Laboratorium 2

BADANIA WLASCIWOSCI KRUSZYW DO BETONOW ZWYKLYCH

Opracowal: Jan Deja

2.1. WPROWADZENIE

Kruszywo stanowi okolo 70-75% objcloki bctonu zwyklcgo i w zwiqzku z lym ma powainy wplyw na jego jakoŁc\

Wyb6r rodzaju i jako&i kruszywa ma dccydujqce znaczcnic dla jakosci belonu, a w szczcgolnoSci wplywa na zuzycie ccmcnlu do micszanki bctonowcj, urabialnosc\ wytrzymalo&f i trwaloSd bctonu, zwlaszcza narazoncgo na dzialanic czynnikow agrc-sywnych.

W codzicnncj praktycc budowlancj wiclu produccntow bctonu nic pr/ywiqzujc nalczytcj wagi do jakosci stosowanych kruszyw. Nagminnic Ickccwa/.onc sq wymagania dotyczqcc skladu ziarnowcgo stosu kniszywowcgo, zapomina sic o uwarunkowaniach wytrzymalosciowych bctonu, wynikajqcych z wytrzymalosci kruszywa grubcgo ilp.

Prowadzi to do klopot6w z uzyskaniem wymagancj jakosci sv^'iczcj micszanki bctonowej i stwardnialcgo bctonu i co oczywistc, do pogorszcnia rclacji ckonomicznych produkcji. Nalezy pamiQlad, zc blQdow wynikajqcych zc zlcj jakosci kruszywa nic mozna wyeliminowad przcz stosowanic wysokicj jakosci ccmcntu, czy tcz pr/cz zwiekszcnic udzialu ccmcntu lub wprowadzenic dodatkow clicmicznych.

2 2. PODZ1AL KRUSZYW ! !CH PRZ^VDATNOSC DO BET0N6W ZWYK.LYCK

i

i

Podziatu kruszyw do bctonow zwyklych dokonujc sic w zaleznosci od pochodzenia kruszywa, wymiarow ziam, skladu rnincralogiczncgo i sposobu przygo-towania kruszywa.

Do bctonow zwyklych uzywa sic kamicnnych kruszyw mineralnych (tabcla 2.1) o gestosci pozomej 1800-3100 kg/m\ ktore w zaleznosci od pochodzenia dzicli sic na: a) kruszywa nalwalne - powstiilc w wyniku naluralncgo rozdrobnicnia skal wskutck A wictrzenia i dzialania wody lub otoczenia w korycic rzek. Kruszywo to zwyklc ma ksztalt zaokrqglony i nosi nazwc kruszywa obtoczoncgo lub oioczakowego. Do kruszywa nnturalncgo ziilicza sic rownicz tluczcn zwirowy, powstaly w wyniku przckrus/.cnia (rozdrobnienia) kruszywa z duzych otoczakow kamicnnych, zazwycziy > 63 mm.

RADAN1A WLASCIWOSCI KRUSZYW DO BfcTONOW ZWVKLYCH

b) kruszywa htnumc - powstnlc w wyniku przekruszenia naturalnych (skalnych) ma-tcrialow kamicnnych. jfr HJ fc

Tabcla 2.1 PixJ/jat nattiraltmh krtt.s7.yu kamicnnych do befonu zwykfcgo (PN-86/B-067I2) +

				Wymiary okrcslajace gom^
Rodzaj	Na/.wa		Wiclkosc ziam	gramcc oiworow sit. mm
kruszywa	kruszywa		nmi (frakcjc)	bokotworu	ircdnica otworu
				kwadralowefo	okra.glego
Drobnc	Piasek	Odmiany 1 i 2	0-5	4.0	5.0
		KJas>fikowr»ny	~05 OM	C.12
			0,16-0.32	0.25	-
			0,32-0.63	03	-
			0.63-1.25	1.0	-
			1.25-2.5	2.0	-
			23-5.0	4.0	5.0
Gmbe	/wir i tluczcn zwtrowy		5-10	S	10
			10-20	16	20
			20-40	32	40
			40-80	63	80
Mics/anki	Mics/anki piaskmvo-zuirowe		0-20	16	20
			0-40	32	40
	Micszanki zwirowo-piaskowc		1.25-10	g	10
	uraz tlucznia zwirosve^o		1.25-20	16	20
	i piasku		1.25-40	32	40
			23-10	8	10
			2.5-20	16	20
			23-10	32	40

1 t

Zc w/.glcdu iki wymiary ziam kruszywo dzicli sic na: a) drobnc do 5 mm, przy czym kruszywo naturalne do 2,5 mm stanowi piasek.

c) micszanki, kiorc zalcznic od stosunku zawanosci kruszywa drobncgo do grubego (lab. 2.2) dzicli sic na: •

— piaskowo-zwirowc (tradycyjnic zwanc pospolkami) zawicrajqce nic wiecej niz 604 kruszywa drobncgo.

— zwirowo-piaskowc lub z tlucznia zwirowcgo i piasku (lub gr\'su z grysikicm dla kruszyw lamanych) przy ograniczcniu zawanosci kruszywa drobnego.

Pod/ial zc wzglcdu na sklad mincralogiczny jest szczegolnic isiotny dla kamiennego kruszywa lamrmcgo i w zakresic normalizacji kruszyw rozroznia sic dwie grupy:

a) kruszywo la mane z wapicni. marmurow i dolomitow.

b) kruszywo lamanc zc ska! magmo^ycli do hcionow wyzszych klas (powyzcj

(56)

ĆWICZENIA LABORATORYJNE

Sposób przygotowania i uszlachetniania kruszywa decyduje o przydatności kruszywa do betonu. Kruszywo drobne dzieli się pod tym względem na dwie grupy:

a) kruszywo drobne o wielkości ziarn 0-5 mm.

b) kruszywo drobne klasyfikowane, czyli rozdzielone na 6 frakcji (lab. 2.1). Tłuczeń żwirowy może być tylko jednokrotnie przekruszony, natomiast kruszywo

łamane uzyskuje się przez co najmniej dwukrotne przekruszenic. w wyniku czego otrzymuje się ziarna krępe o ostrych krawędziach i szorstkich powierzchniach, co zapewnia dobrą przyczepność zaczynu do ziarn kruszywa. Kruszywo takie nazywa się kruszywem granulowanym, a poszczególne ziania w zależności od wielkości grysikiem (drobne) lub grysem. Kruszywo kamienne łamane z odłamków skalnych jednokrotnie kraszone, nosi nazwę tłucznia zwykłego lub klińca i nic jest stosowane do betonów zwykłych.

Do przesiewu kruszywa drobnego używa się si! c oiworsch kwadratowych, lecz frakcje kruszywa dla celów handlowych podaje się jak dla sit o otworach okrągłych, tj. o 25% większe (z zaokrągleniem w górę).

W tabeli 2.2 podano podział na frakcje i grupy frakcji łamanego kruszywa ka­miennego ze skal magmowych, metamorficznych i osadowych.

Tabela 2.2

Podział kruszyw kamiennych łamanych do betonu zwykłego PN-86/B-06712

Rodzaj kruszywa	Nazwa kruszywa nie 7.normalizowana	Wielkość ziam mm	Wymiar)' określające górną granicę otworów sil, mm
	(ogólnie przyjęła)	(frakcje)	bok otworu kwadratowego	średnica otworu okrągłego
Drobne	miał grysik	0-2.5 '» 2.5-5.0	2 -1	5
Grube	grys	5-10	8	10
		grys gruby	20-40 "	32	40
Mieszanki	mieszanki grysu z grysikiem	0-5" 2,5-10-> 2.5-20 ^:> 5-20 10-40 0-80"	4 8 16 16 32 64	5 10 20 20 40 80

¹) Tylko kruszywo z wapieni, marmurów i dolomitów.

-) Tylko kruszywo do betonów wyższych kJas (ponad B25).

Wymagania stawiane kruszywom mineralnym do betonu zostały szczegółowo przed­stawiane w PN-86/B-06712.

Kruszywa przydatne do betonu zwykłego powinny być:

a) czyste, czyli wolne od zanieczyszczeń organicznych, gliny i innych pyłów mineral­nych oraz szkodliwych domieszek chemicznych, jak siarczany i aktywna wolna krzemionka, a w wapieniach jednocześnie dolomit i substancje ilaste,

________________HADAN1A Wr.AŚCTWOŚCI KRUSZYW DO BETONÓW ZWYKŁYCH_____________57

b) twarde, czyli odporne na ścieranie i odkształcenie powierzchni, co jest szczególnie ważne dla betonów narażonych na ścieranie,

c) wytrzymałe, tzn. zdolne przenieść wymagane obciążenie.

d) trwale, przy możliwości zamarzania i zawilgocenia w środowisku agresywnym, wodnym, gruntowym lub gdy są narażone na wpływy atmosferyczne.

e) o odpowiednim uziamicnhl. czyli o wymaganym stosunku poszczególnych frakcji.

0 o odpowiednio szorstkiej powierzchni ziam, umożliwiające dobrą przyczepność

zaczynu cementowego.

Najmniej przydatne do betonów są piaskowce, szczególnie o lepiszczu ilastym lub czystym lepiszczu wapiennym (CaCO.i). gdyż są one nietrwałe w środowisku wodnym. Piaskowce o lepiszczu ilastym pod wpływem wody stają się miękkie, a węglan wapnia iiiożc być wyługowany przez filtrującą wodę. Z tych samych względów zaleca się unikać stosowania kruszywa z łupków. Skały te nic są podane w tabeli 2.3.

Właściwości niektórych skał używanych do produkcji kruszyw łama­nych lub służących jako materiał wyjściowy do powstania kruszyw naturalnych, tj. rozdrobnionych przez czynniki atmosferyczne, podano w tabeli 2.3. Podane wartości są przeciętnymi lub średnimi. Dość duże różnice wytrzymałości, nasiąkliwości i innych cech tej samej skały wynikają z różnic w budowie i stanie zachowania poszczególnych rodzajów skał. Przytoczone dane należy traktować wyłącznie informacyjnie, a szcze­gółowe cechy danej skały otrzymuje się na podstawie badań laboratoryjnych. Najbardziej istotny jest ostatni wiersz tabeli, stwierdź:!jacy przydatność danej skały jako maicrialu do produkcji kruszywa budowlanego.

Spośród szkodliwych składników mineralnych w kruszywie szczególnie ważny jest łyszczyk. przy nadmiernej zawartości ograniczający przyczepność zaczynu do kruszywa

1 zwiększający jego nasiąkliwość. Nietrwałe na powietrzu są nefelin. oliwin i piryt (ten ostatni wykazuje nadmienić pęcznienie).

Ze względu na powstające reakcje chemiczne na styku między kruszywem a za­czynem cementowym korzystne są kruszywa wapienne. Charakteryzują się one lepszą przyczepnością między stwardniałym zaczynem cementowym a ziarnami kruszywa.

Najtańsze są kruszywa wydobywane bezpośrednio z miejsca zalegania. Są to: kruszywo rzeczne, gdy jest wydobywane z dna rzeki, i kruszywo kopalne wydobywane z odkrywki wykonanej w starorzeczu.

Kruszywa rzeczne są na ogół bardziej czyste niż kopalne, lecz mogą mieć domieszki węgla, drewna itp.. a ponadto ich uziamicnic jest zmienne, zależne od szybkości przepływu rzeki itp. Kruszywa kopalne zwykle osadzają się w wyniku powolnej sedymentacji ziarn i mogą być zanieczyszczone gliną lub innymi domieszkami, nawet pochodzenia organi­cznego. Natomiast kruszywa te są na ogół bardziej równomiernie uzianiionc.

Uszlachetnienie kruszyw polega na podniesieniu ich jakości w szcze­gólności w zakresie cech geometrycznych i usunięciu zanieczyszczeń przez wiele dodatkowych operacji. Dla naturalnych kruszyw mineralnych stosuje się przemywanie w celu usunięcia pyłów mineralnych, zwłaszcza oblepiających ziarna kruszywa, od­wodnienie i klasyfikację piasków, czyli podział na poszczególne frakcje lub grupy

(si

ĆWICZENIA LABORATORYJNI-

Zarówno dla kruszywa drobnego, jak i grubego używa się lego samego sprzętu pomiarowego. Ij. cylindrów stalowych o pojemności zależnej od maksymalnej średnicy ziarn w danej próbce kruszywa (tabela 2.5). Cylindry maja. średnicę równa, wysokości.

Tabela 2.5 Pojemność cylindra pomiarowego

Wymiar maksymalny	Pojemność V cylindra
ziam kruszywa w mm	pomiarowego dni^1
5	1
10	2
20	5
40	10
80	20

Zasadnicza różnica między oznaczaniem gęstości nasypowej w stanic luźnym i zagęszczonym polega na sposobie zagęszczania kruszywa w cylindrze pomiarowym.

Dla oznaczenia gęstości nasypowej w stanie luźnym kruszywo umieszcza się w cylindrze zupełnie bez zagęszczania. Wsypuje je za pomocą, łopatki z wysokości 10 cm nad górną krawędzią cylindra bez dodatkowego zagęszczania.

Dla oznaczenia gęstości nasypowej w sianie zagęszczonym kruszywo umieszcza się w cylindrze w trzech warstwach o równej wysokości. Dwie dolne warstwy s;i wibrowanc przez 1 min każda na stoliku wibracyjnym Vc-Bc z częstotliwością ok. 3000 drgań/min i amplitudą obciążonego stolika 0.35 mm: po ułożeniu ostatniej górnej warstwy, całość jest wibrowana przez 3 min.

Zawartość ziarn wydłużonych i płaskich. Oznaczanie zawartości ziarn wydłużo­nych (/ > 2>d) i płaskich dotyczy tylko kruszywa grubego.

Ze względu na urabialność betonu nic jest wskazana nadmienia liczba ziam wydłu­żonych i płaskich, gdyż ziarna te powodują powstanie wick.sv.cgo tarcia w mieszance

PenadJc przyez:,

.łdi

wskutek wydzielania się wody zarobowej z mieszanki betonowej pod powierzchnią tych ziam. Woda wyparowuje i pozostaje wolna przestrzeń między zaczynem a ziarnem płaskim. Najbardziej odpowiednie są ziania zwarte, tj. charakteryzujące się małym stosunkiem zewnętrznej powicrzxhni do objętości ziania. Takimi ziarnami są w pierwszym rzędzie ziarna kuliste, a następnie sześcienne i zbliżone kształtem do graniastosłupa.

Zawartość obcych zanieczys7.czeń. Obce zanieczyszczenia zawarte w kruszywie są to wszystkie widoczne nie uzbrojonym okiem ciała obce, jak drewno, gruz ceglany, żużel, węgiel, muszle i inne. Drewno pęcznieje wewnątrz betonu, co może doprowadzić do zniszczenia jego struktury. Obce zanieczyszczenia w dużych ilościach mogą stworzyć wewnątrz betonu gniazda o słabej wytrzymałości.

MADANIA WŁAŚCIWOŚCI KRUSZYW DO BETONÓW ZWYKŁYCH

63

Oznaczenie zawartości obcych zanieczyszczeń wykonuje się w podobny sposób jak oznaczanie zawartości ziarn wydłużonych i płaskich. Do oznaczania przygotowuje się próbki w stanie powietrziiosuchym. z których wybiera się obce zanieczyszczenia, a następnie oblicza się procentową ich zawartość w stosunku do masy próbki.

Obecność zanieczyszczeń organicznych. Zanieczyszczenia organiczne po­wodują najczęściej szkodliwe reakcje chemiczne w wiążącym betonie. Głównie są to związki humusowe (kwasy humusowe), które mogą występować zwłaszcza w drobnym kruszywie kopalnym.

Oznaczanie zawartości zanieczyszczeń organicznych ma charakter ostrzegawczy, :» nic ilościowy. Do oznaczania itfywa się metody kolorymetrycznej, a mianowicie porównuje się barwę cieczy wzorcowej z barwą wody znajdującej się nad próbka, badanego kruszywa. Gdy barwa roztworu nad warstwą kruszywa jest ciemniejsza niż barwa wzorcowa, świadczy to o nadmiernym zanieczyszczeniu kruszywa i o jego przydatności do betonu może zadecydować wykonanie próbek betonu z danego kruszywa oraz badanie ich po okresie twardnienia wynoszącym co najmniej 28 dni.

U/.iarnienie. Oznaczanie uziarnicnia danego kruszywa wykonuje się metodą analizy sitowej przez ustalenie ilości kruszywa pozostającego na poszczególnych sitach. Wielkość otworów kwadratowych lub okrągłych w komplecie sit podano w tabeli 2.1.

Oznaczenie handlowe poszczególnych frakcji podano również w tabeli 2.1.

Różnica w wymiarach między sitami o otworach kwadratowych a okrągłych wynosi 2.V/r.. wg następującej zależności: średnica otworu okrągłego = 1.25 razy bok otworu kwadratowego.

Warunek ten ustalono na podstawie dłuższego wymiaru ziarn przechodzących przez sito kwadratowe i okrągłe o jednakowym wymiarze.

Do oznaczania uziarnicnia kruszywa należy przygotować (metodą kwarlowania ze średniej próbki laboratoryjnej) następujące ilości kruszywa wysuszonego w temperaturze

+io.rc:

- kruszywo drobne - I(XX) g.

- r^us/.;'v, o grube !

„j/.aiik<

Oznaczanie uziarnicnia wykonuje się na 3 próbkach, każda o podanej powyżej wielkości. Wyniki oznaczenia skiadu granulometrycznego kruszywa przedstawia się zwykle na krzywej przesiewu (rys. 2.1)

Właściwe uziamicnic kruszywa ma zapewnić dobrą urabialność mieszanki betonowej pr/.y ekonomicznym zużyciu cementu. Z kruszywa o każdym uziarnieniu można wy­konać beton, lecz beton ten może być:

— nieekonomiczny ze względu na konieczność użycia znacznej ilości cementu,

— o zaniżonej wytrzymałości, gdy ilość cementu nie zapewni wypełnienia nadmiernej ilości jam między ziarnami kruszywa.

— o małej trwałości ze względu na wysoką porowatość.

— słabo urabialny.

CW1CZF.NIA LABORATORYJNE

Dla kruszyw do betonów zwykłych ustalono granice krzywych przesiewu po­szczególnych grup frakcji. Uziarnienie kruszywa, którego krzywa przesiewu leży między tymi granicami (zwanymi granicznymi krzywymi przesiewu), powinno za­pewnić uzyskanie mieszanki o wymaganej konsystencji i ścisłości (minimalnej ilości porów międzyziarnowych). przy możliwie najmniejszym zużyciu cementu i wody. Graniczne krzywe przesiewu podane na rysunku 2.2 ustalone sa w zależności od największych ziam w grupie frakcji.

Jeżeli krzywa uziarnienia kruszywa drobnego lub grubego nic leży w zakresie granicznych krzywych przesiewu, to istnieje obawa, że kruszywo nic jest przydatne do betonu zwykłego, jednak ostateczna decyzję o jego zastosowaniu lub odrzuceniu można podjąć po przeprowadzeniu badań właściwości betonu z tego kruszywa.

Zalecane graniczne krzywe uziarnienia dla piasku 0-2 mm

przecifint betony o za*faności cementu do 400 kg/m . B - betony o n-ysokich *yirzymaloiciach

________________RADANIA WŁAŚCIWOŚCI KRUSZYW DO 3ETOSÓW ZWYKŁYCH______________bS

^ __,

Oznaczanie zawartości pyłów mineralnych

Zasada metody połogu rui określeniu procentowego udziału w kruszywie masy ziam mniejszych niż 0.063 mm w wyniku rozdzielenia ziam kruszywa, na podstawie zróżnicowanej szybkości grawitacyjnego opadania w ośrodku ciekłym.

Przyrząd pomiarowy do lego oznaczania przedstawiono na rysunku 23.

0135

Rys. 2..'V Zasada puniiaru uw»tłoici pyłów mineralnych (opis w lekscie)

Przyrząd składa się z naczynia 1. przymocowanego do dwuczęściowej, uchylnej podstawy 2. Naczynie I o k.sztalcic ściętego stożka ma oznaczone poziomy .j" i _b~ w formie nacięć kołowych, równoległych do podstawy. Górna część podstawy 2. zamocowana przegubowo, pozwala przechylać naczynie 1 o taki kaj a, przy którym 7. napełnionego naczynia wylewa się nadmiar cieczy do objętości określonej poziomem Jb". Ka.t a należy ustalić przez wyregulowanie długości sznurka S. Ze średniej próbki laboratoryjnej należy (po wysuszeniu) pobrać metoda, kwartowania próbkę analityczna. Jej masa zależy od uziarnienia kruszywa i powinna wynosić (tab. 2.6):

Szczegółowy opis pomiaru zawiera norma PN-78/B-06714. arkusz 13. Próbkę kruszywa zalewa się woda. i umieszcza w naczyniu 1. Następnie kilkakrotnie zlewa się wodę z objętości pomiędzy poziomami _a" i _b". dolewając każdorazowo

ĆWICZENIA LABORATORYJNI-!

porcję czystej wody. Operacje te powtarza się do uzyskania całkowicie klarownej wody w naczyniu.

Z pomiarów masy kruszywa przed i po pomiar/c wylicza się zawartość frakcji pylastcj.

Nasi^kliwość materiału kamiennego. Oznaczanie nasiąkliwości ziam kruszywa naluralnego wykonuje się na ziarnach o wymiarach powyżej 10 mm. Natomiast dla wszystkich frakcji kruszywa łamanego nasiąkliwość oznacza się na próbkach materiału kamiennego, z którego wykonano dane kruszywo. Ogólnie biorąc rozróżnia się 4 stany zawilgocenia ziam kruszywa (rys. 2.4).

Caikowita wilgotność ziarna Ryt. 2.4. Sun wilgotności pojedyncze go ziarna kruszywu

Poszczególne stany wilgotności ziani kruszywa lub okruchów skalnych występuje w następujących przypadkach:

— całkowicie suche ziarno otrzymuje się po dokładnym wysuszeniu do stałej masy w temperaturze ok. +105*C. Suszenie odbywa się w suszarce laboratoryjnej i ma na celu odparowanie wolnej wody z porów kruszywa:

— powietrznosuche ziarno kruszywa charakteryzuje stan. jaki wysiępujc przy suchym przechowywaniu kruszywa. Zewnętrzne powierzchnie ziarna kruszywa nie są pokryte otoczka wody i można ocenić je jako suche. Pory wewnętrzne ziam sa tylko częściowo wypełnione woda:

— ziarna nchc na powierzchni, lecz z całkowicie nasyconymi woda porami:

— gdy poza całkowitym nasyceniem ziam kruszywa występuje zewnętrzna błonka wolnej wody.

Nasiakliwośc materiału kamiennego jest różnica wilgotności między ziarnami cał­kowicie suchymi i w stanie pełnego nasycenia wodą wewnętrznych porów kruszywa, lecz z suchymi powierzchniami.

Ze względów technologicznych nadmierna nasiakliwośc ziarn kruszywa jest niekorzystna. Wynika to głównie z możliwości nasycenia woda zarobową ziam. które były użyte w stanie powietrznosuchym. Tym samym ilość wody w za­czynie zostanie zmniejszona, co może doprowadzić do wzrostu porowatości betonu. W związku z tym kruszywa o nasiąkliwości większej od 2% zaleca się nawilżyć przed użyciem do mieszanki betonowej. Nadmienia nasiąkliwość

HAIMNIA WŁAŚCIWOŚCI KRUSZYW DO BETONÓW ZWYKŁYCH : 6?

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------^—y

zmniejsza również inrozoodporność i odporność betonu wykonanego z takiego kruszywa na agresywne środowiska.

Wszystkie zmiany objętościowe betonu (skurcz, narastanie, pełzanie) wynikają głównie 7. wymiany wody między betonem i otoczeniem. W wyniku większej nasią­kliwości ziarn kruszywa wymiana ta będ/ic intensywniejsza, a tym samym większe będą zmiany objętościowe. Jedyną korzystną cechą ziarn kruszywa o większej nasią­kliwości jes! większa przyczepność zaczynu do ziam kruszywa wskutek mechanicznej penetracji zaczynu w głąb porowatych ziarn.

Ze względu na wymaganą mrozoodporność i trwałość betonów w konstrukcjach narażonych na wpływy atmosferyczne, a zwłaszcza wilgoć (wszystkie zewnętrzne konstrukcje betonowe nic pokryte wyprawą ochronną), nasiakliwośc ziarn kruszywa

Przeciętne nasiąkliwości ziam kruszyw kamiennych podano w tabeli 2.6.

Tabela 2.6

Ko«iuj kruszywa	Kasiakliwoic % masy
Kruszywo naturalne drobne Kruszy wo naturalne grube Kruszywa łamane grube: luz-aiiowc. granitowe |HJ\koW|Ct	0-2 0.5-1 0-1 :-7

Zawartość wilgoci w kruszywie. Zawariość wilgoci w kruszywie nazywa się wilgotnością lub wodochlonnością kruszywa. Ilość wilgoci zawartej w mie­szance kruszywa jest znacznie większa niż sama nasiakliwośc poszczególnych ziarn tego kruszywa, nawet łącznic z zewnętrzną blonką wodną (rys. 2.5). tj. większa niż całkowita wilgotność poszczególnych ziarn. Jest to spowodowane występowaniem w stosie okruchowym nic tylko wody blonkowej na powierz­chniach kruszywa, ale również wody meniskowej i kapilarnej. W zależności od stopnia wilgotności, czyli zawartości wody w stosie okruchowym, wolne pr/.csirzcnic rnicuzy ziainami mogą nyć wypciniune wodą całkowicie lub tylko częściowo (rys. 2.5).

Całkowitą zawartość wilgoci w kruszywie oznacza się jako procentową zawartość wody wypełniającej pory wewnątrz ziaru (nasiakliwośc) oraz wolnej wody znajdującej się między ziarnami kruszywa, w stosunku do masy suchego kruszywa. Oznaczanie wykonuje się zarówno dla kruszywa drobnego, jak i grubego. Wilgotność oznacza się dla próbki kruszywa pobranego bezpośrednio ze składowiska.

Reasumując dotychczas podane informacje, rodzaje wody występującej w kru­szywie, składające się na jego wodochłonność, można przedstawić schematycznie (rys. 2.6).

---