ELEMENTY POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

w działaniach administracji publicznej

WYKŁAD II 14 04 2007

Właściwość sądu

Rzeczowa miejscowa

• ogólna

• przemienna

• wyłączna

Referendarz to osoba o określonym zakresie kompetencji, występuje w postępowaniu wieczysto - księgowym, Krajowym Rejestrze Sądowym, referendarze wspierają sędziów w postępowaniu nakazowym i upominawczym.

Prokurator może wytaczać powództwo, wspierać stronę w postępowaniu sądowym.

Powiatowy Rzecznik Praw Konsumenta działa na takich samych zasadach jak Prokurator.

Zdolność sądowa (art. 64 Kpc) - każda osoba fizyczna i prawna ma zdolność występowania w procesie jako strona.

Zdolność procesową mają osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych oraz osoby prawne, np. rodzice albo opiekun prawny.

OSOBA PRAWNA MA ZAWSZE PEŁNĄ ZDOLNOŚĆ SĄDOWĄ I PROCESOWĄ.

Pozew o eksmisję - stroną pozwaną musza być wszystkie osoby, które zamieszkują lokal.

Służebność drogi koniecznej - jeżeli gmina, wybudowała inną drogę do posesji, to wówczas strona przez którą do tej pory prowadziła droga, może domagać się zniesienia służebności, a w pozwie muszą występować wszyscy właściciele nieruchomości przez którą droga ta biegnie.

Pełnomocnicy procesowi to :

1. strony lub przedstawiciele ustawowi mogą działać przed sądem osobiście lub przez pełnomocników (lub oznacza że jedno nie wyklucza drugiego). Jeżeli zdanie strony jest sprzeczne ze zdaniem pełnomocnika to bierze się pod uwagę zdanie strony.

2. pełnomocnikiem może być adwokat i radca prawny (profesjonalni pełnomocnicy)

3. rodzice , małżonek, rodzeństwo, zstępni strony oraz osoby pozostający ze stroną w stosunku przysposobienia.

Nie ma ograniczeń co do ilości pełnomocników. Przymus adwokacki dotyczy postępowania przed Sądem Najwyższym w postępowaniu kasacyjnym.

Rodzaje pełnomocnictw:

1. ogólne

2. do prowadzenia poszczególnych spraw

3. do wykonania określonej czynności

Wypowiedzenie pełnomocnictwa - mimo wypowiedzenia to adwokat musi jeszcze przez 2 tygodnie działać w imieniu strony, chyba że od razu jest ustanowiony następny pełnomocnik.

Sprawy cywilne i pozwy podlegają opłacie sadowej tj. 5% od wartości przedmiotu sporu.

Zwolnienie od kosztów sądowych:

1. ustawowe, np. strona dochodząca ustalenia ojcostwa, pracownik wnoszący powództwo, strona dochodząca alimentów, osoba dochodząca naprawienia szkód górniczych;

2. na wniosek - osoba która oświadczy i wykaże, że nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Do wniosku powinien być dołączony formularz oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania. Strona zwolniona od kosztów sądowych w całości lub w części ma prawo zgłosić wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu. Jeżeli strona nie jest zadowolona z zachowania adwokata z urzędu musi napisać do Okręgowej Rady Adwokackiej, bo to ona wyznacza konkretnego adwokata lub radcę prawnego.

Częściowe zwolnienie od kosztów sądowych jest stosowane częściej niż całkowite zwolnienie.

Koszty procesu (art. 98 Kpc). Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, czyli koszty procesu.

Do niezbędnych kosztów procesu:

• prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika nie profesjonalnego zalicza się:

1. koszty sądowe (opłata sądowa)

2. koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz

3. równowartość utraconego zarobku w skutek stawiennictwa się w sądzie

a suma tych kosztów nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata;

• prowadzonego w przypadku gdy strona reprezentowana jest przez adwokata lub radcę prawnego zalicza się:

1. wynagrodzenie pełnomocnika nie wyższe niż stawki przewidziane w rozporządzeniu, a nadto

2. koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

Zasady orzekania o kosztach:

1. zasada odpowiedzialności za wynik sporu;

2. zasada stosunkowego rozdzielenia kosztów - w razie częściowego uwzględnienia żądań koszty mogą być wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone;

3. zasada słuszności - w wypadkach szczególnie uzasadnionych, sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami, np. uwzględnienie roszczenia o eksmisję.

Zainicjowanie postępowania sądowego odbywa się przez złożenie pozwu. Może odbyć się ono na druku urzędowym. Do każdego pozwu dołącza się załączniki. Pozew i załączniki muszą być złożone w tylu egzemplarzach ile jest stron i jeden do akt sądu. Pozew musi być czytelny i jednoznaczny, muszą być przytoczone okoliczności faktyczne, wnioski dowodowe. Sąd zarządza doręczenie pozwu stronie przeciwnej, a strona może się do informacji zawartych w pozwie odnieść.

Jeżeli nasz pozwany nie znany jest z miejsca zamieszkania wówczas możemy zwrócić się do Centralnego Biura Adresowego w Warszawie, które za opłatą udziela informacji, ale wtedy gdy jest to potrzebne do prowadzenia postępowania przeciwko pozwanemu. Nie znane miejsce pobytu nie jest przeszkodą do wniesienia pozwu przeciw takiemu pozwanemu.

WYKŁAD III 20.04.2007

DORĘCZENIA

Doręczenia dokonywane są przede wszystkim przez pocztę ale także przez komornika i sądową służbę doręczeniową. Doręczenie może także nastąpić w przez wręczenie w sekretariacie sądu. Doręczenia dokonuje się do rąk adresata - osoby fizycznej pełnoletniej osobiście a jeżeli nie ma zdolności procesowej to jej przedstawicielowi ustawowemu, do rąk dorosłego domownika jeżeli podejmie się jej doręczenia. Jeżeli się nie zastanie to zostawia się awizo. Jeżeli odmówi doręczenia, to doręczyciel dokonuje wzmianki i wrzuca awizo do skrzynki. Jeżeli sprawa jest w toku to strony mają obowiązek informowania o zmianach adresu, jeżeli temu uchybią to przesyłkę pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia.

W razie niemożności doręczenia pismo przesłane pocztą należy złożyć w placówce pocztowej operatora publicznego, a doręczane w inny sposób - w urzędzie właściwej gminy, umieszczając zawiadomienie o tym w drzwiach mieszkania adresata lub w oddawczej skrzynce pocztowej. Doręczenie przez awizo dokonuje się w ten sposób, że składa się je na 7 dni, w 8 dniu powiadania się ponownie i znów pozostawia się na 7 dni, tak że pismo uważa się za doręczone po upływie 15 dni od pierwszego za awizowania (zasada 7+1+7=15).

Jeżeli adresat lub jego domownik odmawia przyjęcia pisma, pozostawia się je w miejscu doręczenia, a gdyby to było niemożliwe, pismo przesłane pocztą składa się - uprzedzając o tym - w placówce pocztowej operatora publicznego lub, w przypadku pism doręczanych w inny sposób, w urzędzie właściwej gminy na okres 7 dni i powiadamia się o tym adresata.

Podmiotom gospodarczym (KRS) wykonującym działalność gospodarczą doręcza się na adres zamieszkania, podmiotom gospodarczym (spółkom) doręcza się pisma na adres siedziby spółki, a jeżeli w KRS nie ma aktualnego adresu to wtedy uważa się za doręczone pod adres podany w KRS.

Jeżeli adresat jest nieznany to wtedy ustala się dla niego Kuratora Sądowego na wniosek strony. Do wniosku strony o ustalenie Kuratora sądowego należy dołączyć:

• Informację z Centralnego Biura Adresowego z Warszawy,

• Informację z wydziału ewidencji ludności z gminy ostatniego miejsca zamieszkania,

• Potwierdzenie zapłaty zaliczki na czynności kuratora sądowego.

O ustaleniu takiego kuratora należy ogłosić na tablicy sądu, urzędu miasta a jeżeli wymaga tego sprawa to sąd decyduje o ogłoszeniu w prasie i wtedy powód musi ponieść koszty tego ogłoszenia.

Kuratora szuka się z pośród członków rodziny, a gdy odmówią to wówczas z pośród innych osób.

POSIEDZENIA SĄDOWE

Posiedzenia sądowe co do zasady są jawne a sąd rozpoznaje sprawy na rozprawie. Na posiedzenia jawne mają wstęp osoby pełnoletnie, a małoletni uczestniczy tylko w charakterze świadka.

Sprawy za zamkniętymi drzwiami są rozpoznawane z:

• Urzędu ( w przypadkach wymienionych w Kpc)

• Na wniosek strony w uzasadnionych przypadkach.

Jeżeli sprawa rozpoznawana jest za zamkniętymi drzwiami to mogą być obecne na sali następujące osoby:

• Strony

• Ich pełnomocnicy

• Prokurator

• osoby zaufania pod 2 z każdej strony,

• przedstawiciele ustawowi.

Z przebiegu posiedzenia jawnego sporządza się się protokół, w ten sposób że protokolant spisuje pod dyktando przewodniczącego. Jeżeli strona chce to może zażądać zaprotokołowania tego co uważa za istotne.

Terminy

ustawowe sądowe

- nie mogą być skracane ani wydłużane - są wyznaczane przez sędziego

- termin może być jedynie przywrócony referenta lub przez tego który

prowadzi sprawę

- przedłużanie lub skracanie zależy

od sądu

Czynność podjęta po upływie terminu jest bezskuteczna.

Zawieszenie postępowania sądowego - jeżeli sprawa cywilna zostaje zawieszona a strona nie złoży wniosku o wznowienie w ciągu 3 lat to sprawa cywilna jest umarzana, w przypadku spraw gospodarczych jest to termin 1 roku.

Zeznania świadków - każda strona ma prawo wnioskować o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka. Strona musi zgłosić takiego świadka łącznie z podaniem jego presonaliów oraz jakich faktów ma dotyczyć zeznanie .

Świadkiem nie może być:

• osoba niezdolna do spostrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń,

• przedstawiciel ustawowy strony oraz osoby, które mogą być przesłuchane w charakterze strony jako organy osoby prawnej,

• współuczestnik sporu.

Art. 261 Kpc - Nikt nie ma prawa odmówić zeznań w charakterze świadka z wyjątkiem;

1) małżonka strony,

2) ich wstępnych, z

3) wstępnych i rodzeństwa oraz

4)powinowatych w tej samej linii lub stopniu,

5)jak również osób pozostających ze stroną w stosunku przysposobienia.

Prawo odmowy zeznań trwa po ustaniu małżeństwa, rozwiązaniu przysposobienia.

Odmowa zeznań nie jest dopuszczalna w sprawach o prawa stanu z wyjątkiem spraw o rozwód.

Świadek może odmówić odpowiedzi na zadane mu pytanie, jeżeli zeznanie mogłoby narazić jego lub jego bliskich (w/w) na odpowiedzialność karną, hańbę lub dotkliwą szkodę majątkową albo jeżeli stanowiłoby naruszenie tajemnicy zawodowej i duchowny co do faktów powierzonych mu na spowiedzi.

Świadek ma prawo żądać zwrotu wydatków koniecznych związanych ze stawiennictwem do sądu, a podnadto wynagrodzenia za utratę zarobku. Świadek może wystąpić o zaliczkę na poczet kosztów przejazdu.

Obowiązki świadka:

1)stawienie się do sądu na wezwanie - w przypadku nie stawienia się sąd orzeka grzywnę do 1000 zł i wzywa ponownie, za ponowne nie stawiennictwo się sąd orzeka znowu grzywnę i zarządza przymusowe sprowadzenie;

2) złożenie zeznań - gdy świadek nie chce zeznawać mimo że odmowa zeznań mu nie przysługuje to sąd wyznacza karę 1000 zł i 3 dni aresztu.

Rodzaje dowodów w sprawie:

1) Dowód z opinii biegłego, zaliczka na poczet przeprowadzenia dowodu musi być zapłacona przez powoda.

2)Dowód z oględzin

3)Dowód z przesłuchania stron

Orzeczenia
WYROK		WYROK ZAOCZNY	POSTANOWIENIA	NAKAZ ZAPŁATY
								NAKAZOWY	UPOMINAWCZY
ZASKARŻENIE				Wydaje się jeżeli pozwany nie stawi się na rozprawę albo mimo stawienia się nie bierze udziału (nie odzywa się) albo też pozwany nie złożył wniosku o przeprowadzenie rozprawy pod jego nieobecność Powodowi przysługuje prawo wniesienia apelacji. Pozwanemu przysługuje prawo sprzeciwu w terminie 7 dni od doręczenia ale musi wnieść opłatę od sprzeciwu i nie mnie musi zadbać aby nie był dotknięty brakiem formalnym Wyrok uprawomocnia się od daty doręczenia	Wydawane jest w postępowaniu nieprocesowym, np. sprawa o nabycie spadku. Jeżeli merytorycznie kończy postępowanie w sprawie to terminy wynoszą 7+14 (apelacja), wydaje się na takich samych zasadach jak wyrok. Postanowienie formalnie kończące postępowanie, to mamy możliwość wniesienia zażalenia W ciągu 7 dni.	Bardzo korzystne dla powoda, bo płaci 1/4 wpisu a jeżeli pozwany nie zgodzi się to pozwany wnosi 3/4 wpisu, ale nakaz zapłaty musi być dobrze udokumentowany.	Niższe koszty dla pozwanego. Jeżeli pozwany powie, że nie zgadza się z tym to wówczas nakaz ten nie ma miejsca i sprawę rozpoznaje się na rozprawie.
Wniosek o wydanie wyroku z uzasadnieniem w terminie 7 dni Po dostarczeniu wyroku z uzasadnieniem 14 dni do apelacji Po 21 dniach wyrok się uprawomocnia	Apelacja w ciągu 21 dni do sądu II instancji, przez sąd który wydał zaskarżony wyrok.

Zagadnienia do egzaminu

1. Właściwość sądu, np. co wyznacza właściwość sądu pozwanego jako osoby fizycznej?

2. Zdolność sądowa i procesowa, np. proszę podać przykłady podmiotów mających zdolność sądową a nie mającej zdolności procesowej.

3.Pełnomocnicy procesowi, np. czy babcia może być pełnomocnikiem? - nie , chyba że jest radcą prawnym lub adwokatem.

4. Zwolnienia od kosztów, np. jakie są kryteria przyznania zwolnienia od kosztów sądowych?

5.Prawa o obowiązki świadka, np. jaki środki sąd podejmuje gdy świadek się nie stawia?

6.Orzeczenia i tryb ich zaskarżania,

7.Wyroki zaoczne

8.Nakazy zapłaty

9.Wymogi formalne pozwu

10. Tryb uproszczony.

WYKŁAD IV 26.04.2007 r

NAKZAY ZAPŁATY

W postępowaniu upominawczym

W postępowaniu nakazowym

powód ponosi pełny wpis (5%); środek zaskarżenia: sprzeciw; nakaz wydany bez wniosku powoda, ponieważ sąd ma za zadanie z urzędu sprawdzić czy można rozpoznać sprawę w tym postępowaniu; czternaście dni na zaskarżenie nakaz zapłaty może w tym postępowaniu wydać także referendarz sądowy

powód wnosi ¼ wpisu, a pozwany ¾ wpisu jeżeli zgłasza zarzuty; środek zaskarżenia: zarzuty nakaz wydany na wniosek powoda, ponieważ to powód ma za zadanie wykazać roszczenie, które musi być poparte: a) zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem, b) zwrócone polecenie zapłaty - wyciąg z ksiąg bankowych; wezwanie dłużnika do zapłaty i pisemnym potwierdzeniem o uznaniu długu dokumentem urzędowym; zobowiązanie z weksla, czeku, warantu lub rewersu; czternaście dni na zaskarżenie w przedmiocie kosztów przysługuje zażalenie, które się składa w ciągu 7 dni od doręczenia nakazu zapłaty

WYROKI

1. wstępny - wydaje się gdy sporna jest zasada odpowiedzialności, np. renta wyrównawcza - czy jest zasadna ta renta

2. częściowy - wydaje się wyrok częściowy i zawiesza postępowanie do zakończenia innej sprawy

3. zaoczny - wydawany jest jeżeli pozwany nie stawi się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę albo mimo stawienia się nie bierze udziału w rozprawie. W tym przypadku przyjmuje się za prawdziwe twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa. Od wyroku zaocznego przysługuje pozwanemu sprzeciw w terminie czternastu dni od dnia doręczenia.

Wyrok wydany w nieobecności pozwanego nie będzie zaoczny jeżeli pozwany żądał przeprowadzenia rozprawy w swej nieobecności albo składał już w sprawie wyjaśnienia.

WYROK ZAOCZNY
POWÓD		POZWANY
I Sposób	II sposób	Pozwany ma 7 dni na wniesienie sprzeciwu, przy tym musi wnieść opłatę sądową w wysokości ½ opłaty od pozwu. Po wniesieniu sprzeciwu ten sam sąd jeszcze raz rozpoznaje sprawę. Po odrzuceniu sprzeciwu wyrok się uprawomocnia.
W terminie 7 dni wniosek o uzasadnienie Sąd ma 14 dni na napisanie uzasadnienia	W terminie 21 dni składa apelację do sądu wyższej instancji, przez sąd który wydał wyrok

	Proces	Postępowanie nieprocesowe
Orzeczenia merytoryczne	Wyrok Wyrok zaoczny Nakaz zapłaty	- postanowienie (przysługuje apelacja)
Orzeczenia rozstrzygające	Postanowienie (przysługuje zażalenie)	- postanowienie (zażalenie na kończące postępowanie w sprawie)

POSTĘPOWANIE UPROSZCZONE

Potocznie zwane formularzowym, obejmuje tylko te sprawy które są wymienione w Kpc. Sprawami podlegającymi rozpoznaniu w tym postępowaniu są:

1. Roszczenia wynikające z umów jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza 10 tyś zł, a w sprawach o roszczenie wynikające z rękojmi, gwarancji jakości lub niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową sprzedaży konsumenckiej, jeżeli wartość przedmiotu umowy nie przekracza tej kwoty;

2. o zapłatę czynszu najmu lokali mieszkalnych i opłat obciążających najemcę oraz opłat z tytułu korzystania z lokalu mieszkalnego spółdzielni mieszkaniowej bez względu na wartość przedmiotu sporu (do 75 tyś zł).

Postępowanie to charakteryzuje się koniecznością wnoszenia pism na urzędowych formularzach - pozew, odpowiedź na pozew, sprzeciw od wyroku zaocznego, pismo zawierające wnioski dowodowe a nadto sprzeciw i zarzuty od nakazu.

Kompensata to umowa miedzy wierzycielem a dłużnikiem, że wzajemnie skompensują swoje zobowiązania i należności.

Potrącenie nie wymagana jest umowa, tylko wystarczy oświadczenie jednej strony o potrąceniu i doręczenie za potwierdzeniem tego oświadczenia drugiej stronie. Taki zarzut potrącenia może zostać wniesiony, oraz powództwo wzajemne w tym postępowaniu.

Powód musi zawrzeć wszystkie dowody w pozwie i także wskazać świadków.

Rozpoznanie następuje w składzie jednego sędziego zawodowego, apelację także rozpatruje sąd w składzie jednego sędziego zawodowego.

Wymogi formalne pozwu art. 178 Kpc, 126 Kpc . Pozwy dostępne są na stronach ministerstwa sprawiedliwości.

Egzamin:

• pytania krótkie;

• w ramach zagadnień podanych do egzaminu;

• jeżeli ktoś nie napisze egzaminu, lub nie będzie mógł zgłosić się na pierwszy termin egzaminu, wówczas może się zgłosić na dyżury, które są przez cały lipiec w piątki i wtedy będzie odpowiadał z całości materiału ustnie;

• wstępnie termin spróbuję ustalić na 30 czerwca dla bloku D a 23 czerwca dla Bloku E;

• na egzamin nie obowiązuje definicja wyroku wstępnego i częściowego oraz egzekucje.

EGZEKUCJE

Tytuł egzekucyjny + klauzula wykonalności = tytuł wykonawczy

Tytuły egzekucyjne, którym z urzędu przyznawana jest tytuł wykonawczy to:

1. wyrok prawomocny

2. wyrok zaoczny;

3. nakaz zapłaty;

4. postanowienie w części zasądzającej.

5. Bankowy tytuł egzekucyjny - bank sam sobie wystawia taki tytuł egzekucyjny.

6. akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji.

W pozostałych przypadkach, tytuł wykonawczy nadaje się na wniosek powoda.

Sąd nadaje klauzulę wykonalności i komornik po doręczeniu takiego dokumentu może wszcząć postępowanie egzekucyjne. W innych przypadkach powód musi złożyć wniosek i dołączyć dokumenty.

Wierzyciel musi komornikowi wskazać sposób egzekwowania tego tytułu wykonawczego, wyjątek to alimenty - wtedy podejmuje egzekwowanie z urzędu.

Nie ma opłaty od wniosku egzekucyjnego, czyli komornikowi się nie płaci, ponieważ komornik z kwoty ściągniętej 15% zabiera sobie na wynagrodzenie a reszta jest przekazywana wierzycielowi.

---