Oprócz umiejętności przedłużania trwałości kwiatów ciętych konieczna jest znajomość zasad estetycznego ich układania. Mało efektownie wyglądają kwiaty w wazonie, jeśli są ułożone w sposób niedbały, bez wyczucia proporcji i harmonii barw.
Układając kwiaty w wazonie trzeba zachować pewne zasady. Przede wszystkim należy dobrać odpowiedni wazon do kwiatów. Musi on być dostosowany do kwiatów materiałem, z którego jest wykonany, wielkością, kształtem i barwą. Powinna być zachowana proporcja między wielkością naczynia i bukietu. Drobnych fiołków czy stokrotek nie wstawimy do dużego wazonu, bo w nim zginą. Z kolei długie pędy mieczyków czy piwonii nie nadają się do małego wazonu, bo go po prostu przewrócą.
Najbardziej harmonijna jest kompozycja oparta o zasadę „złotego podziału odcinka”. Jeżeli wysokość całej kompozycji, wraz z wazonem, podzielimy na 8 części, to na kwiaty powinno przypaść 5 części, a na wazon — 3 części. Bukiet, który zachowuje „złote” proporcje, podoba się każdemu. Wyczuwanie właściwych proporcji jest kwestią wprawy, którą można nabyć bardzo szybko. Kwiaty można układać we wszystkich pojemnikach, jakie mamy w domu, począwszy od zwykłych kubków, a skończywszy na wykwintnych wazonach porcelanowych czy kryształowych. Można tworzyć kompozycje we wszystkich naczyniach, w koszyczkach, wydrążonych pniach, parasolkach, kapeluszach, a nawet w bucikach dziecięcych. Naczynia mogą być ceramiczne, szklane, drewniane lub z tworzyw sztucznych.
Odpowiednio dobrany kształt wazonu wpływa na ogólny wygląd kompozycji. Uważa się, że kwiaty o prostych, mocnych łodygach, skierowanych do góry, najlepiej prezentują się w wysmukłych wazonach. Kwiaty wiotkie. o giętkich łodygach, dobrze wyglądają w pojemnikach o falistych lub kulistych zarysach. Duże kuliste kwiaty na krótkich łodygach korzystnie wyglądają w kulistych wazonach.
Dobierając naczynie do kwiatów trzeba zwrócić uwagę także na jego barwę. Barwa wazonu nie powinna konkurować z barwą roślin. Pożądane są naczynia o dyskretnych barwach, nie rzucających się w oczy, gdyż można w nich ułożyć kompozycje z różnych kwiatów. Warto przy tym pamiętać, że barwa biała, szara, czarna mają właściwość podkreślania innych barw.
Umiejętność właściwego zestawiania barw jest niezwykle istotna przy układaniu kwiatów. Barwa kompozycji pierwsza rzuca się w oczy i silnie oddziałuje na nasze zmysły. Jasne barwy odbierane są z reguły jako lekkie, przyjazne, delikatne, gdy tymczasem ciemne są ponure, zniechęcające. Jasne kwiaty w bukiecie należy umieszczać nad ciemnymi.
Milsza jest kompozycja z. kwiatów o barwach ciepłych: czerwonych, pomarańczowych, żółtych itp. tuż z kwiatów o barwach zimnych: niebieskozielonych, niebieskich, niebieskofioletowych Ciepłe barwy nastrajają wesoło. optymistycznie zimne — zniechęcają, przygnębiają. Kwiaty należy tak łączyć, aby była zachowana równowaga między ciepłymi i zimnymi barwami. Harmonijne jest połączenie kwiatów o różnym stopniu natężenia jednej barwy, np. róże białe obok różowych, czerwonych z odcieniem bordo i bordo. Można łączyć w bukiecie kwiaty fioletowe i żółte albo czerwone i błękitne na tle jasnozielonych liści.
Dobierając barwy w bukiecie należy pamiętać nie tylko o kwiatach i wazonie, lecz także o meblach, ścianach, dywanach i zasłonach, które będą stanowić tło dla bukietu.
Kompozycja powinna być przejrzysta. Można zaakcentować jakiś element, który będzie zwracał uwagę barwą, wielkością lub kształtem. Może to być pojedynczy duży kwiat, muszla lub figurka. Kompozycje kwiatowe można wzbogacać też kawałkami kory, huby, kamykami, owocami, nasionami, a także elementami w postaci kawałka obciosanego drewna, szkła lub metalu.
Kompozycje kwiatowe mogą być bardzo różne. Tworzymy je wzorując się na japońskiej sztuce układania kwiatów lub na klasycznej europejskiej szkole układania bukietów. Najlepiej jednak polegać na własnej intuicji i dobrym smaku.
Japońska sztuka układania kwiatów jest dziś popularna na całym świecie i wzorowanie się na niej nie jest trudne. Kompozycje układane dla domu nie muszą zachowywać wszystkich zasad ikebany. Wystawy znajomość podstawowych reguł, aby stworzyć ładną dekorację mieszkania Można układać kompozycje które jedynie nawiązują do ikebany, odwzorowują w ogólnych zarysach klasyczny układ, wymiary kwiatów i sposób ich ustawienia. Wystarczy zapamiętać tzw. zasadę trzech, tj. trzech kwiatów, z których najwyższy (niebo) znajduje się w środku, krótszy (człowiek) z boku, a najkrótszy (ziemia) jest ustawiony symetrycznie do drugiego.
Długość tych trzech głównych kwiatów powinna być zgrana z wielkością naczynia. W naczyniach średniej wielkości wysokość najwyższego kwiatu powinna wynosić półtora do trzech wysokości albo szerokości wazonu, zależnie od tego, czy naczynie jest wysokie czy niskie i gdzie chcemy je ustawić. Wysokość średniego kwiatu powinna wynosić 2/3 wysokości pierwszego, a wysokość najkrótszego kwiatu -— l/3 wysokości pierwszego. Jak widać, kompozycję kwiatową można ułożyć z trzech pojedynczych kwiatów. Aby ją rozbudować, można zastosować kilka kwiatów dodatkowych, które nie mogą jednak przekraczać długością kwiatów głównych.
W płaskim naczyniu układa się kompozycję na kenzanie. Kenzan jest to płytka ołowiana z mosiężnymi kolcami, na które nabija się końce pędów. Kenzany są do nabycia w kwiaciarniach. Kupując kenzan trzeba pamiętać, że im jest on cięższy, tym lepszy. Umieszcza się go przy brzegu pojemnika i nakłuwa na jego kolce przygotowane wcześniej kwiaty. Do kwiatów można dołączyć gałązki i pojedyncze liście w dowolnej ilości. Długość najwyższego podstawowego kwiatu (niebo) powinna równać się półtora średnicy wazonu plus jego wysokość. Wysokość drugiego — średniego kwiatu (człowiek) powinna równać się 3/4 wysokości kwiatu pierwszego, a długość trzeciego kwiatu (ziemia) — 1/2 wysokości pierwszego kwiatu. Najdłuższy kwiat można ustawić pionowo lub lekko go od pionu odchylić — uzyskamy wtedy układ pionowy. Aby stworzyć układ pochyły trzeba najdłuższy kwiat odchylić od pionu o 30 do 900. Ciekawą kompozycję uzyskamy, jeśli najdłuższy kwiat będzie zwisał. Pozostałe dwa główne kwiaty oraz gałązki i kwiaty uzupełniające można ułożyć w sposób przedstawiony na schemacie
Podobne kompozycje powstają w naczyniach wysokich. Kwiaty -układa się w nich w ten sposób, aby w jednym punkcie dotykały br7egu wazonu. Zazwyczaj jest to punkt z przedniej strony pojemnika . W kompozycjach w wysokim naczyniu długość głównego kwiatu (niebo) powinna wynosić półtora wysokości wazonu plus jego szerokość. Długość drugiego głównego kwiatu (człowiek) powinna wynosić 3/4 pierwszego, a długość trzeciego kwiatu (Ziemia) — l/2 wysokości pierwszego kwiatu.
Mając dużo kwiatów i okazały ozdobny wazon można ułożyć bogatą kompozycję znacznych rozmiarów, Do kompozycji takiej można użyć sporych gałęzi sosny, kwitnącej wiśni lub jabłoni. Gałąź taką należy ustawić pionowo lub w taki sposób, aby przynajmniej jej wierzchołek był skierowany do środka. Obok gałęzi umieszcza się niższe kwiaty, gałązki i liście, skierowując je w różne strony . Rośliny mogą być rozmaite, należy tylko zwracać uwagę na właściwe zestawienie barw. Gotową kompozycję można ustawić we wnętrzu mieszkalnym lub na domu na werandzie tarasie. Jeśli ktoś lubi sztukę nowoczesną, może wprowadzić ją do swego domu nowoczesnych układach kwiatowych. Można je tworzyć z niewielu kwiatów. (/asem wystarczy jeden kwiat uzupełniony listkiem lub gałązką. Materiałów do kompozycji można szukać wszędzie:
z ogródka nadają się różne kwiaty. gałązki. owoce;
z lasu: kawałki pni, kora, gałązki, pokostami, liście, szyszki, żołędzie, orzechy, strąki, wrzosy, mech;
z domu: szkło, metal, plastik.
Możliwości łączenia wymienionych elementów są nieograniczone i zależą od naszych pomysłów. Można dodać do kompozycji kamyki, lusterko, zasuszonego motyla .czy wypchanego ptaka. Bardzo starannie trzeba dobrać do takiej kompozycji naczynie, gdyż czasem może ono być ważniejsze od roślin .
Z kwiatów zasuszonych czy zakonserwowanych w inny sposób można ułożyć nie mniej efektowne kompozycje niż z kwiatów żywych. Niezwykle ozdobne są „suche” bukiety ułożone w ceramicznych lub metalowych wazonach. Suche bukiety można układać, wtykając pędy roślin w plastelinę umieszczoną na deseczkach, kawałkach pnia czy kory. Na ścianie można zawiesić bukiet ułożony na korzeniu czy gałęzi. Suchymi kwiatami można ozdobić lustro, wiszący nawianie talerz czy ramy obrazu . Kuchnię można udekorować kompozycją ułożoną na dużej drewnianej łyżce, deseczce do krojenia lub W starym czajniku czy moździerzu. Wszystkie kompozycje ozdabiają i rozweselają nam dom.
