Prawo cywilne-gałąź prawa w systemie prawa o bowiązującego w Pl.Źródło nazwy- ius(prawo) cywile(obywatel)-prawo cyw.w Rzymie obowią zywało tylko obywateli.Art.1KC-KC reguluje st osunki cywilnoprawne między osobami fiz.i oso bami prawnymi-zakres podmiotowy pr.cyw.Po dmioty prawa cyw-osoby fiz.i prawne.Znaczeni e przedmiotowe pr.cyw.-ogół norm prawnych,kt óre regulują stosunki społeczne o charakterze ma jątkowym,niemajątkowym(osobistym) i rodzinn ym pomiędzy osobami fiz.i prawnymi,reguluje p rawa osób.Prawa majątkowe mogą być związane z prawami niemajątkowymi i rodzinnymi-przeni kają się.Cecha charakt.pr.cyw.-równorzędność podmiotów stosunków cyw-prawn.we wzajemn ych relacjach;nie ma podporządkowania jednego podmiotu drugiemu podmiotowi.Na gruncie pr.c yw istnieje autonomia woli stron w granicach o bowiązującego prawa-pozostawione jest woli po dmiotów prawa cywiln,czy zawrą umowę cyw-p rawną czy nie;nikt nikogo nie może zmusić do z awarcia umowy;treść umowy może być dowolna art.353.1„strony zawierające umowę mogą ułoż yć stosunek prawny wg.swego uznania,byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwoś ci(naturze)stosunku ,ustawie,ani zasadom współ życia społecznego”.Ograniczenie autonomii w oli stron może wynikać z: norm prawnych,zasad współżycia społecznego,faktycznego układu stos unków gospodarczych(zawarcie umowy przez pr zystąpienie,z przepisów prawa wprowadzającyc h formularze wzorcowych umów nazwanych(ust awodawca wprowadza warunki umów,które mus zą być zawierane,np.posiadacz samochodu musi zawrzeć umowę z ubezpieczycielem),z ogólnych warunków umów określonych przez prawo,z pra wa rodzinnego i opiekuńczego(wynika z relacji r odzice-dzieci).Systematyka prawa cywilnego: reguluje b.szeroki zakres stosunków społecznych w ramach pr.cyw.można wyróżnić 5 działów:czę ść ogólna(Art.1-125;uregulowane zagadnienia o charakterze ogólnym dot.dalszych działów pr.cy w,np.nadużycie prawa-5,domniemanie dobrej wi ary,os.fiz i pr,czynności prawne,terminy,przeda wnienia,roszczenia);prawo reczowe(art.126-352 reguluje formy korzystania z dóbr majątkowych, gdy przedmiotem korzystania są rzeczy w ścisły m tego słowa znaczeniu-materialne części przyro dy wyodrębnione od innych;forma korzystania z rzeczy ukształtowana jest w postaci tzw.praw p odmiotowych bezwzględnych,które są skuteczn e przeciwko każdej osobie,która znajdzie się w s ferze korzystania z rzeczy);prawo zobowiązań (art.353-921;jest inną postawą korzystania z dób r niż w przypadku praw rzeczowych,reguluje sto sunki prawne,z których wynikają wierzytelności; wierzytelność-prawo jednego podmiotu<wierzy ciela>wobec drugiego podmiotu<dłużnika>świa dczenia,świadczenie może polegać zarówno na d ziałaniu jak i zaniechaniu;prawo zobowiązań i w ynikające z niego zobowiązania są prawami wzg lędnymi);prawo spadkowe(art.922-1088;reguluj e przejście praw i obowiązków majątkowych os. zmarłych na in.podmioty,nie reguluje stosunków między żyjącymi,tylko stosunki na wypadek śmi erci);prawo rodzinne i opiekuńcze(uregulowan e w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym;reguluje stosunki rodzinne w szerokim tego słowa znacze niu;uregulowania pr.rodzinn.mają charakter odm ienny od KC;w KriO uregulowane są przede wsz ystkim stosunki rodzinne,ale także stosunki wyni kające z opieki i kurateli;oieka i kuratela nie są s tosunkami rodzinnymi w ścisłym tego słowa zna czeniu,wykazuje pewne podobieństwa do władz y rodzicielskiej stąd została uregulowana w Krio uregulowana stosunki prawne w zakresie prawa rodzinnego wynikające z małżeństwa i pokrewie ństwa,powinowactwa,opieki i kurateli)

Źródła prawa cywilnego:art.87Konst.-konst,ust awy,ratyf.umowy międzyn,rozporz.Ustawy-KC, KriO.Stosowanie źródeł prawa:1:umowy między narodowe ratyf,rozporządzenia Rady UE-mają pi erszeństwo przed naszym prawem wewn,nie są ź ródłem zawierają tylko wskazówki co do uregul owań prawa wewn;2-Ustawy(KC,KriO)

Zwyczaj-NIE jest źródłem pr.cyw,KC tylko odw ołuje się do zwyczaju

Orzecznictwo sądowe-nie jest źródłem pr.cyw

Orzecznictwo TK(precedens,common law)-nie są źródłem prawa cywilnego.

Stosunek cywiloprawny-ta grupa stosunków pr awnych,które są uregulowane przez normy praw a cywilnego;uczestnicy mają wynikające z tej no rmy prawa i obowiązki;realizacja tych uprawnie ń i obowiązków jest zagwarantowana przymuse m państwowym.W każdym stosunku cyw-pr wy stępują podmioty tego stosunku,przedmiot stosu nku i treść stosunku cyw-prawnego.Stosunek cy wilnoprawny może powstać,ustać,ulec zmianie jest to uzależnione od istnienia stanu faktyczneg o,z którym norma prawna łączy ten skutek.

Fakty-jako zjawisko świata zewnętrznego określ one w normie prawnej,ustawodawca wiąże z fakt ami skutki prawne.Zdarzenia prawne-fakty z kt órymi wiążą się skutki prawne.

Klasyfikacja zdarzeń prawnych:

1)zdarzenia prawne w ścisłym tego słowa znacze niu-zdarzenia niezależne od woli ludzkiej,z któr ymi ustawodawca wiąże skutki prawne(śmierć- spadkobranie)

2)działania-zdarzenia zależne od woli ludzkiej,p ojęcie działania na gruncie pr.cyw.nie pokrywa s ię ze znaczeniem tego słowa potocznie,bo działa niem w pr.cyw.jest też zaniechanie,działaniem n a gruncie prawa cyw.nie jest działanie pod wpły wem przymusu.

Działania:

1)czynności zmierzające do wywołania skutków prawnych,czynności działającego nakierowane,o świadczenia woli jako konieczny składnik czynn ości prawnych,akty administracyjne,które wywoł ują skutki w świetle prawa cywilnego,orzeczenia sądowe o charakterze konstytutywnym,które two rzą,zmieniają i znoszą stosunki prawne,(orzecze nia deklaratywne-stwierdzają stosunki prawne).

2)inne czyny,skutek taki wynika z mocy ustawy, inne działania niż czynności,z którymi norma wi ąże skutki prawne,ale ososba nie chciałą tych sk utków wywołać.

a)czyny zgodne z prawem(np.znalezienie rzeczy

b)czyny niezgodne z prawem,bezprawne,niedoz wolone(np.pobicie,spowodowanie wypadku)

ELEMENTY STOSUNKU PRAWNEGO:

PODMIOT-os.fiz oraz os.prawne od chwili uro dzenia do chwili śmierci.To,że dana osoba może być podmiotem stosunku prawnego określa się j ako ZDOLNOŚĆ PRAWNĄ-zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków.Zdolność prawn. Jest kategorią normatywną-ustawodawca decydu je kto ma zdolnośc prawną.Posiada ją:

-dziecko w chwili otwarcia spadku już poczęte może być spadkobiercą,jeżeli urodzi się żywe.

Dziecko poczęte ale nie urodzone może być uzn ane przez biologicznego ojca tego dziecka,jeżeli nie działa domniemanie pochodzenia dziecka. Art.9.w razie urodzenia się dziecka domniemyw a się,że przyszło ono na świat żywe.

Śmierć stwierdza się aktem stanu cywilnego.

Jeżeli: nie ma zwłok(np.po spłonięciu);nie zgłos zono śmierci;zaprzestał działalności urząd Stanu Cywilnego(wojna,działania wojenne) wówczas Sąd Powszechny stwierdza zgon osoby,wydaje postanowienie,na podstawie którego kierownik Urzędu Stanu Cywilnego sporządza akt zgonu.

Zaginięcie-można uznać za zmarłą osobę,jeżeli zaginęła;nastąpił upływ okresu czasu:

-okoliczności zwykłe-10 lat od końca roku kalen darzowego,w którym osoba zaginęła

-okoliczności szczególne:1)w związku z katastro fą lotniczą,morską lub in.szczególnym zdarzenie m zagrażającym życiu- 6 m-cy od dn.katastrofy 2)z upływem 1 roku od ustania zdarzenia,które stanowiło zagrożenie dla życia tej soby.

Postanowienie o uznaniu za zmarłego ma charak ter konstytutywny-tworzy stan prawny. Na tej po dstawie sporządza się akt stanu cywilnego-akt zg onu. Postanowienie o uznaniu za zmarłego wiąże się ze spadkobraniem i utratą zdolności prawn.

ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWN.

Zdolność do tego aby za pomocą własnych czyn ności nabywać prawa i zaciągać zobowiązania i swoimi działaniami wywoływać inne skutki pra wne.Jest kategorią normatywną-o tym kto posiad a zdolność do czynności prawnych decyduje usta wodawca.Przesłanki zdolności do czynności pr

1)wiek osoby fizycznej

2)zawarcie małżeństwa przez kobietę,która ukoń czyła lat 16,a nie ukończyła lat 18

3)ubezwłasnowolnienie całkowite lub częściowe

4)ustanowienie doradcy tymczasowego dla os.w stosunku do której toczy się postępowanie o ube zwłasnowolnienie

Na podstawie tych przesłanek os.może mieć:

*PEŁNĄ zdolność do czynności prawnych:

-os.pełnoletnia

-kobieta,która ukończyła lat 16 i zawarła związe k małżeński(nawet jeśli małżeństwo zostało roz wiązane lub unieważnione przed ukończeniem18

-os.,która nie jest ubezwłasnowolniona

-os.,dla której nie został ustanowiony doradca ty mczasowy

-os.może dokonywać sama lub przez pełnomocn ika wszelkich czynności prawnych w granicach obowiązującego porządku prawnego

*OGRANICZONĄ zdolność do czynn.pr:

-os.,która ukończyła lat 13,a nie ukończyła 18

-os.ubezwłasnowolniona częściowo

-os.,dla której został ustanowiony doradca tymcz

-os.taka może dokonywać czynności prawnych,s kutkiem których jest zaciągnięcie zobowiązania lub rozporządzenie swoim prawem za zgodą prz edstawiciela ustawowego.Jeżeli taka os.dokonała czynności pr,ważność tej czynności zależy od po twierdzenia przez przedstaw.usawow,a jeżeli sa ma uzyskała zdoln.do czynn.pr-sama może potw ierdzić.Kontrachent może ustalić termin przedsta wicielowi ustawowemu do potwierdzenia tej czy nności,nie może unieważnić umowy.Jeżeli małol etni dokonał czynn.pr jednostronnej,do której wy magana jest zgoda przedst.usawow-czynność tak a jest nieważna(np.testament).Osoba z ograniczo ną zdoln.do czynn.prawnych może zawierać um owy bez zgody przedst.usawow.należące do umó w powszechnie obowiązujących,w drobnych,bie żących sprawach życia codziennego.Może swob odnie rozporządzać swoim wynagrodzeniem.Mo że sam zawierać umowę o pracę,rodzice nie mog ą rozwiązać tej umowy,muszą wystąpić do sądu o jej unieważnienie.Może swobodnie rozporządz ać rzeczami oddanymi jej do użytku przez przed stawiciela ustawowego,chyba że do dokonania ta kiej czynności nie wystarcza zgoda przedstawici ela ustawowego,czynności może dokonywać prz edstawiciel ustawowy

*NIE POSIADA zdolności do czynn.prawny:

-osoba ubezwłasnowolniona,'śmierć cywilna'-po zbawienie lub ograniczenie osoby zdolnośći do czynności prawnych

`całkowite-os,która ukończyła 13l,gdy nie jest w stanie pokierować swoim postępowaniem

Przesłanki ubezwłasnowolnienia:

-choroba psychiczna

-niedorozwój umysłowy

-innego rodzaju zaburzenia psychiczne,w szczeg ólności pijaństwo i narkomania (182 KriO)

Miejscem zamieszkania os.fiz.jest miejscowość w której os.ta przebywa z zamiarem stałego pob ytu. Ocena miejsca zamieszkania - 2 elementy:

-zewn-fakt przebywania w danym miejscu 'kor pus';-wewn-zamiar stałego przebywania w dany m miejscu `animus'

Miejsce zamieszkania małoletnich dzieci,jest mi ejsce zamieszkania tego z rodziców,któremu prz ysługuje wyłącznie władza rodzicielska;jeżeli ob oje rodziców posiada władze rodzic.-miejsce za mieszkania jest u tego,któremu została powierzo na wł.rodzic.Dziecko przebywa,np.udziadków-wł.rodz.ustala sąd.Osoby ubezwł.całkowicie-mie jce zam.jest miejscem zam.os.opiekującej się.

OSOBY PRAWNE:

Os.pr.jest jednostka wyodrębniona organizacyjni e,która jest wyposażona przez normę prawną w z dolność prawną,skutkiem czego może wyst.w st osunkach cyw-praw.jako podmiot tych stosunkó

Osobowość prawna-jest kategorią normatywną, przepis prawny ustala osobowość prawną.

Wyodrębnienie:organizacyjno-strukturalne od in nych jednostek; majątkowe.

Os.prawne są traktowane jako podmioty samodz ielne czyli podmiotem stos.pr.jest ta jednostka,a nie jednostki czy osoby,które ją tworzą.

Sp.z.oo-os.prawna,muszą być osoby,które ją two rzą.Jeżeli sp.kupuje.to poszczególni wspólnicy n ie są właścicielami,ale jest to własność całej sp.

Art.33KC osobami prawnymi są:Skarb Państw i jednostki organizacyjne,którym przepisy szcze gólne przyznają osobowość prawną.

Powstanie,ustrój i ustanie os.prawn.określają prz episy właściwe, lub status

Osoba prawna może powstać z chwilą:

-wydania aktu prawnego,np.ustawy(uczelnie pań stwowe,gminy,Skarb Państwa)

-wpisania danej jednostki organizacyjnej do właś ciwego rejestru(sp.zoo,spóldzielnie)

Jednostki organizacyjne nie będące os.prawn.,kt órym ustawa przyznaje zdolność prawną,czyli zd olność do bycia podmiotem praw i obowiązków, to `osoby ułomne'(sp.prawa handlowego,sp.osob owe,tj.sp.jawna,partnerska,komandytowa,komandytowo-akcyjna;wspólnota mieszkaniowa;sp.kap itałowe w organizacji,tj.zoo,akcyjna)

Za zobowiązania os.pr.ułomn.odpowiedzialność ponoszą subsydiarnie ich członkowie.Subsydiarn ie-członkowie odpowiadają,jeżeli taka osoba oka że się niewypłacalna.

Skarb Państwa-podmiot praw i obowiązków w stosunkach cyw-prawn.dot.mienia państwowego, które nie zostało przekazane innym państwowy m osobom prawnym. STATIO FISCI-jednostki organizacyjne SP,które występują w imieniu SP w odniesieniu do stosunków prawnych,które ty ch jednostek dotyczą,np.SP-Pań.Straż.Pożarna

Siedzibą os.prawnej,o ile ustawa lub oparty na ni ej statut nie stanowią inaczej,jest miejscowość,w której ma siedzibę jej organ zarządzający.

Osoby prawne działają przez swoje organy w sp osób określony w ustawie lub statucie.Działanie organu os.pr.jest działaniem ludzi tworzących te n organ,z tym,że działanie tych osób jest działani em własnym os.prawn.

Działanie os.prawnych należy odróżnić od działa nia przedstawiciela os.prawn lub pełnomocnika.

Zdolność prawna osób prawnych-posiada każd a os.prawn,jednak nie każda os.prawn.może być podmiotem wszystkich stosunków prawnych.Og raniczenie w tym zakresie może wynikać z przep isów ustawy lub z charakteru danego stosunku pr awnego lub z ograniczenia ze statutu lub z zadań danej os.prawn.określonej w akcie założycielski m(ustawa zakazuje gminie prowadzenia działaln ości gospod.-celem osiągnięcia zysku)

Zdolność do czynności prawnych os. prawn-

Posiadają pełną zdolność do czynn.prawn.w taki m zakresie w jakim posiadają zdolność prawną. Posiadają pełną zdolność do czynn.prawn.w odni esieniu do tych stosunków prawnych,których mo gą być podmotami.Nie ma ograniczenia,pozbawi enia zdoln.do czynn.pr.osób prawnych.

PRZEDSIĘBIORCA- może nim być:os.fiz;os.p rawna;os.prawna ułomna prowadząca we własny m imieniu działalność gospod.lub zawodową 43

Działa pod firmą ,którą ma obowiązek ujawnić we własnym rejestrze. PRZEDMIOT:

Przedmiot stosunku cywilnoprawnego-określo ne zachowanie sie uczestników tego stos.,oparte na wzorcu postępowania zawartym w normie pra wa cywilnego;wszystko na co skierowane są obo wiązki i uprawnienia podmiotów stos.;dozwolon e,nakazane lub zakazane zachowanie się człowie ka;zachowanie może polegac na działaniu lub za niechaniu.

Rzecz-ograniczona część przyrody materialnej,p rzedstawiająca wartość majątkową i wyodrębnio na w takim stopniu,że w stos.społ-gosp.może by ć traktowana jako dobro samoistne-może byc prz edmiotem obrotu

Rzeczy ruchome-wszystkie rzeczy,które nie są nieruchomościami

Nieruchomości-częśći powierzchni ziemskiej st anowiące odrębny przedmiot własności(grunty) i budynki trwale związane z gruntem

Nieruchomości rolne-nieruchomości,które są lu b moga być wykorzystane do prowadzenia dział alności wytwórczej w rolnictwie,w zakresie prod roślinnej i zwierzęcej ,ogrodniczej,sadowniczej.

Część składowa rzeczy-wszystko co nie może b yc od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotne j zmiany całości lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego.Nie stanowią częsci skł.rz.przedmi oty połączone z rzeczą tylko dla przemijającego użytku.Część składowa gruntu-budynki i in.urzą dzenia trwale związane z gruntem(drzewa,prawa

Przynależność­-rzeczy ruchome potrzebne do ko rzystania z innej rzeczy(głównej)zgodnie z jej pr zeznaczeniem,jeżeli pozostają z nią w faktyczny m związku odpowiadającym temu celowi.

Pożytki rzeczy-przychody,korzyści uzyskiwane w granicach prawidłowej gospodarki. Naturalne: płody,owoce,warzywa,in.odłączone od niej częś ci składowe,glina torf,jeśli stanowią normalny d ochód z rzeczy wg.zasad prawidłowej gospodark i. Cywilne-dochody,które rzecz przynosi w opar ciu o stos.prawny,np.czynsz dzierżawny.

Pożytki prawa-dochody,które prawo to przynos i zgodnie ze społ-gosp przeznaczeniem (odsetki)

Pieniądz-występuje w stos.zobowiązaniowych j ako świadczenie podstawowe wg.treści stosunku prawnego w zobowiązaniach pieniężnych i jako świadczenie zastępcze,gdy chodzi np.o naprawie nie szkody,zwrot nakładów,wydatków,bezpodsta wnego wzbogacenia.Suma wyrażona przez znaki pieniężne ma odpowiadać sumie zobowiązania p ieniężnego.Funkcje-zamiany i zapłaty.Pieniądz- wszelkie środki płatnicze używane w obrocie.

Papiery wartościowe-dokumenty dot.określony ch w nich praw majątkowych,z którymi dane pra wo majątkowe jest tak ściśle związane,że realiza cja tego prawa nie jest możliwa bez władania ty m dokumetem.Podział ze wzgl.na sposób ustalan ia przenoszenia:imienne,na zlecenie,na okaziciel

Dobra niematerialne o char.intelektualnym-in telektualne wytwory,wyrazy umyslu i ducha lud zkiego:dzieła,utwory literackie,artystyczne,nauk owe,sztuki architektoniczne,dzieła muzyczne,sce niczne,kinematograficzne,wynalazki,wzory zdob

Przedmioty zbiorcze-MAJĄTEK-ogół majątko wych praw podmiotowych przysługujących pew nej oznaczonej os.fiz lub prawnej.W znaczeniu s zerszym-całość aktywów i pasywów.W znaczeni u węższym-tylko prawa majątkowe-uprawnienia

MIENIE-własnośc i in.prawa majątkowe,czyli m ajątek w węższym znaczeniu.PRZEDSIĘBIORS TWO-zorganizowany kompleks majątkowy,w sk ład którego wchodzą określone składniki (budyn ki,maszyny),zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej

Surogacja-w miejsce tego,co z danej masy mają tkowej wyszło,wchodzi to,co zostało w zamian u zyskane.Wejście nowego składnika(surogata)w miejsce,w sytuację usuniętego składnika.

PRAWO PODMIOTOWE-daje jego podmioto wi możność określonego działania zabezpieczon ego przymusem władzy państwowej.

Nabycie prawa podmiotowego-może nastąpić z chwilą powstania stosunku prawnego lub nabyci e już istniejącego prawa podm.przez wstąpienie innej os.w miejsce podmiotu prawa w istniejący m stos.prawnym.

Nabycie pochodne- zależy od istnienia odpowie dniego prawa u innej osoby.Nabywca uzyskuje t ylko takie prawa podmiot.jakie miał zbywca,tzw

Sukcesja: Uniwersalna-pod tytułem ogólnym-na bywca wskutek jednego stanu faktycznego wstęp uje w ogół praw stanowiących majątek poprzedn ika,często także w długi. Singularna-pod tytułem szczególnym-przedmiotem sukcesji jest jedno lu b więcej konkretnych praw.

Nabycie pierwotne-następuje niezależnie od ist tnienia odpowiedniego prawa u innej osoby.

Prawo podmiotowe bezwzględne-skuteczne prz eciwko każdej osobie.Treść-nienaruszanie prawa podmiotowego.Krelat-obowiązki ciążące na wsz ystkich.Roszczenia wynikają z chwilą jego narus zenia,np.prawo własności,prawa osobiste,prawa rzeczowe,prawo do spadku.

Prawo podmiotowe względne-prawo przysługu jące tylko względem oznaczonej osoby.Korelat-obowiązek osoby zobowiązanej do określonego zachowania sie względem os.uprawnione.Roszcz enie-tylko w wypadkach gdy stało się wymagaln e.Np.wszystkie wierzytelności.

Prawa niemajątkowe:(w zasadzie niezbywalne)

1-osobiste-przysługują os fiz lub os.prawnej w c elu ochrony jej dóbr osobistych-bezwzględne

2-rodzinne-wynikające ze stos.rodzinnych,małż eństwa,pokrewieństwa,opieka,kuratela-względne

Prawa majątkowe: (w zasadzie zbywalne)

-rzeczowe-bezwzględne,przedmiotem jest rzecz w znaczeniu technicznym,własność,użytkowanie wieczyste,prawa rzeczowe ograniczone

-wierzytelności-prawa wierzyciela do żądania od dłużnika świadczenia, względne

-prawa na dobrach niematerialnych o charakterz e majątkowym-przedmiotem są dobra niemateria lne-utwory literackie, wynalazki itd.

-prawa rodzinne o charakterze majątkowym-np.p rawo do świadczeń alimentacyjnych

-prawo do spadku-wynikające z dziedziczenia,do całości lub części spadku.

OCHRONA PRAW PODMIOTOWYCH

Uprawnienie-prawo podm.obejmuje jedno lub więcej uprawnień związanych ze soba funkcjona lnie.Uprawnienie jest częścia prawa podm.lub w ypełnia całe prawo podmiotowe.Np.własność-up rawnienie do władania,korzystania,rozporządzan ia rzeczą,uprawnienia-cząstki prawa własności.

Roszczenia-wynikają z prawa podm.,prawna mo żność żądania określonego zachowania się (dział ania,zaniechania,znoszenia pewnego zachowania się osoby uprawnionej) od oznaczonej osoby.

Zarzut-przeciwstawienie przez jedną ze stron st osunku prawnego uprawnieniom drugiej strony tego stosunku swych własnych uprawnień,co pro wadzi do ubezskutecznienia roszczeń drugiej str ony na zawsze albo przejściowo.

Wykonywanie prawa podmiotowego-podejmo wanie działań mieszczących się w sferze możnoś ci postępowania określonej tym prawem.Prawo podm.może być wykonywane tylko w granicach jego treści,które zakreślają normy prawne.Możn a wykonywać prawo osobiście i przez inne os. Wykonywanie prawa może polegać na faktycznym korzystaniu z rzeczy,niektóre mogą być wykony wane stale,inne jednorazowo.

Nadużycie prawa-gdy uprawniony wykonując s we prawo,działa sprzecznie z zasadami dobrej w iary lub używa prawa niezgodnie z celem,ze wzg lędu na który prawo ma służyć.

Klauzule generalne-przepis prawny,który przez użycie ogólnych pojęć,podlegających ocenie org anu stosującego prawo,ma na celu osiągnięcie el astyczności w stosowaniu prawa,np.w pr.cywiln ym: zasady współżycia społecznego-nie można u czynić ze swego prawa użytku ,który byłby sprz eczny ze społ-gosp przeznaczeniem tego prawa l ub zasadmi współżycia społecznego.Nieważna je st czynność sprzeczna z zas.współż.społ.

Ochrona praw podm.przez państwo-przez zast osowanie środków przymusu.Nie może istnieć p rawo podm.pozbawione sankcji.Każdy kto uważ a,że jego prawo podm.zostało naruszone lub zag rożone,może zwrócic się do sądu o ochronę tego prawa w formie wytoczenia powództwa:

-o świadczenie-zasądzenie świadczenia

-o ustalenie-istnienia lub nieistnienia pewnego st osunku prawnego lub prawa

-o ukształtowanie stosunku prawnego lub prawa-stworzenie nowego stanu prawnego lub zmiana.

Ochrona praw (dóbr) osobistych-ten czyje dob ro osobiste zostaje zagrożone cudzym działanie m,może żądać zaniechania tego działania ,chyba że nie jest ono bezprawne.Może żądać by os.,któ ra dopuściła się naruszenia,usunęła jego skutki, może żądać zadośćuczynienienia pieniężnego,lu b zapłaty sumy pieniężnej na cel społ.Kto ze swe j winy wyrządził drugiemu szkodę obowiązany j est do jej naprawienia.

Ciężar dowodu-osoba uprawnoina powinna wy kazać,że przysługuje jej prawo,którego ochrony się domaga.Ciężar udowodnienia faktu spoczyw a na os.która z tego faktu wywodzi skutki prawn e.Przepisy nieraz odstępują od tej zas.przerzucaj ą ciężar dowodu na drugą stronę.

Domniemanie-dowód pośredni,ozn,że przedmio tem dowodu nie jest bezpośrednio fakt sporny,le cz inny fakt,który czyni fakt sporny prawdopodo bnym.Faktyczne-os.stosująca prawo(sędzia) wn ioskuje z faktu udowodnionego o fakcie nieudo wodnionym na podst.logiki,doświadczenia życio wego,osiągnięć nauki.Prawne-przepisy prawa n akazują sądowi przyjąć za prawdziwe określone okoliczności na podstawie innych oznaczonych przez ustawę okoliczności. Domniemanie dobre j wiary-jeżeli ustawa uzależnia skutki prawne o d dobrej lub złej wiary,domniemywa sie istnieni e dobrej wiary.

Samopomoc-wymierzanie samemu sprawiedliw ości nakierowane na ochronę lub zabezpieczenie istniejącego juz prawa.Uprawniony zaspokaja lu b zabezpiecza swoje roszczenie.Posiadacz nieruc homości,rzeczy ruchomej,dzierżyciel-uprawnion

Samoobrona-uprawniony odpiera niebezpiecze ństwo grożące jego prawom.Obrona konieczna- zezwolenie nawet na użycie siły fiz.lub przemoc y aby odeprzeć samowolne naruszenie posiadani a lub dzierżenia,działaniem,które nie przekracza granic niezbędnych dla dokonania obrony.Stan wyższej konieczności-właściciel nie może się sp rzeciwić użyciu,uszkodzeniu,zniszczeniu rzeczy przez inną osobę,jeżeli jest to konieczne do odwr ócenia niebezpieczeństwa grożącego bezpośreni o dobrom osobistym tej osoby lub osoby trzeciej Może jednak żądać naprawienia wynikłej szkody

CZYNNOŚĆ PRAWNA-czynność składająca s ię z conajmniej jednego oświadczenia woli,zmie rzającego do wywołania skutków prawnych.To t akie zdarzenie prawne ,które polega na świadom ym dążeniu człowieka (os.prawnej)do osiągnięci a określonego skutku prawnego.Np. zawarcie u mowy lub jej wypowiedzenie,sporządzenie testa mentu,złożenie oferty.Oświadczenie woli zmier

zające do wywołania skutków prawnych to podst element każdej czynności prawnej,ma na celu us tanowienie,zmianę lub zniesienie stosunku praw.

Uzewnętrzniony przejaw woli wywołania określ onych skutków prawnych.Wola może wyrażona przez każde zachowanie się,które ujawnia wolę w sposób dostateczny,również przez ujawnienie woli w postaci elektronicznej.Może być wyraźne lub dorozumiane.

Chwila złożenia oświadczenia woli-od tej chwi li powstają skutki prawne,chwila gdy oświadcze nie doszło do adresta w taki sposób,aby mógł się zapoznać z jego treścią. Teoria doręczenia-istot ny jest moment doręczenia pisma,a nie zapoznan ia się z nim.

Odwołanie oświadczenia woli-odwołanie oświa dczenia złożonego innej osobie jest skuteczne,je żeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lu b wcześniej.Oświadczenia woli,których nie skła da się innej osobie można odwołać w każdej ch wili,o ile dla innych osób nie powstały jeszcze określone skutki prawne.

Tłumaczenie oświadczeń woli-ma usunąć wszy stkie wątpliwości,usterki i doprowadzic do ustal enia tzw.rzeczywiście wyrażonej woli,należy tak tłumaczyć,jak tego wymagają zas.współ.społ.i z wyczaje,w umowie badać jaki był zgodny zamia r stron i cel umowy,cel umowy-cel społ-gosp,naj szerzej pojęty,zindywidualizowany;testament-m ożliwie najpełniejsze urzeczywistnienie woli spa dkodawcy.

WADY OŚWIADCZENIA WOLI-

oświadczenie woli uważa się za dotknięte wadą, gdy wola jest

powzięta w sposób nieprawidłowy.

Brak świadomośi lub swobody w powzieciu de cyzji i wyrażeniu woli-nieważność bezwzględn

Pozorność oświadczenia woli-albo nie zmierzał o do do wywołania skutków praw.albo zmierzało do wywołania innych skutków,niż przewidziane w oświadczeniu woli-nieważnośc bezwzględna.

Błąd-mylne wobrażenie o rzeczywistym stanie s praw lub brak takiego wyobrażenia,niezgodność między rzeczywistością a jej odbiciem w świado mości podmiotu-nie pociąga za sobą bezwzględn ej nieważności,tylko daje prawo do uchylenia się od jej skutków.Uprawnienie od uchylenia wygas a z upływem roku od jego wykrycia

Bezprawna groźba-przymus psych zastosowan y w celu wymuszenia oświadczenia woli.Można uchylić się od skutków prawnych oświadczenia. Uprawnienie do uchylenia wygasa z upływem ro ku od chwili,kiedy stan obawy ustał.

Przesłanki ważności czynności prawnej:

-składający oświadczenie woli powinien posiadać zdolność do czynności prawnych

-czynność prawna powinna być zgodna z ustawą i zasadami współżycia społecznego

-czynność prawna powinna byc dokonana w prz ewidzianej dla niej formie,jeżeli przepisy wyma gają określonej formy pod rygorem nieważności

-czynnośc prawna powinna być wolna od wad

Nieważność bezwzględna-czynność nie wywołu je zamierzonych skutków prawnych.Niepotrzebn e jest specjalne stwierdzenie nieważnosci-niewa żna jest ona z mocy samego prawa.

Nieważność względna-czynnośc taka wywołuje skutki prawne,ale prawo przewiduje możliwość uchylenia się przez składającego oświadczenie o d jego skutkow.W wypadku uchylenia czynność jest nieważna od chwili jej dokonania.Nieważno ść względną powodują błąd i groźba.

Względna bezskuteczność-występuje w wypad ku uwzględnienia powództwa os.trzeciej o uznan ie za bezskuteczną w stosunku do niej umowy,kt órej wykonanie czyni całowicie lub częściowo ni emożliwym zadośćuczynienie jej roszczeniu.Wz ględnie beskuteczne są takie czynności,które tyl ko w stosunku do oznaczonych osób nie wywołu ją zamierzonych skutków prawnych.Celem jest z apewnienie ochrony interesów osób trzecich,nie biorących udziału w dokonywaniu czynnności.

Składniki czynności prawnej:

ISTOTNE-postanowienia rozstrzygające o kwali fikaji prawnej danej czynności prawnej i indywi dualizujące ją,pozwalające na odróżnienie jej od czynności prawnych innego rodzaju.

NIEISTOTNE (uboczne)-to składniki,które w da nej czynności mogą wystąpić,lecz których brak n ie wpływa na jej dojście do skutku.

DODATKOWE-składniki,które nie zostały potra ktowane w ustawie jako istotne,lecz którym stro ny taki charakter nadały.Są to:Warunek-uzależn ienie powstania lub ustania skutków prawnych te j czynności od zdarzenia przyszłego i niepewneg o.Termin-zastrzeżenie dodatkowe czynności pra wnej,przez które jej skutek zostaje ograniczony w czasie.Brak jest elementu niepewności.

FORMA CZYNNOŚCI PRAWNYCH

dowolność formy czynności prawnej,ale

Formy szczególne:

-ad solemnitatem pod rygorem nieważności-niez achowanie pociąga za sobą nieważność czynnoś ci prawnej

-ad probationem dla celów dowodowych-forma pisemna,jeżeli jej niezachowanie nie pociąga za sobą nieważnosci czynności prawnej,lecz ograni cza, w razie sporu,możnośc skorzystania z niekt órych środków dowodowych.

-ad eventum dla wywołania oznaczonych skutkó w prawnych-ustawa może uzależniac wywołanie przez czynnośc prawną niektórych skutków pra wnych od zachowania szczególnej formy

POSTACIE CZYNNOŚCI PRAWNYCH

Kryterium:czy do dokonania czynności pr.wysta rczy oświadczenie woli 1 strony czy więcej.

-dwustronne-umowa najmu,pożyczki,darowizny, dożywocia,do zawarcia umowu dochodzi na skut ek złożenia odpowiedniego oświadczenia woli pr zez obie strony

-jednostronne-odrzucenie spadku,testament,wyp owiedzenie stosunku prawnego,porzucenie rzecz y-do dokonania tej czynności wystarczy złożenie oświadczenia woli przez jedną osobę

-uchwały grupowych organów osób prawnych-w alnego zgromadzenia,rady nadzorczej,zarządu sp ółdzielni,spółki-przy ich podejmowaniu obowiąz uje zasada woli większości.

Kryterium:między żyjącymi,na wypadek śmierci

-inter vivos między żyjącymi-wywołują skutki pr awne w sferze osób istniejących w chwili dokon ania czynności,między istniejącymi os.fiz i praw

-mortis causa na wypadek śmierci-następują dop iero z chwilą śmierci os.dokonującej czynności

Kryterium:kiedy dochodza do skutku

-konsensualne-dochodzą do skutku z momentem złożenia oswiadczenia woli

-realne-dochodza do skutku z chwilą gdy oprócz oświadczenia woli następuje wydanie rzeczy.

Kryterium:jakie skutki wywołują

-rozporządzające-celem i bezpośrednim skutkie m jest przeniesienie,obciążenie lub zniesienie pr awa majątkowego.Dot.istniejącego już prawa ma jątkowego.Np.zrzeczenie się własności nierucho mości,przeniesienie na in.os.prawa własności,prz elew wierzytelności,zrzeczenie się ograniczoneg o prawa rzeczowego

-zobowiązujące-zawiera tylko zobowiązanie stro ny do dokonania w przyszłości świadczenia,nie powoduje bezpośrednio rozporządzenia prawem podmiotowym.Np.umowa zlecenia

-o podwójnym skutku -sprzedaż,zamiana,darow.

Kryterium: charakter ekwiwalentu

-odpłatne-strona,która sama dokonała przysporz enia majątkowego,otrzymuje lub ma otrzymać w zamian korzyść majątkową w charakterze ekwiw alentu.Np.najem,sprzedaż,dzierżawa,um o dzieło

-nieodpłatne- strona,która sama dokonała przysp orzenia majątkowego,nie otrzymuje i nie ma otrz ymac w zamian żadnej korzyści majątkowej w charakterze ekwiwalentu. Szczególny rodzaj: wz ajemne-gdy obie strony zobowiązują się w taki s posób,że świadczenie jednej z nich ma być odpo wiednikiem świadczenia drugiej.

Kryterium: czynności prawne przysparzające zamierzonym skutkiem przez dokonującego czy nnośc,jest przysporzenie korzyści majątkowej in nej osobie,korzyść w rozumieniu prawnym-nie zawsze pokrywa się z korzyścia gospodarczą.

Kryterium:czy i jaki wpływ ma prawidłowość ca usa na ważność czynności prawnych przysparzaj ących. Causa-przyczyna albo podstawa prawna dokonania czynności prawnej.

-kauzualne (przyczynowe)-jej ważnośc zależy o d prawidłowości causa, jest regułą

-abstrakcyjne (oderwane)-nie zależy od prawidło wości causa,musi być wyraźnie przewidziana w ustawie.

PRZEDSTAWICIELSTWO

Art. 95 § 1 k.c. - czynności prawne mogą być do konywane nie tylko osobiście,lecz również przez przedstawicieli. (Wyjątki: odwołanie testamentu, sporządzenie testamentu, uznanie dziecka przez przedstawiciela ustawowego ojca nie mającego p ełnej zdolności do czynności prawnych)

Przedstawicielstwo

Przedstawiciel w imieniu reprezentowanego dok onuje czynności prawnej, która:

-mieści się w granicach upoważnienia przedstaw wiciela do działania w cudzym imieniu (umoco wania)

-pociąga za sobą skutki bezpośrednie dla repreze ntowanego

Przedstawicielstwo

-dla osób nie posiadających zdolności do czynno ści prawnych ( do lat 13 i ubezwłasnowolnione)

-dla osób mających ograniczoną zdolność do czy nności prawnych (13-18 lat i częściowo ubezwł)

-dla potrzeb obrotu cywilnego przy dokonywani u transakcji o charakterze masowym

Cechy działania przedstawiciela:

-przedstawiciel działa w imieniu innej osoby, nie swoim

-skutki prawne wynikają dla osoby reprezentowanej

Pełnomocnictwo domniemane (odmiana przeds tawicielstwa).Np. osoba czynna w lokalu przeds iębiorstwa art. 97 k.c.

Przedstawicielstwo ustawowe

Uprawnienie przedstawiciela do dokonywania cz ynności prawnych w imieniu drugiej osoby wyni ka z przepisu ustawy lub orzeczenia sądu. Celem jest umożliwienie dokonywania czynności praw nych osobom, które same działać nie mogą.

Pełnomocnictwo

Rodzaj przedstawicielstwa. Może udzielić każda os.fiz. i prawna mająca zdolność do czynn.praw.

Pełnomocnikiem procesowym może być:

-adwokat, radca prawny - w sprawach własności przemysłowej

-rzecznik patentowy

-osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesa mi strony

-osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia - jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia

-współuczestnik sporu

-rodzice, małżonek, rodzeństwo, zstępni strony, osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia

Pełnomocnictwo wygasa na skutek:

-upływu czasu

-dokonania czynności,do której zostało udzielon

-odwołania - mocodawca może odwołać, chyba że zrzekł się odwołania pełnomocnika

-zrzeczenia się pełnomocnic przez pełnomocnika

-śmierci mocodawcy pełnomocnika, chyba że w pełnomocnictwie zastrzeżono inaczej z przyczyn leżących u podstaw stosunku prawnego będąceg o podstawą pełnomocnictwa.

W razie wygaśnięcia pełnomocnictwa pełnomocnik obowiązany jest zwrócić mocodaw cy dokument pełnomocnictwa.Pełnomocnik moż e żądać od mocodawcy poświadczonego dokume ntu pełnomocnictwa, na którym zaznaczone jest, że pełnomocnictwo wygasa, by nie mógł w przy szłości się nim posłużyć.

Oświadczenie o odwołaniu pełnomocnictwa przez mocodawcę może być złożone zarówno pe łnomocnikowi jak i os. trzeciej, z którą pełnomo cnik miał dokonać czynności prawnej.(Oświadcz enie o ustanowieniu składa się pełnomocnikowi) Czynność prawna wykonana po wygaśnięciu peł nomocnictwa w granicach umocowania w imien iu mocodawcy jest ważna, chyba że druga strona o wygaśnięciu pełnomocnictwa wiedziała albo z łatwością mogła się dowiedzieć.

Rodzaje pełnomocnictwa ze względu na zakres umocowania mocodawcy:

-ogólne-obejmuje umocowanie do czynności róż nego rodzaju, ale tylko zwykłego zarządu.Do cz ynności przekraczających zakres zwykłego zarzą du potrzebne jest pełnomocnictwo określające ic h rodzaj, chyba że ustawa wymaga pełnomocnict wa do poszczególnej czynności;

-do czynności danego rodzaju (rodzajowe)-upow ażnienie do wielokrotnego dokonywania czynno ści prawnych określonego rodzaju,np.zawierania umów sprzedaży, składania oświadczeń woli;

-do poszczególnych czynności (szczególne)-upo

ważnienie do dokonywania w imieniu mocodaw cy konkretnej czynności, np.sprzedania konkretn ej, oznaczonej rzeczy.

Forma pełnomocnictwa

Jeżeli do dokonania czynności prawnej wymaga na jest forma szczególna, to pełnomocnictwo też musi mieć tą samą formę. Np. przy sprzedaży ni eruchomości pełnomocnictwo musi być dokonan e w formie aktu notarialnego.

Pełnomocnictwo w postępowaniu administac.

( w cywilnym pełnomocnik musi wykazać się dokumentem pełnomocnictwa)

W adm. umocowanie może wynikać z różnych stosunków prawnych, np.umowa o pracę.

Pełnomocnictwo w pewnych wypadkach:

-w postępowaniu podatkowym musi być udzielo ne osobie posiadającej pełną zdolność do czynno ści prawnych-w cyw. przynajmniej ograniczoną

-w postępowaniu administracyjnym nie ma wymagań co do osoby pełnomocnika

-w drobnych sprawach administracyjnych domni emywa się udzielenia pełnomocnictwa przez mo codawcę najbliższym członkom rodziny i domo wnikom art. (34 § 4 k.c.).Oznacza to, że osoby n ie muszą legitymować się dokumentem pełnomo cnictwa ( np. w urzędzie). Domniemanie to moż e być obalone - organ musi wykazać.

Prokura ( pełnomocnictwo szczególn. rodzaju)

Udzielić może tylko przedsiębiorca podlegający wpisowi do rejestru przedsiębiorstw (nie tylko K RS). Z mocy samego prawa obejmuje umocowa nie do czynności sądowych i pozasądowych jak ie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa Zakres umocowania prokury nie może być ogran iczony wobec osób trzecich, chyba że ustawa sta nowi inaczej. Nie może być przeniesiona na inną osobę ( pełnomocnictwo może, chyba, że pełno mocnictwo stanowi inaczej).

Ograniczenia prokurenta:

-prokura oddziałowa-gdy przedsiębiorstwo ma o ddziały, można udzielić prokury do dokonywani a czynności w imieniu przedsiębiorstwa tylko w odniesieniu do jednego oddziału

Udzielenie prokury

Na piśmie pod rygorem nieważności. Nie stosuje się przepisów o formie szczególnej dla danej czy nności prawnej, ozn.to, że prokurent może doko nywać czynności, dla której przewidziane jest pe łnomocnictwo ogólne.

Wyjątki, kiedy pełnomocnictwo musi być szczególne:

-do zbycia przedsiębiorstwa

-do dokonania czynności, w następstwie której n astąpi oddanie przedsiębiorstwa do czasowego u żytkowania osoby trzeciej, np.wydzierżawienie, użyczenie

-do zbycia nieruchomości lub obciążenia jej wy magane jest pełnomocnictw dla danej czynności.

Prokurent

Os.fiz. posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych. Nie osoba prawna. Prokurent może us tanowić pełnomocnika,ale może udzielić mu peł nomocnictwa rodzajowego lub dla danej czynno ści, NIE ogólnego.

Prokura łączna

Może być udzielona kilku osobom łącznie. Musi określać sposób działania prokurentów. Oświadc zenie kierowane do przedsiębiorcy może być skł adane do jednego prokurenta. Może być w każdy m czasie odwołana

Prokura WYGASA na skutek innych czynności niż odwołanie:

-w razie wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru przedsiębiorców

-z chwilą ogłoszenia upadłości lub z chwilą otwarcia likwidacji

-w razie przekształcenia prawnego przedsiębiorc y (np.ze spółki cywilnej w spółkę jawną)

-ze śmiercią prokurenta

Prokura NIE WYGASA:

-wskutek śmierci przedsiębiorcy (prokurent dział a dalej)

-wskutek utraty przez przedsiębiorcę zdolności d o czynności prawnych ( działa za przedsiębiorcę przedstawiciel ustawowy)

Prokura i jej wygaśnięcie podlega zgłoszeniu do rejestru przedsiębiorców i jest do niego wpisyw.

Zgłoszenie prokury powinno określać:

-rodzaj prokury

-sposób jej wykonywan.,w razie prokury łącznej

-prokurent składa wzór podpisu który jest składa ny do akt rejestrowych ( ma się nim posługiwać przy wykonywaniu czynności), musi być poświa dczony notarialnie lub w sekretariacie sądu. Prok urent dokonując czynności prawnej powinien za znaczyć, że występuje jako prokurent.

UPŁYW CZASU W PRAWIE CYWILNYM

Jest to zdarzenie prawne. W połączeniu z innymi zdarzeniami prawnymi ma wpływ na stosunki prawne.

Wpływ ten może się wyrażać:

1.w powstaniu praw podmiotowych

2.w ustaniu praw podmiotowych ( może doprow adzić do ustania praw podmiotowych)

3.w wyłączeniu ochrony praw podmiotowych (może spowodować wyłączenie praw podmiot.)

4.w ograniczeniu ochrony praw podmiotowych (może spowodować ograniczenie praw podmiot)

5.w ukształtowaniu praw podmiotowych (może doprowadzić do ukształtowania praw podmiot)

Wpływ upływu czasu w prawie cywilnym:

Istnieje 5 rodzajów skutków upływu czasu ( Ⴍ 1,2,3,4,5 ) , które stanowią podstawę czterech Instytucji prawnych. Instytucje:

-zasiedzenie - prowadzi do powstania praw pod miotowych (1)

-przemilczenie (występuje b.rzadko w pl.prawie) upływ czasu powoduje ustanie praw podmiot(2)

-przedawnienie roszczeń - wyłączenie ochrony

praw podmiotowych (3)

-terminy zawite (prekluzyjne) - przejawia się kształtowanie praw podmiotowych (4,5)

Te 4 instytucje określa się mianem DAWNOŚCI W PRAWIE CYWILNYM

Przepisy regulujące dawność mają charakter bez względnie obowiązujący, ozn.to, że strony nie m ogą w drodze porozumienia ani uchylić działania tych przepisów, ani zmienić ustanowionych term inów. Zasiedzenie i przemilczenie to instytucje prawa rzeczowego.

Przedawnienie

Celem tej instytucji jest pozbawienie ochrony ro szczeń w postępowaniu cywilnym.Pojęcie to okr eśla upływ czasu przewidzianego prawem cywil nym, skutkiem czego dłużnik może uchylić się o d spełnienia świadczenia.

Art. 117 k.c. - przedawnieniu ulegają roszczeni a majątkowe(wymierne w pieniądzu) z wyjątka mi przewidzianymi w przepisach szczególnych.

Nie ulegają przedawnieniu roszczenia:

-niemajątkowe, np. o ochronę dóbr osobistych,o ustalenie pochodzenia dziecka, o rozwód, o unie ważnienie małżeństwa

-prawa i uprawnienia nie będące roszczeniami, np. prawo własności

-majątkowe, których przedawnienie jest wyłączo one przez przepis szczególny lub z uwagi na wła ściwość danego roszczenia, np.roszczenie o wyd anie nieruchomości

-co do których ustawa przewiduje innego rodzaj u skutki prawne np. prekluzja

inne przykłady: nie ulegaja przedawnieniu rosz

.o zniesieniu współwłasności,

.o dział spadku,

.o podział majątku wspólnego,

.o przeniesienie własności gruntu, na tego kto w ybudował na nim budynek ( pod pewnymi warun kami), art. 231 k.c. (jeśli wybudował w dobrej w ierze może żądać by właściciel gruntu przeniósł na niego własność)

.o ustanowieniu służebności drogi koniecznej145

Terminy przedawnienia

Nie mogą być przez czynność prawną skrócone l ub przedłużone,119.Mają char.bezwzględnie obo wiązujący(iuris cogentis). Nie można przed upły wem terminu zrzec się korzystania z zarzutów pr zedawnienia. Można zrzec się korzystania z zarz utów przedawnienia po upływie terminu przeda wnienia

Skutki przedawnienia

-po upływie terminu przedawnienia ten, przeciw ko komu roszczenie jest skierowane, ma możnoś ć uchylenia się od zadośćuczynienia roszczeniu,

-na skutek przedawnienia roszczenienie wygasa, ale nie można go dochodzić na drodze sądowej,

-zobowiązany, który zadośćuczynił roszczeniu p o upływie terminu przedawnienia nie może żąda ć zwrotu przedmiotu świadczenia,

-gdy chodzi o zarzut przedawnienia, to sąd bierz e je pod uwagę NIE z urzędu, ale na wniosek te go, przeciwko któremu roszczenie przysługuje.

Termin przedawnienia:

-10 lat

K.c. przewiduje krótszy termin dla:

-świadczeń okresowych, np. roszczeń z tytułu cz ynszu dzierżawy, dożywocia, renty alimentacyjn ej ( raty - NIE)

-roszczeń związanych z prowadzeniem działalno ści gospod,roszczenia przedsiębiorcy w stosunku do konsumenta ( NIE odwrotnie )

-z tytułu czynów niedozwolonych - 3 lata, chyba że szkoda jest spowodowana przestępstwem, wte dy roszczenie ulega przedawnieniu po upływie lat 20 od popełnienia przestępstwa.

Bieg terminu przedawnienia

1.)początek biegu terminu przedawnienia rozpoc

zyna się od dnia, kiedy roszczenie stało się wym agalne art. 120 k.c., lub z chwilą wezwania jeśli termin nie jest określony

2.)zawieszenie biegu przedawnienia polega na ty m, że w pewnych wypadkach bieg terminu nie ro zpoczyna się, a jeśli rozpoczął się - nie biegnie d alej. Po ustaniu przyczyny przerwy biegu termin, który biegł, a nie uległ zawieszeniu biegnie w da lszym ciągu

Zawieszenie następuje:

-co do roszczeń przysługujących dzieciom przeci wko rodzicom przez czas trwania władzy rodzici elskiej ( lecz gdy władza rodzicielska zostanie o debrana lub przerwana, wtedy termin biegnie)

-co do roszczeń pomiędzy małżonkami przez czas trwania małżeństwa

-co do roszczeń przysługuje osobom nie mający m pełnej zdolności do czynności prawnych prze ciwko osobom, które sprawują opiekę lub kurat.

-co do wszelkich roszczeń, gdy uprawniony nie może ich dochodzić przed sądem lub in.właściw ym organem z powodu siły wyższej

3.) przerwa biegu przedawnienia

na skutek pewnych zdarzeń bieg terminu ulega p rzerwaniu i po przerwie biegnie na nowo (nie da lej - jak przy zawieszeniu) art. 123 kc

Bieg przedawnienia przerywa się:

-przez każdą czynność podjętą przed sądem lub in.organem powołanym do rozpoznawania spra w,egzekwowania roszczeń danego rodzaju lub pr zed sądem polubownym,przedsięwziętą bezpośr ednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zas pokojenia lub zabezpieczenia roszczenia

Przedawnienie biegnie na nowo po prawomocny m zakończeniu sprawy.

Jeżeli roszczenie zostało stwierdzone przez sąd t o ulega zawsze 10-letniemu przedawnieniu, wyj ątek dotyczy świadczeń okresowych

--czynności podjęte bezpośrednio w celu dochodzenia:

-przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwk o której roszczenie przysługuje

-przez wszczęcie mediacji przez mediatora

4.) wstrzymanie biegu przedawnienia w pewnyc h określonych przez prawo wypadkach przedaw nienie biegnie, ale nie może się zakończyć przed upływem pewnego okresu czasu od ustania pew nych okoliczności wskazanych w ustawie.

Art. 132 k.c. może się skończyć:

-względem osoby, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych przed upływem 2 lat od chwili ustanowienia przedstawiciela ustawoweg o dla tej osoby albo ustania przyczyny jego ustan owienia (np. dziecko stało się pełnoletnie)

-jeżeli termin przedawnienia jest krótszy od 2 lat termin ten liczy się od dnia ustanowienia przedst awiciela ustawowego albo od dnia, w którym ust ała przyczyna jego ustanowienia

-jeżeli termin przedawnienia biegnie przeciwko osobie, co do której istnieją podstawy do całko witego ubezwłasnowolnienia, nie może się skoń czyć wcześniej niż przed upływem 2 lat od ustan owienia dla niej przedstawiciela ustawowego

-przedawnienie osoby małoletniej o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ni e ulega przedawnieniu przed upływem 2 lat od

uzyskania przez nią pełnoletności.

Terminy zawite (prekluzje)

Po ich upływie prawo albo roszczenie wygasa. Prekluzje sąd bierze pod uwagę z urzędu.

W razie spełnienia świadczenia, które uległo pre kluzji (wygasło) ten, który świadczył może żąda ć zwrotu spełnienia świadczenia. Roszczenie wygasa

Terminy prekluzyjne mogą dotyczyć:

-dochodzenia roszczeń,

-wygaśnięcia niektórych praw,

-mogą pozbawić korzystania z pewnych praw,

-mogą powodować niemożność dokonania pewnych czynności prawnych,

-mogą stać na przeszkodzie dochodzenia praw (przed sądem)

---