MIĘDZYNARODOWY RNEK FINANSOWY

22.02.2001

GOSPODARKA RYNKOWA

Dwie grupy podmiotów (można nimi być jednocześnie):

• pożyczkodawcy - osoby fizyczne, instytucje dysponujące nadwyżkami Srodków pieniężnych. Są to: osoby fizyczne, osoby prawne, przedsiębiorstwa, instytucje, gospodarstwa domowe.

• pożyczkobiory - podmioty deficytowe, potrzebujące środki finansowe na swoją działalność. Są to głównie przedsiębiorstwa, ale także osoby fizyczne, osoby prawne, gospodarstwa domowe, państwo, instytucje państwowe, władze lokalne, urzędy gminy.

Istnieją dwa sposoby na przepływ środków finansowych między tymi podmiotami:

1. Bezpośredni.

Zalety: szybko minimalne koszty

Wady: nieefektywny (może źle ulokować), nie ma infprmacji, problem w oszacowaniu ryzyka; ograniczone możliwości dywersyfikacji

2. Pośredni - z udziałem pośredników finansowych (są oni niezbędni). Są to instytucje finansowe - głównie banki. Jego zadaniem jest zebranie oszczędności i ich lokowanie. Są specjalistami - działają optymalnie, ich działalność podlega nadzorowi państwa.

Na rynku finansowym handluje się pieniędzmi

Cena - stopa procentowa

SEGMENTY RYNKU FINANSOWEGO

Dwa podstawowe segmenty:

• rynek pieniężny

• rynek kapitałowy

Rynek pieniężny

Część rynku finansowego gdzie podmioty finansują swoją bieżącą działalność.

Środki pozyskiwane na nim są przeznaczone na finansowanie majątku obrotowego.

Okres korzystania ze środków rynku pieniężnego to nie więcej niż 1 rok. Wynika to ze specyfiki majątku obrotowego. Występują krótkoterminowe instrumenty finansowe.

Rynek kapitałowy

Pozyskuje się środki na cele inwestycyjne (na budowę, rozbudowę i unowocześnienie majątku trwałego). Czas dłuższy od 1 roku.

Instrumenty rynku finansowego (sposoby przepływu)

Rynek pieniężny:

• kredyty bankowe - krótkoterminowe (max 1 rok)

• krótkoterminowe papiery wartościowe dłużne - emitowane przez przedsiębiorstwa np. kwity, weksle; banki, Skarb Państwa np. bony skarbowe. Zaciąganie długów przez emisję papierów wartościowych.

Rynek kapitałowy:

• papiery dłużne - termin dłuższy niż 1 rok, np. obligacje,

• papier udziałowe - głównie akcje,

• bankowe kredyty - średnio i długo terminowe

RYNEK FINANSOWY

1. pierwotny - występuje, gdy pieniądze pochodzące z emisji danego instrumentu finansowego trafiają do emitenta,

2. wtórny - obrót instrumentami finansowymi, emitowanymi poprzednio.

01.03.2001

Rynek finansowy - popyt i podaż na środki finansowe.

Cena - stopa procentowa

Czynniki makroekonomiczne wpływające na wysokość stopy procentowej:

1. polityka pieniężna (monetarna) i finansowa (budżetowa)

2. aktualna i przewidywalna stopa inflacji

3. sytuacja w bilansie płatniczym kraju

4. obecny i oczekiwany kształtowanie się kursu walutowego

AD.1)

Polityka pieniężna

Regulowanie ilości pieniądza w obiegu i dostosowanie do obrotu gospodarczego. Realizowana przez Bank Centralny. Cel: stabilność cen, inflacja - minimum. Wiąże się z polityką budżetową.

Polityka budżetowa

Dotyczy kształtowania dochodów i wydatków budżetowych - salda w budżecie państwa. Dochody budżetowe - głównie podatki.

AD2)

Stopa inflacji - im wyższa, tym wyższa stopa procentowa. W gospodarce rynkowej - realna stopa procentowa musi być wyższa od inflacji.

Realna stopa procentowa = nominalna stopa procentowa - inflacja.

Jeżeli inflacja spada to można obniżyć stopę procentową.

Punkty%

Stopa procentowa przed obniżką np. 20%

- 1 punkt % = 19%

1% 1% z 20% 0,2% 19,08%

AD.4)

I AD.3)

Wysoka stopa procentowa przyciąga kapitał zagraniczny, poprawia saldo bilansu płatniczego, wiąże się z kursem walutowym.

Jeśli wyższa jest stopa procentowa u nas niż w innym państwie to wyższy jest nasz kurs walutowy (przypływ kapitału).

Czynniki mikroekonomiczne:

1. okres lokaty (lub udostępnienia środków finansowych; im dłuższy okres tym większe oprocentowanie, bo większe jest ryzyko;

2. ryzyko związane z lokatą; zawiera marżę na ryzyko, im bardziej ryzykowny (dla banku) jest pożyczkobiorca tym większe stopy procentowe;

3. płynność tej lokaty (możliwość wycofania się z lokaty bez ponoszenia nadmiernych kosztów); im trudniej się jej pozbyć tym wyższy procent.

Skutki wzrostu stóp procentowych na rynku danego kraju (spadek odwrotny):

1. Wzrost kosztów finansowania działalności przedsiębiorstw

• wzrost kosztów pożyczek

• mniejsze zyski

• mniejsza skłonność przedsiębiorstw do zaciągania pożyczek na nowe inwestycje

Osłabienie aktywności gospodarczej. Wzrastają koszty finansowania przedsiębiorstw, trudniej je pozyskać.

Rentowność inwestycji musi być wyższa niż stopy procentowe.

Mniejsza skłonność przedsiębiorstw do zaciągania kredytów w przyszłości. (na ponoszenie kosztów)

2. Wzrost kosztów pożyczek dla innych podmiotów

• osób prywatnych

• gospodarstw domowych

• nabywców nieruchomości

• instytucji i innych podmiotów

Mniej zaciągają, bo jest to droższe. Spadek popytu na rynku i osłabienie koniunktury co ma znaczenie nie tylko w kraju ale i za granicą.

3. Spadek rynkowej wartości akcji zwykłych jako efekt oczekiwanej obniżki zysków spółek oraz wzrostuopłacalności lokat alternatywnych do akcji. (głównie depozytów bankowych).

Towarzyszy podwyższeniu stóp procentowych. (zjawiska nieuchronne) Spółki akcyjne muszą ponosić większe koszty finansowania - mniejsze dywidendy dla akcjonariuszy.

Zwiększenie oprocentowania wkładów bankowych.

Wybór międzyakcjami a lokatą bankową.

4. Spadek wartości obligacji o stałym oprocentowaniu.

Obligacje (oprocentowanie)

• stałe

• zmienne

Sposób naliczania oprocentowania

Przykład

Obligacja - artość nominalna 100, procent w skali roku 10%, roczna dochodowośc 10, stopa procentowa tynkowa do 15%. By obligacja była atrakcyjna (opłacalna)

10 zł / x = 15%

x = 66,7 zł - wartość obligacji

To wyrównanie nigdy nie jest tak idealne, gdyż w grę wchodzi jeszcze ryzyko.

5. Umocnienie waluty krajowej wobec walut obcych.

Umocnienie się waluty krajowej. Lokaty stają się bardziej atrakcyjne (szczególnie w porównaniu z zagranicą). Nie najwyższe, najlepsze bo wtedy i ryzyko jest wyższe. Powoduje napływ kapitału do kraju, lokaty zł. w naszych bankach itd. i pap. wart. (akcje, obligacje)

08.03.2001

CHARAKTERYSTYKA UCZESTIKÓW MIĘDZYNARODOWEGO RYNKU FINASNOWEGO

15.03.2001

DEREGULACJA RYNKU FINANSOWEGO (MIĘDZYNARODOWEGO)

Oznacza znoszenie ograniczeń dotyczących funkcjonowania różnych instytucji finansowych.

Celem deregulacji jest zwiększenie konkurencji między instytucjami finansowymi i w rezultacie zwiększenie efektywności zagospodarowania funduszy.

Ważniejsze efekty deregulacji:

1. zanik tradycyjnych granic między różnymi rodzajami instytucji finansowych;

2. otwarcie krajowych giełd papierów wartościowych dla zagranicznych podmiotów;

3. rozszerzenie listy dopuszczonych do obrotu giełdowego papierów wartościowych;

4. zmiana tradycyjnych funkcji banków w kierunku bankowości uniwersalnej (banki po za tradycyjnymi funkcjami coraz częściej wykonyją funkcje typowe dla bankowości inwestycyjnej;

5. umożliwienie przepływu przez granicę ogromnych strumieni pieniężnych poszukujących atrakcyjnych lokat;

6. rozszerzenie narodowych systemów ochrony deponenta i inwestora.

Rynek globalny (cały świat) składa się z:

1. krajowych rynków finansowych;

2. tradycyjnego międzynarodowego rynku finansowego;

3. międzynarodowego rynku walutowego

4. eurorynku;

5. rynku offshore (kraje i bazy podatkowe)

Międzynarodowy rynek finansowy

Miejsce, gdzie są nabywane, pożyczane i sprzedawane instrumenty finansowe w skali międzynarodowej. Oznacza to, że rezydenci krajowi oraz instytucje międzynarodowe dokonują tych operacji z nierezydentami oraz innymi instytucjami zagranicznymi.

Rynek walutowy

Miejsce obrotu walutami różnych krajów a w szczególności miejsce zbywania nadwyżek walutowych, a także zabezpieczenie się przed wahaniami kursów walutowych i stóp procentowych.

Międzynarodowy rynek finansowy występuje w przypadku, gdy krajowe fundusze są udostępnione zagranicznym pożyczkobiorcom, albo też zagraniczne fundusze skierowane są do krajowych pożyczkobiorców.

Ważniejsze funkcje międzynarodowego rynku finansowego:

1. ułatwia międzynarodowy przepływ kapitału krótko i długoterminowego;

2. umożliwia arbitraż finansowy w skali globalnej, co prowadzi do wyrównywania się poziomu rentowności poszczególnych form aktywów finansowych;

3. umożliwia zabezpieczenie się przed wahaniami stóp procentowych i kursu walutowego.

MIĘDZYNARODOWA DZIAŁALOŚĆ BANKÓW

Korzyści jakie uzyskuje kraj przyjmujący banki zagraniczne:

1. stworzenie konkurencji dla banków krajowych,

2. poprawa efektywności wykorzystania środków finansowych dostępnych na rynku krajowym,

3. rozszerzenie wachlarza usług bankowych i zmniejszenie ich kostów.

Koszty: (zagrożenia związane z obecnością banków zagranicznych):

1. możliwość utraty narodowej kontroli nad systemem bankowym

2. możliwość realizowania przez banki zagraniczne celów niezgodnych z założeniem polityki gospodarczej kraju.

22.03.2001

Funkcje: oferowanie szerokiej gamy asortymentu.

Cechy międzynarodowego centrum finansowego:

1. duża liczba banków zagranicznych,

2. udział działalności prowadzonej w walutach obcych w ogólnej działalności banku oraz innych instytucji finansowych,

3. udział operacji prowadzonych na rzecz nierezydentów w ogólnej liczbie i wartości operacji realizowanych przez instytucje finansowe,

4. duże rozmiery rynku pieniężnego i kapitałowego (finansowego),

5. duże obroty na rynku walutowym,

6. elastyczne regulacje prawne i podatkowe pozwalające na prowadzenie różnych transakcji oraz na wprowadzenie innowacji,

7. odpowiednio duża liczba specjalistów związanych bezpośrednio lub pośrednio z rynkiem finansowym,

8. dobrze rozwinięta sieć transportu, telekomunikacja, dostępność biur i wykwalifikowanego personelu biurowego.

Międzynarodowe centra finansowe są miejscem koncentracji międzynarodowej działalności kredytowej banków, emisji np., papierów wartościowych (głównie akcji i obligacji), operacji walutowych i ubezpieczeniowych.

Trzy największe międzynarodowe centra finansowe:

• Londyn

• Nowy Jork

• Tokio

Mniejsze:

• Paryż

• Frankfurt nad Menem

• Zurich

• Amsterdam

Mają one znaczenie drugorzędne.

Hongkong, Singapur - kraje podatkowe.

Londyn - najstarsze międzynarodowe centrum finansowe (XIX w.) w związku z dominującą Wielką Brytanią. Największa giełda międzynarodowa na świecie przed II wojną światową, a po wojnie Nowy Jork. Działają filie wszystkich banków na świecie (nie tylko największych; nawet są filie banków polskich); najwięcej jest amerykańskich i japońskich.

Nowy Jork - giełda papierów wartościowych; bardzo dobrze zorganizowana (niektóre polskie spółki - przez kwity depozytowe).

Tokio - lata 90' kryzys banków japońskich (bankructwo)

RYNEK EUROWALUTOWY

Eurowaluty - waluty zdeponowane poza krajami ich pochodzenia; nie tylko w Europie, np. dolary w Londynie - eurodolary. Jeżeli nie zostanie zamienione na walutę krajową.

Rynek eurodolarowy - nie dotyczy tylko Europy, ale całego świata.

Etapy rozwoju i przyczyny jego rozwoju:

Lata 50-te - wzmożony napływ dolarów do europy, głównie do Londynu i Paryża (instytucje, banki); zagrożenie wojną. Zapoczątkowany został rynek eurokredytowy.

Lata 60-te - wyższe oprocentowanie wkładów na rynku londyńskim niż amerykańskim, bo w Stanach Zjednoczonych zabroniono wypłacania odsetek od wkładów bieżących (a'vista) - w Europie nie było.

• segment obligacji (euroobligacji) - wprowadzenie w Stanach Zjednoczonych podatku od odsetek od obligacji; w Europie wolne od podatku.

Lata 70-te - kryzys walutowy w świecie, kraje OPEC uzyskały duże dochody z jej sprzedaży (cena w dolarach). Zadłużenie się krajów; Polska też (jeszcze spłacamy) - petrodolary.

Lata 80 - 90-te - nie ma specjalnych wydażeń. Dążenie podmiotów z wielu krajów do finansowania się na rynku międzynarodowym. Bodziec do rozwoju tego rynku.

Charakterystyka segmentów eurorynku:

• eurokredyty

• euroobligacje

• euroakcje

Są to elementy międzynarodowe, wykorzystuje się walutę danego kraju poza jego obszeram.

Eurokredyty - udzielane przez banki nie tego kraju, który emituje walutę.

Cechy:

• kredyty konsorcjalne - zmniejszeni stopy procentowej (niestabilne)

• najczęściej są krótko- i średnio- terminowe, max 5 - 8 lat.

Grupa banków z różnych krajów udziela kredytów danemu podmiotowi. Bank wiodący i banki pomocnicze - dziela ryzyko. Kredyty konsorcjalne udzielane są na finansowanie dużych przedsięwzięć. Zakaz koncentracji kredytów.

29.03.2001

Najważniejsza waluta kredytowa:

• dolar

• euro (kredyty)

• jen

• funt brytyjski

• frank szwajcarski

Ryzyko dotyczące kredytu

Kredytobiorcy

Firmy ratingowe wystawiają oceny bankom i państwom. Dobra ocena - małe prawdopodobieństwo wystapienia kryzysu finansowego w tym kraju.

Najlepsi kredytobiorcy: z dobrymi ocenami, duże przedsiębiorstwa - duże kredyty.

RYNEK OBLIGACJI (RYNEK EUROOBLIGACJI)

Występują obligacje krajowe - waluta emitenta

Obligacje zagraniczne - euroobligacje

Obligacje emitowane przez cudzoziemców (zagranicznych emitentów) na krajowym rynku kapitałowym w walucie krajowej. Np. jankeskie - emitowane na rynku Stanów Zjednoczonych w dolarach przez emitentów spoza Stanów Zjednoczonych; samurajskie - na rynku Japońskim w jenach przez podmioty spoza Japonii.

EUROOBLIGACJE

Obligacje emitowane w innej walucie niż waluta kraju, gdzie jest dokonywana emisja; np. obligacje nominowane w Londynie, emitowane na rynku francuskim.

Euroobligacje najczęściej posiadają uprzywilejowany status podatkowy (odsetki od tych obligacji są najczęściej zwolnione od podatku dochodowego)

Różnica między euroobligacjami a obligacjami zagranicznymi polega na tym, że obligacje zagraniczne są emitowane na rynku krajowym przez nierezydentów, a emisja ta realizowana jest najczęściej za pośrednictwem Krajowego Konsorcjum Bankowego (grupa banków). Emisja obligacji zagranicznych jest podporządkowana przepisom krajowym, gdzie ta emisja jest dokonywana. Wybrane przepisy prawa z innego kraju.

RYNEK EUROAKCJI

W porównaniu z rynkiem euroobligacji jest on znacznie mniejszy. Jest to bardziej skomplikowane.

Trzy możliwości emisji akcji międzynarodowych:

1. emisja może być sprzedawana przez międzynarodowe konsorcium w wielu krajach, ale akcje są nominowane w jednej walucie,

2. akcje mogą być nominowane w wielu walutach i notowane na wielu giełdach jednocześnie,

3. emisja euroakcji - akcje są notowane jednocześnie na krajowym rynku (kraju miejsca siedziby spólki) jak i innych rynkach. Są rozprowadzane przez międzynarodowe konsorcjum i wyrażone w eurowalucie.

Korzyści wynikające dla emitenta akcji na rynku eurowalutowym:

1. możliwe tam jest ulokowanie nawet znacznej emisji akcji, która nie byłaby możliwa do wchłonięcia przez krajowy rynek finansowy. Przyczyna: niedostatek kapitału krajowego. Emisja na rynku eurowalutowym rozszerza grupę inwestorów poza granicą kraju. Sprzyja to rozproszeniu akcjonariatu, co pozwala kraju łatwiej kontrolować przedsiębiorstwa i zmniejszyć ryzyko jego wrogiego przejęcia przez firmy konkurencyjne,

2. emisja akcji na rynku eurowalutowym może stanowić ważną formę promocji przedsiębiorstwa na rynku międzynarodowym.

Niedogodności:

Emisja może być przeprowadzona tylko przez największe przedsiębiorstwa o bardzo dobrej sytuacji finansowej. Konieczne jest zatrudnienie wyspecjalizowanej instytucji finansowej do wykonywania wszelkich działań organizacyjnych.

Emisja powinna być przeprowadzona w stosunkowo krótkim czasie ze względu na możliwe wahania rynkowe. Informacje o emitencie powinny być dostepne na wszytkich rynkach, w wielu językach.

Nabywcy papierów wartościowych

Najważniejsi: inwestorzy instytucjonalni (towarzystwa ubezpieczeniowe, fundusze inwestycyjne, emerytalne, banki)

UPRZYWILEJOWANE CENTRA FINANSOWE

(bazy, raje podatkowe, sfery ulg i preferencji podatkowych)

Raj podatkowy (wg. OECD)

Obszar w którym istniejący system prawny umozliwia podmiotom zagranicznym redukcję obciążeń podatkowych ich macierzytym krajom (chce płacić mniejsze podatki w swoim kraju), nie jest to zakazane, lecz wątpliwe - kontrolowane)

Definicja ogólniejsza:

Uprzywilejowane centra finansowe stwarzają szczególnie korzystne warunki do prowadzenia międzynarodowych działalności finansowych.

W centrach tych zagraniczne fundusze udostepniane są zagranicznym pożyczkobiorcom.

Przykłady: Wyspy Bahama, Autyle Holenderskie.

Rozwój tych oaz: lata 60-te związane było to z zaostrzeniem podatków w krajach uprzemysłowionych.

Charakterystyka raju podatkowego:

1. obowiązki dotyczące kapitałów dla banków oraz innych instytucji są minimalne albo nie występują,

2. zasady wydawania licencji na prowadzenie działalności przez instytucje finansowe są niezbyt rygorystyczne i w rezultacie wejście tych instytucji na rynek jest łatwe,

3. podatki i opłaty związane z transakcjami finansowymi są niewysokie lub też nie występują,

4. obowiązki dotyczące utrzymywania rezerw przez banki są stosunkowo liberalne.

05.04.2001

Nie każdy obszar może być rajem podatkowym.

Warunki by mógł mim być:

1. gospodarcza i polityczna stabilizacja w danym kraju, która zapewnia zaufanie ze strony podmiotów zagranicznych co do tego że nie zostaną zastosowane przez ten kraj ograniczenia w przepływie kapitału;

2. efektywnie i dobrze funkcjonujące środowisko niezbędne dla dostarczenia technicznych warunków dla realizacji transakcji finansowych;

3. dobra komunikacja i usługi zapewniają szybką informację uczestnikom rynku;

4. funkcjonowanie przepisów zapewniających minimalną oczroną inwestorów zapewniających minimalną ochronę inwestorów i deponentów przy czym przepisy te nie mogą być zbyt restrykcyjne dla instytucji finansowych.

Korzyści dla kraju tworzącego centra finansowe:

bezpośrednie

1. kraj przyjmujący korzysta z wydatków jakie realizuja banki oraz inne instytucje umiejscowione w tym kraju;

2. wypłaty wynagrodzeń dla miejscowych pracowników banków oraz innych instytucji zwiększają dochody miejscowej ludności;

3. podatki od zysków osiąganych przez banki i inne instytucje stanowią dochód budżetu państwa przyjmującego;

pośrednie

4. dzięki istnieniu centrum finansowego władze lokalne mają łatwiejszy dostęp do międzynarodowych rynków finansowych;

5. obecność banków zagranicznych zwiększa efektywność lokalnego systemu bankowego oraz kompetencje personelu miejscowego.

Koszty (i zagrożenia):

1. konieczność wyposażenia centrum finansowego w odpowiednią infrastrukturę telekomunikacyjną;

2. konieczność prowadzenia stałej kontroli funkcjonowania centrum;

3. utrata niezależności w kształtowaniu polityki pieniężnej z powodu dużych przepływów kapitału międzynarodowego;

4. zagrożenie dla funkcjonowania banków lokalnych ze strony filii banków międzynarodowych.

Specyfika rynku finansowego oraz problemy jego regulacji i liberalizacji (łagodzenie surowych przepisów)

Specyfika instytucji finansowych (znacznie):

• rynek ten jest miejscem na którym przedmiotem obrotu jest masa środków piężnych,

• umożliwia on takie zastosowanie tych środków, które pozwala na ich produktywne wykorzystanie,

• wpływa on na funkcjonowanie systemu płatniczego w państwie.

Interwencja państwa w tym sektorze była i jest bardzo ważna i duża. Jest to zbyt ważne by pozostawić go oddziaływaniu rynku.

Powody interwencji państwa w sektorze finansowym:

1. instytucje finansowe odgrywają kluczową rolę jako pośrednicy między pożyczkodawcami i pożyczkobiorcami; z tego powodu problemy występujące w sektorze finansowym mogą wpływać na całą gospodarkę; dopuszcza się tylko takie, które są w stanie bezpiecznie funkcjonować; (jakie rodzaje usług może świadczyć dane instytucja, geograficzny zasięg);

2. dysponowanie przez kierownictwo oraz inne osoby zarządzające zarówno przedsiębiorstwami jak i instytucjami finansowymi informacjami niedostępnymi dla innych osób (asymetria w dostępie do informacji);

3. ryzyko moralne; oznacza, że ubezpieczenie się od skutków jakiegoś zdarzenia powoduje że wystąpienie tego zdarzenia staje się bardziej prawdopodobne niż gdyby go nie było; (dochodzenie praw przed sądami);

4. dążenie do ochrony inwestorów i akcjonariuszy przed nadmiernym ryzykiem podejmowanym przez osoby zarządzające tymi instytucjami; w celu zapewnienia bezpieczeństwa funkcjonowania instytucji finansowych stosowane są trzy podstawowe typy regulacji prawnych (ogólne):

1. regulacje strukturaklne - określające warunki podejmowania działalności, rodzaje świadczonych usług oraz geograficzny zasięg działania instytucji finansowej

2. regulacje ostrożnościowe - dotyczące wewnętrznego zarządzania instytucją finansową

3. regulacje dotyczące ochrony inwestorów przed skutkami złego zarządzania środkami finansowymi, a także nadużyciami i oszustwami (nadzór rynku - zufanie do niego)

12.04.2001

Regulacje (szczegółowe) dotyczące instytucji finansowych:

1. licencjonowanie instytucji finansowej

2. ograniczenie zakresu prowadzenie działalności

3. zachowanie płynności

4. wyposażenie w kapitał

5. dywersyfikacja podejmowania ryzyka (rozpraszanie)

6. ujawnienie podstawowych informacji o sytuacji finansowej.

Mówią o powstaniu i dalszej działalności instytucji finansowych.

Ad. 1) Ma na celu uniemożliwienie dostepu do działalności w sektorze finansowym podmiotom nie spełniającym określonych wymagań. Zbyt surowe warunki - źle (niska jakość usług i wysokie ceny), łagodne też źle (zbyt duża konkurencja, oszuści itd.).

Ad. 2) Oznacza limitowanie możliwości wchodzenia przez określoną grupę instytucji finansowych w obszar działalności zastrzeżonej dla innych instytucji. Mogą dotyczyć sposobu pozyskiwania środków finansowych (sprawdza się legalność pieniędzy).

Płynności:

Ad. 3) wywiązanie się na bieżącoze swych zobowiązań. W banku: wypłaty z wkładu (długo i krótko terminowe). Trzymają tylko rezerwy od włożonych wkładów (szczególnie od a'vista - na każde rządanie). Upadek jednego banku może pociągnąć za sobą inne.

Ad. 4) Jest to podstawowy czynnik decydujący o wypłacalności instytucji finansowych w odróżnieniu od płynności wypłacalność dotyczy zobowiązań średnio i długo terminowych i oznacza zdolność tych zobowiązań w terminie ich wymagalności.

Kapitał własny - pokrywanie strat.

Może nie być płynności, a można być wypłacalnym (na krótki okres). Odwrotnie też może się zdarzyć.

Ad. 5) oznacza m.in. że instytucja finansowa nie angażuje się nadmiernie w stsunku do jednego klienta, bądź grupy powiązanych ze sobą klientów. Instytucja może też podlegać ograniczeniom dotyczącym wielkości zaangażowania w walutach obcych. (zakaz konkurencji kredytów)

Ad. 6) powinno ono pozwolić inwestorom na doskonalenie oceny poszczególnych instytucji przed powierzeniem im swoich pieniędzy. Obowiązek ujawnienia informacji dotyczy też na ogół przedsiębiorstw niefinansowych, których papiery są przedmiotem publicznego obrotu.

19.04.2001

EURO

Euro - waluta Unii Gospodarczej i Walutowej (UGW) [Economic and Monetary Union EMU] 1.01.1999r.

Ustanowiona 7.02.1992 traktat o Unii Europejskiej z Maastricht.

UGW - 12 krajówz 15 - obszar euro - strefa- Euroland; trzy kraje nie są pełnymi członkami UGW (z odstępstwami), są to Wielka Brytania, Dania, Szwecja.

Kiedy jakiś kraj wstępuje do Unii Europejskiej to od razu i do UGW (najpierw z odstępstwami)

Wielka Brytania i Dania - klauzula „opt - out” - prawo wyboru czy chcą uczestniczyć w obszarze euro; mają prawo wyboru (jest ona w trakacie)

Szwecja, Austria i Finlandia - od 1995 dołączyli się, nie mogli nic zmienić w traktacie; nie ma tej klauzuli; świadomie nie spełniła jednego z warunków.

Grecja w obszarze euro od 01.01.2001.

Obszar jednowalutowy. Zrzekli się prawa do własnego pieniądza; ograniczone sposoby przywracania równowagi finansowej w kraju. To jest główny powód dlaczego państwa się tego boją.

Wszyscy też liczyli na to że przyczyni się do utrzymania pokoju między tymi państwami (finansowanie wojen - zaprzestanie tego).

Zjednoczenie Niemiec - było pewnym niebezpieczeństwem.

Jest to traktowane jako polisa ubezpieczeniowa przed zjednoczeniem Niemiec.

Zabezpieczenia weszły do traktatu by euro było dobre, bali się inflacji w krajach członkowakich (było tak w 1918 i 1923).

Zabezpieczenia euro:

• emitowane przez niezależny bank centralny

• bank centralny Unii - Europejski System Banków Cenatralnych (ESBC)

Europejski System Banków Cenatralnych ma strukturę dwupoziomową:

1. Europejski Bank Centralny - Centrala (część ESBC)

2. 12 narodowych banków centralnych (każdego członka); ESBC ma swoje oddziały w różnych krajach. Realizują decyzje Europejskiego Banku Cenrtalnego.

Zadania 1) Frankfurt nad Menem; podejmuje największe decyzje w dziedzinie polityki pieniężnej; (funkcjonowanie Euro i jego obiegu w UGW)

Organy zarządzające:

1. Rada Nadzorcza

2. Zarząd

Ad. 1) kształtuje: politykę piężną, zmiany stóp procentowych, podejmuje ważne decyzje.

Skład: 6 członków zarządu (cały zarząd) + 12 prezesów NBC. Razem 18 osób.

Prezes - 8 lat kadencji (diusenberg)

Cel - utrzymanie stabilności cen na obszarze Euro. Inflacja roczna < 2%

BCU:

• nie może finansować deficytów budżetowych krajów członkowskich, ani UE; każdy sam,

• nie może przyjmować żadnych instrukcji od rządów czy partii,

• kierownistwo jest nieodwołalne (przypadek śmierci czy przestępstwa)

• nie mogą reprezentować swoich krajów.

Kryteria zbieżności: dotyczą inflacji, deficytu publicznego, długoterminowej stopy procentowej, stabilizowania kursu, niezależność jego BC. (który ubiega się o członkowstwo UGW).

Niemcy były inicjatorem tych warunków.

Euro jako waluta międzynarodowa:

• funkcje w m.,

• warunki jakie muszą być spełnione by była waluta międzynarodową

• jak to jest w przypadku euro; euro - dolar

26.04.2001

RYNEK FINANSOWY UNII EUROPEJSKIEJ

Jednolity rynek wewnętrzny - zniesienie granic (od 1993)

Cele:

• pobudzenie konkurencji

• podniesienie efektywności, skuteczności

• oferowanie usług po minimalnych cenach i wysokiej jakości.

Podstawowe swobody:

1. Swoboda osiedlania się - podejmowanie działalności gospodarczej na własny rachunek na obszarze innego kraju członkiwskiego na zasadach obowiązujących obywateli tego kraju. (zasada niedyskryminacji). Otwarcie filii i odziałów.

Filia - spółka córka mająca pełną odpowiedzialność. Tworzy ją przedsiębiorstwo macierzyste.

Oddział - podmiot niesamodzielny. Stanowi integralną część np. banki.

Jak bank chce otworzyć oddział - tworzy przedstawicielstwo.

2. Swoboda świadczenia usług - prawo swobody świaczenia usług przez podmiot majacy swoją siedzibę w jednym z krajów członkowskich na rzecz podmiotó z innych krajów unii, w których nie ma on ani filii, ani oddziału, ani żadnego stałego zakładu. - trasgraniczne świadczenie usług. Nie ma związku ze swobodą osiedlania się.

3. Swoboda przpływu kapitałów:

• bilans obrotów bieżących

• bilans obrotów kapitałowych; są to:- inwestycje bezpośrednie, mają wpływ na zarządzanie przedsiębiorstwem; - inwestycje pośrednie, lokata w banku, papiery wartościowe, fundusze.

Odpływ kapitału: (ograniczenie go)

• dotyczy papierów wartościowych

• inwrestycji.

Przypływ kapitałów:

• minimalizowanie ryzyka gwałtownego odpływu kapitału (na dużą skalę), (spadek kursu walut - kryzys gospodarczy), działa to też na odpływ

• najczęściej napływ powoduje aprecjację waluty danego kraju; negatywne skutki dla eksportu.

Zagrożenie wahania kursów walutowych.

Aspekty swobody:

1. swoboda przepływu kapitału między krajami członkowskimi; ukończono go w połowie 1994 roku. jest to niezbędne. Po pierwsze z tytułu handlu walutami w zapłacie za import. Potrzebne było to szczególnie do:

• finansowania deficytu budżetowego,

• pobudzenia wahań kursów,

• przybliżenia instytucji finansowych do świata, uchronienie ich przed bunkructwem.

2. swoboda przepływu kapitału między Unią Europejską a światem zewnętrznym; konieczne jest to by wprowadzić do obiegu EURO, by było walutą międzynarodową.

Ad. 1) Traktat z Maatsricht - żadnych ograniczeń dewizowych; również Ad. 2) ale przewiduje też pewne możliwości zastosowania rozwiązań nadzwyczajnych:

• zagrożenia dla Unii Europejskiej

• przejściowo max 6 miesięcy

• czynniki polityczne.

Jednolita licencja - na rynku finansowym Unii Europejskiej oznacza, że instytucja finansowa, która uzyskała w swoim macierzystym kraju prawo do świadczenia określonego rodzaju usług może te usługi świadczyć także na obszarze pozostałych krajów członkowskich, bez potrzeby uzyskiwania odrębnego zezwolenia.

10.05.2001

Rynek finansowy Unii Europejskiej cd.

Jednolita licencja jest powiązana z zasadą nadzoru nad insytucją finansowa ze strony kraju macierzystego.

Instytucja finansowa kontrolowana jest ze strony kraju macierzystego (gdzie ma siedzibę) na podstawie przepisów obowiązujących w tym kraju.

Ustanowienie jednolitej licencji było możliwe dzięki:

1. uzgodnieniu (zharmonizowaniu) minimalnych wymagań wobec instytucji finansowych; by nie było koncentracji tam gdzie wymagania są najmniejsze z powodu swobody osiedlania się. Instytucje były by niebezpieczne, duże ryzyko.

2. przyjęciu przez kraje członkowskie zasady wzajemnego uznania przepisów narodowych w pozostałych dziedzinach; nie ma zbyt dużych różnic między przepisami różnych krajów.

Na rynku finansowym występuje regulacja prawem narodowym. W Unii nie ma regulacji wspólnej.

Regulacje dotyczące sektora bankowego

Gdyż duże jest ryzyko bankructwa banków. Nawet w krajach wysokorozwiniętych, np. Szwecja, Francja, Japonia - masowe bankructwa. Ryzyko dla banków ma charakter systemowy - efekt domina (nawet zagrożenie dla dużych banków).

W Polsce rezerwa 5% zarówno od a'vista jak i od terminowych.

W niektórych (mało)krajach - dowolne.

Masowe wycofywanie - zagrożenie gdy jest 25% wycofywania - krach dla całej gospodarki.

Dyrektywa - akt wydawany na szczeblu Unii przez Radę przy udziałe Parlamentu Europejskiego; określa stan jaki powinien być osiągnięty przez kraje członkowskie w danej dziadzinie. Dany jest na to określony czas. Muszą wprowadzić to do swojego ustawodawstwa. Komisja Europejska sprawdza to regularnie. Bezpośrednia moc wiążąca.

I i II Dyrektywa Bankowa

I Dyrektywa Bankowa

12.12.1977r. - pojęcie instytucji kredytowej (nie używa się słowa bankructwo).

Instytucja której działanlość polega na przyjmowaniu dpozytów oraz innych funduszy podlegających zwrotowi i udziela kredyty na własny rachunek.

By nie dopuścić zbyt słabych instytucji do rynku - minimalne ryzyko zwrotności i wkładów.

Wydanie tej dyrektywy nie zwolniło z koniczności uzyskania zezwolenia w kraju członkowskim, gdzie chcemy rozpocząć działalność.

II Dyrektywa Bankowa

15.12.1989r. zaakceptowana przez Radę. Miała kluczową rolę do wydania jednolitej licencji co do banków. Określiła rodzaje usług, które może świadczyć instytucja kredytowa:

• przyjmowanie depozytów

• udzialania kredytów

• finansowanie transakcji leasingowych

• przprowadzanie transakcji pieniężnych

• udzialanie gwarancji i poręczeń

• uczestnictwo w emisji papierów wartościowych (istotne)

• świadczenie usług związanych z emisją

• doradztwo finansowe

• doradztwo w sprawach strategii przedsiębiorstwa

• przeprowadzenie pojęć i połączeń firm (istotne)

• zarządzanie portwelem inwestycyjnym i doradztwo z tym związane

• przechowywanie i administrowanie papierów wartościowych

• usługi skarbowe.

Banki uniwersalne - mogą jednocześnie świadczyć usługi typowe dla banków depozytowo-kredytowych (handlowych) oraz usługi typowe dla tzw. banków inwestycyjnych.

System kontynentalny (europejski) - bankowość uniwersalna.

Banki inwetycyjne

Cechy charakterystyczne (najbardziej):

• udział w emisji i obrocie papierów wartościowych na własny rachunek i na zlecenie klienta,

• doradztwo finansowe dla przedsiębiorstw, przeprowadzanie fuzji i połączeń (intytucje pomocnicze),

• zarządzanie portfelami inwestycyjnymi (powierza im się pieniądze)

• minimalna wielkość kapitału jaką trzeba dysponować aby założyć banki to 5 mln EURO (ECU); mniejszy do do banków spółdzielczych,

• przed wydaniem zezwolenia na założenie banku władze nadzoru muszą uzyskać informację co do głównych akcjonariuszy. Osoby fizyczne których udział w kapitale banku wynosi co najmniej 10% (udziały kwalifikowane), mogą odmówić jeśli mają zastrzeżenie co do tych osób. Musi być nienaganna reputacja, uczciwość. Nie można założyć banku z pożyczonych pieniędzy. Ich przeszłość jest śledzona. Mogą odmówić że dana osoba nie może kupić tak dużo akcji.

• Ograniczenia możliwości nabycia przez banki akcji i udziałów w podmiotach nie będących instytucjami finansowymi. Nie można nabyc więcej niż 10% akcji danego przedsiębiorstwa.musi uzyskac zgode władz nadzoru. By nie angażował się nadmiernie w sytuacje gospodarczą. Aby zła sytuacja przedsiębiorstwa nie wpłynęła na bank.

Dyrektywa o Funduszach Własnych

Dyrektywa o wspólnej wypłacalności - obowiązuje we szystkich krajach. Nie mniejszy niż 8% - zgodnie z dyrektywą.

Fundusz własny banku: aktywa banku (najwięcej kredytów) ważone ryzykiem. Mówi czy bank gospodaruje właściwie. Jeśli jest mniejszy to wypłacalność jest zagrożona, gdy jest za duży (nadmierne fundusze) jest mało aktywny - też niedodrze.

Dyrektywa w sprawie zapobiegania „prania pieniędzy”

Ograniczenie wpuszczania do obiegu pieniądzy z przestępst.

15 000 EURO - gdy się przekracza wypłatę to jest identyfikowany (UE). U nas 10 000 EURO. Generalny Inspektor Informacji Finanswej - śledzi operacje powyżej kwoty. Dokumenty dotyczące operacji przechowywane są przez 5 lat.

Dyrektywa gwarantowania depozytów (1994)

W 100% gwarantowane są do wysokości 20 000 EURO - w UE. U nas Bankowy Fundusz Gwarancji od 2001roku, limit 15 000 EURO; w 100% - 1 000 EURO, w 90% ponad 1 000 EURO, powyżej 15 000 EURO niegwarantowane. Od 2002 - 17 000 URO, od 2003 - jak w UE. W Stanach Ziednoczonych 100 000$.

---