• Studium przypadku

• I. Wstępne informacje :

1.1. Dane osobowe :

Imię: Igor

Wiek : 4 lata

Pleć : chłopiec

Rodzaj niepełnosprawności :

niepełnosprawność psychoruchowa - mózgowe porażenie dziecięce

Miejsce urodzenia : Kielce

Miejsce zamieszkania : Kielce

1.2. Informacje o rodzinie :

Struktura rodziny : rodzina pełna

Kolejność dziecka w rodzinie : pierwsze( jedynak)

• Ilość rodzeństwa : jest jedynym dzieckiem w rodzinie

Liczba członków rodziny : 3 osoby- ojciec, matka i dziecko

Wykształcenie rodziców : matka (23 lata w momencie narodzin dziecka ) -

wykształcenie średnie- nie pracuje zawodowo- zajmuje się domem ;

ojciec( 24 lata- w momencie narodzin dziecka)- zasadnicze zawodowe - mechanik

samochodowy - pracuje we własnym zakładzie mechaniki pojazdów osobowych ;

Stan zdrowia członków rodziny : dobry, rodzice nie mają problemów zdrowotnych ;

Warunki mieszkaniowe : mieszkanie trzy- pokojowe w bloku ;

Placówki ,w których dziecko przebywa :

Dzienny Ośrodek Wsparcia dla Osób Niepełnosprawnych w Kielcach

1. Historia ciąży i porodu :

Chłopiec urodził się w 35. tygodniu ciąży. Ważył 2150 g. Otrzymał 6 punktów w skali Apgar. Początkowo ciąża przebiegała bez powikłań- matka czuła się dobrze, nie odczuwała bólu ani nie miała żadnych problemów natury ciążowej. Na przełomie 2 i 3 miesiąca pojawiły się krwawienia, ciąża została podtrzymana. Jednak do czasu rozwiązania matka musiała unikać jakichkolwiek czynności - mogły one spowodować poronienie. Matka większość czasu spędzała leżąc w łóżku początkowo w szpitalu ( do końca 3 miesiąca) a potem w domu.

Akcja porodowa rozpoczęła się w 35. tygodniu ciąży. Poród odbywał się z

komplikacjami ( poród pośladkowy, dodatkowo przedłużał się trwał ok. 13 godzin). Płód

ułożony był nieprawidłowo- mimo to lekarz nie podjął się rozwiązania akcji porodowej za

pomocą cesarskiego cięcia. Dziecko urodziło się z pępowiną okręconą dookoła szyi.

Okazało się że dziecko ma zamartwicę siną i krwawe wybroczyny na skórze głowy.

Lekarz po porodzie stwierdził niedowład prawostronny.

1.4 Rozwój chłopca :

Chłopiec po ukończeniu 2 r.ż. otrzymał orzeczenie o niepełnosprawności. W orzeczeniu stwierdzono niepełnosprawność psychoruchową z obniżeniem napięcia mięśniowego - mózgowe porażenie dziecięce. Chłopiec w tym czasie miał mało sprawną prawą stronę ciała, w związku z tym posługiwał się głównie lewą ręką. Prawą ręką nie chwytał przedmiotów, potrafił jednak je utrzymywać oraz skierowywać je w określone miejsca. Motoryka duża ograniczała się do odwracania z boku na bok i z pleców na brzuch. Igor wymaga całkowitej opieki ze strony osób dorosłych. Chłopiec chętnie zjada wszystkie posiłki. Chłopiec w tym czasie nie zgłaszał potrzeb fizjologicznych. Komunikacja przebiegała na poziomie niewerbalnym poprzez mimikę i gesty, gdyż dziecko wymawiało kilka słów: mama, Ela, baba. Chłopiec rozumiał wypowiadane do niego proste komunikaty. Chłopiec reagował na komunikaty dźwiękowe, odwracając się i szukając ich wzrokiem. Śledził zarówno osoby jak i przedmioty. Reagował na słowa kierowane do niego uśmiechem. Chłopiec słabo orientował się w czasie i przestrzeni. Miał zaburzoną koordynację wzrokowo-ruchową. Potrafił skupiać uwagę zarówno na osobach i przedmiotach. Igor interesował się zabawkami. Lubił uczestniczyć w zabawach grupowych i indywidualnych. Chętnie brał udział w ćwiczeniach ruchowych. Chłopiec lubił bliskie kontakty fizyczne - głaskanie, przytulanie. W tym czasie chłopiec nie akceptował obcych osób oprócz osób z najbliższego otoczenia, na widok obcych reagował płaczem.

• II . Rozwój psychomotoryczny dziecka :

2.1. Motoryka mała :

Prawa strona ciała jest mało sprawna w związku z czym chłopiec przeważnie

posługuje się lewą ręką. Prawa ręką potrafi chwytać przedmioty, manipulować

nimi, utrzymywać je przez dłuższą chwilę oraz skierowywać w odpowiednim kierunku wskazanym przez inne osoby. Nie potrafi manipulować drobnymi przedmiotami typu ołówek, długopis tak więc nie rysuje ani nie maluje w sposób zbliżony do swych pełnosprawnych rówieśników, potrafi zaś stawić kreski i tworzyć bazgroły.

2.2. Motoryka duża :

Ogranicza się do przekręcani z brzucha na plecy i z pleców na brzuch. Chłopiec nie potrafi samodzielnie siedzieć , ale przy pomocy innych tzn. przy oparciu o inną osobę może być w tej pozycji nawet kilkanaście minut. Najwygodniejszą pozycją dla niego jest pozycja pół siedząca. Chłopiec nie potrafi poruszać się samodzielnie, niemniej jednak przy pomocy kiedy go trzymamy pod ramionami przebiera samodzielnie nóżkami a tym samym porusza się - co mu sprawia ogromną przyjemność i radość.

2.3. Komunikacja :

a. werbalna

Chłopiec porozumiewa się za pomocą mowy ustnej, rozumie mowę ustną i potrafi wykonywać proste polecenia osób trzecich. W zakresie rozumienia mowy potrafi

pokazać poszczególne części ciała , garderoby, przedmioty go otaczające. Potrafi

budować zdania pojedyncze a także zdania złożone ( jednak z błędami gramatycznymi).Potrafi tworzyć proste opowiadania na wybrany przez siebie temat

np.: to co robił poprzedniego dnia itp.

2. niewerbalna

Chłopiec reaguje na słowa wypowiadane bezpośrednio do jego osoby uśmiechem.

Dość dobrze porozumiewa się za pomocą gestów i mimiki. Swój nastrój potrafi

przedstawić za pomocą mimiki twarzy, gestów, słów- mówi co go boli.

2.4. Percepcja wzrokowo- słuchowa :

Igor reaguje na bodźce dźwiękowe odwracaniem głowy w ich stronę i szukaniem

ich wzrokiem. Śledzi zarówno osoby jak i przedmioty w bliskiej jak i dalekiej

odległości.

2.5. Rozwój poznawczy:

1. spostrzeganie i wrażenia

Chłopiec spostrzega zasadniczo w normie, jednak spostrzega znacznie wolniej niż jego pełnosprawni rówieśnicy. Chłopiec potrafi różnicować szczegóły i pojedyncze elementy całości np.: wyróżnia części ciała, części twarzy.

2. pamięć

Chłopiec potrafi zapamiętywać proste słowa piosenek, wierszyków- odtwarza je

np.: spotkanym przez siebie osobą- przy czym nie wstydzi się i nie odczuwa tremy.

Chłopiec ma dobrą pamięć mechaniczną, mimowolną, słabszą zaś pamięć logiczną

i dowolną.

3. myślenie

Chłopiec potrafi opisywać zarówno czynności jak i przedmioty codziennego

użytku. Wie do czego one służą i jak się ich używa. Ma problemy z pojęciami

abstrakcyjnymi.

4. uwaga

U chłopca przeważa uwaga dowolna. Potrafi skupić swą uwagę na dłużej zarówno

na interesujących przedmiotach jak i na osobach, przy wykonywaniu czynności

prostych , mechanicznych. Natomiast słabiej uwaga jest skoncentrowana na

treściach trudnych, abstrakcyjnych.

2.6. Rozwój społeczny :

1. samodzielność

Chłopiec chętnie zjada wszystkie posiłki, nie ma problemu z gryzieniem i

połykaniem pokarmów (potrafi jeść lewą ręką). Chłopiec nie zgłasza potrzeb

fizjologicznych.

2. samoobsługa

Chłopiec wymaga konieczności sprawowania stałej lub długotrwałej opieki lub

pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością

samodzielnej egzystencji.

3. kontakt z innymi osobami

Chłopiec początkowo nie akceptował obcych osób, na ich widok reagował płaczem.

W chwili obecnej jest całkiem inaczej tzn. na osoby spoza rodziny , opiekunki w

ośrodku a także na wolontariuszy reaguje bardzo radośnie . Chłopiec lubi kiedy się

do niego przytula, głaszcze go- odczuwa wtedy ogromną radość. Interesuje się

zabawami. Lubi uczestniczyć w zajęciach grupowych i indywidualnych. Chętnie

bierze udział w ćwiczeniach gimnastycznych i ruchowych. Chłopiec potrafi

nawiązywać kontakt z rówieśnikami( umie się dzielić zabawkami z innymi

dziećmi).

2.7. Zachowanie dziecka

Chłopiec jest osobą bardzo pogodną, lubi się śmiać, często na jego twarzy gości radosny uśmiech. Jest on osobą bardzo spokojną. Potrafi sam się „sobą zająć” np.:

oglądając rysunki, rzucając piłkę materiałową. Bardzo szybko akceptuje towarzystwo

nowo spotkanych osób. Nie demonstruje swojej złości poprzez krzyk czy płacz lecz

przeważnie jest bardzo grzeczny i wyciszony.

• III. Znaczenie problemu w oparciu o literaturę przedmiotu :

1. Definicja

Mózgowe porażenie dziecięce (MPD) definiowanej jest jako ,, przewlekłe nie postępujące zaburzenia czynności będącego w rozwoju ośrodkowego układu nerwowego(OUN), a zwłaszcza ośrodkowego neuronu ruchowego, powstałego w wyniku uszkodzeń mózgu w okresie ciąży, porodu lub w okresie okołoporodowym”

(Michałowicz ,1986)

Mózgowym porażeniem dziecięcym dotknięte jest 1-3 na 1000 rodzących się dzieci. Obecnie w Polsce żyje około 25 tys. dzieci w wieku 0-14 lat z porażeniem mózgowym. (Borkowska, 1999)

2. Czynniki wpływające na zaburzenia w rozwoju OUN :

Prawdopodobnych przyczyn wystąpienia mózgowego porażenia dziecięcego jest wiele. Czynniki uszkadzające działające w okresie płodowym stanowią 30 % wszystkich czynników. Należą do nich m.in. : niedotlenienie płodu, zaburzenia metabolizmu, infekcje śródmaciczne , napromieniowanie. Kolejne 30 % stanowi niedotlenienie podczas porodu oraz wszelkie urazy jakim może ulec noworodek związanych z komplikacjami podczas porodu i po porodzie( nieprawidłowości łożyska , pępowiny, niewydolność krążenia u matki bądź ciężko przebiegający poród). W 10 % przypadków mamy najprawdopodobniej do czynienie z przyczynami genetycznymi. Natomiast w pozostałych 30 % nie można określić przyczyny. Przyczynami stać się mogą także wcześniactwo, niska waga urodzeniowa dziecka, choroby matki( wirusowe, bakteryjne, zatrucia ciążowe, cukrzyca i in.). Czynnikiem ryzyka jest również zły stan ogólny dziecka. W Polsce ten stan określa się za pomocą stali Apgar ( maksymalnie 10 punktów- mierzone 5 funkcji ). Mała liczba punktów uzyskanych przez dziecko jest wystarczającym powodem aby objąć je opieką i specjalną obserwacją.

1. Charakterystyczne objawy :

Występujące objawy kliniczne z których na pierwszy plan wysuwają się zaburzenia napięcia mięśni i czynności ruchowych mogą wydawać się z wiekiem coraz bardziej nasilone. Nie jest to jednak spowodowane pogłębianiem się zmian w mózgu, lecz rozwojem dziecka, który postępuje mimo istniejącego uszkodzenia.

W pierwszych miesiącach po urodzeniu dziecko, u którego zaistniało uszkodzenie mózgu zewnętrznie może nie różnić się od zdrowego. Mało widoczne nieprawidłowości wykryć może wnikliwa obserwacja i badanie neurologiczne. Mogą one dotyczyć zaburzeń w napięciu mięśni i stopnia nasilenia reakcji odruchowych z którymi dziecko się rodzi. Z powodu nieprawidłowego napięcia mięśniowego , które początkowo najczęściej jest obniżone, dziecko posługuje się możliwymi do wykonania przez nie ruchami, zwiększając stopniowo napięcie w niektórych grupach mięśni. Powoduje to powstawanie nieprawidłowych wzorców ruchowych, które staja się charakterystyczne dla poszczególnych postaci zespołu mpd.

3.4.Klasyfikacje

Ze względu na umiejscowienie uszkodzenia w mózgu i występujące objawy, mózgowe porażenie dziecięce dzieli się na następujące postaci:

1. Obustronny niedowład kurczowy (diplegia), charakteryzujący się większym nasileniem zmian w kończynach dolnych niż górnych., które często są prawie zupełnie sprawne.

Najczęstszą przyczyną wywołująca tę postać jest niedotlenienie mózgu w okresie okołoporodowym, szczególnie u wcześniaków i noworodków z niską urodzeniową wagą ciała. Ta postać mpdz jest jedną z najtrudniejszych do rozpoznania w pierwszych miesiącach życia. Zaobserwować jednak można zmniejszoną ruchliwość kończyn dolnych przy prawidłowych ruchach głowy i kończyn górnych. Siadanie jest opóźnione, pełzanie, czworakowanie i chodzenie jest nieprawidłowe W czynnościach tych ujawnia się niedowład kończyn dolnych, a główna praca wykonywana jest z dużym zaangażowaniem kończyn górnych. Dzieci postawione przywodzą, a często nawet krzyżują obie nogi ustawiając stopy na palcach. Często występują wady wzroku i zez , jednak rozwój umysłowy u znacznej większości dzieci jest prawidłowy.

Z powodu dużego napięcia mięśni kończyn dolnych mogą z czasem wystąpić przykurcze przywodzicieli ud i ścięgien Achillesa oraz związane z tym deformacje kości stóp i stawów biodrowych.

2. Niedowład połowiczy (hemiplegia) dotyczy kończyny górnej i dolnej po tej samej stronie. Może być prawo lub lewostronny w zależności od tego, czy uszkodzenie zlokalizowane jest w prawej czy w lewej półkuli. Niedowład kończyn występuje po przeciwnej stronie ciała od umiejscowienia uszkodzenia (w przypadku uszkodzenia prawej półkuli mózgu porażenie obejmuje lewe kończyny i odwrotnie). W większym stopniu zaburzenie występuje w kończynie górnej.

Najczęściej postać ta zdarza się u noworodków donoszonych z powodu niedotlenienia, krwawienia do mózgu lub zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Najwcześniejszym objawem ułatwiającym rozpoznanie jest asymetria w ruchach i układaniu kończyn.

W miarę wzrostu dziecka asymetrie w ruchach i budowie ciała nasilają się. Niedowładne kończyny rosną wolniej, dziecko niechętnie wykonuje nimi ruchy. Czucie porażonej strony ciała jest gorsze, co dodatkowo utrudnia rozwój ruchowy. W tej postaci mpd często występuje padaczka. Rozwój umysłowy i mowy w większości przypadków jest prawidłowy.

3. Obustronny niedowład połowiczy (hemiplegia bilateralis) jest jedną z najczęstszych postaci mpd. Typowymi objawami są znaczne zaburzenia wszystkich czynności ruchowych. Często współwystępuje niedorozwój umysłowy, zaburzenia wzroku, mowy i padaczka.

Najczęstszą przyczyną jest przewlekłe niedotlenienie i inne czynniki działające szkodliwie na płód w łonie matki. To one wywołują rozległe uszkodzenia w obrębie obu półkul mózgowych. W tej postaci mpd nieprawidłowości objawiają się wkrótce po urodzeniu, a rozwój dzieci jest znacznie opóźniony. Często nie osiągają możliwości samodzielnego poruszania się, wymagają stałej opieki i przebywają na wózkach inwalidzkich.

4.Postać pozapiramidowa (atetotyczna, dyskinetyczna) charakteryzująca się występowaniem niekontrolowanych ruchów mimowolnych, które są niezależne od woli i w znacznym stopniu utrudniają rozwój ruchowy, mowę i czynności rąk. Poziom rozwoju umysłowego dzieci z tą postacią mpd jest w większości prawidłowy.

Przyczyną wywołującą jest najczęściej wysoki poziom bilirubiny we krwi noworodka z powodu konfliktu serologicznego. Podwyższony poziom bilirubiny - oprócz uszkodzenia czynności okolic mózgu, zwanych jądrami podkorowymi, regulującymi dowolne ruchy wykonywane przez człowieka - może także wywołać niedosłuch.

Tę postać mpd spotyka się ostatnio rzadziej, co jest spowodowane postępem w zakresie zapobiegania i leczenia zaburzeń związanych z niezgodnościami w zakresie czynnika Rh i głównych grup krwi.

5.Postać móżdżkowa (ataktyczna) występuje najrzadziej i jest spowodowana zaburzeniami rozwojowymi oraz uszkodzeniami móżdżku. Występujące zaburzenia określa się jako “bezład” (ataksję) móżdżkowy. Są nimi zaburzenia koordynacji ruchów, zaburzenia równowagi, drżenia zamiarowe , niemożność dostosowania siły i zakresu ruchów do potrzeb oraz wykonywania szybkich, naprzemiennych ruchów. Typowe są również zaburzenia mowy (mowa spowolniała i skandowana). 6.Postaci mieszane stanowią najliczniejsza grupę w zespole mpd ,gdyż uszkodzenie mózgu często zaburza współdziałanie między wieloma jego strukturami. Stopień nasilenia zaburzeń zależy nie tylko od miejsca uszkodzenia mózgu ale także od rozległości i ciężkości tego uszkodzenia.

W zespole mpd zaburzenia ruchowe nie są jedynymi objawami wynikającymi z uszkodzenia mózgu. Współistnieć mogą zaburzenia wzroku, słuchu, mowy, padaczka, upośledzenia umysłowe i zaburzenia zachowania.

U większości dzieci z mpd rozwój umysłowy jest prawidłowy lub nieznacznie obniżony, a upośledzenie umysłowe występuje w około 20% przypadków, przy czym stopień niepełnosprawności nie jest współmierny do stopnia niesprawności ruchowej. Zależy to nie tylko od stopnia uszkodzenia mózgu ale także sposobu usprawniania i nauczania dzieci z mpd.

3.5. Charakterystyka zaburzeń :

POZIOM ROZWOJU UMYSŁOWEGO :Dzieci z ilorazem inteligencji poniżej 70 stanowią odsetek 35- 50 %. Natomiast liczba dzieci z inteligencją określoną jako przeciętną waha się w granicy od 23 do 47,5 %. Z badań wynika że ok. 61% osób z różnymi postaciami klinicznymi MPD ma poziom inteligencji w normie.

KOMUNIKACJA :U 60% dzieci występują trudności w mówieniu - od nieznacznych zaburzeń artykulacyjnych do całkowitej niezdolności posługiwania się narządami mowy. Do zaburzeń ekspresji słownej zalicza się zniekształcenia wyrazów( opuszczanie, zastępowanie, dodawanie głosek lub sylab. Częściej zaburzenia mowy pojawiają się u dzieci z atetozą ( nagłe zmiany napięcia mięśni) i ataksją( napięcie mięśniowe zbyt niskie)- dotyczy to 71-86 % osób z MPD.

ZABURZENIA SŁUCHU :Występują u co najmniej 25 % osób z MPD . Najczęściej jest to różnego stopnia niedosłuch oraz zaburzenia w różnicowaniu słyszanych dźwięków mowy.

NAPADY PADACZKOWE :Według fachowców występują u ok. 35 % osób i są o charakterze chwilowych utrat przytomności.

3.6. Metody rewalidacji i rehabilitacji :

Usprawnianie dziecka należy rozpocząć już od pierwszych chwil po jego narodzinach. Przemawiają za tym następujące argumenty :

1. w okresie niemowlęcym występuje duża plastyczność mózgu, co pozwala na łatwiejsze wytwarzanie łuków odruchowych ;

2. wzmożone napięcie mięśniowe nie jest jeszcze w tym okresie utrwalone, nie ma wtórnych deformacji i przykurczów ;

3. małe dziecko przejawia duże zdolności naśladowcze, co ułatwia mu opanowanie różnego rodzaju umiejętności ;

4. istnieje silna więź emocjonalna między rodzicami a dziećmi.

• METODA VOJTY

Podstawowym elementem rehabilitacji dzieci jest rehabilitacja wieku rozwojowego, w której wykorzystuje się możliwości i szanse jakie daje rozwój dziecka w 1 roku życia, aby zapobiec kalectwu i pomóc dzieciom z wadami wrodzonymi lub wcześnie nabytymi. Opiera się ona na wykształcaniu u małego dziecka samodzielności i umiejętności komunikacyjnych.

Terapia Vojty oparta jest na fazach rozwoju lokomocji i torowaniu drogi neurologicznej. Za pomocą stosowania całościowych zachowań lub wzorów wykonywania ruchów przeciw oporowi w centralnej osi ciała ( głowa, tułów, biodra i barki ) uzyskuje się u osób spastycznych powrót koordynacji mięśni i tzw. " ciszę motoryczną ".
Podstawowymi odruchami wykorzystywanymi w terapii metodą Vojty jest odruch pełzania naprzemiennego i odruch obrotu wokół własnego ciała. Wyzwalanie odruchu pełzania i obrotu według prawidłowego wzorca uzyskuje się za pomocą :

1.Pozycji ułożeniowej, czyli pozycji wyjściowej, która wprowadza w stan aktywacji i niestabilnego ułożenia;

2.Punktów stymulacyjnych, które mają charakter proprioceptywny. Znajdują się na mięśniach i okolicach okołokostnych .

Oporowaniu pozycji wyjściowej, czyli stawianie oporu przeciw prowokowanemu ruchowi dziecka. Występuje tu sumacja czasowa stymulacji, która trwa od 1 do 5 minut. O skuteczności połączenia tych trzech elementów terapii decyduje rozwój funkcjonalny mózgu dziecka, jego stan psychiczny i motywacja do ruchu.

METODA NDT BOBATH

Najbardziej charakterystyczne dla tej metody jest stosowanie dużej liczby odruchów, specyficznej formy ułatwiania ruchów oraz prawidłowego następstwa rozwojowego prowadzonych ćwiczeń. Usprawnianie ma na celu rozwijać odruchy na danym etapie fizjologiczne , a hamować odruchy patologicznie przetrwałe. Technika ułatwiania wykonywanych ruchów rękami terapeuty pozwala na jednoczesne torowanie pożądanych i hamowanie niepożądanych elementów ruchowych. Ruchy w ten sposób torowane są zbliżone do normalnych ruchów wykonywanych spontanicznie przez zdrowo rozwijające się dziecko, będące w analogicznym wieku rozwojowym. Hamowanie patologicznych odruchów i prawidłowy rozkład napięcia mięśniowego osiąga się przez odpowiednie ułożenie dziecka w przestrzeni i odpowiednie ułożenie punktów kluczowych, czyli głowy, szyi, obręczy barkowej i biodrowej. Ułatwianie oparte jest na poruszaniu okolicami ciała dziecka, co wywołuje ruchy kończyn i umożliwia przejście dziecka z jednej pozycji do drugiej. Wpływa to na wykształcenie się prawidłowych odruchów postawy i uczy dziecko samodzielnego ich osiągania, kontrolowania i wykorzystywania. Wspomaganie w jednej ze stref pozostawia swobodę ruchów czynnych w obrębie stref pozostałych. Ruchy więc nigdy nie są całkiem bierne. Zmieniając strefy sterowania uzyskuje się czynne ruchy w coraz innych częściach ciała, zależnie od potrzeby. Ćwiczeniom powinno towarzyszyć słowne określanie wykonywanych czynności, będące poglądową nauką mowy. Usprawnianie powinien prowadzić terapeuta razem z rodzicami dziecka już przed 6 miesiącem jego życia.

Metoda zawiera także dodatkowe techniki służące regulacji wahającego się napięcia mięśniowego : 1.Nacisk i ciąg, obciążenie i opór u spastyków pozwala to utrzymać i odzyskać równowagę, u atetotyków i ataktyków ułatwić statykę i kontrolować powolne ruchy. 2.Zatrzymywanie ruchu w wybranej jego fazie oraz utrzymanie osiągniętej pozycji. Pozwala to osiągnąć umiejętność dostosowania pracy mięśni przy zmianach postawy i kontroli przebiegu ruchu. 3.Poklepywanie określonej części ciała, co może działać hamująco lub stymulująco. 4.Rozluźnienie przygotowuje spastyczne dziecko do ćwiczeń i może służyć jako przerywnik między ćwiczeniami. Rozluźnia się przez głaskanie, potrząsanie kończynami oraz wahadłowe ruchy tułowia i kończyn.

METODA PETO

Metodą tą usprawniane są dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Dzieci na stały pobyt przyjmowane są na 2 -3 lata z przerwą wakacyjną. Celem pobytu jest takie usamodzielnienie dziecka w podstawowych czynnościach (chodzenie, mówienie, i pisanie) aby mogło ono po zakończeniu usprawniania pójść do normalnej szkoły. Zajęcia obejmują ćwiczenia ruchowe, naukę mowy, zajęcia szkolne i samoobsługę. Ograniczona liczba sprzętów sprzyja doskonaleniu opanowania zadań ruchowych wykonywanych za ich pomocą . Ułatwia więc koncentrację na wybranych celach. W metodzie tej ważny jest stały rozkład dnia, w ciągu którego dużo czasu przeznacz się na jedzenie, mycie i toaletę. Ćwiczenia ruchowe nazywane są rytmiczną stabilizacją. Dzieci wykonując każdy ruch mówią chórem, opisują słowami jego wykonanie i liczą powoli do pięciu, utrzymując daną pozycję. W trakcie wszystkich ćwiczeń wprowadzany jest chwyt i podpór, aby w końcu chodzenie za krzesłem, wstawanie przy ławach i krzesłach, samoobsługę, pisanie. Metoda ta rozwija wolę i umiejętność samokontroli. Dzieci znają indywidualne cele, które są jednakowe dla całej grupy i bardzo silnie dążą do ich osiągnięcia.

METODA FAY`A - DOMANA - DELACATO

Program usprawniania obejmuje równoprawne kształtowanie rozwoju motorycznego ciała, mowy, zręczności ręki, wzroku, słuchu i dotyku. Pacjent na początku jest testowany na podstawie Profilu Rozwojowego i zależnie od etapu rozwojowego na jakim się znajduje, wszechstronnie usprawniany przez bodźcowanie mózgu takimi sygnałami, jakie powinien on otrzymywać przy normalnym rozwoju.

Podstawowe działania stosowane w metodzie:
        1. Dostarczanie pojedynczych informacji w celu ich zmagazynowania w mózgu. W zależności  od  etapu rozwojowego mogą to być proste wrażenia zmysłowe jak również pojedyncze fakty z zakresu wiedzy encyklopedycznej.
        2. Uzyskanie natychmiastowej odpowiedzi w mózgu na dostarczoną informacje, od
prostej  reakcji źrenicznej na światło latarki do np. podania nazwy pokazywanego przedmiotu.
        3. Programowanie mózgu. Bierne prowadzenie ruchów głowy i kończyn wg ściśle  fizjologicznego  schematu pełzania.
        4. Wykorzystanie wcześniejszego zaprogramowania mózgu, np. układanie dziecka na płaskiej, gładkiej powierzchni na brzuchu zachęca do samodzielnego pełzania.
        5. Zapewnienie korzystnych, fizjologicznych warunków funkcjonowania mózgu. Dieta ograniczająca płyny, sól i cukier, stosowanie powietrza o zwiększonej zawartości dwutlenku węgla do bodźcowego pobudzania oddychania i zwiększania przepływu krwi w naczyniach krwionośnych mózgu.

METODA KABATA : Terapia wg Kabata została po raz pierwszy opisana w roku 1945. Zasada tej terapii polega na tym, że wysyłane poprzez stymulację ruchu bodźce wywołują określone reakcje zwrotne, które następnie służą jako impulsy do stwarzania nowych możliwości ruchowych. Najskuteczniejsze wzorce ruchowe mają przebieg ukośno-spiralny; ćwiczy się je za pomocą rozciągania i skracania mięśni poszczególnych części ciała poprzez zginanie, prostowanie, odwodzenie i przywodzenie oraz rotację. Pacjent jest układany przez terapeutę w odpowiednich do ruchów pozycjach, które stara się - częściowo wbrew oporowi - utrzymać. Ruchy te powodują powstawanie bodźców wewnątrz tkanek ciała oraz stymulują utrwalanie wzorców ruchowych w centralnym systemie nerwowym. Wzorce te mogą być następnie uruchamiane i wykorzystywane do sterowania nerwowego odpowiednimi procesami ruchowymi na obwodzie.
Umiejętność celowego zastosowania wybranych kombinacji ruchowych wymaga wiedzy z dziedziny anatomii, neurofizjologii i genetyki oraz uprzedniego dokonania analizy poszczególnych funkcji.
Reakcje wyzwolone wewnątrz tkanek ciała na skutek działania bodźców stanowią proprioceptywną stymulację nerwowo-mięśniową. Istotne jest przede wszystkim rytmiczne powtarzanie bodźców celem utrwalenia nowych wzorców ruchowych

• IV. Propozycje rozwiązania problemu:

1. Cele terapii i zadania jakie stawiamy w pracy rewalidacyjnej :

Główne cele terapii :

• utrwalenie struktury miejsca, czasu, osób

• dostarczenie wrażeń zmysłowych

• wspomaganie rozwoju poznawczego

• kształtowanie sprawności manualnej

• rozwój mowy

Komunikowanie się :

• rozumienie i rozwój mowy

• rozumienie i wykonywanie prostych poleceń

Sprawność motoryczna :

• doskonalenie umiejętności pełzania

• wypracowanie umiejętności chwytania prawą ręką

• zachęcanie do wykonywania celowych ruchów głową, nogami, rękoma i dłońmi.

Funkcje poznawcze :

• wielozmysłowe poznanie świata

• orientowanie się w najbliższym otoczeniu (kierunek , czas, przestrzeń)

• wytwarzanie poczucia sprawstwa

• doskonalenie koordynacji wzrokowo- ruchowej

Rozwój społeczny :

• nawiązywanie kontaktów z rówieśnikami

• akceptowanie innych osób niż członkowie rodziny i opiekunowie w ośrodku

Samodzielność :

- kojarzenie WC z możliwością załatwiania potrzeb fizjologicznych

• kształtowanie umiejętności trzymania łyżeczki w ręku

Większość z tych celów została już osiągnięta na skutek systematycznych zabiegów leczniczych i zabiegów rewalidacyjno- wychowawczych. Niemniej jednak cele te są realizowane w dalszym ciągu po to aby utrwalać je , bo choć zostały już osiągnięte trzeba je rozszerzać w taki sposób , aby chłopiec mógł jak w najszerszym stopniu osiągać samodzielność i aby jak najlepiej mógł funkcjonować w otaczającym go świecie.

1. Metody rewalidacji :

• Metoda Weroniki Sherbourne

Weronika Sherbourne opracowała metodę pod nazwą „Ruch Rozwijający”. Celem metody jest wspomaganie prawidłowego rozwoju dziecka i korekcja jego zaburzeń. Stąd ważne miejsce w metodzie zajmuje wielozmysłowa stymulacja psychomotoryczna i społeczna, oparta o ruch, jako czynnik wspomagania.
Proponowany terapeutyczny system ćwiczeń wywodzi się z okresu wczesnego dzieciństwa z tzw. baraszkowania, które zawiera w sobie element bliskości fizycznej i emocjonalnej. Jest to zdaniem W.Sherbourne naturalna potrzeba dziecka do zaspakajania tych potrzeb, poprzez kontakt z osobami dorosłymi. Powstałe podczas ćwiczeń doznania wypływające z własnego ciała i odczuwanie go w kontekście z elementami otoczenia, dają dziecku poczucie jego indywidualności.
Cechą charakterystyczną metody jest rozwijanie przez ruch: świadomości własnego ciała i usprawniania ruchowego, świadomości przestrzeni i działania w niej oraz dzielenia przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązywania z nimi kontaktu.
Metodę W.Sherbourne traktuje się często jako formę niewerbalnego treningu interpersonalnego. Zajęcia odbywają się indywidualnie bądź grupowo i trwają ok.30 minut. Partnerami dziecka bywają często ich rodzice. Dzieci nie są jednak przymuszane do uczestnictwa w zajęciach.
W metodzie wyróżnia się cztery grupy ćwiczeń:
• ćwiczenia prowadzące do poznania własnego ciała
• ćwiczenia pomagające zdobyć pewność siebie
• ćwiczenia ułatwiające nawiązanie kontaktu i współpracy z partnerami grupy
• ćwiczenia twórcze.

W proponowanych ćwiczeniach dochodzi do integracji własnego ciała i jego poznania Poczucie wzajemnej bliskości ćwiczących partnerów, ułatwia akceptację niedoskonałej cielesności dziecka. Ćwiczenia dają poczucie bezpieczeństwa oraz zaufania do siebie i do innych. Wykonywane w grupie, budują więzi grupowe i interpersonalne.
Zajęcia metodą W.Sherbourne dają chwile odprężenia, są czynnikiem w rozładowaniu napięć i tym samym obniżają spastyczność .

PROGRAM STYMULACJI WIELOZMYSŁOWEJ :

1. Stymulacja dotykowa - do stymulacji stosuje się rzeczy, przedmioty pozwalające na odczuwanie bodźców dotykowych, ich różnicowanie oraz uwraźliwienie zmysłu dotyku. W skład oddziaływań dotyczących stymulacji dotykowej wchodzi masaż ciała przy wykorzystaniu takich materiałów jak : gąbki, myjki, wata, druciaki, szczoteczki, gumowe jeżyki, pędzelki, papiery ścierne, tafle steropianowe itp. Wyżej wymienione materiały mają służyć dostarczeniu głębokich wrażeń pozwalających zrozumieć położenie poszczególnych części ciała w stosunku do siebie, akceptacji siebie i swojego ciała. Pomagają nawiązać kontakt z dzieckiem pobudzając go do aktywności.

2. Stymulacja wibracyjna - ma ona na celu wyzwolenie odruchów ocznych, koordynacji pracy obu oczu, podtrzymywanie prawidłowego napięcia mięśniowego ciała, odbieranie informacji związanych z działaniem siły grawitacyjnej, orientację w położeniu ciała w stosunku do powierzchni ziemi. W tej stymulacji wykorzystuje się : topki , duże piłki rehabilitacyjne, krzesła obrotowe, hamaki, chustę animacyjną.

3. Stymulacja wzrokową - tu istotną rolę odgrywa SALA DOŚWIADCZANIA ŚWIATA . W stymulacji tej wykorzystuje się : tuby, światłowody zmieniające kolory,latarki, lampy, lampy halogenowe, plansze z ostrymi barwami. Materiały te służą usprawnianiu analizatora wzroku, pozwalają lokalizować światło i przedmiot oraz poznać najbliższe otoczenie, ćwiczą koncentrację uwagi. Światło wykorzystuje się do relaksacji dzieci oraz wyciszenia dzieci nadpobudliwych psychoruchwo.

4. Stymulacja węchowa i smakowa - polega na podawaniu i rozsmarowaniu na dłoni różnych substancji zapachowych, jak olejki eteryczne, kropelki, zioła, przyprawy. Dziecko spożywa cukierki o różnym smaku np.: miętowym , lizaki oraz artykuły spożywcze o różnym smaku np.: dżem- musztarda, ogórek- miód, sól- cukier .

5.Stymulacja słuchowa - przy tej stymulacji wykorzystuje się taniec, muzykę, śpiew, zabawy ruchowe i terapeutyczne, instrumenty perkusyjne, które służą lokalizacji dźwięku, ćwiczą koncentrację uwagi, służą różnicowaniu skali dźwięku.

PORANNY KRĄG, CZYLI STYMULACJA POLISENSORYCZNA WEDŁUG PÓR ROKU :

Metoda P. Dennisona- gimnastyka mózgu

GIMNASTYKA MÓZGU- to program rozwoju ruchowego, ukierunkowany na łatwe uczenie się dzieci i na stymulowanie ich rozwoju. To także program aktywizacji układu nerwowego i uwalniania od stresu. Zaletą tej metody jest to, iż jej stosowanie wcale nie jest ani praco-, ani czasochłonne. Gimnastyce mózgu wystarczy poświęcić dosłownie kilkanaście minut dziennie, by w krótkim czasie osiągnąć wymierne, zauważalne rezultaty.
Najważniejszym osiągnięciem Dennisona było odkrycie dwóch podstawowych ruchów, za co otrzymał bardzo prestiżową nagrodę, tj. ruchu naprzemiennego i ruchu jednostronnego.

Metoda ta pozwala

• pokonywać stresy i napięcia wynikające z trudności życia codziennego,

• komunikować się z innymi ludźmi, uczyć się i zdawać egzaminy,

• przezwyciężać trudności związane z dysleksją, dysgrafią i dysortografią,

• usuwać blokady ukryte w naszym ciele,

• wprowadzać ciało i umysł w stan optymalny do przyswajania wiedzy równoważąc wymiar latelarności, koncentracji, stabilności.

Efektem terapii metodą Dennisona jest znaczna poprawa pisania, czytania, mowy, twórczego rysowania, sprawności ruchowej oraz ogólne podniesienie umiejętności szkolnych.
Ćwiczenia i równoważenia z zakresu wszystkich trzech wymiarów znacznie wpływają na poprawę wzroku, słuchu, pamięci, koncentracji, lepszej organizacji działań, wzrostu poczucia własnej wartości, zrównoważenia energii, uzdolnień artystycznych.

Zestaw ćwiczeń gimnastyki mózgu można podzielić na:
          I.  Podstawowy schemat ćwiczeń wprowadzających,
         II. Ćwiczenia na przekraczanie linii środka,
        III. Ćwiczenia wydłużające,
        IV. Ćwiczenia energetyzujące.

• HIPOTERAPIA :

Hipoterapia stanowi „proces usprawniania psychoruchowego dzieci, młodzieży i dorosłych z różnymi schorzeniami i zaburzeniami rozwojowymi”. Zajęcia z hipoterapii zawsze przebiegają pod kontrolą lekarza. Prowadzący je terapeuta powinien posiadać praktykę przy obchodzeniu się z koniem. Terapeuta w czasie jazdy konnej spełnia rolę asekurującą, zapewniając bezpieczeństwo. W czasie jazdy idzie on zawsze po słabszej stronie dziecka, podtrzymuje je, kontroluje jego postawę i wykonuje z nim ćwiczenia.
W hipoterapii bierze się też pod uwagę odpowiednie cechy konia. Pośród zajęć z hipoterapii wymienia się etap wstępny, którego celem jest oswojenie dziecka z koniem, oraz zajęcia usprawniające na koniu. W programie hipoterapii wykorzystuje się stęp konia, jego spokojny marsz, albo kłus, w przypadku gdy dziecko pewnie umie się utrzymać na koniu, nie tracąc równowagi w czasie jazdy i zmiany kierunku.
W.Kuprian zauważa, że wzorzec ruchowy dziecka siedzącego na koniu odpowiada ruchom konia w stępie. Następują tu naprzemienne wychylenia i prostowania miednicy, ruchy ciała w przód i w tył oraz lekki ruch rotacyjny całego kręgosłupa. Elementem terapii są także dodatkowe wymachy nóg w trakcie jazdy konnej. Zajęcia z hipoterapii stabilizują i wzmacniają wzmożone napięcie mięśniowe. Zasadniczą zaletą hipoterapii jest to, że dzieci wykonują w jej trakcie takie ćwiczenia, które w innych warunkach sprawiają im duże trudności.
Przeciwwskazaniem do stosowania hipoterapii jest m.in. utrwalony przykurcz mięśni przywodzicieli uda, nieopanowany przez dziecko strach przed koniem i jazdą konną, występowanie padaczki w przypadku jej napadów.
Hipoterapia stanowi atrakcyjną formę usprawniania dzieci i znacząco wpływa na sferę psychospołeczną dziecka. Zajęcia usprawniające występujące w tak prowadzonej formie motywują dziecko do współpracy w usprawnianiu.
Ponieważ odbywają się w warunkach naturalnych (np. w lesie, na łące), udostępniają dziecku również kontakt z przyrodą.

Dzięki hipoterapii następuje :

• zmniejszenie zaburzeń równowagi i poprawa reakcji obronnych

• zwiększenie możliwości lokomocyjnych i zapewnienie kontaktu ze zwierzęciem i przyrodą

• stymulacja rozwoju psychoruchowego dziecka w tym :

1. poprawa koordynacji wzrokowo ruchowej, orientacji przestrzennej, rozszerzanie w schemacie własnego ciała

2. zwiększenie możliwości koncentracji uwagi i organizowanie aktywności

3. zwiększenie motywacji do ćwiczeń

4. rozwijanie samodzielności

• zwiększenie poczucia własnej wartości

• relaksacja i obniżenie reakcji nerwicowych.

• METODA ZABAWOWA :

W jej skład wchodzą zabawy ruchowo - rytmiczne, manipulacyjne, konstrukcyjne, tematyczno - naśladownicze, proste gry dydaktyczne. Zabawa jest działaniem podejmowanym dla przyjemności. To główna forma aktywności dziecka. Stanowi ona czynnik jego rozwoju psychicznego i fizycznego. Jest to pierwsza forma uczenia się i poznawania rzeczywistości. H. Olechowicz pisze o tzw. zabawach pseudo- agresywnych - „atakuję ciebie, ale jest to tylko zabawa ”. W przeciwieństwie do prawdziwej walki role napastnika i atakującego zmieniają się bardzo często, takie baraszkowanie nie zakłóca wspólnej zabawy , a często prowadzi do trwałej zabawy. W trakcie zabawy następuje aktywizacja ośrodków układu nerwowego. W zabawie dziecko nie musi obawiać się niepowodzenia. Nie wymaga ona motywacji z zewnątrz, takich jak pochwała czy obawa przed naganą. Nie ma tu lęku przed porażką. Wspólna zabawa jest działaniem samonagradzającym - przyjemność. W pokoju powinny znajdować się tworzywa nieuformowanie m.in. piasek , plastelina- umożliwiają rozładowanie agresywnych napięć. W metodzie wykorzystuje się piasek, plastelinę, masę solną groch, ryż, igliwie, liście, mech, śnieg. Dzieci lubią tą formę zabawy a na dodatek rozładowują negatywne napięcie. A oto niektóre zabawy :

1. Zabawy spontaniczne - dziecko najpełniej przeżywa teraźniejszość. Spontaniczna zabawa pozwala dzieciom dzielić się zabawkami, współdziałać z partnerami.

2. Zabawy tematyczne - zbliżają one dzieci do siebie

3. Zabawy konstrukcyjne - kierują twórczość dziecka na wytworzenie czegoś. Tworzywem są klocki, bryły, plastelina, masa solna.

4. Zabawy ruchowe - ruch towarzyszy prawie wszystkim zabawą. Dzieci razem malują , rysują ciągle zmieniają pozycję, czołgają się.

5. Zabawy muzyczno- terapeutyczne - w zabawie wykorzystujemy np.: balony- zabawy w parach. Liczy się pomysłowość aby zainteresować dzieci. Muzyka wykorzystywana jest do teatrzyków na sali, zabawach kołowych. Zabawy te zbliżają dzieci do siebie, czują się one wtedy bezpieczniej.

Metody zabawowe wykorzystuje się zarówno w pracy indywidualnej jak i grupowej. W indywidualnej rewalidacji stosuje się zabawy pomagające nawiązać dłuższy kontakt z dzieckiem. Zabawa łączy przyjemne z pożytecznym, ułatwia nawiązywanie kontaktów, uczy współżycia w grupie , daje poczucie bezpieczeństwa i stanowi ulubioną formę aktywności przez dzieci.

METODA M.Ch. KNILLÓW :

Podstawowym założeniem programu jest oparcie działań stymulujących rozwój dziecka, na zmyśle dotyku. Doświadczenie kontaktu fizycznego jest podstawą związku z innymi ludźmi i komunikacji między nimi.

PROGRAM KNILLÓW STOSOWANY JEST JAKO METODA :

1. Przywracająca doznania zmysłowe w życiu płodowym , służące poznaniu własnego ciała i umocnieniu kontaktu z otoczeniem ( Olechnowicz , 1988);

2. Pobudzająca dzieci głębiej niepełnosprawne umysłowo do aktywności i współdziałania;

3. Aktywizująca dziecko z mózgowym porażeniem dziecięcym;

4. Podporządkująca zachowanie dzieci niedostosowanych społecznie.

Program wprowadzający : 8 minut

Wymachiwanie rękami, pocieranie dłoni, klaskanie, głaskanie głowy, głaskanie brzucha,

relaksacja

• Program I - 15 minut

Kołysanie, wymachiwanie rękoma, zginanie i rozprostowanie rąk, pocieranie dłoni, zaciskanie i otwieranie dłoni, ruchy, palców, klaskanie ,głaskanie, głowy ,głaskanie, policzków, głaskanie łokci, głaskanie brzucha, przewracanie się, relaksacja

• Program 2- 15 minut

Kołysanie, klaskanie, głaskanie brzucha, głaskanie ud, głaskanie kolan, głaskanie palców u nóg, wiosłowanie, poruszanie nogami, leżenie na plecach, obracanie z pleców na bok, relaksacja

• Program 3- 20 minut

Leżenie na brzuchu, leżenie na plecach, obracanie z pleców na bok, poruszanie nogami, czołganie na brzuchu, raczkowanie, klęczenie i spacerowanie na kolanach, upadnie z pozycji klęczącej, odpychanie i przyciąganie, relaksacja

• Program 4 - 20 minut

Leżenie na brzuchu, leżenie na brzuchu i mruganie oczami, leżenie na plecach z rękami wokół karku, poruszanie nogami, odbijanie się od siedzenia, ślizganie się na siedzeniu, podnoszenie się i stanie bez ruchu, podnoszenie ramion, podbieganie- odbieganie ,spacerowanie, dwa i dwa znajdź partnera, odpychanie i przyciąganie, dowolne ruchy

taniec

• Program SPH- 25 minut

Kołysanie, wymachiwanie rękoma, pocieranie dłoni, zaciskanie i otwieranie dłoni, klaskanie , głaskanie policzków, głaskanie brzucha, głaskanie ud, ruchy stóp, przewracanie się, relaksacja

Każdemu etapowi przyporządkowana jest inna, bardzo ważna, radosna linia melodyczna. Rytuał zaczyna się w momencie przygotowywania. Pozycja dziecka i forma jego fizycznego kontaktu z terapeutą jest uzależniona od jego woli i możliwości psychofizycznych.

1. Pomoc w leczeniu

• W procesie rewalidacji bierze udział cały sztab ludzi. W jego skład wchodzą m.in.: lekarze, pedagodzy, psychologowie, logopedzi, fizjoterapeuci i masażyści . Wszyscy oni maja na celu w jak największym stopniu współpracować aby osiągnąć wspólny sukces - jakim jest jak największe usamodzielnienie chłopca, przywracanie do jak najnormalniejszego życia.

• V.OBSERWACJE ZE SPOTKAŃ Z DZIECKIEM :

Spotkanie pierwsze. Miejsce w które postanowiłam wybrać wraz z koleżankami jako wolontariuszki był Ośrodek dla osób niepełnosprawnych w Kielcach. Chłopiec którego tam poznałam ma na imię Igor .Od pierwszej chwili wydał mi się sympatycznym dzieckiem. Poznałam go siedzącego w foteliku. Postanowiłam nawiązać z nim kontakt, zdziwiło mnie że , mimo iż byłam dla niego zupełnie obcą osobą nie protestował i pozwolił przysiąść się na jego materac. Po chwili zaczęliśmy bawić się piłką, pomimo, że Igor samodzielnie nie poruszał się i nie siedział bardzo dobrze poradził sobie z gumową piłeczką. Łapał ją i odrzucał do mnie. Tego samego dnia postanowiłam, że pospaceruję z nim tzn. Igor chodził trzymając się wózka dla lalek. Mimo tego, że był już zmęczony , nie chciał przestać chodzić. Po wielu prośbach ,udało mi się go przekonać ,że w dzisiejszym dniu już wystarczy mu tego „treningu”.

Spotkanie drugie. Od samego wejścia do sali stwierdziłam , że Igor rozpoznał mnie , zareagował uśmiechem. Po czym nastąpił posiłek. Zaobserwowałam ,że chłopiec bez problemu potrafi spożywać posiłek ( karmiąc go) . Igor zjadł obiad do końca powtarzając ,że „ jeśli zje to będzie dużym chłopcem „. Iguś bez problemu potrafił wypić napój ze szklanki. Na koniec spotkania chłopiec był bardzo wesoły podobały mu się zabawy w jakie się bawiliśmy.

• Spotkanie trzecie. Spotkanie nie różniło się znacznie od poprzednich, jednak Chłopiec coraz bardziej utrzymywał ze mną kontakt: bawił się , chciał aby tylko na nim skupiała się cała uwaga otoczenia. Podczas posiłku okazało się, że Igor sam potrafi jeść sztućcami- ale wstydził się o tym powiedzieć. Co prawda chłopiec nie może sam siedzieć, ani tym bardziej poruszać się ale przy pomocy innych osób( jako oparcie) może siedzieć nawet kilkanaście minut. Z trudnością przychodzi mu przekręcanie się z pleców na brzuch i odwrotnie. Igor przy pomocy innych w miarę sprawnie potrafi układać proste puzzle. Ogromną radość sprawia mu zabawa samochodami( sam zresztą lubi podróżować autem wraz z tatą).

Spotkanie czwarte. Do ośrodka przyszłyśmy dłuższą chwilę przed obiadem , więc postanowiłyśmy ja wykorzystać na wspólną zabawę z kilkorgiem dzieci a m.in. na taniec wspólny kółkach te dzieci które potrafiły chodzić trzymały się za ręce, zaś Igora trzymałam na rękach- dzieciakom najwidoczniej podobało się bo na ich twarzach widniały szerokie uśmiechy. Po tańcach postanowiłam , że razem z Igorem pobawimy się piłką ( ale tym razem nie tą małą , lecz dużą do ćwiczeń) - chłopiec lubił taką zabawę( leżał na brzuszku na piłce, piłka poruszała się w różne strony a on razem z nią - zbliżał się i oddalał od podłogi), po zabawie piłką Igor tworzył własne „dzieła” na przesuwanej tablicy. Po tych poczynaniach był obiad. Chłopiec jak zwykle bardzo ładnie zjadł , nie grymasił a nawet chwilami jadł sam ( lewą ręką).

Spotkanie piąte. Gdy przyszłam do ośrodka okazało się że Igor ma założony gips na obie nóżki, w taki sposób, że są one pod dużym kątem a w okolicach stóp wstawiona jest rozpora, dzięki której zachowany jest odpowiedni kąt( wszystko to jest procesem leczenia jakiemu poddawany jest chłopiec- to nie tylko rehabilitacja ale także jak widać specjalne zabiegi);poza tym chłopiec używa także specjalistycznego obuwia ortopedycznego , które kształtuje i usztywnia jego stopę. Mimo tego, że chłopiec był unieruchomiony bardziej niż zwykle to i tak był bardzo radosny, chciał się bawić piłką , zabawkami edukacyjnymi, a na dodatek powiedział krótki wierszyk „Mam dwa latka...”. Igor bardzo lubi słuchać bajek, opowiadań. Jest bardzo pogodny ,dużo się uśmiecha.

Spotkanie szóste. Podczas tego spotkania nowym elementem zabawy stała się duża kaczka materiałowa - spełniająca funkcję coś w rodzaju „konia na biegunach ”. Była to nowa zabawka tak więc kilkoro dzieci było nią „zainteresowanych” , wśród nich także i Igor. Gdy wsadziłam go na kaczkę postanowiliśmy , że to będzie jazda na „ rumaku” , chłopcu zabawa się podobała uśmiechał się a momentami bardzo głośno się śmiał, jednak zainteresowanie było na tyle duże że musiał ustąpić miejsca koleżance Kindze- chłopiec nie protestował z uśmiechem na ustach zajął się inną zabawką , po chwili mógł z powrotem wrócić na kaczkę . Mimo, że uderzył się w głowę nie płakał. Gdy odchodziłyśmy z ośrodka (z koleżankami)machał nam na pożegnanie.

       

 

• VI. Bibliografia :

1. W. Dykcik „ Pedagogika specjalna ”, Poznań, 1998

2. I. Obuchowska „ Dziecko niepełnosprawne w rodzinie ” ,Warszawa, 2005

3. K.J.Zabłocki „Mózgowe porażenie dziecięce w teorii i terapii”, Warszawa ,1998

4. Knill. M, Knill. Ch . Programy aktywności. Świadomość ciała. Kontakt i komunikacja. Centrum Medyczne Pomocy Psychologiczno- Pedagogicznej, MEN, Warszawa , 1995.

ELEMENTY STYMULACJI	WIOSNA	LATO	JESIEŃ	ZIMA
KOLORY	zielony	czerwony	żółty	biały
ZAPACHY	cytryna	różany	lawenda	mięta
SMAKI	Cytryna z cukrem	Słodka konfitura z wiśni	Miód i krem orzechowy	Miętowe pastylki w czekoladzie
ŻYWIOŁY	ziemia	ogień	powietrze	woda
DŹWIĘKI	bęben	Gong, grzechotka z piaskiem	Wiatr na dzwonach rurowych	Dzwonki, trójkąty

17

---