Koper ogrodowy

68a] Koper ogrodowy - Anethum graveolens

Surowcem leczniczym są owoce odznaczające się ostrym zapachem i nieco szczypiącym smakiem.

Owoce zawierają 2,5-5% olejku, którego głównym składnikiem jest karwon, limonen i felandren.

Poza olejkami występują flawonoidy, kumaryny, żywice, śluzy, kwasy organiczne, olej tłusty i białko.

Owoce kopru zmniejszają napięcie mięśni gładkich jelit, a nieco w mniejszym stopniu przewodów żółciowych i dróg moczowych.

Ze względu na to, że surowiec w najmniejszym stopniu nie jest toksyczny, szczególnie zalecany jest dla dzieci i niemowląt przy bólach brzucha i wzdęciach przy karmieniu.

Dla osób starszych w zaburzeniach trawiennych jako lek przeciwskurczowy i wiatropędny, w uporczywej czkawce, odbijaniu, nudnościach i skłonnościach do wymiotów.

W lecznictwie ludowym okłady z naparu stosowane są w zapalnych chorobach i owrzodzeniach skóry.

Napar: około 1/2 łyżki rozdrobnionych owoców na 1 szkl wrzątku. Pić 1-3 łyżki 2-3 razy dziennie po posiłkach. Oseskom 1/2-1 łyżeczka do butelki z mlekiem lub doustnie po karmieniu.

68b] Koper ogrodowy

Ziele zawiera witaminy C, B1, B2, PP i karoten.

Działanie lecznicze mają głównie owoce.

Owoce są znanym środkiem leczniczym wiatropędnym, pobudzającym wydzielanie soku żołądkowego, wykazującym właściwości antybiotyczne i hamującym rozwój drobnoustrojów w jelitach.

Jest lekiem na nadkwasotę i pobudza laktację u kobiet karmiących piersią.

Żucie nasion jest starym sposobem na usunięcie przykrego zapachu z ust.

Świeże ziele kopru ma minimalne znaczenie lecznicze.

68c] Koper ogrodowy

Surowiec zielarski: cała roślina ze szczególnym uwzględnieniem liści i nasion.

Wszystkie części rośliny zawierają olejek eteryczny, m.in. karwon, felandren, limonen. Roślina posiada również flawonoidy i kumaryny. Koper jest bardzo zasobny w sole mineralne (wapń, żelazo, fosfor, prowitaminę A, witaminę D, E, K, B1, B2, B6, B12, H, bardzo duże ilości witaminy C.

Działanie: napar z liści lub nasion działa lekko uspokajająco, wpływa korzystnie na proces trawienia i delikatnie obniża ciśnienie krwi.

Jest stosowany jako lek przeciw kolce, trudnościom z trawieniem i spowodowaną tym bezsennością, wzdęciom, nieprzyjemnemu zapachowi z ust, brakowi pokarmu u matek karmiących piersią.

Używali go Babilończycy i Syryjczycy. Rzymianie uważali go za skuteczny środek pobudzający dla gladiatorów. W Grecji był oznaką zamożności.

W starożytnym Egipcie ceniony był za przynoszenie ulgi po ciężkiej pracy, natomiast Biblia wspomina o zastosowaniu kopru jako środka, którym płacono podatki.

Koper był używany także jako antidotum na czary.

68d] Koper ogrodowy

Surowiec: Cała roślina, głównie zaś zielona natka oraz owoc-nasionka. Cały surowiec ma przyjemny zapach, a smak słodkawy i nieco palący.

Koper ogrodowy należy do roślin najzasobniejszych w sole mineralne jak wapń,

żelazo i dużo fosforu, prowitaminy A, witaminy D, E, K, B1, B2, B6, B12, H, bardzo duże ilości witaminy C oraz inne związki i substancje czynne, olejek lotny stanowiący głównie o wartości danej rośliny.

Dzięki obecności olejku lotnego oraz innych składników surowiec tego ziela wykazuje działanie odkażające, przeciwskurczowe, wiatro- i mlekopędne, znosi wzdęcia, wiatry i nadmierną fermentację w jelitach, pobudza żołądek do intensywniejszego działania i poprawia trawienie.

Przy tych dolegliwościach, jak również po spożyciu ciężko strawnych pokarmów, zażywa się napar kopru otrzymany z zalania 2 łyżeczek owoców kopru szklanką wrzątku.

Również przy czkawce i chronicznych schorzeniach oskrzeli oraz bólach głowy spowodowanych zatruciem nikotyną i opium zalecane jest zażywanie tego samego naparu (ze zmiażdżonych owocków) 2-3 razy dziennie po 1/2 szklanki.

Tak zwany olejek koprowy, uzyskiwany drogą destylacji owoców kopru parą wodną, jest cennym i poszukiwanym środkiem zarówno w lecznictwie, jak i w przemyśle spożywczym.

68e] Koper ogrodowy

Koper ogrodowy należy do roślin najzasobniejszych w sole mineralne jak wapń, żelazo i fosfor, prowitaminę A, witaminy D, E, K, B1, B2, B6, B12, H, bardzo duże ilości witaminy C oraz inne związki i substancje czynne, a także olejek lotny.

Nazwa tego warzywa pochodzi od starego słowa "dull", znaczącego "kołysać", bowiem sporządzona z kopru herbata miała właściwości usypiające i relaksacyjne.

Koper jest stosowany jako lek przeciw kolce, trudnościom z trawieniem i spowodowaną tym bezsennością, wzdęciom, nieprzyjemnemu zapachowi z ust, brakowi pokarmu u matek karmiących piersią.

W medycynie naturalnej koper stosuje się jako środek wiatropędny i regulujący pracę nerek oraz uśmierzający kaszel.

Jest skuteczny zarówno w postaci sproszkowanych nasion, jak i naparu z liści. Kopru nie należy gotować, gdyż traci aromat.

68f] Koper ogrodowy - Anethum graveolens i koper włoski - Foeniculum vulgare

Surowcem jest ziele lub owoc kopru

Ziele zawiera wit. C - 200-400 mg/100 g, karoten - do 13 mg%, kwas chlorogenowy - 2,52%, kwas nikotynowy, kwas foliowy, flawonoidy (rutynę, kwercetynę, izoramnetynę, kemferol). Owoce kopru włoskiego zawierają flawonoidy (kwercetyna, kemferol), kumaryny, żywice, wit C - 150 mg/100 g, tiaminę, laktoflawinę = ryboflawinę, rutynę, niacynę, karoten, żelazo, potas, fosfor, kwasy, olej tłusty (glicerydy kw. tłuszczowych; oleinowego - 65%, petroselinowego - 25%, linolowego -6%, palmitynowego - 3%), olejek lotny (D-karvon - 50%, dilapiol - 30%).

W zielu kopru ogrodowego znajduje się ok. 1,5% olejku lotnego, a w owocach - do 4%.

Ziele kopru włoskiego ma nieco odmienny skład chemiczny niż ziele kopru ogrodowego; zawiera mianowicie: 0,45% olejku eterycznego, glikozydy (kwercetyno-3-glukuronid, kemferolo-3-glukuronid, kwercetyno-3-arabinozyd, ferolo-3-arabinozyd), fenikularynę, wit. C - 100-150 mg/100 g, wit.B5 - 2-3 mg/100 g, karoten - 60-65 mg/100 g. Owoc koperku włoskiego zawiera 2-6% olejku lotnego, którego składnikiem w 90% jest anetol oraz fenchon, fenikulina, terpeny (limonen, metylochawikol, alfa-pinen).

Koper ogrodowy i koper włoski działają podobnie, mianowicie: wiatropędnie, przeciwgrzybiczo, żółciopędnie, rozkurczowo, uspokajająco, sekrolitycznie (wykrztuśnie), przeciwwymiotnie, mlekopędnie, odkażająco, przeciwgrzybiczo, słabo moczopędnie oraz odtruwająco; regulują wypróżnienia; uszczelniają i wzmacniają naczynia krwionośne, pobudzają apetyt, ułatwiają trawienie.

Wskazania: zaburzenia trawienne, kolka jelitowe, brak łaknienia, nudności, wymioty, obfity lub (i) tłusty posiłek, laktacja, zapalenie wątroby, skurcze żołądka, nieżyty układu oddechowego, bóle brzucha, niedokwaśność, bezsenność i zdenerwowanie u niemowląt i dzieci, biegunka, zaparcia, kaszel.

Napar: 2 łyżki owoców lub ziela zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić 3-4 razy dz. po 150-200 ml; niemowlęta ważące 4 kg - 6-11 ml, 5-6 kg -12-14 ml, 7-8 kg - 20-22,8 ml, 3-4 razy dz.; dzieci ważące 9-10 kg - 25,7-28,5 ml,15-20 kg - 42,8-57 ml, 25-30 kg - 71-85,7 ml, 35-40 kg - 100-114 ml, 3-4 razy dz.

Można też przyrządzić odwar: wyciąg gotować 5-10 minut i pić jak napar.

Nalewka koperkowa - Tinctura Anethi sive Foeniculi: pół szkl. owoców zalać 400 ml wódki; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dz. po 10 ml.

Miód koperkowy - Mel Foeniculi (Anethi): na każdą łyżeczkę zmielonych na proszek owoców dać 2 łyżki miodu i pół łyżeczki gliceryny lub 5 ml wódki, wymieszać. Zażywać 3-4 razy dz. po 1 łyżce; dzieci - 1-2 łyżeczki miodku 3-4 razy dz.

---