Indywidualizm i kolektywizm
Indywidualizm a kolektywizm - miarami są stosunki jednostki z innymi ludźmi oraz stopień przeciwstawiania pragnienia osobistej wolności potrzebie więzi społecznych.
Tab.2. Podstawowe różnice między społeczeństwami kolektywistycznymi i indywidualistycznymi
Kolektywizm |
Indywidualizm |
Źródłem identyfikacji jest przynależność do sieci powiązań społecznych |
Źródłem identyfikacji jest jednostka |
Relacje między pracodawcą i pracownikiem są postrzegane w kategoriach moralnych i przypominają więzy rodzinne |
Relacje między pracodawcą i pracownikiem są kontraktem przynoszącym obopólne korzyści |
Decyzje dotyczące zatrudnienia i awansu zależą od przynależności grupowej pracowników |
Decyzje dotyczące zatrudnienia i awansu wynikają z obowiązujących przepisów i zależą od umiejętności i osiągnięć pracowników |
Zarządzanie jest zarządzaniem grup |
Zarządzanie jest zarządzaniem jednostek |
Relacje międzyludzkie są ważniejsze od osiągnięcia celu |
Osiągnięcie celu jest ważniejsze od relacji międzyludzkich |
Interes grupy jest ważniejszy od interesu jednostki |
Interes jednostki jest ważniejszy od interesu grupy |
Źródła zróżnicowania indywidualizmu i kolektywizmu:
zamożność kraju (im większa zamożność, tym większy indywidualizm),
szerokość geograficzna kraju (im większa szerokość, tym większy indywidualizm),
wzrost liczby mieszkańców (im większy wzrost, tym większy kolektywizm)
czynniki historyczne.
Kolektywizm i indywidualizm to dwie ideologie, które można sobie przeciwstawić. Kolektywizm zakłada istnienie zbiorowości wspólnie podejmującej decyzję, które mają wspomóc dążenie do wyznaczonego przez zbiorowość celu. Działalność kolektywna na ogół wymaga od poszczególnych podmiotów pójścia na przymusowy kompromis, a więc także na rezygnację z własnych upodobań i preferencji. Kolektywizm jako ideologia zakłada nadrzędność zbiorowości i jej interesów nad interesami poszczególnych jednostek.
Indywidualizm natomiast głosi nadrzędność jednostek nad zbiorowością i postuluje nadanie im możliwości samodzielnego wybierania celów i środków do ich realizacji. Cele te mogą być zarówno sprzeczne jak i zbieżne z celami i interesami pozostałych jednostek, jednakże dla indywidualisty nie ma to żadnego znaczenia - najważniejsze by były one wyznaczone przez każdego z osobna. Fundamentem dla indywidualizmu jest racjonalnie udowadnialne prawo naturalne i jego dwie naczelne zasady - zasada samoposiadania (selfownership) oraz zasada pierwotnego zawłaszczenia (first use-first own), z których drogą logicznej analizy można wydedukować pozostałe prawa (warunek jest taki, by nie były one w sprzeczności z początkowymi zasadami).
Wbrew temu co twierdzą niektórzy myśliciele, indywidualizm nie musi wiązać się z autarkicznym egoizmem. Indywidualizm jedynie, bazując na stanie faktycznym, wysuwa jednostkę i jej prawa przed zbiorowość - nie neguje on istnienia dobrowolnych (nieprzymusowych) wspólnot, o ile w każdej chwili istnieje możliwość ich opuszczenia (secesji). Widać tutaj różnicę pomiędzy nim a kolektywizmem, który nie tyle stwierdza istnienie zbiorowych organizmów, ale który istnienie takich organizmów wręcz nakazuje. Dla kolektywisty istnienie niezależnych, indywidualnych podmiotów, w dodatku podejmujących suwerenne decyzje, wydaje się nie do pomyślenia.
Ale z problemem kolektywizmu możemy zetknąć się nie tylko w przypadku demokracji. Wszystkie państwa są tworami kolektywnymi - stanowią jawne zaprzeczenie prawa naturalnego, zwłaszcza prawa prywatnej własności (ciała i przedmiotów). Państwa, które akceptowałyby prawo naturalne po prostu przestałyby istnieć, ponieważ nie można pogodzić monopolu na stanowienie przymusu i przemocy na danym terytorium z prawem własności.
Kolektywizm jako ideologia i zbiór wartości jest błędny i nie może być akceptowany przez zwolenników prawa naturalnego. Wszyscy, którym zależy na jego (prawa naturalnego) poszanowaniu powinni otwarcie mówić o nadrzędności jednostek względem zbiorowości (kolektywów) oraz o tym, że wszelkie wspólnoty, społeczeństwa, państwa etc. są w rzeczywistości tworzone przez niezależne jednostki mające sprzeczne lub zbieżne cele. Zawsze jest tak, że działania podejmowane są przez jednostki a nie sztuczne byty - hipostazy, w rodzaju państw, społeczeństw etc.
Racjonalny indywidualizm jest jedynym sposobem na uniknięcie zagrożeń związanych z masowością i terrorem ze strony większości. Oczywiście przekonanie do tego wystarczającej ilości ludzi jest zadaniem praktycznie niemożliwym do wykonania, jednakże fakt, że jakieś twierdzenie nie jest akceptowane przez większość, nie zmienia prawdziwości tego twierdzenia.
Indywidualizm (Europa zachodnia, Ameryka północna, Australia)
Charakterystyka:
-prymat jednostki nad grupą
-dotyczy społeczeństw, w których panują luźne związki między jednostkami - każdy się troszczy o siebie i swoją rodzinę
-życie społeczne jako rezultat interakcji między samodzielnymi jednostkami. Jednostka sama odpowiada za siebie, sama określa co jest dobre a co złe
-relacja z innymi opiera się na zasadach wymiany, współpracy lub rywalizacji
-częściej ujmują siebie w terminach osobistych (np.: uprzejmy, odpowiedzialny)
-podstawą - indywiduacja - pojmowanie siebie jako odrębnej, stanowiącej o sobie istoty
Wartości:
-autonomia jednostki, niezależność emocjonalna, osobista inicjatywa, prywatność, wyraźna świadomość swojego „j”, poleganie na sobie, kontrola osobista,
Kolektywizm: (Azja, Afryka, Ameryka południowa)
Charakterystyka: - prymat grupy nad jednostką
-odnosi się do społeczeństw w których ludzie od urodzenia zintegrowani są w silnych spójnych grupach, które opiekują się nimi w zamian za bezwarunkową lojalność
-założenie że grupa to „byt pierwotny”, jest bytem samoistnym. Jednostka nie może istnieć poza nią, jest od grupy integralnie zależna.
-relacje z innymi różnią się od tego, czy są oni członkami własnej grupy(więź emocjonalna), czy do niej nie należy (rywalizacja)
-częściej ujmują siebie w terminach przynależności grupowej (np. syn, katolik itp)
-przekładanie więzi wobec grupy nad obligację wobec norm sprawiedliwości
-dychotomiczny obraz świata - podział my - oni. Podział ze wzg na 3 podstawowe kryteria:
a). więzy krwi (rodzina, klan)
b). więzy regionalne (pochodzenie)
c). więzy kulturowe (wspólnota języka, wierzeń)
- tendencja do upodobania się i konfornizmu w grupie (hamuje oryginalność i twórczość a zatem możliwości rozwojowe)
-podstawą - proces identyfikacji - ujmowanie siebie jako istoty podobnej do drugich (tożsamość społeczna)
Wartości:
-świadomość „my”, emocjonalna zależność, solidarność grupowa, tendencje do uzgadniania decyzji w grupie, harmonia, solidarność, obowiązek, odpowiedzialność, „zachowanie twarzy”,
Instytucje społeczne - to stosunkowo trwałe układy strukturalne i kulturalne, czyli pewne typy zorganizowanej działalności rozwijające się oddolnie, albo specjalnie zaplanowane, zaspokajające pewne trwałe potrzeby zbiorowości poszczególnych jednostek w sposób uregulowany. Mają charakter względnie trwały.
Instytucje społeczne są zwykle pojmowane jako podstawowe elementy organizacji życia społecznego, zapewniające porządek społeczny, ustalające wzory zachowań i starające się zachowywać pewne podstawowe problemy ludzkiej egzystencji, wspólne dla wszystkich społeczeństw.
Wyróżniamy 3 podstawowe rozumienia pojęcia instytucji:
1 - najszersze, traktuje instytucje jako podstawę porządku czy też ładu społecznego jako takiego. Pojęcie instytucji odnosi się w tym sensie do powtarzalnych, utrwalonych sposobów zachowania. Wzorców, reguł i rytuałów.
Instytucja i instytucjonalizacja są więc jednym z podstawowych mechanizmów kontroli społecznej.
Szerokie pojęcie instytucji przyjęto także w podejściu neoinstytucjonalnym:
Instytucje to wszystkie wymyślone przez człowieka czyli zaprojektowanie i nałożone na ludzkie zachowania zasady i reguły, które kontrolują, porządkują i czynią przewidywalnym świat społecznych interakcji.
2 - zbliżone do potocznego. Pewne wyodrębnione, zorganizowane typy działalności podejmowanej w celu zaspokojenia potrzeb jednostek i całych zbiorowości. Pojęcie instytucji odnosi się wtedy do danego zespołu czynności, np. instytucja państwa. Odnosi się także do ludzi wykonujących dane czynności np. studenci i pracownicy uniwersytetu a także do zespołu urządzeń materialnych i środków wykorzystywanych w tych działaniach.
3 - Najwęższe rozumienie odnosi się tylko do takich form organizacji społecznych, które charakt się specyficznym innym porządkiem a zwłaszcza mają za zadanie podporządkowanie zachowań ludzi szczególnym rygorom. Goffman nazywa te instytucje - instytucjami totalnymi.
Kompleksy instytucjonalne: (Eisenstadt):
1). Ekonomiczne - zajmujące się produkcją i dystrybucją dóbr i usług oraz tworzeniem i cyrkulacją kapitału.
2). Polityczne - regulujące stosunki władzy oraz wyznaczające polityczną organizację społeczeństwa, jego system prawny i funkcjonowanie środków przymusu.
3). Instytucje leżące u podstaw społecznej stratyfikacji a więc określające dystrybucję społecznych pozycji oraz dostęp do nagród i społecznych zawodów.
4). Instytucja rodziny i pokrewieństwa zapewnia fizyczną i kulturową reprodukcję społeczeństwa i wyznacza kształt procesu socjalizacji.
5). Instytucja wychowania i edukacji.
6). Instytucje kulturalne związane z religią, działalnością naukową i artystyczną, funkcjonowanie środków masowego przekazu i uczestnictwa w kulturze
Instytucje dzielimy na formalne i nieformalne.
Wy 4.12.12
Stawanie się społeczeństwa
Statyka i dynamika społeczna
Najnowsza socjologia twierdzi, że w życiu społecznym, przekształcenia są nieustanne. Mamy do czynienia zawsze z toczącym się procesem społecznym.
Struktura społeczna
To sieć powiązań między różnymi składnikami społeczeństwa. Struktura spaja je w całość.
Można wyróżnić 4 typy składników i cztery typy struktur.
Składniki życia społecznego:
Działania ludzi.
Powiązania między rozmaitymi działaniami podejmowanymi przez różne jednostki tworzą strukturę interakcyjną.
Ludzkie interesy/ szanse życiowe.
Powiązania miedzy rozmaitymi interesami tworzą strukturę interesów.
Reguły postępowania.
Powiązania miedzy rozmaitymi regułami odnoszącymi do różnych czynów, a także do różnych aspektów podejmowanych działań nazywamy strukturą normatywną.
Idee i przekonania.
Powiązania między rozmaitymi ideami i poglądami tworzą strukturę idealną.
Zmiana społeczna
Rozumiemy przez nią różnicę między stanem systemu społecznego i stanem tego samego systemu w innym momencie czasu.
Stan wcześniejszy i stan późniejszy różnić się mogą pod rozmaitymi względami.
może nastąpić składu systemu. Np. migracje, rekrutacja do grupy.
może nastąpić zmiana struktury systemu, więc modyfikacja czworakich sieci powiązań miedzy elementami: interakcji, interesów, norm i idei.
może nastąpić zmiana funkcji pełnionych przez elementy. Np. w rodzinie ojciec przejmuje funkcje wychowawcze.
może nastąpić zmiana granicy systemu. Np. dwie grupy łączą się w jedna.
mogą nastąpić zmiany w otoczeniu systemu.
Zmiana społeczna oznacza pojedynczy epizod, ale zmiany wiążą się ze sobą.
Pojęcie procesu społecznego służy do opisania ciągu, sekwencji następujących po sobie i przyczynowo uwarunkowanych zmian systemu.
Procesy kierunkowe:
- żadna faza procesu nie jest identyczna z inną.
- każda faza późniejsza w czasie przybliża stan systemu do pewnego stanu wyróżnionego: preferowanego lub postrzeganego negatywnie.
Przykładem jest np. wzrost organizmu lub entropia czyli rozproszenie się energii we wszech świecie.
Reprodukcja a emergencja
Reprodukcja struktury społecznej:
a) struktury interakcyjnej - przez podtrzymywanie kontaktów, prowadzenie interakcji.
b) struktury interesów - przez narzucanie własnej woli, korzystanie z przywilejów.
c) struktury normatywnej - przez realizowanie uznanych wartości.
d) struktury idealnej - przez akceptowanie rozpowszechnionych poglądów.
Emergencja
Pojawienie się nowych struktur społecznych:
a) nowe struktury interakcyjne - nawiązywanie nowych kontaktów.
b) nowe struktury interesów - ludzie bogacą się i biednieją.
c) nowe struktury normatywne - ludzie zaczynają wyznawać nowe wartości.
d) nowe struktury idealne - ludzie zaczynają akceptować nowe ideologie.
Procesy emergencji sprawiają, że społeczeństwo nie jest zastygłe w starych formach, lecz ulega przekształceniu.
Determinacja strukturalna a morfogeneza
Funkcje struktur społecznych:
- struktura interakcyjna zamyka pewne kanały komunikacyjne umożliwiając kontakt miedzy niektórymi osobami.
- struktura interesów ogranicza środki niezbędne do pewnych działań
- struktura normatywna zakazuje pewnych działań.
- struktura sugeruje odrzucenie pewnych przekonań.
Kształtowanie się ludzkich działań przez struktury odbywa się za pomocą mechanizmów. Najlepiej znane to mechanizmy kształtowania działań przez struktury normatywne i idealne - socjalizacja i kontrola społeczna. Innym jest mechanizm oddziaływania struktur interakcyjnych - ludzie sa stawiani w sytuacjach w których łatwiej im kontaktować się. W przypadku struktur interesów działa mechanizm przypisywania pozycji.
Struktury są efektem ludzkich działań podejmowanych wcześniej.
Morfogeneza może przybierać 4 odmiany w zależności od tego jak struktura jest przedmiotem kształtującego wpływu działań:
1. można mówić o ekspansji struktury interakcyjnej - powstaniu i rozbudowaniu się sieci styczności.
2. można badać krystalizację struktury interesów - powstanie i pogłębianie się hierarchii nierówności.
3. można analizować artykulację struktury idealnej - powstawanie i zakorzenienie się standardowych przekonań.
4. można rozważać instytucjonalizację struktury normatywnej - powstawanie i utrwalanie się norm społecznych.
Problem podmiotowości
Idea podmiotowości przeszła modyfikacje a ich kierunek wyznaczają 4 hasła: sekularyzacja, humanizacja, socjalizacja, demokratyzacja.
Historia jako współgranie działań i struktur
Ludzie działają w danych, zastanych warunkach strukturalnych, pod ich przemożnym wpływem. Aktualne działania są w znacznej części produktem wcześniejszych struktur. Z kolei, podejmując działania, ludzie wywierają także pewien modyfikujący lub przekształcający wpływ na istniejące struktury, wytwarzają nowe warunki strukturalne do własnych późniejszych działań lub dla przyszłych pokoleń. Późniejsze struktury sa więc w znacznej mierze produktem obecnych działań.
Homeostaza - dążenie do względnej równowagi względem otoczenia.
System - obiekt fizyczny lub abstrakcyjny, w którym można wyodrębnić zespół lub zespoły elementów wzajemnie powiązanych w układy, realizujących jako całość funkcję nadrzędną lub zbiór takich funkcji.
Czym jest społeczeństwo
Pojęcie „społeczeństwo” należy niewątpliwie do pojęć pierwotnych socjologii, odgrywa taką sama rolę, jak pojęcie materii w fizyce, ale odwołanie się do pojęć pierwotnych może oznaczać przyjmowanie dwu odmiennych postaw poznawczych.
W obrębie pierwszej: pojęcie pierwotne pełni funkcje swego rodzaju bezdyskusyjnego aksjomatu.
Na gruncie socjologii przykładem takiej postawy mogą być rozważania na temat rodziny( jej budowy, funkcjonowania, rozumienia definicji)
W przypadku drugiej postawy poznawczej: pojecie pierwotne oznacza pewien konstrukt myślowy, leżący u podłoża teorii i ukierunkowujący badania empiryczne.
Aby pojęciom nadać jednoznaczny sens musimy dysponować rozbudowaną teorią pewnego wycinka rzeczywistości.
ROZUMINIE POJĘCIA SPOŁOCZEŃSTWO
„Społeczeństwo” funkcjonuje jako synonim zbiorowości wydzielonej przez granice państwowe. Mówimy o społeczeństwie polskim, społeczeństwie Amerykańskim, mając na myśli populacje tych krajów mocno zróżnicowanych pod względem uznawanych wartości, poglądów i opinii.
Z drugiej strony terminu „społeczeństwo” używamy w odniesieniu gdy mówimy o „ społeczeństwie masowym”., „społeczeństwie przemysłowym”, a także „ Społeczeństwie średniowiecznym”.
Pojecie rozumiane w ten sposób wiąże się z „ zasadą strukturujacą” praktyki społeczne, podobieństwo pewnych swych cech takich jak : własność środków produkcji, dominujące sposoby komunikowania czy dominujący typ władzy.
W KRĘGU KLASYCZNYCH ROZWAŻAŃ NAD SPOŁECZEŃSTWEM
Dla ojców założycieli socjologii „ społeczeństwo” było nie wątpliwie pojęciem pierwotnym o charakterze teoretycznym. Stanowiło abstrakcyjny konstrukt obejmujący wszelkie formy wzajemnego uzależnienia jednostek, które sprawiają że: pewien ich zbiór wyodrębnia się z otoczenia jako wewnętrznie zintegrowany system działań.
Można rzec, że „ społeczeństwo” tworzy system (pewną całość). W konsekwencji „ społeczeństwo „ zaczęto pojmować jako zjawisko uspołecznienia jednostkowych działań.
Durkheim w książce „ o podziale pracy społecznej” wprowadza rozróżnienie na solidarność mechaniczną i solidarność organiczną, jako zasadniczo odmienne typy więzi społecznej, leżącej u podstaw społeczeństwa feudalnego.
Tónnies wprowadza pojęcie - Wspólnoty i stowarzyszenie do określenia „ społeczeństwa”
Większość twórców klasycznej socjologii uważała jednak, że nie da się społeczeństwa zdefiniować, odwołując się jedynie do jego cech morfologicznych, ze względu na wielość występujących w rzeczywistości takich form wewnętrznie zintegrowanych zbiorowości ludzkich.
Klasyczni socjologowie byli zainteresowani procesami zmienności. Owe przemiany miały charakter całościowy. Dotyczyły zarówno struktury gospodarczej( przyśpieszona industrializacja, masowe przenoszenie się do miast) Kruszył się partykularyzm i regionalizm, charakterystyczny dla społeczeństwa feudalnego, a miasta stawały się „ tyglami” wytwarzającymi z mnóstwa różnych składników nową całość.
Zmiany zaszły także w formie sprawowania władzy, biurokracji ( ujednolicone zostały przepisy), a także w przypadku sposobów sprawowania kontroli i władzy.
Zmianie również uległa sfera polityki, rozwijać się demokracja z pojawieniem się ideologii jako narzędzia mobilizacji społecznego poparcia - powstało państwo narodowe „ obywatelskie”
Dla państwa narodowego niezwykle istotnie ważne stało się :
Rozwój edukacji jako mechanizm standaryzacji języka, pisma w zakresie wspólnej wiedzy kształtuje się poczucie tożsamości i solidarności narodowej.
Swoistym dobrem staje populacja i jej jakość- stąd pojawienie się w krajach rozwiniętych opieki zdrowotnej nad dziećmi. (XIX wiek)
Dokonuje się pierwsze przejście demograficzne:
wzrost rozrodczości
praca zostaje zastępowana maszynami przemysłowymi
ulega podwyższeniu wiek zawarcia małżeństwa
więcej jest małżeństw
rozwija się medycyna
Dla Hobbesa i Rousseau istnienie społeczeństwa nie było czymś naturalnie danym, lecz wymagało uzasadnienia poprzez odwołanie do różnych wersji umowy społecznej.
Czym jest społeczeństwo?
Może być stwierdzeniem iż, jest to szczególnie dająca się wyodrębnić historycznie, forma życia zbiorowego, która poczęta została wraz z rozwojem gospodarki kapitalistycznej, zaś swą dojrzałą postać uzyskała w XIX wieku.
Klasyczna socjologia była radykalnie teoretyzowana (rozdzielała zjawiska obserwowalne od ukrytych zasad)
Wg Durkheima „ ukryta rzeczywistość” społeczna ma charakter tak samo obiektywny jak rzeczywistość fizyczna.
Dla Webera społeczeństwo tworzą działania jednostkowe, uznawane przez Niego za podstawowy obiekt zainteresowania nauk społ.
SPOŁECZEŃSTWO JAKO PRZEDMIOT DOCIEKAŃ DWUDZIESTOWIECZNEJ SOCJOLOGII.
Nie zastanawiano się w XX wieku nad tym co to jest społeczeństwo? Społeczeństwo po prostu już było i należy przede wszystkim poszukiwać pojęć najbardziej adekwatnych pozwalających na wyjaśnienie samego faktu jego trwania oraz najbardziej efektywnych metod jego badania.
Podstawowym budulcem, z którego wznoszony jest gmach społeczeństwa są bowiem działania jednostkowe.
Kluczowym elementem nowej ontologii miało by założenie że, społeczeństwo nie jest bytem ,lecz procesem ( dzieje się bardziej niż istnieje, składa się ze zdarzeń niż obiektów) Podlegając nieustannym zmianom i przekształceniom. Społeczeństwo powinno być traktowane jako płynna siatka stosunków społecznych. ( dzięki temu tworzą się bardziej trwałe struktury)
Zdaniem Sztompki ostatecznym substratem życia społ. Nie są ani te działania jednostek, ani abstrakcyjne struktury ale, swoiste pole społeczne jednostkowo - strukturalne.
Podejście procesualne traktuje społeczeństwo jako system złożony ze stanowiących jego istotę, w gruncie rzeczy, niezmiennej instytucji.
Procesualność życia społecznego prowadzi do dalszego rozpływania się społeczeństwa jako pewnej nadrzędnej całości, już nie tylko w działaniach jednostkowych , lecz wręcz w działaniach, które staja się tym elementarnym faktem socjologicznym.
Funkcjonalna teoria strategiczna Davisa Mora:
Funkcjonalizm - założenia:
-badanie faktów jako stałe, każdy element pełni funkcję podtrzymującą
-system społeczny jako całość - ten pogląd w centrum
-pojęcie roli powst. na gruncie funkcjonalizmu
-role pełnią tylko ludzie - funkcje pełnią fakty społeczne
-funkcjonalizm jest teorią holistyczną
-człowiek jako jednostka jest elementem całości
A). Punktem wyjścia rozważań socjologicznych powinien być system społeczny stanowiący całość złożoną z powiązanych elementów. Celem wszelkiego systemu jest trwanie, utrzymanie własności istnienia
B). Znaczenie zj. Społecznych wynika z roli jakie pełnią one w przyczynianiu się do trwania systemu czyli z ich funkcji
C). Każdy s. społeczny złożony jest z elementów które w swym działaniu kierują się dążeniem do zaspokajania określonych potrzeb
D). Kształtowanie potrzeb polega na wpajaniu elementom systemu określonych wartości czyli celów działania niezbędnych dla istnienia systemu i powodowania akceptacji tych wartości
E). Funkcjonalnym wymogiem systemu jest by instytucje uspołeczniania i kontroli prowadziły wspólnie do uwewnętrznienia interioryzacji - wartości których akceptacja jest do utrzymania systemu niezbędna.
Funkcjonaliści zajmują się głównie analizą warunków stabilności systemu społecznego. Jej gł. kategoriami są:
-stabilność, równowaga, akceptacja, interioryzacja - uwewn, socjalizacja
Davis I More podstawowe twierdzenie teorii:
-stwierdzają że teoria wyjaśnia funkcjonalną konieczność i uniwersalną obecność
-przez stratyfikację rozumieją nierówny podział korzyści materialnych i prestiżu społecznego
-główną funkcjonalną koniecznością wyjaśniającą uniwersalną obecność uwarstwiania jest:
a). Potrzeba umiejscowienia jednostek na różnych pozycjach w strukturze społecznej
b). Potrzeba dostarczenia tym jednostkom motywacji do zajmowania pozycji
Wy 27.11.12
Płeć Elita ekonomiczna 88 Elita ekonomiczna 93
Mężczyźni 95,8% 89,1%
Kobiety 4,2% 10,9%
Wiek
Poniżej 40 6,8% 17,5%
Poniżej 49 39,9% 45,6%
50-59 42,2% 29,1%
60-69 11% 7,8%
70+ 0 0,3%
Wykształcenie Elita ekonomiczna 88 Elita ekonomiczna 93
Podstawowe 0,8% 0,7%
Średnie 1,9% 12,9%
Wyższe 97,3% 86,4%
Pochodzenie społeczne
Miejsce zamieszkania
w wieku 14 lat Nomenklatura 88 Elita polityczna 93
Wieś do 1000 26,9% 17,4%
1000-3000 10,7% 7,1%
3000-5000 6,2% 4,3%
Miasto do 10tys 8% 4,6%
Miasto do 100tys 24,9% 20,6%
Powyżej 100tys 15,5% 25,3%
stolica 7,7% 20,6%
Wykształcenie ojca Nomenklatura 88 Elita polityczna 93
Podstawowe 60,7% 38,3%
Średnie 16,4 21,3
Wyższe 6,7% 16,4%
PZPR 80% 20%
Inne 20%
Elita polityczna
Płeć nomenklatura88 elita polityczna93
Mężczyźni 92% 87,9%
Kobiety 7,9% 12,1%
Wiek
Do 40lat 3,5% 21,3%
40-49 25,7% 43,6%
50-59 36,9% 22,0%
60 i więcej 33,9% 13,2%
Wykształcenie
Podstawowe 8% -
Średnie 13,2% 86,7%
Wyższe 78% 93,3%
O niektórych zasadach uwarstwienia
Funkcjonalna konieczność uwarstwienia
Społeczeństwo jako organizm funkcjonujący musi w pewien sposób swym członkom przydzielić pozycje społeczne i skłonić ich do wykonywania związanych z tym obowiązków. Musi więc zatroszczyć się o motywację w 2 aspektach:
- pragnienie objęcia określonych pozycji.
- pragnienie pełnienia związanych z tym obowiązków.
Społeczeństwo dysponuje różnymi nagrodami, by zaspokoić podstawowe potrzeby.
Tym co przyczynia się do istnienia i wygody.
Tym co służy dobremu nastrojowi i rozrywce.
Tym co wpływa na samoocenę i rozwój ego.
Uwarstwienie oznacza, że społeczeństwo musi być rozwarstwione dlatego prawa i prerogatywy różnych pozycji muszą być nie równe. Nierówność społeczna jest nieświadomie wypracowanym sposobem, dzięki któremu społeczeństwa zapewniają sobie staranną obsadę najważniejszych pozycji przez najlepiej przygotowane osoby.
Dwie determinanty rangi pozycji
Dwa czynniki określające rangę pozycji:
1 czynnik dotyczy funkcji i ma znaczenie względne
2 dotyczy środków i wynika z niedostatku.
Różnice doniosłości funkcjonalnej. Społeczeństwo nie musi wynagradzać pozycji proporcjonalnie do ich ważności funkcjonalnej, musi jedynie dostarczać nagród wystarczających, by zapewnić osadzenie tych pozycji kompetentnymi osobami
Różnica liczebności kadr. Zajmowanie jakiejkolwiek pozycji wymaga pewnych umiejętności, ten kto ją piastuje musi to czy owo wykonać.
Dwa sposoby uzyskania kwalifikacji:
- dzięki wrodzonym zdolnościom
- poprzez szkolenie
Przyjęcie za kryterium prestiżu pozycji stanowi w naszym rozumowaniu błędne koło. Istnieją jednak dwie niezależne drogi:
1. ustalenie w jakiej mierze pozycja jest funkcjonalnie niezastąpiona z uwagi na brak innych pozycji, które mogły by pełnić tę funkcję.
2. ustalenie w jakim stopniu inne pozycje od tej, o którą nam chodzi.
Uwarstwienie a podstawowe funkcje społeczne
Religia - kapłan
Funkcje religijne kojarzono z najwyższymi pozycjami władzy, jak to się działo w ustrojach teokratycznych. Funkcjonariusze religii nie osiągają pełnej kontroli nad społeczeństwem.
Czynniki, które temu zapobiegają:
- Zasób kompetencji technicznych koniecznych do pełnienia obowiązków religijnych jest nie wielki. Nie są wymagane zdolności artystyczne czy naukowe. Każdy może uważać, że ma kontakty z bóstwem i trudno to zakwestionować.
- Wymagania techniczne sa w większości drugorzędne, nie związane z celem w taki sposób, jak nauka z podróżami powietrznymi.
W społeczeństwach najwyżej rozwiniętych, opartych na technice naukowej, kapłaństwo traci pozycję, gdyż tradycja sakralna i sprawy nadprzyrodzone schodzą na dalszy plan. Wartości ostateczne i wspólne cele społeczeństwa tracą stopniowo swój antropomorficzny charakter i są formułowane przez osoby zajmujące raczej oficjalne pozycje polityczne, ekonomiczne lub oświatowe, nie zaś religijne.
Rząd - przywódca polityczny
Organizuje społeczeństwo opierając się na prawie i władzy zwierzchniej.
Władza jest wyraźnie związana z pozycja polityczną, że sadzi się czasem, iż nierówność polityczna decyduje o wszelkiej nierówności.
W praktyce władza nie jest nigdy całkowita z uwagi na ograniczenia:
- tych, którzy zajmują stanowiska polityczne jest niewielu w porównaniu z całym społeczeństwem.
- rządzący reprezentują interes grupowy, przez co w swych zachowaniach są ograniczeni regułami, mającymi na celu poszanowanie tego interesu.
- osoba posiadająca stanowisko polityczne ma władze tylko dzięki swemu stanowisku.
Bogactwo(gospodarka) - przedsiębiorca
Pozycja daje władze i prestiż nie dlatego, że płyną z niej wysokie dochody. Wysokie dochody są dlatego, że jest funkcjonalnie ważna, a będąca w dyspozycji kadra jest nieliczna.
Ekonomicznym źródłem władzy i prestiżu jest własność dóbr kapitałowych, własność taką należy odróżniać od posiadania dóbr konsumpcyjnych, które jest raczej wskaźnikiem niż przyczyną pozycji społecznej.
W systemie prywatnej własności przedsiębiorstw produkcyjnych, gdzie dochód przekracza wydatki jednostki może stać się źródłem kapitału. Rodzaj własności produkcji stanowią prawa do dysponowania pracami innych. Np. niewolnictwo lub przymusowa praca dłużników.
Wiedza techniczna, funkcja szukania sposobów osiągania pojedynczych celów bez kłopotania się o wybór celów jest domena techniki.
Odmiany systemów uwarstwienia
- stopień specjalizacji
Typu skrajne: wyspecjalizowany/ nie wyspecjalizowany.
- nacisk funkcjonalny
Główne typy: rodzinny/ autorytarny.
- rozpiętość dystansów społecznych
Typy skrajne: egalitarny/nieegalitarny.
- zakres szans
Typy skrajne: ruchliwe(otwarte)/ stabilne(zamknięte).
- stopień solidarności warstwowej
Typy skrajne: klasy zorganizowane/ klasy nie zorganizowane.
Warunki zewnętrzne
Czynniki:
Stadium rozwoju kulturalnego - im bardziej bogatsze dziedzictwo kulturowe, tym bardziej konieczna staje się specjalizacja, przyczyniająca się z kolei do natężenia ruchliwości, spadku solidarności warstwowej oraz zmiany nacisku funkcjonalnego.
Stosunki z innymi społeczeństwami - pozostawanie w otwartym konflikcie z innymi społeczeństwami lub brak takiego konfliktu, swobodne stosunki handlowe czy wymiana kulturalna - wszystko to wpływa na strukturę klasową.
Liczebność społeczeństwa - w małych społeczeństwach stopień specjalizacji funkcjonalnej, segregacji poszczególnych warstw oraz nierówność są ograniczone.
Davis, Moore- „o niektórych zasadach uwarstwienia”
Główne znaczenie ma podaż pracowników
Są takie stanowiska, które są społecznie ważne, niezbędne
Społeczeństwo musi nagradzać tych, którzy zajmują się uznanymi zawodami (prestiżowymi)
Im więcej potrzebujemy wiedzy, tym bardziej zostajemy zachęcani
Nierówność społeczna jest zjawiskiem odwiecznym, nieusuwalnym i niezbędnym dla istnienia i funkcjonowania społeczeństw ludzkich
Różne zawody mają różną doniosłość funkcjonalną, tzn. w różnym stopniu zaspokajają wymogi funkcjonalne społeczeństwa, inaczej mówiąc, jedne zawody są ważniejsze od innych
Różne zawody wymagają większych lub mniejszych zdolności, talentów, wrodzonych predyspozycji a ponadto dłuższego lub krótszego kształcenia lub treningu dającego niezbędne umiejętności i kompetencje. Krótko mówiąc, różne zawody wymagają różnych kwalifikacji i różnego układu pracy
Kształcenie i trening wymaga poniesienia kosztów i wyrzeczeń i aby skłonić społeczeństwo do podejmowania tego trudu należy je odpowiednio motywować
W dyskusji nad teorią Davisa i Moore'a wypłynęły 2 istotne problemy interpretacyjne:
1. jak należy rozumieć pojęcie stratyfikacji
Czyli nie równy podział korzyści jest niezbędną i wieczną cechą społeczeństwa. Stratyfikacja jest funkcjonalnie niezbędna bo w każdym społ potrzebny jest mechanizm skłaniający ludzi do zajm pozycji społecznie ważnych i wymagają przygotowania. Istnienie tego mechanizmu sprawia że najważniejsze pozycje są zajmowane przez najb wykfalifikowane osoby,najzdolniejsze i najbardziej przygotowane
W teorii amerykańskich socjologów miano stratyfikacji nadaje się bardzo szerokiemu zakresowi zjawisk. Zarówno systemowi kast, klas otwartych, jak i systemowi zróżnicowania społecznego, które nie posiada wielu cech tradycyjnie przypisywanych systemom klasowym.
Stratyfikacja w ujęciu Davisa i Moora nie musi się odznaczać się ani wyrazistością zjawisk klasowych (czy warstwowych), ani trwałością odrębnych interesów klasowych, ani odmienną świadomością poszczególnych klas, ani izolacją klasową. Stratyfikacja oznacza w tej teorii raczej continuum szczebli zróżnicowania społecznego ze względu na uczestnictwo w podziale jakichś dóbr lub ogólnie wartości, głównie zaś dóbr materialnych i prestiżu.
2. jak należy rozumieć funkcjonalną ważność pozycji
Ważność pozycji można rozumieć dwojako. Subiektywnie i obiektywnie. W pierwszym ujęciu pozycja jest ważna, bo ludzie sądzą, że jest ważna. W drugim ujęciu pozycja jest ważna, bo analiza socjologiczna wykrywa jakieś cechy czyniące ją ważną z jakiegoś punktu widzenia.
Istnieją 2 niezależne wskaźniki funkcjonalnej ważności pozycji w ujęciu obiektywnym.
stopień w jakim pozycja jest funkcjonalnie niezastąpiona, ponieważ nie ma innych pozycji, które mogłyby zadowalająco spełnić tę samą funkcję. Wydaje się, że za trudne do zastąpienia przez inne można uznać te pozycje, które wymagają specyficznego przygotowania i talentu. Jest to kryterium zastępowalności. Ta z dwóch pozycji jest funkcjonalnie ważniejsza, która jest trudniejsza do zastąpienia.
Stopień w jakim inne pozycje zależą od niej. To znaczy, jak wynika z rozważań Davisa i Moore'a, po prostu władza. (pozycje kierownicze w shierarchizowanych strukturach organizacji społecznej) - kryterium podporządkowania. Ta z dwóch pozycji jest funkcjonalnie bardziej ważna, której podlega więcej pozycji funkcjonalnie ważnych.
Wy 13.11.12
Stratyfikacja, czyli nierówny podział korzyści i prestiżu jest niezbędna i jest wieczną cechą społeczeństwa. Jest funkcjonalnie niezbędna,
Stratyfikacja jest funkcjonalnie niezbędna, bo w każdym społeczeństwie potrzebny jest mechanizm skłaniający ludzi do zajmowania pozycji społecznie ważnych i wymagających przygotowania. Istnienie tego mechanizmu sprawia, że najważniejsze pozycje są zajmowane przez najbardziej wykwalifikowane osoby. (najbardziej kwalifikowane oznacza najzdolniejsze i najlepiej przygotowane).
Ponieważ trzecie twierdzenie było najbardziej atakowanym punktem w teorii, w jej zmodyfikowanej wersji Davies wymienia dwie drogi do pozycji ważnych i dobrze nagradzanych. Jedną jest dziedziczenie, drugą własny wysiłek. Obydwa rodzaje selekcji występują równocześnie w każdym społeczeństwie, nie ma bowiem zdaniem Davisa społeczeństw o pozycjach tylko przypisanych lub tylko osiąganych. Jest to poważne ograniczenie zasięgu teorii.
Analiza Krytyczna - O niektórych zasadach uwarstwienia
Tok wywodów Davisa i Moore'a można przedstawić jako ciąg twierdzeń:
1. W każdym społeczeństwie pewne pozycje są funkcjonalnie ważniejsze od innych, a ich sprawowanie wymaga szczególnego przygotowania .
2. W każdym społeczeństwie talenty, które można kształcić z myślą o umiejętnościach wymaganych dla zajęcia tych pozycji, posiada jedynie ograniczona liczba osób.
3. Przetworzenie talentów w umiejętności wymaga okresu kształcenia , który od kształcących się wymaga różnych wyrzeczeń.
4. Aby osoby utalentowane skłonić do kształcenia się i związanych z tym wyrzeczeń, ich przyszłe stanowiska muszą zapewnić uzyskanie atrakcyjnych wartości wyróżniających.
5. Rzadkie pożądane dobra to prawa i prerogatywy wiążące się z pozycjami. Można je sklasyfikować jako to, co przyczynia się do:
A) istnienia i wygody.
B) dobrego nastroju i rozrywki
C) korzystnej samooceny i rozwoju ego
6. Konsekwencją zróżnicowanego dostępu do podstawowych nagród społecznych jest zróżnicowanie prestiżu i szacunku przysługującego różnym warstwom.
7. Dlatego też społeczna nierówność rozdziału rzadkich i pożądanych dóbr oraz prestiżu i szacunku, którymi obdarzone są poszczególne warstwy, jest zarazem funkcjonalnie pozytywna i niezbędna w każdym społeczeństwie.
Gdy władza i posiadanie były rozdzielone nie równo, prowadziło to do zróżnicowania prestiżu i poważania.
Twierdzenia dysfunkcji uwarstwienia:
1. Systemy uwarstwienia społecznego ograniczają możliwości odkrycia pełnej skali uzdolnień w danym społeczeństwie. Wynika to z faktu nierównych motywacji, nierównego dostępu do środków rekrutacji oraz kanałów kształcenia.
2. Ograniczając zasięg odkrywanych uzdolnień, systemy uwarstwienia ograniczają możliwości zwiększania rezerw produkcyjnych społeczeństwa, w każdym razie w stosunku do tego, co jest możliwe w warunkach większej równości szans.
3. Systemy stratyfikacji społecznej wyposażają elity we władzę polityczną konieczna dla zapewnienia motywacji i uzyskania akceptacji ideologii racjonalizującej status quo jako stanu logicznego, naturalnego, słusznego moralne bez względu na to, jaki on jest naprawdę. W taki sposób systemy stratyfikacji w każdym społeczeństwie wywierają wpływ zasadniczo konserwatywny.
4. Systemy stratyfikacji społecznej przyczyniają się do nierównego rozkładu pochlebnych wizji samego siebie w całym społeczeństwie dla rozwoju potencjału tkwiącego w człowieku, systemy stratyfikacji ograniczają rozwój tego potencjału.
5. W pewnym stopniu, w jakim nierówności nagród społecznych nie mogą być w pełni zaakceptowane przez tych, którzy są pozbawieni przywilejów, systemy stratyfikacji społecznej wzmagają wrogość, podejrzliwość nieufność miedzy między segmentami społecznymi, ograniczając tym samym możliwość szerokiej integracji społecznej.
7. W tym stopniu, w jakim lojalność społeczeństwa zależy od poczucia doniosłego uczestnictwa w społeczeństwie, stratyfikacja społeczna przyczynia się do nierównego uczestnictwa rozkładu lojalności w śród ludności.
8. W tym stopniu, w jakim uczestnictwo i apatia zależą od poczucia doniosłego uczestnictwa w społeczeństwie, systemy stratyfikacji przyczyniają się do nierównego rozkładu motywacji uczestnictwa wśród ludności.
Wzory przekonań normatywnych:
1).Orientacja indywidualistyczno-demokratyczna
a). autonomia i podmiotowość jednostki
b). przekonania że jednostka powinna mieć wolność słowa, realny udział w rządzeniu państwem, głos stanowiący w sprawie lokalnych, praw do zachowania własnego zdania.
2).Orientacja kolektywistyczno-autorytarna
a). stosunek do dobra zbiorowego
b). przekonanie że człowiek powinien dbać o dobro innych, polegać na tradycji i opinii starszych, dawać w pracy jak najwięcej, liczyć się z opinią zbiorowości i autorytetów.
3).Orientacja egoistyczno-roszczeniowa
a). dbanie o interesy osobiste
b). minimalizacja własnych nakładów na rzecz drugich a maksymalizacja własnych korzyści.
c). obowiązkiem zbiorowości, a zwłaszcza władz jest troszczenie się o dobro jednostki
Ramy później nowoczesności - charakterystyka późnej nowoczesności nowoczesności :
-uprzemysłowienie, industrializm
-kapitalizm (systemy wytwarzania dóbr, konkurencja rynkowa)
-instytucja nadzoru
-globalny charakter wojny (epoka wojny totalnej, uprzemysłowienie wojny, wyścig zbrojeń)
-rozwój organizacji (znaczne szybsze tempo zmian)
-monopol Państwa nad środkami przemocy
-globalizacja
-nowy charakter społeczeństwa, mechanizmy wykorzeniające (zaufanie podst funkcjonowania):
a). rozdzielenie czasu i przestrzeni
b). wyspecjalizowanie instytucji (różnicowanie)
- systemy abstrakcyjne = środki symboliczne + systemy eksperckie
-refleksyjność nowoczesności (systematyczna rewizja ze wzg na nowo zdobytą wiedzę)
Teoria modernizacji
Weber - 2 rodzaje typów idealnych:
-układy historycznie niepowtarzalne (średniowieczne chrześcijaństwo)
-twierdzenia odnoszące się do rozwoju historycznego (np. marksistowskie prawa rozwoju kapitalizmu)
Skutki powiązań między wzrostem gosp. a strukturą społeczną:
-w technologii - od technik prostych do technik wykorzystywania wiedzy naukowej
-w rolnictwie - od gospodarki naturalnej do rynkowej produkcji
-w przemyśle - od stosowania siły ludzkiej i zwierzęcej do industrializacji (zatrudnienie ludzi do obsługi maszyn)
-w układach ekologicznych - od wsi i gospodarstw do centrów miejskich
Typy zmian strukturalnych:
-różnicowanie strukturalne - wyspecjalizowanie autonomicznych jednostek społ.
-integracja - zintegrowanie nie jako „masy” a bardziej jako komplementarnych fragmentów
-zaburzenia społeczne - odzwierciedlają nierówności postępującego różnicowania integracji
Źródła różnic między idealnymi modelami napięć społecznych:
-różnice warunków w okresie poprzedzającym modernizację
-różnice dynamiki zmian
-różnice dróg do modernizacji
-różnice na etapach zaawansowanej modernizacji (np. stosunki między państwem a gospodarką)
-różnice dramatycznych wydarzeń w okresie modernizacji
Nie istnieją fakty trwałych generalizacji ewolucji społecznych w procesie rozwoju społeczno-gospodarczego
Różnicowanie się struktury - ewolucja od struktury ról wielofunkcyjnych do kilku bardziej wyspecjalizowanych (sprawniejsze funkcjonowanie)
Różnicowanie się w działalności gospodarczej:
-oddzielenie przemysłu od krewnych
-wypieranie sankcji religijnych, politycznych, rodzinnych i kastowych
-uniwersalizm, specjalizacja funkcjonalna, racjonalność
-migracja w poszukiwaniu pracy
Różnicowanie się systemu wartości:
-państwo narodowe, które spełnia warunki organizacji przemysłowej
-zobowiązuje każdego obywatela od bezpośredniej lojalności, organizując ludność jako wspólnotę
-sprawuje kontrolę nad przekraczaniem granic przez ludzi, towary i wiadomości
-w przypadku trudności procesu uprzemysłowienia - wzmaga wzmożenie tendencji nacjonalistycznych
-postępowanie laicyzacji, wzmaganie systemów racjonalnych
Powody psucia ładu społecznego przez zmiany strukturalne:
-różnicowanie wymaga nowych rodzajów działań, norm, nagród i sankcji (pieniędzy, pozycji politycznej, prestiżu) które wchodzą w konflikt ze starymi sposobami działania społecznego
-zmiany strukturalne są nierównomierne
-niezadowolenie wywołane konfliktem z tradycją
Czynniki wystąpienia zaburzeń społecznych:
-przesunięcia w obrębie pozycji społecznych wywołanych zmianami strukturalnymi(im szybciej tym ostrzejsze problemy)
-złożoność struktury społeczeństwa w początkowym okresie modernizacji
-dostępność do grup przemieszczonych w strukturze do kanałów wypływu na politykę
-nakładanie się interesów i linii podziałów
Wy 2.10.12
Czym jest społeczeństwo? - suma jednostek i cech jakie możemy przypisać jednostkom
Jednostka umiejscawia się w systemie społecznym.
Ważnym parametrem wpływającym na wybory są wymagania innych.
To nam się wydaje, że jesteśmy racjonalni.
Podmiot decyzyjny ujawnia się jednostce w kontekście relacji z innymi, kompetencji kalkulacyjnej, dostępności informacji i horyzontu czasowego.
Obraz jednostki całkowicie zniewolonej (pozornie wolnej).
Drugi składnik doświadczenia potocznego odnosi się do społeczeństwa. W doświadczeniu potocznym społeczeństwo jest systematycznie podzielone na:
- warstwy społeczne,
- grupy statusowe.
Władza, szacunek społeczny, bogactwo - czynniki warunkujące.
Społeczeństwo to, mówiąc inaczej, hierarchia społeczna, hierarchia pozycji i związanych z nimi relacji, oraz szans życiowych. W skrajnym ujęciu to elity, masy oraz grupy zmarginalizowane.
Wy 9.10.12
Społeczeństwo to także podział pracy. Skomplikowana struktura zawodowa, rynek alokacji siły roboczej, system wzajemnych zależności kooperacyjnych, podział funkcji i ról. Rolę pełnią tylko ludzie, funkcje zwłaszcza (ale nie tylko) fakty społeczne.
Społeczeństwo to także złożony agregat demograficzny - świat wdł płci.
Mezalians chroni społeczeństwo przed dezintegracją.
Społeczeństwo ujawnia się w doświadczeniu jednostki. Również jako podmiot działań zbiorowych. To państwa i narody prowadzą wojny.
W społeczeństwie jawi się doświadczenie jednostki jako hierarchia, funkcjonalnie zintegrowana całość, reprodukująca się populacja, system kolektywnych działań o silnych konsekwencjach identyfikacyjnych.
Jakie cele realizuje system społeczny?
- realizuje poprzez maksymalizację stabilności (utrzymywanie hierarchii społecznej)
- elastyczności,
- spójności, poprzez zacieśnienie więzi społecznych
- sprawiedliwości.
Jednostka dąży do maksymalizacji satysfakcji (użyteczności w sensie ekonomicznym), podczas gdy społeczeństwo zmierza do realizacji celów, które mogą być w konflikcie z dążeniami jednostki, zmuszając ją do zachowywania się w sposób nie dający jej satysfakcji, ale użyteczny, funkcjonalny dla systemu. Z teoretycznego punktu widzenia bardziej prawidłowy wydaje się pogląd, że społeczeństwo, system społeczny, nie dąży do osiągnięcia żadnego stanu organicznej jedności.
Analizowany dylemat paradoksalnie opiera się zatem na zestawieniu dwóch abstrakcji: systemu społecznego, któremu przypisuje się dowolnie wybrane funkcje (cele) i jednostki, której zachowania są konsekwencją jej pragnień, przeżyć, motywacji.
Na czym polega osobliwość społecznych form życia człowieka: tylko przez współżycie z innymi w grupie człowiek może nabyć i kształtować swe osobliwe cechy (uczyć języka, poznawać wartości, przekazywać dorobek kulturowy), Po drugie, dzięki kulturze, życie społeczne człowieka różni się od innych przed ludzkich form uspołecznienia.
System społeczny, społeczeństwo, nie realizuje żadnych celów. A w następstwie również rewolucja społeczna nie ma żadnego celu.
Ani postęp (realizacja ideałów kultury) nie jest efektywnym mechanizmem ewolucji form życia społecznego, ani „wewnętrzna integracja” nie jest tym, co konstytuuje pragnienia jednostek.
Wy 30.10.12
Społeczeństwo w twierdzeniu musi:
posiadać w dyspozycji pewne korzyści, które może użyć jako bodźce
rozporządzać pewnymi sposobami nierównego dzielenia tych korzyści, zależnie od pozycji
korzyści i ich rozdział stają się częścią społecznego systemu i rodzą stratyfikację
„Społeczna nierówność jest więc nieświadomym środkiem dzięki któremu społeczeństwo zapewnia sumienną obsadę najważniejszych pozycji przez najbardziej kwalifikowane osoby. Stąd każde społeczeństwo, niezależnie od tego, czy jest proste czy skomplikowane, musi różnicować ludzi wg prestiżu, szacunku i musi posiadać pewien stopień zinstytucjonalizowanej nierówności.
Ogólnie rzecz biorąc te pozycje dostarczają największych korzyści, następnie mają najwyższą rangę, które są najbardziej ważne dla społeczeństwa i wymagają największego przygotowania lub talentu.
Vilfredo Pareto
Krzywe rozkładu umiejętności
Krzywa rozkładu bogactwa
A - elita sprawująca władzę
Aalfa - część elity, która władzę traktuje instrumentalnie i władza jest wartością samą w sobie, głosi hasła: władza dla ludu, poprzez lud, w interesie ludu
Abeta - część humanitarna elity, są naiwni, wierzą w hasła głoszone przez Aalfa, z czasem zawodzi się na Aalfa i zdradza ją, wierząc, że kto inny będzie reprezentował interesy ludu
Balfa - uzyskuje poparcie znacznej części Bbeta
Bbeta - znaczna część społeczeństwa, która jest skłonna poprzeć elitę, która obali inna elitę
C - masy bierne, do wykorzystania, nie są elementem codziennej walki
Jak długo rządzi Aalfa, to widać, że są to interesy ich własne. Abeta zdradza ją i przechodzi na stronę B. Bbeta w pewnym momencie popiera Balfa
Abeta najczęściej traci