A. Comte - stworzył słowo socjologia, zapoczątkował socjologię chciał stworzyć naukę która wyjaśnia działanie społeczeństwa. Chciał odkryć prawa którymi kieruje się społeczeństwo.
E. Durkheime - ( twórca funkcjonalizmu) stworzył podstawy nauki socjologii. Fakty społeczne należy traktować jak rzeczy materialne. Fakty społeczne to zewnętrzne wobec jednostki sposoby działanie i myślenia i odczuwania które żyją własnym życiem niezależnie od tego jak żyją i co postrzegają poszczególni ludzie. Właściwością jest ich przymusowość ( przymus bywa nierozpoznawalny). Jednostki wierzą, że działają z własnej woli np. kształcenie dzieci. Fakty społeczne kontrolują działanie ludzkie : - kara społeczna, - wykluczenie społeczne np. bezdomni. W społeczeństwach istnieje solidarność w społ. tradycyjnym solidarność mechaniczna np. chłop do ziemi. Społ. industrialne solidarność ogranicza wzrost specjalizacji powoduje to, ze wszyscy są od siebie zależni.
M. Weber - podstawowym obiektem badań socjologii powinno być zachowanie ludzi. Ludzkie motywy i idea prowadzą do zmian. Wszystkie struktury społeczne to efekt działania ludzi.
( K. Marks - zwrócił uwagę na konflikty i ich przyczyny w społeczeństwie. Klasa posiadaczy, klasa najemnych klasy są w konflikcie każde społeczeństwo ma „konflikty” i dąży się do zmiany ustroju.
Socjologia = systematyczne badanie społeczeństw ludzkich ze szczególnym uwzględnieniem nowoczesnych systemów industrialnych.
Przedmiotem socjologii są zjawiska i procesy zachodzące w różnych formach zbiorowego życia ludzi . Socjologia bada:
instytucje: wychowawcze, prawne, religijne, artystyczne
zbiorowości: grupy społeczne, grupy zawodowe
procesy: industrializacją, urbanizację, ruchliwość społeczną, migrację, komunikację masową
stosunki: działania społeczne, interakcję, więzi
zjawiska kulturowe: normy, wartości, cele kulturowe
ruchy społeczne
świadomość społeczną
Funkcjonalizm
społeczność stanowi system „ funkcjonalną jednostkę”
instytucje społeczne w ramach systemu są wewnętrznie powiązane
zmiana któregokolwiek elementu powoduje zachwianie równowagi całości, co może prowadzić do jaj dezintegracji
instytucje, normy kulturowe, role społeczne, wzory zachowania, organizacja wewnętrzna itp. Są funkcjonalne wobec systemu tzn. przyczyniają się do jego integracji
wewnątrz każdego systemu występują elementy dysfunkcjonalne, które rozsadzają go od wewnątrz dewiacje, działania innowacyjne
dążenie systemu jest bądź eliminacją dysfunkcji bądź ich „instytucjonalizacją” tzn. włączenie w ramy systemu
zasadniczy wszelki system społeczny zmierza do osiągnięcia stanu równowagi jednak stopień integracji jest zmienny
integracja nigdy nie jest kompletne, system społeczny stanowi rodzaj społecznego ładu
zaburzenia ładu społecznego są stanami przejściowymi przełamywany przez samo regulacyjne mechanizmy systemu które prowadzą na powrót do stanu równowagi.
System społeczny jest wewnętrznie wyspecjalizowany w ramach podsystemów stanowiących rodzaj całości niższego rzędu. Funkcjonaliści wyróżniają na ogół 3 podsystemy
ekonomiczny zapewnienie materialnych warunków życia
polityczny strefą stabilności i wiedzy
kulturowy, strefą wartości.
Teoria wymiany /G. Homans/
założenie teorii wymiany - jednostka stanowi fundament społeczeństwa
t. Wym. Jest w opozycji zarówno do funkcjonalizmu jak do t. Konfliktów, przyznaje prymat jednostce założenia indywidualistyczne i psychologiczne
społeczeństwo składa się z jednostek ich aktu wyboru i ich wytworów
według Homansa, w społeczeństwie nie ma niczego innego poza tym co sami ludzie weń włożyli
nie ma żadnych faktów ani też praw socjologicznych czy społecznych , które nie byłyby jednocześnie indywidualne bądź psychologiczne
jednostka zachowuje się inaczej w grupie
jednostka dąży do nagrody
życie społeczne nie różni się od życia gospodarczego a obydwoma obszarami kierują prawa psychologiczne bądź wynikające z praw psychologii
Symboliczny interakcjonizm :
Opiera się podobnie jak teoria wymiany, na założeniach indywidualistycznych, tzn. przyjmuje iż wszelka całość społeczna stanowi sumę jednostek, a jej badanie polega na analizie działań jednostek. Jednak w odróżnieniu od Homansa symboliczny interakcjonizm odwołuje się do jednostki aktywnie odnoszą się do swoich działań i sytuacji w jakich się one dokonują.
Odrzuca behawiorystyczny model działania jako reakcję na bodziec zewnętrzny bądź jako dążenie wyłącznie do osiągnięcia nagród. Działania jednostek są podstawowym elementem analizy. Najważniejszym elementem działań jednostki są inni ludzie. Jednostka interpretuje działania innych nadając im pewien sens jako symbol intencji.
Działający ludzie dostosowują nawzajem linie swoich działań poprzez odkrywanie i ujawnianie znaczeń w nich się zawierających. Społeczeństwo jest niczym innym, jak siecią symboliczną interakcji nieustannie zmieniających się.
3. inżynieria społeczna - kształtowanie opinii publicznej, morali.
4.Czas jest pojmowany jako zjawisko obiektywne. Jedni sądzą, że zjawisko czasu jest niezależne od żadnego innego układu - jest zjawiskiem samoistnym podobnie jak przestrzeń.
Czas wiąże się ze zmianami w świecie fizycznym oznacza następstwo tych zmian i można go opisać jedynie przez odniesienie do przebiegu tych zmian.
Czas psychologiczny - układem odniesienia jest pojedynczy człowiek. Układem odniesienia może też być grupa społeczna, co ma miejsce w przypadku różnic kulturowych w percepcji czasu. Człowiek jest ukł. Odniesienia bardzo niedoskonałym ponieważ jest zmienny. W ciągu życia jednostka zmienia się pod wpływem doświadczenia zmienia się struktura poznawcza a tym samym ukł. Odniesiania, zmienia się wiedza o zjawiskach . Czas psychologiczny postrzegany przez człowieka może się rozciągać lub kurczyć a nawet zatrzymać i cofać. Czas ten obejmuje trzy dające się zidentyfikować perspektywy to jest przeszłość, teraźniejszość i przyszłość. Nie ma ścisłej granicy między teraźniejszością i przyszłością. Różne mogą być wielkości poszczególnych czasów. Czas ten jest ważnym czynnikiem wpływającym na zachowanie jednostki. Człowiek może żyć przeszłością, czas przeszły może ujawniać się w teraźniejszości, jak to ma miejsce w stanach nerwicowych lub w przypadku osobowości neurotycznej. Czas przyszły może się aktualizować w wyobraźni. Szczególnym przypadkiem jest wizjonerstwo w tym proroctwa i przepowiednie.
Czas w świadomości społecznej świadomość istnienia czasu ulegała przemianom następującym wraz z rozwojem cywilizacji, co wywierało wpływ na podejście do rozwoju wielu nurtów myśli, struktur społecznych czy też nauk matematyczno - przyrodniczych.
Czas płynie nieustannie i cechuje go ciągłość nie można go zatrzymać podobnie nie można go spowolnić ani przyspieszyć. Podstawową jednostką miary stanowi jeden pełny obrót ziemi dookoła własnej osi czyli doba która jest podzielona odpowiednio na godziny, minuty, sekundy i ułamki sekund.
Subiektywne oduczanie czasu przyszłego jak minionego i bieżącego jest zależne od różnic osobowości, okresu życia ( dzieciństwo, młodość, dorosłość) oraz od czynników zewnętrznych - sytuacyjnych.
czas krótki, - czas długi, - czas bardzo długi Czas bardzo krótki wiąże się z subiektywnie krótkim przeżyciem zdarzeń w czasie. Właściwą perspektywą jest czas obecny „ tu i teraz” Czas krótki ma perspektywę wybiegania w przyszłość na niewiele dni lub tygodni. Czas długi oznacza, że jednostka spostrzega czas w dalekiej przyszłości, co oznacza umiejscowienie własnych działań w przyszłości perspektywie co najmniej miesięcy. Czas bardzo długi to planowanie życia i budowanie planów życiowych.
5.(1) Czas wolny od pracy nie jest czasem wolnym od stałego wysiłku dla utrzymania życia, chociaż wysiłek ten nie jest w pełni świadomy i intencjonalnie kształtowany .
Czas wolny jest to czas przeżywany w uwolnieniu się od czynności koniecznych lub obowiązkowych. Prawdziwa wolność czasu jest wtedy gdy żadne czynniki zewnętrznie ingerują w jego przeżywanie.
(2) Czas wolny dotyczy także stanu umysłu. Taki czas jest największą wartością jednostki. Pozwala na samo rozwój dystansując od codziennego życia.
Czas wolny jest zjawiskiem wielowymiarowym, spełniającym się w strefach: biologicznej, psychicznej, społecznej jest wolność wyboru człowieka co do czynności, które będzie w nim wykonywał. Definicja czasu wolnego obejmuje:
-aspekty wolności wyboru jednostki
-jakościową odmienność wykonywanych czynności
-dobrowolność wyboru czynności
-satysfakcję jednostki płynącą z zaspokajanych w czasie wolnym potrzeb
-relatywne poczucie wolności jednostki
-uwarunkowania zewnętrzne określające możliwość spędzenia czasu wolnego
6. Potrzeba - mechanizm który powoduje że jednostka dąży do celu
pot psychologiczne-społeczne aby człowiek radził sobie z e społeczeństwem
pot instrumentalne - spełnieniowe
pot pierwotne
metabolizm - zaopatrzenie np. dostarczenie organizmowi wypoczynku ( sen, relaks)
reprodukcja - pokrewieństwo np. zawieranie związków małżeńskich,
wymogi organizmu osłona np. użytkowanie odzieży, budowa mieszkań
bezpieczeństwo - ochrona np. instynkty obronne, udzielanie pomocy innym
ruch - czynność np. praca, sport
wzrost, rozwój - szkolenie np. nauka, socjalizacja dzieci
zdrowie - higiena np. profilaktyka, prowadzenie zdrowego trybu życia
8. Czas społeczności tradycyjnych płynął wolno nie odczuwano konieczności jego oszczędzania.
Starożytna Grecja - istniało pojęcie czasu wolnego. Utożsamiano go z zajęciami godnymi człowieka wolnego z politykowaniem, dysputami, filozofią, sztuką itp. W Atenach czas wolny był najwyższą wartością życiową, stojącą wyżej w hierarchi wartości niż praca. Praca jest przekleństwem wolnego człowieka. Praca była zajęciem niegodnym którym powinni się zajmować niewolnicy. Podejście do pracy wynikało z istnienia dwuklasowego społeczeństwa.
Arytokracja - przeznaczali czas na zajęcia zw. Z kulturą, sztuką
Zwykli ludzie codziennie wykonujący czynności zmierzające do zaspokojenia ich podstawowych potrzeb.
Rzym- Właściciele niewolników dysponowali czasem wolnym plebs ludzie wolni mieli czas wolny w ograniczonym wymiarze, niewolnicy nie mieli czasu wolnego.
Preindustrialne - czasem wolnym dysponowały warstwy wyższe, arystokracja, duchowieństwo, szlachta. Wypoczynek i czas wolny był najbardziej pożądaną wartością choć warunkowaną przynależnością do określonej kasty.
11. Trzy rodzaje kultur ze względu na podejście do roli czasu wolnego:
Zorientowane na teraźniejszość są one relatywnie pozbawione tradycji czasu u ignorują przyszłość. Najważniejszą cechą jest czynność bieżąca i to co sprawia przyjemność. Dominują tu zainteresowania zdarzeniami typu „tu i teraz”. Większość zjawisk oceniana jest z punktu widzenia aktualnego wpływu mody.
Zorientowane na przeszłość są one zainteresowane głównie utrzymaniem i ewentualnym przywróceniem tradycji źródłem motywacji w tej kulturze jest chęć ponownego stworzenia złotego wieku. Szczególny szacunek okazywany jest tu przodkom i ludziom starszym.
Zorientowane na przyszłość kierują się one marzeniami o lepszym jutrze i pragną doprowadzić do urzeczywistnienia tych wizji. Przedstawiciele tych kultur zwracają uwagę na perspektywy, potencjał, aspiracje i przyszłe osiągnięcia. Teraźniejszość i przyszłość są wykorzystywane a nawet eksploatowane dla przyszłych korzyści.