1.Przedmiot socjologia a) socjologia jako nauka o społeczeństwie 1. Socjologia = systematyczne badanie społeczeństw ludzkich ze szczególnym uwzględnieniem nowoczesnych systemów indu­strialnych. 2. Uprawianie socjologii polega na umiejętności korzystania z wyobraźni i ode­rwania się od zastanych idei dotyczących życia społecznego. 3. Socjologia ma szerokie zastosowanie praktyczne. Na wiele sposobów może przyczyniać się do ; 1. krytyki społecznej 2.praktycznej reformy społecznej. Socjologia oferuje możliwość rozwoju naszej wrażliwości kulturowej, co daje praktycznym rozwiązaniom społecznym oparcie w różnych wartościach kulturowych. Socjologia powstała jako próba zrozumienia dogłębnych zmian społecznych, jakie zaszły na przestrzeni ostatnich dwustu - trzystu lat. Są to zmiany w skali całych systemów społecznych, ale również w najbardziej intymnych, oso­bistych sferach życia człowieka. b)Prekursorzy myśli socjologicznej: na uwagę zasługują w szczególności cztery nazwiska: Auguste Comte, Podstawowy zakres zagadnień Karol Marks, socjologicznych Emile Durkheim Rozwinięcie zagadnień Max Weber. socjologicznych c)poglądy wybranego autora 2.Główne kierunki teoretyczne w socjologii a) omów jeden z wymienionych kierunków: Funkcjonalizm Funkcjonalizm zakłada, że poszczególne elementy złożonego systemu, jakim jest społeczeństwo, współdziałają ze sobą, tworząc stabilną, zgraną całość. Zgodnie z tym założeniem uprawianie socjologii powinno polegać na badaniu różnych elementów społeczeństwa w ich stosunku wzajemnym oraz stosunku do społeczeństwa jako całości. Na przykład wierzenia i obyczaje religijne danego społeczeństwa możemy ana­lizować przez pokazanie ich odniesień do innych instytucji społecznych, gdyż poszcze­gólne dziedziny życia społecznego są ściśle powiązane z innymi. Badanie funkcji danej praktyki czy instytucji społecznej polega na analizie sposobu, w jaki ta praktyka czy instytucja przyczynia się do trwania społeczeństwa. Funkcjo-naliści, wśród nich Comte i Durkheim, posługiwali się często analogią organiczną i po­równywali funkcjonowanie społeczeństwa do funkcjonowania żywego organizmu. Według nich poszczególne elementy społeczeństwa współpracują ze sobą dla dobra społeczeństwa jako całości tak jak części ludzkiego ciała. Żeby zrozumieć działanie organu fizycznego, takiego jak serce, musimy znać jego związek z innymi częściami ciała. Serce pompuje krew do całego organizmu, przez co odgrywa kluczową rolę w utrzymywaniu go przy życiu. Podobnie analiza funkcji danego elementu społeczeństwa ma polegać na pokaza­niu, na czym polega jego rola w podtrzymaniu istnienia i zdrowia społeczeństwa. Funkcjonalizm podkreśla znaczenie konsensu moralnego w utrzymaniu porządku i stabilności społecznej. Konsens moralny istnieje wtedy, gdy większa część społeczeństwa podziela te same wartości. Dla funkcjonalistów porządek i równowaga społeczna to stan normalny; podstawą równowagi jest konsens moralny. Na przykład Durkheim uważał, że religia ma wkład w utrzymanie spójności społeczeństwa, ponieważ utwierdza ludzi w przestrzeganiu podstawowych wartości społecznych. Myśl funkcjonalistyczna była długo główną tradycją teoretyczną w socjologii, szczególnie amerykańskiej. Dwaj jej najznakomitsi przedstawiciele, Talcott Parsonsi Robert Merton, zaczerpnęli wiele z Durkheima. Jednak w ostatnich latach popularność tej tradycji słabnie i coraz bardziej widoczne stają się jej ograniczenia. Funkcjonalizmowi zarzuca się powszechnie, że niesłusznie akcentuje on czynniki warunkujące porządek społeczny kosztem tych, które są odpowiedzialne za podziały i konflikt. Takie skupienie uwagi na stabilności i porządku pomniejsza znaczenie podziałów i nierówności społecznych, związanych z klasą, rasą czy płcią. Niedowartościowane jest też twórcze działanie jednostek w spo­łeczeństwie. Zdaniem wielu krytyków analiza funkcjonalna przypisuje społeczeństwu właściwości, jakich ono wcale nie posiada. Funkcjonaliści pisali często tak, jakby spo­łeczeństwa miały „potrzeby" i „cele", chociaż w istocie pojęcia te mają sens tylko w odniesieniu do jednostek ludzkich. 3. Praktyczne zastosowanie socjologii a) Inżynieria społeczna Inżynieria społeczna to zespół technik służących osiągnięciu określonych celów poprzez manipulację społeczeństwem. Osoba posługująca się inżynierią społeczną sądzi, że cel do którego dąży jest ważniejszy niż prawda czy niezależność myślenia osób poddawanych manipulacji. Socjotechnika odwołuje się do emocji człowieka i stara się uśpić ludzki rozum. Często manipulator stara się przekonać odbiorcę jego przekazu do swoich idei nawet kosztem nieetycznego odrywania ich od rzeczywistości, bo sądzi on, że cel jego działalności uświęca takie środki. b) Manipulowanie społeczeństwem Socjotechnika może być stosowana dla dobra społeczeństwa. Od zarania dziejów niektóre metody inżynierii społecznej były wykorzystywane w sposób nieświadomy przez przywódców dla umocnienia ludzi żyjących w ciężkich warunkach. Niektóre religie od zawsze bezwiednie posługiwały się socjotechniką, aby wzmocnić pozytywne oddziaływanie na wiernych i dać im siłę do przetrwania trudów codzienności. Jednak w XX wieku inżynieria społeczna stała się narzędziem niszczenia człowieka. Reżimy totalitarne wykorzystały świadomie socjotechnikę do ogłupiania rządzonych przez nich ludzi w celu utrzymania władzy. Manipulacja prowadziła często do rozniecania negatywnych uczuć jak strach, agresja i nienawiści. Holocaust nie byłby możliwy bez zastosowania metod inżynierii społecznej. 4.Pojęcie czasu a)czas jako zjawisko, ogólne pojęcie czasu czas jest pojmowany jako zjawisko obiektywne, obiektywnych zainteresowań różnych dziedzin wiedzy. Z filozofii 2 poglądy na istotę czasu: -jedni sądzą ze zjawisko czasu jest niezależne od żadnego innego układu- jest zjawiskiem samoistnym podobnie jak przestrzeń -stanowisko relatywistyczne, wiąże się ze zmianami , zachodzącym w świecie materialnym. 4 skale czasu: -TAI czas atomowy międzynarodowy ustalony na podstawie porównań wielu wskazań zegarów atomowych rozmieszczonych na kuli ziemskiej -TU czas uniwersalny oparty na uśrednionych w zakresie ruchu obrotowego ziemi -TUC czas uniwersalny skoordynowany uwzględniający różnice pomiędzy biegiem czasu atomowym a uniwersalnym -TE czas efemeryd , oparty na okresie obiegu ziemi dookoła słońca b)czas psychologiczny postrzegany przez ludzi czasu fizycznego. Układem odniesienia może być gr. społ. . Czas psych. Zapamiętywany jest , jest on czynnikiem wpływającym na zachowania jednostki. Człowiek może życ przeszłością . Czas przeszły może się aktualizować w wyobraźni. Czas psychologiczny obejmuje 3 dające się zidentyfikować perspektywy, to jest przeszłość , teraźniejszość i przyszłość. Nie ma ścisłej granicy pomiędzy teraźniejszością , przeszłością a przyszłością .Różnice mogą być również wielkością poszczególnych czasów. c)czas społeczny układem odniesienia może być gr. społeczna. Czł. jest układem odniesienia bardzo niedokładnym. d)wiedza o czasie i przeżywanie czasu świadomość istnienia czasu uległa przemianom następującym wraz z rozwojem cywilizacji, co wywierało wpływ na podejście do rozwoju wielu myśli, idei Czas fiz. 3 sposoby pojmowania czasu: -Czas fiz jako wielkość służąca do chronologicznego uporządkowania zdarzeń wskazuje na zmiany zachodzące w w częściach składowych materii -czas absolutny upływa niezależnie od przestrzeni i jakichkolwiek czynników fiz. -charakteryzowanie zdarzeń pod względem kolejności. 5.czas wolny jako fakt społeczno-kulturow a)definiowanie czasu wolnego --def czasu wolnego: czas wolny od pracy nie jest czasem wolnym od stałego wysiłku dla utrzymanie zycia , choc wysiłek ten nie jest w pełni świadomy i intencjonalny kształtowany. Definiowanie czasu wolnego wymaga podejścia interdyscyplinarnego, istota wolnego wyboru, jednostki bowiem wydaja się być tu kluczowe i obejmują aspekty wolności wyboru jednostki Czas wolny jest to czas przeżywany w uwolnieniu się od czynności koniecznych lub obowiązkowych. Prawdziwa wolnośc czasu wolnego jest wtedy gdy żadne czynniki zew nie ingerują w jego przeżycia. b)zakres pojęcia czasu wolnego -aspekty wolności wyboru jednostki -jakościowa odmienność wykon. Czynności -dobrowolność wyboru czynności wypełniających ten czas -satysfakcja jednostki płynąca z zaspokajanych w czasie wolnym potrzeb -uwarunkowania zewnętrzne określające możliwości spędzania czasu wolnego c)znaczenie stanu umysłu dla definiowanie czasu wolnego 1.koncentracja jednostki- nie wszystkie czynności czasu wolnego wymagają pełnego skupienia na ich samych Czas wolny: -rozproszone mniejsze wykorzystanie umiejętności odczuwania i wypełniania czasu -skoncentrowany( właściwy czas wolny) wymaga posiadania wyższego stopnia pewnych umiejętności związanych z różnego rodzajem wysiłkiem ( fiz….) 2.absorbcjagratyfikacji- i satysfakcji płynącej z podejmowanych działań 6. Motywacja ludzka a czas wolny a) Potrzeby jako mechanizm motywacji wewnętrznej Najczęściej definiuje się potrzeby jako pewne procesy powstające pod wpływem zakłócenia wewnętrznej równowagi organizmu (fizjologicznej bądź psychicznej). Procesy te ukierunkowują i popychają od wewnątrz ustrój do wykonania działań. b)Potrzeby podstawowe, psychologiczne, instrumentalne Potrzeby podstawowe są to potrzeby, których zaspokojenie jest konieczne dla utrzymania się człowieka przy życiu. Będą nimi więc potrzeby: żywnościowe, odzieżowe (w naszym klimacie) i mieszkaniowe ( w naszym klimacie). Potrzeby psychologiczne wynikają ze stanów napięcia psychicznego - przykładowo potrzeby uznania, szacunku, przynależności. Większość potrzeb psychologicznych nie jest na tyle silna, aby motywować jednostkę do natychmiastowego działania. Potrzeba staje się motywem wtedy, gdy intensywność jej odczuwania osiąga dostatecznie wysoki poziom. c)Mechanizm poznawczy motywacji Koncepcje poznawcze wiążą motywację z procesami przetwarzania informacji - z dostatkiem lub deficytem informacji, ze zgodnością informacji lub konfliktem informacyjnym, z równowagą lub niezgodnością poznawczą. Napięcia w systemie poznawczym skłaniają do działań, których bezpośrednią lub pośrednią konsekwencja jest usunięcie braku równowagi, niezgodności czy konfliktu. W miarę wzrastania motywacji wzrasta ich wpływ na procesy poznawcze. Motywacja ułatwia lub utrudnia przebieg procesów umysłowych. Wpływowi temu podlegają procesy poznawcze pozostające w związku znaczeniowym z danymi emocjami lub motywami. Im bliższy związek - tym większy wpływ. 7.Kulturowe uwarunkowania pojmowania czasu i style zachowań a) monochromiczność b)polichromiczność d)styl zachowań jako następstwo percepcji czasu -osoby monochromiczne odczuwają silne emocje o zabarwieniu pozytywnym w toku realizacji swych harmonogramów krok po kroku. Jednostki polichromiczne są silnie skoncentrowane na tego rodzaju działaniach. -osoby monochromiczne preferują planowanie diennych aktywności uznane przez siebie bloki (ramy) czasowe. Jednostki polichromiczne nie lubią w ogóle planowania. -osoby monochromiczne w przeciwieństwie do polichromicznych z większą łatwością potrafią oszacować ile czasu potrzeba im na zrealizowanie określonej czynności -osoby polichromiczne efektywniej działaja w warunkach presji czasowej. Jednostki monochromiczne uznają ją za czynniki osłabiające skutecznośc ich funkcjonowania. -osoby monochromiczne w przeciwieństwie do polichromicznych rozmyślnie reorganizują swe plany działania , odkładając na później wykonanie niektórych czynności -osoby monochromiczne maja wiekrzą skłonnośc do nadawania priorytetów określonym czynnościa 8. Czas wolny w przekroju historycznym a)Czas wolny społeczeństw pierwotnych CZASY PIERWOTNE- nie znano pojęć czas wolny i czas pracy b) Czas wolny starożytnych Greków i Rzymian Grecy odpoczywali na różne sposoby. Jednym z nich były sympozjony, które są opisane wyżej. Wielką wagę przywiązywali również do sprawności fizycznej, dlatego wiele wolnego czasu spędzali w palestrach i gimnazjonach (obie nazwy oznaczają to samo, używa się ich zamiennie), z korzyściami dla ciała i ducha, gdyż były tam sale, w których można było posłuchać wykładu filozofa lub mówcy i podyskutować na poważne tematy. Rzymianie swój czas wolny wykorzystywali w rozmaity sposób. Wybór zajęcia mógł byc różny: uprawianie sportu i ćwiczeń fizycznych, polowania, studia, oglądanie widowisk, których było wiele i o różnym poziomie. Każdy mógł znaleźć coś dla siebie: teatr, walki gladiatorów, wyścigi rydwanów, popisy akrobatów, niekiedy również okazja obejrzenia jakiegoś mało znanego dzikiego zwierzęcia. Niektórzy uciekali z miasta na wieś, by cieszyć się spokojem i pięknem przyrody.

c) Czas wolny społeczeństw preindustrialnych W społeczeństwach preindustrialnych czasem wolnym dysponowały jedynie stany wyższe natomiast dla pozostałych zacierała się różnica pomiędzy czasem zajętym i czasem wolnym. Niewielkie ilości  czasu wolnego robotników i chłopów obarczonych wówczas nadmiarem pracy, wypełniane były zazwyczaj najprymitywniejszymi formami wypoczynku . Zmiany w tej dziedzinie dokonały się w XXw. Czas wolny przestał być przywilejem tzw. warstw wyższych i stał się własnością szerokich mas ludności. Zdecydowały o tym reformy społeczne oraz zdobycze socjalne świata pracy. W 1919 r. w Waszyngtonie podpisano międzynarodową umowę o 8-godzinnym dniu pracy. 10. Czynności zachowania ludzi w czasie wolnym a)Czas wolny jako okres regeneracji sił psychofizycznych Czas wolny służy regeneracji sił fizycznych i psychicznych po pracy zawodowej, nauce - dla rozwijania indywidualnych zamiłowań i zainteresowań, zapewnienia wypoczynku i kształtowania bogatszej osobowości jednostki. Pozwala na aktywne i świadomego poszukiwania nowych celów, wartości, które pozwolą na kształtowanie postawy jednostki wobec otoczenia i znalezienie własnej roli w społeczeństwie. b)Czas wolny jako czas redukcji sutków stresu Głównymi walorami czasu wolnego jest odprężenie psychofizyczne organizmu od stresu życia codziennego. Czas wolny zakłada rozładowywanie i usuwanie psychicznego zmęczenia, napięć i stresów. Jeśli tak, to należy go rozumieć jako proces niezbędny dla odnowy sił psychofizycznych człowieka. Stres wiąże się z przykrymi przeżyciami w pracy, szkole czy rodzinie. Problem redukcji stresu poprzez właściwie zorganizowany wypoczynek, w dzisiejszych czasach nabiera szczególnego znaczenia. c)Czas wolny jako okres robienia tego na co ma się ochotę Czas wolny to przede wszystkim czas, w którym każdy człowiek sam decyduje o tym co chce w danym momencie robić. Każdy może robić to, na co ma ochotę. Czy to będzie aktywny wypoczynek czy czytanie książki lub po prostu leniuchowanie na kanapie. Relaks i wypoczynek sa dwie formy czynna np. czytanie i bierna np. oglądanie TV czy leżenie, forma zależy od stylu życia człowieka, chętniej są wybierane formy bierne, dla niektórych pojęcie „ wolnego czasu” jest źle rozumiane, bo oznacza leżenie i nie robienie nic, nie wolno nikomu narzucać, kto jak ma spędzić swój wolny czas. d)Czas wolny jako czas relaksu i zabawy. Czas wolny to czas do swobodnej dyspozycji i może być przeznaczony na relaks i zabawę, po wykonaniu czynności obowiązkowych, higienicznych. Możliwości wykorzystania wolnego czasu i rozrywki są różnorakie i trudno je wszystkie wymienić. Mogą to być wszelkiego rodzaju gry, pójście na saunę, solarium, w zakresie swoich możliwości można zorganizować różne wyjścia wieczorowe. 12.Etapy powstawania społeczeństw czasu wolnego a) wymiary życia i społeczeństwo, praca i przynależność społeczna, czas wolny Praca -Pierwotne: całkowite nastawienie na produkcje żywności bez nadwyżek, mała specjalizacje pracy -tradycyjne: większe zróżnicowanie zajęć -industralne: podział pracy w wyniku specjalizacji zajęć -postindustrialne: technologiczne podstawy zatrudnienia Przynależność społeczna -pierwotne: małe jednorodne społeczeństwo o silnym poczuci spójności i solidarności -tradycyjne: nieliczna arystokracja i liczne chłopstwo -industrialne: duża społeczność różnorodnych kultur -postindustrialne: pojawiane się zespolonych związków b)etapy powstawania społeczeństwa czasu wolnego etap I czas pracy, czas zaspokojenia potrzeb snu, sen, posiłek, dojazdy do pracy etap II czas po pracy, czas dyspozycyjny etap III czas swobodnej decyzji etap IV czas wolny 13. Style życia a czas wolny a)Pojęcie styl życia Styl życia to wzory wyborów zachowań spośród alternatywnych możliwości, jakie dostępne są ludziom w zależności od ich sytuacji społeczno - ekonomicznej i łatwości, z jaką są w stanie przełożyć określone zachowania na inne. Styl życia odnosi się do codziennych zachowań, specyficznych dla danej jednostki lub zbiorowości. Zakłada się, iż styl życia kształtuje się w procesie wzajemnego oddziaływania bardzo szeroko pojętych warunków życia oraz indywidualnych wzorów zachowań, zdeterminowanych przez czynniki społeczno - kulturowe i cechy osobiste jednostek. b)Style wewnątrzsterowalne Wewnętrzne umiejscowienie poczucia kontrol (wewnątrzsterowalne) kieruje się własnymi postawami. Zewnętrzne poczucie kontroli - zorientowanie na to, co przyniesie los, co zrobią inni - słaby wpływ postaw na zachowanie. Osoba z wysoka ekstrawersją - postawy mogą być mniej znaczące w kształtowaniu zachowania, introwersja - osoby nastawione na własne wartości, które maja większy wpływ na zachowanie. Różnice indywidualne - maja wpływ na to jak postawy wpływają (bądź nie) na zachowanie. 14. Naśladownictwo społeczne a zachowanie w czasie wolnym a)Pojęcie naśladownictwa Naśladownictwo lub imitacja jest to jeden z procesów uczenia się zachowań i działań, w wyniku którego jednostka naśladująca internalizuje wzory kulturowe. Proces ten występuje zarówno u ludzi, jak i innych zwierząt, np. u ptaków. W przypadku ludzi jest to typowe zjawisko zachodzące podczas socjalizacji pierwotnej, gdy dzieci naśladują gesty, słowa czy ton głosu znaczących innych. b)Bodźce wyzwalające zachowania naśladowcze Jedną z najważniejszych funkcji naśladownictwa jest podkreślenie. Potwierdzenie swojej przynależności do określonej grupy społecznej, zamanifestowanie swojej osobowości. Przyjmowanie od kogoś konkretnych wzorców jest tylko wtedy możliwe, o ile obie strony mają jakieś wspólne cechy. To, co jest wspólne wszystkim kulturą i stanowi bazę do zaistnienia naśladownictwa w wymiarze międzynarodowym, to podziw dla nielicznych, wzorcowych osób, czy to ze świata sportu, filmu lub religii. c) typy zachowań Typy zachowań: ---Asertywne - bezpośrednie porozumiewanie się, wyrażenie własnych myśli, lapidarne mówienie, nie naruszanie praw i godności osoby, z którą rozmawiamy Przyczyny: Szacunek dla samego siebie i innych, kontrola własnego postępowania, wiara w siebie i innych, uczciwość. Skutki: Sprzeczne odczucia otoczenia - szacunek ze strony jednych i brak sympatii ze strony drugich (tych, którzy oczekiwaliby od nas zachowania biernego). ---Manipulacja - oddziaływanie na psychikę innych, wzbudzanie poczucie winy np. „Powiedziałeś mi, że wyjedziemy o 11:30” zamiast „Chciałbym wyjść o 11:30, tak jak się umówiliśmy. Czy damy radę?” Przyczyny: Poczucie wyższości, świadomość przewagi nad innymi, brak szacunku dla innych Brak sympatii ze strony otoczenia, konieczność podejmowania decyzji za innych, często niewłaściwa ocena rzeczywistej sytuacji. Skutki: Druga osoba czuje się poirytowana, wykorzystana, wydrwiona. 15. Preferencje turystyczne - psychospołeczne uwarunkowania a)Pojęcie preferencji Preferencje konsumenta odzwierciedlają i formalizują gusty konsumenta i nie zależą w żaden sposób od cen dóbr lub budżetu konsumenta, lecz wyłącznie od zadowolenia, satysfakcji, szczęścia lub użyteczności jakie mu zapewniają. Preferencje pozwalają konsumentowi dokonywać wyborów w obliczu rozmaitych alternatyw. b)Preferencje uwarunkowane czynnikami osobowościowymi To preferencje uwarunkowane cechami osobowościowymi człowieka np. temperament, introwersja, ekstrawersja,. Cechy te kształtują mechanizm zachowań konsumenta danego segmentu nabywców c)Preferencje kulturowe Preferencje konsumenta preferującego określone wartości kulturowych jako istoty społecznej, ze względu na jego istotne współuczestnictwo w życiu społecznym. d)Preferencje snobistyczne Wiąż się z potrzebą wyróżnienia się spośród innych i postępowania tak, jak postępują ludzie znani i „godni naśladowania”. Efekt ten jest charakterystyczny dla drugiej grupy turystów podatnej na sterowanie i kopiującej zachowania grupy o najwyższym dochodzie. Rezygnuje ona z produktu kupowanego masowo na rzecz produktów oryginalnych na który jest niski popyt. 16. Metody badań w socjologii czasu wolnego: a)Podstawowe metody badań Etnografia- dostarcza bogatszych i bardziej wyczerpujących czynników niż inne metody- można je stosować wyłącznie w badaniach małych grup i spoleczeńst Badania sprzedażowe- pozwala dostrzec szerszy kontekst procesów społecznych- zebrany materiał może być powierzchowny, mogą umknąć ważne różnice w opiniach respondentów Eksperymenty- badacz może kontrolować wpływ określonych zmiennych , łatwiej je powtarzać kolejnym badaczom- wielu aspektów życia społ. nie da się przenieść do laboratorium , warunki eksperymentu mogą mieć wpływ na reakcje badanych Badania dokumentalne- w zależności od typu dokumentów, mogą być źródłem dogłębnej wiedzy oraz obszernych danych mają znacznie w badaniach czysto hist. Lub tam, gdzie ważny jest kontekst historyczny- badacz dysponuje wyłącznie istniejącymi źródłami , które nie zawsze są wyczerpujące , czasami trudno interpretowac dane źródła b) etapy powstawania badawczego def. Problemu wyboru przedmiotu badania przegląd literatury =Zapoznanie się z istniejącymi badaniami =Hipoteza hipotezy, co zamierzasz badać, jaki jest związek między zmianami =Projekt badawczy, wybór jednej lub więcej metod badawczych =Badanie, zebranie danych, zapis informacji =Interpretacja wyników, 17. Interakcje społeczne a)Pojęcie interakcji Interakcja to słowo pochodzenia łacińskiego. Posługując się pojęciem „interakcji” można powiedzieć, że jest to teoria uznająca istnienie dwu samodzielnych szeregów zjawisk fizycznych i psychicznych zakładająca ich wzajemne oddziaływanie.· Odnosząc to pojęcie do „interakcji społecznej” stwierdzamy, iż są to wszystkie zjawiska zachodzące pomiędzy ludźmi. b)Kategoryzacja Stereotypy ról płciowych to złożone schematy o hierarchicznej budowie, wykorzystywane przez ludzi w procesie poznawania i umysłowego porządkowania świata społecznego. Obok wieku i rasy to właśnie płeć najczęściej i z największą łatwością uruchamia procesy kategoryzacji, sprzyjając tym samym powstawaniu nadmiernych generalizacji. c)Stereotypy Stereotypy to konstrukcja myślowa, zawierająca komponent poznawczy (zwykle uproszczony), emocjonalny i behawioralny, zawierająca pewną wiedzę na temat innych ludzi czy grup społecznych. Stereotyp przyjęty może być przez jednostkę w wyniku własnych obserwacji, przejmowania poglądów innych osób, wzorców przekazywanych przez społeczeństwo może być także wynikiem procesów emocjonalnych (np. przeniesienia agresji). Stereotypy mogą być negatywne, neutralne lub pozytywne, chociaż najczęściej spotykamy się z wyobrażeniami negatywnymi. d)Atrybucje Atrybucja jest procesem przypisywania zachowań ludzi uwarunkowań i przyczyn. Polega na poszukiwaniu wyjaśnień skąd wzięło się dane zdarzenie, dlaczego pan X zachowuje się w dany sposób. Człowiek obserwujący innego człowieka stara się odpowiedzieć na pytanie: dlaczego zachował się tak, a nie inaczej? Dlaczego ktoś taki jest? Dlaczego tak postępuje? Pragnienie wyjaśnienia sobie określonych zachowań ludzi bądź ich przewidywanie powoduje, że każdy z nas staje się na swój prywatny użytek, swego rodzaju naiwnym psychologiem. 18.Komunikowanie się w relacjach interpersonalnych a)Pojęcie komunikacji interpersonalnej Komunikacja to wymiana informacji między jej uczestnikami. Nośnikami danych mogą być słowa (komunikacja werbalna), gesty, teksty, obrazy, dźwięki czy też sygnały elektryczne albo fale radiowe. Ważne jest, aby były one zrozumiałe dla nadawcy i odbiorcy. Model komunikacji dwustronnej [edytuj] Proces komunikacji przebiega według następującego modelu: Nadawca, intencja(myśl , zamiar)-kodowanie-informacja nadana-zachowanie- kanał komunikacyjny- informacja odebrana- dekodowanie- Odbiorca, interpretacja (nadanie znaczenia odebranym informacją) Do aktu komunikacji dojdzie jedynie wtedy, gdy spełnione zostaną następujące warunki: -informacja zostanie przekazana w języku zrozumiałym dla obu komunikujących się stron, -zaistnieje skuteczny nośnik tej informacji, -przekaz pozostanie czysty od zniekształceń przez czynniki zewnętrzne (tzw. szum), -przekaz spotka się z odbiorem, -informacja w założeniu będzie przeznaczona dla danego odbiorcy. b)Komunikacja werbalna Komunikacja werbalna - komunikacja z użyciem języka naturalnego czyli mowy jako środka komunikacji. Jest to podstawowy sposób komunikacji międzyludzkiej. W szczątkowej postaci komunikacja werbalna występuje także u zwierząt, np. u szympansów, które rozwinęły w niektórych przypadkach także zdolność posługiwania się metaforą. Aby komunikacja werbalna mogła mieć miejsce, musi istnieć mówiący i słuchający. Posługują się oni kodem (językiem), który musi być znany obu osobom. W komunikacji werbalnej dużą rolę odgrywają takie czynniki, jak: -akcent i modulowanie wypowiadanych kwestii, co często ma większy wpływ na partnera interakcji niż treść wypowiedzi -stopień płynności mowy -zawartość (treść) wypowiedzi - w tym przypadku zasób leksykalny ma związek z kompetencjami kulturowymi jednostki - np. osoby o mniejszych kompetencjach kulturowych rzadziej posługują się językiem literackim, a częściej gwarą środowiskową lub regionalną. Komunikacji werbalnej najczęściej towarzyszy komunikacja niewerbalna. W trakcie rozmowy przekazywanym treściom towarzyszą gesty oraz mimika, które w przyjętym kodzie językowym w danej kulturze potwierdzają komunikaty zwerbalizowane. c)Komunikacja niewerbalna Mowa ciała, język ciała, komunikacja niewerbalna to zespół niewerbalnych komunikatów nadawanych i odbieranych przez ludzi na wszystkich niewerbalnych kanałach jednocześnie. Informują one o podstawowych stanach emocjonalnych, intencjach, oczekiwaniach wobec rozmówcy, pozycji społecznej, pochodzeniu, wykształceniu, samoocenie, cechach temperamentu itd. Komunikaty te nadawane są i odbierane najczęściej na poziomie nieświadomym, jednak mogą być również nadawane i odbierane świadomie (tak jak większość gestów - emblematów czy wiele wyrazów mimicznych). Kiedy mówimy, że mamy "przeczucie" lub "niejasne odczucie", iż ktoś skłamał, tak naprawdę mamy na myśli, że mowa ciała nie idzie w parze ze słowami. Istnieją co najmniej dwa źródła zróżnicowania przekazów niewerbalnych - normy kulturowe i indywidualne doświadczenia człowieka. Generalnie kobiety są lepszymi od mężczyzn nadawcami i odbiorcami komunikatów niewerbalnych. Oceniane są więc jako bardziej wewnętrznie zgodne, bezpośrednie i ekspresyjne w porozumiewaniu się. Kiedy porównywano trafność interpretacji zachowań niewerbalnych obcych kobiet i mężczyzn, kobiety wykazywały znaczącą przewagę zwłaszcza przy odczytywaniu negatywnych komunikatów mężczyzn. Różnica w dokładności odczytywania komunikatów pozytywnych nie była taka duża. Ciekawe jest również to, że małżonki trafniej interpretują sygnały przekazywane im przez obcych mężczyzn niż niewerbalne komunikaty swoich mężów. Być może jest to związane z większą "uprzejmością" kobiet - gdy np. rozmówca chce coś ukryć, kobiety częściej "dają się nabrać", to znaczy okazują, że wierzą tej osobie, choć spostrzegają niespójność komunikatów. Kobiety, jeżeli popełniają błędy, mają skłonność do pomyłek w kierunku pozytywnym, mężczyźni - w negatywnym. Dokładność nadawania i umiejętność odbioru komunikatów niewerbalnych ma wpływ na zadowolenie z małżeństwa. Style komunikacji niewerbalnej tendencja afiliatywna (bliski dystans, dotyk, kontakt wzrokowy, uśmiech) tendencja dominatywna (wyprostowana postawa, uniesiona głowa, szybka mowa, jednostronna komunikacja werbalna) Funkcje komunikacji niewerbalnej -komunikowanie postaw i emocji (uzgadnianie postaw interpersonalnych) -wspomaganie komunikacji językowej -zastępowanie mowy (gdy utrudniony kontakt werbalny) 19.Strefa stosunków międzyludzkich a)Strefa współżycia obejmuje kontakty, w obrębie których partnerzy występują anonimowo. Maja zapewnić bezkolizyjny kontakt . Strefa współżycia np. grzeczność , uprzejmość ,zasady dobrego wychowania b)Strefa ekspresji kontakty nawiązywane za pośrednictwem instytucji społecznych c)Strefa dyskursu kontakty o charakterze osobowym, podłożem interakcji jest osiągnięcie porozumień, interakcja przybiera postać wymiany informacji, uzgodnienia wartości 20. Typowe struktury społeczne a)Zbiorowość społeczna jest to zbiór osób, zajmujących w danym czasie, trwale lub nie, daną przestrzeń, między którymi dochodzi do interakcji i pojawiać mogą się stosunki społeczne. b)grupy społeczne zbiór ludzi między którymi zaistniała chociaż na krótko więź społeczna. Cechy gr. Społecznej: -Wspólne cele, które wzmacniaja poczucie solidarności i więź społeczną, -identyczność wskazująca odrębność od innych gr. w zbiorowości, Członkowstwo w gr.może być pojmowane przez jednostkę jak i przez gr.. 2 rodzaje członkowstwa: 1.realne:oznacza faktyczny udział jedn. W życiu gr., z która jest on powiązany. 2.idedologiczne- oznacza spełnienie tylko niektórych kryteriów przynależności np. tytuł honorowego naczelnika itp. Miejsce i rola jednostki w gr.: Każda jednostka wyznaje w obrębie gr. społ. jakieś miejsce , pełni rolę wynikającą z tego miejsca c)społeczność -społeczność lokalna , określenie społeczności posiada 2 znaczenia: -z przymiotnikiem' lokalna 'oznacza zawsze pewną zbiorowość , terytorialną w której ramach ludzie tam żyja ,zaspokajają swe potrzeby. -społeczność jako synonim wspólnoty-odnosić się może nie tylko do zbiorowości zamieszkujących wspólne terytorium ,ale także do plemio, lub pewnych środowisk społecznych. d)krąg , np. krąg towarzyski czy krąg sąsiedzki jest niewielką zbiorowością w krórej występuje bezpośrednia styczność społeczna. Nie ma natomiast ważnej zasady odrębności i wyraźnie wyodrębnionego przywództwa, a skład członków jest płynny. e)zbiorowość oparta na podobieństwie zachowań Wyróżniające kryterium - podobieństwo zachowań, masy społeczne czyli duże skupiska ludzi anonimowych znajdujących się w podobnych sytuacjach w których styczność miedzy ludzmi nie maja charakteru osobowego. Emocje udzielaja się członką tłumu i rodzi się zbiorowa postawa oraz specyficzna dla zbiorowości- nastrój grozy, wesołości. Z chwili wyłaniania przywódcy, tłum przechodzi do działania. Tłum stanowi prymitywną postać życia zbiorowego, chociaż dla wielu jego uczestników jest źródłem przeżycia o silnym ładunku emocjonalnym. Najważniejsze rodzaje tłumów to: Agresywny, demonstrujący, rabujący, ogarnięty paniką 21. Pojecie kultury a)Kultura bytu, społeczna i symboliczna kultura bytu - obejmuje ona działania i wytwory techniczne związane z produkcją , dystrybucją i usługami , służące zaspokajaniu naturalnych bytowych potrzeb człowieka . kultura społeczna - „charakteryzuje się ona tym , że podmiotem i przedmiotem kulturalnie określonych działań są tutaj sami ludzie , że regulujący wpływ kultury odnosi się w tym przypadku do żadnych innych substancji lub wartości , lecz do stosunku , ról i układów ludzi w ich wzajemnych powiązaniach „ lub „jest to kultura społecznego współżycia ludzi między sobą i społecznych struktur normujących stosunki między grupami ludzi w procesach pracy , konsumpcji i zabawy. Źródło: "http://pl.wikipedia.org/wiki/Komunikacja_werbalna"

b)Treści kultury społecznej W skład tak rozumianej kultury wchodzą : komunikowanie służące organizacji ludzkich stosunków , podział władzy , własność , dostęp do dóbr , funkcji i pozycji społecznych . c)Treści kultury symbolicznej Do sfery kultury symbolicznej należą zjawiska kultury ( związane głównie z religią , sztuką , zabawą i nauką ) , które spełniają funkcje estetyczne, poznawcze i ludyczne d)Kultura ludowa, masowa, elitarna (ogólnie) Kultura ludowa to pojęcie często utożsamiane z folklorem. Mianem kultury ludowej określa się ogół wytworów społeczności lokalnej, związanych głównie ze sztuką, językiem. Elementem spajającym daną kulturę ludową jest wspólnota dziejowa (wspólna historia) i podobieństwo warunków życia. Dla kultury ludowej charakterystyczne są takie elementy, jak: typowy dla danej społeczności strój, specyficzna architektura i zdobienie wnętrz, działalność artystyczna oparta o tradycję i związane z nią wzornictwo Kultura masowa (kultura popularna, popkultura) to typ kultury symbolicznej oparty na trzecim układzie przekazu kultury, w którym treści docierają do rozproszonej publiczności dzięki środkom masowego przekazu. Kultura elitarna to najważniejsza część kultury symbolicznej danego społeczeństwa. Korzysta z zasobów kultury narodowej i stanowi podstawę przekazu tradycji oraz dorobku społeczeństwa. 22. Kultura masowa - popularna a)Pojęcie „kultura masowa” Kultura masowa (kultura popularna, popkultura) to typ kultury symbolicznej oparty na trzecim układzie przekazu kultury, w którym treści docierają do rozproszonej publiczności dzięki środkom masowego przekazu Cechą charakterystyczną kultury masowej jest standaryzacja treści przekazywanych przez mass media, których zrozumienie na ogół nie wymaga zbytniego wysiłku intelektualnego. Pojęcie to odbierane zazwyczaj negatywnie z czasem zostało zastąpione pojęciem kultury popularnej. b)Zalety wady kultury masowej Niski poziom kultury masowej. Zarzuca się obniżanie gustów estetycznych i pojęć moralnych, mieszanie się poziomów i gatunków artystycznych preferowanie rozrywki kosztem wartościowych treści ideowych i światopoglądowych. Zaleta jest przede wszystkim duża dostępność i łatwość w odbiorze przekazu. c)Pojęcie subkultury Subkultura określa grupę społeczną i jej kulturę wyodrębnioną według jakiegoś kryterium np. zawodowego, etnicznego, religijnego, demograficznego itp. Subkultura jest segmentem kultury i nie podlega wartościowaniu na wyższą czy niższą. Subkulturę tworzą grupy zawodowe, które wypracowały swoje, swoiste, zachodzące wyłącznie w ich obrębie, normy - np. lekarze, prawnicy, złodzieje, politycy, nauczyciele, uczniowie, studenci, fani danego gatunku muzycznego. Świadczy chociażby o tym specyficzny język, gwara środowiskowa. 23. Oddziaływanie kultury na życie społeczne i zachowanie w czasie wolnym a)Rola socjalizacyjna kultury Funkcja socjalizacyjna polega na przekazywaniu młodemu pokoleniu dziedzictwa kulturowego oraz wychowaniu do uczestnictwa w kulturze. Rodzina socjalizuje jako mała grupa, a jednocześnie instytucja społeczna, wprowadzając w kulturę danego społeczeństwa oraz kształtując osobowość społeczną swoich członków. Socjalizacja obejmuje procesy internalizacji, tj. nabywania czy przyjmowania przez jednostkę wartości i norm z nich wynikających, następnie procesy uczenia się i tworzenia wzorów zachowań, a wśród nich wzorów ról społecznych. b)Kreowanie systemów wartości To kreowanie systemu wartości stwarzającego orientację w tym jak żyć należy i co jest niewłaściwe. To kreowanie przekonań o nienormatywnym charakterze, determinujące względnie podobne przeżycia psychiczne i działania jednostek. W rozumieniu kulturowym wartości to powszechnie pożądane w społeczeństwie przedmioty o symbolicznym charakterze oraz powszechnie akceptowane sądy egzystencjonalno-normatywne. 24. Środki współczesnej komunikacji masowej a)Prasa - tabloidy Prasa to ogół druków o charakterze informacyjnym i regularnej częstotliwości ukazywania się, obejmujący wszystkie rodzaje periodyków, tj. dzienniki, gazety, tygodniki, miesięczniki, kwartalniki, półroczniki i roczniki, w potocznym znaczeniu dzienniki i gazety (p. codzienna o treści ogólnej) oraz tygodniki (czasopisma) o treści ogólnej. b)Radio Środek masowego komunikowania, służący do rozpowszechniania audycji słownych i muzycznych o zróżnicowanym charakterze (m.in.: informacyjnych, rozrywkowych, kulturalnych, literackich, teatru radiowego, oświat., edukacyjnych, sportowych), adresowanych do szerokiego audytorium. c)Telewizja Przesyłanie na odległość obrazów scen ruchomych i towarzyszącego im dźwięku w postaci sygnałów elektrycznych i odtwarzanie ich w odbiorniku telewizyjnym. d)Internet najnowsza forma interaktywnej komunikacji masowej Ogólnoświatowa sieć łącząca lokalne sieci, korzystające z pakietowego protokołu komunikacyjnego TC/IP mająca jednolite zasady adresowania i nazywania węzłów (komputerów włączonych do sieci) oraz protokoły udostępniania informacji. Dostęp do Internetu mogą mieć użytkownicy prywatni jak i firmy, najczęściej za pośrednictwem linii telefonicznych, łączy dzierżawionych lub linii telewizji kablowej. 25.Czas wolny w rodzinie a)rodzina epoki postindustrialnej charakterystyczne cechy: -radykalne zmiany struktury społeczeństwa -masowy rozwój ponadpaństwowych instytucji produkcyjnych i zdarzeń kultury -zwiękrzenie się w skali masowej skuteczności oddziaływania w europie wzorców religijnych -szerokie upowszechnianie wiedzy w wyższym poziomie -stopniowy zanik pracy fiz i powiększenie się obszarów pracy umysłowej b) Struktura rodziny -znaczny wzrost zatrudnienia kobiet -relatywne zmniejszenia się wartości dzieci dla rodziców -wypieranie przez cywilizacje współczesną wartości tradycyjnych -osłabienie spujnosci i dezintegracji znacznej części rodzin -zmniejszenie się procentu osób powstających w sformalizowanych związanych małżeńskich wzrost % osób pozostających w kontaktach lub stronie wolnej c) Miejsce rodziny w mikrostrukturze społecznej -rodzina staje się coraz bardziej zamknieta dla najbliższego otoczenia społ, rośnie jej intymność -częściej niż dawniej żona i córka dążą do nawiązania osobistych kontaktów z zewnętrznym środowiskiem -pozamałużeńskie i przedmałuzeńskie kontakty seksualne upowszechniają się d)Przykład czasu wolnego w rodzinie wiejskiej O wyborze określonej formie rekreacji decyduje zainteresowanie , ciekawość oraz przyszłe kontakty ze społeczeństwem. Jeżeli chodzi o czas wolny rodziny wiejskiej to Dzieci- TV 58% , ksiażki , zabawy 38% , spacery 27% , zakupy 21%, słuchanie muzyki 18% , prace domowe ( tak samo młodzież i dorośli) Rodzice i dzieci najwięcej przesiadują przed TV 26.Socjologiczne teorie turyzmu a) Pojęcia turyzmu i turystyki Pod pojęciem turyzmu należy rozumiec różne dziedziny studiów naukowych nad organizacją i strukturami ruchu turystycznego, badania możliwości rozwoju turystyki b)Teoria Rostawa Teoria rozwoju turystyki opiera się na koncepcji studiów rozwoju gospodarczego. W W. Rosmana popularyzowanej w ekonomii i naukach politycznych. Przyjmuje on że rozwuj tur. Na damym obszarze może pokrywać się z fazami rozwojowymi społeczeństwa w dziedzinie ekonomi i polityki. c)Teoria spotkania kultur Tur. To spotkanie i mieszanie różnych kultur. Pod wpływem turystyki dokonuje się liczne przemiany w miejscach odwiedzanych przez turystów ( miejscowości, regiony, kraj…)zachodzą one także w osobowości turystów. d) T .Peryferii Uczestnicy ruchu turystycznego chcą zaspokoić swoje potrzeby, kierują się gł. Walorami środowiska przyrodniczego pomijająć jednoczesnie ośrodki miejskie. Teoria ta potwierdza gwałtowny w ostatnich latach rozwuj tur. do krajów 3 świata e) T. cyklu ewolucji T. cyklu ewolucji obszaru tur koncepcji turyzmu odnosi się do pojedynczej miejscowości tur, całego regionu, a także państwa. W przypadkach obszaru turystycznego , jak i turystyki jako produktu można wyróżnić 6 etapów ewolucji: 1.eksploracja Sprowadza do pojawienia się na danym obszarze turystycznym nieznacznej liczby turystów indywidualnych 2.wprowadzenie Objawia się tym ze turyści zauważalnie częściej odwiedzaja obszar turystyczny czyli coraz częściej/ więcej mieszkańców danego obszaru zaczyna czerpać dochód z usł. Gast, noclegowych 3.rozwój W której funkcje turystyczne terenu stają się jedynie gł. Źródłem dochodów jego mieszkańców 4.konsolidacja Dochodzi do pełnego rozwoju funkcji tur środowiska, wyrażające się osłabieniem tempa zwiększenia liczby turystów 5.stagnacja Jest początkiem zdecydowanego zahamowania rozwoju funkcji turystycznej 6.upadek bądź odrodzenie Oznacza spadek liczby przyjeżdżających, zamykanie hoteli, restauracji itd. f)T. Percepcji przestrzeni Koncepcja ta koncentruje się na poznawaniu i wyjaśnianiu kierunku ruchu turystycznego tzw. Przemieszczeń turystów . Model percepcji odnosi się nie tylko do turystyki , ale i do form wypoczynku. g) T. bazy ekonomicznej koncepcja ta zakłada, ze w procesie rozwoju danego obszaru turystycznego (miejscowości)decydują 2 gr. Czynników: -czynniki egzogeniczne(zewnętrzne)chodzi gł. O realizacji popytu zgłaszanego przez przyjeżdżających -czynniki endogeniczne (wewnętrzne)zaspokojanie oczekiwań ze strony funkcjonujących obszarów tur. 27.Turystyka ,a przemiany społeczno-kulturowe a)wartości i orientacja jednostek -hedonistyczne: osiąganie przyjemności stanowi tu niejako cel osiągany, cel sam w sobie jest wartością naczelną , do której się dąży -biologiczna: wartość naczelna, najważniejsza, sama w sobie jest zdrowie i drugie życie. Ludzie tej orientacji chcą długo życ i życ w zdrowiu -poznawcza: wartości naczelne to wartości intelektualne, takie jak wiedza, poznanie czy przeżycie emocjonalne -perfekcjonistyczne: wbrew pozorów do kategorii egocentrycznej nastawiona jest na relacje własnej doskonałości, poszukiwanie -artystyczna: podobno do kategorii egocentryczne, chociaz twórczych, zaliczyć można orientacje artystycz.w odniesieniu do tych, którzy tworzą, myślą przede wszystkim o potrzebach ekspresji. b)przemiany społeczne -gospodarze i przybysze Gospodarze: typ kultury ( rozwój ekonomiczno społeczny, geograficzny, stopnia urbanizacji) typ recepcji: czynniki -wartości , jakie gospodarze maja do zaoferowania , naturalne, kulturowe, społeczne -organizacja recepcji: dostępność wartości, cena, rozrywka, organizacja -reklama -zagospodarowanie 3. typ polityki recepcyjne (polityka władz centralnych i lokalnych wobec rozwoju tur przyjazdowej może być otwarta lub zamknięta) Przybysze: 1.typ kultury zbiorowej wysyłającej Przynależność społeczno-ustrojowe, motywów wyjazdu, kryterium stopnia rozwoju zbiorowości 2. typ turysty, motywy podróży, kryterium społeczno-demograficznych ( płeć, wiek, wykształcenie, zawód, dochód, status rodziny, środowisko lokalne, narodowość) 28.Skutki rozwoju turystyki przyjazdowej dla zbiorowości terenów odwiedzanych a)przemiany struktury społecznej, zachodzą: w strukturze demograficznej, w strukturze zawodowej, wykształcenia, dochodów, w strukturze prestiżu, w strukturze władzy b)przemiany postaw i zachowań ludności W miejscowościach odmiennych przez turystów zachodzą postawy w przemianach i zachowaniach: -obserwuje się przede wszystkim rozwój postaw tolerancji wobec przekonań i zachowań odmiennych -miejscowość turystyczna przekształca się w homogenicznej, w heterogeniczną kulturową. Ludzie rozumieją że to jest poprawa ich bytu dlatego stają się tolerancyjni. Turyści płacą- czerpie się korzyści finansowe z ich pobytu, więc przymyka się oko na ich zachowanie. c) przemiany kultury zbiorowości W miejscowości tur obserwuje się intensywny rozwój kultury regionalnej. Pielęgnuje się folklor, rozwija sztuka ludowa, zwłaszcza rzemiosło artystyczne . Równocześnie są przemiany idące w kierunku jej urbanizacji w dziedzinie zagospodarowania przestrzennego , o rozwoju inwestycji i usług 29.Przemiany w miejscowości emisyjnej /wysyłającej/ a)rozwój dotychczasowych i powstawanie nowych instytucji społecznych. -biuro obsługi turystów i instytucji/przedsiębiorstwa transportowe -kantory wymiany walut -instytucje handlowe -przemysł turystyczny -instytucje reklamy i promocji b)Rozwój niektórych procesów społecznych turystyka wyjazdowa przyczynia się do rozwoju pewnych procesów społecznych w mieście, regionie, kraju. Ludzie wyjeżdżając zapoznają się ze sposobem życia w innych krajach. Niektórzy ludzie przeżywaja fascynacje inną kulturą , inni są zawiedzeni. Turyści przyjeżdżając przywożą informacje z 1 ręki, a nie z czasopism, folderów. Tur przywożą pamiątki które przybliżają kulture innych krajów. Tur nawiązuje bezpośredni kontakt z mieszkańcami innych krajów c)Przemiany w systemie wartości i zachowaniu się ludzi Wysoka tolerancja np. w krajach Holandii , Wielkiej Brytanii 30. Patologiczne postawy społeczne a)Etnocentryzm, pojęcie i uwarunkowania E. polega na nadmiernej i niczym racjonalnym nie uzasadnionym przekonaniu że nasza gr. społeczna , nasz region , nasz naród jest wyjątkowy i z tego powodu należy mu się szczególny szacunek, poważanie… E prowadzi do Ksenofobii b)Ksenofobia -uwarunkowania psychologiczne i kulturowe K lek przed obcymi, jest uzasadniony biologicznie, społecznie. K pozwala uniknąć zagłady np. kot słyszy kroki obcego i się chowa. K= postawa negatywna= agresja c)Rasizm jako konsekwencja ksenofobii d)Dialog międzykulturowy jako forma osłabienia i ćwiczeń oraz literatury

---