Cząber ogrodowy

34a] Cząber ogrodowy - Satureja hortensis

Skład chemiczny: olejek eteryczny [a w nim przede wszystkim cymol, karwakol i

pinen], także garbniki, śluz, sole mineralne.

Działanie: środek pobudzający tworzenie soków żołądkowych, przeciw wzdęciom, środek ściągający, hamuje rozwój bakterii chorobotwórczych.

Zastosowanie: lecznicze działanie cząbru nie jest zbyt wyraźne, dlatego w wielu krajach zalicza się

raczej do przypraw.

Cząber zwiększa wydzielanie soków żołądkowych, zwalnia napięcie mięśni gładkich dróg żółciowych, moczowych i mięśni przewodu pokarmowego [zwłaszcza jelit], działa łagodnie zapierająco, ma właściwości przeciwbakteryjne i przeciwzapalne.

Olejek ma działanie przeciwrobacze.

Zazwyczaj cząber miesza się z innymi ziołami.

Napar: [ 10g na 1 szkl wody] pije się 2-3 razy dziennie po 1/4-1///3 szkl.

Odwar zawiera mniej olejku niż napar.

Jako przyprawy używa się głównie do tłustych dań, roślin strączkowych i drobiu. Dodaje się pod koniec gotowania.

Cząber powstrzymuje nadmierną fermentację w jelitach, wzdęcia, pobudza trawienie, niszczy robaczycę przewodu pokarmowego [z powodzeniem można go stosować przeciw glistom], działa słabo moczopędnie.

W warunkach domowych stosuje się go zazwyczaj w formie odwaru.

34b] Cząber ogrodowy

Surowcem leczniczym jest całe ziele.

Właściwości lecznicze: Działa moczopędnie, pobudza czynności żołądka, intelektu i pracę kory nadnerczy.

Ma właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgnilne, przeciwrobacze [ w szczególności u dzieci], przeciwzapalne, uspokajające, wiatropędne, wykrztuśne, ułatwiające przyswajanie pokarmów.

Znosi wzdęcia i nadfermentację i jest rozkurczowe.

Wchodzi w skład pieprzu ziołowego.

Zewnętrznie ma właściwości gojące, zabliźniające, rozpuszczające.

Napar: 5g ziela na 1 szkl wrzątku, gotować 2-3min, naciągać 10min. Popijać 1 szkl 3 razy dziennie po posiłku przy biegunkach, przewlekłych nieżytach przewodu pokarmowego, nerwicy żołądka,

nerwicy ogólnej, ogólnym osłabieniu, wzdęciach, pasożytach jelitowych.

Olejek cząbrowy [z apteki] stosować 3-5 kropli z miodem 2-3 razy dziennie przy tych samych

dolegliwościach.

Napar z całej rośliny: 25-30g na 1 litr wody stosuje się do okładów i jako płyn do przemywania ran.

Napar z cząbru na głuchotę wprowadzić 3-4 krople do ucha 3 razy dziennie.

Olejek cząbrowy działa jak afrodyzjak.

34c] Cząber ogrodowy

Inne nazwy: cząberek, pieprzyk, ziele fasolowe, Satureja, dzięcielina.

Ziele cząbru zawiera olejki eteryczne, garbniki, śluzy, sole mineralne [kobalt, miedź, mangan, żelazo i w większych ilościach cynk] i żywice.

Cząber znano i używano już w starożytności.

Ma działanie przeciwzapalne, antyseptyczne, wiatropędne, działa tez nieco obstrukcyjnie i

przeciwbiegunkowo.

Wchodzi w skład afrodyzjaków.

W warunkach domowych jest to środek pobudzający wydzielanie się soków żołądkowych.

Stosowany w nieżytach przewodu pokarmowego, przy niestrawności i wzdęciach.

Przeciwdziała nadmiernej fermentacji.

Napar dla lepszego trawienia: 10g ziela na 1 szkl wrzątku.

Sporządzony w podobnej proporcji odwar stosowany bywa jako środek przeciwko robakom.

Podobne działanie lecznicze ma również cząber spożywany jako przyprawa do potraw.

Mieszanka na katar kiszek: cząber w równej ilości a zielem srebrnika i z o połową ilości korzenia rdestu wężownika - napar pić 2 razy dziennie po 1 szkl.

Uwaga: Przy chorobach nerek i wątroby oraz przy dolegliwościach sercowych należy ograniczyć

dawki cząbru.

34d] Cząber ogrodowy :Wróżka: nr 9, 2001r

Jego nazwę łacińska „Satureja” Rzymianie wywodzili od Satyra, lubieżnego bożka.

Cząber to po prostu dzięcielina [„Pan Tadeusz”].

Dzięcielina jest niezłym lekiem na wiele dolegliwości.

Zawiera ona m.in. olejek eteryczny, bakteriobójcze i przeciwgnilne fenole, znieczulające [także

uśmierzające swędzenie i pieczenie], przeciwobrzękowe, ściągające i odtruwające garbniki, śluzy oraz żywice. Do tego sole mineralne [kobalt, miedź, mangan, żelazo i sporo niezbędnego dla zdrowia i włosów cynku].

Dziś najczęściej zaleca się cząber na zaburzenia żołądkowe i jelitowe, jako ziele rozkurczowe, wiatropędne, przeciwbiegunkowe i przeciwrobaczycowe.

Doskonale także wpływa na układ nerwowy - wzmacnia i uspokaja. Leczy kaszel i katar.

Pobudza wydzielanie soków żołądkowych, poprawia trawienie, zwłaszcza przy spożywaniu potraw ciężko strawnych.

W kąpielach wspomaga dojenie się stanów zapalnych skóry.

Okłady z niego uśmierzają swędzenie i ból po ukąszeniach owadów i zmniejszają opuchliznę.

Ze względu na bardzo łagodne działanie bywa często łączony z innymi ziołami: miętą, rdestem ptasim, pokrzywą, krwawnikiem, dziurawcem, lukrecją, koprem włoskim, kłączami tataraku.

Jego silny, ostry, korzenny smak i mocny, aromatyczny zapach dodadzą :pieprzyku: niejednej

potrawie.

Można go używać do dań dietetycznych, wykluczających inne, ostre przyprawy [np. przy kamicy

żółciowej, chorobach wątroby, arteriosklerozie].

Wywar na katar i obrzęki: 2 czubate łyżki cząbru zalać 1 litrem wody, zagotować, pochylić się nad naczyniem z płynem, nakryć głowę ręcznikiem, tak by para nie uciekała na bok i głęboko oddychać - to pomoże przeczyścić drogi oddechowe.

Jeśli chcesz zrobić okład na opuchnięte miejsce, po zagotowaniu trzymaj wywar jeszcze przez 5min na maleńkim ogniu, potem przecedź, przestudź. Mocz w nim kawałek flaneli i nakładaj na obrzmiałe miejsce. Ten zabieg pomoże także uśmierzyć swędzenie i pieczenie po ukąszeniu komarów.

Cząber w przyprawach dobrze się komponuje z nasionami kolendry, gorczycy białej i papryką.

Trzeba go jednak ostrożnie dawkować, by nie zabił smaku dania i dodawać nie za wcześnie - najlepiej

10min przed końcem gotowania, inaczej wyzwalają się gorycze nadające potrawie nieprzyjemny smak.

34e] Cząber ogrodowy - Satureja hortensis.

Roślina jednoroczna, ścina się całe rośliny i suszy w przewiewnym miejscu. Nadaje się do całorocznej uprawy w doniczce na parapecie okiennym.

Renesansowa medycyna przypisywała roślinie zdolność uśmierzania bólu głowy i

przewodu pokarmowego, zabijania pasożytów jelit.

Cząber stosowany jest w nieżytach przewodu pokarmowego i niestrawności jako środek poprawiający apetyt, działający przeciwskurczowo i wiatropędnie.

Roślina wzmacnia układ nerwowy, jest doskonałym środkiem przeciwkatarowym, przeciwkaszlowym, tonizującym.

34f] Cząber ogrodowy

Wykazano, że cząber ogrodowy posiada właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgrzybowe, przeciwzapalne, przeciwbiegunkowe, przeciwbólowe i antyoksydacyjne.

Cząber ogrodowy jest powszechnie znaną i cenioną rośliną przyprawową.

Jego właściwości lecznicze, mimo iż znane równie długo jak aromatyczne, wciąż są przedmiotem prac badawczych.

Wyniki badań ostatnich lat dowodzą wielokierunkowego działania tej rośliny; co szczególnie ważne, podejmują próby wyjaśnienia, które składniki są odpowiedzialne za aktywność surowca.

Rzymianie docenili jego zalety (w starożytnej Grecji był mało rozpowszechniony).

Cząber ogrodowy opisywany był przez Owidiusza (43 r. p.n.e. - 17 r. n.e.), Kolumellę (I w. n.e.) i

Pliniusza Starszego (I w. n.e.). Hipokrates zaklasyfikował cząber jako surowiec rozwalniający i wykrztuśny, a Dioskurides jako skuteczne lekarstwo na choroby płuc, żołądka i pęcherza.

Główne zastosowanie znalazł cząber w kuchni, co sugeruje nazwa wywodzona od łacińskiego sáturo (nasycam, wypełniam), odnosząca się do właściwości poprawiających smak i strawność potraw przyprawianych cząbrem.

W średniowiecznej Europie rozpowszechniany był poprzez klasztory jako lek i przyprawa kuchenna.

O znaczeniu tego surowca świadczy dwukrotne umieszczenie go w planie ogrodu opactwa Sankt Gallen z około 812 r., w warzywniku i ogrodzie ziołowym.

W okresie odrodzenia doceniano właściwości cząbru uśmierzające bóle głowy i przewodu pokarmowego, zwalczające pasożyty jelit, leczące upławy oraz sklerozy.

Później stosowany był głównie jako przyprawa, ze względu na korzenno-aromatyczny zapach i mocny pieprzny smak. Skutecznie zastępował droższy pieprz.

Obecnie cząber stosuje się jako składnik pieprzu ziołowego oraz przyprawę do potraw z roślin strączkowych, głównie fasoli, co znalazło odzwierciedlenie w niemieckiej nazwie tej rośliny - Bohnenkraut.

Olejek eteryczny jest najlepiej poznanym zespołem związków czynnych części nadziemnych rośliny. Do głównych składników olejku należą proste fenole: tymol i karwakrol, których zawartość w olejku jest zwykle podobna i wynosi około 29% dla tymolu i 27% dla karwakrolu.

Wykazano, że ziele S. hortensis posiada właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgrzybowe, przeciwzapalne, przeciwbiegunkowe, przeciwbólowe i antyoksydacyjne.

Częściowo już znana lub przewidywana aktywność biologiczna niektórych znanych składników cząbru ogrodowego pozwala na podjęcie dalszych badań nad aktywnością i możliwościami wykorzystania w lecznictwie surowca pozyskiwanego z tej rośliny.

CZĄBER OGRODOWY

Właściwości lecznicze:

Działa moczopędnie, pobudza czynności żołądka, intelektu i pracę kory nadnerczy. Ma właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgnilne, przeciwrobaczycowe w szczególności u dzieci, przeciwzapalne,

regulujące perystaltykę jelit, rozkurczowe - zwalnia napięcie mięśni gładkich, ma działanie trawienne, uspokajające, wiatropędne, wykrztuśne, ułatwia przyswajanie pokarmu, znosi wzdęcia i nadfermentację, zwalnia napięcie mięśni gładkich przewodu pokarmowego.

Ziele cząbru ma zapach macierzanki i wchodzi w skład pieprzu ziołowego. Służy jako przyprawa do

konserw mięsnych i jarzynowych.

Wskazania lecznicze:

wewnętrznie: astenia intelektualna i seksualna, astma, atonia wywołana zwiększonym napięciem mięśni gładkich, biegunki przewlekłe, blednica, bóle gastryczne, glista ludzka, kurcze jelitowe, nadfermentacja jelitowa, niedokwaśność soku żołądkowego, nieżyt przewodu pokarmowego, nerwice żołądka i ogólne, osłabienie ogólne, osłabione przyswajanie składników pokarmowych, pasożyty jelitowe, zapalenie oskrzeli, wzdęcia.

zewnętrznie: czyraki, guzy, osłabienie słuchu, rany, stłuczenia, ukąszenia owadów, wrzody.

---