ODBIÓR SUPERHETERODYNOWY

1 Zalety odbiorników superheterodynowych

Głównymi zaletami odbiorników superheterodynow . są b. dobre właściwości elektryczne, tj. czułość i wierność, a przede wszystkim selektywność, jakie stosunkowo łatwo można uzyskać przy znacznie prostszej i tańszej konstrukcji pomimo bardziej złożonych przebiegów elektrycznych, jakie zachodzą przy odbiorze superheterodynowym. Właściwości charakterystyczne całego odbiornika zależą głównie od właściwości wzmacniacza p.cz. i dzięki temu w granicach całego zakresu jak i przy zmianie zakresu czułość, selektywność i szerokość pasma zmieniają się w niewielkim zakresie. Łatwa obsługa- jednoczesne strojenie obw. rezonansowych w.cz. i heterodyny. Czułość może być doprowadzana do dowolnego poziomu ograniczonego jedynie poziomem szumów własnych.

Wadą odb. superheterodynowych. są zakłócenia (interferencje) wywołane sygnałami lustrzanymi i harmonicznymi heterodyny, sygnału odbieranego i fp.cz., poza tym promieniowanie heterodyny - powoduje zakłócenia w innych odb.

2 Wybór przemiany (sumaryczna, różnicowa, fh>fs, fh<fs)

Przemianą częstotliwości nazywamy proces stosowany w odb. superheterodynowych, w którym odebrane z anten prądy w.cz. zamieniane są na inne prady w.cz. zwanej częstotliwością pośrednią fp. Przy przemianie częstotliwości można dowolnie wykorzystać jako częstotliwość pośrednią bądź sumę fh i fs lub różnicę . Ze względu na selektywność i wzmocnienie wzmacniacza p.cz korzystne jest stosowanie możliwie małej fp<fs ,stad w praktyce stosuje się fp uzyskane w wyniku przemiany różnicowej

Przy danej fp istnieją dwie f heterodyny fh1 i fh2 przy których można odbierać częstotliwość sygnału pożądanego fs tj. fh1=fs-fp (fh1<fs) przemiana sumacyjna lub fh2=fs+fp (fh2>fs). W praktyce przeważnie stosowana jest ta ostatnia ze względu na większy zakres odbieranych częstotliwości, zwana przemiana różnicową

fp= fh-fs

3,4 kanały nieporządane

Przemiana w odb superhet. Jest zjawiskiem nie liniowym. Na wejsciu układu jest podany pojedynczy sygnał :

f=(k*fn±fp)

k- rząd nieliniowości .dla heter.

m- rząd nieliniowości dla sygnału

Najlepszy przypadek jest gdy k=0 a m.=1⇒f=fp (nie jest wykorzystana przemiana)

Gdy k=0,m.=2⇒f=fp/2

Sa to dwa przypadki sygnału bez użycia heterodyny

k=1,m.=1⇒f=fn-fp=fs- odbieranie sygnału użytecznego, f=fn+fp=fl - odbieranie sygnału lustrzanego

Dwa przypadki są efektem przemiany liniowej. Jest to celowe zjawisko. Przy wyższych harmonicznych będzie to zjawisko nieliniowe dla k,m≥2. Ogólnie sygnały zakłóceniowe można nazwać sygnałami wspókanałowymi

Dla odb. Superheterod. Bez obwodów wejściowych nie jest możliwa dobra praca co jest pokazane powyżej Wprowadzenie obwodów uwypukla sygnały użyteczne względem zniekształceń

5 Częstotliwość dostrojenia odbiornika 102MHz.

Częstotliwość pośrednia 10,7MHz Wyznaczyć częstotliwości 5 najistotniejszych kanałów niepożądanych przy podaniu na wejście odb. pojedynczego sygnału zakłócającego.

6. Rola obwodów wejściowych w odbiorniku superheterodynowym

Obwody we. służą do:

- odseparowania sygnałów pożądanych od zakłóceń

- doprowadzenie go do z możliwie dużą amplitudą do obwodów I stopnia wzmacniającego

- szczególnie w odbiornikach superheterodynowych do tłumią sygnały lustrzane

Stosuje się w obwodach we. pewne dodatkowe środki tłumiące syg. Lustrzane f_l. Osłabienie f_l z uwzględnieniem wpływu sprzężenia z anteną określa się przez tłumienność: γ_R-wykorzystanie obw. we
przy f_R (cz. rezonansowa); γ_L-wykorzystanie obw. we. przy f_l (lustrzanka)

Stosuje się dodatkowe eliminatory lustrzanki w postaci szereg. Lub równoległych obw. rezonansowych lub przez kompensacje lustrzanki

7. Skutki niedokładnego spełnienia warunku współbieżności w odbiorniku superheterod

Podczas przestrajania obwodu heterodyny jednocześnie z pozostałymi obwodami strojonymi powstaje błąd tym mniejszy im mniejsza jest f_p (pośrednia) w porównaniu z f_s (sygnał) i im mniejszy jest stosunek maksymalnej do minimalnej częst. sygnału. Błąd ten powoduje że:

-syg. wyselekcjonowany w obwodach we jest mniejszy niż możliwy do uzyskania z powodu przesunięcia względem siebie rezonansów w kolejnych stopniach,

- maleje czułość odbiornika

- maleje wzmocnienie kolejnych stopni przestrajanych odbiornika

Jeśli błąd dostrojenia jest większy przy większych częstot. to wpływ tego błędu na pracę odb. jest prawie stały.

8. Wybór czestotliwości pośredniej

Częstotliwość nośna sygnału odbieranego jest przetwarzana w stopniu przemiany częstot. na pośrednią cz. Z reguły F_p<F_s Przy przemianie częstotliwości można korzystać z sumy f_H i f_S bądź z ich różnicy F_p=F_H+F_S lub F_p=F_H-F_s

Ze względu na selektywność i wzmocnienie wzmacniaczy p.cz. korzystnie jest stosować możliwie małą F_p<F_s , a więc korzystamy z różnicy. Wybiera się możliwie dużą F_p ze względu na sygnały lustrzane F_s1-F_s=2F_p tak aby sygnały lustrzane były jak najdalej.

9 Cechy charakterystyczne małej częstotliwości pośredniej i dużej częstotliwości pośredniej.

I) mała częstotliwość pośrednia fp

- pozwala uzyskać wąskie pasmo przenoszenia i dużą selektywność przy małych odstrojeniach

- stabilne wzmocnienie na stopień (duże)

- wadą jest małe tłumienie fl lustrzanych sygnałów

II) duża częstotliwość pośrednia fp

- łatwe uzyskanie szerokiego pasma przenoszenia

- duże tłumienie sygnałów lustrzanych

- słaba selektywność prz małych odstrojeniach

- wada: małe dopuszczalne wzmocnienie na stopień

AM~ 455kHz

FM~ 10,7 MHz

Wybór: fp =fh + fs ; fp = | fh - fs | - stosowana

---