Wykład 1. 28.10.2008r.

Literatura:

1. „Systemy informacyjne biznesu”; prof. Kisielnicki, prof. Sroka; 2005 rok

Egzamin: test 20 pytań + 3 pytanie otwarte. Max 35 punktów, zaliczenie od 18-19 punktów.

System gospodarczy:

Otwarty dynamiczne system społeczno-techniczne realizujący określone cele

Własności:

- różnorodność: określa odpowiedź na pytanie z ilu rozróżnialnych elementów skład się zbiór jego części

- złożoność - stopień skomplikowania jego wewnętrznej struktury (tj. części ich wzajemnych powiązań)

- polistrukturalność - równoczesne istnienie powiązanych ze sobą wielu struktur, z których każda ma swe własne części i specyficzne powiązania między nimi. Konkretna część systemu należąca do danej jego struktury musi być częścią innej struktury bądź innych struktur

Wyróżniane struktury:

- organizacyjna - może dotyczyć organizacji rzeczy (maszyn) procesów oraz ludzi (zarówno w wyspecjalizowane ich zespoły-działy, wydziały, sekcje itp. Jak i według zasady zwierzchnictw/podporządkowania

- społeczna - dotyczy osób zatrudnionych w SG i jest zbudowana wg wielu kryteriów np. wieku, wykształcenia stanowisk, preferencji politycznych.

- techniczna - obejmuje rodzaje technicznej i technologicznej infrastruktury, wykorzystywanej w działalności podstawowej prowadzonej przez SG jak i w serze zarządzania

- struktura informacyjna - obejmuje sieć przepływów między ludźmi i ich zespołami.

Model

Elementy SG zachodzące między nimi współzależności ustalone są w ramach każdej obserwacji SG lub jego części w mniej lub bardziej arbitralny sposób przez obserwatora, w zależności zarówno od celu obserwacji, jak i od jego wiedzy, doświadczenia oraz motywacji.

System M jest modelem systemu O (oryginału) jeśli między M i O zachodzą określone współzależności (relacje) pozwalające na postawienie wniosków dotyczących O , na podstawie obserwacji M

Własności modelu:

Względność:

Jeśli między M i O powstają określone relacje, to M jest dla obserwatora modelem O, gdy M odzwierciedla te własności które obserwator uznał za istotne dla O.

Względność M maleje tym bardziej,

- im bardziej istotne dla obserwatora są wnioski, które może on wysnuć na temat O, analizując M

Użyteczność:

Obserwator akceptuje M jako model O wtedy, gdy mimo wprowadzonych uproszczeń, korzystanie z M umożliwia obserwatorowi przyrost wiedzy na temat O, wobec wiedzy, którą posiadał przed użyciem M.

W systemie gospodarczym informacja ekonomiczna spełnia następujące funkcje:

I) informacyjną - może wystąpić w formie potencjalnej lub użytecznej

Aby informacja potencjalna mogła spełniać funkcję informacji użytecznej muszą być spełnione następujące założenia

1. należy zdefiniować odbiorcę informacji (dla kogo?)

2. informacja użyteczna występuje tylko wtedy, gdy powiększa zasób wiedzy jej odbiorcy. Dostarczenie informacji użytecznej wymaga:

- rozpoznania aktualnych zasobów wiedzy odbiorcy

- rozpoznania potrzeb informacyjnych odbiorcy

- identyfikowania języka którym posługuje się odbiorca

- identyfikacji formy przekazu informacji oraz częstotliwości jej pojawiania (np. informacja periodyczna, na żądanie, itp.)

II) decyzyjną- decyzja jest jedną z form informacji. Informacje są gromadzone dla decyzji. Informacja dotyczy też procedur możliwych do wykorzystania przed podejmowaniu decyzji

III) sterująca - przekazujący informacji chce wywołać zamierzoną reakcję na nią u odbiorcy.

IV) modelowania - SG jest systemem informacyjnym, a więc systemem, którego sposób funkcjonowania może ująć informacyjnie, jak i tego, że SG należy do systemów skrajnie złożonych, czyli takich, którego sposób funkcjonowania nie może być rozpoznany w pełni, co prowadzi do jego modelowania.

Celem każdej obserwacji prowadzonej w SG jest dostarczenie żądanych informacji, zbieranych w ramach obserwacji, do odpowiedniego użytkowania.

System informatyczny zarządzania

System automatycznego przetwarzania danych wspomagających proces zarządzania

- przetwarzanie danych polega na transformacji z postaci wejściowej za pomocą określonych narzędzi i procedur na żądane informacje wynikowe

- system wyodrębnionym z otoczenia i wewnętrznie uporządkowanym układem elementów realizujących przetwarzanie danych celowo powtarzalnie

- proces zarządzania jest wieloetapowym sekwencyjnym procesem podejmowania decyzji, na który składają się opracowanie i akceptacja programu działań, ustalenia wynikające z funkcji organizowania i decyzje związane z koordynowaniem działalności wyodrębnionych podsystemów oraz funkcje kontroli i nadzoru umożliwiające działania sprężeń zwrotnych w systemie

Komponenty SIZ

Sprzęt, oprogramowanie, kanały (sieci) transmisji, kadry informatyki, dane jako tworzywo informacji.

Cele

- dostarczać właściwie dobrane informacje we właściwym czasie

- zawierać różne modele typowych i indywidualnych procesów decyzyjnych

- umożliwianie wykorzystanie w procesach decyzyjnych metod matematyczno-ekonomicznych, optymalizacyjnych, modelowania i symulacji komputerowej

- zapewniać elastyczność w doborze układów informacyjno-decyzyjnych użytkownika.

Hierarchie zarządzania:

ZS: SWD, SE

ZT: SWD, SE

ZO: HD, SZBD, ST

Systemy zarządzania bazą danych

Zintegrowany zbiór programów używanych do zdefiniowania bazy danych, realizacji transakcji, które aktualizują bazę danych.

Pozwalają na przeglądanie danych bazy danych, kontrolę efektywności i wydajności bazy danych

Podstawę oceny SZBD stanowią cele:

1. dostępność: dane jako zasób mogą być udostępnione odpowiednim osobom , dane różnych aplikacji - muszą być połączone i współdzielone, co wymaga przeglądania różnych typów danych i przestrzegali ich jako części tej samej zintegrowane bazy danych

2. Dokładność: konieczność sprawdzania danych celem zidentyfikowania błędów podczas zbierania danych redundancji danych, równoczesne użycie, modyfikowanie dwóch lub więcej kopii tych samych danych ze względu na niezgodność

3. Wydajność: organizacja danych umożliwiająca wykonywanie zadań w czasie minimalnym

4. Elastyczność: programy aplikacji niezależnie od danych organizacji i format danych mogą być modyfikowane bez zmiany programów

5. Zabezpieczenie: ochrona przed zniszczeniem, niewłaściwym, użyciem dostęp tylko dla upoważnianych

6. Pielęgnacja bazy danych zwiększenie jej wiarygodności, ciągły monitoring bazy

SYSTEMY TRANSAKCYJNE:

- realizują wyłącznie formalne służące zbieraniu przechowywaniu, aktualizacji i przesyłaniu danych

- nie wspierają procesów decyzyjnych strategicznych bezpośredni, lecz tylko pośrednio pomagają w podejmowaniu prostych decyzji rutynowych i wykonywaniu czynności urzędniczych

- sygnalizacja błędów i niezgodności powstających przy wprowadzaniu danych (opuszczone dane, zbyt wysokie, niskie wartości)

- oparte są na szczegółowych modelach algorytmach opisujących jak transakcja ma być wykonana

- gromadzą dane o znacznej strukturze, przedstawione w szczególnym formacie i w zgodności z regułami, rozporządzeniami i celami organizacji

- Klasyczna transakcja ma własności ACID:

- Atomcity (wykowywane w całości lub wcale)

- Consistency (zachowanie wewnętrznej zgodności w podstawowych strukturach danych)

- Isolation (uruchomienie jako działającej odrębnie bez innej transakcji realizowanych)

- darubility (rezultaty transakcji nie są utracone w przypadkowej awarii)

-Wyróżnia się 2 rodzaje przetwarzania transakcji:

- przetwarzanie wsadowe; dane transakcji gromadzonej na urządzeniach pamięci i gdy konieczna liczba transakcji zostanie zgromadzona wtedy wszystkie są przetwarzane

-Przetwarzanie w czasie rzeczywistym: transakcja jest przetwarzana natychmiast, gdy dane zostaną zgromadzone. Osoba wprowadzająca dane jest odpowiedzialna za poprawę błędów, użytkownik otrzymuje potwierdzenie zakończenia transakcji

Systemy informatyczne zarządzania

- obejmują większość systemów transakcyjnych, systemów baz danych

- Przekształcają dane z systemów przetwarzania transakcji w informacje dla celów zarządzania organizacja i monitorowania wykonania

- Wspomagają osiąganie celów organizacji dzięki realizacji procesów pomiaru wykonania zadań w organizacji i porównaniom ich z oczekiwaniami

- użytkownikami są pracownicy niższych szczebli zarządzania, którzy zainteresowani są poziomem wyróżnionego wskaźnika np. wydajności

Dane w MIS są gromadzone, interpretowane, agregowane, objęte podstawowymi działaniami arytmetyki

- otrzymane raporty są małoelastyczne, jednowariantowe obejmują proste sumy.

System Wspomagania Decyzji

- obejmują większość elementów systemów MIS, a ponadto wyposażone są w bazę metod i system zarządzania bazą metod

- baza metod zwiera reguły podejmowania decyzji, modele i metody posługiwania się niemi (algorytmy) w łącznej postaci gotowych programów komputerowych oraz generatorów narzędziowego programów i inne elementy oprogramowanie narzędziowego

- System wspomagający podejmowanie semistrukturalnych decyzji, które nie mogą być poparte algorytmami

- Systemy działają w tylnie on-line o dostępie bezpośrednim interaktywnie i umożliwiają graficzną prezentację efektów.

Decyzja

- informacja wyposażona w tzw. czynnik sprawczy. Czynnik zobowiązuje adresata decyzji podjętej przez decydenta do przystąpienia do czynności realizujących jej treść.

Problem decyzyjny, czyli zaobserwowane i uznane za istotne odchylenie między tym, co jest, a tym, co powinno być lub zdarzyć się może określonym prawdopodobieństwem.

Zbiór bazowy - zbiór informacji opisujących problem decyzyjny

Decyzja - nielosowy wybór jednego z wariantów, przewidzianych zbiorem wariantów dopuszczalnych

Własności:

1. stopień złożoności decyzji

2. stopień powtarzalności decyzji

3. stopień zrutynizowania decyzji

4. stopień pewności co do oczekiwanego rezultatu decyzji

ze względu na złożoność wyróżnia się:

- decyzje dobrze ustrukturyzowane - zbiór bazowy obejmuje niepełne informacje, probabilistyczne

- decyzje słabo ustrukturyzowane - informacje bazowe niewystarczające do opisu problemu decyzyjnego, stosuje się heurystyczne metody wnioskowania.

Komponenty SWD

1. Zarządzanie danymi: baza danych wraz z SZBD (przeglądani, wyszukiwanie, aktualizacja, raporty, usuwanie)

2. Zarządzanie Modelami: elementy:

- Baza modeli - modele statystyczne, finansów, teorii zarządzania. Możliwość przywołania, korzystanie, zmiany, łączenia i testowanie modeli

- modele strategiczne rozwianie celów korporacji, planowanie fuzji, wybór lokalizacji fabryki, analiza oddziaływanie środowiska

- modele klasyczne - wspomaganie średniego szczebla w lokalizacji i kontrolingu zasobów w organizacji. Przykłady: planowanie siły roboczej, planowanie sprzedaży.

- modele operacyjne - wspomagają codzienną pracę organizacji: harmonogram produkcji, kontrola zapasów.

- Język modelowania - mimo, że modele bazy są standardowe, dopuszcza się możliwość tworzenia własnych modeli przy użyciu tych języków

- System Zarządzania Bazą Modeli; funkcja tworzenia modeli, wykorzystywanie podprocedur i raportów, aktualizacja i zmiana modeli, manipulowanie danymi.

- Słownik Modeli: Katalog wszystkich modeli w bazie modeli, zawiera definicje każdego modelu oraz opis funkcji.

- Moduł odpowiedzialny za kontrolę modeli i integrację

3. Podsystem Wiedzy

4.Podstawy interfejsu Użytkownika - podsystem dialogu

Struktura zarządzania bazą modelu:

Faza projektowania SWD:

Struktura SWD z BW

Efekty SWD

Ułatwienie identyfikacji problemu

Szybsze przyswajanie informacji dzięki obrazom graficznym

Szybsze przydzielanie problemu do banku metod

Poprawa oceny rzeczywistego kosztu

Wykorzystanie zrutynizowanych źródeł informacji będących do dyspozycji nie tylko analityków

Stymulacja nowych podejść do tworzenia strategii

Wywieranie nacisku na myślenie o rezultatach

Uświadomienie decydentów że inwestowanie w doskonalenie rac biurowych jest przedsięwzięciem efektywnym

W miejsce SWD we współczesnej organizacji

Typy systemów informatycznych				Wspomagane poziomy zarządzania
ISWD, SWD, SE		Systemy strategiczne		Naczelne kierownictwo
ISWD, SWD, SE, GSWD		Doradcy eksperci wiedzy		Konsultanci analitycy systemowi
EIS		Systemy taktyczne		Kadra kierownicza średniego szczebla
ST, CAD, CAM		Systemy zarządzania operacyjnego		Kadra kierownicza średniego i niższego szczebla
SAPB		Systemy automatyzacji prac biurowych		Pracownicy biurowi
Informacyjna infrastruktura
Produkcja	Finanse i rachunkowość		Marketing sprzedaż		Zasoby ludzkie

Zarys wspomaganie decyzji

Struktura decyzji - poziomy zarządzania- Systemy komputerowe

Poziomy zarządzania Decyzje	Planowanie operacyjne	Planowanie taktyczne	Planowanie strategiczne	Potrzebne wspomaganie
ustrukturyzowanie	Realizacja zamówienie Analiza poniesionych wydatków	Analiza budżetu Płodził wydatków krótkookresowe predykcje Analiza kupna i sprzedaży	Zarządzanie finansami (inwestycjami) planowanie struktury finansów Lokalizacja hurtowni Systemy dystrybucji	Przetwarzanie modele zarządzania EIS
niestrukuralizowane	Wybór miejsca na magazyn zatwierdzanie wynagrodzeń	Negocjacje Zarządzanie personelem

Analizy deskryptorowe

Baza modeli: strategicznych taktycznych i operacyjnych, statystyczne, finansowe, marketingowe i rachunkowości. Oprogramowanie do budowy modeli

Słownik modeli

Zarządzanie bazą modeli

Języki modelowania

Kreowanie modelu

Aktualizacja

Powiązania z Bazą danych

Realizacja modeli

integracja

Zarządzanie danymi

Zarządzanie dialogiem

Projektowanie dialogu

Ustalenie celów systemu

Faza projektowania wstępnego

Ustalanie struktury funkcji systemu

Projektowanie bazy danych

Opracowanie szczegółowe systemu

Gromadzenie i aktualizacja danych

Opracowanie kryteriów oceny wyników obliczenia

Projektowanie modeli lub procedur systemu początkowego

Sprawdzenie użyteczności i prostoty

Scalanie i testowanie systemu - próbne zastosowanie

Wykonanie niezbędnego dopasowanie systemu

Wybór systemu zarządzania danymi

Ocena systemów w stosunku do wyznaczonych celów

Ewolucja, modyfikacja i powrót do wstępnej fazy projektowanie

Baza modeli

Zarządzanie bazą modeli

Baza modeli

Zarządzanie bazą modeli

Zarządzanie zbiorem raportów prezentacja wyników

Dialog (interfejs)

Użytkownik

Mechanizm wnioskowania

Mechanizm wyjaśniania

Grafika komputerowa

Podsystem narzędzi (statystycznych, programistycznych, symulacyjnych, optymalizacyjnych)

Zarządzanie wiedzą

Baza wiedzy

Zbiór narzędzi i funkcji systemowych:

- Wspomaganie testowania modyfikacji przebiegu przetwarzania BD, BW

- edytory

Analizy funkcjonalne

Analiza marketingowa

Analiza produkcji

Analiza finansowa - planowanie finansowe, ustalenie budżetu

Opis podejmowanie decyzji

- cele, obiekty, strategie, interakcje

- struktury organizacyjne, SI

- procedury planowania

Projektowanie SWD:

- określenie wymagań SWD

- zakres i cele SWD

- ustalenie priorytetów

Projektowanie normatywne

Funkcjonalne projektowanie SWD

Projektowanie marketingu SWD

Projektowanie produkcji SWD

Projektowanie finansów SWD (baza modeli, baza danych, interfejsy)

Implementacja systemu

- rozwój technologiczny

- adaptacja zespołów ludzkich

- zmiany społeczne

Zarządzanie zmianą

Wykorzystywanie i utrzymanie systemu:

Wspomaganie decyzji

Rozwój systemu

---