Funkcja alokacyjna - alokacja zasobów stanowi tradycyjną funkcję polityki budżetowej. Gromadzenie dochodów i dokonywanie wydatków przez państwo jest równoznaczne z dokonywaniem zmian wytwarzanego produktu społecznego. Najbardziej ogólną płaszczyzną alokacji budżetowej jest kształtowanie podziału czynników wytwórczych między sektor prywatny a sektor publiczny. W sektorze publicznym proces alokacji następuje przez bezpośrednie określenie wielkości środków przeznaczonych na określone zadania, w sektorze prywatnym zaś oddziaływanie na alokację środków dokonuje się pośrednio, przez korygowanie cen dóbr, usług i czynników produkcji za pomocą podatków i dotacji (subsydiów).
Funkcja stabilizacyjna-polega na podejmowaniu przez państwo działań stabilizujących gospodarkę przez realizację głównie takich celów, jak: osiągnięcie i utrzymanie w dłuższym okresie wysokiego tempa wzrostu gospodarczego, wyeliminowanie lub przynajmniej ograniczenie do minimum inflacji i bezrobocia, zmniejszenie amplitudy wahań poziomu aktywności gospodarczej(koniunkturalnych) oraz możliwie najlepsze wykorzystanie rzeczowych czynników produkcji.
Instrumenty tej funkcji możemy podzielić na:
bezpośrednie-administracyjny nakaz ograniczenia jakiejś produkcji lub przeniesienia jej w inne miejsce, norma zanieczyszczenia powietrza, zakaz odprowadzania ścieków do danego zbiornika wodnego lub rzeki, minimalna stawka płac, kontyngent importu danego produktu
pośrednie-obniżenie lub podwyższenie przez bank centralny stopy redyskontowej(stopy kredytu zaciąganej w banku centralnym), zmiana stopy opodatkowania dochodów, zmiana kursu walut
Funkcja redystrubucyjna -polega przede wszystkim na działaniach zmierzających do niwelowania zbyt dużych, nie akceptowanych społecznie różnic dochodowych i majątkowych oraz pomocy ludziom starym, upośledzonym i chorym, którzy nie są w stanie radzić sobie samym. Głównymi instrumentami funkcji są: system podatkowy, wydatki budżetowe, składki na ubezpieczenie społeczne oraz systemy różnego typu opłat i cen.
METODY OBLICZANIA PKB- jak liczy się PKB: metoda sumowania produktów - która polega na sumowaniu produktów i usług wytworzonych w danej gospodarce w ciągu roku. W praktyce obliczeniami tymi zajmują się specjalnie do tych celów powołane instytucje statystyczne (w Polsce Główny Urząd Statystyczny i Wojewódzkie Urzędy Statystyczne). 2 zasady sumowania wartości tzw. dóbr finalnych, druga-sumowanie wartości dodanej. metoda sumowania dochodów - polega na dodawaniu dochodów czynników produkcji składających się z: płac, renty, procenty i zysk powstających w procesie wytwarzania produktów i usług w danym roku. metoda sumowania wydatków - polega na sumowaniu wydatków na dobra finalne wytworzone przez przedsiębiorstwa krajowe. Wydatki te obejmują: wydatki na dobra konsumpcyjne czyli produkty i usługi wytw. w kraju, wydatki na krajowe dobra inwestycyjne, wydatki rządowe, wydatki zagranicy na krajowe dobra eksportowe.
Hipoteza dochodu absolutnego Keynesa Zgodnie z tą hipotezą, wielkość wydatków konsumpcyjnych zależy od poziomu bieżących dochodów uzyskiwanych przez gospodarstwa domowe, przy czym gdy dochody te wzrastają, wydatki konsumpcyjne też wzrastają, ale ich udział w dochodzie jest w miarę wzrostu dochodów coraz mniejszy.
Związek między wydatkami konsumpcyjnymi a bieżącymi dochodami określa się mianem funkcji konsumpcji. W skali makroekonomicznej funkcja konsumpcji pokazuje poziom zamierzonych łącznych wydatków konsumpcyjnych przy różnych poziomach dochodu narodowego. Jeżeli człowiek zaspokaja swoje podstawowe potrzeby, to wzrost dochodu spowoduje zwiększenie oszczędności, a nie wydatków na konsumpcję. Wskutek tego, gdy dochody wzrastają, można spodziewać się wzrostu oszczędności, a gdy dochody spadają, można spodziewać się zmniejszenia oszczędności. W teorii Keynesa oszczędności zależą od dochodu. W miarę jego wzrostu rośnie stopa oszczędności, a spadają wydatki konsumpcyjne. Keynes przedstawia również następujące motywy oszczędzania: ostrożności, przezorności, wykorzystywania wyższej stopy procentowej, zwiększenia dobrobytu, niezależności, przedsiębiorczości, spadku oraz skąpstwa .
Model wzrostu Solowa (także model Solowa-Swana) - to prosty makroekonomiczny egzogeniczny model wzrostu, posługujący się funkcją produkcji uzależniającą wielkość produkcji od ilości zużywanych czynników produkcji (pracy, kapitału i stanu technologii). Wykorzystywaną funkcją może być np. funkcja Cobba-Douglasa lub funkcja produkcji CES.
Według założeń modelu Roberta Solowa i Trevora Swana coraz większa ilość kapitału, jaka przypada na pojedynczego pracownika, wywołuje coraz mniejszy przyrost przypadającej na niego porcji produkcji. Funkcję tę możemy zapisać następująco: y = A * f(k), gdzie: y-wielkość produkcji na zatrudnionego pracownika,
A-stała wartość, która oznacza wzrost produkcyjności pracy jaki został spowodowany zmianami technologii,
k-kapitał rzeczowy przypadający na pojedynczego zatrudnionego.
Funkcja f, opisująca wielkość produkcji, powinna mieć dodatnią pierwszą pochodną i ujemną drugą pochodną, by odzwierciedlić dodatni produkt krańcowy kapitału i malejące przychody z kapitału. Z powyższego wzoru wynika, że na zmianę wielkości produkcji mają wpływ kapitał i postęp techniczny. Przy założeniu stałości nakładów kapitałowych, wzrost produkcji następuje w wyniku zmian technologicznych. Ponieważ funkcja f rośnie wraz ze wzrostem k, mamy dodatnią zależność pomiędzy produktem a kapitałem na jednego zatrudnionego.
Solow poszukuje takiej ilości kapitału przypadającego na jednego zatrudnionego, w której gospodarka osiąga stan równowagi. Praca i kapitał będą rosły w tym samym stopniu, co spowoduje stabilny wzrost gospodarczy i ograniczy efekty prawa malejących przychodów.
Cykl koniunkturalny - zjawisko występowania w gospodarce wahań różnych mierników ekonomicznych charakteryzujących poziom koniunktury, wokół rosnącego trendu wzrostu gospodarczego, analizowanego w długim okresie
Faza kryzysu :rośnie: bezrobocie maleją: produkcja, zatrudnienie, inwestycje, popyt, ceny Faza depresji : koniec spadku, ww. wielkości pozostają na niskim poziomie Faza ożywienia : rosną: produkcja, zatrudnienie, inwestycje, popyt, ceny ; maleje: bezrobocie Faza rozkwitu :koniec wzrostu, ww. wielkości utrzymują się na wysokim poziomie
W cyklu współczesnym wyróżnia się dwie fazy: ożywienie (ang. Expansion) i recesję (Contraction). Krótkie (cykle Kitchina), trwające 2-4 lata, związane ze zmianami zapasów, cen hurtowych, jak również z rozliczaniem operacji bankowych
Średnie, Cykle Juglara, trwające 8-10 lat, związane ze zmianami wydatków inwestycyjnych, Produktu Narodowego Brutto, inflacją i bezrobociem Cykle Kuznetsa, trwające od 15-23 lat, związane z akumulacją czynników wytwórczych w długim okresie (inwestycje, budownictwo, migracje) Długie (cykle Kondratiewa), trwające 40-60 lat, związane z odkryciami lub ważnymi innowacjami technicznymi oraz procesem ich rozprzestrzeniania się (elektryczność, silnik parowy, koleje, komputery, internet)
Kombinacja krzywej IS krzywa IS jest zbiorem takich kombinacji stopy proc. r i dochodu narodowego Y, przy których rynek dóbr i usług znajduje się w stanie równowagi. W przypadku tego modelu ozn. dodatkowo równowagę inwestycji powiększonych o wydatki rządowe i oszczędności powiększone o podatki.
Dochód permanentny- średnia ważona poziomu dochodów z ostatnich lat oraz oczekiwanego dochodu przyszłego. Jest to pewien przeciętny dochód jaki konsument obserwuje, przeciętny dochód ludzi w długim okresie.
Aktywna polityka monetarna jest oparta na doktrynalnych źródłach szkół interwencjonistycznych, wywodzących się z nurtu keynesowskiego. Jest ona realizowana za pomocą dyskrecjonalnych narzędzi oddziaływania na rynek pieniężny. W celu pobudzenia popytu stosuje się nie tylko interwencję obejmującą mechanizmy rynkowe (np. poprzez manipulowanie stopą procentową czy kursem walutowym), ale także instrumenty selektywne, jak np. kredyty preferencyjne czy różnego rodzaju restrykcje kredytowe. Aktywna polityka pieniężna przejawia się także w dużej liczbie operacji na otwartym rynku, służących sfinansowaniu kosztów projektów rządowych. Należy jednak podkreślić, że głównym narzędziem takiej polityki jest stopa procentowa.
POPYT NA PIENIĄDZ zależy od poziomu cen, produktu realnego i stopy procentowej. Funkcja popytu na pieniądz mierzy relacje między popytem na pieniądz w kategoriach realnych a produktem realnym, realną stopą procentową i oczekiwaną inflacją. Motywy trzymania pieniądza:• Transakcyjny - posiadanie pieniędzy oszczędza nasz czas i wysiłek związany z przeprowadzaniem transakcji,• Przezornościowy - pieniądze służą pokryciu niespodziewanych, niemożliwych do przewidzenia wydatków,• Spekulacyjny (portfelowy) - dywersyfikacja portfela inwestycyjnego w celu zmniejszenia ryzyka straty
PODAŻ PIENIĄDZA - ilość pieniądza w obiegu powiększona o depozyty na czekowych rachunkach bankowych. Metody wpływania na podaż pieniądza przez bank centralny: a) w celu zwiększenia podaży: - obniżenie stopy redyskontowej celem zwiększenia pożyczek dla banków komercyjnych, - zakup rządowych papierów wartościowych na otwartym rynku; - obniżenie poziomu rezerw obowiązkowych; b) w celu zmniejszenia podaży:- podwyższenie stopy redyskontowej celem zmniejszenia pożyczek dla banków komercyjnych;- sprzedaż posiadanych rządowych papierów wartościowych;- podwyższenie poziomu rezerw obowiązkowych.
BEZROBOCIE jest zjawiskiem społecznym polegającym na tym, że część ludzi zdolnych do pracy i deklarujących chęć jej podjęcia nie znajduje faktycznego zatrudnienia z różnych powodów. RODZAJE BEZROBOCIA: 1. Bezrobocie frykcyjne - jest rezultatem ruchu zatrudnionych na rynku pracy; ludzie zmieniają zawód, pracę, przenoszą się do innej miejscowości i pozostają krótko na rynku pracy. To bezrobocie występuje w każdej gospodarce, także w warunkach pełnego zatrudnienia. Jest ono korzystne dla gospodarki, gdyż umożliwia znalezienie w krótkim czasie pracowników.
2. Bezrobocie koniunkturalne lub recesyjne - pojawia się wówczas, gdy następuje spadek popytu, produkcji i aktywności gospodarczej. 3. Bezrobocie strukturalne - wynika z nieaktywności struktury podaży siły roboczej i popytu na nią na rynku pracy. Wynikać może ono z szybkich zmian strukturalnych zachodzących w gospodarce, za którymi nie nadąża szkolnictwo zawodowe i ogólne. Bezrobocie strukturalne występuje także wówczas, gdy zasoby kapitałowe są niewystarczalne dla zatrudnienia zasobów pracy.4. Bezrobocie technologiczne - wynika z postępu technicznego automatyzacji i mechanizacji procesów wytwórczych, które mają charakter praco-oszczędny. Pojawia się ono, gdy tempo wzrostu gospodarczego jest niskie, a inwestycje mają charakter modernizacyjny, prowadzą do wzrostu i unowocześnienia produkcji przy spadku zatrudnienia. 5. Bezrobocie sezonowe - jest efektem wahań aktywności gospodarczej w różnych porach roku, spowodowanych zmianą warunków klimatycznych. PRZYCZYNY BEZROBOCIA: Przyczyną dużego wzrostu bezrobocia stała się recesja ekonomiczna, a także wprowadzenie nowych technologii oszczędzającej pracę ludzką, niedostosowanie kwalifikacji osób poszukujących pracy do tych technologii, restrukturyzacja przemysłu, zmiany w organizacji pracy. Obecnie w procesach produkcji większość stanowisk pracy zastępowana jest przez pracę komputerów i maszyn. W związku z tym liczba miejsc pracy została znacznie ograniczona. Za główną przyczynę bezrobocia w Polsce uważa się nałożenie nowych stosunków rynkowych na starą strukturę gospodarczą i rządzącą w niej mechanizacji. Przyczynami bezrobocia są również, ograniczenie produkcji, likwidacja niektórych gałęzi przemysłu, trudności mieszkaniowe, przenoszenie zakładów do innego regionu, itp.
EKSPANSYWNA POLITYKA MONETARNA. Polityka ekspansywna zwana inaczej „miękką” lub „taniego pieniądza” polega na zwiększaniu podaży pieniądza przez B.C. co można osiągnąć przez:a) obniżenie stopy procentowej (dyskontowej) i wskaźnika rezerw obowiązkowych, oraz b) zakup na otwartym rynku kapitałowym papierów wartościowych emitowanych przez rząd.
Działania te prowadzą do zwiększenia popytu globalnego, a w konsekwencji do wzrostu inwestycji i zatrudnienia oraz do poprawy koniunktury gospodarki narodowej. Ten rodzaj polityki jest szczególnie zalecany w okresach recesji, charakteryzującej się spadkiem tempa wzrostu gospodarczego oraz wzrostem bezrobocia. Służy ona stabilizowaniu gospodarki tzn. łagodzeniu w niej wahań koniunkturalnych, a w szczególności przeciwdziałaniu recesji w całym systemie gospodarczym bądź w wybranych sektorach. Eks.polityka monet. 1) powoduje wzrost dochodu narodowego i spadek stopy proc. 2) jest bardziej skuteczna gdy krzywa IS jest bardziej płaska, krzywa LM bardziej stroma.
Ekspansywna polityka fiskalna polega na obniżaniu podatków i zwiększaniu wydatków na konsumpcję i inwestycję lub finansowaniu deficytu budżetu państwa za pomocą długu publicznego, który powstaje przy sprzedaży obligacji skarbowych na rynku kapitałowym. Z deficytem budżetowym mamy do czynienia, gdy wydatki rządowe na cele konsumpcyjne i inwestycyjne są większe niż wpływy do budżetu z tytułu podatków. Wydatki mogą być większe dzięki temu, iż państwo angażuje czasowo wolne środki pieniężne w zwiększanie popytu globalnego oraz sprzedaje różnym instytucjom i obywatelom obligacje skarbowe. Eksp. Polityka fiskalna:1) powoduje wzrost dochodu narodowego i wzrost stopy podatkowej,2) jest bardziej skuteczna gdy krzywa IS jest bardziej stroma, krzywa LM jest bardziej płaska,3) w wyniku jej stosowania powstaje efekt wypchania.( Efekt wypychania polega na wypieraniu inwestycji prywatnych przez wydatki rządowe lub, innymi słowy, na tym, że miejsce inwestycji prywatnych w gospodarce zajmują wydatki rządowe. Wydatki rządowe mają zwykle charakter konsumpcyjny, a jeśli rząd wydaje pieniądze publiczne na inwestycje, są one często mniej efektywne niż inwestycje prywatne)
Restrykcyjna polityka fiskalna- działania mające na celu ograniczenie zagregowanego popytu, podwyższenie podatków, obniżenie wydatków, występuje gdy dane państwo walczy z inflacją. RESTRYKCYJNA POLITYKA MONETARNA zwana „twardą” lub polityka „drogiego pieniądza”. Zmierza ona do zmniejszenia podaży pieniądza lub tempa jego wzrostu poprzez:
- podwyższenie stopy procentowej i wskaźnika rezerw obowiązkowych, oraz
- sprzedaży obligacji rządowych, znajdujących się w posiadaniu B. C.
Ten rodzaj polityki opartej na koncepcjach monetarystycznych stosuje się w okresach napięć inflacyjnych i groźby załamania gospodarczego. Jej istota sprowadza się do dostosowywania wielkości podaży pieniądza do przyrostu PNB. Prowadzenie restrykcyjnej polityki monetarnej wywołuje, zwłaszcza w początkowym okresie, pewne negatywne skutki uboczne: spadek wzrostu gospodarczego, wzrost bezrobocia itp., które jednak znikają po zrównoważeniu rynku pieniężnego oraz pozostałych rynków cząstkowych
4. Model histerezy w bezrobociu-oznacza, że nie występuje jedna, unikalna wartość NSB/NAIRU, do której gospodarka miałaby zmierzać. Istnieje natomiast wiele stanów równowagi, których poziomy zależą od szoków, jakie oddziaływały na rzeczywiste zatrudnienie. Naturalna stopa bezrobocia- jest to stopa bezrobocia występująca wówczas, gdy rynek pracy jest w równowadze. To poziom odpowiadający stanowi „pełnego zatrudnienia”. Do naturalnego bezrobocia zaliczamy bezrobocie frykcyjne, strukturalne i klasyczne. Naturalna stopa bezrobocia ozn. tę część bezrobocia, która nie może zostać zlikwidowana jedynie przez zwiększenie popytu globalnego do poziomu zapewniającego pełne zatrudnienie.
Dochód bieżący (absolutny)- wg Johna Maynarda Keynesa konsumpcja zależy proporcjonalnie od dochodu. W najprostszych modelach funkcja konsumpcji jest funkcją liniową, której współczynnik kierunkowy równy jest krańcowej skłonności do konsumpcji, zaś wyraz wolny odpowiada konsumpcji autonomicznej.
Dochód permanentny- koncepcja sformułowana przez Miltona Friedmana, zgodnie z którą ludzie dążą do utrzymania względnie stałego poziomu konsumpcji i nieznacznie reagują na krótkookresowe zmiany dochodu. Podczas decyzji konsumpcyjnych kierują się natomiast dochodem permanentnym, tj. przewidywanym przeciętnym dochodem w trakcie trwania życia. Wahania dochodu przejściowego (tymczasowego) są niwelowane m.in. przez pożyczki lub wzrost oszczędności.
Dochód relatywny- wg Jamesa Duesenberry'ego konsumpcja jednostki zależy od wydatków konsumpcyjnych społeczności, do której należy. Jest wynikiem obserwacji realnych zachowań konsumentów, które wynikają z naśladowania innych ludzi, przyzwyczajenia się do osiąganego poziomu konsumpcji oraz chęci demonstrowania swojego poziomu życia. W efekcie konsument nie zmienia poziomu wydatków konsumpcyjnych równolegle do zmian dochodów, ale czyni to dopiero z konieczności, z możliwie dużym opóźnieniem. Zjawisko to nazywamy efektem rygla.
Hipoteza cyklu życia wg Modiglianiego i Endo( też Fridman)- jednostka nie kształtuje swojego poziomu i struktury konsumpcji wyłącznie na podstawie wielkości bieżących dochodów rozporządzalnych, lecz opiera się na średniej wielkości dochodu uzyskiwanego przez dłuższy, co najmniej kilkuletni okres.
Krzywa Phillipsa to w ekonomii krzywa ilustrująca związek pomiędzy stopą bezrobocia a stopą inflacji, przy założeniu pewnej oczekiwanej stopy inflacji.
Miernik de facto- jest jednym z mierników inflacji, który próbuje uwzględnić fakt, że faktyczny poziom niezależności banku centralnego może odbiegać od istniejących uwarunkowań prawnych.
Kultura inflacji- wszystkie wartości i normy zachowania akceptowane przez społeczeństwo a odnoszące się do zmian w ogólnym poziomie cen. Uznawana jest za instytucjonalne ograniczenie polityki pieniężnej.
6. Jak się zmieni niezależność funkcjonalna NBP po wstąpieniu do strefy Euro? nastąpi pełna utrata niezależności funkcjonalnej po wprowadzeniu euro do obiegu gospodarczego.
Przejawy niezależności EBC- niezależność funkcjonalna -zdolność EBC do samodzielnego opracowania i realizacji polityki monetarnej oraz wykonywania innych zadań statutowych. Niezależność instytucjonalna- niezależność banku centralnego od presji zewnętrznych. Niezależność personalna-związana z niezależnością polityczną i dotyczy procedury powoływania członków organów decyzyjnych i bezpieczeństwa ich kadencji. Kadencja członków Rady Zarządzającej EBC trwa 8 lat i nie ma możliwości jej przedłużenia. Niezależność finansowa- banku będące ESBC powinny posiadać takie zasoby finansowe, które zapewniają prawidłowe i bezpieczne wykonywanie zadań związanych z uczestnictwem w ESBC. Nie istnieje tutaj obowiązek finansowania długu wewnętrznego zaciąganego przez rządy.
Wskaźnik EBC- mierniki prawnej niezależności (działają w oparciu o akty prawne) i miernik de facto.
Płaca progowa-to najniższa płaca, jaką ludzie gotowi są zaakceptować. wysokość płacy progowej jest zróżnicowana. Wysokość płacy progowej zależy od: 1.Posiadane kwalifikacje i umiejętności, im one wyższe tym płaca progowa wyższa, 2.Poziom wykształcenia , gdy poziom wykształcenia wyższy tym płaca progowa wyższa, 3.Sytuacja na rynku pracy, jeśli sytuacja na rynku pracy jest dobra to wyższa jest płaca progowa i odwrotnie. 4.Wysokość płacy progowej zależy od okresu poszukiwań pracy, im on dłuższy to zazwyczaj płaca progowa jest niższa. Teorie wahań cyklicznych1.Neoklasyczne.Czynniki zakłócające równowagę mają charakter egzogeniczny: wojny, rewolucje i inne wydarzenia polityczne, odkrycia, zmiany demograficzne, innowacje techniczne, zjawiska przyrodnicze. W odpowiedzi na zakłócenia system gospodarczy uruchamia mechanizmy endogeniczne, które prowadzą gospodarkę w kierunku równowagi.2.Keynesowskie.Czynniki zewnętrzne mogą jedynie zakłócić endogeniczne procesy, nie naruszając długookresowej wewnętrznej logiki procesów gospodarczych. Przyczyny wahań są endogeniczne- wynikają z reguł rynku. Fazy spadkowe są efektem procesów w fazach wzrostowych i odwrotnie. Wahania stopy zysku, wynikające z różnic między podażą a popytem rynkowym, prowadzą do zmian popytu inwestycyjnego.
Teoria oczekiwań inflacyjnych- Oczekiwania inflacyjne - przewidywanie, jak w przyszłości będzie się zmieniała inflacja. Oczekiwania inflacyjne dotyczą podmiotów profesjonalnie zajmujących się finansami jak i osób prywatnych. W Polsce badaniem oczekiwań inflacyjnych zajmuje się IPSOS na zlecenie Narodowego Banku PolskiegoModel poszukiwań miejsc pracy DMP model ekonomiczny, którego celem jest wyjaśnienie mechanizmów oddziaływania regulacji oraz polityk ekonomicznych rządów państw na rynek pracy, płace oraz bezrobocie. Według podejścia tradycyjnego, rynek pracy powinien regulować się samoistnie, poprzez stopniowe zapełnianie wolnych wakatów przez bezrobotnych, dążąc do osiągania stopniowego balansu. Model DMP udowadnia jednak, że ta zasada nie zawsze obowiązuje. W niektórych przypadkach, pomimo dostępnych miejsc pracy, poziom bezrobocia pozostaje niespodziewanie wysoki - pomimo dużej liczby wolnych miejsc. Wyższe zasiłki dla bezrobotnych powodują większe bezrobocie i dłuższy czas poszukiwania pracy. Na wielu rynkach, popyt nie zawsze jest zaspokajany, chociaż jest podaż. Proces poszukiwania wymaga czasu i zasobów, powodując "tarcia". Takim rynkiem poszukiwania jest m.in. rynek pracy. Chociaż są na nim pracodawcy poszukujący pracowników, jak i chętni do podjęcia pracy, potrzeby jednych i drugich nie są zaspokojone. W efekcie, mamy jednocześnie do czynienia z bezrobociem oraz wolny mi miejscami pracy.
BARIERY WZROSTU GOSPODARCZEGO- To różnego typu ograniczenia i przeszkody występujące w procesach wzrostu gospodarczego w jakimś okresie czasu, które mają charakter obiektywny, są dość trwałe i trudne do przezwyciężenia, tym samym hamują wzrost gospodarczy. Najczęściej następujące bariery wzrostu gospodarczego: Instytucjonalną, Strukturalną, Kosumpcyjną, Siły roboczej ,Surowcową, Żywnościową, handlu zagranicznego, Technologiczną, Ekologiczną. Istotną choć tylko pośrednią rolę odgrywają bariery psychiczne czy też psychospołeczne.
z modelu Solowa wynika, iż gospodarka będzie się rozwijała w sposób stabilny. Z każdego punktu będzie samoczynnie zmierzać w kierunku długookresowej równowagi. W krótkim okresie wzrost produkcji zależy od postępu technicznego lub akumulacji kapitału, natomiast w długookresowej równowadze wzrost produkcji jest determinowany jedynie przez postęp techniczny. Rząd może wpływać na wzrost poprzez inwestycje w badania i rozwój, pobudzanie inwestycji oraz zwiększanie bodźców do podejmowania zatrudnienia
Keynesowska teoria bezrobocia.
1.Mechanizmy rynkowe nie gwarantują równowagi przy pełnym zatrudnieniu
2. Redukcja płac nie jest lekarstwem na bezrobocie
Gdyby ograniczyć płace Keynes uważał, że:
3.Zmniejszyłyby się dochody uzyskiwane przez pracowników
4.Przy niższych dochodach ludzie zgłaszaliby mniejszy popyt na produkty
5.Gdyby popyt na produkty uległ zmniejszeniu to przedsiębiorcy zareagowaliby ograniczeniem produkcji
6.Wraz ze zmniejszeniem produkcji przedsiębiorcy zmniejszyliby rozmiary popytu na prace
7.Zmniejszenie rozmiarów zatrudnienia prowadziłoby do zwiększenia bezrobocia.
Teoria Fishera mówi, że jeżeli następuje wzrost inflacji o 1 pkt. procentowy to nominalna stopa procentowa również rośnie o 1 pkt. procentowy. Realna stopa procentowa= nominalna stopaprocentowa - stopa inflacji. Wynika z tego, że skoro wzrostowi nominalnej stopy procentowej towarzyszy taki sam wzrost inflacji to realna stopa procentowa nie zmienia się gwałtownie. W przypadku wysokiej inflacji jest ona niwelowana wyższą nominalną stopą procentową.
Fisher jako pierwszy rozróżnił nominalną i realną stopę procentową proponując równanie nazwane jego imieniem. Równanie Fishera: r= (1 + i) / (1 + inflacja) - 1 (r = realna stopa procentowa, i = nominalna stopa procentowa) Inflacja jest miarą wzrostu cen. Kiedy inflacja jest na niskim poziomie, realne stopy procentowe mogą być przybliżone wartością nominalnej stopy procentowej minus tempo inflacji.
Czynniki wzrostu gospodarczego wg Kesya: Zgodnie z jego poglądami należało przyjąć, że tempo wzrostu gospodarczego zależy w pewnym sensie od państwa. Otóż Keynes sformułował tzw. teorię zagregowanego popytu. Zgodnie z nią dochód narodowy zależy w głównej mierze od czynników popytowych, a nie podażowych. W związku z tym wspierając wzrost gospodarczy należy stymulować popyt globalny, a więc oddziaływać na poziom wydatków, ponieważ dochód narodowy to suma wydatków konsumpcyjnych i inwestycyjnych. Rola państwa może polegać na realizowaniu dodatkowo wydatków rządowych, które wpłyną na wzrost popytu globalnego.
Model Harroda-Domara- polega na określeniu ścieżki czasowej dla zmiennych występujących w tym modelu, jaka musi wystąpić, aby gospodarka mogła znaleźć się w stanie równowagi.
uzupełnij zdania:
1. zgodnie z teorią wzrostu Solowa w okresie przejściowym stopa wzrostu jest wyższa od stopy wzrostu zrównoważonego
2. polityka postępu technicznego wskazuje na ogromną rolę reformy podatkowej
3. Model IS-LM pokazuje wzajemne oddziaływanie na siebie rynku towarowego i pieniężnego
4. autonomiczna część popytu spekulacyjnego pokazuje część popytu na pieniądz niezależnego od stopy procentowej
5. ekspansywna polityka pieniężna jest stosowana w warunkach spadkowych
6. W modelu Solowa jest ….wyższa od zrównoważonej
7. W założeniu Solowa inwestycje …. Równe oszczędnością
6. założenie neutralności pieniądza oznacza, że zmiany podaży pieniądza czy też szybkości jego obiegu oddziaływają wyłącznie na bezwzględny poziom cen i nie wywierają wpływu na równowagę w sektorze realnym.
7. współpraca banku centralnego z parlamentem odbywa sie przez prezesa .
8. jeśli popyt transakcyjny na pieniądz wynosi 0 to łączny popyt na pieniądz jest równy popytowi spekulacyjnemu (pkt E)
9. prosta EF wyznacza przy budowaniu krzywej LM określa różność proporcji między popytem transakc. i spekulacyjnym. Oznacza równowagę między łącznym popytem na pieniądz a podażą pieniądza.
10. nachylenie krzywej ilustrującej funkcje inwestycji zależy od współczynnika wrażliwości na zmiany stopy % 16. Od czego zależy nachylenie krzywej inwestycyjnej- od wrażliwości inwestycji na zmiany stopy procentowej wi oraz wysokości mnożnika . Nachylenie krzywej IS jest tym większe im mniejszy jest parametr wi oraz im większy jest parametr 1-ksk. Nachylenie krzywej IS jest określone stosunkiem zmiany dochodu narodowego do zmiany stopy proc. Przy przechodzeniu z jednego do drugiego stanu równowagi.
15. Jak się zwiększy podaż pieniądza to krzywa przesunie się w prawo.
11. krzywa LM jest krzywą wyznaczającą takie kombinacje stopy proc. r i dochodu narod. Y, przy których rynek pieniężny znajduje się w stanie równowagi. Krzywa LM jest rosnąca ozn.to,że wyższym poziomom stopy% przypisane są odpowiednio wysokie poziomy Y. Inaczej mówiąc, ponieważ wyskoki poziom r powoduje spadek popytu spekulacyjnego, a w konsekwencji dla zapewnienia poziomu równowagi konieczny jest wzrost popytu transakcyjnego uzależnionego od poziomu dochodu narodowego.
Punkt E ozn. sytuację, w której popyt transakcyjny=0, a cała podaż pieniądza jest wchłonięta przez popyt spekulacyjny. Oznacza zatem równowagę na rynku pieniężnym. Pkt F popyt spekulacyjny=0 a cała podaż pieniądza jest wchłonięta przez popyt transakcyjny ( w tym punkcie jest równowaga)
17. przesunięcie ISLM- kso maleje, stopa% rośnie, wskaźnik maleje
18. wg Keysa IS jest strome, a LM…
19. Koszt posiadania kapitału w gotówce jest równy…………………
20. Postęp techniczny w modelu Solowa jest egzogeniczny
21. Polityka hamowania koniunkturalnego……….
22. wi wzrośnie krzywa IS przesunie się w …prawo
23. ws wzrośnie to krzywa LM w …lewo
24. W ekspansywnej polityce fiskalnej dochód narodowy wzrasta i stopa procentowa wzrasta.Krzywa IS przesunie się w prawo.
25.w realnym cyklu koniunkturalnym produkcja i ceny prowadzi to…
26. nadwyżka podaży znajduje się po prawej stronie krzywej IS a nadwyżka popytu po lewej stronie
27. wzrastają podatki autonomiczne powoduje przesunięcie krzywej w lewo (spadek- przesunięcie w prawo)
28. wzrost inwestycji autonomicznych oraz autonomicznych wydatków konsumpcyjnych powoduje przesunięcie krzywej IS w prawo(spadek-przesunięcie w lewo)
29. wzrost wydatków rządowych powoduje przesuniecie krzywej w prawo (ich spadek- w lewo)
30.zmniejszenie realnej podaży pieniądza- przesunięcie LM w lewo(zwiększenie podaży-przesunięcie w prawo)
31.krzywe inwestycji i oszczędności są bardziej strome- IS jest bardziej pionowa (bardziej płaskie- krzywa tez płaska)
32. kso'>kso stroma krzywa oszczędności- IS bardziej pionowa
33.wi'>wi płaska krzywa inwestycji- IS też płaska