fragilis

Agar Schaedlera +5% krwinki barana:

• podłoże szczególnie przydatne do hodowli beztlenowców

• dodatek czynników wzrostowych, jak ekstrakt drożdżowy, hemina, witamina K₃ oraz dodatek krwinek barana pozwala na wzrost drobnoustrojów o wysokich wymaganiach pokarmowych

CCCA - Clostridium difficile agar:

• podłoże do hodowli C. difficile

• Columbia agar wzbogacony 5% krwią barana

• właściwości selekcyjne uzyskuje się przez wprowadzenie cykloseryny, cefoksytyny i amfoterycyny B

• wymienione zastosowane antybiotyki uniemożliwiają wzrost większości drobnoustrojów obecnych w kale (pałeczek jelitowych, paciorkowców, gronkowców, beztlenowców oraz drożdżaków)

Stopa cukrzycowa:

a) udział beztlenowców:

- Peptostreptococcus (P. magnus, P.anaerobius, P. asaccharolyticus)

- Bacteroides fragilis

- Prevotella

- inne

Beztlenowce produkujące beta-laktamazę:

- B. fragilis (aż 85% szczepów!!)

- Prevotella melaninogenica (15% szczepów)

- Prevotella oralis

- P. bivia

- Porphiromonas spp.

- Bilophila wadsworthia

Fizjologiczna flora pochwy:

• stosunek beztlenowców do tlenowców: 2-5 : 1

• liczebność bakterii spada podczas menstruacji

• flora pełni funkcję ochronną wydzielając kwas i nadtlenek wodoru zapobiegając w ten sposób infekcjom drożdżakowym i bakteryjnym

Najczęściej występujące gatunki:

• Lactobacillus acidophilus

• L. iners

• L. crispatus

• L. delbruekii

• L. jensenii

• L. buchneri

• L. gasseri

• Bifidobacterium sp.

Bakteryjna waginoza:

• BV - bacterial vaginosis

• określana również jako niespecyficzne zapalenie pochwy

• najczęstsza przyczyna zapalenia pochwy

• spowodowana zachwianiem równowagi bakteryjnej flory zamieszkującej pochwę (szczególnie zmniejszeniem liczebności pełniących ochronną funkcję gatunków Lactobacillus) często wskutek stosowania antybiotyków

• BV może być związana z aktywnością seksualną jednak nie jest chorobą przenoszoną drogą płciową senso stricte!

Czynniki etiologiczne:

• Gardnerella vaginalis (zwana poprzednio Haemophilus vaginalis i Corynebacterium vaginale)

• Bacteroides

• Mobiluncus

• Mycoplasma

G. vaginalis jest małą pałeczką, Gram(-) lub Gram-zmienną pod mikroskopem, mającą jednak ścianę komórkową o cechach bakterii Bram(+)

Kryteria kliniczne do diagnostyki BV (kryteria Amsel):

- homogenna, rzadka wydzielina barwy białej lub żółtej

- pH pochwy większe niż 4,5

- pozytywny test aminowy - cuchnący (rybi) zapach po dodaniu 10% KOH

- obecność "clue cells" - komórki nabłonka oblepione bakteriami

Obecność co najmniej 3 spośród wymienionych cech stanowi podstawę do rozpoznania vaginozy.(BV)

Kryteria Nugenta do diagnozowania BV:

• oznacza się liczebność morfotypów: 1. Lactobacillus spp., 2. Mobiluncus spp. oraz 3. Gardenrella vaginalis i Bacteroides spp. w polu widzenia pod powiększeniem 1000x i pod immersją (wylicza się średnią z kilku pomiarów) - preparat barwiony metodą Grama

• dla każdego przedziału liczebności przypisana jest określona liczba punktów, które są następnie sumowane

Wyniki punktowe:

7-10 pkt. - bakteryjna waginoza

4-6 pkt. - stadium pośrednie

0-3 pkt. - stan prawidłowy

Leczenie BV:

- metronidazol lub klindamycyna

Izolowanie Gardnerella:

• Gardnerella agar: agar Columbia + krew + Tween + kolistyna + kolistyna + kwas nalidyksowy + amfoterycyna B

• pojawia się hemoliza beta, wynik testu na katalazę i oksydazę jest ujemny

• kolonie G. vaginalis są małe, okrągłe, przezroczyste, z wyraźną krawędzią

Krążki GV:

• krążki bibułowe z bacytracyną, służą do identyfikacji G. vaginalis

• jeśli wokół krążka nałożonego na płytkę z posianą bakterią po 18-24 godz. pojawi się strefa zahamowania wzrostu o średnicy 16 mm i więcej należy badany szczep zidentyfikować jako G. vaginalis

MRS agar (de Man, Rogosa, Sharpe):

• podłoże agarozowe w nieznacznym stopniu selektywne, umożliwia rozwój bakterii rodzaju Lactobacillus

• zawiera enzym peroksydazę chrzanową i substrat dla tego enzymu - TMB (tetrametylobenzydynę) - z którego powstaje barwny produkt

• układ enzym substrat służy do oznaczania H₂O₂ wytwarzanego przez Lactobacillus

• kolonie barwy błękitnej - wytwarzają H₂O₂, przy udziale którego peroksydaza przekształca TMB

• kolonie nie wytwarzające nadtlenku wodoru pozostają bezbarwne

Zarodniki - wytwarzane w warunkach niesprzyjających - ich postać różni się u poszczególnych przedstawicieli:

- C. tetani - spory w kształcie pałeczek dobosza

- C. botulinum - spora wygląda jak rakieta tenisowa

- C. perfringens - spora w kształcie agrafki

- C. difficile - spory subterminalne

Zgorzel gazowa:

- preparat bezpośredni, bakterie wytwarzają otoczkę

C. perfringens - wywołuje podwójną hemoliza, posiada zdolność do wydzielania lecytynazy (toksyna alfa) - podłoże z jajami,

Test CAMP odwrotny (CAMR) - przeprowadza się przy podejrzeniu o przynależność do C. perfringens

Wykazanie obecności otoczki - w barwieniu pozytywno-negatywnym w sprzyjających warunkach

Badanie lekowrażliwości beztlenowców:

Lekowrażliwość beztlenowców należy badać, gdy:

• pacjent jest krytycznie chory

• terapia jest długotrwała

• wystapiło niepowodzenie terapeutyczne lub utrzymująca się infekcja

• wykryto szczep związany z opornością

• rola antybiotyku jest kluczowa a leczenie empiryczne nie wystarcza do wyleczenia

• wystąpiła nieznana oporność

• również w celu dorocznej kontroli terapii empirycznej

Wskazania kliniczne:

• ropień mózgu

• zapalenie wsierdzia

• osteomyelitis

• zapalenie stawów

• infekcje zębów

• infekcje protez

• oporna lub nawracająca bakteriemia

Ograniczenia metod badania wrażliwości:

• metoda krążkowo-dyfuzyjna - nie do przyjęcia (strefy zahamowania wzrostu pod wpływem zmiennego tempa wzrostu beztlenowców)

• metoda krążkowa w bulionie jest niewiarygodna i niezalecana

• metoda mikrorozcieńczeń w bulionie może być nieoptymalna, bo:

• 15-40% hodowli nie daje wzrostu

• stosowane niskie inokulum może niedoszacować oporność

• badanie metronidazolem jest problematyczne

• rozwlekłe punkty odczytu mogą być trudne do interpretacji

• referencyjna metoda rozcieńczeniowa na agarze jest niewygodna i kosztowna przy zastosowaniu dla kilku szczepów

• system podwójnych rozcieńczeń może dać mało wiarygodną kategoryzację w przypadku leków, gdzie MIC leży blisko interpretacyjnych punktów odczytu

Odwrócony test CAMP do wykrywania Clostridium perfringens:

• służy do identyfikacji C. perfringens przy użyciu S. agalactiae!

• toksyny produkowane przez C. perfringens (głównie toksyna alfa) wspólnie z czynnikiem CAMP produkowanym przez GBS powoduję intensywną hemolizę widoczną jako sporej wielkości przejaśnienia w agarze z krwinkami (na poniższym zdjęciu przejaśnienia te mają formę półksiężyców)

• 
  test nazywamy odwróconym, ponieważ badany drobnoustrój znajduje się tu w najdłuższej linii (na przebiegu średnicy krążka) w przeciwieństwie do testu CAMP wykrywającego S. agalactiae

Objaśnienia do powyższego krążka:

• w najdłuższej linii (leżącej w średnicy krążka) znajduje się C. perfringens

• w krótszych liniach, prostopadłych do średnicy znajduje się S. agalactiae

• rozległe przejaśnienia w formie półksiężyców świadczą o rozległej hemolizie zachodzącej dzięki synergii między działaniem toksyn hemolitycznych C. perfringens a czynnikiem CAMP produkowanym przez GBS → wynik testu dodatni (z uwagi na przejaśnienia), więc badanym ustrojem jest C. perfringens

12

---