Zarządzanie - Ogół działań zmierzających do efektywnego wykorzystania zespołów ludzkich i środków materialnych, podejmowanych w celu osiągnięcia wcześniej sformułowanych założeń (celów).

Także nauka o metodach, zasadach i instrumentach dotyczących realizacji powyższych założeń.

1.NAUKOWE PODEJSCIE DO ZARZADZANIA

Metody naukowe -

1. Deterministyczna wizja świata, założenie zależności przyczynowo-skutkowych (brak miejsca na nieoznaczoność i przypadek)

2. Wyszczególnienie warunków, od których zależy konkretne zjawisko (przyczyny i inne czynniki dodatkowe)

3. Określenie stopnia ważności każdego czynnika (wpływu na oczekiwany skutek)

4. Przeprowadzenie pomiarów w celu ustalenia związków między zjawiskami a ich czynnikami

Metody naukowe

1. Obserwacja

2. Eksperyment

3. Doświadczenie

Wynikiem jest metoda wykonania pracy w najlepszy sposób.

Przedstawiciele:

• Frank B. i Lilian M. Gilbreth

• Henry L. Gantt

• Harrington Emerson

• -Henri Le Chatelier

• -Karol Adamiecki

Główny problem: niska wydajność pracy

Zasady naukowego zarządzania (wg Taylora)

1. Zasada naukowego opracowania każdego elementu pracy ludzkiej zamiast metody „mniej więcej”

2. Zasada naukowego doboru oraz stopniowego szkolenia i doskonalenia robotników

3. Zasada współpracy kierownictwa i robotników w celu realizacji naukowych zasad zarządzania

4. Zasada prawie równego podziału pracy i odpowiedzialności między kierowników i robotników w miejsce „totalnego” obciążenia pracowników wykonawczych

Taylor-podstawowe dokonania

• Naukowa organizacja pracy

• Wprowadzenie time & motion study

• Podzielenie pracy jednego majstra na 8 osób: 4 urzędników w biurze i 4 majstrów w warsztacie - organizacja funkcjonalna

• Wprowadzenie różnicowego systemu płac od zadania - płaca za jakość i wydajność (metoda „kija i marchewki”)

Kontynuatorzy Taylora

- Henry Gantt

• Wykresy Gantta - wykresy pozwalające porównać faktyczny i planowany przebieg prac, czyli zaawansowanie robót

• Opracowanie i wdrożenie zadaniowo - premiowego systemu płac

Kontynuatorzy Taylora

- Harrington Emerson

Efektywność wg Emersona

• Efektywność = pojęcie ilościowe, stosunek tego, co jest, do tego, co być powinno czyli do pewnego wzorca (standardu)

• Stosowany synonim wydajność w zarządzaniu i organizacji produkcji

12 zasad efektywności Emmersona

1. Wyraźnie określony cel

2. Zdrowy rozsądek

3. Fachowe doradztwo

4. Dyscyplina

5. Sprawiedliwe i uczciwe postępowanie

6. Rzetelna, natychmiastowa, dokładna i stała sprawozdawczość

7. Naukowe planowanie działań

8. Wzorce, normy i harmonogramy działania

9. Przystosowane warunki

10. Wzorcowe sposoby działania (standaryzacja metod i operacji)

11. Pisemne regulaminy i instrukcje

12. Nagradzanie efektywności (wydajności)

Kontynuatorzy Taylora
- Henri Le Chatelier

działania zorganizowanego wg Henri Le Chateliera

• Wybór celu, który mamy osiągnąć

• Zbadanie środków i warunków potrzebnych do osiągnięcia tego celu

• Przygotowanie środków i warunków uznanych za potrzebne

• Wykonanie stosownie do powziętego planu

• Kontrola otrzymanych wyników

Cel powinien być:

• Jedyny

• Ścisły, powinien wyraźnie wskazywać to, do czego się dąży

• Ograniczony, bowiem zawsze ograniczone są środki

• Użyteczny

Kontynuatorzy Taylora
- Karol Adamiecki

• Koncentrował się na racjonalizacji pracy zespołowej, racjonalizacji współdziałania

• Opracował graficzną metodę analizy i planowania pracy zespołowej - harmonogram.

• Za przyczynę zbyt niskiej wydajności uznał nie złą pracę robotników, lecz nierównomierny podział czynności

• Prawo optymalnej produkcji - dla każdego zakładu, maszyny czy robotnika istnieje zawsze ściśle określona granica wydajności, przy której koszt na jednostkę jest najmniejszy (granica ta to produkcja wzorcowa)

• Koszty straconego czasu - jeśli produkcja jest niższa niż produkcja wzorcowa to występuje sytuacja niedociążenia czyli ponosimy koszty straconego czasu.

Naukowe metody badania pracy

• Praca pojedynczego pracownika i brygady

• Badanie sposobów pracy

• Badanie ruchów pracowników przy posługiwaniu się narzędziami i maszynami

Cel badań: zmniejszenie czasu i wysiłku potrzebnego do wykonania zadań

Naukowe metody badania pracy

• Służą pokazaniu najlepszego sposobu wykonania danej pracy - one best way

• Eksperymenty np. time & motion study

• Chronometraż - pomiar czasu trwania kolejnych mikroruchów, cel: ustalenie norm miarowych

• Cyklografia - metoda badania przebiegu i czasu trwania ruchów roboczych oraz ich graficzna prezentacja

• Wykresy Gantta - porównanie faktycznego i planowanego przebiegu prac

• Chronometraż - bezpośrednia technika obserwacyjna, podczas której doświadczony specjalista obserwuje robotnika, określa czas wykonywanych czynności oraz ocenia tempo pracy

KROKI:

• Potwierdzić zastosowanie najlepszej metody pracy

• Rozbić zadanie na elementy

• Zmierzyć oraz ocenić tempo wykonania elementów w ciągu 20-50 cykli zadania

• Skalkulować czas podstawowy dla każdego elementu w każdym cyklu

Naukowe zarządzanie - podsumowanie

• Podstawowy problem: niska indywidualna wydajność pracy

• Przyczyny niskiej wydajności:

• Indywidualne skłonności i nawyki, np. lenistwo

• Braki techniczne (złe maszyny i urządzenia, nieharmonijny dobór, brak harmonizacji działania)

• Niewłaściwe metody pracy

• Przyczyny niskiej wydajności:

• Nieracjonalna organizacja stanowisk pracy

• Brak jasnych reguł postępowania

• Brak symetrii „władza-odpowiedzialność”

• Zaniżone normy pracy

• Braki w koordynacji i kontroli

• Rozwiązywane problemy:

• Podwyższenie racjonalności działań na stanowiskach roboczych

• Wykorzystanie specjalizacji i ekonomicznych efektów produkcji wielkoseryjnej

• Zwiększenie skuteczności koordynacji i kontroli

• Sposoby rozwiązywania problemów:

• Wypracowanie zasad działania opartych na obserwacjach i badaniach praktyki przemysłowej

• Maksymalne wykorzystanie ustaleń ekspertów

• Baza teoretyczna: nauki inżynierskie, fizjologia, ekonomia

• Rozpatrywane czynniki:

• Charakter pracy

• Specjalizacja

• Zakres władzy i odpowiedzialności

• Normy wydajności

• Współczynniki rzeczowe i fizjologiczne określające wydajność jednostkową

Zasady administracji wg Fayola

1. Podział pracy

2. Autorytet

3. Dyscyplina

4. Jedność rozkazodawstwa

5. Jednolitość kierownictwa

6. Podporządkowanie interesu osobistego interesowi ogółu

7. Wynagrodzenie

8. Centralizacja

9. Hierarchia

10. Ład

11. Ludzkie traktowanie pracowników

12. Stabilizacja personelu

13. Inicjatywa

14. Zgranie personelu

Funkcje zarządzania dzisiaj

1. Planowanie

2. Organizowanie

3. Motywowanie

4. Kontrolowanie

1. Planowanie:

• przewidywanie przyszłych warunków i środków działania,

• formułowanie koniecznych do osiągnięcia celów organizacji.

2. Organizowanie:

• określenie najlepszego sposobu grupowania działań i zasobów,

• uporządkowanie ich w przestrzeni i czasie

• podejmowanie decyzji:

- decydowanie o najlepszym sposobie osiągnięcia celów,

- wybór trybu działania spośród zestawu dostępnych możliwości.

3. Motywowanie:

• Pobudzenie pracowników do wykonywania zadań przy określonej organizacji poprzez:

- wyjaśnienie celów działalności,

- uzasadnienie postawionych zadań,

- zachęcenie wykonawców do ich wykonania.

4. Kontrolowanie:

- porównanie tego, co zamierzono osiągnąć, z tym co faktycznie osiągnięto,

- obserwowanie postępów organizacji w realizacji jej celów,

- wprowadzenie korekt do bieżących działań.

Hierarchia potrzeb Maslowa

Potrzeby fizjologiczne (jedzenie, pragnienie, sen) - pojawiają się regularnie z dużą siłą i nie mogą być za długo ignorowane.

Potrzeby bezpieczeństwa (pewności, stałości, zależności, opieki, wolności os strachu, potrzeba porządku prawa, opiekuna).

Potrzeby społeczne (przynależności do grupy) wiążą się z naturą człowieka i przejawiają się w poszukiwaniu więzi z innymi ludźmi.

Potrzeby szacunku (osiągnięć, prestiżu, społecznego uznania).

Potrzeby samorealizacji (pragnienie samourzeczywistnienia - zrealizowanie swoich pragnień, zdolności, zainteresowań).

Procesy zarządzania projektami

2.CO TO JEST PRZEDWSIEWZIECIE I JAK SIĘ ZARZADZA PRZEDSWIECIEM

Przedsięwzięcie - niepowtarzalny proces składający się ze zbioru skoordynowanych działań, z podaniem dat rozpoczęcia i zakończenia, podejmowany dla osiągnięcia celu spełniającego określone wymagania z uwzględnieniem ograniczeń dotyczących czasu, kosztów i zasobów.

Zarządzanie przedsięwzięciem

• Planowanie,

• Organizowanie,

• Monitorowanie,

• Nadzorowanie,

• Raportowanie wszystkich aspektów przedsięwzięcia oraz

• Motywowanie wszystkich uczestników do osiągnięcia celów przedsięwzięcia.

PROCESY

Procesy przy zarządzaniu przedsięwzięciem:

*procesy dotyczące zasobów:
a) planowanie zasobów (ludzie, finanse, informacje, infrastruktura) w zakresie ich dostępności
b) nadzorowanie zasobów, w trakcie realizacji przedsięwzięcia

*procesy dotyczące personelu:
a) ustanowienie struktury organizacyjnej przedsięwzięcia poprzez funkcje i porzez role jaką mają odgrywać ludzie w przedsięwzięciu
b) przydzielenie personelu (wyspecjalizowanie wymagań i według tego przydzielenie odpowiednich osób)
c)kształtowanie zespołu

*procesy dotyczące współzależności
*procesy dotyczące zakresu

*procesy dotyczące czasu:
a)planowanie zależności miedzy działaniami
b)oszacowanie czasu trwania
c)opracowanie harmonogramu
d)nadzorowanie harmonogramu

*procesy dotyczące kosztów:
a) szacowanie kosztów
b)opracowanie budżetu
c)nadzorowanie kosztów

*procesy dotyczące komunikowania się

*procesy dotyczące ryzyka:
a) identyfikacja ryzyka
b)ocena ryzyka
c)postępowanie z ryzykiem
d) sterowanie ryzykiem

*procesy dotyczące zakupów

4.ELEMENTY ZARZADZANIA SRODOWISKOEGO

Elementy ochrony środowiska
Organizacja powinna ustanowić, udokumentować, wdrożyć, utrzymywać i ciągle doskonalić system zarządzania środowiskowego zgodnie z wymaganiami normy międzynarodowej ISO 14001:2004 oraz określić jak będzie spełniać te wymagania.

W skład elementów ochrony środowiska wchodzi:
- polityka środowiskowa - ogół zamierzeń i ukierunkowań organizacji dotyczących efektów działalności środowiskowej formalnie wyrażone przez najwyższe kierownictwo;
- zapobieganie zanieczyszczaniu - stosowanie procesów, sposobów postępowania, materiałów lub wyrobów, które przyczyniają się do uniknięcia, zredukowania lub nadzorowania zanieczyszczeń.

Planowanie zawiera:
- aspekty środowiskowe - elementy działań organizacji lub jej wyrobów lub usług, które mogą oddziaływać ze środowiskiem;
- wpływ na środowisko - każda zmiana w środowisku, zarówno niekorzystna jak i korzystna, która w całości lub częściowo jest spowodowana prze działanie organizacji;
- cel środowiskowy - spójny z polityką środowiskową, którą organizacja ustala dla siebie do osiągnięcia;
- zadanie środowiskowe - szczegółowe wymagania dotyczące efektów działalności mające zastosowanie do organizacji albo jej części, wynikających z celów środowiskowych, które należy określić oraz zrealizować.

TECHNIKI ZADAWANIA PYTAŃ

Technika zadawania pytań
Z tego co przed chwilą u siebie znalazłem, to technika zadawania pytań polega na zadawaniu pytań i analizie odpowiedzi. Pytania dotyczą:
- celu
- miejsca
- sekwencji
- osób
- środków

Zadawanie pytań ma wiele zalet. Jeżeli to Ty zmuszasz innych do poszukiwania odpowiedzi, kontrolujesz sytuacje. Najlepszym przykładem może być telewizja. Obejrzyj jakiś program, w którym reporter prowadzi wywiad z np. z znanym sportowcem. Dzięki właściwym pytaniom, reporter kontroluje co usłyszysz w telewizji.

Kiedy próbujemy coś sprzedać lub kogoś przekonać, powinniśmy zadać takie pytania, które pomogą odsłonić zainteresowania Twoich rozmówców oraz znaleźć ich słabe punkty. Ta informacja jest niezbędna, jeżeli chcesz, aby w efekcie obie strony były zadowolone. Nie będziemy w stanie zaproponować najlepszego rozwiązania czyichś problemów, dopóki nie wiemy, jakie one są.

Niewinne pytania...
Dzięki pytaniom możemy potwierdzić to, o czym Twój potencjalny klient wspomniał w rozmowie, a co jest ważne do osiągnięcia celu. Załóżmy, że usłyszeliśmy właśnie, że przy wyborze samochodu klient zwraca uwagę na zużycie paliwa. Jak możemy zadać pytanie, aby otrzymać odpowiedź zakończoną na "tak"?
- Czy nie powiedział Pan, że oszczędność paliwa jest dla Pana najistotniejsza?
Pytanie takie rozpoczyna serię pozytywnych odpowiedzi. Są one niezbędne, aby klient zgodził się z Tobą i powiedział "tak". Jest to niewątpliwie moment, do którego dąży każdy sprzedawca. Kiedy sprawiamy, że rozmówcy zaczynają przytakiwać, musimy poprowadzić ich, zadając kolejne pytania. Na końcu otrzymają wystarczającą ilość informacji, aby podjąć właściwą decyzję.



Sprawdzone techniki zadawania pytań
Każdy z nas ma swoje ulubione techniki zadawania pytań. Są różnie nazywane, ale wg mnie możemy je podzielić na podstawowe grupy:

• Zatrzymanie - unieruchomienie: chyba jedna z najbardziej popularnych przeze mnie strategii. Rzecz istotna polega na tym, aby nie naciskać klientów, aż do momentu, kiedy powiedzą "tak". Jeśli chcemy tego dokonać, najprościej jest dodać pytanie na końcu swojej wypowiedzi. Najbardziej skuteczne słowa to:
  
  - nieprawdaż?
  - prawda?
  - czyż nie tak?
  - no nie?
  - czyż nie zgodzisz się ze mną?
  - czyż nie moglibyśmy?
  - czyż nie powinniśmy?

Oto najprostszy przykład (chłopak z dziewczyną przed umówieniem się na randkę):

- mamy piękny dzień na spacer, nieprawdaż?

Kiedy nasza partnerka przyzna nam rację, proponujemy spacer ;)

• Alternatywny wybór: najlepsza strategia, która najczęściej jest wykorzystywana podczas np. umawiania się na spotkanie. Polega ona na przedstawieniu dwóch wariantów, z których każdy z nich jest do przyjęcia. Można ją również wykorzystać do zamykania sprzedaży. Przykłady:

- z przyjemnością się z Panem spotkam i przedstawię korzyści wynikające z naszej oferty. Czy bardziej odpowiada Panu dziś o 16 czy może jutro o 14?
- oraz zamknięcia sprzedaży: - ...cieszę się, że mamy już wszystko ustalone. Aha - jeszcze jedno: urządzenie odbierze Pan osobiście czy ma zostać dostarczone do domu?

• Technika "odbicia": najbardziej sprawdzona technika, kiedy otrzymujemy tzw. "ciężkie" pytania. Za przykład może nam posłużyć potencjalny nabywca samochodu: - czy ten samochód jest na gwarancji? Jest to z pozoru ciężkie pytanie, ponieważ jeżeli odpowiesz "tak", a on z jakiś powodów nie uznaje gwarancji, to do czego to doprowadzi? Z drugiej strony, jeżeli gwarancja jest dla niego bardzo ważna, a ty odpowiesz krótko "tak", to co się stanie? Co najlepiej zrobić? "Odbić piłkę" z powrotem: ­- czy interesuje Pana posiadanie gwarancji? Po takim "odbiciu" otrzymamy niezbędne dla nas informacje.

• Wciągnięcie: technika, która pomaga naszym klientom wyobrazić siebie już po podjęciu decyzji o zaakceptowaniu oferty. Jeśli sprzedajemy wyposażenie dla biur, np. kopiarki, można zająć myśli klienta bardzo miłym pytaniem: - z kim będziemy się kontaktować w sprawie szkolenia poświęconego obsłudze naszego sprzętu? W ten sposób sprawiamy, że myśli zbaczają na tor naszego szkolenia, kogo przeszkolić do obsługi, a nie na temat samego zakupu.

6.OCENA RYZYKA STANOWISKA PRACY?

Ryzyko zawodowe oznacza prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzyst nych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy.

Jakie elementy składają się na ryzyko zawodowe?

Na ryzyko zawodowe składa się prawdopodobieństwo wystąpienia urazu lub pogorszenia stanu zdrowia oraz ciężkość następstw.

. Czynniki występujące w środowisku pracy

2. Zagrożenia od urządzeń elektrycznych

3. Oświetlenie pomieszczeń i stanowisk pracy. Promieniowanie

4. Drgania mechaniczne - wibracje. Hałas w środowisku pracy

5. Zagrożenia czynnikami chemicznymi w środowisku pracy i profilaktyka

6. Zagrożenia czynnikami biologicznymi w środowisku pracy

7. Czynniki psychofizyczne w środowisku pracy

8. Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy

9. Środki ochrony indywidualnej

Z prawidłowo przeprowadzonej oceny ryzyka na stanowisku pracy pracodawca będzie miałnastępujące korzyści:

• spełnienie wymagań przepisów prawnych,

• świadomość, jakie występują zagrożenia, jakie jest ryzyko i czy zastosowane środki

profilaktyczne są wystarczające,

• zamiast intuicji - celowe zarządzanie ryzykiem

Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy

RYZYKO ZAWODOWE

Ryzyko towarzyszy każdej działalności człowieka i w powszechnym rozumieniu wiąże się z możliwością poniesienia straty.Jest ono konsekwencją występowania zagrożeń. W języku potocznym ryzyko oznacza prawdopodobieństwo niepowodzenia lub działanie, którego efekt jest niepewny, dyskusyjny, a także podjęcie takiego działania, które powodować może stratę lub narażenie się na niebezpieczeństwo.

Ryzyko zawodowe jest określane najczęściej jako kombinacja prawdopodobieństwa lub częstości wystąpienia zdarzenia niepożądanego oraz następstw tego

zdarzenia. Następstwa dotyczą pracowników, którzy mogą doznać urazu lub zachorować wskutek zagrożeń występujących w pracy.

Ryzyko zawodowe ponosi człowiek w związku z wykonywaniem pracy. W przepisach prawa ryzyko to zostało zdefiniowane jako prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy.

Wszystkie definicje ryzyka zawodowego, bez względu na sposób ich sformułowania, ujmują równocześnie dwa elementy: prawdopodobieństwo wystąpienia urazu, choroby lub pogorszenia stanu psychofizycznego wskutek

OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO występującego w środowisku pracy zagrożenia oraz ich następstwa.

Podstawowym celem oceny ryzyka zawodowego jest zapewnienie pracownikom skutecznej ochrony przed zagrożeniami występującymi w środowisku pracy. Ocena ta powinna umożliwić pracodawcy i/lub osobom zaangażowanym w działania związane z bezpieczeństwem i ochroną zdrowia w pracy:

• zidentyfikowanie związanych z pracą zagrożeń, które mogą powodować wypadki przy pracy, choroby zawodowe i inne dolegliwości zdrowotne u pracowników oraz oszacowanie i wyznaczenie dopuszczalności związanego z nimi ryzyka zawodowego, a w następstwie zastosowanie odpowiednich środków ochrony,

• z uwzględnieniem obowiązujących wymagań prawa,

• sprawdzenie, czy stosowane obecnie środki ochrony przed zagrożeniami w miejscu pracy są odpowiednie, Ustalanie priorytetów w działaniach zmierzających do eliminowania lub ograniczania ryzyka zawodowego,jeżeli są one potrzebne,

 wykazanie, zarówno pracownikom i / lub ich przedstawicielom, jak i organom nadzoru i kontroli, że

przeprowadzono analizę zagrożeń i zastosowano właściwe środki, ograniczające ryzyko zawodowe związane

z zagrożeniami,

 dokonanie odpowiedniego wyboru wyposażenia stanowisk pracy, materiałów oraz organizacji pracy,

 zapewnienie, że stosowane środki ochrony zbiorowej i indywidualnej, a także zmiany technologii oraz metod organizacji pracy, podejmowane w celu ograniczenia ryzyka zawodowego, służą poprawie bezpieczeństwa ochrony zdrowia pracowników.

Za przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego, jego dokumentowanie i poinformowanie o nim pracownikow odpowiedzialny jest pracodawca

R= P i S

R - RYZYKO ZAWODOWE

P - PRAWDOPODOBIENSTWO WYSTAPIENIE URAZU LUB UTRATY ZDROWIA

S - CIEZKOSC NASTEPSTW

Przykładowo ocenę ryzyka zawodowego można przeprowadzić wykonując etapami następujące czynności:

ETAP 1

Opis stanowiska pracy i rodzaj wykonywania pracy

ETAP 2

Identyfikacja zagrożen

ETAP3

Oszacowanie ryzyka zawodowego

ETAP4

Plan działaś korygujacych

ETAP5

Zapoznanie pracowinkow z ocena ryzyka

ETAP 6

Okresowa weryfikacja oceny ryzyka

Potrzeby fizjologiczne

Potrzeby bezpieczeństwa

Potrzeby społeczne

Potrzeby szacunku

Potrzeby samorealizacji

---