Uniwersytet Kazimierza Wielkiego

Wydział Humanistyczny

Instytut Historii i Stosunków międzynarodowych

Kierunek: Stosunki międzynarodowe

ROLA WILEKICH RELIGII W STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH NA PODSTAWIE ISLAMU

Pracę wykonała:

Teodozja Mańko

Pod kierunkiem:

dr. Purata

Bydgoszcz, 2010

Spis treści:

1. Islam

2. Czym jest terroryzm?

3. Podsumowanie

4. Bibliografia

1. Islam

Islam jest religią monoteistyczną, drugą na świecie pod względem liczby wyznawców, zaraz po chrześcijaństwie. Należy tutaj jednak wziąźć pod uwagę fakt iż przyrost naturalny muzułmanów jest znacznie większy niż w świecie katolików. Świętą księgą islamu jest Koran, a zawarte w nim objawienie ma stanowić ostateczne i niezmienne przesłanie Boga do ludzi. Przyjęło się że Islam jest religią danego obszaru geograficznego. Można go określić jako południowy pas półkuli północnej- od Senegalu aż po Indonezję

Słowo islam w języku arabskim oznacza poddanie się Bogu. Apologeci i misjonarze muzułmańscy wywodzą często słowo islam od słowa salām - pokój. Islam był początkowo religią ludów arabskich. Celem islamu i nauczania proroka Mahometa było połączenie wszystkich ludów arabskich w jedną wielką rodzinę muzułmańską (arab. muslim ajadani), wiara jednak z czasem rozprzestrzeniła się na cały świat.

Islam ma wspólne korzenie z judaizmem i chrześcijaństwem. Zgodnie z nauką Mahometa objawienie przekazane Żydom i chrześcijanom przez Abrahama, Mojżesza i Jezusa powinno zostać ponowione i uzupełnione. Podstawę islamu tworzy pięć zasad i obowiązków muzułmanina:

1. wyznanie wiary w jedynego Boga,

2. pięciokrotna modlitwa w ciągu doby,

3. post w miesiącu ramadan,

4. jałmużna na rzecz ubogich i

5. pielgrzymka do Mekki.

Za ostatniego proroka islam uznaje Mahometa (Muhammada, wielu muzułmanów uważa, iż imienia proroka nie tłumaczy się na inne języki), a za ostatnią objawioną księgę - Koran. Przed Mahometem Allah miał zesłać wielu innych proroków, wśród nich Adama, Abrahama (arab. Ibrahim), Mojżesza (arab. Musa) i Jezusa (arab. Isa).

Każdy muzułmanin przekonany jest o tym że jego religia jest najlepsza i jedyna. Mówi o tym Koran:

„tworzycie najlepszą wspólnotę utworzoną dla ludzi: nakazujecie bowiem to co przystoi i zakazujecie tego, co jest naganne, bo wierzycie w Boga”

Sura 3, 110

Jeżeli chodzi o rozwój islamu w Europie to dość powszechnym zjawiskiem jest przechodzenie na islam „rdzennych” europejczyków. Nie są to już emigranci, tylko wychowani w chrześcijaństwie ludzie którzy poszukują sensu istnienia w innej religii. Proces taki, na coraz to większą skalę, możemy zaobserwować od ok 20 lat. Brak jest natomiast danych jeżeli mówimy o zmianie religii w drugą stronę, tj. z islamu na chrześcijaństwo.

Ortodoksyjny islam dzieli się na 3 główne odłamy: sunnicki (ok. 87 proc.), szyicki (ok 12 proc.) i charydżycki (ok. 1 proc.). W religii tej istnieje również odłam wahabitów.

Sunnici to najliczniejsza grupa wyznawców islamu. Uznają oni wszystkich kalifów (następców Mahometa). Są też wierni sunnie (arab. ścieżka) która została im przekazana przez pierwszych muzułmanów. Ruch ten nazywany jest również ortodoksyjnym. Sunnici bowiem ściśle trzymają się tradycji swoich przodków i są przeciwni współczesnej dżahilijji czyli całemu zachodowi który nie wyznaje islamu.

Szyici to kolejny odłam islamu który jednak zostaje wyznawany w mniejszości. Rozłam nastąpił po śmierci kalifa Alego. Szyici nie uznawali kolejnych trzech kalifów i doszli do przekonania, że są to ludzie którzy sprzeniewierzyli bogactwo i dary jakie Bóg dał im za wierne wyznawanie islamu. Umajjadzi jednak (to z tej dynastii pochodzili nieuznawani kalifowie) doprowadzili do zjednoczenia ogromnego państwa arabskiego i utrzymania politycznej jedności. Za kolejną ich zasługę należy uważać znaczne rozszerzenie islamu na kontynencie.

Ostatnim odłamem islamu jest charydżyzm. Charydżyci, w języku arabskim, to ci co odeszli. Nazywani są tak ludzie którzy odwrócili się od kalifa Alego. Jest to najmniej liczny odłam islamu. Charakteryzuje ich skrajnie surowa etyka nie uznają bowiem rozróżnienia pomiędzy czynami a wiarą. Popełnienie grzechu śmiertelnego przez chadżystę jest równoznaczne z tym iż staje się on niewiernym.

2. Terroryzm

Nie istnieje jedno określenie dla pojęcia terroryzmu. Można powiedzieć że samych definicji jest tyle co publikacji na ten temat. Każda organizacja międzynarodowa wykształciła własną definicję. Jednak jako jego główne elementy wymienia się m. in. :

1. przemoc i siła

2. polityczny charakter

3. sianie strachu i przerażenia

4. zagrożenie

5. efekt psychologiczny i oczekiwane reakcje

6. zróżnicowanie obiektów i celów ataków

7. działanie z premedytacją które jest zorganizowane

8. taktyka walki, metoda, strategia.

Z łaciny terrere oznacza strach, coś przerażającego a także sianie strachu i stosowanie prawa silniejszego. Wynika z tego że wiąże się on z użyciem przemocy aby uzyskać jakieś określone skutki. Współcześnie mamy do czynienia z wieloma podziałami terroryzmu. Badacze przyjmując różne kryteria podziału (historię, ideologię, sposób działania, zakres działania) starają się oddać to skomplikowane zjawisko w klarowny sposób. W tej pracy pragnę skupić się jedynie na dwóch z wymienionych, przez Piotra Ostaszewskiego, czterech. Oba te rodzaje można bowiem uznać za terroryzm międzynarodowy z użyciem siły i wysuwaniem żądań politycznych.

Jako pierwszy można wymienić terroryzm etnonacjonalistyczny albo inaczej separatystyczny. Zaliczyć do niego należy takie organizacje jak ETA czy IRA. Walczyły one o uzyskanie niepodległości na terenie kolejno Hiszpanii (Baskowie) i Wielkiej Brytanii (Irlandczycy). Innym bardzo ważnym ruchem w tej grupie jest OWP (Organizacja Wyzwolenia Palestyny). Powstała w 1964r. a zaktywizowała się podczas wojny sześciodniowej (1967r.). Szczyt działalności tego ugrupowania przypada jednak na lata '60 i '70 XX w. Wtedy to Jasir Arafat i George Habash (założyciel Ludowego Frontu Wyzwolenia Palestyny) konkurowali o władzę w organizacji. Najgłośniejszą akcją jaka miała wtedy miejsce to zamordowanie izraelskich sportowców podczas olimpiady w RFN w 1972r. Zadanie to zlecono ugrupowaniu, tzw. Czarny Wrzesień. Obecnie wg raportu National Intelligence Service Report OWP jest uznawana za najbogatsza organizację terrorystyczną na świecie. Ich aktywa są szacowane na 10 mld dolarów,a dochód ok. 1,5- 2 mld w skali roku.

Jeser Arafat George Habash

W latach '90 XX w. uwidocznił się kolejny rodzaj terroryzmu- religijny. Bruce Hoffman uważa że początku tego rodzaju terroryzmu należy szukać już w 1968r.. Wtedy doszło do porwania samolotu izraelski linii lotniczych El Al. Dokonał tego Ludowy front Wyzwolenia Palestyny a ich żądania dotyczyły zwolnienia więzionych w Izraelu palestyńskich terrorystów. Jego egzaltację widać od 2001r. kiedy głośny stał się zamach na World Trade Center w Nowym Jorku i Pentagon. W mediach został on przedstawiony jako jeden z najgroźniejszych, ponieważ opiera się na fundamentalizmie. Jest to zjawisko złożone. Fundamentaliści występują przeciwko tzw. westernizacji. Chodzi tutaj nie tylko o wizję państwa jaką prezentuje świat zachodu ale również o przedstawienie w tym państwie wizji człowieka i społeczeństwa.

WTC- zdjęcia po uderzeniu samolotu 11 września 2001r.

Jeżeli chodzi o fundamentalizm to nie sposób podać jednej definicji. W swoim podstawowym znaczeniu oznacza nawrót do źródeł religii, powrót do tego co było na samym początku, do fundamentów. Wiąże się to z bezwzględną wiernością dla tradycji czyli m. in. niebratania się z Zachodem. Sama Europa już dawno spotykała się z tym zjawiskiem. Fundamentalizm chrześcijański zakładał bowiem rozszerzenie religii na cały świat. Miał wielu zwolenników. Stał się głównym tematem tajnych obrad biskupów katolickich w Fuldzie w 1991r. Padły tam takie hasła jak pragnienie budowy Europy w nadziei chrześcijańskiej.

Ostatnim pojęciem jakie chce poruszyć w mojej pracy to dżihad- święta wojna z niewiernymi. W islamie możemy wyróżnić dżihad mniejszy. Jest on domeną fundamentalistów ponieważ jeśli odczytujemy Koran w całości możemy wyczytać że Bóg nie lubi najeźdźców. Brak tam nawoływania do ataku bądź jakichkolwiek pobudek z racji których muzułmanie mogą atakować. Inaczej nieco przedstawiona jest oczywiście obrona własnego kraju ale jeśli mówimy o atakach zagranicznych to są one zabronione.

Drugim rodzajem dżihadu jest dżihad większy. Mówi on o dążeniu do Boga. Poprzez podstawowe zasady- post, jałmużna, modlitwa, hacz- muzułmanie mają się doskonalić w swojej wierze. Dżihad większy to droga ku Bogu.

Dopiero po wydaniu fatwy przez Osama bin Ladena rozpoczęto tzw. święta wojnę z niewiernymi. Poprzez wycięcie niektórych fragmentów z Koranu wydaję się jakoby muzułmanie musieli walczyć z dżahiliiją poza granicami swojego państwa- na całym zachodzie. Pełny tekst Koranu brzmi następująco:

Zwalczajcie na drodze Boga tych, którzy was zwalczają, lecz nie bądźcie najeźdźcami. Zaprawdę; Bóg nie miłuje najeźdźców!

2:191 I zabijajcie ich, gdziekolwiek ich spotkacie, i wypędzajcie ich, skąd oni was wypędzili - Prześladowanie jest gorsze niż zabicie. - I nie zwalczajcie ich przy świętym Meczecie, dopóki oni nie będą was tam zwalczać. Gdziekolwiek oni będą walczyć przeciw wam, zabijajcie ich! - Taka jest odpłata niewiernym!2:192 Ale jeśli oni się powstrzymają... - zaprawdę, Bóg jest przebaczający, litościwy!

2:193 I zwalczajcie ich, aż ustanie prześladowanie i religia będzie należeć do Boga. A jeśli oni się powstrzymają, to wyrzeknijcie się wrogości, oprócz wrogości przeciw niesprawiedliwym!

2:194 Miesiąc święty za miesiąc święty. Rzeczy święte podlegają talionowi. A jeśli kto odnosi się wrogo do was, to i wy odnoście się wrogo do niego, podobnie jak on odnosi się wrogo do was. I bójcie się Boga! I wiedzcie, że Bóg jest z bogobojnymi!

Koran, księga II wersety 190-194

Bardzo łatwo, poprzez wycięcie niektórych fragmentów przekonać innych iż ich obowiązkiem jest walka z innymi.

3. Podsumowanie

Islam należy do jednaj z największych religii na świecie a najbliższej przyszłości może stać się najbardziej rozpowszechnioną religią. Istnieje kilka odłamów islamu które wynikają z różnych zdarzeń historycznych w przeszłości ale trwają do dziś. Główne zasady jakimi powinien kierować się muzułmanin to post, jałmużna, modlitwa, hacz. Nie jest to religia przemocy i terroru. Nikt nie powinien kierowac się stereotypem iż każdy muzułmanin to terrorysta.

Terroryzm międzynarodowy wykształcił się w latach sześćdziesiątych XX w. Jego podstawowe założenia to sianie strachu, użycie siły, polityczny charakter. Jest to zjawisko kojarzone głównie z atakiem na WTC i Pentagon w 2001r. wywołało to reakcję USA które wypowiedziało wojnę terrorystom i terroryzmowi. Cały świat (NATO, UE, USA) zostały zaangażowane w mniejszym lub większym stopniu do przeciwstawienia się kolejnym atakom i próbom wymuszeń na tle politycznym.

Łączenie religii islamu z terroryzmem ma pewne podstawy jednak, moim zdaniem, to nie religia stała się przyczyną zmian w stosunkach międzynarodowych. Sama religia nie jest w stanie wpłynąć na relacje między państwami. Jeżeli jednak dołożymy do tego inne czynniki, np. chęć zysku religia może być wykorzystana jako „zasłona dymna” dla niewykształconych mas.

Niestety ograniczenia zarówno czasowe jak i ilościowe nie pozwalają mi rozwinąć tego tematu w sposób wystarczający. Postulaty badawcze jakie zostaną rozwiązane w przyszłości to przede wszystkim wpływ jaki religia wywiera na człowieka i w jaki sposób przez wyznanie można człowiekiem manipulować. Kolejnym zagadnieniem jakim należało by się zająć to złoża naturalne krajów gdzie wyznawany jest islam oraz wpływ tychże na na relację z innymi krajami. Warto również zrobić zestawienie cen w USA ropy przed i po rozpoczęciu wojny z terroryzmem. Uważam że rozwinięcie tych zagadnień dało by czytelnikowi szerszy ogląd na historię którą sami tworzymy a czasami nie jesteśmy jej do końca świadomi.

4. Bibliografia:

1) Duda D., Terroryzm islamski,Kraków 2002

2) Młynarek H., Zakaz myślenia. Fundamentalizm w chrześcijaństwie i islamie, Gdynia 1996,

3)Ostaszewski P., Międzynarodowe stosunki polityczne: zarys wykładów, Warszawa 2008

4) Robinson F. (red.), Historia Świata Islamu, Warszawa 2001

5) Sakowicz E., Czy islam jest religią terrorystów, Kraków 2002

Abp H. Teissier, Chrześcijanin wobec islamu [w:] E. Sakowicz, Czy islam jest religią terrorystów, Kraków 2002, s. 149.

Ibidem, s. 149, 153.

Ibidem, s.153

Red. F Robinson, Historia Świata Islamu, Warszawa 2001, s.312.

http://pl.wikipedia.org/wiki/D%C5%BCahilijja (05. 06. 2010r.)

Red. F. Robinsona, op. Cit. s. 14.

Ibidem, s.12

D. Duda, Terroryzm islamski,Kraków 2002, s.9.

Za: P. Ostaszewski, Międzynarodowe stosunki polityczne: zarys wykładów, Warszawa 2008, s.482.

W. Kopaliński, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Warszawa 1975, s. 973.

Za P. Ostaszewski, op. cit., s. 487.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Organizacja_Wyzwolenia_Palestyny

P. Ostaszewski, op. cit., s. 493.

W rzeczywistości Jaser Arafat nazywał się Abd al-Rahman abd al-Bauf Arafat al-Qud al-Husseini. ur. 24 sierpnia 1929 r. zm 11 listopada 2004r. najbardziej znany polityk i przywódca palestyński, laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1994 r, Człowiek Roku 1993 według magazynu Time .

ur. 2 sierpnia 1926r. zm. 26 styczeń 2008r. Założył Ludowy Front wyzwolenia Palestyny. Organizacja ta stała się pionierem w porywaniu samolotów i wykorzystywaniu zakładników do osiągania celów politycznych. Służył w Palestyńskim froncie do 2000r. Kiedy to zły stan zdrowia nie pozwolił mu na dalszą służbę sprawie.

Ibidem, s. 494.

B. Hoffman, Oblicza terroryzmu, Warszawa 1999, s. 64-65 [w:] D. Duda, Terroryzm..., op. cit., s. 31.

E. Sakowicz, Czy islam jest religią terrorystów, Kraków 2002, s. 193.

Ibidem, s. 194.

H. Młynarek, Zakaz myślenia. Fundamentalizm w chrześcijaństwie i islamie, Gdynia 1996, s. 13.

pielgrzymka

Edykt religijny

saudyjski milioner, przywódca Al-Kaidy, najbardziej poszukiwany terrorysta świata.

---