Kuchnia hiszpańska bazuje na specjalnościach regionalnych, przyrządzanych z produktów typowych dla kuchni śródziemnomorskiej. Wykorzystuje się w niej między innymi wiele rodzajów ryb, owoców morza, a także warzyw; popularna jest oliwa z oliwek, które zbiera się w licznych gajach. Charakterystyczne dla Hiszpanii są także podsuszane, pikantne wędliny oraz mięso jagnięce i królicze, u nas przyrządzane znacznie rzadziej. Każdy z regionów posiada swoje sztandarowe potrawy, niemniej jednak często można je spotkać w restauracjach całej Hiszpanii - jak choćby walencjańską paellę, andaluzyjskie gazpacho, ośmiornicę po galicyjsku, baskijskie przekąski pintxos czy też kataloński pan tumaca.

W Hiszpanii kultura jedzenia jest odmienna niż w Polsce i wiąże się to z odrębnym, typowo "południowym" trybem życia. Hiszpanie wiele czasu spędzają poza domem, nie jest więc dla nich niczym dziwnym chodzenie na śniadania do baru. Bar taki łączy zresztą funkcje kawiarni, piwiarni i restauracji, przy czym w zależności od pory dnia serwuje odpowiednie potrawy i wiktuały. Do dwunastej podaje się śniadania, z reguły na słodko, lecz można także poprosić barmana, by przygotował nam kanapkę z serem lub wybraną wędliną (na kontuarze często zobaczymy imadło przytrzymujące "za nogę" wielką, suszoną szynkę iberyjską).

Od dwunastej do szesnastej kuchnia podaje ciepłe potrawy; większość restauracji hiszpańskich serwuje tak zwane menú del día, czyli stosunkowo przystępny cenowo - albo wręcz tani - obiad składający się z dwóch dań (każde do wyboru z kilku), deseru - także do wyboru, pieczywa oraz napoju: woda, wino lub piwo. Po szesnastej kuchnia jest zamknięta aż do wieczora, to znaczy do 20-21, kiedy to rozpoczyna się podawanie kolacji. I w tym przypadku wiele lokali oferuje menú del día.

Jeśli chodzi o trunki, prócz słynnego zresztą wina w Hiszpanii pija się m.in. sangríę - napój na bazie czerwonego wina i owoców, a także sidrę (rodzaj jabłecznika) oraz piwo. Typową miarą piwa jest niewielka szklaneczka o nazwie caña; w wielu regionach - zwłaszcza w okolicach Madrytu - dostaniemy do niego tapa, czyli drobną, darmową przekąskę.

Tapas można też kupować; jest to najmniejsza porcja potrawy, jeśli nie liczyć jeszcze drobniejszych pintxos - danek na jeden kęs - z których słynie San Sebastián. Większe od tapas są raciones; i jedne, i drugie składają się z jednego produktu lub potrawy (np. grillowane świńskie ucho, kalmary po rzymsku, kiełbaski w winie...). Jeszcze większą porcją są platos combinados, które łączą w sobie kilka produktów (krokiety, surówka, jajko sadzone, cielęcina…). "Wyżej w hierarchii" znajdują się już dania z menú del día lub z karty.

Na deser, prócz owoców sezonowych i lodów, podaje się różnego rodzaju budynie i ciasta; co ciekawe, do deserów zalicza się także kawę, która w Hiszpanii przyrządzana jest znakomicie. Herbaty prawie się nie pija.

Najpopularniejsze potrawy kuchni hiszpańskiej

PAELLA - danie na bazie ryżu, dodatkiem owoców morza, mięsa, zielonego groszku;
TORTILLA - omlet - zapiekanka z ziemniaków i jajek

MARSISCOS - owoce morza:
Gambas - krewetki
Pulpo - ośmiornica
Almejas - małże
Caracoles - ślimaki
Langosta - homar
Mejillones - ostrygi
Szczególnie polecam "GAMBAS AL PIL PIL" - krewetki w sosie czosnkowym.

PESCADO - ryby:
Salmon - łosoś
Merluza - morszczuk
Lenguado - flądra
Atun - tuńczyk
Trucha - pstrąg
Bacalao - dorsz
Pezespada - ryba miecz


SOPAS - zupy
Gazpacho - chłodnik pomidorowy
Sopa de ajo - zupa czosnkowa
Sopa de pescado - zupa rybna
Sopa de verduras - zupa jarzynowa
Callos - flaki


CARNES - mięsa
Pollo - kurczak
Pavo - indyk
Pato - kaczka
Cordero - jagnięcina
Conejo - królik
Ternera - cielęcina
Cerdo - wieprzowina
Chuleta - kotlet
Cochinillo asado - pieczone prosię
Cocido castellano - sztuka mięsa w jarzynach
Costillas - żeberka
Higado - wątróbka
Entrecot - antrykot


SPOSOBY PRZYRZĄDZANIA MIĘSA
a la parilla - z rusztu
a la plancha - z blachy
al horno - z piekarnika
asado - pieczony
cocido - gotowany
estofado - duszony
frito - smażony
relleno - nadziewany


TAPAS - <PRZEKĄSKI
Jamon serrano - szynka hiszpańska
Queso manchego - ser hiszpański z regionu La Mancha
Hueuos rellenos - jajka faszerowane
Ensalada rusa - salatka ziemniaczana
Albondigas - klopsiki w sosie
Boquerones en vinagre - świeże


POSTRES & BEBIDAS -
Coctel de frutas - salatka owocowa
Flan - rodzaj budyniu z karmelem
Helado - lody
Agua - woda mineralna ( sin gas - bez gazu, con gas - z gazem)
Zumo - sok
Cafe solo - czarna kawa
Cafe son leche - kaw z mlekiem
Cafe expresso - kawa z ekspresu
Te - herbata
Chocolate - czekolada
Cacao - kakao
vino blanco - wino biale
vino tinto - wino czerwone
vino rosado - wino różowe
- dulce - słodkie
- semiseco - pól wytrawne
- seco - wytrawne
sangria - napój winny z owocami
cava - szampan
ron - rum


VERDURAS - <WARZYWA
Cebolla - cebula
Ajo - czosnek
Coliflor - kalafior
col - kapusta
patatas - ziemniaki
zanahoria - marchew


FRUTAS - owoce
manzana - jabłko
naranja - pomarańcza
pina - ananas
sandia - arbuz
platano - banan
melocoton - brzoskwinia
limon - cytryna
pera - gruszka
mandarina - mandarynka
melon - melon
almendra - migdal
ciruela - śliwka
fresa - truskawka
uva - winogrono (blanca=biale/negra=czarne)

Atun a la Riojana - tuńczyk w pomidorach

Składniki:
- 75 dag świeżego tuńczyka
- 5 pomidorów
- 1 słoik czerwonej obranej papryki
- 2 ząbki czosnku
- 1 cebula
- 1 filiżanka bulionu rybnego lub warzywnego
- 2 filiżanki oliwy
- sól

Sposób przyrządzania:

Zagotuj wodę, włóż pokrojonego na kawałki tuńczyka. Jeszcze raz doprowadź do wrzenia, podgrzewaj 2-3 minuty. Wyjmij i osącz. Pomidory obierz ze skórki, gotuj przez chwilę w oddzielnym rondelku, następnie przeciśnij przez praskę lub zmiksuj i przetrzyj przez sitko. W rondlu o grubych ściankach (a najlepiej w specjalnym glinianym naczyniu do zapiekania) rozgrzej oliwę. Podsmaż ząbki czosnku i posiekaną cebulę. Dodaj pomidory, posól i podgrzewaj 5 minut. Dodaj tuńczyka i filiżankę bulionu. Paprykę pokrój w paski, dodaj do pozostałych składników i duś 15 minut.

Bakłażany po baskijsku

Porcja dla 4 osob. Czas przygotow. 1 godz. 15 min.
2 duze dojrzale baklazany,
4 duze pomidory,
200 ml bialego wytrawnego wina,
100 ml bulionu,
50 g maki,
25 g masla,
25 ml oleju,
40 g ostrego zoltego sera,
bazylia, sol, pieprz.

1. Baklazany umyc, obrac, odciac ogonki, pokroic na grube plastry. Osolic i polozyc na sicie, by pozbyly sie nadmiaru soku i charakterystycznej goryczki.
2. Wytrzec baklazany z soku papierowa serwetka i obsypac maka. Zolty ser utrzec
na tarce o malych oczkach.
3. Na patelni dobrze rozgrzac olej i usmazyc baklazany z kazdej strony. Osaczyc
na sicie z nadmiaru tluszczu.
4. Pomidory umyc, sparzyc wrzatkiem i obrac ze skorki. Pokroic na plastry, usunac nasiona, posypac sola i pieprzem.
5. Dno patelni lub naczynia zaroodpornego wysmarowac maslem. Ukladac na przemian warstwe baklazanow i pomidorow. Zalac bulionem i winem. Wierzch posypac
bazylia i tartym serem.
6. Rozgrzac piekarnik do temp. 200żC i wlozyc naczynie z baklazanami. Piec 25
min. Podawac gorace.

Bakłażany zapiekane

Porcja dla 4 osob. Czas przygotow. 1,5 godz.
4 baklazany,
8 plastrow szynki westfalskiej,
8 plastrow bekonu,
8 plastrow ostrego, zoltego sera,
100 ml bialego wytrawnego wina,
sol, pieprz,
oliwa.

1. Baklazany umyc, odciac ogonki. W 6 miejscach zrobic naciecia do 3/4 srednicy
baklazana. Posolic, by baklazany pozbyly sie goryczki. Ulozyc na sicie, by
wyciekl z nich sok (baklazany zawieraja duzo wody).
2. W naciecia wlozyc na przemian plasterki szynki, zoltego sera i bekonu.
3. Baklazany skropic oliwa, polozyc na blasze lub do naczynia zaroodpornego.
Polac bialym winem i posypac pieprzem.
4. Rozgrzac piekarnik do temp. 200żC i wlozyc baklazany. Piec 35 min uwazajac,
by sie nie przypalily. Pod koniec pieczenia obnizyc temp. do 180żC, by baklazany zbytnio nie wyschly. Podawac bardzo gorace.

Befsztyk w winie

Porcja dla 4 osob. Czas przygotow. 50 min.
2 duze rostbefy z koscia,
4 duze czerwone papryki,
500 g pieczarek,
1 por,
100 ml bialego wytrawnego wina,
50 g masla,
4 zabki czosnku,
sok z 1 cytryny,
1/2 peczka zielonej pietruszki,
sol.

1. Mieso umyc, odkroic kosci, zbic tluczkiem z obu stron i przekroic kazdy na 2
czesci. Skropic sokiem z cytryny i odstawic na 10 min.
2. Papryki umyc, osuszyc i upiec w piekarniku. Zdjac skorki, oczyscic z nasion
i przekroic na 8 czesci.
3. Pieczarki obrac, umyc i pokroic na cwiartki. Por przekroic wzdluz, dokladnie
umyc i pokroic w paseczki. Zielona pietruszke oplukac i drobno posiekac.
Czosnek obrac i posiekac.
4. W garnku roztopic maslo, wrzucic pokrojony por i dusic 2 min. Dodac pieczarki, czosnek i zielona pietruszke. Posolic, wymieszac, przykryc i dusic na
malym ogniu jeszcze 2 min. Rozgrzac ruszt, wlozyc mieso i upiec z obu stron
(ok. 4 min).
5. Na duzej patelni ulozyc papryki i osolic. Na papryce polozyc podpieczone
mieso, zalac winem i dusic pod przykryciem 5 min. Befsztyki posolic, polozyc
na nich pieczarki z porami. Gotowac bez przykrycia tak dlugo, az sos zgestnieje.

Chłodnik andaluzyjski - gazpacho

Składniki:
50 dag bardzo dojrzałych pomidorów
2 cebule
2 ząbki czosnku
1 średni surowy ogórek
1 papryka czerwona
1 papryka zielona
1 łyżka świeżej oliwy
sól i pieprz

Opis wykonania:
Obrane ze skórki pomidory, ogórek i jedną cebulę miksujemy na płynną masę. Papryki myjemy, wydrążamy gniazda nasienne i kroimy w cieniutkie krążki, podobnie jak drugą cebulę. Czosnek ucieramy z łyżeczką soli. Łączymy masę pomidorową z utartym czosnkiem i oliwą. Doprawiamy do smaku pieprzem i wstawiamy do lodówki przynajmniej na 2 godziny. Bezpośrednio przed podaniem ozdabiamy miseczki z chłodnikiem krążkami świeżej papryki i cebuli. UWAGA! Do klasycznego gazpacho dodaje się też zmiksowany miąższ bułki, który nie dodaje smaku, tylko zagęszcza zupę

Churros - ciastka smażone na głębokim oleju

Składniki:
- 200 g mąki
- szklanka wody
- 50 g smalcu lub masła
- 3 roztrzepane jaja
- szczypta soli
- olej do głębokiego smażenia
- cukier do posypania

Sposób przyrządzania:

Ciasto przygotować poprzedniego dnia. Zagotować wodę ze smalcem. Do wrzątku wsypać mąkę i sól, zmniejszyć gaz i mocno mieszać drewnianą łyżką. Wyrabiać, aż masa będzie gładka i błyszcząca (jak na ptysie). Trochę ostudzić i dokładnie wmieszać jaja. Odstawić. Rano rozgrzać olej w szerokim garnku. Napełnić szprycę ciastem i wyciskać do gorącego oleju długie paluchy ciasta. Ciasto jest dosyć twarde, więc szpryca musi być mocna. Gorące, złociste churros osuszyć na papierze, posypać cukrem i podawać z gorącą czekoladą.

Cynaderki w sherry

Składniki:
- 1 nerka cielęca
- 10 dag tłuszczu (pół na pół oliwy i masła)
- 1 kromka ziarnistego chleba
- 2 ząbki czosnku
- 1/2 szklanki sherry
- natka
- 1/2 łyżeczki mąki kukurydzianej
- 2 gałązki bazylii
- sól
- pieprz do smaku

Sposób przyrządzania:

Nerkę umyj, usuń nadmiar tłuszczu i ostrym nożem pokrój na cienkie plasterki. Wrzuć na 2 minuty do osolonej wrzącej wody, osącz. Na patelni rozgrzej tłuszcz, przyrumień na nim 1 ząbek czosnku, kromkę chleba i 4 plasterki cynaderek. Odstaw do ostygnięcia i zmiksuj na gładką masę. Ponownie rozgrzej tłuszcz na patelni, podsmaż na nim pozostałe cynaderki wraz ze zmiażdżonym ząbkiem czosnku oraz łyżeczką posiekanej natki.
Kiedy się przyrumienią, wlej sherry, dodaj zmiksowaną masę i dopiero wtedy posól. Podlej filiżanką wody, wsyp mąkę kukurydzianą, przypraw do smaku pieprzem. Duś na małym ogniu, póki sos nie zgęstnieje. Przełóż na talerze, posyp resztą natki.
Podawaj z sosem z awokado i sosem pomidorowym.

Cynamonowe gwiazdki z lukrem

Składniki:
- 2 białka
- szklanka cukru
- 30 dag mielonych migdałów
- 3-4 łyżki mielonych biszkoptów (lub sucharków)
- skórka starta z połowy cytryny
- łyżeczka cynamonu
- pół łyżeczki mielonych goździków
- olej do natłuszczenia blachy lub specjalny pergamin do jej wyłożenia
lukier:
- białko
- pół szklanki cukru pudru

Sposób przyrządzania:

Nagrzej piekarnik do 150 st. C. Przygotuj blachę. Białka ubij z cukrem na sztywną pianę. Dodaj pozostałe składniki ciasta. Wymieszaj i zagnieć. Jeśli ciasto jest za rzadkie, dodaj trochę więcej mielonych biszkoptów. Rozwałkuj je na grubość ok. pół centymetra. Z ciasta wytnij foremką gwiazdki (oczywiście można też i inne kształty) i ułóż je na blasze.
Przyrządź lukier: ubij na sztywno białko z cukrem pudrem. Posmaruj gwiazdki. Piecz kilkanaście minut. Po ok. 5 minutach przykryj ciasteczka pergaminem do pieczenia. Zdejmij go, gdy wystygną.

Figi w szkarłacie

Składniki:
- 8 dojrzałych fig
- 100 ml czerwonego słodkiego wina (np. Malagi)
- 10 dag powideł śliwkowych
- 4 łyżki cukru

Sposób przyrządzania:

Figi umyj i osusz, 6 przekrój na ćwiartki, nie przecinając do końca. Dwie figi przetnij na połówki. Owoce zalej winem, dodaj cukier, gotuj 5 minut. Figi pokrojone na ćwiartki wyjmij łyżką cedzakową i osącz. Wino z pozostałymi figami ostudź, zmiksuj z powidłami i ponownie podgrzej. Na talerzyku ułóż figi wyjęte z wina, polej je ciepłym sosem. Możesz podawać z lodami lub posypać bakaliami.
Uwaga: szkarłatne figi znakomicie komponują się także z niebieskim serem pleśniowym lub serem kozim.

Flaki po madrycku

Składniki:
80 dag flaków wołowych
50 dag nóżek cielęcych
8 dag kiełbasy paprykowej
8 dag kaszanki
1/2 ostrej papryki
2 cebule
4 ząbki czosnku
2 pomidory
2,5 l wody
1 łyżka mąki
100 ml octu winnego
2 łyżki oliwy
3 liście laurowe
10 goździków
1/2 łyżeczki gałki muszkatołowej
1 łyżeczka czerwonej papryki

Opis wykonania:
Oczyszczone i umyte flaki kroimy, solimy, kropimy octem i odstawiamy na 10 min. Dokładnie opłukujemy, zalewamy 3/4 l zimnej wody i gotujemy ok. 15 min. Odcedzamy. Nóżki oczyszczamy, zalewamy 1/2 l wrzątku i gotujemy ok. 15 min, po czym również odcedzamy. Do dużego garnka wlewamy 2,5 l wody, wkładamy flaczki, nóżki, kaszankę (w całości), 1 cebulę, 2 ząbki czosnku, pół ostrej papryki, liście laurowe, goździki, pieprz, gałkę muszkatołową i gotujemy na wolnym ogniu bez przykrycia ok. 3 godzin. Pozostałą cebulę i czosnek obieramy i siekamy. Smażymy na rozgrzanej oliwie do miękkości. Dodajemy obrane ze skórki i posiekane pomidory i łyżeczkę papryki. Dusimy wszystko razem ok. 15 min. Oprószamy mąką, dodajemy kiełbasę. Wyjmujemy nóżki i oddzielamy od kości, a następnie kroimy na niezbyt drobne kawałki. Dodajemy z powrotem do wywaru razem z sosem cebulowo-kiełbasianym. Zagotowujemy i podajemy w dużej wazie, z dodatkiem białego pieczywa

Flan waniliowy

Składniki:
- 1 i 1/4 szklanki mleka (1.5%)
- 1/4 szklanki skondensowanego mleka słodzonego
- 1 laska wanilii
- 1/4 szklanki cukru
- 1 jajko
- 1 żółtko
- sól

Sposób przyrządzania:

Mleko (zwykłe) podgrzej z rozciętą laską wanilii i odstaw na 20 minut. Na małej teflonowej patelni roztop cukier i podgrzewaj, poruszając patelnią od zbrązowieje. Od razu wlej do 4 żaroodpornych foremek do zapiekania lub do filiżanek. Poruszając nimi rozprowadź karmel na dnie. Lekko ubijaj jajko i żółtko, wymieszaj z mlekiem skondensowanym i posól dla smaku. Ze zwykłego mleka usuń laskę wanilii i powoli wlej do mieszanki jajecznej, nie przerywając przy tym mieszania. Masą napełnij foremki, przykruj folią aluminiową. Piecz w kąpieli wodnej przez 40-50 minut w temp. 180 stopni.
Ostudź, wstaw na 2 godziny do lodówki. Ostrym nożem odetnij flan od brzegów foremek i wyłóż na talerzyki

Gazpacho - zupa ubogich robotników

Składniki:
- 50 dag pomidorów
- 2 cebule
- 2 ząbki czosnku
- 1 mały ogórek
- 2 papryki
- 1 łyżka oliwy (z pierwszego tłoczenia)
- sól
- pieprz

Sposób przyrządzania:

Oryginalne gazpacho składało się jedynie z chleba, wody i oliwy. Było pożywieniem ubogich rolników w winnicach i na plantacjach oliwek lub cytrusów
Zmiksuj pomidory, obrany i pokrojony ogórek oraz jedną cebulę. Czosnek rozetrzyj z odrobiną soli. Strąki papryki przekrój na połówki, usuń białe środki z pestkami. Połówki papryk pokrój na kawałki albo w paseczki. Zmiksowane pomidory wymieszaj z czosnkiem, oliwą i pieprzem. Wstaw do lodówki, aby zupa dobrze się oziębiła. Bezpośrednio przed podaniem wrzuć do gazpacho paprykę i drugą pokrojoną w cienkie krążki cebulę. Podawaj z czosnkowymi grzankami.
Uwaga: składniki gazpacho możesz zmiksować z 1-2 kromkami białego pieczywa

Jajka flamenco

Składniki:
- 4 jajka
- 2 ząbki czosnku
- 1 mała cebula
- 6 główek ugotowanych szparagów
- 1 filiżanka mrożonej lub świeżej mieszanki jarzynowej (zielony groszek / marchewka / fasolka szparagowa / papryka)
- 1/2 szklanki przecieru pomidorowego
- 2 plastry szynki
- 4 plasterki pikantnej kiełbasy chorizo
- oliwa
- pieprz
- papryka
- sól do smaku

Sposób przyrządzania:

Posiekaj cebulę i czosnek, wrzuć na rozgrzaną oliwę i zrumień. Dodaj jarzyny (oprócz szparagów), duś chwilę na małym ogniu. Dodaj przecier, podlej kilkoma łyżkami wody, przypraw solą i pieprzem. Na koniec wrzuć szparagi.
Danie pozostaw 15 minut na małym ogniu. Przygotuj kokilki do zapiekania, nasmaruj je oliwą i napełnij przygotowaną masą pomidorowo-jarzynową. Wbij po jednym jajku, ale nie mieszaj! Białko przykryj szynką i plasterkami kiełbasy tak, aby tylko żółtko było odsłonięte.
Posyp je ostrą papryką. Kokilki wstaw do gorącego piekarnika i zapiekaj 5-8 minut, aby ścięły się białka pod wędliną.

Krem kataloński Pascala

Składniki:
- 1 litr mleka
- 6 żółtek
- 25 dag cukru-pudru
- 5 dag mąki kukurydzianej
- 1 kawałek cynamonu
- skórka otarta z 1/2 cytryny
- brązowy cukier trzcinowy do posypania

Sposób przyrządzania:

Podgrzej 800 ml mleka z cynamonem i skórką cytrynową. Utrzyj żółtka z cukrem na biały, puszysty kogel-mogel. Wlej wrzące mleko do żółtek, energicznie przy tym mieszając. Mąkę rozprowadź w pozostałym mleku, dodaj do ciepłej masy żółtkowej, wymieszaj. Wyjmij cynamon. Masę wlej do garnka po mleku i podgrzewaj, mieszając. Krem nie powinien się gotować, tylko zagęścić. Gotowy krem wlej do żaroodpornych miseczek i ostudź. Rozgrzej grill. Posyp wierzch kremu brązowym cukrem i wstaw pod grill. Wyjmij, gdy cukier się skarmelizuje.

Królik z czosnkiem

Składniki:
- 1 królik (1 kg)
- 1 czerwona papryka
- 1 główka czosnku
- 1 szklanka oliwy
- 1 łyżeczka papryki
- 1 łyżka octu
- 1.5 łyżeczki kminu rzymskiego
- 100 g wątróbki
- 1 listek laurowy
- 1 gałązka tymianku
- sól

Sposób przyrządzania:

Królika umyj i podziel na kawałki. Oliwę wymieszaj z 4 roztartymi ząbkami czosnku, solą, tymiankiem i listkiem laurowym. Polej królika, odstaw na 2 godziny. Po 2 godzinach obsmaż królika na tej samej oliwie, w której się marynował. Wyjmij, włóż do garnka. Wątróbkę pokrój na kawałki i podsmaż na tym samym tłuszczu. Zmiksuj pokrojoną na kawałki paprykę, resztkę czosnku, kmin, paprykę w proszku i szczyptę soli. Do zmiksowanych składników dodaj trochę oliwy i wody oraz ocet. Pastą posmaruj królika, duś do miękkości.

Omlet hiszpański - tortilla

Składniki:
30 dag ziemniaków
2 cebule
6 jaj
3 łyżki oliwy z oliwek
sól i pieprz
posiekana natka pietruszki

Opis wykonania:
Obrane i osuszone ziemniaki kroimy w cienkie plastry. Na patelni rozgrzewamy oliwę. Dodajemy ziemniaki i cebulę pokrojoną w plasterki lub w kostkę. Smażymy, delikatnie mieszając, na niezbyt mocnym ogniu, aż się ziemniaki zrumienią. Jajka roztrzepujemy na jedno- litą masę z solą i pieprzem. Zalewamy ziemniaki jajkami i smażymy, aż się zetną. Tortillę dopiekamy przez 1-2 min w piekarniku pod górnym opiekaczem. Podajemy przełożoną na ogrzany talerz, podzieloną jak tort i posypaną natką

Paella Poradnika Domowego

Składniki:
- 45 dag okrągłego ryżu (np. Arborio)
- 6 małych porcji kurczaka (mogą być skrzydełka lub pałki)
- 30 dag karkówki
- 2 kiełbaski chorizo lub węgierskie paprykowe
- 35 dag kalmarów
- 16 małży
- 20 dag krewetek
- 2 zielone papryki
- 1/2 kg pomidorów
- 2 łyżeczki ostrej papryki
- 1.5 litra bulionu z kurczaka
- 10 dag ugotowanego groszku zielonego
- 8 łyżek oliwy w dobrym gatunku
- 6 ząbków czosnku
- 1/2 pęczka natki
- 2 szczypty szafranu

Sposób przyrządzania:

Kto choć raz jadł paellę w Hiszpanii, ten wie, że w jedzeniu, nie łamiąc zasad savoir-vivru, można, a nawet trzeba pomagać sobie... palcami.
Hiszpanie przyrządzają swój słynny przysmak w paellerze - dużej, głębokiej patelni żeliwnej. Wam prawdopodobnie będzie musiała wystarczyć największa i najcięższa patelnia, jaką macie, lub płaski, szeroki rondel z grubym dnem z dobrej stali.

1. Na patelni lub w rondlu podgrzej 2 łyżki oliwy. Następnie wrzuć do niej przeciśnięte przez praskę 4 ząbki czosnku. Smaż przez 3 minuty, cały czas mieszając drewnianą łyżką, po czym przełóż do miski. Pietruszkę posiekaj, jedną pełną łyżkę odłóż, a resztę wsyp na patelnię i smaż przez kilka sekund. Dodaj do czosnku razem z szafranem. Wszystko wymieszaj i rozetrzyj na miazgę w moździerzu.

2. Kawałki kurczaka i pokrojoną w kostkę wieprzowinę smaż na 4 łyżkach oliwy, aż mięso się przyrumieni (15 minut). Dodaj pozostały czosnek pokrojony w plasterki, posiekane pomidory (wcześniej sparzone i obrane ze skórki) i pokrojone w kwadraciki strąki zielonej papryki. Duś 2-3 minuty, po czym dodaj paprykę w proszku. Wszystko starannie wymieszaj i od razu zdejmij z ognia, ponieważ papryka długo smażona gorzknieje. Mięso z warzywami przełóż z patelni do innego naczynia, patelnię umyj i podgrzej na niej pozostałą oliwę.

3. Kalmary umyj i pokrój w plastry, małże wyszoruj i wypłucz starannie pod bieżącą wodą. Kalmary i małże dorzuć do ryżu i gotuj razem, aż ryż zmięknie, a kurczak straci surowość. Zajmie ci to 10-15 minut. Usuń małże, które się nie otworzyły (to znak, że nie były dość świeże). Następnie dodaj groszek i podgotowane krewetki. Trzymaj na ogniu, dopóki krewetki się nie rozgrzeją, lub wstaw na 10 minut do gorącego piekarnika. Posyp wierzch paelli zieloną pietruszką. Postaw na stole w naczyniu, w którym przygotowywałaś potrawę.

Paella Valenciana

Składniki:
- 40 dag ryżu
- 3 udka kurczaka
- 25 dag boczku
- 3/4 l bulionu
- 5 pomidorów pelati (z zalewą)
- 20 dag ugotowanych krewetek
- 20 dag muli z puszki
- 2 cebule
- 2 ząbki czosnku
- sól
- pieprz
- szczypta szafranu
- 2 papryki
- 3/4 szklanki groszku
- 100 ml oliwy z pierwszego tłoczenia

Sposób przyrządzania:

Szafran namocz w łyżce wrzącej wody. Udka kurczaka opłucz i osusz, usmaż na łyżce oliwy. Odłóż na talerz, na patelnię wrzuć pokrojony boczek. Gdy się wytopi, dodaj cebulę i czosnek, smaż razem około 5 minut. Wsyp ryż, smaż chwilę, ciągle mieszając. Następnie wlej gorący bulion, dodaj zmiksowane z zalewą pomidory oraz wszystkie przyprawy, zagotuj. Na ryżu ułóż udka kurczaka i kawałki papryki. Podgrzewaj około 20 minut. Wsyp groszek, krewetki i mule. Przykryj, piecz 5 minut w piekarniku nagrzanym do temp. 200°C. Pozostaw w wyłączonym piekarniku jeszcze przez 10 minut.

Pieczone besugo

Składniki:
1 besugo o wadze 1,5-2 kg
1 pęczek natki
2 ząbki czosnku
2 pomidory
1 średnia cebula
2 średnie ziemniaki
oliwa z oliwek
1/2 szklanki białego wina
sól i pieprz

Opis wykonania:
Sprawioną i umytą rybę naciąć w poprzek w kilku miejscach i umieścić tam plastry cytryny. Natrzeć solą i pieprzem, skropić oliwą i wstawić na 20 minut do rozgrzanego do 200 st. C piekarnika. Po 10 minutach dodać drobno posiekany czosnek i natkę oraz obrane ze skóry i pokrojone w plastry pomidory. W tym czasie obrać ziemniaki i pokroić na średniej grubości plastry. Cebulę pokroić w cienkie plasterki. W głębokim naczyniu rozgrzać mocno olej i wrzucić cebulę z ziemniakami. Zmniejszyć ogień i dusić, aż ziemniaki zmiękną, dodać do ryby. Ponownie wstawić całą potrawę na 5 minut do piekarnika. Na koniec wlać białe wino, lekko posolić, posypać pieprzem i jeszcze przez moment podgrzać

Płonące banany

Składniki:
- 4 banany
- cukier
- mąka
- 1 jajko
- 6 łyżek masła
- rum

Sposób przyrządzania:

Banany obierz i przekrój wzdłuż na połówki. Jeśli nie są wystarczająco dojrzałe, posyp je cukrem. Jajko roztrzep widelcem w głębokim talerzu. Połówki bananów panieruj w mące i jajku. Na dużej patelni rozgrzej masło, usmaż banany. W rondelku rozgrzej rum. Banany ułóż na dużym talerzu, skrop rumem. Przed podaniem zapal. Możesz podawać z orzechami lub daktylami.

Pollo a la chilindron - potrawka z kurczaka

Składniki:
- 1 kurczak (1.3 kg)
- 10 dag szynki serrano
- 1 cebula
- 2 czerwone papryki
- 40 dag pomidorów
- 10 ml czerwonego wina
- 30 ml bulionu drobiowego
- 1 łyżka papryki
- olej
- sól
- pieprz

Sposób przyrządzania:

Danie pochodzi z Aragonii, popularne jest też w Kraju Basków. Kurczaka z przepisu można zastąpić mięsem jagnięcym.
Kurczaka umyj i osusz, pokrój na 8 części i przypraw. W rondlu rozgrzej olej, podsmaż na nim szynkę serrano. Wyjmij z rondla i odłóż. Na tym samym tłuszczu podsmaż kurczaka. Również wyjmij i odłóż. Cebulę i paprykę pokrój w cienkie plasterki, pomidory posiekaj. Na tym samym tłuszczu zeszklij cebulę, dodaj pomidory, paprykę, bulion, wino i paprykę w proszku. Włóż kurczaka i szynkę, rondel przykryj, duś 40 minut na małym ogniu.

Przepyszny majonez czosnkowy rodem z Katalonii

Składniki:
2 ząbki czosnku
1 jajko
pół łyżeczki soli
olej słonecznikowy

Opis wykonania:
Miksujemy obrane ząbki czosnku, pół łyżeczki soli, jajko. Powoli dodajemy olej i cały czas miksujemy, aż majonez osiągnie sztywną konsystencję. Ilość oleju zależna jest od tego, ile chcemy otrzymać majonezu. Majonez ten służy jako pyszny dodatek do smażonych kiełbas, mięsa z grilla i frytek

Pstrąg z Navarry

Składniki:
- 4 pstrągi (po 25 dag każdy)
- 10 dag kurek
- 10 dag szynki serrano
- 1 ząbek czosnku
- natka
- olej lub oliwa
- 3 dag masła
- 1 cytryna
- mąka
- sól

Sposób przyrządzania:

Oczyść pstrągi, posyp je solą i skrop sokiem z cytryny. Odłóż na godzinę. Kurki oczyść i również skrop sokiem z cytryny. Szynkę pokrój w małą kostkę lub w cienkie plasterki. Czosnek i natkę posiekaj, wymieszaj. Ryby osusz papierowym ręcznikiem, obtocz w mące. Usmaż na oleju, zdejmij z patelni i włóż do formy. Zabezpiecz przed wystygnięciem. Do oleju ze smażenia ryb dodaj masło, podsmaż kurki, natkę i czosnek (5 minut na małym ogniu). Dodaj szynkę, smaż jeszcze 2 minuty. Obłóż usmażone ryby i od razu podawaj.

Sałatka z krewetkami 'Świt w Barcelonie'

Składniki:
- 1.5 szklanki ryżu ugotowanego na sypko
- 1 puszka krewetek w sosie własnym
- 1/2 szklanki rzodkiewek pokrojonych w cienkie plasterki
- po 1 łyżce posiekanej czerwonej cebuli
- szczypiorku i koperku

Sposób przyrządzania:

Sos: 2/3 szklanki majonezu, 3 łyżki jogurtu naturalnego, sól, biały pieprz do smaku
Majonez wymieszaj w miseczce z jogurtem naturalnym, przypraw solą i pieprzem. Krewetki osącz. Połącz w misce wszystkie składniki sałatki, polej je sosem i wymieszaj. Podawaj z pieczywem

Szpinak po katalońsku

Składniki:
- 0.5 kg umytych i osuszonych liści szpinaku
- 5 łyżek oliwy
- 3 łyżki rodzynek
- 3 łyżki orzeszków piniowych
- 1-2 posiekane ząbki czosnku (dowolnie)
- sól
- pieprz

Sposób przyrządzania:

Rodzynki namoczyć w gorącej wodzie, odcedzić. Oliwę rozgrzać, lekko podsmażyć orzeszki, dodać rodzynki i czosnek, chwilę smażyć na małym ogniu, aby czosnek puścił aromat. Dodać szpinak, przykryć, co jakiś czas mieszać. Kiedy wszystkie liście zmiękną, szpinak odkryć i odparować. Doprawić solą i świeżo mielonym pieprzem.

Tort hiszpański

Składniki:
80 dag owoców mieszanych: ananas, truskawki, maliny, brzoskwinie, porzeczki, gruszki
10 dag galaretki porzeczkowej
8 białek
50 dag cukru
100 ml wody
10 żółtek
500 ml śmietany 30-proc.
100 ml mleka

Opis wykonania:
Przygotowujemy 5 arkuszy papieru do pieczenia. Na trzech rysujemy koło o średnicy 35 cm, a w środku koło o średnicy 20 cm tak, by ułożone wokół ciasto utworzyło pierścień szerokości 15 cm. Dwa arkusze służą do upieczenia pełnych blatów, czyli kół o średnicy 35 cm. Białka ubijamy na sztywną pianę z 25 dag cukru. Przekładamy do rękawa cukierniczego i wyciskamy na narysowane wcześniej blaty papierowe (2 pełne i 3 pierścienie). Resztki masy bezowej zostawiamy. Wkładamy delikatnie do piekarnika nagrzanego do temp. 130 st. C i obsuszamy tak jak bezy. Po upieczeniu na pełnym blacie bezowym układamy trzy pierścienie, sklejając je ze sobą resztą masy bezowej. Gotujemy syrop z 25 dag cukru i 100 ml wody. Żółtka ucieramy, nie przerywając ucierania wlewamy do nich powoli gorący syrop i nadal ucieramy tak długo, aż masa ostygnie. Połowę śmietany mieszamy z mlekiem i ubijamy. Dodajemy do masy żółtkowej, dokładnie mieszamy i wstawiamy do zamrażalnika na minimum 2 godziny. Owoce dokładnie myjemy, osuszamy, obieramy ze skórek i pozbawiamy pestek, następnie kroimy na małe cząstki. 1/5 owoców odkładamy do przybrania, resztę mieszamy delikatnie z oziębioną masą jajeczno-śmietankową. Napełniamy tym przygotowany wcześniej komin bezowy, który przykrywamy na końcu drugim pełnym blatem. Wstawiamy tort do zamrażalnika na 3 godziny. Pozostałą śmietankę ubijamy z resztą cukru i pokrywamy nią zamrożony tort dekorując owocami, które na końcu zalewamy galaretką porzeczkową.

Tort hiszpański II

Składniki:
- Spód:
- 30 dag okrągłych biszkoptów
- 1.5 szklanki mleka
Warstwa bakaliowa:
- 1/2 szklanki posiekanej smażonej skórki pomarańczowej
- po 3/4 szklanki rodzynek i posiekanych orzechów
Krem:
- 20 dag masła
- 2 łyżki mąki
- 1 szklanka mleka
- 4 żółtka
- 1/2 szklanki cukru
- cukier waniliowy
Wierzch:
- 1/2 l śmietany kremówki
- 1 cukier waniliowy
- cukier puder

Sposób przyrządzania:

Zrób białą zasmażkę z mąki i połowy masła. Rozprowadź ją zimnym mlekiem, wymieszaj, aby nie było grudek, dodaj cukier. Mieszając, zagotuj i ostudź. Utrzyj resztę masła na puch. Dodawaj na przemian biały sos, żółtka i cukier waniliowy. Rodzynki sparz i posiekaj. Biszkopty maczaj w mleku, układaj na talerzu jeden obok drugiego.
Gdy cały talerz będzie pokryty ciastkami, posmaruj kremem waniliowym i posyp częścią bakalii. Potem ułóż kolejną warstwę biszkoptów maczanych w mleku, przykryj kremem i posyp bakaliami. Czynności powtarzaj, aż do wyczerpania składników. Każda kolejna warstwa biszkoptów powinna mieć mniejszą średnicę, aby tort utworzył stożek. Posmaruj śmietaną ubitą z 2 łyżkami cukru pudru i cukrem waniliowym.
Tort wstaw do lodówki na 2-3 godziny

Tortilla z wołowiną

Składniki:
- 50 dag ugotowanych ziemniaków
- 20 dag mielonego mięsa wołowego
- po 1/2 czerwonej
- żółtej i zielonej papryki
- 1 średnia marchewka
- 1 cebula
- 3 jajka
- 3 łyżki śmietany
- sól
- czarny pieprz do smaku
- oliwa do smażenia
- pęczek natki

Sposób przyrządzania:

W najprostszej podstawowej wersji tortilla składa się ze smażonych ziemniaków, jajek i cebuli. Reszta to jazda dowolna
Ziemniaki pokrój w grubą kostkę, podsmaż na złoty kolor. Dodaj mięso mielone i smaż razem około 5 minut.
Oczyść i obierz warzywa, pokrój je w kostkę i dodaj do ziemniaków z mięsem. Smaż razem 8 minut. Przypraw do smaku solą i pieprzem. Jajka wymieszaj ze śmietaną, mieszaniną polej mięso z warzywami. Smaż pod przykryciem ok. 5 minut. Gdy spód jest gotowy, odwróć tortillę i smaż kolejne 5 minut.
Przed podaniem posyp drobno posiekaną natką.

Truskawki z sherry

Składniki:
- 12 ładnych dużych truskawek (najlepiej z szypułkami)
- wytrawne sherry (np. Osborne Fino Sherry lub La Gitana Manzanilla)
- grubo mielony czarny pieprz

Sposób przyrządzania:

Truskawki umyj i osącz, pozostaw szypułki. Owoce ułóż na półmisku, skrop sherry, przykryj i włóż do lodówki. Przed podaniem posyp grubo zmielonym pieprzem.

Zupa czosnkowa

Składniki:
- 1 główka czosnku
- 2 kromki czerstwego chleba pszenno-żytniego
- 5 szklanek bulionu warzywnego
- 2 jajka
- 1/3 szklanki oliwy
- 1/4 łyżeczki ostrej papryki
- 1 łyżeczka słodkiej papryki
- 2 łyżki posiekanej natki
- sól

Sposób przyrządzania:

Czosnek posiekaj. Pokrusz chleb. W garnku rozgrzej oliwę, zeszklij czosnek. Wsyp okruchy chleba, przyrumień je, cały czas lekko mieszając. Wsyp słodką paprykę, wlej gorący bulion, gotuj 30 minut na małym ogniu. Jajka roztrzep widelcem, połącz z małą ilością zupy i wlej do garnka, energicznie mieszając. Zdejmij z ognia, zanim zupa się zagotuje. Przypraw do smaku solą i ostrą papryką, a przed podaniem posyp natką

Zupa pomidorowa z Andaluzji

Składniki:
3 spore pomidory lub 1 puszka
1 duża czerwona papryka
3 cebule
1 łodyga selera naciowego
1,5 l bulionu
1 łyżka tymianku, sól, pieprz
4 łyżki oliwy

Opis wykonania:
Paprykę pieczemy, obieramy ze skórki i kroimy na paski. Pomidory kroimy na cząstki. Od selera oddzielamy listki, którymi udekorujemy gotową zupę. Łodygę kroimy na mniejsze kawałki. Na rozgrzanej oliwie podsmażamy cebulę, a następnie dodajemy seler i pomidory. Zalewamy bulionem i gotujemy około 30 min, doprawiając tymiankiem, solą i pieprzem. Zupę przecieramy i dekorujemy liśćmi selera i paskami papryki

PRZYSTAWKI

BAKŁAŻANY PO BASKIJSKU

2 duze dojrzale baklazany,
4 duze pomidory,
200 ml bialego wytrawnego wina,
100 ml bulionu,
50 g maki,
25 g masla,
25 ml oleju,
40 g ostrego zoltego sera,
bazylia, sol, pieprz.

1. Baklazany umyc, obrac, odciac ogonki, pokroic na grube plastry. Osolic i polozyc na sicie, by pozbyly sie nadmiaru soku i charakterystycznej goryczki.
2. Wytrzec baklazany z soku papierowa serwetka i obsypac maka. Zolty ser utrzec
na tarce o malych oczkach.
3. Na patelni dobrze rozgrzac olej i usmazyc baklazany z kazdej strony. Osaczyc
na sicie z nadmiaru tluszczu.
4. Pomidory umyc, sparzyc wrzatkiem i obrac ze skorki. Pokroic na plastry, usunac nasiona, posypac sola i pieprzem.
5. Dno patelni lub naczynia zaroodpornego wysmarowac maslem. Ukladac na przemian warstwe baklazanow i pomidorow. Zalac bulionem i winem. Wierzch posypac
bazylia i tartym serem.
6. Rozgrzac piekarnik do temp. 200żC i wlozyc naczynie z baklazanami. Piec 25
min. Podawac gorace.

BAKŁAŻANY ZAPIEKANE

4 baklazany,
8 plastrow szynki westfalskiej,
8 plastrow bekonu,
8 plastrow ostrego, zoltego sera,
100 ml bialego wytrawnego wina,
sol, pieprz,
oliwa.

1. Baklazany umyc, odciac ogonki. W 6 miejscach zrobic naciecia do 3/4 srednicy baklazana. Posolic, by baklazany pozbyly sie goryczki. Ulozyc na sicie, by wyciekl z nich sok (baklazany zawieraja duzo wody).
2. W naciecia wlozyc na przemian plasterki szynki, zoltego sera i bekonu.
3. Baklazany skropic oliwa, polozyc na blasze lub do naczynia zaroodpornego. Polac bialym winem i posypac pieprzem.
4. Rozgrzac piekarnik do temp. 200żC i wlozyc baklazany. Piec 35 min uwazajac, by sie nie przypalily. Pod koniec pieczenia obnizyc temp. do 180żC, by baklazany zbytnio nie wyschly. Podawac bardzo gorace

ZUPY

Zupa czosnkowa a la riojana

składniki:
1/2 czerstwej pszennej bułki,
6 ząbków czosnku,
4 pomidory,
4 lyzki oleju,
1 łyżeczka zmielonej słodkiej papryki,
1,5 l wody,
sól.

1. Bułkę pokroić na cienkie kromki. Jarzyny umyć, pomidory sparzyć wrzątkiem, obrać i przetrzeć przez sito. Papryki (bez gniazd nasiennych) pokroić w kostkę. Czosnek obrać, opłukać i drobno posiekać.

2. W garnku rozgrzać olej i smażyć czosnek na małym ogniu 2 min. Powinien byc miękki i przezroczysty. Ciągle mieszając dodać pomidory i smażyć następne 2 min. Dodać pokrojoną paprykę, smażyć 5 min nie przerywając mieszania. Dodać bułkę i lekko przyrumienić, uważając by się nie przypaliła.

3. Wsypać łyżeczkę mielonej papryki, wlać wodę, wymieszać i doprawić solą. Gotować na małym ogniu bez przykrycia 10 min.

4. Gotową zupe podawać od razu na ogrzanych talerzach

Zupa czosnkowa kastylijska

składniki:
300 g chleba,
4 jajka,
3 główki czosnku,
1 1 l wody,
sól,
mielona papryka,
oliwa z oliwek,
szafran.

Pokroić chleb na kromki grubości pół centymetra i zrobić z nich grzanki. Nożem kuchennym oskrobać lekko główki czosnku. W rondelku zagotować oliwę, na kilka sekund wrzucić czosnek w całości i szafran, po czym dodać letnią wodę. Kiedy zacznie wrzeć, dodać chleb i zmniejszyć ogień. Po pół godzinie doprawić solą i papryką. Zdjąć rondelek z ognia i po kolei wbić jajka. przykryć zupę i odstawić na pięć minut. Podawać w tym samym naczyniu.

Zupa czosnkowa z szynką

składniki:
250 g chleba,
4 ząbki czosnku,
1 l wody,
2 łyżki smalcu wieprzowego,
szynka,
pół łyżeczki mielonej słodkiej papryki,
sól.

Pokroić chleb na cienkie kromki. Posiekać szynkę. Obrać ząbki czosnku i przecisnąć przez praskę. W szerokim glinianym rondlu ułożyć kromki chleba i dodać szynkę. Zagrzać wodę z solą, papryką, czosnkiem i smalcem; powinno się gotować około 10 minut. Wlać wywar do rondla, przykryć i podawać.

Chłodnik hiszpański

składniki:
15 dag migdałów
1 srednia główka czosnku
3 łyżki octu winnego
25 dag czerstwej białej bułki bez skóry
6 łyżek oliwy
kiść winogron

1. Bułke pokroic w nieduże kromki, moczyć w w odzie ok. 30 min.osączyć.

2. Migdały sparzyć wrzątkiem i zdjąć skórkę.

3. Czosnek obrać.Migdały i czosnek zmiksować, dodać bułkę, oliwę i ocet - zmiksować. Odstawić na 2 godz. do lodówski.

4. Po wyjąciu dolać do masy 1,5 l bardzo zminej wody i mieszać, aż chłodnik osiągnie konsystencję płynnego kremu.

5. Przelać do miseczek i w każdą włożyć kilka obranych ze skórki winogron

DANIA

BEFSZTYK W WINIE

2 duze rostbefy z koscia,
4 duze czerwone papryki,
500 g pieczarek,
1 por,
100 ml bialego wytrawnego wina,
50 g masla,
4 zabki czosnku,
sok z 1 cytryny,
1/2 peczka zielonej pietruszki,
sol.

1. Mieso umyc, odkroic kosci, zbic tluczkiem z obu stron i przekroic kazdy na 2 czesci. Skropic sokiem z cytryny i odstawic na 10 min.
2. Papryki umyc, osuszyc i upiec w piekarniku. Zdjac skorki, oczyscic z nasion i przekroic na 8 czesci.
3. Pieczarki obrac, umyc i pokroic na cwiartki. Por przekroic wzdluz, dokladnie umyc i pokroic w paseczki. Zielona pietruszke oplukac i drobno posiekac.
Czosnek obrac i posiekac.
4. W garnku roztopic maslo, wrzucic pokrojony por i dusic 2 min. Dodac pieczarki, czosnek i zielona pietruszke. Posolic, wymieszac, przykryc i dusic na malym ogniu jeszcze 2 min. Rozgrzac ruszt, wlozyc mieso i upiec z obu stron (ok. 4 min).
5. Na duzej patelni ulozyc papryki i osolic. Na papryce polozyc podpieczone mieso, zalac winem i dusic pod przykryciem 5 min. Befsztyki posolic, polozyc na nich pieczarki z porami. Gotowac bez przykrycia tak dlugo, az sos zgestnieje

EMPANADA GALICYJSKA

Ciasto:
400 g maki,
2 jaja,
10 g drozdzy,
250 ml wody,
1 lyzka margaryny,
2 lyzki oliwy,
1 lyzeczka soli.
Farsz "Rustido":
2 duze cebule,
2 zabki czosnku,
50 g kielbasy z papryka,
2 papryki czerwone,
1/2 peczka zielonej pietruszki,
2 lyzki oleju,
sol,
250 g schabu, tunczyka lub piersi z kurczaka,
1 jajo do posmarowania ciasta,
maslo do posmarowania formy.

1. Przygotowac ciasto: make z sola wsypac do miski. Drozdze rozpuscic w cieplej wodzie. Do miski wbic 2 jaja i wlac rozpuszczone w wodzie drozdze. Dodac margaryne i 1 lyzke oliwy. Wyrabiac ciasto 10 min. Uformowac kule, wysmarowac 1 lyzka oliwy, przykryc i odstawic na 1 godz do wyrosniecia.
2. Cebule obrac, oplukac i pokroic w kostke. Zielona pietruszke oplukac i drobno pokroic. Czosnek obrac i drobno posiekac. Papryke upiec w piekarniku, ostudzic, zdjac skorke i pokroic na paseczki.
3. Kielbase drobno pokroic. Schab pokroic na paseczki. (Tunczyka osaczyc z oleju, jesli empanada bedzie z tunczykiem. Schab mozna zastapic rowniez upieczona kurza piersia.)
4. Przygotowac farsz: na oleju usmazyc cebule, czosnek i zielona pietruszke.
Dodac kielbase i smazyc 2 min.
5. Forme posmarowac maslem. Rozwalkowac 3/4 ciasta na prostokat wielkosci formy do pieczenia i wylozyc nim forme, rozlozyc farsz, a na nim papryke i pokrojone mieso lub tunczyka. Rozwalkowac reszte ciasta na prostokat i przykryc nim empanade. Na srodku ciasta zrobic otwor, wlozyc do niego papierowy "kominek". Ciasto posmarowac jajkiem, wlozyc do goracego pieca. Piec ok. 45 min
6. Przed podaniem pokroic na kawalki. Podawac na cieplo lub zimno, ale czesciej podaje sie na cieplo. (Do farszu "Rustido" mozna dodac kalmary lub suszonego dorsza.)

COCIDO

300 g ciecierzycy,
1 kg kapusty wloskiej,
4 marchewki,
2 srednie cebule,
6 srednich kartofli,
500 g miesa wolowego bez kosci,
200 g kosci ze szpikiem,
1 piers kurza,
150 g kielbasy z papryka,
100 g boczku,
300 g krwistej kiszki,
100 g makaronu (nitki),
3 l wody,
8 gozdzikow,
sos pomidorowy i winegretowy.

1. Ciecierzyce umyc i moczyc 12 godz w zimnej, przegotowanej wodzie. Mieso, boczek i kosci umyc.
   2. Jarzyny umyc. Kapuste przekroic na 8 czesci. Cebule i marchewke obrac. Cebule przekroic na cwiartki a marchewke wzdluz na pol. Kartofle obrac, oplukac.
   3. Do duzego garnka wlozyc kosci, mieso wolowe i boczek. Zalac zimna woda i zagotowac. Dodac osaczona z wody ciecierzyce i gozdziki. Gotowac na malym ogniu pod przykryciem 1 godz. Nastepnie dodac kurza piers i kielbase. Po 30 min dodac marchewke i cebule. Gotowac 30 min. Dodac cale kartofle i gotowac jeszcze 30 min.
   4. W oddzielnym garnku ugotowac w osolonej wodzie kapuste.
   5. Jarzyny i mieso wyjac z wywaru i przelozyc na polmisek.
   W przecedzonym wywarze ugotowac makaron. Zupe podawac
   w wazie. Do miesa mozna podawc sosy: pomidorowy
   i winegretowy.

JAJKA FLAMENCO (huevo flamenco)

(orginalny przepis hiszpański według opowiadań p.Carmen Bruja)

składniki:
4 jaja
3 pomidory
125 g zielonego groszku
2 ziemniaki
150g. wędzonego boczku
pół żółtej i pół czerwonej papryki
1 cebula
3 ząbki czosnku
3 łyżki oliwy (z oliwek)
2 łyżki siekanej zielonej pietruszki
przyprawy: sól, pieprz

ugotować ziemniaki, wystudzić i obrać, pokroić w plastry obrać i pokroić w kostkę cebule rozgrzać oliwę na patelni i kolejno dodawać pokrojone: cebule, paprykę i boczek smażyć ok. 5min.

dodać przygotowane wcześniej ziemniaki i obrane ze skórki pomidory pokrojone w kostkę. Smażyć aż wszystkie składniki będą ładnie zarumienione i miękkie (ok10min.) następnie dodać czosnek ugnieciony w moździerzu i drobno posiekaną nać pietruszki przyprawić do smaku (proszę nie zapominać że wędzony boczek jest słony...szkoda było by wyrzucić potrawę lisom, przed spróbowaniem...)

zmniejszyć temp - łyżką, równo rozprowadzić masę po całej powierzchni patelni, zrobić 4 wgłębienia i do każdego z nich wbić po jednym jajku. Przykryć pokrywką i dusić 3-5min

PAELLA a la WALENCJA

1/2 kurczaka (750 g),
500 g mięsa króliczego,
400 g ryżu,
250 g zielonej fasolki szparagowej,
200 g fasoli "Jaś",
100 g pomidorów,
50 ml oleju,
1 łyżeczka słodkiej papryki,
szafran, sól, pieprz,
800 ml wody.

1. Dużą, białą fasole Jaś opłukać. Zalać zimną wodą i moczyć 12 godz. Ugotować w tej samej wodzie.

2. Kurczaka i królika dokładnie umyć i pokroić na kawałki. Zieloną fasolkę opłukać. Pomidory sparzyć wrzątkiem, obrać ze skórki i pokroić na kawałki.

3. Na dużej głębokiej patelni rozgrzać olej. Obsmażyć kawałki kurczaka z każdej strony. W tym samym tłuszczu obsmażyć kawałki królika ze wszystkich stron.
Dodać fasolkę szparagową, smażyć 2-3 min. Jeśli potrzeba, dolać łyżkę oleju.
Włożyć ugotowaną fasolę i pokrojone pomidory. Dodać paprykę i wymieszać. Powoli sypać ryż i mieszać drewnianą łyżką. Dodać szafran i sól. Zalać wodą, doprowadzić do wrzenia i gotować na malym ogniu pod przykryciem. Od tego momentu nie mieszać paelli.

4. Paelle gotować nie dłużej niż 18-20 min. Zdjąć z ognia i odstawić na 5 min, aby potrawa dojrzała. Podawać na patelni

PAPAS ARRUGADAS

16 średnich kartofli,
500 g gruboziarnistej soli,
1,5 l wody.

Sos "mojo verde":
1/2 pęczka zielonej pietruszki,
2 łyżki octu winnego,
2 łyżki oliwy,
4 ząbki czosnku,
sól.

Sos "mojo colorado":
1/2 świeżej ostrej papryki czerwonej,
2 łyżki octu winnego,
2 łyżki oliwy,
4 ząbki czosnku,
1/2 łyżeczki kminku,
1 łyżeczka ostrej papryki,
sól.

1. Kartofle dokładnie umyć szczoteczką pod bieżącą wodą. Nie obierać.

2. Do garnka włożyć kartofle, zalać zimną wodą tak, by ledwie zakryła kartofle.
Wsypać sól. Gotować na dużym ogniu, by częśc wody wyparowała. Po odlaniu reszty wody kartofle powinny być pokryte warstewką soli.

3. Przygotować sos "mojo verde": zieloną pietruszkę oplukać i drobno posiekać.
Czosnek obrać. Rozetrzeć w mozdzierzu czosnek z pietruszką i solą. Dodać oliwę i ocet. Dobrze wymieszać.

4. Przygotować sos "mojo colorado": czerwoną paprykę drobno posiekać. Rozetrzeć w mozdzierzu czosnek z posiekaną papryką, solą i kminkiem. Dodac oliwę, ocet
i 1 łyżeczkę ostrej czerwonej papryki. Wymieszać.
5. Sosy można rozcieńczyc wodą, jeśli będą zbyt ostre. Podać do gorących kartofli w oddzielnych sosjerkach.

TORTILLA

4 jaja,
5-6 ugotowanych ziemniaków,
150 g kiełbasy,
2 łyżki groszku konserwowego lub fasolki szparagowej,
ząbek czosnku,
sól, pieprz,
2 łyżki oleju do smażenia

Jaja wbić do miski, dokładnie roztrzepać widelcem, dodać pokrojone w talarki ziemniaki, pokrojona w paseczki wędlinę, groszek konserwowy, posiekany czosnek, sól, pieprz wszystko razem wymieszać. Rozgrzać na dużej patelni tłuszcz, wlać masę jajeczna z dodatkami, smażyć na wolnym ogniu tak jak omlet. Jeść na gorąco lub na zimno

Porrusalda

składniki:
500 g suszonego dorsza
600 g ziemniaków
500 g porow
2 zabki czosnku
4 lyzki oleju
1 marchewka
1 czerwona papryka
1,5 l wody sól

1. Suszonego dorsza włożyć do garnka z zimną, przegotowaną wodą. Moczyć przez
12 godz. Przed gotowaniem zdjąć skórę, usunąć ości, podzielić na płaty.
Umyć pod bieżącą wodą i pokroić w kostkę wielkości 3 cm.

2. Jarzyny dołladnie umyć. Pory pokroić na kawałki dlugości 5 cm. Paprykę przeciąć na pół, wyjąć gniazdo nasienne i pokroić na paski. Marchewkę pokroić w małą kostkę, a ziemniaki w kostkę wielkości 3 cm. Czosnek obrać.

3. W garnku zagotować wodę, wrzucić pory, marchewkę i paprykę. Dodać 2 łyżki
oleju, posolić i gotować na małym ogniu pod przykryciem 15 min.

4. Do gotujących się jarzyn włożyć dorsza i ziemniaki. Gotować na małym ogniu
następne 15 min.

5. Na pozostałym oleju usmażyć czosnek na złoty kolor. Dodać do zupy i gotować
pod przykryciem jeszcze 5 min.

6. Porrusalde podawać od razu na ogrzanych talerzach. (Powinna być dość gęsta,
a jarzyny nie powinny być rozgotowane.)

Polędwiczki po hiszpańsku

składniki:
4 kawałki wieprzowej polędwiczki
2 duze pomarańcze
1 ząbek czosnku
1 łyzka margaryny (lub masła)
1 szklanka białego wina
1 łyżeczka mielonego imbiru
2 łyżeczki miodu

1. na patelni, na maśle ( lub margarynie) szybko obsmażamy posolone polędwiczki ( na ostrym ogniu)

2. Rozcieramy płynny miód ( jeśli się scukrzył,wstawiamy słoik z miodem na kilka minut do goracej wody) z 1/4 szklanki wina, imbirem, cienko startą skórką pomarańczową, wyciśnietym czosnkiem i świeżo zmielonym pieprzem.

3. Miodem z przyprawami nacieramy polędwiczki i wkładamy je do naczynia do zapiekania. na patelnię wlewamy reszte wina, polewamy nim polędwiczki, które następnie wstawiamy na 20 min. do nagrzanego (250 stopni) piekarnika.

4. Podczas pieczenia poledwiczki obracamy od czasu do czasu i polewamy sosem

DESERY

CHURROS

Składniki na 30 churros:
300g mąki
oliwa z oliwek
sól
cukier

Przepis

Zagotować 1 litr wody w dużym rondlu.

Zmniejszyć ogień, dodać mąkę i szybko mieszać drewnianą łyżką do momentu, aż zacznie się tworzyć kula ciasta. Zdjąć z ognia, przykryć i pozostawić na 10 minut.

W dużej, głębokiej patelni podgrzać oliwę do wysokiej temperatuy. Kiedy zacznie dymić i gwałtownie wrzeć, wlać odrobinę ciasta (dla sprawdzenia, jak się zachowa). Umieścić resztę ciasta w woreczku z rurką o zakończeniu w kształcie gwiazdy i wyciskać ciasto w formie z pierścieni. Kłaść kilka na raz na rozgrzaną oliwę.

Smażyć do czasu, aż churros osiągną głęboki, złoty kolor, następnie wyjąć je i dobrze osuszyć w
w bibule. Powtarzać czynność do momentu zużycia całego ciasta.

Podawać natychmiast posypane cukrem. Można jeść je maczając w gorącej kawie lub czekoladzie.

Sos hiszpański do omletów

składniki:
2 łyżki pieprzu,
chilli,
posiekana papryka,
posiekana cebula,
2-3 roztarte ząbki czosnku,
3-4 łyżki oliwy lub oleju,
pół kg sparzonych i obranych pomidorów,
posiekany ogórek konserwowy
lub 4 łyżki oliwek,
liść laurowy,
sól

Cebulę, czosnek, pieprz i paprykę smażyć ma rozgrzanym oleju, aż cebula będzie szklista. Dodać pomidory i ogórek przyprawić solą, dusić 30-45 min

---