BADANIA KULTUROWE, POLONISTYKA, LITERATUROZNAWSTWO, Antropologiczne perspektywy literaturoznawstwa


BADANIA KULTUROWE

I. BADANIA KULTUROWE I LITERATUROZNAWSTWO

badania kulturowe nie mają sprecyzowanego przedmiotu ani wyraźnej metody, nie są związane z żadnym ściśle określonym językiem narodowym

przedmiotem jest szeroko rozumiana kultura: tania literatura popularna, teksty muzyki rozrywkowej, turystyka, mecze piłki nożnej, pornografia, robienie zakupów itd.

●metoda badań- cząstkowy konglomerat strategii

CODZIENNOŚĆ (Michel de Certeau)- praktyki życia codziennego to sposoby, w jakie działa jednostka, nasycając swój świat znaczeniem; „praktyczna nauka o tym, co jednostkowe”

●wykorzystuje założenia semiotyki, feminizmu, postkolonializmu, dekonstrukcji, psychoanalizy

●wyraźny cel polityczny- posiadanie realnego wpływu na rzeczywistość społeczną

●badania kulturowe dokonują istotnego zwrotu w myśleniu o literaturze i burzą anachroniczny mit wyjątkowej pozycji tekstów literackich w kulturze(wytwarzania znaczenie estetycznego jest zdeterminowane społecznie)

badania rozszerzają pojęcie kultury wszystkich praktyk symbolicznych, mających wpływ na to, jak przedstawiamy sobie rzeczywistość (czytanie- sposobem orientowania się w świecie, w którym żyjemy)

●badanie literatury jest nieuchronnie badaniem kultury, przez co jest interwencją polityczną

●pytania, które musi postawić sobie czytelnik, jeśli chce pozbyć się „naiwnego” stosunku do tekstu:

-jaki model praktyki dzieło umacnia

-dlaczego czytelnicy danej epoki uznali dzieło za ważne

-różnice między moimi wartościami i wartościami ukrytymi w dziele

-społeczny kontekst rozumienia dzieła

-czy dzieło ogranicza wolność myślenia lub ruch społeczny

-szersze struktury społeczne

pytania dotyczą związków dzieła z kontekstem kulturowym: wartościami wpisanymi w tekst i uznawanymi przez jego czytelników, instytucjami społecznymi, praktykami symbolicznymi

formalna analiza musi być podporządkowana analizie kulturowej

teksty literackie same w sobie są tekstami kulturowymi

II. PRAKTYKI, SYMBOLE, IDEOLOGIE

●kultura to system praktyk symbolicznych zakorzenionych w określonej ideologii i opartych na wymianie

●człowiek aktywnie w kulturze uczestniczy, zderza się ze znaczeniami, które są wytworem danej kultury, produktami konkretnego miejsca i czasu

●nie ma kultury w ogóle, są kultury oparte na odmiennych regułach

●produkując znaczenia człowiek porównuje je do wyobrażeń, jakie posiada na temat rzeczywistości, podzielanych przez innych członków społeczeństwa

HABITUS(Pierre Bourdieu)- zindywidualizowany system definicji przejęty przez jednostkę w wyniku uczestnictwa w rozmaitych instytucjach edukacyjnych(od rodziny po szkołę) i określający sposób postrzegania rzeczywistości; kulturowy mechanizm modelujący percepcję

●produkując znaczenia człowiek porównuje je do wyobrażeń, jakie posiada na temat rzeczywistości, podzielanych przez innych członków społeczeństwa

●człowiek konstruuje własną tożsamość kulturową , która nie jest dana odgórnie, ale stanowi zadanie do wykonania w sferze kultury

●tożsamość jest efektem działań ludzi wymieniających między sobą poglądy, teksty, opowieści, gesty, zachowania

kultura jest tej wymiany zarówno przyczyną, jak i rezultatem, wytwarza mechanizmy kontroli(to kim się jest uzależnione jest od przyswojeni a sobie lub odrzucenia reguł społecznych, które skonstruowane są dzięki technikom dyscyplinującym)

●kultura nie jest stanem estetycznej doskonałości, którą trzeba osiągnąć, by stać się człowiekiem cywilizowanym

INNOŚĆ-cecha przypisywana temu, kto/co wynika się subiektywnej władzy przedstawienia; inność jako konstrukt kulturowy, który podlega obiektywizującemu rozumieniu

●kultura- konkretny styl życia(Raymond Wiliams):wyraża znaczenia i wartości w sztuce, nauce, instytucjach i życiu codzinnym

●analiza kultury- objaśnianie znaczeń i wartości w konkretnym stylu życia, konkretnej kulturze

●analiza kultur przeniesiona na poziom życia codziennego

●położeniem nacisku na osobę badacza, jego przeżyć i jego "nieprzezroczystość"

●należy się skupić bardziej nad interpretacją kultury, niż na doszukiwanie się jej struktur

●opiera się przede wszystkim na badaniach z wykorzystaniem metod jakościowych, odrzuca obiektywizujące założenia funkcjonalizmu

●do najwybitniejszych przedstawicieli należą: Clifford Geertz i James Clifford

REPREZENTACJA- wyobrażenie rzeczywistości, które różni się zasadniczo od niej samej; sposób podporządkowania sobie rzeczywistości poprzez konstruowanie jej obrazu; rzeczywistość sama w sobie jest niepoznawalna, poznawalne są jedynie jej obrazy i wyobrażenia, które ze sobą konkurują

●znaczenie jest „konstruowane społecznie”, wyrasta w konkretnym układzie społecznych interakcji

●znaczenie ma historyczny charakter

●znaczenia są wytwarzane w przestrzeni symbolicznej, do której należą uczestnicy procesu komunikacji

●rzeczywistość, w której żyjemy oraz produkujemy znaczenia określające nasze w niej miejsce

●myślenie o kulturze jako porządku, w którym nie da się oddzielić faktów od wartości danych od teorii, opisów od ocen

●poznanie procesów kulturowych następuje na podstawie znaczenia, jakie ma dla nas zawsze indywidualnie ukształtowana rzeczywistość życia

SOCJOLOGIA WIEDZY- postawa metodologiczna; kulturowe zdeterminowanie wyników ludzkiej wiedzy; jak funkcjonuje myślenie w życiu publicznym i polityce jako narzędzie działania zbiorowego

KAPITAŁ KULTUROWY(Pierre Bourdieu)-stopień posiadanej wiedzy i kwalifikacji niezbędnie potrzebnych jednostce c, by weszła w krąg pożądanych instytucji kulturalnych

●droga metodologiczna, na której znaleźć można podstawowe założenie badań kulturowych: rzeczywistość nie jest neutralnym przedmiotem badań, ale środowiskiem, w którym ludzie tworzą wartości i znaczenia, określające ich sposoby działania

●należy badać nie rzeczywistość samą w sobie, ale to, co o niej mówimy i myślimy

●każda kultura(np.kultura akademicka) rządzi się określonymi regułami, którym powinniśmy się podporządkować

●instytucja wymusza określone zachowania (czynnik kontroli), istnieją pewne przedustawne reguła zachowania, określone przez prawo i zasady wymiany, które ograniczają naszą swobodę

PRZEMOC SYMBOLICZNA (Pierre Bourdieu)-miękka forma przemocy, która nie daje po sobie poznać, że jest przemocą; uzyskiwanie różnymi drogami takiego oddziaływania klas dominujących czy uprzywilejowanych na całość społeczeństwa i na klasy podporządkowane, by podporządkowani postrzegali rzeczywistość, w kategoriach percepcji i oceny, które wyrażają interes klas dominujących; podporządkowani postrzegają swoją sytuację jako naturalną lub korzystną czy pożądaną dla nich samych, bo postrzegają rzeczywistość społeczną w kategoriach stworzonych przez klasy dominujące w celu legitymizacji ich dominującej pozycji.

●kultura, w której uczestniczmy opiera się na wytwarzanych przez nas wartościach i ocen, które determinują nasze zachowania

●opiera się na wymianie dóbr materialnych i duchowych, wymianie zaprojektowanej wedle określonego modelu, który determinuje nasze zachowania

●gdy ktoś zaczyna podzielać nasze wyobrażenia na temat rzeczywistości, używać tego samego języka, w ten sposób tworzy się wspólnota interesów; gdy ktoś nie zgadza się z naszą wizją , wybiera inny dyskurs, zaczynamy uzgadniać prawomocność naszych znaczeń

●kultura jako system praktyk symbolicznych zakorzenionych w określonej ideologii i opartych na wymianie

●ludzie żyjący w swoich środowiskach nieustannie produkują i odczytują produkowane przez innych znaczenia(praktyki symboliczne) i kierują się określonymi poglądami i wyobrażeniami na temat rzeczywistości, w której żyją(ideologie)

●czy rozumienie tego, co inne jest możliwe

●czy nie grozi nam relatywizm postaw , skoro każdy wytwarza znaczenia na własny rachunek

POLE(Pierre Bourdieu)- przestrzeń społeczna podzielona jest na niejednorodne pola, które wyznaczają jednostkom reguły instytucjonalnego działania; przeciwieństwem pola jest „habitus”

Dociekania filozoficzne(1953)- teoria gier językowych

● „granice mojego języka są granicami mojego świata” (L. Wittgenstein)

●język jest zbiorem społecznie określonych gier czy praktyk, których zasadność wynika z ich skuteczności życiowej= właściwego kontekstu zastosowania, a nie referencjalnej trafności

●znaczenie i rozumienie świata nie są wytwarzane niezależnie od konkretnej praktyki językowej, ale odnosi się do społeczności, której jesteśmy, jako aktywni użytkownicy języka, współtwórcami

●teoria antropologii interpretatywnej(C.Geertz)- uniwersum symboliczne organizujące wyobraźnię każdej grupy społecznej jest pochodną tego,jak oni sami wyobrażają sobie swój świat i jak „organizują swój świat znaczeń”

●”badanie kultur innych ludów oraz badanie własnej kultury, wymaga dotarcia do tego, za kogo się one uważają, co według swego przekonania czynią i jaki cel przypisują podejmowanym przez siebie działaniom”

●obcość zaczyna się „na granicy naszej skóry”(C.Geertz)

●obcość daje się zrozumieć, ponieważ ulega inscenizacji w ramach określonej zbiorowości

III. ANGIELSKIE ŹRÓDŁA

●badania kulturowe nie są dyscypliną jednorodną, ze względu na wielość używanych języków analizy oraz przyjmowanych punktów widzenia

●autorzy wywodzący się z rodzin robotniczych, przesiąknięci marksizmem

●dowartościowanie kultury robotniczej w Anglii, uwolnienie myślenia o kulturze z nawyków elitarystycznych

●poglądy(usankcjonowanie kanonu tradycyjnej literatury angielskiej, twierdzenie o tym, że tylko literatura posiada dostęp do „świadomości różnych możliwości życia”, wykluczające inne formy kultury) Franka Raymonda Leavisa zawarte w książce: The Great Tradition: Geore Eliot, Henry James, Joseph Conrad(1948) - negatywnym punktem odniesienia autorów

●Wiliams i Hoggart zajeli się tym, co wykluczono z obszaru krytyki literackiej: sztuką popularną oraz jej głównymi użytkownikami- klasą robotniczą

●niwelowali różnicę między kulturą wysoką a niską, kulturą i społeczeństwem

●dowodzili, że w obydwy obiegach działają te same mechanizmy

●pierwsza instytucja kształtująca adeptów badań kulturowych założona w 1964 roku w Birmingham przez Richarda Hoggarta i Stewarta Halla

●przekonanie o bezpowrotnym rozpadzie jedności kultury angielskiej na skonfliktowane ze sobą klasy i obiegi kulturowe(teza w książce Edwarda P.Thompsona The Making of the English Working Class (1964))

●brak było w centrum wyraziście określonego przedmiotu badań, nie mieli sprecyzowanej metody

●badania nad dominacją w kulturze, prze zastosowaniu kategorii hegemonii

●hegemonia= sposób, w jaki klasa dominująca wywiera ideologiczny wpływa na klasę podporządkowaną, nie za pomocą siły, ale wynegocjowanego kompromisu

●hegemonia w społeczeństwie kapitalistycznym objawia się na poziomie kultury popularnej, łączącej właścicieli (kapitał) i konsumentów(klasa robotnicza)

HEGEMONIA(Antonio Gramscie)-relacja między klasą panującą a resztą społeczeństwa; mieszczaństwo panuje nad resztą społeczeństwa dzięki swoim publicznym instytucjom, ale w życiu prywatnym roztacza swą władzę dzięki rozpowszechnianiu własnego światopoglądu

●przedmiot badań kulturowych w Anglii skupionych wokół CCCS dotyczył kwestii klasowych i politycznych(pomijając niejako kwestię konstrukcji znaczenia kulturowego)

●środowisko skupione wokół czasopisma filmowego „Screen”(S.Heath, C.McCabe, J.Rose- połacznie marksizmu, psychoanalizy, semiotyki)- zajęli się konstrukcją znaczenia kulturowego

●odwoływali się do psychoanalizy J.Lacana oraz pojęcia „interpelacji”, wywiedzionego z teorii Louisa Althussera

●podmiot zajmuje miejsce w porządku symbolicznym, z powodu obcych mu znaków dających złudzenie zakorzenienia w kulturze

● „inerpelacja”= powoływanie jednostki do roli podmiotu przez ideologię, która wmawia mu, że jego działania publiczne są wynikiem wolnej woli(choć tak naprawdę wynikają z przymusu związanego z zajmowanym miejscem)

●teoria Lacana+ teoria Althusser'a= przekonanie o konstruowaniu podmiotu przez ideologię= kulturę= wyobrażenia narzucane jednostkom przez kulturę, w której chcą uczestniczyć

●czytelnik= widz=podmiot wytworzony przez ideologię dominującą

●płeć= płeć kulturowa(gender)- rezultatem ideologicznej manipulacji

IDEOLOGIA- badania nad ideami; racjonalne dociekanie źródeł idei w celu odróżnienia prawdziwej opinii od wierzeń religijnych; dziś- zbiór przeświadczeń i wyobrażeń na temat rzeczywistości, nadającemu jednostce społeczną tożsamość

IV. NOWY WSPANIAŁY ŚWIAT

●rządu republikańskie- badania kulturowe zaczynają dominować z amerykańskiej Akademii

●w wielokulturowej Ameryce, zdominowanej przez kulturę popularną, analiza kulturowa jest niezbędną strategią hermeneutyczną, odsłaniającą mechanizmy życia codziennego

●amerykańskie badania kulturowe rezygnują z czytania tekstów literackich, na rzecz medialnego konstruowania znaczenia w społeczeństwie konsumpcyjnym

●zmierzch metodologii New Criticism, opartej na bezinteresownej analizie tekstu pozbawionego społecznych i politycznych implikacji

●kryzys „the American way of life”- krytyka wojny w Wietnamie, młodzieżowa kontrkultura

●przedstawiciele Szkoły Frankfurckiej na emigracji: Theodor Wiesengrund Dorno i Max Horkheimer (Dialektyka Oświecenia (1947)- przemysł kulturalny, jako nieszczęsna konsekwencja samowładztwa instrumentalnego rozumu ignorującego życie)- pionierami nowej postawy w stosunku do badań kulturowych

Criticism Between Culture and System (1978)- zestawienie postaw Derridy i Foucault'a

●Jacques Derrika(wg.Saida)-postawa separująca teksty od świata, nie biorąc pod uwagę tego, jak zachodni logocentryzm został wynaleziony, gubi kulturowy wymiar analizy i ją osłanbia

●Michel Foucault(wg. Saida)- postawa kładąca silny nacisk społeczny na reguły konstruowania tekstów

●opozycja między Foucaultem(zinstytucjonalizowanym dyskursem opartym na jakiejś konkretnej ideologii) a Derridą(niezdeterminowaną społecznie tekstualnością, która ogarnia wszystko i nic)jest kluczowa dla badań kulturowych

Textual Power (1985)- rozszerzenie pojęcia tekstualności, by objąć nią „wszelkie rodzaje tekstów, wizualnych i werbalnych, polemicznych i uwodzących”

●w konsekwencji odrzucenie kategorii wyłączności literatury

●postulat „otworzenia drogi” między literackimi i werbalnymi tekstami i tekstem społecznym, w którym żyjemy

●należy tak skonstruować kategorię lektury, by objąć nią wszystkie zjawiska kultury, które nie byłyby w żaden sposób wartościowane- uzupełnienie postulatu przez zwolenników badań kulturowych

●dzięki różnorodności badacz może pokazać rozmaite sposoby konstrukcji znaczenia funkcjonujące w danej kulturze

V. MIT I IDEOLOGIA

●Anglia- badania kulturowe, jako reakcja angielskiej Nowej Lewicy na wydarzenia węgierskie w roku 1956(próba uwolnienie się spod sowieckiego jarzma)

●Stany Zjednoczone- amerykańskie badania kulturowe zdominowane przez kryzys wywołany wojną w Wietnamie

●Francja- wojna w Algierii, powolny rozpad kolonialnego imperium

Mitologie publikowane w odcinkach(1954-1956), jako reacja na wojnę w Algierii

●skrupulatna analiza ideologiczna życia codziennego we Francji(gazety, reklamy, itd.)i odsłanianie mechanizmów, dzięki którym to, co historyczne, zostaje uznane za naturalne przez kulturę mieszczańską

● „pomieszanie Natury z Historią”- najbardziej typowy objaw współczesnego mitotwórstwa

●zadaniem badacza kultury jest ukazania „mistyfikacji, która przerabia kulturę drobnomieszczańską na uniwersalną naturę”

●wnioski dotyczące mitu(w nawiązaniu do tezy o arbitralności znaku de Saussure'a): mowa dotyczy nie tylko języka, ale każdego komunikatu, także obrazów, nawet rzeczy, którym przypisuje się jakąś wartość

●w przestrzeni kultury mowa jest przechwytywana przez klasę dominującą i przerabiana na mit= wtórny system semiologiczny(R.Barthes)

●fotografia w tygodniku=komunikat mityczny(Barthes), którego sens historyczny został zastąpiony nowym znaczeniem, będącym „prawdziwą” treścią obrazu

●złodziejem jest ten, kto ma wpływ na media

●wypowiedź złożona z arbitralnych znaków zaczyna funkcjonować jako związek naturalny, w efekcie czego nabiera znamion perswazyjnej oczywistości

●fundamentem ideologii mieszczańskiej jest przekształcenie rzeczywistości świata w obraz świata

●mitologia wspiera się na rzeczywistości, jaką chcielibyśmy mieć, mitolog postępuje odwrotnie: chroni rzeczywistość przed przekształceniem jej w obraz i przedstawienie, przed nadmierną ideologizacją

●Barthes zgadza się z poglądami Althussera: „ideologia nie ma żadnej historii” oraz z teorią Atlussera: „ideologia przedstawia wyobrażony stosunek jednostek do ich rzeczywistych warunków życia”

●nieuchronne, wyobrażone zapośredniczenie między człowiekiem i jego rzeczywistością

●ideologia nie jest wytworem podmiotu, ale przekształca jednostkę w podmiot, który jest jej efektem

● „interpelacja”(Althusser)= wezwanie kierowane przez ideologię do jednostki; przyjęcie wezwania sprawia, że jednostka wkracza w sferę akceptowanych przez siebie wyobrażeń i zyskuje kulturową tożsamość

●nie ma kultury bez ideologii, podmiot(nie jednostka) spętany jest iluzoryczną świadomością własnej wolności, będąc tylko niewolnikiem kultury symbolicznej, w której uczestniczy

VI. WIEDZA/ UJARZMIENIE/WŁADZA

●dwuznaczność kategorii podmiotu: „podmiot” w sensie filozoficznym i „poddany” w sensie politycznym

●teoria kultury- Michel Foucault Nadzorować i karać (1975)- nowoczesna kultura zachodnia powstała na skutek instytucjonalizacji technik dyscyplinujących, zrodzonych w więzieniach i obecnych we wszystkich sektorach życia publicznego

●jednostka zostaje poddana dyscyplinującym mechanizmom władzy państwowej, która wpływa na swobodę mówienia i myślenia i na to kim można być

●uniwersalny mechanizm powstawania znaczeń w efekcie nieustannie różnicujących się znaków(de Saussure) i powstawania podmiotu jako efektu ścierających się sił(Freud)

WŁADZA(Michel Foucault)- efekt działania zinstytucjonalizowanych dyskursów ustanawiających podmiot; nie jest w czyimś posiadaniu, istnieje w stanie dyskursywnym, a więc anonimowo; opór przeciwko władzy musi dokonać się także poprzez dyskurs

●podmiot jest ujarzmiony przez instytucja kontroli i dyscypliny, których istnienie jest dla kultury zachodniej nieodzowne

●analiza kulturowa odsłania mechanizmy ujarzmiania jednostki i przekształcania jej w podmiot polityczny

●szaleństwo jako skutek, nie przyczyna ideologicznego wykluczenia

●pojawienie się instytucji dyscyplinujących, które zabezpieczają mechanizmy władzy nad społeczeństwem, a podmiot staje się „miejscem interwencji karnej”

Historia seksualności (1976) Michel Foucault- wiedza na temat seksualności jest środkiem, za pomocą którego społeczeństwo ustanawia kontrolę nad zagrażającą jego ładowi przyjemnością

Wpływ Michela Foucault'a na badania kulturowe:

●produkuje dyscypliny wiedzy u kontroluje ich przedmioty(Narodziny kliniki,1963)

● „władza produkuje wiedzę”, której używa do nadzorowania jej przedmiotów(wiedza porządkuje i klasyfikuje fakty, by następnie poddać je instytucjonalnej obróbce)

●koncepcja podmiotu, jako efektu ujarzmienia ciała jednostek przez władzę(podmiot powołany zostaje przez władze tylko po to, by mieć nad nim kontrolę i przekształcić go w ciało społeczne, na którym zapisane są reguły postępowania)

●władza wykorzystywana przez „organy i instytucje państwowe” na poziomie życia codziennego; władza nie należy do nikogo, jest rozsiana w życiu publicznym; władza jest bezosobowa, ale wciela się w konkretne sytuacje

PANOPTYZM (Michel Foucault)- określenie form władzy, które nie opierają się na represji lecz na ciągłym kontrolowaniu społeczeństwa oraz „dyscyplinowaniu” ciała (poddawanie cielesności określonym rygorom ideologicznym); sama idea sprawowania kontroli oddziałuje na kontrolowanych, wmuszając na nich określone zachowanie

●cztery powyższe tezy wspierają się na dwóch przesłankach dotyczących kultury przedmiotu i języka:

●podmiot jest funkcją władzy(kultura to miejsce konfliktu miedzy władzą a jednostką, która musi zostać ujarzmiona )

●dyskurs jest funkcją władzy(kultura jest efektem zderzających się praktyk dyskursywnych, wynikających z produkowania wiedzy przez władzę)

GENEALOGIA(Michel Foucault)- sposób formowania przedmiotów wiedzy i to, jak są one społecznie dyscyplinowane przez poświęcone im dyskursy; postawa genealogiczna łączy badania kulturowe i Nowy Historyzm

VII. PODSUMOWANIE

●badania kulturowe nie są jednorodną dyscypliną, uprawiane bez troski o metodologiczny rygor

●Wspólny mianownik trzech tradycji myślenia(angielskiej, amerykańskiej, francuskiej), ich wpływ na myślenie o literaturze:

-sens w kulturze jest produktem praktyki społecznej, wielu nierzadko skonfliktowanych ze sobą praktyk społecznych, z których każda stara się narzucić własny sposób legitymizacji wytworzonego przez siebie sensu

-literatura jest jedną z wielu praktyk symbolicznych(dyskursem)poddanych społecznym regułom kontroli i produkcji

-autor i czytelnik spełniają jedynie funkcje dyskursywne(Foucault), zajmują miejsce wyznaczone im przez nadrzędną ideologię(Althusser), władzę(Foucault), strukturę społeczną(Bourdieu); zostają wezwani do swoich ról przez panujące ideologie oraz sposoby kulturowego usytuowania(płeć, przynależność klasową i etniczną)

-tekst jest zideologizowany= kryje w sobie zbiór wyobrażeń na temat świat i określa stosunek jednostki do jej własnego życia(Althusser)

-interpretacja dotyczy wszystkich rodzajów tekstów i wypowiedzi, jest ujawnieniem tych założeń(Barthes), umieszczeniem ich w szerszym kontekście kulturowym

-badanie literatury jest interwencją polityczna

●podzielane dyskursy(lub kultury) tak intensywnie przenikają nasze postrzeganie rzeczywistości, że jakiekolwiek naukowe wyjaśnienie życia społecznego staje się zbiorową fikcjonalizacją lub mitotwórstwem

●badania kulturowe zajmują się wpływem dyskursu na postrzeganie rzeczywistości, które nieuchronnie ulega fikcjonalizacji

8



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Sławiński-O kategorii podmiotu lirycznego - notatka, POLONISTYKA, LITERATUROZNAWSTWO, Antropologiczn
R. Barthes, POLONISTYKA, LITERATUROZNAWSTWO, Antropologiczne perspektywy literaturoznawstwa
J. Baudrillard, POLONISTYKA, LITERATUROZNAWSTWO, Antropologiczne perspektywy literaturoznawstwa
Łotman, POLONISTYKA, LITERATUROZNAWSTWO, Antropologiczne perspektywy literaturoznawstwa
B. Schulz, POLONISTYKA, LITERATUROZNAWSTWO, Antropologiczne perspektywy literaturoznawstwa
Sławiński-O kategorii podmiotu lirycznego - notatka, POLONISTYKA, LITERATUROZNAWSTWO, Antropologiczn
Nycz Antropologia literatury kulturowa teoria literatury poetyka doświadczenia
KULTUROWA TEORIA LITERATURY, LITERATUROZNAWSTWO, TEORIA LITERATURY - poetyka opisowa, poetyka histor
Badania tematologiczne, POLONISTYKA, Metodologia badań literackich
Kulturowa teoria literatury(1), LITERATUROZNAWSTWO, TEORIA LITERATURY - poetyka opisowa, poetyka his
Butler - Akty performatywne a konstrukcja płci kulturowej , Polonistyka, Teoria literatury, teoria l
Ryszard Nycz OPRACOWANIE Antropologia literatury kulturowa teoria literatury poetyka doświadczenia
Literatura w Badaniach kulturowych

więcej podobnych podstron