Spółka cywilna:
Jest najprostszą pod względem organizacyjnym sposobem prowadzenia działalności gospodarczej. Spółka ta powstaje na podstawie umowy zawartej, przez co najmniej dwóch wspólników, na mocy, której wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony a w szczególności do wniesienia wkładów. W sposób oznaczony tzn. zgodnie z umowa i kodeksem.
Wspólnikami spółki cywilnej mogą być zarówno osoby fizyczne jak i osoby prawne. Umowa spółki cywilnej nie wymaga szczególnej formy. Dla celów dowodowych powinna być jednak stwierdzona pismem, czego wymaga art. 860 KC.
Spółka cywilna nie ma osobowości prawnej, dlatego prawnym właścicielem majątku nie jest spółka, lecz wszyscy jej wspólnicy (łącznie i niepodzielnie jako współwłaściciele). Spółka cywilna nie jest stroną w procesach sądowych, stroną tą są wspólnicy.
Odpowiedzialność wspólników spółki cywilnej.
Podstawową zasadą przy odpowiedzialności za zobowiązania jest to, że za wspólne zobowiązania spółki wynikające ze stosunku spółki każdy ze wspólników ponosi odpowiedzialność solidarną. Oznacza to, że każdy wspólnik odpowiada za całość długu, a spełnienie świadczenia przez jednego zwalnia pozostałych. Odpowiedzialność wspólników w spółce cywilnej jest odpowiedzialnością: osobistą, nieograniczoną i pierwszorzędną.
Odpowiedzialność osobista oznacza, że wierzyciel będzie mógł sięgnąć do majątku osobistego wspólników według swego wyboru. Odpowiedzialność nieograniczona oznacza, że wysokość odpowiedzialności jest wyznaczona zaciągniętym zobowiązaniem i nie może w stosunku do osób trzecich ulec ograniczeniu. Odpowiedzialność pierwszorzędna oznacza, że wierzyciel nie musi najpierw wykorzystać możliwości zaspokojenia z majątku spółki, a dopiero, gdy tego majątku nie wystarczyło, sięgnąć do majątku wspólników. Może on od razu w pierwszej kolejności sięgnąć do majątku wspólników.
Prawa i obowiązki wspólników:
Prawa i obowiązki majątkowe:
Wniesienie wkładów ,
Udział w majątku spółki,
Udział w zyskach i obowiązek pokrycia strat,
Odpowiedzialność za zobowiązania spółki.
Prawa i obowiązki niemajątkowe:
Obowiązek lojalności wobec spółki,
Prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki,
Prawo i obowiązek reprezentowania,
Prawo do zasięgania informacji o stanie spraw spółki.
Rozwiązanie spółki cywilnej, a tym samym zakończenie jej działalności następuje przede wszystkich z przyczyn określonych w umowie spółki:
upłynął czas, na jaki spółkę zawiązano,
osiągnięcie zamierzonego celu spółki,
osiągnięcie tego celu stało się niemożliwe,
jednomyślna uchwała wszystkich wspólników,
orzeczenie sądu na podstawie żądania wspólnika.
Spółka jawna:
Jest spółką osobową wspólników odpowiadających za zobowiązania spółki bez ograniczeń całym swoim majątkiem, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, i nie jest inną spółką handlową. Umowa sp. j. powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności oraz powinna zawierać: informacje
o wspólnikach, datę i miejsce zawarcia umowy, firmę i siedzibę spółki, określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość, przedmiot działalności i czas trwania spółki o ile będzie oznaczony.
Firma sp. j., która jest nazwą jej przedsiębiorstwa, powinna zawierać nazwiska ( lub firmy) wszystkich wspólników albo przynajmniej jednego ( lub jednej firmy wspólnika) z dodatkiem, że jest to spółka jawna, dopuszczalne jest używanie skrótu sp. j.
Spółka jawna powstaje z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców, mimo rejestracji nie ma osobowości prawnej ( posiada ona ułomna osobowość prawną, ma cechy charakterystyczne dla osób prawnych).
Spółka powstaje:
W wyniku przekształcenia spółki cywilnej w spółkę jawną, każda spółka cywilna, w której przychody netto w 2 latach pod rząd równe są 400 tyś. euro ma obowiązek przekształcenia w spółkę jawną,
Poprzez podpisanie umowy spółki przez wspólników.
Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki. Na mocy umowy spółki lub uchwały wspólników prowadzenie spraw spółki może być powierzone jednemu lub kilku wspólnikom. Za prowadzenie spraw spółki wspólnik nie otrzymuje wynagrodzenia. Pomiędzy wspólnikiem a spółka nie może zostać zawarta umowa o pracę.
Prawa i obowiązki wspólników:
Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczeń, całym swym majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami.
Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek zgłoszenia spółki jawnej do rejestru.
Każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę.
Wspólnik ma prawo do osobistego zaciągania informacji o stanie majątku
i interesach spółki, oraz prawo do osobistego przeglądania ksiąg
i dokumentów spółki.
Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy nie przekraczające zakresu zwykłych czynności.
Wspólnik ma prawo do wniesienia wkładu do spółki, które może polegać na przeniesieniu bądź obciążeniu w odpowiedzi na własności rzeczy lub innych praw, a także na dokonaniu innych świadczeń na rzecz spółki (prawa wniesione przez wspólnika do spółki uważa się za przeniesione na spółkę).
Każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczy
w stratach w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wkładu.
Wspólnik ma prawo do podziału i wypłaty całości zysku z końcem każdego roku obrotowego. Ma także prawo żądać corocznie wypłacenia odsetek
w wysokości 5% od swojego udziału kapitałowego nawet w przypadku jeżeli spółka poniesie stratę.
Odpowiedzialność wspólników.
Zgodnie z regułą wyrażoną w art. 22 KSH każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczeń całym swoim majątkiem solidarnie
z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką. Oprócz tego odpowiedzialność wspólnika ma charakter subsydiarny. Odpowiedzialność subsydiarna oznacza, że wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku spółki dopiero
w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Odpowiedzialność subsydiarna nie stoi jednak na przeszkodzie aby wnieść powództwo przeciwko wspólnikowi zanim egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.
Każdy ze wspólników ma prawo do podejmowania decyzji nie przekraczającym zwykłej działalności spółki, o ile inny wspólnik mu się nie sprzeciwi, wówczas trzeba jednomyślności wspólników. Jeżeli decyzje przekraczają zakres zwykłej działalności spółki wówczas wszyscy wspólnicy muszą się zgodzić.
Rozwiązanie spółki jawnej:
Przyczyny określone w umowie,
Z upływem czasu,
Brak koncesji,
Gdy nastąpi zgon jednego ze wspólników lub jego upadłość,
Prawomocne orzeczenie sądu z ważnych powodów orzekające rozwiązanie spółki,
Jednomyślna uchwała wszystkich wspólników.
Upadłość - wykreślenie z rejestru.
Spółka partnerska:
Jest nowym typem spółki handlowej w naszym prawie. Jest ona pomyślana jako forma działalności przez określone osoby, które mogą je zakładać i być partnerami - wspólnikami.
Wg. ustawy spółka partnerska jest to spółka osobowa, którą tworzą wspólnicy do wykonywania wolnego zawodu, w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą.
Partnerami w spółce partnerskiej mogą być wyłącznie osoby fizyczne, które są uprawnione do wykonywania następujących zawodów:
adwokata
aptekarza
architekta
biegłego rewidenta
brokera ubezpieczeniowego
doradcy podatkowego
księgowego
lekarza
lekarza stomatologa
lekarza weterynarza
notariusza
pielęgniarki
położnej
radcy prawnego
rzecznika patentowego
rzeczoznawcy majątkowego
tłumacza przysięgłego
W firmie - nazwie spółki konieczne jest nazwisko przynajmniej jednego partnera oraz słowo partnerzy np. Jan Kowalski i partnerzy, oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w ramach tej spółki, a także określenia spółka partnerska, dopuszczalne jest używanie skrótu sp. p.
Umowa spółki:
Musi być sporządzona w formie aktu notarialnego,
Należy określić firmę, siedzibę,
Wolny zawód, jaki ma być wykonywany,
Przedmiot działalności,
Czas trwania,
Oznaczenie i wartość wnoszonych wkładów, oraz
Podanie imion i nazwisk osób uprawnionych do reprezentowania spółki.
Prawa i obowiązki wspólników:
Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek zgłoszenia spółki partnerskiej do rejestru.
Każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę.
Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy nie przekraczające zakresu zwykłych czynności.
Wspólnik ma prawo do wniesienia wkładu do spółki, które może polegać na przeniesieniu bądź obciążeniu w odpowiedzi na własności rzeczy lub innych praw, a także na dokonaniu innych świadczeń na rzecz spółki (prawa wniesione przez wspólnika do spółki uważa się za przeniesione na spółkę).
Każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczy
w stratach w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wkładu.
Wspólnik ma prawo do podziału i wypłaty całości zysku z końcem każdego roku obrotowego. Ma także prawo żądać corocznie wypłacenia odsetek
w wysokości 5% od swojego udziału kapitałowego nawet w przypadku jeżeli spółka poniesie stratę.
Prowadzenie spraw spółki może być dwojakie:
Zarządzanie spółką jak spółką jawną, poszczególni wspólnicy prowadzą sprawy spółki, (pozbawienie tego prawa może nastąpić tylko z ważnych powodów, uchwałą powziętą większością ¾ głosów w obecności co najmniej 2/3 ogólnej liczby partnerów)
Mogą powołać zarząd - jedyna spółka osobowa, która może mieć zarząd. Stosuje się wtedy przepisy dotyczące spółki z o.o., a wspólnikom przysługują prawa rady nadzorczej spółki z o.o..
Za zobowiązania spółki odpowiadają wspólnicy, solidarnie, całym swoim majątkiem bez żadnych ograniczeń wraz ze spółką i pozostałymi wspólnikami. Nie odpowiadają za zobowiązania powstałe przy wykonywaniu wolnego zawodu przez pozostałych partnerów i ich personel.
W innych kwestiach stosuje się przepisy dotyczące spółki jawnej.
Rozwiązanie spółki partnerskiej powodują:
przyczyny przewidziane w umowie spółki,
jednomyślna uchwała wszystkich partnerów,
ogłoszenie upadłości spółki,
prawomocne orzeczenie sądu,
utrata przez wszystkich partnerów prawa do wykonywania wolnego zawodu.
Spółka komandytowa
Spółką komandytową zgodnie z art. 102 KSH jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczeń ( komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika jest ograniczona (komandytariusz).
Spółka komandytowa jest instytucją pośrednią między spółką jawną a spółką
z o.o. Mieszany charakter spółki komandytowej polega na tym, że z jednej strony musi w niej występować co najmniej jeden wspólnik, którego status w stosunku do spółki jest taki sam, jak pozycja wspólnika w spółce jawnej
( komplementariusz), z drugiej strony, w spółce musi występować co najmniej jeden wspólnik, którego rola jest zbliżona do roli wspólnika w spółce
z o.o.(komandytariusz).
Firma spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowa”, dopuszczalne jest stosowanie skrótu sp. k..
Nazwisko komandytariusza nie może być zamieszczone w firmie spółki. Jeżeli stałoby się inaczej, skutki byłyby by takie, że komandytariusz odpowiadałby wobec osób trzecich tak jak komplementariusz.
Aby spółka mogła zaistnieć na rynku musi zostać sporządzona umowa, która
z kolei powinna zawierać:
siedzibę spółki,
przedmiot działania,
czas trwania spółki,
oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika,
oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności (sumę komandytową).
Aby umowa była ważna w świetle prawa musi być zawarta w formie aktu notarialnego, a ponadto należy ją wpisać do rejestru.
Pozycja prawna komplementariusza.
Uprawnienia komplementariusza są podobne do uprawnień wspólnika w spółce jawnej. Składają się na nie:
prawo do prowadzenia spraw spółki,
prawo do reprezentowania spraw spółki.
Do najważniejszych obowiązków komplementariusza należą:
obowiązek wniesienia wkładu do spółki,
obowiązek lojalności i zakaz działalności konkurencyjnej
Pozycja prawna komandytariusza
Uprawnienia komandytariusza są bardzo ograniczone. Nie ma on prawa ani obowiązku prowadzenia spraw spółki, chyba, że umowa stanowi inaczej. Może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik. Ma prawo uczestniczyć
w zyskach spółki proporcjonalnie do jego wkładu rzeczywiście wniesionego, chyba, że umowa stanowi inaczej. Do najważniejszych obowiązków komandytariusza należą:
obowiązek wniesienia wkładów,
obowiązek lojalności,
obowiązek uczestnictwa w stratach spółki do wysokości umówionego wkładu.
Prawa i obowiązki wspólników
Komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki wobec wierzycieli tylko wyłącznie do wysokości sumy komandytowej
Komandytariusz jest wolny od odpowiedzialności do wysokości wniesionego wkładu
Komplementariusz reprezentuje spółkę na zewnątrz, natomiast komandytariusz może ją reprezentować jedynie jako pełnomocnik
Komandytariusz może żądać odpisu sprawozdania finansowego za rok obrotowy oraz przeglądać księgi i dokumenty celem sprawdzenia jego rzetelności
Komandytariusz uczestniczy w zysku spółki proporcjonalnie do jego wkładu rzeczywiście wniesionego do spółki
Odpowiedzialność za zobowiązania.
Odpowiedzialność komplementariusza za zobowiązania spółki jest osobista, nieograniczona, solidarna i subsydiarna.
Osobista odpowiedzialność oznacza, że odpowiada on całym swoim majątkiem osobistym, odrębnym od majątku spółki.
Odpowiedzialność jest nieograniczona, tzn. nie można w stosunkach zewnętrznych ustalić granicy tej odpowiedzialności.
Solidarna odpowiedzialność oznacza, że każdy ze wspólników odpowiada za całość długu solidarnie z innymi komplementariuszami, komandytariuszami
i spółką.
Odpowiedzialność subsydiarna oznacza, że wierzyciel będzie mógł prowadzić egzekucję w majątku wspólnika tylko wówczas, gdy egzekucja
z majątku spółki okaże się bezskuteczna.
Odpowiedzialność komandytariusza za zobowiązania jest osobista, solidarna
i subsydiarna, w tym zakresie nie różni się ona od reguł odpowiedzialności komplementariusza. Ma ona jednak charakter ograniczony tzn. komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki wobec wierzycieli tylko do wysokości sumy komandytowej. Suma komandytowa stanowi cyfrowo określoną kwotę pieniężną, która wyznacza górną granicę odpowiedzialności osobistej komandytariusza.
Rozwiązanie spółki komandytowej.
Ponieważ przepisy regulujące spółkę komandytową nie określają podstaw jej rozwiązania, zgodnie z art. 103 KSH stosujemy odpowiednio przepisy o spółce jawnej. Rozwiązanie spółki komandytowej powodują więc:
przyczyny przewidziane w umowie spółki,
jednomyślna uchwała wszystkich wspólników,
ogłoszenie upadłości spółki,
wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika,
prawomocne orzeczenie sądu.
W odróżnieniu od spółki jawne, śmierć komandytariusza nie stanowi przyczyny rozwiązania spółki.
Spółka komandytowo - akcyjna:
Spółka ta jest również nową spółką osobową w naszym prawie. Jest to spółka osobowa, handlowa, bez osobowości prawnej - ułomna osobowość prawna. Osoby prowadzące przedsiębiorstwo pod własna firmą, w której jeden ze wspólników odpowiada za zobowiązania bez ograniczeń - komplementariusz, a odpowiedzialność, co najmniej jednego wspólnika - akcjonariusza jest ograniczona.
Wspólnicy:
Komplementariusze to osoby fizyczne i prawne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych, komplementariuszem nie może być inna jednostka organizacyjna bez osobowości prawnej. W spółce musi zawsze być jeden komplementariusz. Komplementariusz może być zarówno akcjonariuszem, chyba, że statut przewiduje inaczej.
Akcjonariusze to osoby fizyczne, prawne, jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej, bez zdolności do czynności prawnych. Konieczne jest, aby w spółce jeden ze wspólników był akcjonariuszem.
Spółka komandytowo - akcyjna powstaje z chwilą podpisania statusu w formie aktu notarialnego, podpisanego, przez co najmniej wszystkich komplementariuszy. Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 50 tysięcy PLN.
W tej spółce wymagane jest podpisanie statutu, który musi być sporządzony w formie aktu notarialnego. Osoby, które podpisują statut są jednocześnie założycielami spółki.
Statut:
Statut powinien zostać podpisany przez wszystkich wspólników. W statucie konieczne jest umieszczenie jest:
danych dotyczących spółki (adres);
przedmiotu działania;
czasu trwania spółki;
oznaczenia wkładów wnoszonych przez każdego komplementariusza wraz
z określeniem ich wartości;
wysokość kapitału zakładowego, wartość nominalną akcji i ich liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne czy na okaziciela;
liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia;
dane osobowe komplementariuszy;
organizację walnego zgromadzenia i rady nadzorczej.
Spółka komandytowo - akcyjna powstaje i zaczyna funkcjonować na rynku z chwilą wpisania jej do rejestru.
Firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowo-akcyjna”. Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać pełne brzmienie firmy tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem „spółka komandytowo-akcyjna”.
Nazwisko albo firma akcjonariusza nie może być zamieszczona w firmie spółki. W przeciwnym wypadku, akcjonariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz. Dopuszczalne jest używanie skrótu „S.K.A.”
Prawa i obowiązki wspólników:
Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki.
W przypadku przystąpienia do spółki nowego komplementariusza, dotychczasowy akcjonariusz może uzyskać status komplementariusza.
Komplementariusz reprezentuje spółkę na zewnątrz.
Akcjonariusz reprezentuje spółkę jedynie jako pełnomocnik.
Każdy komplementariusz ma prawo i obowiązek do prowadzenia spraw spółki.
Komplementariusz oraz akcjonariusz uczestniczą w zysku spółki proporcjonalnie do ich wkładów wniesionych do spółki.
Organy władzy spółki komandytowo - akcyjnej:
Rada nadzorcza - ustanawia się ją przede wszystkim wtedy, gdy liczba akcjonariuszy przekroczy liczbę 25 osób. Członków rady nadzorczej odwołuje walne zgromadzenie (członkiem rady nadzorczej nie może być ani komplementariusz, ani jego pracownik). Rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności.
Walne zgromadzenie - może być zwyczajne albo nadzwyczajne, a jego uchwał wymagają następujące sprawy:
Kwestie rozpatrzenia i zatwierdzenia sprawozdania komplementariuszy
z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego spółki za poprzedni rok obrotowy.
Kwestie udzielenia komplementariuszom prowadzącym sprawy spółki absolutorium z wykonywania przez nich obowiązków.
Udzielenie absolutorium członkom rady nadzorczej z wykonywanych obowiązków.
Wybór rewidenta.
Rozwiązanie spółki.
Rozwiązanie spółki:
Nierozerwalny wpływ na zaprzestanie działalności przez spółkę komandytowo - akcyjną mają:
przyczyny przewidziane w statucie;
uchwała walnego zgromadzenia;
ogłoszenie upadłości;
śmierć, upadłość lub wystąpienie jednego komplementariusza;
inne przyczyny.
SPÓŁKI KAPITAŁOWE
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Jest spółką kapitałową, prowadzoną przedsiębiorstwo pod własną firmę, utworzoną przez jedną lub więcej osób - wspólników, które nie odpowiadają za zobowiązania spółki a są zobowiązane jedynie do świadczę określonych
w umowie spółki z o.o. - głównie do wniesienia wkładów.
Spółka z o.o. to spółka o kapitałowym charakterze, mająca osobowość prawną, działająca w oparciu o kapitał zakładowy podzielony na udziały, ponosząca odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania, w której mogą występować elementy osobistego wpływu wspólników na działania spółki. Uzupełnieniem tej definicji jest stwierdzenie, że spółka z o.o. może być utworzona przez jedną albo więcej osób w każdym celu prawie dopuszczalnym, chyba, że ustawa stanowi inaczej.
Firma spółki z o.o. może być obrana dowolnie, powinna jednak zawierać dodatkowe oznaczenie „spółka z ograniczoną odpowiedzialnością”. Dopuszczalne jest używanie skrótu „spółka z o.o.” lub „sp. z o.o.”
Powstanie spółki z o.o.
Do powstania spółki z o.o. wymaga się:
zawarcie umowy spółki,
wniesienie przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego,
powołanie zarządu,
ustanowienie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli wymaga tego umowa lub ustawa,
wpis do rejestru.
Kapitał zakładowy sp. z o.o. powinien wynosić co najmniej 50000zł. Jest on podzielony na udziały o równej lub nie równej wysokości. Wspólnicy mogą mieć albo po jednym udziale w różnej wysokości, albo więcej udziałów równej wysokości. Wartość nominalna udziału nie może być niższa niż 500zł. Wspólnicy mają prawo do zysku w formie dywidendy.
Z chwilą podpisania umowy powstaje spółka w organizacji, i posiada wtedy ułomna osobowość prawną, jeżeli spółkę zarejestrujemy stanie się ona zwykłą spółką.
Organami spółki z o.o. są:
Zgromadzenie wspólników,
Rada nadzorcza lub komisja rewizyjna,
Zarząd.
Zarząd - prowadzi on sprawy spółki i reprezentuje ją na zewnątrz składa się
z jednego lub większej liczby członków. Członek zarządu jest powoływany
i odwoływany uchwałą wspólników.
Rada Nadzorcza lub komisja rewizyjna jako organ nadzorczy powoływana jest w spółkach, w których kapitał zakładowy przewyższa 500 tyś. zł, a wspólników jest więcej niż 25. do obowiązków rady należy nadzór nad działalnością spółki, badanie bilansów, rachunku zysków i strat oraz sprawozdań zarządu. W przypadku nie powołania organu nadzorczego kontrolę zarządu może sprawować każdy wspólnik.
Na zgromadzeniu wspólników zapadają uchwały dotyczące wszystkich ważnych spraw spółki:
Rozpatrywanie i zatwierdzanie sprawozdań z działalności, bilansu oraz rachunku zysku i strat,
Postanowienia dotyczące roszczeń zbycia lub wydzierżawienie przedsiębiorstwa spółki lub jej nieruchomości.
Postanowienia dotyczące roszczeń o naprawie szkody wyrządzonej przy zawiązaniu spółki lub sprawowaniu zarządu albo nadzoru
Nabycie i zbycie nieruchomości albo udziału w nieruchomości
Zwrot dopłat
Zgromadzenie wspólników może być zwyczajne lub nadzwyczajne.
Uchwały są podejmowane zwykłą większością głosów, z tym, że wspólnicy dysponują różną liczbą głosów zależnie od wniesionych udziałów.
Prawa i obowiązki wspólników:
Wspólnicy w spółce z o.o. mają równe prawa i obowiązki.
Uprzywilejowanie udziałów wspólników.
Uprawnienia szczególne wspólników powinny być określone w umowie, a może to być wyrażone na przykład w uprzywilejowaniu prawa głosu (uprzywilejowanie to nie może przyznawać uprawnionemu więcej niż trzygłosy na jeden udział), prawa do dywidendy lub też sposobie uczestniczenia w podziale majątku.
Zbycie udziału
Czynność taka powinna być dokonana w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. W przypadku wspólnika, który ma tylko jeden udział, umowa może dopuścić zbycie tego udziału z tymże nie mogą wówczas powstać w spółce udziały niższe niż 500,00 PLN.
Zbycie udziałów może być uzależnione od zgody spółki (w tym przypadku od zarządu, który udziela takiej zgody w formie pisemnej). Jeśli takiej zgody odmówi, wówczas jeżeli są ku temu ważne powody, zgody takiej udzieli sąd rejestrowy. Udział może być przekazany spadkobiercom zmarłego wspólnika, ale tutaj umowa może ograniczyć ich wstąpienie do spółki. Wówczas należy określić warunki spłaty spadkobierców nie wstępujących do niej.
Zarząd jest zobowiązany prowadzić księgę udziałów. Do niej to należy wpisywać dane osobowe wspólników, adres firmy, liczbę i wartość nominalną udziałów, ustanowienie zastawu lub użytkowania i wykonywanie prawa głosu przez zastawnika lub użytkownika, a także wszelkie inne zmiany dotyczące osób wspólników i przysługujących im udziałów. Prawo przeglądania takiej księgi przysługuje każdemu wspólnikowi.
Uprawnienia do podziału zysku, do wypłaty dywidendy.
Każdy wspólnik ma prawo do udziału w zysku, który wynika z rocznego sprawozdania finansowego i jest przeznaczony właśnie do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników. Zysk dzielony jest stosownie do wielkości udziałów (wyjątek: jakaś zmiana w umowie). Kwoty, które są przeznaczone do podziału nie mogą przekroczyć zysku za ostatni rok obrotowy powiększony o kwoty przekazane na kapitały rezerwowe w latach poprzednich i pomniejszony o poniesioną stratę, oraz kwoty rezerwowe, które nie mogą być przekazane na wypłatę dywidendy. Uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są wspólnicy, którym udziały przysługiwały w dniu podjęcia uchwały o podziale zysku.
Rozwiązanie spółki z o.o.
Rozwiązanie spółki z o.o. powodują:
przyczyny przewidziane w umowie spółki,
uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę,
ogłoszenie upadłości spółki, i inne przyczyny przewidziane prawem.
O rozwiązaniu spółki może również orzec sąd, w następujących wypadkach:
na żądanie wspólnika lub członka organu spółki, jeżeli osiągnięcie celu spółki stało się niemożliwe albo, jeżeli zaszły inne ważne przyczyny wywołane stosunkami spółki,
na żądanie oznaczonego w odrębnej ustawie organu państwowego, jeżeli działalność spółki naruszająca prawo zagraża interesowi publicznemu.
Spółka akcyjna:
Jest spółką kapitałową, prowadzącą przedsiębiorstwo pod własną firmą, zawiązaną przez jedną lub więcej osób - akcjonariuszy, którzy są jej założycielami. Akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki a są zobowiązani jedynie do świadczeń określonych w statucie ( głównie do wniesienia wkładów na pokrycie kapitału zakładowego).
Spółka akcyjna może przyjąć dowolna nazwę, zawsze jednak powinna zawierać dodatek „spółka akcyjna” lub skrót S.A.. spółka podlega wpisaniu do rejestru i z tą chwilą uzyskuje osobowość prawną.
Do powstania S.A. wymaga się:
Aktu notarialnego o jej zawiązaniu,
Statusu podpisanego prze założycieli,
Wniesienia przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie kapitału zakładowego,
Ustanowieni zarządu i rady nadzorczej,
Wpisu do rejestru przedsiębiorców.
Spółkę akcyjną może związać jedna lub więcej osób, a do jej powstania wymaga się:
zawiązania spółki, w tym podpisania przez założycieli statutu;
wniesienia wkładów na pokrycie kapitału zakładowego;
ustanowienia zarządu i rady nadzorczej;
wpisu do rejestru.
W statucie spółki winny być określone przede wszystkim siedziba spółki wraz z jej przedmiotem działalności, czasem trwania, wysokością kapitału zakładowego, wartością nominalną akcji, liczbą poszczególnych rodzajów akcji, dane osobowe założycieli, liczbę członków rady nadzorczej i zarządu jak również pismo, w którym będą się ukazywać ogłoszenia tej spółki.
Po zarejestrowaniu S.A. w rejestrze przedsiębiorców uzyskuje ona osobowość prawną. Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić, co najmniej 500000 zł. Dzieli się on na akcje o równej wartości nominalnej, nie niższej niż 1 zł.
Organami spółki akcyjnej są:
Walne zgromadzenie akcjonariuszy,
Rada nadzorcza,
Zarząd.
Zarząd składa się z jednego lub większej liczby członków, wybieranych i odwoływanych przez radę nadzorcza prze okres nie dłuższy niż 5 lat. Zarząd prowadzi sprawy S.A. i reprezentuje ja na zewnątrz. Z tytułu posiadanych akcji akcjonariusze mają prawo do dywidendy, która uzależniona jest od wielkości zysku osiągniętego przez spółkę akcyjną.
Rada nadzorcza sprawuje ona stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich jej dziedzinach. Rada nadzorcza musi się składać przynajmniej z trzech członków powoływanych i odwoływanych przez walne zgromadzenie. Rada nadzorcza nie ma prawa wydawania zarządowi wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki.
Do obowiązków rady nadzorczej należą:
ocena sprawozdań w zakresie ich zgodności z księgami i dokumentami, jak i ze stanem faktycznym oraz wniosków zarządu dotyczących podziału zysku albo pokrycia straty, oraz składanie corocznego pisemnego sprawozdania z wyników tej oceny;
badania wszystkich dokumentów spółki;
żądanie od pracowników i zarządu sprawozdań i wyjaśnień oraz dokonywanie rewizji stanu majątku spółki;
zawieszanie w czynnościach poszczególnych lub wszystkich członków zarządu oraz delegowanie członków rady nadzorczej do czasowego wykonywania czynności członków zarządu nie mogących sprawować swych czynności.
Najważniejszą władzą spółki jest walne zgromadzenie. Podejmuje ono decyzje w najważniejszych sprawach spółki oraz wybiera pozostałe organy spółki. Prawo uczestnictwa walnym zgromadzeniu mają akcjonariusze, którzy mogą udokumentować posiadanie akcji. Liczba akcji decyduje o liczbie głosów. Głos decydujący mają akcjonariusze posiadający tzw. pakiet kontrolny akcji.
Uchwał walnego zgromadzenia wymaga:
rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki, jak również sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy;
postanowienia dotyczące roszczeń o naprawie szkody;
zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części;
nabycia i zbycia nieruchomości;
emisja obligacji zamiennych.
Prawa i obowiązki akcjonariuszy
Akcjonariusze mają obowiązek do wniesienia pełnego wkładu na akcje (wpłaty powinny być dokonane bezpośrednio lub za pośrednictwem domu maklerskiego na rachunek spółki równomiernie na wszystkie akcje). Każdemu akcjonariuszowi przysługuje prawo do przeglądania ksiąg akcyjnych i żądanie odpisu za zwrot kosztów jego sporządzenia.
Akcjonariusze mają prawo do udziału w zysku, wykazanym w sprawozdaniu finansowym, zbadanym przez biegłego rewidenta.
Statut może przyznawać indywidualnie oznaczonemu akcjonariuszowi osobiste uprawnienia. Mogą one dotyczyć prawa powoływania lub odwoływania członków zarządu, rady nadzorczej lub prawa do otrzymywania oznaczonych świadczeń od spółki.
Rozwiązanie spółki akcyjnej
Spółka może zostać rozwiązana jeżeli występują:
przyczyny przewidziane statutem;
uchwały walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki;
przyczyny do ogłoszenia upadłości spółki;
inne.