Katecheza
W zakresie katechizacji Kościół zawsze czynił bardzo dużo, bo ona przyczynia się do dobra całej wspólnoty. Pobudką katechizacji są słowa samego Jezusa Chrystusa, który polecił apostołom zadanie głoszenia Słowa Bożego innym ludziom. Po czym katechezą określono te wysiłki, które podejmowane są do przekazania wszystkim ludziom tego, co głosił Jezus Chrystus. Mają one pomagać wzroście oraz umocnieniu wiary. Chrześcijaństwo i jego początki związane są generalnie z nauczaniem apostołów. Po jakimś czasie zadanie to również przejęli katecheci przekazując również naukę Jezusa. Katecheci skupieni są tylko i wyłącznie na słowach Jezusa Chrystusa, gdyż nie uwzględniają ani nie przedstawiają swoich poglądów.
Nauczanie poprzez katechezę w szkole jest ważnym czynnikiem dla młodzieży, która przygotowuje się do przyjęcia sakramentów świętych. Jej celem oprócz wyżej wymienionego również jest podtrzymywanie oraz pielęgnowanie wiary. Poprzez katechezę dąży się do doskonałości, ona w swej metodzie pozwala na szukanie dróg, które pomagają wypełnić zadania. Te katechezy, które, są prowadzone zbiorowo stają się także przyczyną prowadzenia oraz powstawania grup zrzeszających młodzież. Powstają grupy modlitewne pragnące poznać życie oraz nauki, które pozostawił Jezus. Katechezy, które mają charakter zbiorowy przynoszą dobre korzyści dla osób katechizowanych, jak również dla Kościoła.
Aby udoskonalić samą katechezę wprowadzono podręczniki, które pomagają w nauczaniu jej. Autorzy tych podręczników mają zadanie dobrania właściwego języka, który dobrze komunikuje oraz przekazuje młodzieży uczęszczającej do szkoły wiedzę. Dobre książki do katechezy nie mogą zmieniać oraz przekształcać tych nauk, które głoszone są przez kościół.
Katecheza może osiągnąć swój wyznaczony cel, jeżeli będzie posługiwała się odpowiednim materiałem dydaktycznym oraz metodycznym, który powinien być dostosowany względem wieku i dojrzałości chrześcijańskiej. Wybranie i stosowanie odpowiednich form przekazu staje się przyczyną pełniejszego głoszenia nauk Jezusa. To stanowi zasadnicze zadanie katechetów. Katecheci, którzy posługują się w nauczaniu trudnym językiem często przyczyniają się do tego, że ich uczniowie nie rozumiejąc uczą się na pamięć fundamentalnych prawd. Taka metoda nie przyniesie dobrego efektu. Ważne jest, aby podjąć takie działania, które pozwolą, aby cały przekaz nauki Jezusa Chrystusa był zrozumiały, dlatego katecheza oprócz pamięci wymaga przemyślenia oraz przyswojenia różnorodnych kwestii.
Katecheza dla osób świeckich jest bardzo ważna w tych środowiskach, gdzie młodzież nie ma żadnych wzorców. Bardzo często zdarza się, że trudy oraz starania związane są z nawróceniami i uwierzeniem słowom Jezusa.
Człowiek, który katechizuje musi cały czas pracować nad sobą, który walczy ze swoimi słabościami. Duch Święty jest tym, który umacnia w życiu wewnętrznym katechetę. Katecheza stała się obecnie bardzo trudna do przeprowadzania. Wiąże się ona niewątpliwie z wielkim wyrzeczeniem oraz dobraniem ciekawych i interesujących metod jej nauczania. Sam katecheta musi przejawiać się powołaniem oraz umiejętnościami pedagogicznymi, aby mógł poradzić sobie w trudnych sytuacjach problemowych.
Katecheza według Katechizmu Kościoła Katolickiego jest jedna z form posługi Słowa Bożego, która zmierza do tego, aby człowieka była wiara żywa, czynna i dojrzała.
Katecheza to forma, która prowadzi wspólnotę przez wiernych do dojrzałości w wierze. Jest odkrywaniem w osobie Jezusa Chrystusa całego Bożego planu, który się w niej wypełnia. Dąży do zrozumienia czynów i znaków Jezusa, bo zawiera element Jego Tajemnicy. Jest to cel kerygmatyczno - dziejoznawczy katechezy, Bóg objawia się w historii poprzez osobę i czyny Jezusa Chrystusa. Ostatecznym celem katechezy ma ona nie tylko doprowadzić do spotkania z Jezusem Chrystusem, ale zjednoczenia i głębokiej zażyłości, bo tylko On może prowadzić do miłości Ojca i uczestnictwa w życiu Trójcy.
KKK Katecheza jest wychowaniem w wierze dzieci i młodzieży oraz dorosłych. Obejmuje ona przede wszystkim wyjaśnienie nauki chrześcijańskiej, podawana na ogół w sposób systematyczny i całościowy w celu wprowadzenia wierzących w pełnię życia chrześcijańskiego.”
Sześć komponentów podstawowej misji Kościoła:
pierwsze głoszenie Ewangelii, przepowiadanie misyjne w celu wzbudzenia wiary
poszukiwanie racji wiary
doświadczenie życia chrześcijańskiego
celebracja sakramentów i liturgia
umocnienie wspólnoty eklezjalnej
świadectwa apostolskie i misyjne
Tradycja katechizmów rozwija katechezę wokół czterech filarów:
credo ( wyznanie wiary)
sakramenty
życie wierzącego ( przykazania)
modlitwa wierzącego (Ojcze Nasz)
Katecheza wtajemniczająca jest organiczna oraz systematyczna formacją wiary. Elementy wiry są w niej połączone w sposób organiczny credo i liturgia jest równa moralności chrześcijańskiej.
Formy katechezy stałej:
studium i pogłębienie Pisma Świętego w Kościele i z Kościołem ( lectio divina)
chrześcijańskie odczytywanie wydarzeń jakiego domaga się misja wspólnoty
katecheza liturgiczna przygotowuje do sakramentu i sprzyja lepszemu rozumieniu i przeżywaniu liturgii
okazjonalna, związana z różnymi okazjami, np. sakramentu chrztu, namaszczenia chorych
inicjatywy informacji duchowej, np. rekolekcje
systematyczne pogłębiane orędzia chrześcijańskiego poprzez nauczanie teologiczne
Jan Paweł II o katechezie na Jasnej Górze
Katecheza to nie tylko nabywanie wiadomości religijnych, ale wprowadzenie do uczestnictwa w Tajemnicy Chrystusa. Poznając Jego i Ojca w Duchu Świętym stajemy się uczestnikami nowego życia, zwłaszcza przez chrzest święty i pogłębionego przez bierzmowanie i eucharystię.
Lekcja Religii jest jedna z form posługi Słowa Bożego. Celem jej jest uobecnianie Ewangelii w systematycznym przyswajaniu wiedzy w szkole. Dialog z kultur a nie jest tylko kolejnym przedmiotem. Jest on ważny ze względu na element dialogu interdyscyplinarnego, musi mieć punkt styczny z innymi przedmiotami, wszystko, co odnosi się do kształtowania osobowości ucznia, np.:
początek świata i sens historii
podstawowe wartości etyczne
funkcja religii w kulturze
przeznaczenie człowieka
religia z natura ( ekologia)
Kontekst szkolny nauczania religii jest on różny w zależności od systemu nauczania i różny w zależności od stopnia szkoły. Nie należy wymagać zbyt wiele od uczniów, gdyż w klasie z reguły są trzy typy osób mający inny stosunek do wiary:
niewierzący
poszukujący
wierzący
Literatura katechetyczna:
Emais, przebudował on pojecie katechezy funkcjonujące przez 200 lat. Według niego katechezę należy budować uwzględniając jej znaczenie:
węższe, elementarne wprowadzenie we wspólnotę chrześcijańskiej wiary
szersze, cała działalność Kościoła, która pomaga wspólnocie chrześcijańskiej i poszczególnym osobom w procesie coraz głębszego i lepszego odnajdywania samych siebie w tajemnicy wiary oraz wcielania jej w codzienne życie
najszersze, cała Bosko - ludzka egzystencja, służąca formułowaniu wiary konkretnego człowieka we wspólnocie ludu Bożego Nowego Przymierza, która urzeczywistnia zbawcze dzieł swojego Założyciela w dzisiejszym świecie.
Majewski katechezę opisuje jako zbawcze spotkanie Trójosiowego Boga z ludźmi w Kościele, w relacji do funkcji Kościoła, w misji profetycznej. Katecheza jest spotkaniem miłości miedzy Bogiem a ludźmi w Jezusie Chrystusie ( a konkretnie w Kościele), który najdoskonalej wyrażą zbawienie świata. Kościół pochodzi od Jezusa Chrystusa, a On przez nas działa w Kościele. Model profesora Majewskiego katechezy integralnej opiera się na dokumentach Kościoła i na polskim doświadczeniu duszpasterskim. Łączy wartości poszczególnych kierunków w organiczną i nierozerwalną całość. Nawiązuje ona do Objawienia Bożego oraz doświadczenia. Rozwija następujące zasady: pedagogiczną - interakcji, komunikacji; psychologiczną- dyferencji, indyferencji; dydaktyczną - koncentracji. Ma wiele źródeł, istotne dla nie jest to, że Kościół oraz świat stykają się w punkcie wiary jest podstawowym źródłem. Posiada wiele podmiotów: Bóg Trójjedyny, kościół osobowy i grupy duszpasterstw oraz świeckich. Wiary tej katechezy to: biblijny, liturgiczny, moralny ekumeniczny, eschatologiczny, egzystencjalny. Doprowadza do samookreślenia, samo afirmacji i samorealizacji człowieka.
Bittner uważał, że w katechezie spotykał się stale z pytaniami i odpowiedziami, ich nie można odrzucić. Szczególną uwagę zwracał na pytania oraz te odpowiedzi, które są ogólne i złożone i w nich ujawnia się Objawienie i doświadczenie człowieka. Podkreślał rolę korelacji, która stanowiła proces pytania - odpowiedzi kształtowany przez Objawienie Boże i doświadczenie człowieka, nauczanie kościoła i życie wiernych.
PODSUMOWANIE
Zwrócenie uwagi, na wielowymiarową rzeczywistość, trzy zasady:
Bezwzględny kontakt, zaangażowanie osobowe i współpraca z nauczycielem katechezy
Powiązanie treści Objawienia i nauki Kościoła z poglądami i patrzeniem człowieka.
Szukanie równowagi: świecie - sakralne; uniwersalne - indywidualne; religijne - teologiczne
Katecheza zintegrowana, w dokumentach Kościoła wizja katechezy jest integralna, ale jeżeli chodzi o literaturę są zintegrowane raczej niektóre jej problemy. Więc tworząc katechezę integralną trzeba odnieść się do dokumentów, chociaż to, co wartościowe należy ocenić w kontekście celów epoki tego, co mogą dać współczesności. Pośrednikiem zbawienia jest Jezus Chrystus, ma element bosko - ludzki, który przenika się i tak też ma być w katechezie, ma ona uwzględniać związek Boga z człowiekiem oraz człowieka z Bogiem, a ocena to wypadkowa realizowania zasady „ wierności Bogu i człowiekowi”. Problematykę można sprowadzić do dwóch kierunków:
Chrystologiczny - kerygmatyczny - podkreśla rzeczywistość nadprzyrodzoną
Antropologiczny - podkreśla rzeczywistość naturalną.
KATECHEZA SKORELOWANA
- izolacja; katecheza związana ze Słowem Bożym i życiem Kościoła, stąd izoluje od przemian, bo katecheza mocą Bożą dokonuje bardzo wiele i dalej powinna iść w tą stronę
- adaptacja potrzebna jest dla zdynamizowania katechezy i uczynienia efektywną, trzeba ja maksymalnie dostosować do współczesności.
Korelacja pragnie zażegna rozdźwięk pomiędzy życiem oraz wiarą. Zasada Objawienie Boże to podstawa dla życia ludzkiego. Zasada korelacji w dydaktyce znana jest od dawna. Stanowi ona powiązanie różnych przedmiotów w nauczaniu szkolnym, łączenia treści, poszerzaniu i pogłębianiu. To bardziej oddziałuje i ma większą wartość dla tworzenia światopoglądu. Katecheza oparta na korelacji uwzględnia osiągnięcia dydaktyki, ale ważniejsze jest to, co mówi o korelacji sama teologia. Skorelowanie Objawienia Bożego z doświadczeniem.
SALER katechezę korelacyjną wiązał z Objawienia Bożego z doświadczeniem w tradycji i współczesności oraz w życiu Kościoła i w życiu wiernych, dotyczy dwóch korelacji. Nie zgadza się z trwaniem w zasadach Kościoła bez uwzględnienia życia. Dostosowanie zasad bez uwzględnienia eklezjalności. Korelacja jako transponowanie Słowa Bożego w kierunku współczesności. Celem katechezy skorelowanej jest wychowanie człowieka wierzącego oraz postawy: zaangażowanej, krytycznej prowokującej.
ELEMENTY STRUKTURALNE KATECHEZY Posoborowej, mówi się o niej w kontekście:
1. TEOLOGIA
zasady wierności Bogu i człowiekowi
katechetyk powinien uwzględniać w swojej refleksji wierność Bogu i nauki humanistyczne
Teologia ma rozeznać w chrystocentrycznej dogmatyce dobra chrystologiczne, teologia moralna powinna posiadać wymiar teologii moralnej; eklezjologia, która zwraca uwagę na wspólnotowy wymiar wiary w Jezusa Chrystusa, teologia duchowości, bo mamy do czynienia z kształtowaniem ducha człowieka, teologia praktyczna, która jest szeroko pojęta.
DYSCYPLINY HUMANISTYCZNE
filozofia człowieka - zdrowa antropologia
filozofia poznania
psychologia religii i rozwojowa
socjologia, w aspekcie środowiska wychowawczego
psychologia i dydaktyka
ELEMENTY STRUKTURY KATECHEZY:
Podmiotem katechezy jest osobowe - wspólnotowe współtworzenie bosko - ludzkiego spotkania i dialogu w wierze. Kto się spotyka: Trójjedyny Bóg w Kościele.
CELE KATECHEZY:
globalny: spotkanie w wierze człowieka z misterium Jezusa Chrystusa, żyjącego w Kościele i w świecie
Z wiary wynikają cele katechezy:
1. wyznanie credo - rozwijanie poznania wiary
2. celebrowanie w liturgii - wychowanie liturgiczne
3. przeżywana w aspekcie moralności ewangelicznej - forma moralna
4. modlona - nauczanie modlitwy
5. dzielona we wspólnocie Kościoła - wychowana do życia wspólnotowego
Jezus Chrystus stanowi fundament, Duch Święty, zaś jest sprawcą natomiast Kościół jest środowiskiem zbawienia, a w tym zbawieniu udział bierze katecheza, udziela się tutaj Duch Św. przez Jezusa Chrystusa. Buduje nowy wspólnotowy Kościół.
Podstawą katechetycznej posługi Słowa Bożego Jest nauka o zbawczej funkcji Kościoła:
profetyczna, dotyczy ona Słowa Bożego, rozwój, rozważanie, pielęgnowanie, przekazywanie, które wzbudza i rozwija wiarę
kapłańska, sprawowanie liturgii, zapoczątkowanej przez Jezusa Chrystusa, a kontynuowanej w sakramentach
wcielenie w życie ewangelicznego programu pomocy potrzebującym, np. Caritas
te funkcje tworzą doskonalszą jedność i harmonię
katecheza w tym kontekście jest otwarta na to, co w liturgii i funkcji pasterskiej, a tłumaczy ją funkcja profetyczna, która wyraża się poprzez: posługę Słowa Bożego; przepowiadanie ( zaangażowanie osobiste); preewangelizację; ewangelizacją; prekatechezę, katechezę, przewodnictwo liturgiczne
METODY W KATECHEZIE
Metodyka, współcześnie dydaktyka szczegółowa są to interpersonalne czynności podmiotu korelujące ( korespondujące) z jej treścią i celami.
PODZIAŁ METOD KATECHEZY:
biblijne
liturgiczne
pedagogiczno - dydaktyczne
ewangelizacyjno - katechetyczne
WSPÓŁCZESNE KIERUNKI:
DYDAKTYCZNY
PEDAGOGICZNY
KERYGMATYCZNY
ANTROPOLOGICZNY
Kierunek dydaktyczny zapoczątkowany przez przeniesienie zasad pedagogicznych wypracowanych przez Herberta i jego dwóch współpracowników Rheina i Zillera na grunt katechezy, czyli:
nauczanie metodyczne, oparte jest na pogłębianiu ( zdobywaniu poszczególnych wiadomości) i namyśle ( z poszczególnych wiadomości tworzy się całość). Umysł może być w tych dwóch czynnościach bierny, stąd mamy: jasność, czyli przyjmowanie poszczególnych wiadomości; asocjacją, czyli możliwością przechodzenia od jednych wiadomości do drugich,; system tworzy syntezę, metoda tworzy pojęcie
Ziller uważał, że lekcja ma się rozpoczynać od postawienia celu.
Rhein wyraził to w - następujący sposób; Lekcja:
- przygotowanie
- przedstawienie
- połączenie
- zastosowanie
Są to stopnie formalne, nauczanie realizowane w uporządkowaniu logicznym. Wada takiego nauczania katechezy jest zdobywanie wiadomości bez wpływu na życie. Stąd katechetyce Weber i Stiglitz uważają, że powinno się uwzględnić możliwości percepcyjne dzieci. W latach 1903 - 1912 odbyły się kongresy katechetyczne w Monachium, wyniku, czego powstała metoda monachijska ( psychologiczna, opowiadaniowa, poglądowa), która wychodzi od poglądów. W kongresie tym brał udział Polak Władysław Gazdowski, który ulepszył tą metodę o wprowadzenie poglądu w przygotowaniu i zastosowaniu,
Schmid, Krukowski, Koniński, Dajczak, wprowadzenie podręczników do katechezy z kierunku dydaktycznego. Po za tym nacisk na rozkład materialny, sposoby i środki skutecznego nauczania.
Zadania katechezy: podawanie rzeczowych wiadomości religijnych, z Pisma Świętego, dogmatyki, etyki. Sądzono, że sama wiedza wywrze oczekiwany wpływ. Środowisko szkolne jest jedynym dla tego rodzaju katechizacji. Religia powinna być obowiązkowa, jaki inne przedmioty. Atmosfera nauczyciela surowego oraz niedostępnego podającego materiał przenika, więc także do katechezy, gdyż zbyt częste przystawanie z uczniami obniża autorytet nauczyciela. Ocena stała się środkiem represyjnym i kary. Nauczanie przez nacisk na technikę, bez podbudowy teoretycznej. Wadą jest także przeniesienie sztywne metod dydaktyki na grunt katechetyki oraz ograniczenie katechezy tylko do lekcji religii.
KIERUNEK PEDAGOGICZNY, podkreślał charakter wychowawczy katechezy. Katecheza ma tak przekazywać wiadomości, by zmieniać tego, koga katechizuje.
Ważny w tym nurcie jest wpływ Dewey'a, widział proces wychowawczy w kontekście socjologicznym i psychologicznym. Różne możliwości i dążenie na różnych etapach rozwoju. Szczególnie chrześcijańska atmosfera na lekcji to podstawowy warunek.
Katecheza zaczyna selektywnie podchodzić do treści, wybiera najbardziej wartościowe, które mają przyjąć katechizowani na różnym etapie rozwoju. Należy opierać się na dobrej atmosferze. W kierunku tym osoba traktowana jest jako podmiot, czyli cała osoba to rozum, wola działanie. Podawanie wiadomości, ale wychowanie do zmiany osobowości. Katecheza szkolna (oprócz szkolnej), np. oratoria salezjańskie. Zmianie ulega metoda, ale pozostaje treść ta sama i zasady. Występuje w niej więcej elementów personalnych nad materialnymi.
KIERUNEK KERYGMATYCZNY taj jak wcześniejsze kierunki zajmują się metodą, ale nie treścią. Dopiero w XX wieku ten kierunek zajmie się treścią katechezy, której ma być, przede wszystkim: KERYGMA ( choć Pismo Święte, dogmatykę i etykę należy znać). Inicjatorzy tego kierunku tu: Offenberg, który podkreśla znaczenie Pisma Świętego; Zailer, występuje przeciwko intelektualizmowi, uważa, że Pismo Święte ma być przekazywane jako historia zbawienia; Hirsher, akcentuje idee Pisma Świętego, Królestwo Boże - na tej idei ma się koncentrować katecheza. Potem przyszła neoscholastyka, która osłabiła idee kerygmtyczne, dopiero Ecker w Biblii szkolnej, odświeżą idee kerygmatyczne zaproponowane przez: Offenberga Zailera, Hirshera.
Arnold przedstawia nową koncepcje katechetyki skoncentrowana na pośrednictwu zbawczym, urzeczywistniającym się poprzez słowo Boże i sakrament ( teologia pastoralna).
Podsumowanie: katecheza w tym kierunku niesie wieść o faktach i czynach Bożych, za pomocą, których odczytujemy wejście Jego w historię. Koncentracja treści na centralnych ideach historii zbawienia. Katecheta jest świadkiem Boga, katecheza jest chrystocentryczna, przedstawia treści odwołuje się do porównań i posługuje się poglądem biblijnym, raczej syntezuje ujęcie oraz nakłania do wyboru i wytrwania w nim. Stosuje ona różne struktury: aktywistyczne Boiera, czyli: oczekiwanie, przyjęcie, przeżycie; oparta na teorii wartości: problem, ocena, uczestnictwo; tak zwana ewangelizacyjna, apostolat; eklezjalna oparta na doświadczeniu ogólnym, kontemplacji, doświadczeniu zaangażowania.
Metody:
celebracja katechetyczna
rewizja życia
swobodna pogadanka
praca w grupach
Pozytywną strona tego kierunku katechetycznego jest to, ze przyczynił się do zainteresowania pracą katechetyczną, ustalił podmiot katechetyki. Zainteresował się treścią.
KIERUNEK ANTROPOLOGICZNY, powstał, gdyż sama kerygma nie wystarcza w środowisku zlaicyzowanym. W centrum stawia człowieka, uważając go za serce katechezy. Początki tego kierunku narodziły się w Holandii, gdzie powstał w 1966 roku Katechizm dla dorosłych.
Struktura katechizmu:
część I Egzystencja człowieka jako tajemnica człowiek i jego problemy, jego kondycja, świadomość, podwójne posłannictwo
część II Droga do Jezusa Chrystusa; drogi narodów ( ludy pierwotne i islam) oraz drogi Izraela do wcielenia
część III Syn człowieczy, problem tego, który dął świadectwo - Jezusa Chrystusa porusza Jego pochodzenie, chrzest w Jordanie, kuszenie, aż do powstania Kościoła. Do tej części były zastrzeżenie, gdyż wyzuto Jezusa z Jego boskości
część IV Droga Chrystusa przedstawia historie kościoła pierwotnego, znaki życia, Kościół a państwo, wartości wiary, ą świat jaki jest, wspólne życie, grzechy i wady chrześcijaństwa, przebaczenie
część V Cel ostateczny, Bóg w perspektywie Apokalipsy.
Punktem wyjścia w tej katechezie jest człowiek, w którym rozwija się religijność, która jest równa życiu osobistemu, kulturowemu człowieka ( myśli, słowa czyny), analiza słowa ma pierwszeństwo przed pismem (dotyczy przeszłości), słowo kontaktuje z teraźniejszością. Treścią katechezy jest odmitolgizowanie oraz odcudownienie, gdyż ma ona wyjaśniać rzeczywistość w sposób dostępny. Usunąć treści o dwóch porządkach: nadprzyrodzony - naturalny. Ma być tylko jeden porządek człowieka, który rozwija się ku Bogu.
PODSUMOWANIE:
antropologizm w interpretacji Kathola zaskakuje swoją nowością, budzi twórcze zadziwienie
sprowadza rzeczywistość katechetyczną na płaszczyznę naturalną ( horyzontalizm) eliminuje element nadprzyrodzony
Katechetykę dzielimy na:
fundamentalną
szczegółową
formalną
materialną
Katechetyka szczegółowa rozważa te problemy, które wynikają z poszczególnych form rozwojowych osób katechizowanych w kontekście: psychologicznym, społecznym, eklezjalnym.
Katechetyka formalna interesuje się sposobami realizacji katechezy, czyli katechizacją. Bada grupę katechetyczną, dynamizm oraz stosunku interpersonalne. Do niej należy: dydaktyka przedmiotu, metodyka.
Katechetyka materialna zawiera refleksję nad treścią katechezy oraz zastanawia się, co do niej włączyć z kultury, teologii, a ile przekazywać całą treść lub poszczególne problemy. Postuluje związek z Pismem Świętym, Tradycją i nauką kościoła oraz antropologią.
Katechetyka fundamentalna jest podstawową dziedziną naukowej refleksji, historii katechezy, współczesne kierunki katechetyczne, dopasowanie metodologii, wzajemne związki z naukami pokrewnymi. Jej zadaniem jest pogłębiona refleksja nad wiarą, naturą, środowiskiem, kulturą.
METODYKA PRZEPOWIADANIA JEZUSA W EWANGELII
Bywa zróżnicowana w zależności od tego, do kogo jest kierowana
Częste parabole ( podobieństwo), czyli poszerzona metafora
Czynności stają się jednocześnie ilustracją prawdy duchowej
Chrystus pokazuje sytuację wziętą z życia codziennego, dobrze znana jest słuchaczom
Nauczanie Jezusa Chrystusa jest jasne, puenta najczęściej występuje w ostatnim zdaniu
Królestwo Boże w przypowieściach ma na celu wydobywanie kerygmatu
Jezus Chrystus posługiwał się epigramem oraz dialogiem. Epigram jest to zwięzły, satyryczny czasownik, który zapadał szybko słuchaczom w pamięć i dawał dużo do myślenia. W dialogu Jezus Chrystus jest mistrzem, który stawia pytania prowokujące do odpowiedzi.
PEDAGOGIA JEZUSA CHRYSTUSA
przyjęcie drugiego, ubogiego, małego, grzesznika jako chcianego i kochanego przez Boga
szczere głoszenie Królestwa Bożego jako Dobrej Nowiny
styl delikatnej i silnej mowy, która oddzielała dobro od zła i dawała życie
HISTORIA KATECHEZY:
Na początku nauczanie autorytatywne, powoływanie się na autorytet Boga Ojca. Miłość do człowieka i głęboka pokora.
Katecheza w czasach apostolskich
Katecheza w czasach apostolskich jest jedną z form nauczania w kościele, skierowana jest do wspólnoty wierzących w Jezusa Chrystusa. Didache pierwsza książka, która kontynuuje rozwój kerygmatu tego, co dotyczy życia, męki i cudów Jezusa. Sięga również do Starego Testamentu, ukazuje spełnienie się proroctw. Głownie porusza tematy etyczno - moralne, poucza oraz nawiązuje do Starego testamentu i popularnej filozofii helleńskiej, a przede wszystkim słów Jezusa Chrystusa.
Katecheza na górze z Ewangelii Mateusza nauczano go w całości, gdyż jest ona tekstem wybitnie katechetycznym.
Drogi Jezusa Chrystusa zawierają reguły postępowania chrześcijańskiego dla konkretnych wspólnot, potem zostały one rozwinięte.
KATECHEZA I - WIEKÓW ( APOSTOLSKA):
dla dorosłych, miała charakter ewangelizacyjny
zróżnicowana ze względu na adresatów ( inaczej do Żydów, inaczej do pogan: dojrzewanie wiary w jednego Boga, uznanie bóstwa Jezusa Chrystusa, moralność)
opiera się na świadectwie i wspierana jest cudami, które czynił Bóg
KATECHEZA W OKRESIE OJCÓW KOŚCIOŁA
Środowisko katechezy:
rodzina chrześcijańska, tutaj szczególna rolę odgrywały matki, np. u świętego Augustyna święta Monika. Atmosfera wychowania to częsty temat przepowiadania Ojców Kościoła. Uważali, że obowiązek wychowania religijnego spoczywa na rodzicach.
liturgia Kościoła, wierni uczestniczyli w niej, brali w niej czynny udział, słuchali Słowa Bożego i komentarzy Ojców Kościoła
katechumenat; zwiększa się coraz bardziej liczba chętnych do przyjęcia sakramentu wtajemniczenia chrześcijańskiego. Ważne staje się przygotowanie doktrynalne, ze względu na idee żydów, heretyków i pogan. Początki katechumenatu związane są już z początkiem III wieku. Wspomina o tym w sowich listach Hipolit oraz Tertulian. Kandydat przyjmował sakrament wtajemniczenia i nad nim czyniono znak krzyża. Nauka w katechumenacie trwała trzy lata i kończyła się egzorcyzmami
SZKOŁA ALEKSANDRYJSKA
Demetris pierwszy znany biskup zającu pod koniec II wieku. Założył jedną z bardziej znanych szkół katechetycznych. Nauczali w niej: Klemens Aleksandryjski Stosowali w nauczaniu teologie systematyczną.
SZKOŁA ANTIOCHEŃSKA
Szkoła w nauczaniu katechezy skupiona głownie na Biblii. Korzystała z dorobku rabinów
Katecheza jest żywą tradycją dokumentów wiary takich jak:
perykopy biblijne
teksty liturgiczne
pisma Ojców Kościoła
wypowiedzi magisterium kościoła
symbole wiary
świadectwa świętych
refleksje teologiczne
poszukiwanie słowo Bożego w literaturze
Źródłem katechezy jest:
Słowo Boże zawarte w Piśmie Świętym oraz Tradycja
Katecheza jest medytowana oraz rozumiana przez zmysł wiary ludzki Słowa Bożego i magisterium, którego podaje się w sposób autorytarny, jest celebrowana, głoszona, przeżywana, komentowana w liturgii, w świadectwie chrześcijan świętych, w tradycji teologicznej, w wartościach religijnych i moralnych.
Katecheza jest pedagogią w akcie wiary. Jest dialogiem miłości Boga z człowiekiem. Dialog ten staje się inspiracją i normą.
MISJA PROFETYCZNA W KATECHEZIE WYRAŻA SIĘ W:
ewangelizacji, która jest procesem zmierzającym do wytworzenia pierwszego kontaktu z Jezusem Chrystusem, do pobudzenia wiary. Dotyczy ona tych, którzy nie spotkali się ze słowem Bożym w Ewangelii, albo tych, którzy się już spotkali, ale popadli w indyferentyzm
preewangelizacja, jest procesem poprzedzającym ewangelizację
prekatecheza, jest procesem, który usuwa przeszkody i organizuje warunki, aby katecheza odniosła zamierzone efekty
katecheza, jest to forma pogłębiania wiary w kierunku uosobienia i uwspólnotowienia
przepowiadanie - liturgiczne, jest wkomponowane w liturgię, gdzie uobecnia się historia Paschalna
Katecheza jest jedna z form przepowiadania w Kościele Słowa Bożego i jest zwrócona do tych, którzy uwierzyli, ale którzy nie zawsze są konsekwentni w wierze.
KATECHETYKA jest naukową refleksją nad katechezą. Przedmiotem materialnym jest posługa Słowa Bożego we współczesnym świecie. Przedmiotem Formalnym jest katecheza jako poza liturgiczna posługa słowa.
Katechetykę interesuje Bóg oraz człowiek, relacje miedzy nimi, ale katecheza jest potrzebna przede wszystkim jako cel rozwoju wspólnotowego oraz osobistego człowieka.
Katechetyka pozaliturgiczna wiąże się z wiara oraz jej przekazywaniem i rozwojem, kładzie akcent na wymiar wspólnotowy i osobisty. Ważna staje się tutaj wiara osobowa, która jest osobista relacją z Jezusem Chrystusem. Ważna jest także wiara eklezjalna Kościoła i ona jest podmiotem katechezy.
Katechetyka jest dyscypliną teologiczną, gdyż sięga do źródeł teologii, np. Pisma Świętego, Tradycji i autorytetu Kościoła. Jest także dyscypliną antropologiczną, bo dotyczy ona człowieka i sięga do psychologii, dydaktyki i pedagogiki. Wszystkie te elementy należy w miarę możliwości równoważyć. Katechetyka jest dyscypliną teologiczno - antropologiczną i stąd też wynika jej metodologia, która sięga do nauk związanych z teologią oraz antropologii, czyli:
analizuje źródła
porównuje doprowadza do syntezy
jednak musi być dominanta teologiczna w katechetyce
ważna jest zasada wierności Bogu i człowiekowi
Zgodnie z regulaminem serwisu www.bryk.pl prawa autorskie do niniejszego materiału posiada Wydawnictwo GREG. W związku z tym, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody Wydawnictwa GREG podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności.