• Podstawy konstytucyjne

• brak konstytucji (tj. jednego dokumentu o najwyższej mocy prawnej), dlatego podstawami konstytucyjnymi są:

-konwenanse konstytucyjne - reguły które wykształciły się w drodze zwyczajowej, ewolucyjnej, utrwalone praktyką, ich podstawą jest społeczne przekonanie o doniosłości tych reguł, nie są spisane

-ustawy ustrojowe - ustawy parlamentu gdy regulują sprawy z zakresu kompetencji parlamentu, ombudsmana, następstwa tronu itd. - nie mają szczególnej mocy prawnej, mogą być zmieniane na bieżąco

-prawo zwyczajowe - uwidoczniane w wyrokach sądów powołanych do orzekania na podstawie tego prawa (weszło na stałe w praktykę polityczną)

• zasady ustrojowe

• zasada rządów prawa - nie ma jakiegokolwiek czynnika publicznego niezwiązanego prawem i nie poddanego kontroli i ocenie sądów powszechnych, stanowisko wszystkich podmiotów wobec prawa - równe

• zasada podziału władzy - tylko w aspekcie organizacyjnym, nie ma podziału funkcjonalnego i personalnego (np. władza wykonawcza może stanowić reguły prawne a parlament sprawować funkcję sądowniczą, Lord Kanclerz w zasiada w parlamencie, w gabinecie i jest przewodniczącym Komitetu Sądowego przy sądzie najwyższym)

• 
  zasada zwierzchnictwa parlamentu:

Parlament: Izba Lordów, Izba Gmin i monarcha - wszystkie decyzje muszą uzyskać zgodę tych trzech czynników

Skupia najwyższe czynniki każdej z trzech władz, to nie supremacja jednej z władz nad drugą

• system dwupartyjny

-Partia Konserwatywna i Partia Pracy

-zdobywanie większości absolutnej - rządy jednopartyjne, a nie koalicyjne

-frakcja parlamentarna - najważniejsza w partii (supremacja parlamentu)

-rząd Jej Królewskiej Mości i Opozycja Jej Królewskiej Mości

• Ogólna definicja ustroju

Monarchia parlamentarna o ustroju parlamentarno - gabinetowym

• Struktura terytorialna

• unia realna: 1707 - Anglia i Szkocja, 1800 - Wielka Brytania i Irlandia tworzą Zjednoczone Królestwo Wlk. Brytanii i Irlandii, 1922 - ograniczenie terytorium i zmiana nazwy na mocy ustawy o Wolnym Państwie Irlandzkim

• trzy części składowe - odrębności w systemie prawnym i organizacji władz lokalnych - nie na tyle duże żeby mówić o autonomii

• Walia jest odrębnym obszarem Królestwa Anglii - często formalnie odrębna regulacja prawna, aczkolwiek treściowo taka sama jak w Anglii

• Państwo jednolite ale nie scentralizowane - zarząd lokalny, nie ma lokalnych organów administracji rządowej

• PARLAMENT ZJEDNOCZONEGO KRÓLESTWA

• Izba Gmin

• skład i system wyborczy

659 deputowanych (529 z Anglii, 72 ze Szkocji, 40 z Walii i 18 z Irlandii Północnej)

wybierani są w okręgach jednomandatowych (co 8-10 lat Komisje Rozgraniczające przeglądają granice okręgów)

• czynne prawo wyborcze - 18 lat + uprzednie zarejestrowanie się w spisie wyborców

• bierne prawo wyborcze - 21 lat, wyłączeni urzędnicy służby cywilnej, siły zbrojne policjanci i sędziowie, kler, skazani za ciężkie przestępstwa, warunek 5-letniego domicylu

• zgłoszenie kandydatury - 10 podpisów i 500 funtów

• system większości zwykłej

jest to podstawowy czynnik utrzymywania się systemu dwupartyjnego, większość okręgów jest okręgami pewnymi, walka toczy się w okręgach marginalnych, zbliżanie się programów wyborczych obu partii, odsetek nowych posłów w wyborach to jedynie 25%

- nie ma kadencji, zarządzanie wyborów proklamacją królewską, nie później niż po upływie 5 lat (przedłużyć kadencję może Izba Lordów w czasie wojny)

• supremacja parlamentu powoduje iż mandat jest mandatem wolnym (najwcześniej w Europie bo już w drugiej połowie XVIII wieku). Złożenie mandatu jest niemożliwe, chyba że parlamentarzysta obejmie stanowisko z dochodami ze skarbu Korony, wtedy wybory uzupełniające

• 5-letni okres funkcjonowania Izby Gmin - sesje trwające około roku, zwoływane przez panującego (na wniosek i z kontrasygnatą premiera), otwarcie sesji - mowa tronowa

• zasada załatwiania wszystkich spraw podjętych w czasie sesji do końca jej trwania, zasada dyskontynuacji - jeśli sprawa nie zakończona, w następnej sesji cała procedura zaczyna się od nowa

• organizacja wewnętrzna - podstawą prawa zwyczajowe, czasem postanowienia regulaminowe, rezolucje, precedensowe decyzje speakera

• Speaker Izby Gmin (reprezentant, prowadzi obrady, wybierany na początku prac nowo wybranej izby, stronnictwo większościowe ma pełna swobodę w obsadzaniu tego stanowiska, chyba że mają speakera poprzedniej kadencji wtedy zostaje nim ponownie, musi być neutralny i bezstronny, dlatego na początku urzędowania zrzeka się przynależności partyjnej [w kolejnych wyborach startuje jako speaker, nie jako reprezentant partii, nie ma kontrkandydata są to tzw. wybory ciche] bierze udział w głosowaniu tylko wtedy kiedy jest remis, funkcje:

• decyduje czy ustawy mają charakter finansowy czy nie

• dokonuje selekcji poprawek zgłaszanych przez posłów

• może wyrazić zgode na przegłosowanie wniosku o zamknięcie debaty

• uruchamia procedurę „pytań prywatnych w trybie nagłym”, „debaty w trybie nagłym| zwołuje „nadzwyczajne posiedzenia” w wakacje

• Komisje

1. Komisje do spraw ustawodawczych

• 10 komisji do rozpatrywania projektów ustaw publicznych - stałe, powoływane na czas trwania sesji, na czele każdej jest przewodniczący mianowany przez speakera (mogą być albo zwykłe albo drugiego czytania - nie te same gremia)

• Organem powołującym poszczególne składy jest \komisja Selekcyjna

• + Wielka Komisja Szkocka (wszyscy posłowie ze Szkocji) lub dwie zwykłe szkockie komisje stałe, Wielka Komisja Walijska i Komisja do spraw Irlandii Północnej

• dla projektów zgłoszonych przez posłów nie przez rząd tylko jedna z 10 komisji stałych

• +Komisja do Spraw Ustawodawstwa Europejskiego

• dla rozpatrywania „ustaw prywatnych” powoływane są komisje ad hoc - jedna dla projektów oprotestowanych i jedna dla niespornych

2. Komisje do spraw kontroli

• 18 komisji o profilu resortowym - systematyczne prace kontrolne wobec odpowiednich resortów - komisje specjalne

• składy powoływane przez izbę na wniosek Komisji Selekcyjnej

• międzyresortowe - Komisja Szkocka, Komisja Irlandii Płn. Komisja Walijska

• +Komisja Rachunków Publicznych - powoływana do kontroli efektywności całości wydatków publicznych, Komisja Skarbu, Komisja do Spraw Ustawodawstwa Delegowanego, Komisja Administracji Publicznej

• istnieje możliwość powołania komisji dochodzeniowo - śledczych

3. Komisje do Spraw Wewnętrznych i Spraw deputowanych, np. Komisja do Spraw Procedury - śledzi racjonalność procedury, zgłasza wnioski do speakera

4. Komisja całej izby - obraduje pod przewodnictwem Komisji Budżetowej - dla rozstrzygnięcia ustaw o szczególnej doniosłości lub tak drobnych że nie wymagają komisji stałej

• Frakcje partyjne

• frakcja opozycji: Leader Opozycji JKM i jego najbliżsi współpracownicy tworzą gabinet cieni, mogą wybierać zagadnienia z mowy tronowej monarchy nad którymi prowadzona będzie dyskusja

• Frakcja Partii Konserwatywnej Frakcja Partii Pracy



„Komitet 1922” Parlamentarna Partia Pracy

funkcja: wybór leadera, który w sytuacji gdy partia dochodzi do władzy zostaje premierem





na czas nieokreślony na rok

3. 
   leader Izby Gmin - jeden z najbliższych współpracowników premiera, jest też członkiem gabinetu, funkcja: powiadamianie członków frakcji o stanowisku Gabinetu i zapewnienie poparcia dla tego stanowiska w Izbie

4. 
   
   We frakcji opozycyjnej szefem jest Leader Opozycji




• Izba Lordów

Piastunowie pewnych arystokratycznych dziedzicznych

Tytułów (książę, hrabia, markiz itd.), których przodkowie

Dostali od monarchy (teraz nadaje gabinet) wezwanie do

Zasiadania w Izbie Lordów, obecnie 80% uzyskało parostwo w XIX,XX wieku, co daje około 800 parostw czyli 800 lordów dziedzicznych

Reforma z 1 XI 1999 likwiduje automatyzm piastowania parostwa z zasiadaniem w IL. 800 lordów dziedzicznych wybiera więc spośród siebie15 funkcyjnych członków Izby (in gremio) i 75 niefunkcyjnych (odrębnie w ramach 4 frakcji - Konserwatywnej, Pracy, Liberalnej i bezpartyjnych)

+ 2 dziedzicznych lordów tzw. Great Officers od State

+ większa grupa lordów dożywotnich (niedziedzicznych) - ich powoływanie także prerogatywa monarchy - nadaje im tytuł barona, 20 spośród nich to lordowie prawa spełniający funkcję sądu najwyższego

+26 lordów duchownych (częściowo z góry określone diecezje, częściowo wybierani przez episkopat)

+ 5 członków rodziny królewskiej - mają prawo ale nie zasiadają w IL (książę Walii, Edynburgu, Gloucaster, Yorku i Kentu)

razem około 690 lordów

• organizacja wewnętrzna

Izba Lordów nie wybiera przewodniczącego - jest nim Lord Kanclerz (=min. Sprawiedliwości) - jest powoływany prze króla, na wniosek premiera, ale musi być parem, nie jest neutralny, ma mniejsze uprawnienia niż przewodniczący Izby Gmin. Jego zastępcą jest Leader Izby Lordów (przywódca frakcji partii rządzącej)

Działalność determinowana wcześniejszymi rozstrzygnięciami izby Gmin i koniecznością potwierdzenia tych decyzji przez Izbę Lordów przed końcem sesji.

• komisje

• komisje stałe Izby Gmin = w IL Komisja Projektów ustaw publicznych

• dla projektów prywatnych - powoływane komisje dla projektów oprotestowanych

• komisja całej izby tak jak w IG

• Komisja Konstytucyjna - ogólne badanie ustaw publicznych

• Komisja do spraw Wspólnot Europejskich

• Brak kompetencji kontrolnych wobec rządów - brak komisji specjalnych takich jak w IG, komisje specjalne powoływane są do kontroli poszczególnych zagadnień

• Przewodniczącym wszystkich komisji jest Lord Przewodniczący Komisji, oprócz komisji do spraw Wspólnot europejskich - Główny Zastępca Przewodniczącego

-frakcje - większość na stałe dla partii konserwatywnej, ale w okresie rządów partii pracy jest opozycją

• Komisje Wspólne Obu Izb - dla przeanalizowania określonej problematyki lub wykorzystywane w procesie ustawodawczym na wniosek izby gdzie złożony projekt.

• Funkcje parlamentu

1. Ustawodawstwo









-omnipotencja ustawodawcza - nie m granic dla działalności ustawodawczej




- procedura ustawodawcza zależy całkowicie

od parlamentu - zakres stosowania wymogów procedury zdecydowany jest na początku każdej sesji

-nie ma badania i korygowania ustaw przez inne organy

-niektóre ustawy mogą mieć charakter retroakcyjny (np. legalizujące ex post naruszenie prawa)

-ustawy mogą być wbrew traktatom międzynarodowym

2. Procedura ustawodawcza

Inicjatywa należy wyłączenie do parlamentarzystów (najwięcej - deputowani będący równocześnie w rządzie)

Ustawy publiczne

1. złożenie notatki zawierającej tytuł ustawy i informację ze parlamentarzysta wystąpi z nią następnego dnia

2. speaker wywołuje posła który przedstawia makietę projektu, sekretarz izby odczytuje tytuł - to jest pierwsze czytanie

3. projekt w całości przekazany posłom - drugie czytanie podczas którego dyskusja i możliwość zgłaszania zmian, po czym glosowanie (w przypadu projektów mniej kontrowersyjnych - dyskusja jest w komisji podstawowej lub komisji drugiego czytania)

4. stadium komisyjne - dla spraw bardzo ważnych i bardzo prostych komisja całej izby, dla pozostałych - komisja stała - dyskusja, poprawki (poprawki obciążające budżet może zgłaszać tylko pilotujący projekt członek rządu)

5. komisja przedstawia sprawozdanie - debata (jest to dalsza część drugiego czytania)

6. trzecie czytanie - przegląd przyjętego tekstu i głosowanie

7. Prace w drugiej izbie - analogiczne (IG ma nieograniczone prawo wprowadzania poprawek do projektów IL, ale nie odwrotnie - IL nie może wprowadzać poprawek do projektów finansowych)

8. Jeśli wprowadzona jakaś zmiana - projekt wraca do pierwszej izby

9. Jeśli są większe rozbieżności - komisja uzgadniająca, jednak zazwyczaj IL rezygnuje ze swojego stanowiska, bo wystarczy że IG ponownie uchwali swój pierwszy tekst bez poprawek IL na kolejnej sesji

10. Możliwość weta zawieszającego - ale nie do końca wiem na czym polega

11. Projekt podpisany przez monarchę

12. Ogłoszenie ustawy i jej wejście w życie

Ustawy prywatne

Inicjatywa - promotorzy (kilka dni w sesji przeznaczonych dla tych projektów)


Jeśli nikt się nie przeciwstawi - do komisji dla nieoprotestowanych projektów prywatnych - promotorzy uzasadniają projekt - komisja przygotowuje sprawozdanie



Jeśli ktoś oprotestował projekt - komisja pod przewodnictwem przewodniczącego komisji budżetowej - kontrola projektu wraz z przesłuchiwaniem świadków i obecnością adwokatów - sprawozdanie

Ustawy finansowe

Wyłączna inicjatywa rządu, postępowanie zaczyna się w Izbie Gmin.

Expose budżetowe Kanclera Skarbu - ogólna dyskusja nad obciążeniami podatkowymi, które od razu mogą być uchwalone jako prowizorium - drugie czytanie - wszystkie komisje mają trzy dni - sprawozdania - trzecie czytanie - w Izbie Lordów tylko krótka dyskusja podczas drugiego czytania - obie izby ustalają Appropriation Act i Fund Act.

3. Kontrola działalności rządu (głównie w rękach opozycji)

• przyznawanie pieniędzy - kontrola ich wydatkowania

• dyskusja parlamentarna nad mową tronową - uchwalenie tzw. adresu dziękczynnego dla monarchy, jego brak (czyli uchwalenie żalu z powodu pominięcia w mowie pewnych zagadnień) równoznaczny z wotum nieufności i dymisją rządu

• podobna procedura związana jest z expose budżetowym po którym następuje dyskusja

• obowiązek przedstawiania przez rząd Izbie Gmin sprawozdań z realizacji wydatków publicznych. Sprawozdania resortowe trafiają do komisji specjalnych

• debata nad określonymi zagadnieniami - 20 dni posiedzeń izby przeznaczone na omawianie wniosków opozycji - uchwalenie oceny negatywnej = wotum nieufności

• wnioski o „odroczenie obrad” = wniosek o przeprowadzenie debaty

• procedura zapytań (godzina zapytań, 1 deputowany ma dwa pytania na dzień - przedstawia je na piśmie - odpowiedź za dwa tygodnie - minister wyznacza dni gdy odpowiada)

• komisje specjalne mogą żądać wyjaśnień z poszczególnych ministerstw, przesłuchiwać dowolnych świadków (jeśli osoba odmawia złożenia zeznań - otrzymuje wezwanie izby, jeśli nadal odmawia - można ją uwięzić), ądać okazania wszelkich dokumentów, zasięgać opinii itd. - prace komisji są jawne - sprawozdanie do ministerstw - wyjaśnienia

• Kontroler i Audytor Generalny - kieruje systemem organów kontroli finansowej tj. Krajowym Urzędem Kontroli Finansów Państwa - przedstawia parlamentowi dokumenty dotyczące wszystkich operacji finansowych departamentów

• Parlamentarny Komisarz ds. Administracji (=ombudsman) kontrola działalności administracji publicznej w sytuacji skarg obywateli (obywatele składają skargi na ręce deputowanych, a dopiero ci przekazują je Komisarzowi)

• RZĄD - GABINET - PREMIER

Rząd to wszyscy funkcjonariusze władzy wykonawczej na stanowiskach politycznych, czyli:

-ministrowie korony

-sekretarze stanu

-sekretarze w ministerstwie skarbu

-sekretarze parlamentarni

-ministrowie resortowi

-lord przewodniczący rady i leader izby gmin

-lord kanclerz

-kanclerz szachownicy

-sekretarze resortowi

-lord osobistej pieczęci i leader izby lordów

-ministrowie bez teki

-członkowie opozycji

Tworzenie stanowisk ministerialnych - zarządzenie monarchy (na wniosek premiera, lub tylko premier). Liczba członków rządu może wynosić nawet 100 osób (91 z nich może być równocześnie członkami Izby Gmin), każdy z nich samodzielnie zarządza określoną sprawa i jest za nią odpowiedzialny, nie ma kolegium, nie podejmują uchwał, pozostają w ścisłym kontakcie z odpowiednimi osobami ze ścisłego kierownictwa tj. Gabinetu.

Spośród członków rządu mianowanych przez króla (ministrowie korony) tworzy się Gabinet (poprzez mianowanie ich członkami Rady Przybocznej (organ honorowy, posiadający kilkuset członków, nie zbiera się - wyjątkiem Komitet Sądowy). Gabinet to najbliżsi współpracownicy premiera i osoby najbardziej wpływowe osoby w partii rządzącej (są to ministrowie bez teki, którym nadaje się symboliczny urząd np. Kanclerz Księstwa Lancaster - nie ma takiego księstwa ale jest urząd), razem około 20 osób

-obrady Gabinetu są tajne

-zbiera się na regularne posiedzenia

-1717 po raz pierwszy bez udziału monarchy - przejęcie prerogatyw monarchy w zakresie kierowania rządem i ustalania polityki - zebrania są pod przewodnictwem premiera, a króla się tylko informuje

-zajmuje się ważnymi sprawami polityki państwa, informuje opinię publiczną (mowa tronowa), realizacja, kontrola, kierowanie działalnością resortów, projekt budżetu, rady dla monarchy np. o rozwiązaniu Izby Gmin

• przechodzenie funkcji Gabinetu do rąk samego premiera - dominująca pozycja w państwie, dzieje się tak ponieważ:

-wygranie wyborów = uznanie społeczne

-brak granic kompetencyjnych

-w Gabinecie nie ma głosowania, premier może narzucić swoje zdanie

-wnioskowania o powołanie i odwołanie ministrów (stoi też na czele służby cywilnej)

-wewnętrzne komitety - przygotowują rozstrzygnięcia gabinetu, członkami mogą być także ministrowie nie należący do gabinetu, ale ich przewodniczący muszą do niego należeć, członków mianuje premier, sam też przewodniczy najważniejszym z nich.

• odpowiedzialność przed parlamentem

odpowiedzialność solidarna całego rządu, procedury przedstawiłam wyżej (patrz zaakceptowanie mowy tronowej) - gdy inicjowane przez rząd = ubieganie się o wotum zaufania. Wotum nieufności = dymisja rządu na ręce króla lub wniosek premiera do króla o rozwiązanie Izby Gmin

Poszczególni ministrowie odpowiadają przed Gabinetem i premierem. Może ich zdymisjonować.

• MONARCHA

Monarchia dziedziczna - dynastia Windsorska

Prerogatywy:

• zwoływanie, odraczanie i rozwiązywanie parlamentu

• zawieranie i wypowiadanie traktatów

• wypowiadanie wojny

• nawiązywanie i zrywanie stosunków dyplomatycznych

• powoływanie lordów

• mianowanie premiera, pozostałych członków rządu i innych stanowisk(Rada Przyboczna)

• prawo łaski

• rekrutowanie floty morskiej i powietrznej (lądowej nie)

Dwie zasady:

• „król nie może działać sam” - zasada kontrasygnaty (podpis członka gabinetu), także zasięganie rady kogokolwiek wymaga zgody Gabinetu, często król jedynie poleca wydanie aktu - to jest kontrasygnowane, a na samym akcie król już się nie podpisuje

• „Król nie może działać źle” - nieodpowiedzialność monarchy ani polityczna przed parlamentem ani konstytucyjna (impeachment)

-monarcha regularnie jest informowany o sprawach państwowych

WYMIAR SPRAWIEDLIWOŚCI

W SPRAWACH CYWILNYCH

1. Anglia, Wali, Irlandia Północna

• I instancja - sądy hrabstw - sędziów mianuje Lord Kanclerz (niektóre miasta angielskie mają partykularne sądy, np. Londyn)

• 
  
  
  Supreme Court of Justice (przew. Lord Kanclerz) - częściowo I instancja, częściowo odwoławczy zależy od wartości przedmiotu sporu







• Apellate Committee - Izba Lordów działająca w charakterze sądu najwyższego (Lord Kanclerz +Lordowie Prawa + członkowie IL na wysokich urzędach sędziowskich) - prawo wnoszenia rewizji do IL - powszechne, ale do jej rozpatrzenia dochodzi dopiero po wyrażeniu przez Court of Appeal lub IL zgody

2. Szkocja

• I instancja - sądy hrabstw

• Court of Session (przewodniczy Lord President)









• Izba Lordów

W SPRAWACH KARNYCH

1. Anglia

• I instancja - sądy pokoju (sędziowie pokoju mianowani przez Lorda kanclerza na wniosek samorządów , bez wykształcenia prawniczego, pracuja bezpłatnie +pomoc i doradztwo prawne - sekretarze) - Sądy magistrackie:

• Jednoosobowo - najdrobniejsze wykroczenia

• Sądy małej sesji (Petty Sessional Court) więcej niż dwóch sędziów i więcej lub dwóch ławników - funkcjonują w każdym z hrabstw

• Sądy sesji kwartalnych (Quarter Sessions Court) - wszyscy sędziowie pokoju danego hrabstwa (przewodniczy osoba o wykształceniu prawniczym mianowana przez IL; jako I instancja dla przestępstw średniej wagi {wtedy +ława przysięgłych} lub II dla PSC

• I instancja dla najpoważniejszych przestępstw - sądy roków (Assizes Courts) - jednoosobowo (sędzia z Wydziału Ławy Królewskiej) +przysięgli

• Instancja odwoławcza dla sądów kwartalnych w II instancji - Wydział Ławy Królewskiej (lub jego sądu odwoławczego do spraw procesowych) - odwołanie może dotyczyć tylko kwestii prawnych

• Instancja odwoławcza dla sądów kwartalnych w I instancji lub dla sądów Assyzy - sąd Korony (Crown Court) - przew. Lord Cief of Justice +sędziowie WŁK)

• Odwołania od WŁK i Sądu Korony - Appelate Committee (uzaleznione od jego zgody)

3. Szkocja

• sądy pokoju (dystryktowe)

• sądy Assyzy

• sąd Korony (angielski) Hight Court of Justiciary (ci sami sędziowie co Court of Session) przew. Lord Justice-General

• nie ma odwołania do IL

W SPRAWACH ADMINISTRACYJNYCH

1. Kontrola przez sądy powszechne:

• czy organ posiadał kompetencje

• czy wykorzystał je zgodnie z przeznaczeniem

• reguły postępowania administracyjnego (skodyfikowane i natural justice)

Zaskarżyć może:

• osoba pokrzywdzona

• osoba mająca interes prawny

• Attorney General




Środki odwoławcze: ustawowe i common low




Sąd ma prawo rewizji (czyli uchylenia

I zmiany decyzji.

2. Kontrola przez Trybunały administracyjne

Od lat dwudziestych XX wieku.

• liczny zbiór organów z których każdy posiada odrębną właściwość rzeczową, procedury, skład personalny, np. Railways Rent Tribunal (spory dotyczące opłat kolejowych), Agricultural Law Tribunal (skargi na decyzje ministra rolnictwa), Medical Appeal Tribunal (skargi na utratę zdrowia w wypadkach)

• procedura podobna do sądowej, ustalana przez odpowiedniego ministra

• członkowie mianowani przez Lorda Kanclerza

• czasem orzeczenia ostateczne, czasem przysługuje odwołanie, ostateczną instancją IL

• Rada ds. Trybunałów - organ kontrolny - wnioski Lordowi Kanclerzowi

USTRÓJ TERYTORIALNY

ZARZĄD LOKALNY



Najwyższą jednostką podziału terytorialnego - hrabstwo (+niektóre zrównane z nimi miasta)





























- kompetencje : całość spraw lokalnych (+komitety resortowe - w sprawach bieżących)

• nie ma dualizmu administracyjnego

DEWOLUCJA W SZKOCJI, WALII I IRLANDII PÓŁNOCNEJ

Jest to nader znaczna decentralizacja władzy na terytorium obrzeży Wielkiej Brytanii podczas gdy centrum pozostaje niezmienione

SZKOCJA

1998 - Scotland Act (statut konstytucyjny) - powołuje szkocji rząd i parlament, Szkocki Audytor Generalny

Rząd:

• premier - mianowany przez króla spośród członków parlamentu +ministrowie mianowani przez premiera za abrobatą króla (też z parlamentu) +szkoccy ministrowie prawa (Lord Advocat, Solicitor General)

• właściwość przemienna ministra szkockiego i centralnego lub wymóg porozumienia

Parlament:

• jednoizbowy - 129 posłów - 73 w okręgach jednomandatowych (zwykła większość) a 56 w okręgach wielomandatowych systemem proporcjonalnym

• ustawodawstwo we wszystkich materiach z wyjątkiem tych które pozostawione parlamentowi Wielkiej Brytanii (aczkolwiek mogą być zmieniane aktami rządu brytyjskiego)

• konwenans Sewella - wydawanie przez parlament centralny ustaw dotyczących Szkocji - muszą uzyskać zgodę parlamentu szkockiego

IRLANDIA PÓŁNOCNA



1998 - Northern Ireland Act - parlament - Zgromadzenie Północno - Irlandzkie i rząd - Komitet Wykonawczy





WALIA

1998 - Governement of Wales Act (najbardziej ograniczona dewolucja) : Zgromadzenie Narodowe - nie posiada charakteru ciała ustawodawczego, może wydawać przepisy prawne „assemblee orders” o charakterze prawodawstwa pochodnego, wukonawczego wobec ustaw; Gabinet Zgromadzenia to premier i ministrowie (członkowie odpowiednich resortowych komisji Zgromadzenia) jest organem zastępującym Zgromadzenie w jego na polu jego działalności wykonawczej, nie ma żadnej własnej funkcji, nie może być rozwiązany przed upływem 4 letniej kadencji (tak samo jak Zgromadzenie). Zgromadzenie wybiera przewodniczącego Gabinetu, on mianuje pozostałych ministrów.

• Sekretarz Stanu ds. Walii zobowiązany do przeprowadzenia ze Zgromadzeniem konsultacji w sprawie rządowego (brytyjskiego) programu prac legislacyjnych przed każdą sesją parlamentu

• Zgromadzenie może wystąpić do rządu brytyjskiego z propozycjami przygotowanych pewnych ustaw lub poprawek

REGIONALIZACJA W ANGLII

Anglia nie może mieć analogicznego statusu jak obrzeża - dzięki temu wykluczona federacja.

1998 - Regional Development Agencies Act - Anglia podzielona na 8 regionów, w każdym Agencja Rozwoju Regionalnego - członków powołuje Sekretarz Stanu, nadzoruje choć formalnie są poza strukturą rządową

-Te Agencje mogą współpracować z „Izbami Regionalnymi „(nie we wszystkich regionach istnieją) - jest to ciało społeczne, dobrowolnie tworzone przez obywateli, związki zawodowe itd. Sekretarz Stanu może takiej Izbie nadać status formalny przez nadanie jej nazwy: „Izba Regionalna....... (w miejsce kropek wpisać nazwę regionu)

WIELKA BRYTANIA

1 | Strona

Suwerennej władzy państwowej

Uosobienie Korony

Ministrowie i premier

Rada przyboczna

Sąd Najwyższy

Suwerenność parlamentu = suwerenność państwa

• czynnik rządzący krajem (rząd) legitymacje czerpie z woli parlamentu, choć nie jest przezeń powoływany (monarcha)

• odpowiedzialność rządu przed parlamentem, a drugiej strony rząd może wnioskować do monarchy o rozwiązanie parlamentu

Zasada suwerenności narodu wykonującego władzę ustrojodawczą powoduje że rola monarchy są tylko funkcje reprezentacyjne

Na wniosek premiera i z jego kontrasygnatą, wcześniejsze wybory gdy istnieją istotne problemy musza być poprzedzone referendum

Do pomocy (dla zapewnienia dyscypliny partyjnej) - whip, jego zastępcy i 10-12 whipów młodszych którzy działają także w komisjach

Ustawy finansowe (inicjatywa tylko dla rządu)

Ustawy publiczne (konkretne, jednostkowe)

Ustawy publiczne (abstrakcyjne) - zasugerowana już w mowie tronowej

pozostałe

Czytanie projektu w izbie, z poprawkami i i głosowaniem i do drugiej izby

Court of Appeal - istancja odwoławcza dla sądów hrabstw jak i Hight Court of Justice jeśli działa w I instancji - formalnie przewodniczy Lord Kanclerz - Master of the Rolls + prezesi dwu pozostałych wydziałów HCoJ +8 sędziów; orzeka w składach trzyosobowych

Hight Court of Justice

• King's Bench Division (Wydział Ławy Królewskiej) - długi, odszkodowania handlowe, ubezpieczenia; 25 sędziów pod przewodnictwem Lord Chief Justice; składy sądzące jednoosobowe

• Chancery Division (Wydział Kanclerski) - nowe spory związane z rozwojem życia gospodarczego; 8 sędziów przewodniczy Lord Kanclerz - Vice Chncellor

• Family Division

Inner House - instancja odwoławcza od Outer House gdy działał w I instancji

Outer House - I lub II instancja we wszystkich sprawach cywilnych

Wystąpienia obywateli do sądów o wydanie zarządzeń: zlecających organom postępowanie, zabraniających organom postępowania, zaprzestania działań z powodu braku kompetencji uchylające akt administracyjny i przekazujące sprawę do sądu

Odwołania, ustawy - wymóg potwierdzenie

Wybierana w demokratycznych wyborach rada - zarówno organ ustawodawczy jak i wykonawczy

Dystrykt + (zrównane z nimi miasta)

Parafie świeckie

Oldermeni - wybierani przez samą radę (1/3 radnych)

Radni - wybory powszechne

Na czele rady - przewodniczący ( w miastach Mayor/ Lord Mayor)

-dwu współprzewodniczących - premier i wice - wybierani wspólnie przez parlament z zachowaniem zasady cross-community support; kompetencje mogą wykonywać jedynie wspólnie

-pozostali członkowie wybierani jako kolegium przez parlament metodą D'Hondta

-ministrowie - indywidualnie - w materiach które podlegają dewolucji

-działalność rządu (szczególnie fundusze publiczne) - kontrola Zgromadzenia (utrata zaufania przez ministra z zachowaniem zasady cross-community support

Unioniści i narodowcy

-wiele decyzji jest ważnych dopiero gdy „za” opowie się określony odsetek z obydwu grup (cross-community support)

- „wyłączne materie ustawodawcze” - nie należą do Zgromadzenia; „materie zarezerwowane” - mogą należeć za zgodą brytyjskiego Sekretarza Stanu ds. Irlandii Północnej, ten wykaz może być zmieniany; „materie przekazane” - swobodnie regulowane przez parlament - rolnictwo, edukacja, kultura i sztuka

-projekty ustaw przez wniesieniem do parlamentu - konsultowane z „Forum Obywatelskim”

---