Oleje roślinne stosowane w kosmetyce
Tłuszcze, czyli lipidy, będące składnikami każdej żywej komórki, odgrywają istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu ludzkiego organizmu, w tym także skóry. Znajdujący się na jej powierzchni płaszcz lipidowy chroni skórę przed wieloma szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi: wiatrem, chłodem, promieniowaniem słonecznym i detergentami. Coraz częściej rolę tłuszczów w kosmetykach pełnią takie egzotyczne surowce, jak masło shea, olej cedrowy, czy łój Borneo.
Ponieważ jednym z podstawowych warunków zachowania dobrej kondycji skóry jest zapewnienie jej odpowiedniego stopnia nawilżenia, nie dziwi fakt, że tłuszcze i ich pochodne stanowią podstawową grupę surowców stosowanych w preparatach kosmetycznych.
Współczesnym wyrobom kosmetycznym stawiane są coraz wyższe wymagania. Kosmetyk powinien być efektywny w działaniu, przyjazny dla skóry i otoczenia oraz bezpieczny. Ważną jego cechę stanowi także biozgodność, wiążąca się z wykorzystywaniem w recepturze naturalnych surowców, które w maksymalny sposób zbliżone są budową i funkcją do substancji zawartych w ludzkim naskórku i skórze.
Badania naukowe potwierdzają, że składniki naturalne faktycznie są lepiej tolerowane przez skórę niż związki syntetyczne. Z tego też powodu zainteresowanie wyrobami naturalnymi systematycznie rośnie. W związku z tym przemysł kosmetyczny nieustannie poszukuje nowych źródeł ich pozyskiwania. Do coraz chętniej wykorzystywanych surowców preparatów kosmetycznych należą oleje roślinne. Ich oferta jest coraz szersza.
Obecnie oleje mają duże znaczenie w leczeniu wielu dermatoz (np. olej z wiesiołka i ogórecznika w leczeniu atopowego zapalenia skóry) oraz innych chorób (m.in. miażdżycy tętnic), a także w pielęgnacji - stosowane są w kosmetykach (kremach, mleczkach, emulsjach do ciała, jako dodatek do mydeł leczniczych, szamponów, odżywek do włosów) i w kosmeceutykach. Powszechnie wykorzystywane są nie tylko jako bazy, ale również jako związki biologicznie czynne. W tłuszczach rozpuszcza się łatwo wiele substancji naturalnych o dużej aktywności biologicznej np. witaminy A, E, D, β-karoten, fosfolipidy, barwniki roślinne.
Znanych jest około 100 różnych rodzajów olejów roślinnych stosowanych w kosmetyce, nie wszystkie (głównie te egzotyczne) są dokładnie poznane. Wymagania, co do jakości olejów, ich wartości biologicznej, metod otrzymywania i przechowywania, zastosowania w recepturze kosmetyków, też nie zawsze są precyzyjnie określone. Niektóre biooleje cechują się specjalnymi właściwościami, które warto podkreślić, aby nie szufladkować olejów tylko do tłuszczów roślinnych np. olej z ostropestu plamistego zawiera silimarynę - chroniącą wątrobę.
Biooleje to naturalne oleje o wysokiej zawartości niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (w skrócie NNKT) oraz innych związków biologicznie czynnych. Dzięki temu wykazują właściwości lecznicze potwierdzone klinicznie. Należą do nich oleje rybie, tran wielorybi oraz niektóre oleje roślinne (np. ogórecznikowy, wiesiołkowy, rycynowy). Tłuszcze roślinne w postaci płynnej charakteryzujące się dużą zawartością nienasyconych kwasów tłuszczowych (w skrócie NKT) nazywane są olejami. Nieliczne o stałej konsystencji zawierające wiele nienasyconych kwasów tłuszczowych i żywic nazywane są masłami.
Tłuszcze roślinne zwane olejami składają się z dwóch frakcji:
Fazę zmydlalną - tworzą połączenia estrów gliceryny i wyższych kwasów tłuszczowych, czyli glicerydy (trój-, dwu- i jednoglicerydy), wolne kwasy tłuszczowe, alkohole tłuszczowe oraz występujące w mniejszych ilościach węglowodory, sterole, ketony i inne.
Frakcję niezmydlalną - stanowią: woski, alkohole tłuszczowe, fosfolipidy, cerebrozydy, sterole, witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, barwniki naturalne oraz produkty rozpadu i polimeryzacji lipidów i inne związki. Substancje niezmydlające się to te, które po zmydleniu tłuszczu i rozpuszczeniu uzyskanego produktu w wodzie,dają się wyekstrahować z tego roztworu za pomocą rozpuszczalnika organicznego (eter naftowy, eter etylowy).
Zawartość poszczególnych składników zależy od rodzaju i pochodzenia tłuszczu, od jego świeżości i zabiegów, jakim był poddawany przed wydzieleniem i po wydzieleniu z surowca. Ich jakość i wartość biologiczna zależy głównie od tego, jakiego typu kwasy tłuszczowe w nich występują.
Wyróżnia się trzy typy olejów roślinnych:
Oleje roślinne typu oleinowego - składają się w większości z triglicerydów, zawierających reszty kwasu oleinowego. Niewielki procentowy udział we frakcji niezmydlalnej (0,1%). Są to oleje powszechnie stosowane. Mogą tworzyć podstawę fazy tłustej, ale są trudne do emulgowania, tak że są często mieszane z olejami mineralnymi. Stosowane stężenia 10-30%.
Oleje roślinne typu linolowego - składają się w większości z triglicerydów , zawierających reszty kwasu linolowego. Zawartość procentowa frakcji niezmydlalnej bliska 1%. Niektóre z nich są często używanymi olejami spożywczymi inne są przeznaczone do użytku zewnętrznego. Stosowane stężenie waha się od kilku do kilkunastu procent.
Oleje roślinne typu linolenowego - złożone w większości z triglicerydów, zawierających reszty kwasu linolenowego, ale zawierają też dużo reszt kwasu gamma-linolenowego. Zawartość procentowa frakcji niezmydlalnej znacznie wyższa (3-10%). Duża ilość wiazań nienasyconych powoduje, ze łatwo ulegają utlenianiu i są trudne do przechowywania. Stosowane w stężeniach 2-5%. Uczestniczą w odbudowie spoiwa lipidowego warstwy rogowej i są stosowane do wszelkiego typu emulsji, lipokremów, sztyftów, jak również do licznych dodatków spożywczych, przeznaczonych do leczenia suchości skóry.
Możliwe jest poddanie olejów roślinnych przekształceniom chemicznym w celu zmiany ich cech fizykochemicznych.
Modyfikacje olejów roślinnych:
Utwardzanie - nasycenie podwójnymi wiązaniami , prowadzi do otrzymania produktów stałych, podobnych do wosków, które można stosować jako czynniki konsystencjonalne, zwiększające lepkość fazy tłuszczowej. Temperatura topnienia olejów utwardzonych wynosi powyżej 40 stopni;
Oksyetylenowanie - polega na przyłączeniu pewnej liczby cząsteczek tlenku etylenu do cząsteczki triglicerydu. Dostarczenie jej części hydrofilowej , mniej lub bardziej znaczącej, sprawia, że nabiera charakteru amfifilowego, a jeśli część hydrofilowa jest wystarczająco duża, to tego typu zmodyfikowana cząsteczka staje się rozpuszczalna w wodzie;
Interestryfikacja - jest procesem, w którym następuje pogrupowanie reszt w obrębie jednej cząsteczki lub pomiędzy dwoma cząsteczkami triglicerydów. Zmiany w dystrybucji kwasów tłuszczowych w cząsteczkach triglicerydów znacząco wpływają na właściwości fizykochemiczne olejów, m. in. lepkość, temp. topnienia, napięcie powierzchniowe;
Alkoholiza - (tzw. transestryfikacja) polega na zmianie jednego z łańcuchów tłuszczowych estru na inny, nasycony lub nienasycony, krótszy lub dłuższy, w celu otrzymania nowego surowca o innych właściwościach fizykochemicznych;
Glikozylacja - zmodyfikowane glicerydy, otrzymane przez transestryfikację naturalnych triglicerydów w obecności glicerolu i glikolu polietylenowego, są produktami mniej lub bardziej amfifilowymi, rozpraszalnymi w wodzie, które maja dobre powinowactwo do lipidów skóry i mogą ułatwiać przenikanie niektórych czynników aktywnych. Oleje glikozylowane są ważnymi składnikami kosmetyków i preparatów farmaceutyczych;
Oleje roślinne dzielą się pod względem "tłustości" na schnące, półschnące i nieschnące. Im więcej dany olej zawiera kwasów tłuszczowych wielokrotnie nienasyconych, tym szybciej "wysycha" na powietrzu. Proces "wysychania" nie jest dokładnie zbadany, ale objawia się tym, że oleje schnące pod wpływem powietrza zmieniają się w elastyczną, niepłynną warstwę.
Oleje schnące
Mogą być przechowywane ok. 3-4 miesiące (zawierają od 50% wielonienasyconych kwasów tłuszczowych), polecane są dla skóry tłustej oraz problematycznej (np. ze zmianami trądzikowymi), mają lekką konsystencją, nie są lepkie i tłuste, szybko się wchłaniają i nie pozostawiają na skórze tłustej warstwy, np.
olej z czarnuszki siewnej (z czarnego kminku),
olej z dzikiej róży,
olej konopny,
olej z krokosza barwierskiego,
olej kukurydziany,
olej z ogórecznika lekarskiego,
olej z orzecha włoskiego,
olej z kiełków pszenicy,
olej rokitnikowy,
olej lniany,
olej słonecznikowy,
olej sojowy,
olej z nasion wiesiołka,
olej z pestek winogron.
Oleje półschnące
Mają ważność 4-6 miesięcy (posiadają między 20-49% wielonienasyconych kwasów tłuszczowych), najlepsze dla skóry mieszanej, normalnej, suchej i dojrzałej, mają gęstszą konsystencje niż schnące, ale również dobrze się wchłaniają i nie są bardzo „ciężkie”, np.
olej andiroba,
olej migdałowy,
olej morelowy,
olej sezamowy.
Oleje nieschnące
Mogą być przechowywane 6-8 miesięcy (zawierają do 19% wielonienasyconych kwasów tłuszczowych), nadają się do pielęgnacji skóry suchej i dojrzałej, bardzo dobrze nawilżają i natłuszczają, przy skórze tłustej i mieszanej mogą mieć działanie zaskórnikotwórcze (komedogenne), np.
olej z awokado,
olej z pestek brzoskwini,
olej z pestek dyni,
olej kokosowy,
olej z orzechów makadamii,
olej z oliwek,
olej z orzechów arachidowych,
olej z orzechów laskowych,
olej palmowy,
olej rycynowy,
olej ryżowy,
olej rzepakowy.
Podział ze względu na zastosowanie dla danego typu cery:
Cera wrażliwa:
olej z kminku;
olej z jojoby;
olej z dzikiej róży;
olej migdałowy;
olej morelowy;
olej andiroba;
olej arganowy;
Cera normalna:
olej z jojoby;
olej makadamia;
olej sezamowy;
olej z orzechów laskowych;
olej z dzikiej róży;
Cera sucha:
olej z avocado;
olej z jojoby;
olej makadamia;
olej z kminku;
olej migdałowy;
olej morelowy;
olej z oliwek;
olej z kiełków pszenicy;
olej z dzikiej róży;
Cera mieszana i tłusta:
olej z jojoby;
olej z orzechów laskowych;
olej makadamia;
olej z kukurydzy;
olej arganowy;
Cera dojrzała:
olej z kiełków pszenicy;
olej z dzikiej róży;
olej morelowy;
olej arganowy;
Dla dzieci:
olej makadamia;
olej z migdałów;
olej morelowy;
olej słonecznikowy;
olej z oliwek;
olej sezamowy;
Do opalania:
olej z oliwek;
olej makadamia;
olej z jojoby;
olej z avocado;
OLEJE ROŚLINNE TYPU OLEINOWEGO
Olej z oliwek (Olea Europaea)
Jest najprawdopodobniej najstarszym olejem roślinnym, stosowanym w kosmetyce. Wytłaczana z owoców oliwki, oliwa extra vergine z pierwszego tłoczenia to niezastąpiony surowiec kosmetyczny. Zawiera cenne dla skóry witaminy A i E, fitosterole, substancje odżywcze i przeciwutleniające. Polecany dla skóry suchej, źle ukrwionej. Stosowany jako maseczka do włosów oraz jako środek do pielęgnacji paznokci. Ma długi okres przechowywania, około 9-10 miesięcy.
Olej migdałowy (Amygdalus Communis)
Pozyskiwany z nasion drzewa migdałowego, popularnie zwanych migdałami, przez tłoczenie na zimno. Olej ma barwę jasnożółtą i łagodny, słodkawy smak i zapach. Zawiera kwas olejowy (65-68%), kwas linolowy (24-26%), kwas palmitynowy (6-8%), kwas stearynowy (1-2%) oraz witaminy i składniki mineralne. Nadaje się do każdego rodzaju skóry, rozprowadzony nie daje efektu ciężkości, jest dobrze wchłaniany. Polecany szczególnie do pielęgnacji skóry dziecka (jest bardzo łagodny, nie drażni, uspokaja). Dość trwały.
Olej z orzechów laskowych (Corylus Avellana)
Wytłaczany z orzechów leszczyny pospolitej. Barwy jasnożółtej o charakterystycznym zapachu. Zawiera kwas olejowy (78%) i linolowy (14%), kwas palmitynowy, bogaty w witaminy, składniki mineralne i białko. Dobrze i głęboko wnika w skórę, wzmacniając ściany naczyń krwionośnych oraz przyspiesza regenerację komórek naskórka. Wykorzystywany do produkcji kremów pod oczy i na szyję. Wykazuje działania odżywiające i tonizujące. Przeznaczony dla skóry łojotokowej i z popękanymi naczynkami krwionośnymi, bladej, ziemistej, zmęczonej i wrażliwej.
Olej z orzechów makadamii (Macadamia Integrifolia)
Jest bardzo często pojawiającym się ostatnio w preparatach kosmetycznych tłuszczem.
Pozyskiwany poprzez tłoczenie orzechów rośliny pochodzącej z rejonów Australii i Nowej Zelandii. Jest to jasnożółty olej zawierający 57% kwasu oleinowego, 25% kwasu palmitynowego, bogaty w witaminy: A, B, E oraz składniki mineralne.
W produktach może być praktycznie stosowany bez żadnych ograniczeń:
Olej ten dobrze się wmasowuje, szybko wchłania, działa regenerująco, odżywczo, wygładzająco, poprawia wygląd skóry;
Może być stosowany do masażu ciała. Szczególnie polecany jest do pielęgnacji skóry suchej, łuszczącej się, wrażliwej.
Znalazł także swoje miejsce w preparatach przeznaczonych do wysuszonych, łamliwych, kruchych włosów.
Olej arachidowy (Arachis Hypogaea)
Olej roślinny pozyskiwany z orzechów arachidowych. Jest przejrzystym, żółtym olejem o intensywnym, orzechowym smaku i zapachu. Rafinowany olej nie ma prawie w ogóle zapachu. Zawiera kwas linolenowy (13-45%), kwas olejowy(36-72%), kwas palmitynowy (6-16%), kwas stearynowy (1-7%), 1-3% kwas arachidowy (1-3%), kwas behenowy (2-5%), kwas lignocerynowy (1-3%), bogaty w witaminy i składniki mineralne. Zalecany przy bardzo suchej skórze, skłonnej do łuszczenia się, a także przy egzemie. Stosowany w maskach do włosów przy łupieżu. Działa na skórę zmiękczająco. Celem zlikwidowania jego "ciężkości" można go mieszać z innym olejem roślinnym w proporcji 1:2.
Olej z nasion moreli (Prunus Armeniaca)
Tłoczony z pestek moreli zwyczajnej, bladożółty o wytrawnym zapachu i smaku. Zawiera kwas oleinowy(65%) i kwas linolowy(30%). Polecany do pielęgnacji skóry suchej, odwodnionej, wrażliwej, mieszanej, szorstkiej i popękanej. Doskonale nawilża skórę, jest ceniony w pielęgnacji skóry dziecka.
Olej z pestek brzoskwini (Prunus Persica)
Wytłaczany z nasion brzoskwini. Ma podobny skład do oleju migdałowego. Zawiera kwas oleinowy(65%) i kwas linolenowy(25%). Używany w rozmaitych kosmetykach do pielęgnacji każdej cery. Dobrze nadaje się do olejków do masażu i do kąpieli. Wykorzystywany również do produkcji kremów, mleczek, mydeł kosmetycznych. Jest łatwo wchłaniany przez skórę. Emulsje z olejem z pestek brzoskwini są miękkie i intensywnie pielęgnujące. Nie powinien być podgrzewany powyżej 70 stopni.
Olej z avocado (Persea Americana)
Dobrze wchłaniany olej, wytłaczany z suchego miąższu owoców avocado. Ma orzechowy zapach i ciemno zielony kolor. Zawiera szereg witamin - A, B, E, K, PP, kwas palmitooleinowy, arachidonowy, linolowy, palmitynowy, skwalen, fosfolipidy. Przenika w głąb skóry, czyni ją gładką i elastyczną. Ma działanie bakteriobójcze, łagodzące, promieniochronne, przeciwgrzybiczne i regenerujące. Nie powoduje powstawania zaskórników. Przeznaczony dla cery suchej i dojrzałej, z egzemą i łuszczycą oraz wrażliwej (bezpieczny dla alergików). Przechowywany w chłodzie ma bardzo długą trwałość. Ma naturalny faktor ochronny przed promieniami słonecznymi 3-4, potrafi więc zabezpieczyć cerę przed wpływem szkodliwych czynników zewnętrznych. Ma silne właściwości regeneracyjne, przynosi ulgę w oparzeniach słonecznych.
Olej ryżowy (Oryza Sativa)
Wytłaczany lub ekstrahowany z pękniętych łusek ryżu. To jeden z najdelikatniejszych olejów roślinnych. Zawiera kwas oleinowy (38%), linolowy (40%), estry kwasu erukowego, gamma-oryzanol, skwalen, kwas fosforowy, estry wyższych alkoholi i kwasów tłuszczowych, bardzo duże ilości witaminy E i tokotrienoli. Duże stężenie witaminy E zapewnia ochronę lipidom naskórka (silny antyoksydant). Oryzanol chroni równowagę skóry, przyspiesza podziały komórkowe, powstrzymuje procesy starzenia i łagodzi objawy klimakterium (działa jak hormon wytwarzany przez jajniki). Stanowi naturalną niewielką ochronę przeciwsłoneczną. Ma skład podobny do naturalnej wydzieliny skóry-sebum, dlatego jest przez nią dobrze tolerowany. Olej ten ma zastosowanie w kosmetykach dla cery wrażliwej i delikatnej.
Olej Canola (Brassica Rappa)
Wytłaczany z rzepy olejnej. Zawiera 77% procent kwasu oleinowego. Posiada właściwości przeciwzapalne, chroni skórę przed stresem środowiskowym i oksydacyjnym. Stosowany w kosmetykach dla cer wrażliwych, w kosmetykach dla dzieci, w kosmetykach przeciwsłonecznych.
Olej pianki turzycowej (Limnanthes Alba)
Pozyskiwany przez ekstrakcję nasion pianki turzycowej. Olej koloru bursztynowego, bez zapachu. Niezwykle odporny na utlenianie i hydrolizę. Zawiera kwas eikosenowy(63-65%), kwas erukowy(12-16%), kwas dokosenowy(17-18%), kwas arachidowy(1%). Bardzo silnie nawilża, dobrze przylega do skóry i włosów, tworzy na skórze film ochronny. Wzmacnia kolor kosmetyków kolorowych.
OLEJE ROŚLINNE TYPU LINOLOWEGO
Olej sezamowy (Sesamum Indicum)
Wytłaczany na zimno z nasion sezamu. Zawiera 14% nasycone kwasy tłuszczowe(14%), kwas olejowy(41-43%), 41-43% kwas linolowy(41-43%), kwas palmitynowy(9-10%), kwas stearynowy(5-6%), kwas linolenowy(0,5%). Przeznaczony dla skóry suchej, mieszanej, dojrzałej, źle ukrwionej i wrażliwej. Używany także w kosmetykach przeciwsłonecznych (posiada naturalny faktor ochronny przed słońcem ok. 3-4), w preparatach do pielęgnacji suchych włosów i suchej skóry głowy. Reguluje pracę gruczołów łojowych, działa oczyszczająco, odtruwająco i rozgrzewająco. Nie jest polecany dla skóry problematycznej.
Olej słonecznikowy (Helianthus Annuus)
Otrzymywany z nasion słonecznika poprzez wytłaczanie na zimno. Zawiera kwas linolowy (63%), woski, fosfolipidy (lecytyna), karoteny, witaminę E. Wzmacnia bariery naskórkowe, doskonale zmiękcza i wygładza skórę. Ma działanie przeciwrodnikowe, przeciwzapalne i normalizujące. Jest jednym z niewielu olejów roślinnych, które nie powodują tworzenia zaskórników (comedo). Zalecany dla skóry tłustej i mieszanej, stanowi niewielką ochronę przed szkodliwym działaniem słońca.
Olej kukurydziany (Zea Mays)
Pozyskiwany z kukurydzy na dwa sposoby, poprzez ekstrakcję i wtedy posiada czerwonawą barwę i tłoczenie na zimno o jasnożółtej barwie. Zawiera 55-65% kwasu linolowy(55-56%), kwas palmitynowy(12-14%) , kwas stearynowy(4%), 29% kwas olejowy(29%), dużą ilość witaminy E oraz witaminy B, PP, A, ß-karoten, lecytynę i związki mineralne. Ze względu na swoje własności używany przy każdym typie skóry, polecany zarówno dla skóry tłustej, mieszanej, dojrzałej, jak i suchej, wrażliwej czy zmęczonej. Wykazuje właściwości odżywcze, uelastyczniające, łagodzące, poprawia mikrokrążenie w skórze.
Olej sojowy (Glycine Max)
Olej ekstrahowany z pokruszonych nasion soji. Żółty, lekki olej o słabym zapachu. Zawiera duże ilości lecytyny i witaminy E, nadaje się, więc do wytwarzania kremów i olejków kąpielowych. Polecany głównie dla cery tłustej, mieszanej i zanieczyszczonej, bardzo dobrze się wchłania. Często spotykany jako baza w naturalnych kosmetykach. Może uczulać.
Olej z orzechów włoskich (Juglans Regia)
Wytłaczany z nasion pestkowca orzecha włoskiego, barwy jasnożółtej. Zawiera kwas linolenowy (5-15%), kwas linolowy (51-58%), kwas oleinowy (14-28%), nasyconych kwasów tłuszczowych (8-16%), bogaty w witaminy: A, B i E. Działa przeciwzapalnie, normalizująco, kojąco, przeciwstarzeniowo. Przeznaczony do skóry dojrzałej i wrażliwej.
Olej z pestek winogron (Vitis Vinifera)
Jasnozielony olej uzyskuje się z tłoczonych na zimno pestek winogron. Jest niezwykle bogaty w nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), które mają właściwości łagodzące, a także nawilżające. Zawiera kwas linolowy (70%), mirystynowy, linolenowy, arachidonowy, behanowy, pyknogenol (w niewielkich ilościach). Działa przeciwrodnikowo, wzmacnia barierę ochronną skóry, zapobiega transepidermalnej ucieczce wody z naskórka i skóry właściwej. Polecany do pielęgnacji skóry tłustej, mieszanej i zanieczyszczonej. Ma działanie tonizujące, przeciwdziała powstawaniu zaskórników, szybko się wchłania. Można stosować go jako olejek do masażu całego ciała.
Olej arganowy (Argania Spinosa)
Pozyskiwany z nasion arganii żelaznej, ciernistego drzewa rosnącego w Maroku. Tłuszcz ten ceniony jest zarówno ze względu na walory smakowe, lecznicze jak i kosmetyczne. Zawiera prawie 100 substancji czynnych w tym pięć grup związków antykancerogennych. Jest bezbarwny, o delikatnym, orzechowym zapachu. Chroni naskórek przed wysychaniem, wygładza, uspokaja podrażnioną skórę, działa przeciwzapalnie, rewitalizuje, opóźnia procesy starzenia się skóry, poprawia elastyczność skóry, łagodzi objawy trądzika młodzieńczego, alergii, poparzeń słonecznych. Może być wykorzystany w produktach po opalaniu. Stanowi on także cenny środek do bezpośredniego masażu skóry. Skład glicerynowych estrów oleju arganowego zbliżony jest do składu ludzkiego łoju. Tłuszcz ten zawiera 80% nienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym około 37 proc. kwasu linolowego, zaliczanego do grupy NNKT, charakteryzującego się dużą aktywnością biologiczną. Jest także bogaty w witaminę E. Ze względu na obecność tokoferoli, a także polifenoli o działaniu antyoksydacyjnym stymuluje on proces oddychania wewnątrzkomórkowego, neutralizuje wolne rodniki, chroni tkankę łączną. Tłuszcz ten jest bardzo dobrze wchłaniany. Z tego też powodu bywa wskazany przy cerze suchej, wrażliwej i alergicznej. Cennymi składnikami oleju arganowego są także sterole - schotenol i spinasterol, dzięki którym wykazuje on swoiste działanie bakteriostatyczne. Dlatego nadaje się do pielęgnacji skóry problematycznej i trądzikowej.
Olej z krokosza barwierskiego/kartaminowy (Carthamus Tinctorius)
Nazywany również saflorowym, zawiera kwas linolenowy (78%), kwas oleinowego (10-14%), kwas palmitynowy (6%), kwas stearynowy (2-3%), kwas linolenowy (0,5%), kwasu arachidowy (0,5%), bogaty w witaminy E i A. Oczyszczony olej nie drażni skóry, działa jako protektor przed promieniowaniem UV, zawiera antyoksydanty. Szczególnie polecany dla skóry tłustej z trądzikiem, mieszanej oraz skłonnej do stanów zapalnych.
Olej z kiełków pszenicy (Triticum Vulgare)
Otrzymywany z kiełków pszenicy zwyczajnej.Zawiera dużo witaminy E, naturalnej substancji antyrodnikowej, kwas oleinowy(28%), linolowy(44%), karoteny, witaminy A, D, B, C, składniki mineralne, błonnik, enzymy, fosfolipidy(lecytyna), fitoestrogeny. Znany ze swoich właściwości odświeżających i zmiękczających, olej z kiełków pszenicy polecany jest do pielęgnacji skóry szorstkiej i zmęczonej, dojrzałej i wrażliwej. Poza tym napina i uelastycznia skórę, działa przeciwstarzeniowo, przeciwzapalnie, nawilża, łagodzi podrażnienia, dlatego można go znaleźć w preparatach przeciwzmarszczkowych, chroniących cerę przed przedwczesnym starzeniem się, a także w balsamach do ciała, zapobiegających pojawianiu się rozstępów. Olej z kiełków pszenicy jest również składnikiem szamponów i odżywek do suchych, łamliwych włosów.
Olej z pszenicy otrzymywany z nasion pszenicy zwyczajnej, barwy miodowej. Łatwo wnika w skórę, regeneruje ją i odżywia. Polecany do wszystkich typów skóry, szczególnie do suchej i dojrzałej. Polecany przy łuszczycy, egzemie, spłyca rozstępy i blizny. Zawiera antyoksydanty, czyli chroni skórę przed przedwczesnym starzeniem się.
OLEJE ROŚLINNE TYPU LINOLENOWEGO
Olej z ogórecznika lekarskiego (Borago Officinalis, Oleum Boraginis)
Wytłaczany z każdej części ogórecznika lekarskiego. Barwy jasno żółtej o słodkawym zapachu. Zawiera wartościowy kwas linolowy(38%), gamma-linolenowy (23%), eikosenowy(4%), dokosenowy(3%), flawonoidy, garbniki, śluz, kwasy organiczne (askorbinowy, jabłkowy, cytrynowy), sole mineralne (m.in. krzemionkę), witaminę C, magnez, potas, alantoinę. Stosowany do skóry suchej, wrażliwej, popękanej, łuszczącej się i zniszczonej opalaniem. Doskonale odżywia, nawilża i regeneruje. Po otwarciu należy go przechowywać ok. 10-12 tygodni.
Olej z wiesiołka (Oenothera Biennis/Oenothera Paradoxa)
Pozyskiwany z nasion wiesiołka dwuletniego i wiesiołka dziwnego. Jeden z najcenniejszch olejów kosmetycznych. Zawiera NNKT (80%), w tym kwas linolowy (72%) i kwas gamma-linolenowy (10%), zawiera również saponiny, polifenole, glikolipidy. Zawiera polifenole o właściwościach antyoksydacyjnych. Olej wiesiołkowy stabilizowany witaminą E i bioflawonoidami jest składnikiem kremów odżywczych, nawilżających, przeciwzmarszczkowych, mleczek do ciała, żelów do kąpieli, szminek. Używany do masażu ciała, działa leczniczo na skórę z łuszczycą, na skórę alergiczną i skórę starzejącą się. Przeciwdziała zmęczeniu i starzeniu się skóry, poprawia jej elastyczność. Reguluje wilgotność, pracę gruczołów łojowych, znajduje zastosowanie w pielęgnacji skóry suchej i dojrzałej.
Olej z dzikiej róży (Rosa Canina)
Wytłaczany z nasion dzikiej róży. Jest olejem schnącym, mimo to jest polecany dla skóry wrażliwej, suchej, dojrzałej oraz ze skłonnością do pękających naczynek, pomaga przy leczeniu trądziku, łuszczyc. Wygładza zmarszczki oraz małe blizny, łagodzi podrażnienia, ma działanie przeciwzapalne, ochronne i regenerujące dzięki wysokiej zawartości kwasu linolowego (41%) i kwasu alfa-linolenowego (39%), witaminy A i E. Dzika róża jest bogata w witaminę C, karotenoidy, flawonoidy, garbniki i witaminy z grypu B.
Olej z róży muszkatułowej (Rosa Mosqueta) Pozyskiwany z dziko rosnącej róży muszkatułowej, pochodzącej z Chile. Zawiera kwas oleinowy (15-20%), linolowy (40-50%), linolenowy (30-35%), karotenoidy, flawonoidy, witaminę C, kwas retinowy (wit.A), witaminę E. Stosowany do nawilżania skóry suchej, odwodnionej. Wygładza blizny pooperacyjne, potrądzikowe, poparzeniowe. Powoduje regenerację tkanek i likwidację przebarwień. Stosowany w kosmetykach przeciwstarzeniowych, w preparatach do cery suchej i cierpiącej na egzemę, w preparatach likwidujących zmiany hiperpigmentacyjne.
Olej z czarnej porzeczki (Ribes Nigrum)
Otrzymywany przez ekstrakcję nasion czarnej porzeczki. Zawiera ponad 80% wielonasyconych kwasów tłuszczowych w tym kwas GLA(omega-6) i kwas stearydynowy(omega-3), w fizjologicznie wybalansowanych proporcjach i stężeniach. Używany do leczenia egzem, wygładzania zmarszczek, nawilżania naskórka. Wykorzystywany do pielęgnacji cery suchej i wrażliwej.
Olej żmijowca (Echium Vulgare)
Pozyskiwany z nasion żmijowca zwyczajnego, żółty o delikatnym zapachu. Najważniejsze kwasy to: linolenowy(37%), kwas gamma-linolenowy(11%) i stearydonowy(14%). Olej łagodzi stany zapalne wywołane promieniami UV, napromieniowaniem podczas radioterapii. Stosowany w kosmetykach przeciwzmarszczkowych, wygładzających cerę wrażliwą i suchą, nawilżających. Łagodzi objawy psorasis i egzemy.
INNE OLEJE ROŚLINNE
Wymienione tu oleje roślinne należą również do wyżej omówionych typów, ale mają kilka szczególnych właściwości.
Olej lniany (Linum Usitatissimum)
Olej o żółtawym zabarwieniu i intensywnym cierpkim zapachu. Pozyskiwany z nasion lnu poprzez tłoczenie na zimno. Zawiera nasycone kwasy tłuszczowe (10%), kwas alfa-linolenowy (58%), 15% kwas linolowy (15%), kwas olejowy (17%) oraz witaminę E. Przeznaczony dla skóry tłustej, pękającej, skłonnej do zapaleń. Wykazuje działanie regenerujące, hamuje zapalenia skóry.
Olej z jojoby (Simondsia Chinensis/Buxus Chinensis)
Pozyskiwany z nasion amerykańskiej rośliny stepowej, służącej od stuleci Indianom jako środek leczniczy. Nie jest to tłusty olej, lecz płynny wosk (przechowywany w chłodzie tężeje), ma przyjemny zapach, nie jełczeje, nie jest lepki., dodany do innego oleju przedłuża jego trwałość. Olej zawiera skwalen, wyższe alkohole, kwasy tłuszczowe (palmitynian cetylu), fitosterole, witaminę E i F. Jojoba charakteryzuje się bardzo wysoką zgodnością biologiczną ze skórą. Dzięki wysokiemu powinowactwu do ludzkiej skóry, łatwo jest wchłaniany przez skórę i włosy. Jojoba odżywia, zmiękcza, nawilża i natłuszcza skórę i włosy. Reguluje wydzielanie sebum, doskonale nadaje się do pielęgnacji nie tylko skóry tłustej i trądzikowej, ale również normalnej i suchej. Zapobiega pojawianiu się rozstępów Może być używany do pielęgnacji skóry wrażliwej.
Olej andiroba (Carapas Guianensis)
Jest to żółtawy olej roślinny, o gorzkim smaku i lekko orzechowym zapachu otrzymywany z nasion andiroba. Zawiera kwas olejowy(46%) i kwas linolowy(20%). Działa antybakteryjnie, przeciwzapalnie, przeciwbólowo, antypasożytniczo, przeciwdziała rakowi, malarii, ukąszeniom owadów. Stosowany do olejków do ciała i emulsji dla cery wrażliwej, mieszanej ze skłonnościami do wyprysków, a także przeciwko bólom mięśni, zakwasom, nadwyrężeniom. Działa antycellulitowo oraz poprawia krążenie. U osób wrażliwych może wywołać podrażnienia
Olej rycynowy (Ricinus Communis - Castor Oil)
Wytłaczany z nasion rącznika pospolitego, zwanego rycynusem-tropikalnego krzewu wilczomlecza. Olej bezbarwny, gęsty i lepki. Wykazuje powinowactwo do keratyny, rozpuszczalny w alkoholu. Lekko przyciemnia włosy. Używa się go w odżywkach do natłuszczania skóry i włosów, kremach, mleczkach, emulsjach, brylantynie, tuszach do rzęs, do produkcji przejrzystych mydeł glicerynowych oraz jako środek konsystencjotwórzy w kosmetykach kolorowych.
Olej z czarnuszki siewnej/kminku czarnego (Nigella Sativa)
Zawiera nienasycone kwasy tłuszczowe, kwas linolowy, kwas olejowy, kwas alfa-linolenowy, olejek eteryczny, witaminę E oraz nigelon - związek czynny o właściwościach przeciwalergicznych.. Polecany przy leczeniu alergii, zapaleń skórnych, trądziku i grzybic, hamuje rozwój zapaleń. Olej z czarnuszki zaleca się mieszać z innym olejem roślinnym, przez co zostaje zredukowany jego intensywny, ziołowy zapach.
Olej czaulmugrowy (Hydnocarpus Kurzii)
jasnożółty olej o delikatnym, egzotycznym zapachu. Pozyskiwany z nasion drzewa czaulmugra, zwanego uśpianem różnolistnym. Zawiera kwas olejowy(6%) i kwas palmitynowy(4%). Polecany do skóry trądzikowej, zanieczyszczonej, ponieważ wykazuje działanie antyseptyczne i ściągające. W medycynie naturalnej stosowany do leczenia trądu.
Olej z pestek dyni (Cucurbita Pepo)
Jest gęsty, ciemnozielony i ma intensywny zapach. Zawiera kwas linolowy i olejowy, witaminy: A, C i D, bogaty w beta-karoten, potas, selen i cynk, kwas palmitynowy. W przemyśle kosmetycznym stosuje przy każdym typie skóry, ale szczególnie polecany dla skóry suchej, łuszczącej się, pękającej, dojrzałej (wygładza zmarszczki). Używany przeciw rozstępom, jako dodatek w olejkach do masażu, kremów i peelingów. Wykazuje właściwości nawilżające, natłuszczające i wygładzające, dzięki dużej zawartości potasu działa oczyszczająco i rozjaśniająco. Jeśli używany jest jako olej do masażu należy zmieszać go z innym olejem roślinnym (np. słonecznikowym lub oliwą z oliwek) w proporcjach 1:2.
Olej z ostropestu plamistego (Silybum Marianum)
Pozyskiwany jest z nasion rośliny pochodzącej z basenu Morza Śródziemnego. Zawiera frakcję flawonolignanów o wspólnej nazwie silimaryna (składa się na nią sylibina, sylichrystyna i sylidiamina). Stosowany jest od dawna w schorzeniach wątroby. Silimaryna usuwa hepatostatyczne działanie leków i pestycydów.
Olej z rokitnika (Hippophaë Rhamnoides L.)
Pozyskiwany on jest z owoców rokitnika- popularnego krzewu rosnącego w Rosji. Surowiec ten stosowano już w medycynie starożytnej w przypadku chorób żołądka, wątroby, dróg oddechowych, jak również w stanach ropnych skóry. Olej ten charakteryzuje silne działanie regenerujące, antyoksydacyjne. Stosowany jest on głównie jako dodatek do kremów na dzień i balsamów do ciała. Zawarty w preparacie nadaje skórze ładny, brzoskwiniowy kolor, tuszuje bielactwo. W skład oleju rokitnikowego oprócz nienasyconych kwasów tłuszczowych wchodzą także bardzo cenne dla kosmetyki fosfolipidy. Zawiera on ponadto garbniki, cukry, kwasy organiczne, między innymi cytrynowy, jabłkowy, nikotynowy. Pośród jego składników na uwagę zasługuje stosunkowo duża zawartość witaminy C. Na jej efektywniejsze niż w przypadku innych owoców wykorzystanie w znaczący sposób wpływa nieobecność w owocach rokitnika askorbinazy - specyficznego enzymu niszczącego ten związek. Fakt ten powoduje, że znajdujący się w owocach rokitnika kwas askorbinowy znacznie wolniej ulega rozkładowi podczas ich przechowywania czy przetwarzania. Spośród obecnych w surowcu innych związków aktywnych można wymienić witaminy z grupy B, witaminę E, K, P. Olej rokitnikowy zawiera też dużą ilości karotenów, które nadają mu intensywną pomarańczowo-czerwoną barwę. Nie poleca się go jednak osobom mającym ciemne przebarwienia na skórze, gdyż preparaty na jego bazie mogą powodować ich natężenie.
Olej z nasion żurawiny błotnej (Oxycoccus Palustris)
Bogaty w tokotrienole o udowodnionych silnych właściwościach antyoksydacyjnych i promieniochronnych. Stosowany w kosmetykach przeciwstarzeniowych, nawilżających, chroniących przed zanieczyszczeniem środowiska.
Olej z nasion truskawki (Fragaria Ananasa)
Olej ciemno zielony o zapachu i smaku lekko orzechowym. Może być stosowany bezpośrednio na skórę. Zawiera ok. 80% niezbędnych kwasów tłuszczowych, łącznie z omega-3 i omega-6, omega-9 oraz naturalne tokoferole. Olej z nasion truskawki jest znaczącym źródłem anty-oksydantów i gamma-tokoferolu, jest cennym źródłem podstawowych nienasyconych kwasów tłuszczowych linolowego, alfa-linolenowego i kwasu oleinowego. Miejscowa aplikacja oleju z truskawek uzupełnia braki niezbędnych kwasów tłuszczowych, których niedobór prowadzi do zwiększenia przeznaskórkowej utraty wody.
Olej z pestek truskawki stosowany jest w pielęgnacji skóry suchej uszkodzonej i dojrzałej. Także polecany w preparatach Anti-Aging. Jest łatwo wchłaniany przez skórę, działa nawilżająco, ochronnie i odżywczo i lekko ściągająco. Zawiera podobnie jak olej z pestek malin kwas elagowy (dimer kwasu galusowego). Związek ten należący do grupy polifenoli posiada właściwości przeciwrakowe, zabezpiecza przed mutacją genów a także jest środkiem przeciwbakteryjnym i przeciwwirusowym.
Olej z pestek malin (Rubeus Ideaus)
Olej ten pozyskiwany jest w wyniku tłoczenia na zimno nasion malin. Może być stosowany bezpośrednio na skórę. Ma kolor złoty, ciemno żółty o zapachu i smaku lekko orzechowym.
Wspaniały przeciwutleniacz, posiada właściwości przeciwzapalne (w większym stopniu niż oleje takie jak awokado, z pestek winogron czy z kiełków pszenicy), przeznaczony dla skóry wrażliwej, stosowany jako dodatek do olejów do masażu, wygładza skórę po woskowaniu, odświeża po opalaniu. W kosmetykach stosowany jako emolient, środek nawilżający, kondycjonujący, wzmacniający lipidową barierę w naskórku (chroniący przed utratą wody).
Olej ten ponadto, poza znacznym stężeniem witaminy E zawiera wysoki poziom karetonoidów (witaminy A) nadających mu właściwości pielęgnacyjnych.
Zawarte w oleju kwasy tłuszczowe omega-3 (ALA) i omega-6 (LA) pozwalają zmniejszyć skutki stresu oksydacyjnego w skórze. Kwasy tłuszczowe ALA i LA charakteryzują się szczególnie korzystnym oddziaływaniem na skórę. Działają przeciwalergicznie, przeciwzapalnie, podnoszą odporność na zakażenia, pobudzają regenerację nabłonków i tkanki łącznej. Olej z nasion malin przyśpiesza gojenie ran, oparzeń, odmrożeń. Hamuje zmiany zwyrodnieniowe i rogowacenie gruczołów łojowych, zapobiega zaczopowaniu ujść gruczołów łojowych, działa przeciwzaskórnikowo. Wspomaga wytwarzanie kolagenu i elastyny, zwiększając elastyczność i jędrność skóry oraz redukując zmarszczki. Zwalcza zaburzenia w metabolizmie tłuszczów spowodowane brakiem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych.Zawiera kwas elagowy.
Olej z pestek malin znajduje zastosowanie w produktach Anty-aging, w preparatach po opalaniu, po mikro-uszkodzeniach skóry (peelingi, woskowanie). Olej ten jest znany ze względu na swoje właściwości przeciwzapalne, skutecznie chroni przed zapaleniem dziąseł, pokrzywką, egzemą i innymi schorzeniami skóry.
Olej z pestek granatu (Punica Granatum L.)
Otrzymywany z nasion drzew Granatowca właściwego. Występuje na Bliskim Wschodzie, w Indiach, na wybrzeżu Morza Śródziemnego i w krajach Kaukazu. Jedna z najstarszych roślin hodowlanych Bliskiego Wschodu. Gęsty olej w kolorze złotym do ciemnożółtego i wspaniałym soczystym zapachu charakterystycznym dla dojrzałego owocu. Od samego początku znany był ze swoich właściwości leczniczych. Stosowany w stężeniu ok. 5%.
Głównym kwasem tłuszczowym w tym oleju jest kwas punikowy (charakterystyczny dla granatu, nazwa angielska) w ilosci ponad 72% odpowiada za właściwosci przeciwzapalne oleju (hamuje syntezę prostaglandyn). Jest to jeden z kwasów CLA (conjugated linolenic acid) - skoniugowanych kwasów linolenowych, zwany jest super kwasem CLA.
Ponadto olej z pestek granatu zawiera miedzy innymi polifenole, gamma-tokoferol oraz fitosterole. Naturalny olej z pestek granatu jest coraz bardziej wykorzystywany w całym przemyśle kosmetycznym (od producentów kosmetykow po salony SPA i aromatoterapię) ze wzgledu na swoje znaczace właściwosci odżywcze, nawilżające i uelastyczniające naskórek. Jest bogaty w lipidy zawierające kwas punikowy, znajduje zastosowanie w pielegnacji suchej skóry, egzem, łuszczycy, poparzeń słonecznych oraz skóry dojrzałej. Dzięki zawartości polifenoli i tokoferolu olej posiada właściwości przeciwutleniające. Ze względu na dużą zawartość nienasyconych skoniugowanych kwasów tłuszczowych zminejsza opuchlizę i łagodzi bóle miesniowe (zalecany dla sportowców do stosowania przy masażach oraz w kremach pod oczy, przy problemach z opuchniętymi oczami).
Olej z pestek kiwi(Actinidia Chinensis)
Jest to wytłaczany na zimno, delikatny olej o jasno-żółtym kolorze i słabo wyczuwalnym zapachu. Unikalny i zaliczany do jednych z najdroższych - olej z pestek kiwi, zawiera wyjątkowo wysoką ilość kwasu alfa-linolenowego (Omega-3) powyżej 60%. Dodatkowo charakteryzuje się znaczną zawartością witaminy E, także w postaci rzadko spotykanej formy gamma-tokoferolu i gamma-tokotrienolu oraz antyoksydacyjnych polifenoli. Wykazuje działanie antyoksydacyjne, chroniąc przed niekorzystnym działaniem wolnych rodników.
Posiada silne właściwości przeciwzapalne i gojące. Działa lekko rozjaśniająco, poprawia barierę lipidową naskórka, działa nawilżająco oraz zwiększa elastyczność i gładkość skóry.
Polecany w pielęgnacji cery dojrzałej, ze zmarszczkami, suchej, podrażnionej, łuszczącej się, zniszczonej i delikatnej oraz przy podrażnionej cerze trądzikowej.
Olej konopny (Cannabis Sativa)
Otrzymywany z nasion konopii siewnej. Ma zabarwienie zielono-brązowe i lekko gorzki, korzenno-orzechowy zapach i smak. Zawiera kwas linolowy(54%), kwas alfa-linolenowy(17%), kwas gammalinolenowy(4%), kwas olejowy(13%), kwasy tłuszczowe nasycone(10%). Polecany dla skóry tłustej z trądzikiem, przy zapaleniach skórnych. Dobrze się rozprowadza i dosyć szybko wchłania. Wzmacnia odporność skóry. Stosuje się w przemyśle kosmetycznym jako dodatek do olejków do ciała lub do masażu.
Olej z orzeszków kukui (Aleurites Moluccana)
Wytłaczany z orzechów drzewa z rodziny wielomleczowatych, rosnącego na Hawajach. Zawiera kwas linolowy(37%) i linolenowy(28%) i duże ilości witaminy E. Dobrze się wchłania, nie pozostawia tłustego filmu, łagodzi podrażnienia, zmiękcza naskórek, odżywia skórę i zwiększa jej odporność na czynniki zewnętrzne. Polecany do skóry suchej i wrażliwej.
Olej z nasion bawełny (Gossypium Herbacea)
Wytłaczany z nasion bawełny drzewiastej. Zawiera 70 - 90% nienasyconych kwasów tłuszczowych (olejowy i linolowy), kwas palmitynowy, kwas stearynowy oraz witaminę E.
Funkcjonuje jako emolient, składnik nawilżający i odżywczy, nośnik dla witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Stosowany w kremach i lotionach do pielęgnacji skóry twarzy i całego ciała, produktach dla dzieci, kosmetykach kolorowych (podkładach, maskarach, pomadkach), żelach pod prysznic, szamponach i odżywkach. Używany również do produkcji mydeł.
MASŁA
Masła to triglicerydy o papkowatej konsystencji. Za bardziej zwartą konsystencję odpowiada obecność reszt nasyconych kwasów tłuszczowych. Stosowane w stężeniach 2-20%. Ich podstawowe własności fizykochemiczne są zbliżone do tych, które wykazują oleje płynne.
Masło kakaowe (Theobroma Cacao L.)
Jest to tłuszcz pozyskiwany w procesie technologicznego przerobu ziarna kakaowca, uprawianego w Meksyku, Ameryce Środkowej i Południowej, Afryce Zachodniej, Indonezji i Oceanii. Jest jasnożółte i ma bardzo przyjemny czekoladowy zapach. Ziarna kakaowca zawierają cały szereg substancji korzystnie wpływających na nasz organizm. Jest to ciało stałe, kruche, jasnożółte o przyjemnym, charakterystycznym zapachu kakao. Tłuszcz ten wykazuje wyraźny polimorfizm i bez dostępu powietrza jest bardzo trwały. Zawiera on w składzie glicerydy kwasów stearynowego, palmitynowego, oleinowego, linolowego. Oprócz tego w jego skład wchodzą substancje aktywne: tokoferole i sterole głównie beta-sitosterol, stigmasterol oraz kampesterol. Zawiera ono także mieszaninę tokoferoli.
Surowiec ten chętnie jest wykorzystywany w przemyśle kosmetycznym, ponieważ łatwo rozprowadza się, zmiękcza, nawilża, regeneruje skórę. Tłuszcz ten uznawany jest za doskonały surowiec, nie powodujący uczuleń, wykazujący całkowitą biozgodność ze skórą. Zaliczany jest on do efektywnych emolientów o temperaturze topnienia (28-36 stopni) zbliżonej do temperatury ciała ludzkiego. W preparatach kosmetycznych chętnie stosowane jest w połączeniu z lanoliną. Oba te układy wykazują bowiem działanie synergiczne. Masło kakaowe znosi lepkość lanoliny, natomiast lanolina ułatwia jego przenikanie.
Masło kakaowe znajduje zastosowanie w wielu formach kosmetycznych, m. in. w kremach i balsamach do pielęgnacji ciała, w mydłach, środkach kondycjonujących do włosów. Można je znaleźć także w segmencie kosmetyki kolorowej: pomadkach, pudrach, fluidach, różach, a także w farmacji gdzie służy do wyrobu różnorodnych globulek i czopków.
Masło shea/karite/olej z masłosza (Butyrospermum Parkii)
Tłuszcz roślinny otrzymywany z jąder owoców afrykańskiego drzewa orzechowego. Jest to stała, plastyczna, nieco ziarnista substancja, która w stanie surowym ma barwę od ciemnobrązowej do zielonej. Składa się w 70% z pewnego rodzaju żywicy. Wykazuje działanie antybakteryjne, co umożliwia jego długotrwałe przechowywanie bez środków konserwujących. Jego cechą charakterystyczną jest duża, dochodząca do 15%. zawartość frakcji niezmydlającej się. W jej skład wchodzą witamina A i E, zawiera naturalną alantoinę, węglowodór kariten, alkohole triterpenowe: lupeol, ß-amaryna, basseol, parkeol i inne sterole. Tłuszcz ten ze względu na specyficzny skład trudno jest wymyć wodą czy też alkalicznymi mydłami, co powoduje, że długo pozostaje w warstwach skóry, nie powodując przy tym uczucia jej lepkości. Pełni rolę stabilizatora w kremach. Wykazuje działanie kojące, regenerujące, uelastyczniające. Tłuszcz ten zaliczany jest do naturalnych filtrów promieniochronnych, dzięki czemu zabezpiecza skórę przed działaniem promieni UV, jak również opóźnia procesy jej starzenia się. Masło shea znalazło szerokie zastosowanie w pielęgnacji skóry suchej, starzejącej się, skłonnej do podrażnień. Jest pomocny przy dermatozach, trądziku, łuszczycach, nadaje skórze jedwabistą gładkość, polecany do pielęgnacji łamliwych włosów. Często można go także spotkać pośród składników preparatów słonecznych.
Masło z kopry/olej kokosowy (Cocos Nucifera)
W temperaturze powyżej 26 stopni staje się papkowaty i ma wtedy kolor biały. W postaci płynnej jest żółtawy. Jego szczególny składnik, kwas laurynowy, powoduje, że jest on niezbędny w produkcji mydeł, którym nadaje właściwości pieniące. Stosowany jest także w kremach do golenia.Używany przy bardzo suchej cerze, świetny jako maseczka dla włosów suchych i zniszczonych. Przy aplikacji czystego oleju na twarz może powodować podrażnienia, wskazane jest przeprowadzenie próby uczuleniowej.
Monoi jest mieszaniną oleju kokosowego olejku eterycznego z kwiatów gardenii. Jest używany w Polinezji do ochrony skóry przed wysychaniem, ale nie ma żadnych właściwości ochronnych przeciw promieniowaniu słonecznemu.
Masło shorea/łój Borneo (Shorea Stenoptera)
Pozyskiwany jest on z zawierających od 40 do 70% tłuszczu owoców drzewa rosnącego w lasach Indonezji i innych częściach południowo-wschodniej Azji. Tłuszcz ten ma konsystencję twardą i kruchą, przypominającą masło kakaowe. Ma on słaby tłuszczowy smak i przyjemny zapach. Głównymi składnikami frakcji kwasowej łoju są kwasy palmitynowy, stearynowy i oleinowy. W nowoczesnych kosmetykach łój Borneo stosowany jest głównie do pielęgnacji skóry suchej, wymagającej specjalnej pielęgnacji.
Olej z babassu (Orbignya Oleifera)
Masło wytłaczane z orzeszków palmy atalia, pochodzącej z Ameryki Północnej. Jest biały lub jasnożółty. Składem podobny do masła kokosowego, zawiera dużą ilość kwasu laurynowego. Wykazuje duże powinowactwo do naskórka, jego temperatura topnienia zbliżona jest do temperatury ludzkiego ciała, czyli łatwo się rozprowadza. Wzmacnia naskórek, łatwo się wchłania, nie tłuści, nie jest komedogenny, nadaje skórze miękkość, nie powoduje podrażnień. Pełni funkcję środka promieniochronnego.
Olej palmowy (Elaeis Guineensis)
Wytłaczany z owocni palmy olejowej. W temperaturze powyżej 27 stopni ma konsystencję masła koloru pomarańczowego o fiołkowym zapachu. Zawiera głównie kwas palmitynowy, a obecność beta-karotenu i tokoferolu nadaje mu dodatkowo właściwości natłuszczające i przeciwrodnikowe. Działa stymulująco, normalizująco, kojąco, przeciwzapalnie i ochronnie. Stosowany do produkcji kremów odżywczych, kosmetyków ochronnych, luksusowych mydeł.
Olej palmowy wytłaczany z nasion różni się zawartością kwasu olejowego. Podobnie jak olej kokosowy zawiera znaczne ilości kwasu laurynowego i mirystynowego. Stosowany do produkcji mydeł oraz innych SPC(środki powierzchniowo czynne).
Olej z tamaru/kamani (Calophyllum Inophyllum)
Otrzymuje się go poprzez tłoczenie owoców drzewa rosnącego w Indiach i Malezji. Jest to tłuszcz o charakterystycznym zielonym kolorze i ciężkim tłuszczowym zapachu. W skład frakcji tłuszczowej tego surowca wchodzą: kwas oleinowy (49 proc.), kwas linolowy (21 proc), kwas kalofillowy. Zawiera on ponadto kumaryny i sterole, których najważniejszym przedstawicielem jest stigmasterol. Ze względu na skład wykazuje działanie gojące, pobudzające regenerację tkanek, uelastycznia i odpręża skórę. Cechuje go także duża aktywność przeciwbakteryjna, przeciwgrzybicza i przeciwwirusowa, dzięki której zapobiega powstawaniu zaskórników. Stosuje się go we wszelkiego rodzaju preparatach pielęgnacyjnych.
Źródła:
1.R.Glinka, M.Glinka, Receptura kosmetyczna z elementami kosmetologii, Wyd. II rozszerzone, Oficyna wydawnicza MA, Łódź 2008.
2.M.C.Martini, Kosmetologia i farmakologia skóry, Wyd. I, Wyd. Lekarskie PZWL Warszawa 2007.
3.J.Szczygieł-Rogowska, J.Tomalska, Historia kosmetyki w zarysie, Wyd. Wyższa Szkoła Kosmetologii i Ochrony Zdrowia, Białystok 2007.
4.B.Statham, Tabele dodatków i składników chemicznych, Wyd. RM, Warszawa 2006.
5.A.Jabłońska-Trypuć, R.Czerpak, Surowce kosmetyczne i ich składniki, Wyd. I, Wyd. MedPharm 2008.
6.A.Jabłońska-Trypuć, R.Czerpak, Roślinne surowce kosmetycze, Wyd. I, Wyd. MedPharm 2008.
7.M.Kłeczek, M.Machińska, Eliksiry młodości, Wyd. I, Wyd. Mada 2006.
8.E.Fink, Kosmetyka, przewodnik po substancjach czynnych i pomocniczych, Wyd. I, Wyd. MedPharm 2007.
9.B.Frohn, Oliwa z oliwek dla zdrowia i urody, Wyd. I, Wyd. Bauer-Weltbild Media 2006.
10.K.Jędrzejko, B.Kowalczyk, B.Balcer, Rośliny kosmetyczne, Wyd. II, Wyd. Tekst 2007.
11.M.Molski, Chemia piękna, Wyd. II, Wyd. Naukowe PWN 2009.
12.R.Vidaling, Dobroczynne rośliny dla zdrowia i urody, Wyd. I, Wyd. Bauer-Weltbild Media 2008.
13.B.Jaroszewska, Kosmetologia, Wyd. VI, Wyd. Atena 2008.
15