Finanse i bankowość dr Brzozowska; konsultacje czwartek 1600 pok. 112

WYKŁAD 1 - 4.10.2001

Zakres tematyczny:

Przedmiot nauki finanse, funkcje finansów, zjawiska finansowe.

System finansowy państwa. Ogniwa systemu finansowego.

Pojęcie budżetu, zasady budżetowe, funkcje budżetu, organizacja systemu budżetowego, dochody zwrotne i bezzwrotne, podział zadań między budżet państwa a budżety terenowe, formy powiązań jednostek z budżetem państwa, organizacja systemu podatkowego, podatki budżetu, podatki lokalne.

Rola rynku ubezpieczeń, polityka finansowa i zarządzanie finansami w podmiotach gospodarczych, planowanie i finansowanie działalności bieżącej i inwestycyjnej.

Sprawozdanie finansowe, analiza finansowa działalności, biznes plan.

Literatura:

Z. Federowicz - Podstawy teorii finansów

C. Kosikowski, E. Rusikowski - Finanse i prawo finansowe

St. Owsiak - Finanse publiczne (po 90 r.)

H. Majchrzycka-Guzowska - Finanse i prawo finansowe

W. Misiąg - Finanse publiczne w Polsce - poradnik

W. Bień - Zarządzanie finansami przedsiębiorstw

V. Jog, C. Suszyński - Zarządzanie finansami przedsiębiorstw

M. Brett - Świat finansów

T. Waśniewski - Analiza finansowa

T. Waśniewski, W. Skoczylas - Kierunki analizy finansowej w zarządzaniu finansami firmy

H. Zalewski - Polityka finansowa w przedsiębiorstwie

M. Siepiński, T. Jachna - Ocena przedsiębiorstw według sondaży światowych

E. Davis. J. Pointon - Finanse i firma

N. Skor - Finanse i zarządzanie

B. Olzacka, R. Pełczyńska-Gościniak - Jak oceniać firmę

E. Filar - Biznes plan

Gajdka, E. Balińska - Zarządzanie finansami

WYKŁAD 2 - 11.10.2001 Finanse

TEMAT: Przedmiot nauki finanse, funkcje finansów, zjawiska finansowe.

Finansowe funkcje pieniądza:

miernik wartości

środek płatniczy

środek wymiany

Funkcja nie finansowa: środek tezauryzacji ( funkcja nie finansowa jest wtedy, gdy pieniądz nie pracuje, leży w skarpecie)

Finanse - jest to obrót pieniądza; jest to ogół procesów gromadzenia i wydatkowania zasobów pieniężnych. Finanse są zjawiskiem obiektywnym występującym niezależnie od woli człowieka. W średniowieczu finanse oznaczały dzierżawę, rentę; był to dochód ściągany przez panów feudalnych od społeczności.

XVII w. - początek nauki finansów - Bodin, w swoim dziele poświęcił jedną z ksiąg finansom dzieląc je na dochody publiczne, wydatki publiczne i dług publiczny.

XIX - prawdziwy rozwój finansów związany z rewolucją techniczną i wynalazkiem maszyny parowej industrializacja w Wielkiej Brytanii powstawały manufaktury włókiennicze w oparciu o bawełnę z Ameryki. Rozwój manufaktur wywołał potrzeby związane z dużym nakładem pracy ludzkiej (trzeba zapewnić bazę: mieszkania, opieka dla dzieci, kościoły, karczmy, drogi kolejowe itd.). Przekraczało to możliwości kapitalistów i z tych dóbr mogli korzystać wszyscy. To spowodowało, że wprowadzono powszechne, Stałe daniny na rzecz finansowania tego typu inwestycji (nazwane podatkami).

Kameraliści (J.G.H. Justi) przypisywali duże znaczenie gospodarce państwa sprowadzonej do polityki protekcjonizmu, realizowanej przy pomocy narzędzi finansowych. Dostrzegali wyraźny związek między fiskalną aktywnością państwa a dobrobytem społecznym. Kameraliści sformułowali zasadę rocznego sporządzania budżetu. Przedstawicielem kameralistów w Polsce był Ferdynand Nax. Był on propagatorem podatków:

gruntowy

od osób (po główne)

od rzeczy (akcyza, czopowe - od każdej beczki, od dóbr luksusowych)

Merkantyliści (J.B. Colbert, kardynał Mazarin) - merkantylizm - handel wymiana; preferowali gospodarkę krajową i uważali, że należy ją chronić za pomocą podatków i cel.

Fizjokraci (F. Quesnay) uważali, że głównym źródłem bogactwa narodowego jest rolnictwo i dlatego na tym powinien być oparta cała gospodarka. Ściągali podatki od posiadaczy ziemskich (laissez faire) - ojcowie leseferyzmu, czyli wolnej gospodarki - teoria liberalna, gospodarki różnią się w sposób naturalny, równowaga następuje przez mechanizm rynkowy.

Klasycy ekonomii ( A. Smith, Ricardo, K. Marks) uważali, że podstawą działalności powinna być własność prywatna. Rola państwa - stworzenie warunków do powstania gospodarki wolnorynkowej. Ingerencja państwa sprowadzona do minimum. Przewidywali następujące obszary działalności państwa:

ochrona zewnętrzna (obronność)

ochrona własności (sprawy wewnętrzne państwa)

organizacja robót publicznych

Wulgaryści (Say) podkreślali, że najlepszy wydatek publiczny to najmniejszy wydatek, a najlepszy podatek - najniższy.

XIX w. - rozwój rynków finansowych, szczególnie rynku kapitałowego. Rynek finansowy - ogół transakcji finansowych zawiązywanych na rynku lokalnym, krajowym w danym okresie do 1 roku. Składa się z rynku pieniężnego i kapitałowego (obrót papierami wartościowymi pow. 1 roku oraz ich hybrydami).

Na naukę finansów składa się:

ogólna teoria finansów

nauka o finansach publicznych

nauka o finansach podmiotów gospodarczych

nauka o obrocie pieniężnym i kredycie

SYSTEM FINANSOWY PAŃSTWA

Kredyt: celowy, oprocentowany, udzielony przez bank, może być wypłacany w transzach, spłacamy w ratach, umowa musi być sporządzona na piśmie, dodatkowe zabezpieczenia, zgodny z prawem bankowym.

Pożyczka: może, ale nie musi spełniać w/w warunków.

Oszczędności:

środki avista

lokata terminowa

depozyt terminowy

Lokata i depozyt jest to ta sama transakcja tyle, że lokujemy pieniądze w banku, a bank przyjmuje je w depozyt (na przechowanie, na określony czas i procent).

Każdy z wektorów jest odpowiednio uregulowany (umowy, operacje, kredytowanie).

WYKŁAD 3 - 18.10.2001

TEMAT: System finansowy państwa. Ogniwa systemu finansowego.

System finansowy państwa - ogół instytucji, zasad i norm prawnych regulujących obieg pieniądza w państwie.

Ogniwa: banki, podmioty gospodarcze, budżet, gospodarstwa domowe.

Funkcje finansów:

alokacyjna - polega na zapewnieniu i rozdziale zasobów finfnsowych na finansowanie dóbr i procesów społecznych i prywatnych oraz na wyborze optymalnego zestawienia dóbr społecznych.

dystrybycyjna - polega na właściwym i odpowiednim dostosowaniu i podziale majątku i dochodu publicznego na zaspokajanie potrzeb społecznych oraz kontroli procesu podziału i wykorzystania przydzielonych środków.

stabilizacyjna - polega na przyjęciu i stosowaniu polityki budżetowej mającej na celu zapewnienie zatrudnienia, stabilizacji cen, odpowiedniej stopy wzrostu gospodarczego i oddziaływania na bilans handlowy i płatniczy w kraju.

Funkcje finansów:

rozdzielcza - polega na tym, że za pośrednictwem różnorodnych operacji finansowych dochodzi do rozdysponowania produktu globalnego kraju. Podział pierwotny wytworzonego produktu następuje w jednostkach produkcyjnych, uzyskany zysk jest dzielony na część która pozostaje w jednostce i która jest przekazywana do budżetu. Część oddana do budżetu (podatki) przeznzczona jest na zaspokajanie potrzeb publicznych. Podział wtórny - podział budżetu. Dochody z podatków państwowych (VAT, akcyza, podatek dochodowy, cło i inne dochody) trafiają do budżetu państwa i są dzielone na pokrycie wydatków związanych z utrzymaniem wydatków centralnych oraz dla gmin i powiatów (transfery, renty, emerytury, dług państwowy, rezerwy budżetu). Natomiast podatek od nieruchomości, rolny, leśny, od psów, od środków transportu oraz opłaty skarbowe trafiają do budżetu samorządu terytorialnego.

kontrolna - polega na tym, że za pośrednictwem finansów kontrolowany jest całokształt procesów gospodarczych. Kontrolna funkcja finansów odgrywa szczególną rolę w skali makro. Organy centralne poprzez sygnały finfnsowe otrzymują syntetyczne informacje o kszałtowaniu sią procesów gospodarczych, a w szczególności o kształtowaniu się proporcji ekonomicznych w państwie, równowadze ekonomicznej. Banki są doskonałym miejscem kontroli.

bodźcowa - polega na tym, że poprzez odpowiednią konstrukcję rozwiązań systemowych dotyczących procesów finansowych oddziaływuje się na określone grupy podmiotów gospodarczych w taki sposób, by realizowały one zadania zgodnie z założeniami polityki gospodarczej.

WYKŁAD 4 - 25.10.2001 FINANSE PUBLICZNE

TEMAT: Pojęcie budżetu, zasady budżetowe, funkcje budżetu, organizacja systemu budżetowego, dochody zwrotne i bezzwrotne, podział zadań między budżet państwa a budżety terenowe, formy powiązań jednostek z budżetem państwa.

Budżet w literaturze ma 3 znaczenia:

ogół stosunków ekonomicznych związanych z gromadzeniem i wydatkowaniem scentralizowanych zasobów pieniężnych na rzecz realizacji funkcji państwa

scentralizowany zasób środków pieniężnych znajdujący się w dyspozycji państwa

plan gromadzenia dochodów i kierunków wydatkowania państwa na dany rok budżetowy.

Po uchwaleniu przez Sejm staje się ustawą budżetową.

System budżetowy - zestaw instytucji, norm prawnych i procedurokreślających formy organizacyjne oraz zasady gromadzenia i wydatkowania środków publicznych pobieranych na mocy obowiązkowych przepisów od osób fizycznych i prawnych przeznaczonych na finansowanie zadań państwa i samorządu terytoriałnego. Zestaw norm reguluje: kompetencje poszczególnych organów państwa w sprawach budżetowych, tryb uchwalania dochodów i wydatków budżetu, jednostek pozabudżetowych i funduszy celowych.

Dyscyplina budżetowa - mówi o tym, że nie można wyżej wydatkować środków niż zaplanowano, nie można przesuwać środków pomiędzy poszczególnymi podmiotami.

Zasady budżetowe:

centralizmu - nakazuje centralne sterowanie procesami dotyczącymi całego państwa. Umożliwia władzy centralnej określanie i decydowanie o hierarchii potrzeb i środków ich zaspokajania. Zapewnia nadzór nad sprawowaniem władzy organów terytorialnych. Wyrazem stosowania tej zasady jest sposób sporządzania i wykonania budżetu.

jedności - klasyczna zasada budżetowa polegająca na tworzeniu jednego budżetu w skali państwa.

zupełności - nakazuje, by każdy podmiot i każda osoba indywidualna była w określony sposób połączona z budżetem pod względem swojej działalności finansowej.

realności - nakazuje, by budżet był oparty o realne przesłanki.

równowagi - powinna być zachowana równowaga dochodów i wydatków.

specjalizacji - nakazuje grupowanie dochodów i wydatków w ujęciu podmiotowym i przedmiotowym.

przejrzystości - sprzeczna z zasadą specjalizacji i mówi o tym, że trzeba tak ustalić budżet, aby łatwo ustalić źródło dochodów i wydatków.

uprzedniości - nakazuje, by budżet był opracowany i uchwalony przed rozpoczęciem roku budżetowego (do 15 listopada uchwalony przez Sejm, a prowizorium budżetowe na I kwartał uchwala się w wysokości wydatków poniesionych w I kwartale roku ubiegłego).

jawności - nakazuje podawanie budżetu do wiadomości publicznej.

budżet gminy - wywieszony na tablicy - w kwotach zbiorczych

budżet województwa - w dziennikach wojewódzkich - w kwotach szczegółowych

budżet państwa - w Dzienniku Ustaw - w kwotach szczegółowych poza sektorem obronności, a budżety wojewódzkie w kwotach zbiorczych. Budżet centralny związany jest z utrzymaniem administracji państwowej.

WYKŁAD 5 - 8.11.2001

Zgodnie z zasadą specjalizacji, budżet jest ustalony według pewnych reguł tzw. klasyfikacji budżetowej, w której ujęto dochody i wydatki klasyfikowane według:

paragrafów - najmniejsza i podstawowa podziałka odpowiadająca źródłom dochodów i wydatków (cło, opłata skarbowa)

rozdziałów - wyższy stopień; odpowiadają poszczególnym typom jednostek organizacyjnych

działów - odpowiada klasyfikacji statystycznej podstawowych dziedzin

części - najwyższy stopień; dotyczą tylko budżetu centralnego. W odrębnych częściach ujmuje się dochody poszczególnych organów władzy państwowej i wydatki centralnych organów administracji państwowej i organów wymiaru sprawiedliwości. W odrębnych częściach ujmuje się rezerwy państwowe i dotacje dla samorządu terytorialnego.

Dział - Oświata i wychowanie

Rozdział - Szkoły podstawowe

§ - wynagrodzenia

§ - koszty utrzymania

Budżet centralny obejmuje dochody i wydatki centralnych organów władzy państwowej (Sejmu, Senatu, Prezydenta), organów wykonawczych (Ministerstw). Jest to budżet jednostkowy i opiera się na podstawowej zasadzie, która mówi, że wszystkie koszty ponoszone do budżetu centralnego są pokrywane z budżetu, a dochody są przechwytywane przez budżet.

Każda jednostka budżetowa wykonuje działalność w oparci o roczny plan finansowy. Plan ten ustala się w oparciu o zasadę dyscypliny budżetowej, która mówi, że:

nie wolno przekroczyć wielkości zaplanowanych z poszczególnych tytułów

nie można przerzucać środków z jednego tytułu na inny.

Osoby odpowiedzialne ponoszą odpowiedzialność karną za wykonanie budżetu.

Zadania są podzielone między budżet centralny a budżety terenowe administracji samorządowej:

wydatki na obronność - bc

administracja rządowa - bc

przemysł - samodzielnie

transport - bc i bt

handel - bt

drogi - zależy, głównie z bt

kultura, sztuka - głównie z bt, również z bc

ochrona zdrowia - głównie z bt, również z bc (Centrum Zdrowia Matki i Dziecka)

szkolnictwo wyższe - bc

oświata i wychowanie - bt

ubezpieczenia społeczne - bc, a opieka społeczna - bt

sądownictwo, policja - bc

WOJEWÓDZTWO - budżety wojewódzkie w części są samorządne.

Zadania województwa:

infrastruktury gospodarczej:

utrzymanie dróg wojewódzkich

gospodarka wodna w regionie

melioracja i utrzymanie urządzeń wodnych

komunikacja w obrębie województwa

koordynacja komunikacji z województw ościennych

infrastruktury społecznej:

szkoły średnie o znaczeniu regionalnym

ośrodki doskonalenia nauczycieli

zawodowe szkoły wyższe

szpitale specjalistyczne

pomoc społeczna o zasięgu regionalnym

muzea, biblioteki, teatry, filharmonie o zasięgu regionalnym

wojewódzkie urzędy pracy

inne:

przygotowanie strategii rozwoju regionu

modernizacja terenów wiejskich

promowanie, przyciąganie inwestorów

Dochodami województwa są:

udziały w podatkach budżetu państwa (1,5% udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych zamieszkałych na terenia danego województwa i 0,5% udziału w podatku dochodowym od osób prawnych prowadzących działalność na terenie województwa)

subwencja ogólna - szczególny rodzaj dotacji o charakterze bezzwrotnym udzielony poszczególnym podmiotom. Składa się z części:

wyrównawczej - przysługuje niektórym województwom, które utraciły dochody z tytułu ustawowo określonych ulg w podatkach terenowych

oświatowej - przysługuje wszystkim jednostkom samorządu terytorialnego, a jej wysokość uzależniona jest od struktury i zakresu zadań oświatowych, oraz liczby uczniów

drogowej - związana z budową, modernizacją, utrzymaniem i ochroną dróg

dochodu uzyskiwane przez jednostki budżetowe województw oraz wpłaty z zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych na terenie województwa

dotacje celowe z budżety państwa na zadania z zakresu administracji rządowej, realizowane przez administrację wojewódzką. Dotacje celowe to finansowanie lub dofinansowanie zadań administracji rządowej lub zadań zleconych do wykonania jednostkom samorządu terytorialnego, a także zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego, kosztów realizacji inwestycji w zakładach budżetowych, inwestycji w jednostkach samorządu terytorialnego oraz inwestycji w jednostkach związanych z badaniami naukowymi i procesami badawczo-rozwojowymi

dotacje celowe z budżetu państwa na finansowanie................................

odsetki od środków na rachunkach bankowych województw

dochody z majątku województw (czynsz najmu, dzierżawy lub sprzedaż majątku, gdzie województwo jest organem).

POWIAT - organ władzy samorządowej. Organy: Rada Powiatu, Zarząd Powiatu na czele, którego stoi Starosta. Rada uchwala budżet powiatu i udziela absolutorium zarządowi, który zajmuje się wykonaniem budżetu.

Zadania powiatu:

infrastruktury gospodarczej:

utrzymanie dróg powiatowych

gospodarka wodna

komunikacja

koordynacja komunikacji z powiatami ościennymi

infrastruktury społecznej:

utrzymanie szkół średnich

utrzymanie szkół podstawowych specjalnych

utrzymanie szkół artystycznych

utrzymanie poradni psychologiczno-pedagogicznych

utrzymanie szpitali rejonowych

utrzymanie domów pomocy społecznej

utrzymanie bibliotek, muzeów, teatrów

powiatowe urzędy pracy

3. porządku i bezpieczeństwa społecznego

4. ochrony zdrowia:

usuwanie odpadów niebezpiecznych

5. zwalczania klęsk żywiołowych

inne

Dochodami powiatu są:

1% udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych proporcjonalnie do liczby ludności zamieszkałej na terenie powiatu

subwencja ogólna: wyrównawcza, oświatowa, drogowa

wpłaty od zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych powiatu

dotacje celowe na realizację zadań straży, inspekcji i służb

dotacje na finansowanie zadań zleconych przez administrację rządową

dotacje na finansowanie własnych

dochody z majątku

dochody z odsetek od środków na rachunkach bankowych powiatu

WYKŁAD 6 - 15.11.2001

GMINA - jest samodzielną jednostką samorządową. Jest wyposażona we własne zadania i prawa. Organami gminy są: Rada Gminy, Zarząd Gminy na czele, którego stoi Burmistrz lub Prezydent Miasta, a także Wójt. Rada uchwala budżet gminy w układzie najważniejszych źródeł dochodów i szczegółowo najważniejszych wydatków. Budżet gminy jest opracowywany i wykonywany zgodnie z zasadami obowiązującymi w budżecie państwa. Wykonaniem budżetu zajmuje się zarząd, a kontrolę sprawuje rada, która udziela absolutorium zarządowi na podstawie przedłożonego przez zarząd sprawozdania z wykonania budżetu. Zadania własne gminy są realizowane przez gminę we własnym zakresie i na własną odpowiedzialność.

Zdania własne gminy:

infrastruktury gospodarczej:

zarządzanie mieniem komunalnym

budowa, modernizacja i utrzymanie dróg komunalnych

zakładanie, utrzymywanie i zarządzanie cmentarzami komunalnymi

utrzymanie wodociągów, kanalizacji, ciepłownictwa

utrzymanie zbiorowej komunikacji lokalnej oraz innych urządzeń użyteczności publicznej

2. infrastruktury społecznej:

zakładanie bibliotek publicznych, instytucji upowszechniania kultury

budowle i utrzymanie urządzeń w zakresie kultury fizycznej np. boiska, baseny

prowadzenie i utrzymanie targowisk

prowadzenie i utrzymanie szkół podstawowych

3. porządku i bezpieczeństwa publicznego

wyposażenie ulic w tablice z nazwami

zapewnianie pomieszczeń i utrzymanie straży pożarnych

utrzymanie izb wytrzeźwień

4. ładu przestrzennego i ekologicznego

zapewnienie warunków niezbędnych do ochrony środowiska przed odpadami

utrzymanie porządku i czystości

sporządzanie projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego

wypłacanie odszkodowań za grunty pod budowę ulic

wykup nieruchomości przez gminę korzystając z pierwokupu

Zadania zlecone gminie:

przejmowanie w zarząd nieruchomości stanowiących zabytki

udzielanie zasiłków w ramach pomocy społecznej

prowadzenie spraw administracyjnych w zakresie administracji rządowej np. ewidencja ludności, metryki, spisywanie aktów ślubu cywilnego

Wydatki gmin:

rolnictwo

transport

gospodarka kontrolna

gospodarka mieszkaniowa

oświata i wychowanie

kultura i sztuka

ochrona zdrowia

opieka społeczna

kultura fizyczna i sport

turystyka i wypoczynek

administracja samorządowa

pozostałe wydatki

Dochodami gminy są:

wpływy z ustalonych i pobieranych podatków: od nieruchomości, rolny, leśny, od środków transportowych, od działalności gospodarczej osób fizycznych opłaconego w formie karty podatkowej, od spadków i darowizn, od psów, od gier, od czynności cywilno-prawnych

wpływy z opłaty: skarbowej, eksploatacyjnej, lokalnej, innych

udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa w wysokości: 27,6% udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych zamieszkałych na terenie gminy, 5% udziału w podatku dochodowym od osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej posiadających siedzibę na terenie gminy

subwencja ogólna

dochody uzyskiwane przez jednostki budżetowe gmin oraz wpłaty z zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych na terenie gminy

dotacje celowe z budżetu państwa na zadania z zakresu administracji rządowej wykonywane przez gminę

odsetki od środków na rachunkach bankowych gminy

dochody z majątku gminy

istnieje możliwość samo opodatkowania się gminy

Formy organizacyjne:

Jednostki budżetowe - administracja, uczelnie, policja, wojsko, państwowa przychodnia zdrowia. Podstawową zasadą jest to, że jednostki budżetowe nie są dochodowe, a jeśli nawet osiągną dochód to idzie on do budżetu.

Zakład budżetowy - prowadzi działalność opartą o zasadę samofinansowania (w dużej części), jego działalność jest odpłatna, spełnia ważną funkcję w społeczności lokalnej. Jeżeli osiągnie nadwyżkę to wraca ona do budżetu; np. ZKM, SPA, MZK.

Gospodarstwa pomocnicze - umieszczone są w pobliżu jednostek budżetowych. Ich działalność jest oparta na zasadzie samofinansowania. Jeżeli gospodarstwo uzyskuje zysk to 50% przekazywane jest do budżetu. Można je nazywać działalnością uboczną jednostek budżetowych; np. stołówki, zakłady ogrodnicze przy szpitalach, zakłady rzemieślnicze przy więzieniach.

Instytucje środków specjalnych - działalność oparta na zasadzie samofinansowania. Musi nieć oddzielny rachunek bankowy.

Gospodarka funduszowa - polega na tworzeniu ze ściśle określonych źródeł dochodu funduszy na ściśle określone cele. Z gospodarką funduszową ściśle związana jest gospodarka fundacyjna - przychody przeznacza się na określone cele np. Fundacja Polsatu, Fundacja Batorego (środki pochodzą od polonii na praca naukowe), Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy, Fundacja SOS (środki pochodzące z honorarium, które otrzymuje Kuroń, przeznaczone na pomoc bezrobotnym i biednym). Fundusze państwowe tworzy się z budżetu państwa. Jest ich ponad 40: Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (zarządza nim ZUS), Fundusz Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Fundusz Kombatantów, Fundusz Alimentacyjny, Fundusz Pracy, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska, Fundusze samorządowe: wojewódzkie fundusze ochrony i środowiska.

WYKŁAD 7 - 22.11.2001

Zwrotne finansowanie się gmin polega na zaciąganiu przez gminę kredytów i pożyczek(obligacje). Aby zaciągnąć kredyt gmina musi:

zaplanować kredyt

wyrazić zgodę rada gminy

mieć określone cele: uzupełnienie niedoboru środków finansowych na rok bieżący

finansowanie inwestycji

maksymalne zaangażowanie gminy

zabezpieczenie - im lepsze zabezpieczenie tym dogodniejsze warunki kredytu. Wyróżniamy zabezpieczenie materialne (zastaw, hipoteka, blokada środków na rachunku bankowym) oraz zabezpieczenie niematerialne (poręczenie Skarbu Państwa lub innych gmin - zobowiązanie się do spłaty kredytu, gwarancje). Podstawą udzielenia kredytu jest zdolność kredytowa, czyli zdolność do spłaty zobowiązań wraz z odsetkami

banki chętnie udzielają kredytu, gdyż nie ma prawnej możliwości (przepisu) ogłoszenia upadłości gminy

wielkość kredytu, poręczeń nie może przekroczyć 15% planowanych dochodów

monitoring - nadzór nad sytuacją finansową gminy sprawowany przez bank po udzieleniu kredytu

na finansowanie niedoboru - kredyt krótkoterminowy (do 1 roku)

na inwestycje - kredyt średnioterminowy (1-5 lat) lub kredyt długoterminowy (powyżej 5 lat)

kredyt jest spłacany systematycznie, lecz bank może zawiesić kredyt - karencja

Emisja obligacji komunalnych - musi mieć określony cel (zazwyczaj inwestycyjny). Obligacje są papierami wartościowymi i podlegają wtórnemu obrotowi. Plusem obligacji jest także fakt, że przez cały okres ważności obligacje nie są spłacane, podlegają wykupowi na określony dzień wraz z odsetkami - nie ma regularnych spłat jak przy kredycie, ale trzeba zgromadzić środki na wykup obligacji. Przy emisji obligacji, emitent nie podlega takiej kontroli jak przy kredycie. Problem z emisją polega na znalezieniu nabywcy na obligacje. Jeżeli nie ma nabywcy robi się underwriting - robiony przez banki lub instytucje finansowe, które zobowiązują się do wykupienia, niewykupionych obligacji na określonych warunkach.

Bezzwrotne finansowanie się gmin polega na korzystaniu z funduszy pomocniczych - środki udzielane przez międzynarodowe organizacje (Unia Europejska, Bank Światowy) na pokrycie kosztów inwestycji związanych z infrastrukturą techniczną i społeczną. Mamy trzy fundusze: PHARE, ISPA, SAPARD. Środki nie są udostępniane przy rozpoczynaniu inwestycji, lecz pełnią najczęściej rolę refundacji inwestycji.

WYKŁAD 8 - 29.11.2001

TEMAT: Rola rynku ubezpieczeń.

Sektor ubezpieczeniowy jest jednym z najbardziej rentownych sektorów. Ubezpieczenia wiążą się z nieszczęściami. Ubezpieczenia pełnią dwie role:

odszkodowawczą (rekompensacyjną) - forma zadośćuczynienia za utratę zdrowia, mienia itd.

prewencyjna (zapobiegawcza) - zabezpieczenie się przeciwko skutkom niebezpieczeństwa

Strumienie ubezpieczeń są częściowo zwrotne. Pieniądze pochodzące ze składek są inwestowane przez towarzystwa ubezpieczeniowe. Stoją one przed dużym ryzykiem niewypłacalności. Przed tym ryzykiem ubezpieczają się corocznie w innych towarzystwach (reasekuracja). Stawki reasekuracyjne zależą od wielkości kapitałów własnych towarzystwa. Wyróżniamy reasekurację czynną (przyjęcie ubezpieczenia innego towarzystwa) i bierną (ubezpieczenie się danego towarzystwa w innym towarzystwie).

Dochody towarzystw ubezpieczeniowych:

wpływy ze składek ubezpieczeniowych

wpływy ze składek reasekuracyjnych

wpływy z tytułu odsetek

odszkodowania z tytułu reasekuracji biernej

Wydatki towarzystw ubezpieczeniowych

odszkodowania płacone osobom ubezpieczonym

opłaty za reasekurację bierną

koszty utrzymywania towarzystw ubezpieczeniowych

Rodzaje ubezpieczeń:

na życie

pozostałe

Jeżeli towarzystwo prowadzi ubezpieczenia na życie to nie może prowadzić żadnych innych.

obowiązkowe - powstaje obowiązek ubezpieczenia z mocy prawa

dobrowolne - zależą od woli ubezpieczającego się

Do podstawowych grup ubezpieczeń możemy zaliczyć:

obowiązkowe

osobowe

majątkowe

finansowe

na życie

W Polsce występują 2 rodzaje ubezpieczeń:

obowiązkowe:

ubezpieczenie od działalności cywilnej dla posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów

ubezpieczenie działalności cywilnej z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego

osobowe: - zapewnienie osobie ubezpieczonej lub osobom przez nią wskazanymi otrzymania jednorazowych lub pojedynczych świadczeń w przypadku śmierci, utraty zdrowia, kalectwa, utraty zdolności do pracy.

ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków (NW)

ubezpieczenie międzynarodowych kosztów leczenia

ubezpieczenie dziennego zasiłku szpitalnego

majątkowe - mają na celu kompensatę skutków zdarzeń losowych takich jak: gradobicie, pożar, zalanie, kradzież, rozbój, włamanie, a także ochrona przed następstwami majątkowymi wyrządzenia szkody samemu sobie lub osobom trzecim

ubezpieczenie od ognia

ubezpieczenie mieszkań

ubezpieczenie transportowe

ubezpieczenie mienia od kradzieży

ubezpieczenie od ryzyka utraty zysku - biznes-interruption - najdroższe

ubezpieczenia szczególne (nogi, palce, głos, itd.)

finansowe - różnego rodzaju gwarancje

gwarancja ubezpieczeniowa (kredytowa)

gwarancja zapłaty wadium

gwarancja zwrotu zaliczki (zaliczka podlega zwrotowi, a zadatek nie)

gwarancja dobrego wykonania kontraktu

gwarancja dobrego działania

Gwarancja - polisa określona czasowo i kwotowo. Towarzystwo zobowiązuje się do zapłaty określonej kwoty w przypadku nie wywiązania się danej osoby z umowy. Gwarancje dotyczą konkretnego kontraktu. Za wystawienie gwarancji płaci się prowizję uzależnioną od kwoty kontraktu.

na życie:

grupowe ubezpieczenie pracownicze

ubezpieczenie o charakterze kapitałowym

ubezpieczenie rentowo - emerytalne

WYKŁAD 9 - 13.12.2001

TEMAT: Finanse podmiotów gospodarczych.

Aby prowadzić działalność gospodarczą trzeba mieć kapitał własny. Kapitał ten przeznaczony jest na:

zakup środków trwałych

zakup środków obrotowych (np. materiały, energia)

Kapitał własny nie zawsze ma taką samą wielkość. Zależy ona od:

planowanych rozmiarów działalności przedsiębiorstwa

specyfiki działalności (charakteru działalności)

przepisów prawnych

zakresu działania, czyli tego, na jakim rynku dany podmiot pracuje

Funkcje kapitału:

finansująca majątek

gwarancyjna (im większy kapitał, tym większe gwarancje wypłacalności)

zaufania (im większy kapitał, tym większe zaufanie)

prestiżowa

sterowania - zarządzania procesami zachodzącymi w podmiotach gospodarczych

reprezentacyjna

Podmioty gospodarcze:

w zależności od formy prawnej:

państwowe

prywatne

w zależności od roli, jaką pełnią w życiu:

społeczne

publiczne

komercyjne - ich celem jest maksymalizacja zysku

w zależności od zakresu oddziaływania:

lokalne

regionalne

krajowe

zagraniczne (międzynarodowe)

w zależności od źródła pochodzenia kapitału:

krajowe (kapitał krajowy)

zagraniczne (kapitał jednego wybranego kraju)

międzynarodowe

Kapitał mają różne nazwy:

w przedsiębiorstwach państwowych:

Fundusz założycielski - odzwierciedla wkład Skarbu Państwa danego przedsiębiorstwa

Fundusz przedsiębiorstwa - to fundusz, który powstaje w wyniku działalności przedsiębiorstwa i tworzony jest z odpisów z zysku

Fundusz rewaluacji środków trwałych - powstaje w wyniku okresowej, narzuconej odgórnie rewaluacji środków trwałych

jednoosobowe spółki Skarbu Państwa - przedsiębiorstwa handlowe, skomercjalizowane: kapitał akcyjny - fundusz założycielski

spółdzielnie:

Fundusz udziałowy - tworzą go członkowie spółdzielni

Fundusz zasobowy - tworzony z nadwyżek wypracowanych przez spółdzielnie w ciągu roku, z wpisowego członków spółdzielni, ze środków rekrutowanych zobowiązań

spółki:

Spółka Akcyjna - kapitał tworzony jest przez emisję akcji (papier właścicielski); akcje zwykłe - 1 głos, akcje uprzywilejowane - do 5 głosów, umowa w formie pisemnej

Kapitał wyjściowy - to kapitał akcyjny, który jest wpisywany do umowy spółki i rejestru handlowego. Wysokość kapitału nie ulega zmianom.

Kapitał zapasowy - tworzony z odpisów z zysku, tworzy się go do określonej proporcji, straty są pokrywane z funduszu

Kapitał rezerwowy - tworzony z odpisów z zysku, straty są pokrywane z funduszu

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

- Kapitał zakładowy (założycielski, udziałowy) - min 50 000 zł. Umowa jest sporządzana na piśmie, wpis do rejestru handlowego, posiada osobowość prawną, odpowiedzialność wspólników jest ograniczona do wysokości kapitału

Kapitał zapasowy

Kapitał rezerwowy

Spółka cywilna - nie posiada osobowości prawnej i nie wymaga umowy pisemnej, nie podlega wpisowi do rejestru, wspólnicy odpowiadają całym swoim majątkiem.

WYKŁAD 10 - 10.01.2002

Kapitał potrzebny do rozpoczęcia działalności:

stały - na pozyskanie środków trwałych, nieruchomości, gruntów (środków produkcji)

ponoszony na pozyskiwanie surowców, półfabrykatów, materiałów. Wielkość ta powinna wynikać z kosztów i powinna wystarczyć na 1-1,5 cyklu produkcyjnego

Cykl produkcyjny:

Istota działalności polega na tym, aby wektor 1 był większy od 2. Każda wypracowana nadwyżka jest angażowana w proces produkcyjny. Suma nadwyżek na koniec roku daje nam zysk. Działalność bieżąca powinna być odpowiednio planowana i odpowiednio finansowana.

ZAPASY, PRODYKTY GOTOWE - powinno ich być tyle, by nie brakowało ich do produkcji, powinny być na minimalnym (wystarczającym) poziomie, by nie zamrażać środków i nie ponosić kosztów magazynowania (zabezpieczenie, ogrzewanie, wilgotność itd.)

- technika zarządzania zapasami JIT - JUST IN TIME - praktycznie nie ma magazynowaia, wymaga to odpowiedniej logistyki i monitoringu, stosowany głównie w dziedzinie produkcyjnej, należy zabiegać, by zapasy upłynniały się jak najszybciej, żeby odbiorcy odbierali je osobiście.

NALEŻNOŚCI - planowane, monitorowane, powinniśmy mieć jak najniższe należności, jednak jest to utrudnione, gdyż możemy stracić klientów

ŚRODKI PIENIĘŻNE - powinny być jak najniższe, planowane, operatywne (bieżące) - sporządza się preliminarz gotówkowy dla racjonalnego gospodarowania środkami pieniężnymi. Określone są planowane kwoty wpłat i wypłat w określonych okresach objętych badaniem. Wykonanie plany musi być monitorowane i korygowane.

Finansowanie działalności bieżącej:

z wypracowanych nadwyżek

z części kapitału własnego

z kredytów obrotowych (do 1 roku)

limit w rachunku bieżącym

kredyty w odrębnym rachunku kredytowym ( na uzupełnienie zapasów, na spłatę zobowiązań, linia kredytowa - przyznawana na opłacenie powtarzalnych dostaw określonych towarów lub usług, korzystna, bo nie trzeba uruchamiać procedury otrzymywania kredytu; kredyt sezonowy - związany z sezonowością spłaty kredytu np. kredyt związany z rolnictwem i przetwórstwem rolnym, kredyt studencki)

specyficzne pożyczki, które noszą zwyczajową nazwę kredytów kupieckich:

kredyt dostawcy - przedłużenie terminu zapłaty, może być udzielony rabat w terminie przed ustalonym lub kwota będzie wyższa

kredyt odbiorcy - przedpłaty, zaliczki. Istnieją, bo: zabezpieczenie, że odbiorca odbierze dany towar i jeśli chcemy przyspieszyć obrót, zasilamy producenta finansowo

finansowanie się zobowiązaniami handlowymi

factoring - skupowanie faktur przez wyspecjalizowane firmy, które pobierają prowizje

właściwy - w momencie kupna wierzytelności faktor przejmuje ryzyko ściągania należności

niewłaściwy - z regresem do sprzedającego fakturę

WYKŁAD 11 - 17.01.2002

TEMAT: Inwestycje.

Inwestycje - nakłady pieniężne poniesione w celu stworzenia, powiększenia, odtworzenia lub modernizacji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych (odtworzenie remonty kapitalne); Inwestycje finansowe - zakup papierów wartościowych lokowanych nadwyżek.

Planowanie inwestycji (materialnych); rodzaj, wielkość, termin realizacji, przydatność, źródła finansowania (koszty).

Cele inwestycji:

powiększenie zysku

zmniejszenie kosztów zwiększenie nadwyżki

zwiększenie skali produkcji

zwiększenie wydajności

polepszenie jakości (konkurencja)

polepszenie pozycji na rynku

wprowadzenie nowych produktów

zmiana profili działalności (konwersacja działalności)

poprawa warunków pracy

poprawa bezpieczeństwa

Wyróżniamy 5 faz inwestycji:

Faza planowania: jest to pierwsza i najważniejsza faza, ale powinna trwać przez cały czas procesu inwestycyjnego, ponieważ zmieniają się uwarunkowania. Zaczyna się od uzmysłowienia sobie potrzeby inwestycji. Planowanie rodzaju, wielkości, parametrów, lokalizacji, uzyskiwanie niezbędnych pozwoleń, szukanie źródeł finansowania inwestycji, zbadanie efektywności planowanego przedsięwzięcia rachunek prognostyczny (NPV, IRR).

IRR - taki procent, przy którym koszty i wpływy osiągają próg rentowności. Jeżeli IRR=10%, to inwestycja zwróci się za 10 lat, bo rocznie zwraca się 10%.

Faza projektowania: projekt techniczny, projekt technologiczny, badania geologiczne, demograficzne.

Faza realizacji inwestycji.

Faza rozruchu: rozpoczyna z momentem oddania projektu do realizacji i trwa do momentu eksploatacji.

Faza osiągania docelowych zdolności (zaplanowanych).

Źródła finansowania inwestycji:

kapitał własny

z wypracowanego zysku, który zostanie podzielony przez właścicieli na zwiększenie kapitałów

nowe udziały, wspólnicy, akcje

sprzedaż środków trwałych

amortyzacja

emisja obligacji

zaciąganie kredytów - średnio i długoterminowych

kredyt wyposażeniowy dostawcy

fundusze pomocowe (PHARE, SAPARD, ISPA)

dotacje i subwencje

leasing

franchising

Dzierżawa - nie ma przejęcia rzeczy na własność, umowa na dłuższe okresy, często kilkuletnie. Dzierżawca ma prawo do korzystania z rzeczy za opłatą dzierżawczą z uzyskiwania pożytku z danej rzeczy. Dzierżawca ponosi odpowiedzialność za utrzymanie danej rzeczy - koszty użytkowania (gospodarstwo rolne).

Najem - prawo do korzystania z danej rzeczy za opłaty. Wynajmujący ma obowiązek ponoszenia kosztów użytkowania (pokój w hotelu).

Sprzedaż na raty - po pierwszej racie jesteśmy właścicielami rzeczy (część własności).

Leasing - wszystko razem. Nie ma prawa własności, korzystanie z rzeczy i korzystanie z pożytków. Na opłatę leasingową składa się: część wartości i marża = koszty + zysk. Leasingobiorcy przysługuje prawo zakupu środka trwałego po zakończeniu umowy leasingowej. Wyróżniamy następujące rodzaje leasingu:

finansowy - zawierany na okres życia dobra

operacyjny - na okres krótszy i środek trwały przekazywany jest kilka razy w trakcie swojego życia

bezpośredni - zawierany między leasingobiorcą a leasingodawcą

pośredni - występują trzy podmioty spółka leasingowa ( instytucja finansowa, która wychodzi do transakcji w momencie jej finalizowania)

Wady i zalety leasingu:

- droższy niż kredyt

- nie mamy prawa własności

+ opłata leasingowa obciąża koszty działalności i pomniejszona jest podstawa do opodatkowania

+ możemy korzystać ze środka trwałego

+ nie mamy problemu ze sprzedażą środka trwałego

+ łatwiej jest uniknąć zużycia moralnego maszyn i urządzeń

+ nie blokuje nam dostępu do innych kredytów

+ w przypadku leasingu z importu w momencie przywozu cło jest zawieszone

+ możemy dostosować optymalny układ parametrów urządzeń

Franchising - prawo do korzystania ze znaku towarowego i technologii (sprawdzonej) innej firmy. Prawo do korzystania z marki - zmniejszenie wydatków na reklamę. Opłaty są wstępne i miesięczne - jest to ustalony procent od obrotów.

Wady franchisingu:

- ograniczona samodzielność

- podlegamy kontroli

- nie możemy zmieniać działalności

WYKŁAD 12 - 24.01.2002

Biznes plan - sporządza się zawsze, gdy są inwestycje, na własny lub zewnętrzny użytek. Sporządzamy do oceny efektywności inwestycji i gdy poszukujemy kapitału do sfinansowania inwestycji. Biznes plan ma pełnić rolę zachęty, przewodnika. Każdy prospekt emisyjny jest biznes planem (sprzedaż akcji, pozyskanie kapitału). Jest sporządzany przez: organizatora inwestycji lub osobę z zewnątrz (konsultanci). Druga forma może być lepsza, gdyż konsultanci posiadają większe kwalifikacje i doświadczenie, świeże, obiektywne spojrzenie. Jednak jest on drogi i osoba z zewnątrz może nie wyczuć specyfiki przedsięwzięcia. Biznes plan powinien być sporządzony na drodze współpracy.

Żeby przedstawić efektywność przedsięwzięcia należy:

ocenić sytuację bieżącą

przedstawić, na czym ma polegać przedsięwzięcie inwestycyjne

oszacować koszty

opracować harmonogram realizacji

ocenić czy przedsięwzięci będzie efektywne

odpowiedzieć na pytania:

Gdzie jesteśmy?

Dokąd zmierzamy?

Jak chcemy się tam dostać?

Czy będziemy zadowoleni?

Typowy biznes plan zawiera:

streszczenie - czego dotyczy, ile kosztuje, jak długo będzie realizowane, wskaźnik efektywności inwestycji, mocne strony i ryzyko związane z projektem

rys historyczny (pomaga w biznes planie - korzystny), działania firmy, projektu inwestycyjnego

opis przedsięwzięcia - należy skupić się na poziomie nowoczesności przedsięwzięcia, nie powinno jednak być za nowe przedsięwzięcia nowatorskie wiążą się z dużym ryzykiem

charakterystyka personelu i osób zarządzających:

- z punktu widzenia siły roboczej zatrudnionej do realizacji projektu

- z punktu widzenia kierownictwa - mają przedstawić krótki życiorys zawodowy

opis rynków i działalności marketingowej

opis zasobów technicznych i technologicznych

planowane źródła finansowania inwestycji

harmonogram realizacji inwestycji

programy finansowe

ocena korzyści i ryzyka inwestycji

załączniki

WYKŁAD 13 - 19.02.2002 Bankowość

Zakres tematyczny:

charakterystyka światowego i krajowego systemy bankowego

przedmiot działania banków

zarządzanie aktywami i pasywami banków

ryzyko bankowe

operacje bankowe, krajowe i zagraniczne

kredytowanie, polityka kredytowania, cena kredytu, ryzyko kredytowe, ocena zdolności kredytowej, zabezpieczenie kredytu

postępowanie banku w przypadku nieściągalnych kredytów

Literatura:

Dobrosiewicz - Podstawy bankowości

Krzyżkiewicz - Podręcznik do nauki bankowości

Brzozowska - Banki i ich działalność

Jaworski, Krzyżkiewicz, Kosiński - Banki, rynek, operacje, polityka

pod red. Jaworskiego - Współczesny bank

Bank - instytucja zajmująca się pośrednictwem w obrocie pieniędzmi i na tym zarabia.

Czynności bankowe:

marża - różnica pomiędzy odsetkami od kredytów, a odsetkami od lokat - jest to część przychodów banku

prowizje (wyrażone w %) i opłaty

prowadzenie rachunków bankowych (złotowych i dewizowych), przeprowadzanie rozliczeń na rachunkach, przeprowadza operacje

udziela informacji

papiery wartościowe - akcje i obligacje

udzielanie gwarancji

może prowadzić doradztwo

usługi depozytowe (dokumenty, kosztowności)

udostępnianie skrytek sejfowych

wymiana walut

wystawianie potwierdzeń o stanie rachunku

wydawanie, obsługa kart kredytowych

prowadzenie specjalnych rozliczeń (książeczki mieszkaniowe)

zlecenia stałe w imieniu klienta

sponsorowanie imprez

akredytywa - zabezpieczenie w transakcjach zagranicznych

dyskontowanie weksli

usługi factoringowe

usługi leasingowe

ubezpieczenia

usługi maklerskie - zlecenia klientów

usługi w zakresie doradztwa inwestycyjnego - emisja obligacji dla klientów

przeprowadzanie rozliczeń elektronicznych - e-banking

homebanking

usługi telefoniczne

usługi sms-owe, wap-owe

inkaso nocne (utargi wrzucane w oznakowanej kopercie do skarbca banku przez otwór w ścianie banku), inkaso samochodowe (inkasent odbiera pieniądze od klienta i przekazuje do banku)

Usługi bankowe można podzielić na:

- czynne (bank - wierzyciel, klient - dłużnik)

- bierne ( bank - dłużnik, klient - wierzyciel)

- pośredniczące (głównie usługi rozliczeniowe polegające na wykonywaniu zleceń klientów)

Rodzaje rachunków:

dla klientów indywidualnych

złotowe

dewizowe

- oszczędnościowe (tylko do przechowywania oszczędności - wpłaty i wypłaty)

- oszczędnościowo-rozliczeniowe (rozliczenia bezgotówkowe) W ROR bank może przyznać debet (możliwość przekroczenia salda rachunku bez karnych sankcji), przyznawany do określonej kwoty i na określony czas. Po upływie umowa może być przedłużona na tych samych warunkach, lub zmienionych.

- lokat terminowych (środki muszą być przechowywane przez określony czas)

dla podmiotów gospodarczych

złotowe

dewizowe

- bieżące - przechodzą operacje związane z działalnością bieżącą. Może być przyznany limit w rachunku bieżącym (kredyt), przyznawany do określonej kwoty. Może być odnawialny albo do wyczerpania się określonej kwoty.

- pomocnicze - w tym samym banku w innym oddziale, w innym banku, służący do przeprowadzania ściśle określonych rozliczeń

- lokat terminowych

Rachunki dewizowe:

A - otwierane dla rezydentów (dla Polaków w walutach obcych)

C - otwierane dla osób zagranicznych, które mogą przechowywać środki na rachunku, ale rozliczenia muszą być zgodne z prawem dewizowym

Maksymalizacja wartości firmy (mierniki): zysk, marka, prestiż, pozycja rynkowa, pracownicy, kultura firmy.

1

PAŃSTWO

BANKI

i instytucje finansowe

GOSPODARSTWA DOMOWE

PODMIOTY GOSPODARCZE

podatki

zasiłki, renty i emerytury

dotacje, subwencje

konsumpcja towarów i usług

płace

zakup akcji przez gospodarstwa domowe

podatki

obligacje gospodarstw domowych

płace sfery budżetowej

kredyty

inwestycje nadwyżki zysku

zakup akcji podmiot. gospod. przez banki

pożyczki, kredyty

oszczędności

lokowanie nadwyżek budżetowych

kredyty

podatki

inwestycje zysków banku w obligacje i bony skarbowe

System finansowy państwa

ogół instytucji, zasad i norm prawnych regulujących obieg pieniądza w państwie.

Zasady

1. podporządkowania finansów rozrachunkowi gospodarczemu - naczelna zasada gospodarki rynkowej, działalność prowadzona samodzielne, na własny rachunek, na własną odpowiedzialność, a celem jest maksymalizacja zysku (zasada 3xS)

2. planowości finansowej - procesy finansowe powinny być planowane, nie powinny się odbywać żywiołowo, należy przewidzieć wielkość strumieni wpływów i wypływów

3. wyodrębnienia funduszy - fundusze specjalne (ZFŚS) przeznaczone na finansowanie działalności niezwiązanej z działalnością produkcyjną

4. rozgraniczenia źródeł finansowania - działalność podmiotów gospodarczych możemy podzielić na:

• działalność bieżącą, produkcyjną, wytwórczą

• działalność rozwojową (inwestycyjną)

5) uczestniczenia w obrocie bezgotówkowym - rozliczenia pieniężne związane z rozliczeniem transakcji powinny być dokonywane w drodze rozliczeń bankowych

Normy prawne

rozliczanie poszczególnych dziedzin działalności finansowej w odniesieniu do przyjętych zasad

Instytucje

jednostki organizacyjne zajmujące się wyłącznie gospodarką finansową

Konstrukcje ekonomiczno-prawne wykorzystywane jako tworzywo do budowania norm prawa finansowego

Budżet państwa

Budżet centralny

Budżety terenowe

Budżety wojewódzkie

Budżety powiatowe

Budżety gmin

Środki pieniężne

Zapasy

Należności

Wyroby gotowe

100 110 123

110 123

---