ania z zielonego wzgórza, konspekty

CHARAKTERYSTYKA POSTACI

Klasa VI

Lucy Maud Montgomery - „Ania z Zielonego Wzgórza”

Temat: Rudowłosa marzycielka - ulubienica wielu pokoleń czytelników (Jednostka
dwugodzinna)

Pomoce: - powieść L. M. Montgomery „Ania z Zielonego Wzgórza”

- „Słownik frazeologiczny”

Przebieg lekcji:

I Uczniowie odczytują zaznaczone w domu fragmenty powieści pozwalające zgromadzić ma

teriały do charakterystyki Ani Shirley. Biorą pod uwagę:

Prezentajcę postaci
Wygląd bohaterki w momencie przybycia na Zielone Wzgórze.
Zmiany zachodzące w wyglądzie z upływem lat.
Cechy osobowości i charakteru Ani.
a - jako podlotka
b - jako szesnastoletniej panny

(W trakcie ich wyszukiwania staramy się zwracać uwagę na przemiany postaci. Pamiętamy o ciągłym odwoływaniu się do tekstu i uzasadnianiu cech odpowiednimi cytatami z powieść.)

Uporządkowanie i zapisanie najważniejszych cech bohaterki.

II Zapisujemy na tablicy zadanie dotyczące omawianej postaci zawierające związek frazeolo-

giczny np.

Ania często bujała w obłokach, toteż zdarzały się jej przeróżne zabawne sytuacje.

Uczniowie tłumaczą sens zadania, wyjaśniają znaczenie podkreślonego zwrotu. Próbują przypomnieć sobie definicję związku frazeologicznego
Dzielimy klasę na kilka grup. Każdej grupie przydzielamy kilka cech i sytuacji, w których znalazła się Ania i polecamy nazwy dosłowne zastąpić frazeologizmami. Pomocą będzie „Słownik frazeologiczny”
Po 20 minutach każda grupa prezentuje efekty swej pracy. Uczniowie zapisują je w tabeli.

Cecha Ani lub sytuacja	Związek frazeologiczny
Rudowłosa	Włosy jak marchewka, ruda jak wiewiórka, włosy jak ogień
Niezwykle szczupła	Chuda jak patyk
Jasna karnacja	Blada jak płótno // ściana
Szczęściara	W czepku urodzona, dziecko szczęścia, los się do niej uśmiechnął
Optymistka	Patrzała przez różowe okulary
Dobra	Anioł dobroci, miała złote serce
Marzycielska	Bujała w obłokach, myślała o niebieskich migdałach
Uparta	Stawiała na swoim, uparta jak osioł
Wierna w przyjaźni	Wierna jak pies
Roztrzepana	Miała pstro w głowie
Skromna	Nie zadzierała nosa
Gadatliwa	Gadała jak najęta, nie umiała utrzymać języka na wodzy//za zębami
Szczera	Nie owijała w bawełnę, wykładała kawę na lawę, waliła prosto z mostu
Ryzykowała	Szukała guza
Potrafiła się zmobilizować	Umiała wziąć się w garść
W relacjach z Gilbertem	Gilbert miał z nią na pieńku, trafiła kosa na kamień
Miała problemy z geometrią	Geometria była jej piętą Achillesową
Wyręczała we wszystkim Marylę	Była prawą ręką
Jej marzenia się nie spełniły	Pryskały jak bańka mydlana
Utalentowana	Miała iskrę Bożą

III Praca domowa

Napisz charakterystykę Ani Shirley, starając się wykorzystać jak najwięcej związków frazeologicznych.

Nie pisz o wszystkich cechach nazwanych na lekcji. Wybierz te, które ci zaimponowały.

Temat: CZY ANIA Z ZIELONEGO WZGÓRZA POWINNA BYĆ LEKTURĄ OBOWIĄZKOWĄ TAKŻE W ROKU 2002 I PÓŹNIEJ ? DYSKUSJA.

Cele: wdrażać do zabierania głosów dyskusji, obrony własnej opinii, gromadzenia argumentów, hierarchizowania ich, a także do kultury dyskusji.

Uwagi organizacyjne.

Możemy podzielić uczniów na dwie grupy: obrońców książki i przeciwników. Sadzamy ich po dwu przeciwnych stronach klasy.

Przekonani mogą przechodzić na stronę niedawnych przeciwników.

Widząc rozgorączkowanie stron, przypominamy o konieczności spokojnego mówienia, wystrzegania się obraźliwych epitetów, korzystania z takich utartych zwrotów, jak:

moim zdaniem Marcin nie ma racji, ponieważ...
nie przekonują mnie argumenty Madzi, gdyż...
sądzę, że...
jestem pewny, że...
to prawda, zauważmy jednak,
otóż, wydaje mi się, że...
chciałbym zwrócić uwagę kolegów, którzy...

Itd...., itp.

Radzimy spisać sobie w punktach argumenty i poukładać tak, aby na końcu umieścić najcelniejszy „strzał”, lub odwrotnie. Radzimy korzystać z cytatów, gdy to konieczne. Nauczyciel w zasadzie powinien ograniczyć swoja ingerencję do uważnego, ale i spontanicznego odbioru i zapisywania argumentów.

2. Zakładamy taki mniej więcej przebieg sporu:

W obronie książki:

jest interesująca, pełna niezwykłych przygód,
można się z niej dowiedzieć, jak żyli Kanadyjczycy 100 lat temu, jakie były szkoły i czego uczono (autorka mieszkała na Wyspie Ks. Edwarda),
główna bohaterka jest bardzo ciekawa postacią, ale ciekawe są też postacie drugoplanowe i epizodyczne (np. pastor i jego żona),
podnosi na duchu tych, którzy maja kompleksy z powodu swojej urody,
przekonuje, że to, co uważamy za defekt, może się komuś szczególnie podobać,
przekonuje, że największe osiągnięcie to obdarzać miłością i być kochanym,
przekonuje, jak cudownie jest mieć przyjaciela od serca,
uczy, że życie jest smutne, gdy dbamy tylko o rzeczy praktyczne; trzeba je wzbogacać marzeniem i wyobraźnią,
uczy widzieć w przyrodzie prawdziwe cuda,
uczy, że łatwo możemy znaleźć w życiu swoje małe raje, w których będziemy szczęśliwi,
fabuła książki jest niezwykle ciekawa, więc gdy się czyta tę książkę, zapomina się o szkolnych kłopotach i innych przykrych sprawach,
właśnie teraz, gdy za największe osiągnięcie uważa się otrzymanie górskiego roweru lub deski snowboardowej, potrzebna jest książka o tym, że sukcesem jest zdobycie przyjaźni.

Przeciw książce:

to jest bajka o Kopciuszku, więc dla małych dzieci,
Ania odnosiła sukcesy, bo była niezwykle zdolna, robiła błyskawiczne postępy, obdarzona bogatą wyobraźnią, darem pięknego mówienia, pięknymi oczami i ładnym noskiem, a co by było, gdyby była naprawdę brzydka i tępa?,
to jest nieprawdziwe, że dziecko z sierocińca, pracujące w domu pijaka , zahukane, tak pięknie mówiło, miało tak różne zainteresowania,
nie można krytykować ludzi z Avonela, że byli praktyczni i ograniczeni; oni byli pierwszymi lub w drugim pokoleniu osadnikami, zdanymi tylko na siebie,
cóż z tego, że książka zachęca do podziwiania jeziora lub zagajnika, skoro pod koniec XX w. Nie ma ich w zasięgu naszego wzroku; żeby je zobaczyć, trzeba zorganizować kosztowna wyprawę,
jak można oddawać się marzeniom, skoro ojciec nie ma pracy, a mama nie ma z czego zrobić obiadu,
trzeba wziąć pod uwagę, jak dużo i coraz więcej jest ludzi i samotne domy na wzgórzach zdarzają się w baśniach,
metody wychowawcze w ówczesnej szkole i rodzinie są nie do przyjęcia dziś,
tysiące ludzi odwiedzające Wyspę Księcia Edwarda i Zielone Wzgórze ucieka od cywilizacji, od rywalizacji o pieniądze i posady, ale traktuje je jak park, jako coś sztucznie stworzonego.

I podobne.

Nauczyciel konstatuje, że są zażarci zwolennicy książki i równie nieustępliwi przeciwnicy. Zapowiada pisanie dwu różnych listów do Ministerstwa Edukacji Narodowej. Poleca napisać takie listy w domu, by były podstawą wspólnego tekstu pisanego na najbliższej lekcji.

Temat: ŻYCIE TO CIĄGŁE WYBORY... O RÓŻNYCH ŻYCIOWYCH DECYZJACH BOHATERÓW KSIĄŻKI L. M. MONTGOMERY „ANIA Z ZIELONEGO WZGÓRZA”.

Sytuacja wymagająca podjęcia decyzji:

Ania otrzymuje stypendium i może wyjechać na studia, ale umiera Mateusz, a Maryla poważnie zapada na zdrowiu. Co Ania mogła zrobić w takiej sytuacji?

Możliwe rozwiązania:

Ania wyjeżdża na studia zostawiając Marylę samą.
Ania rezygnuje ze stypendium, zostaje z chorą Marylą.
Ania wyjeżdża na studia, zabiera Marylę ze sobą, sprzedają Zielone Wzgórze.

Skutki negatywne:

Ania nie może spokojnie się uczyć, ciągle ma wyrzuty sumienia, prawdopodobnie straci na zawsze Zielone Wzgórze, ciągle myśli o chorej Maryli.
Ania żałuje studiów, jest bardzo zmęczona pracą w szkole i obowiązkami domowymi oraz nauką , ciągle myśli o tym, że nie może studiować i realizować swoich marzeń.
Ania nie może pozbyć się myśli, że straciła Zielone Wzgórze, studia jej nie cieszą, Maryla marnieje z dnia na dzień z powodu tęsknoty za domem.

Skutki pozytywne:

Ania może się uczyć i rozwijać swoje talenty, realizuje swoje Marzenia i plany.

2. Ania zostając z chorą Marylą może odwdzięczyć się za trud i opiekę, realizuje program studiów w domu , nic nie tracąc, cieszy ją praca w szkole , nie traci ukochanego domu, pogodzi się z Gilbertem.

3. Ania studiuje, rozwija swoje zdolności, realizuje plany i marzenia, opiekuje się Marylą.

Cele i wartości:

troskliwość, miłość, poczucie odpowiedzialności za innych, empatia, dzielność, odwaga, przywiązanie, przyjaźń, wrażliwość, życzliwość, oddanie, wdzięczność.

Inny wariant problemu:

Sytuacja wymagająca podjęcia decyzji:

Maryli i Mateuszowi przysłano przez pomyłkę dziewczynkę zamiast chłopca. Co mogli zrobić?

Możliwe rozwiązania:

Odesłać ją z powrotem do domu sierot.
Pozwolić zostać dziewczynce na Zielonym Wzgórzu.
Oddać ją do pani Blewett na służącą. ( itd...)

Uczniowie, pracując w grupach , kolejno rozpatrują możliwe negatywne i pozytywne skutki podejmowanych decyzji, kierując się wartościami .Jednocześnie uczą się przewidywać jakie mogą być konsekwencje różnych rozwiązań niektórych sytuacji, że trzeba odpowiadać za to , co się robi.

Efekty tej dyskusji uczniowie zapisują na drzewku decyzyjnym.

„SZYJEMY GARNITUR” - CHARAKTERYSTYKA

ANI Z ZIELONEGO WZGÓRZA

Violetta Niemiec-Karlik

Cele:

− uczeń określa cechy zewnętrzne i wewnętrzne bohatera,

− umie skonstruować opis postaci,

− bogaci słownictwo - wyrazy oceniające i nazywające cechy osobowości człowieka,

− kształci sprawność językową,

− dba o poprawność językową, korzysta ze słownika ortograficznego,

− doskonali umiejętność pracy w zespole.

Metody pracy: heureza, ćwiczenia praktyczne.

Formy pracy: grupowa, zbiorowa.

Środki dydaktyczne: egzemplarze powieści L. M. Montgomery „Ania z Zielonego Wzgórza”, słowniki ortograficzne, mapa mentalna (termin: charakterystyka), skrawki materiału, bibuła, włóczka, wstążka, klej, nożyczki, szary papier, kolorowe karteczki.

Przebieg zajęć

Kilka dni przed lekcją uczniowie zostali podzieleni na grupy i gromadzili materiały do pracy twórczej. Na poprzedniej lekcji wykonali mapę pojęciową i wyszukiwali w powieści fragmenty zawierające charakterystykę bezpośrednią i pośrednią Ani Shirley.

1. Nauczyciel przedstawia uczniom cel lekcji - przygotowanie portretu bohaterki. Prosi, aby każdy uczeń podał zwrot lub wyrażenie charakteryzujące Anię, np. „sierota”, „Ania znikąd”. Służy to wstępnemu przedstawieniu postaci.

2. Wykonanie portretu Ani - praca w grupach. Jedna osoba, najlepiej dziewczynka, kładzie się na rozłożonym arkuszu szarego papieru, a druga obrysowuje jej sylwetkę symbolizującą Anię. Następnie należy odpowiednio ubrać bohaterkę, zwracając uwagę na zgodność z jej opisem w powieści (np. rude warkocze, fartuszek lub suknia z bufiastymi rękawami). Uczniowie korzystają z przyniesionych materiałów (włóczka, wstążki itd.). Wykazują się znajomością treści utworu, zdolnościami manualnymi, pomysłowością.

3. Następnie uczniowie zapisują na karteczkach cechy charakteru, usposobienia i umysłowości Ani. Sprawdzają w słowniku poprawność zapisu. Przyklejają karteczki w odpowiednich miejscach, np. gadulstwo w pobliżu ust, wrażliwość przy sercu.

4. Liderzy zespołów prezentują efekty pracy, dokonują samooceny.

5. Portrety zostają wyeksponowane w klasie. Uczniowie wybierają najładniejszą postać.

Praca domowa

Wyraź swój sąd o bohaterce powieści w liście do redakcji czasopisma dla młodzieży

TEMAT: Poznajemy bliżej Anię z Zielonego Wzgórza - bohaterkę powieści Lucy Maud Montgomery

1. Po uświadomieniu uczniom celów lekcji następuje powtórzenie wiadomości o charakterystyce postaci. Na polecenie nauczyciela uczniowie wymieniają elementy charakterystyki postaci itd. Nauczyciel zapisuje temat lekcji na tablicy, uczniowie w zeszytach.

2. Uczniowie mogą siedzieć w kółku zwróceni twarzami do siebie. Na prośbę nauczyciela każdy z uczniów ma podać słowo, zwrot lub wyrażenie dotyczące Ani Shirley, w pewien sposób ją charakteryzujące (np. “sierota”, “marzycielka”, “Ania znikąd” itd.) Ma to służyć wstępnemu przedstawieniu bohaterki. Określania nie powinny się powtarzać.

3. Praca przebiega w grupach 5-6 osobowych. Każda grupa otrzymuje kopertę z układanką rysunkową i wytycznymi dla grupy (załącznik 1 -należy pociąć jak puzzle). Zawiera ona różne elementy portretu pamięciowego (zewnętrznego ) Ani i innych osób. Korzystając z zebranych w domu cytatów (uczniowie mieli w domu zaznaczyć w tekście fragmenty dotyczące wyglądu zewnętrznego Ani oraz te, które ilustrują jej zachowanie) grupa ustala portret pamięciowy Ani i przykleja elementy na kartonie. Ponadto ma zredagować krótki tekst lub nagłówek, który ma pomóc odszukać “zagubioną w krainie marzeń”. Po wykonaniu zadania grupa referuje wyniki swojej pracy.

4. Nauczyciel odczytuje dwa cytaty z powieści. Uczniowie zastanawiają się, który charakteryzuje Anię wprost, a który pośrednio:

“Jakież to chude i nędzne stworzenie”.
“Ty wstrętny chłopcze! Jak śmiałeś ! A potem...trzask! Ania cisnęła swą tabliczką w głowę Gilberta”.

Nauczyciel prosi o wyjaśnienie różnic w sposobach charakteryzowania postaci.

5. Ćwiczenia z wykorzystaniem elementów dramy. Grupy otrzymują kartki z zapisem określonej sytuacji z życia Ani. Przygotowują scenki dramatyczne - wyznaczają role, decydują o wyborze cechy postaci. Inscenizacje pomagają scharakteryzować bohaterkę w działaniu. Pozostali uczniowie odgadują , jaka cecha ujawniła się w danej sytuacji.

Kartki zawierają teksty np.

Ania ratuje życie Minnie.
Ania w drodze na Zielone Wzgórze
Ania ma scysję z Gilbertem
Ania otrzymuje prezent gwiazdkowy od Mateusza

6. Trzech uczniów odnajduje w słowniku pojęcia: charakter, usposobienie, umysłowość. Odczytują ich znaczenia. Nauczyciel wyjaśnia wątpliwości, różnice. Następnie grupy otrzymują zestawy cytatów (załącznik 2). Uczniowie mają zadanie nazwać cechy charakteru, umysłowości, usposobienia. Jeśli zrobią to szybko, mogą wykorzystać także własne cytaty z książki dla zobrazowania cech bohaterki. Nauczyciel podkreśla wartość pozytywnych cech w podsumowaniu.

7. Grupy otrzymują zestaw obrazków przedstawiających bohaterów powieści ( w tym oczywiście Anię) w różnych sytuacjach. Zadanie polega na ułożeniu ich w określonej kolejności, nadaniu tytułu, stworzeniu historyjki. Grupy prezentują wyniki swojej pracy. Nauczyciel podsumowuje całość lekcji i wyjaśnia pracę domową.

Praca domowa (załącznik nr 4) Uzupełnić kartę pracy domowej i wkleić ją do zeszytu.

Załącznik 1

0x01 graphic

Zadanie dla grupy

Otrzymacie rozsypankę obrazkową. Ułóżcie z podanych elementów portret pamięciowy Ani. Wykorzystajcie fragmenty powieści zawierające opis wyglądu zewnętrznego dziewczynki. Wybrane elementy przyklejcie na kartonie.

UWAGA! TO NIE WSZYSTKO. Zredagujcie nagłówek do plakatu i krótki (ale ciekawy, może zabawny) tekst, który pomoże odnaleźć “zagubioną w krainie marzeń”.

Dobrej zabawy!

Załącznik 2

Polecenia wspólne dla wszystkich grup. Podane cytaty umieśćcie w 3 grupach:

charakter	usposobienie	umysłowość

Zapiszcie w tabelce cechy, które zostały zobrazowane za pomocą cytatów. Podkreślcie pozytywne cechy. Zaprezentujcie wyniki waszej pracy.

Zestaw dla grupy I

“ I kazanie było strasznie długie. Rozumiem, że powinno odpowiadać tekstowi, ale nie było wcale a wcale zajmujące. Najgorsze jest to, że pastor nie ma, oczywiście ani źdźbła wyobraźni.”

“...Kiedy mi Maryla powierzyła gospodarstwo, postanowiłam niezłomnie nic sobie nie wyobrażać. (...) Zachowywałam się też odpowiednio do aż do czasu, gdy wstawiłam pieróg do pieca. Lecz wtedy ogarnęła mnie nieprzezwyciężona ochota wyobrażenia sobie, że jestem zaczarowaną księżniczką uwięzioną w wysokiej, odosobnionej wieży. (...) W ten sposób zapomniałam o pierogu.

“...pragnęłabym mieć sama migrenę zamiast Maryli”.

Zestaw dla grupy II

“Oto lista przyjętych została ogłoszona! (...) -Ania, zdałaś.(...) Zdałaś najlepiej!...”

“Nienawidzę pani!...Nienawidzę pani! - wołała tupiąc mocniej za każdym razem. Jakim prawem śmie mnie pani nazywać chudą i brzydką ? Jakim prawem pani mówi, że jestem piegowata i ruda? Pani jest ordynarną, żle wychowaną kobietą bez serca.”

“ Wolałabym nie zdać wcale, jeśli nie moę znajdować się wśród pierwszych...”

Zestaw dla grupy III

“Ta mała czerwonowłosa dziewczynka (...) to dzielny człowiek. Zapewniam was, że ona ocaliła życie waszej małej”.

“ Czy to nie przyjemnie wiedzieć, że jest tak dużo rzeczy, które jeszcze poznamy?”

“ Całą duszą oddała się nauce”

Zestaw dla grupy IV

“Pomagałam piastować dzieci, a było ich czworo (...) Niech mi pani wierzy, że była to praca nie lada”

“Niech żyje panna Shirley, stypendystka Avery”ego”

“ Teraz wyobrażę sobie, że jestem wietrzykiem, co wieje tam daleko pomiędzy koronami drzew.”

Załącznik 3

Zadania dla grupy
Podane obrazki ułóżcie w określonej kolejności. Wymyślcie do nich historyjkę, nadajcie jej tytuł.

0x01 graphic

Załącznik 4

KARTA PRACY DOMOWEJ

1. Wymień najważniejsze elementy charakterystyki postaci.

2. Wymień dwa sposoby charakteryzowania postaci.

3. Wymień 3 dodatnie i trzy ujemne cechy charakteru.

4. Dopisz po dwa przykłady cech Ani”

umysłu
usposobienia
charakteru

5. Podkreśl tę cechę charakteru Ani, którą uważasz za najważniejszą. Krótko uzasadnij swój wybór.

wrażliwość na piękno przyrody
wielka ciekawość świata
radość życia
ambicja
wierność w przyjaźni
umiejętność pozyskiwania przyjaciół
wyrozumiałość w stosunku do innych
wytrwałość w dążeniu do celu

Uważam, że ta cecha Ani jest najważniejsza, ponieważ ......................................................................................

……………………………………………………………………………………………………………………

A oto miejsce na Twój list do redakcji czasopisma młodzieżowego. Wyraź swój sąd o bohaterce książki.

Temat: Od Ani znikąd do Ani z Zielonego Wzgórza.

I. Cele operacyjne:

Po lekcji:

uczeń wzbogacił słownictwo dotyczące domu i rodziny,
uczeń potrafi prawidłowo używać zwrotów i wyrażeń z powyższymi wyrazami,
uczeń potrafi korzystać z księgozbioru podręcznego, wybrać odpowiednie źródło informacji i właściwie je spożytkować,
uczeń potrafi pracować ze słownikami: j. polskiego, frazeologicznym i synonimów,
uczeń rozumie ważną rolę rodziny w życiu człowieka,
uczeń dostrzega potrzebę wypełniania obowiązków wynikających z bycia członkiem rodziny,
uczeń rozwija w sobie zdolność empatii,
uczeń rozwija w sobie zdolność wnioskowania,

II. Środki dydaktyczne:

kartki z zadaniami dla grup
schematy domu - ,,domki", na dużych planszach papieru, do wpisywani efektów pracy grup, pisaki
karteczki z fragmentami powieści ,,Ania z Zielonego Wzgórza" (wybrane wypowiedzi głównej bohaterki- patrz A. Książek-Szczepanikowa, Dom - czyli od Ani znikąd do Ani z Zielonego Wzgórza, ,,Język Polski w Szkole - dla klas IV -VIII" , 1996/97, nr 1)
karteczki do zapisywania indywidualnych wniosków dotyczących uczuć Ani
słowniki: języka polskiego, synonimów, frazeologiczny języka polskiego

III. Metody:

techniki dramowe (,,użycie" własnego ciała jako środka ekspresji, uczeń w roli członka rodziny)
ćwiczenia słownikowe
głosowa interpretacja tekstu

IV. Formy pracy:

indywidualna
grupowa
zbiorowa

V. Przebieg lekcji:

Czynności porządkowe (5 min)

Uczniowie siedzą przy ławkach ustawionych pod ścianami - środek klasy pozostaje pusty.

Ćwiczenie wprowadzające (5 min)

Uczniowie ,,układają" posługując się własnym ciałem litery składające się na wyrażenie SZCZĘŚLIWY DOM. Na znak nauczyciela wypowiadają hasło, które powstało z ułożonych przez nich liter.

Podział na 4- 5 osobowe grupy (2 min)*

Uczniowie stają w kręgu. odliczają do pięciu, następnie ,,jedynki" łączą się z ,,jedynkami", ,,dwójki" z ,,dwójkami" itd.

Grupy A, B - opracowanie scenki ,,Cała rodzina w domu" (8 min)

Pytania do uczniów, którzy weszli w role członków rodziny:

Kim jesteś? Co robisz? Dlaczego to robisz? Skąd wiesz, że tak można się zachować?

Pytanie do uczniów - widzów:

Czy widzimy przed sobą szczęśliwą rodzinę?

UWAGA: należy pamiętać o ,,wyprowadzeniu" uczniów z ról, które kreowali

Grupa C - praca ze słownikiem frazeologicznym języka polskiego i słownikiem języka polskiego (zapis na ,,domku")

Uczniowie wypisują różne znaczenia wyrazu ,,dom"

Grupa D - praca ze słownikiem frazeologicznym języka polskiego i słownikiem wyrazów bliskoznacznych (zapis na ,,domku")

Uczniowie wypisują inne określenia miejsca zamieszkania - dosłowne i przenośne

Grupa E - praca ze słownikiem frazeologicznym języka polskiego i słownikiem wyrazów bliskoznacznych (zapis na ,,domku")

Uczniowie dobierają określenia o zabarwieniu pozytywnym, kojarzące się z wyrażeniami:

,,szczęśliwy dom, szczęśliwa rodzina"

Przedstawienie efektów pracy grup (15 min - grupy A B, 10 min - grupy C D E)

Uczniowie wchodzący w role odpowiadają na pytania nauczyciela i kolegów,

Liderzy grup C, D, E wieszają ,,domki" swoich grup na tablicy i odczytują wyniki pracy.

PRZERWA

Nawiązanie do problematyki powieści ,,Ania z Zielonego Wzgórza". Zapisanie tematu. (3 min)
Ćwiczenie - praca z tekstem.

Uczniowie otrzymują cytaty z wypowiedziami Ani; po cichu odczytują tekst, próbują wczuć się w sytuację dziewczynki; zapisują nazwy uczuć bohaterki na kartkach; (7 min)

Uczniowie kolejno odczytują otrzymane cytaty z powieści, głosowo interpretują tekst, starając się ,,zagrać" głosem uczucia Ani, odczytują nazwy uczuć zapisane na kartkach; przypinają kartki do tablicy, (15 min)

Ułożenie przypiętych kartek w porządku ,,chronologicznym"

(7 min)

Dwóch chętnych uczniów porządkuje przypięte przez kolegów kartki w taki sposób, by pokazać różne uczucia Ani - przed przybyciem do Avonlea, po pierwszym spotkaniu z opiekunami itd.

Dwóch uczniów zapisuje nazwy uczuć, które nie pojawiły się na kartkach, ale zostały ,,dodane" podczas zbiorowego porządkowania słownictwa związanego z uczuciami głównej bohaterki powieści

Uzupełnienie ,,domku" , w którym zostały wymienione cechy szczęśliwej, zgodnej rodziny (3 min)

Lider grupy E uzupełnia notatki na ,,domku" przypiętym do tablicy

10. Podsumowanie (7 min)

Liderzy grupy C i D prezentują kolegom wyniki pracy swoich grup.

Nauczyciel podsumowuje lekcje, rozdaje kartki z pracą domową

11. Informacja zwrotna (3 min)

Każdy uczeń kończy zdanie ,,Po dzisiejszej lekcji, wiem ,że ........"

12. Wyjaśnienie pracy domowej

Obowiązkowa praca domowa:

Narysuję domek i wpiszę jak najwięcej określeń związanych z wyrażeniem ,,szczęśliwa rodzina"

Praca domowa dla chętnych (do wyboru):

Jaką rolę odgrywa rodzina w życiu dziecka ( na podstawie lektur i własnych przemyśleń) - mój głos w dyskusji (pisemnie)

Lub

Napiszę wiersz zaczynający się od słów: ,,Mój dom to..."

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

* UWAGA PONIŻEJ ZAMIESZCZONO INSTRUKCJE DLA GRUP:

GRUPA A

Każdy z Was wybiera jedną z poniższych ról: BABCIA, TATA, MAMA, DZIECKO I, DZIECKO II.

Wspólnie odgrywacie jednominutową lub dwuminutową scenkę pt. ,,Po powrocie ze szkoły"

(W scence działacie i mówicie)

-----------------------------------------------------------------------------------------

GRUPA B

Każdy z Was wybiera jedną z poniższych ról: DZIADEK, TATA, MAMA, DZIECKO I, DZIECKO II.

Wspólnie odgrywacie jednominutową lub dwuminutową scenkę pt. ,,Po niedzielnym obiedzie"

(W scence działacie i mówicie)

--------------------------------------------------------------------------------------------

GRUPA D

Opierając się na własnej wiedzy oraz (przede wszystkim) korzystając z dostępnych słowników, zapiszcie na ,,domku" inne - dosłowne i przenośne określenia domu, miejsca zamieszkania.

UWAGA!!!!!

Wybierzcie t y l k o określenia o zabarwieniu neutralnym (obojętnym) lub pozytywnym (dodatnim),

Np. własny kąt itd.

-------------------------------------------------------------------------------

GRUPA E

Opierając się na własnej wiedzy oraz korzystając z dostępnych słowników, zapiszcie na ,,domku" wyrazy, zwroty i wyrażenia, które kojarzą się z określeniem ,,szczęśliwy dom, szczęśliwa rodzina"

UWAGA!!!!!

Wybierzcie t y l k o określenia o zabarwieniu pozytywnym (dodatnim),

Np. miłość, akceptacja

---------------------------------------------------------------------------------

GRUPA C

Opierając się na własnej wiedzy oraz korzystając z dostępnych słowników, zapiszcie na ,,domku" różne znaczenia wyrazu ,,dom" . Pamiętajcie, by potrafić USTNIE wyjaśnić to znaczenie, podać zdanie z wyrazem ,,dom" w tym znaczeniu

Np. 1) budynek - Przy drodze stał stary, murowany dom.

Temat : „Jestem takim niespokojnym duchem!” - opis Ani Shirley.

Cele:

Uczeń:

Odtwarza wiadomości na temat bohatera;
Tworzy notatkę z lekcji metodą konturu postaci;
Potrafi znaleźć właściwy fragment w tekście i posłużyć się cytatem;
Wyraża swoją opinię o bohaterze;
Planuje i organizuje pracę w grupie;
Skutecznie porozumiewa się w grupie;
Rozwiązuje problem w twórczy sposób;
Ocenia swój sposób uczenia się;

Metody:

Praca w grupie;
Zadanie na kartach;
Aktywne czytanie;
Kontur postaci;

Materiały:

Instrukcja dla grup;
Zadania do pracy w grupach;
Arkusze szarego papieru, mazaki, kredki;
Słowniki ortograficzne;
Książka „Ania z Zielonego Wzgórza”;

ZAANGAŻOWANIE - 5 min.

1.Przedstawienie uczniom tematu lekcji.

2.Podział uczniów na grupy i przydzielenie funkcji.

BADANIE - 10 min.

Zadanie w zakresie aktywnego czytania.

1. Odszukaj i zaznacz w tekście fragmenty opisujące wygląd zewnętrzny , cechy charakteru i zainteresowania Ani.

PRZEKSZTAŁCANIE - 15 min.

Dyskusja i tworzenie prac metodą „konturu po-staci”.

Zadanie dla uczniów:

Na papierze narysuj kontur postaci.
Wewnątrz konturu wpisz wyrazy określające wygląd zewnętrzny Ani.
Na zewnątrz wypisz wyrazy określające cechy charakteru , poprzyj to cytatami.
Pamiętaj o zapisie drukowanymi literami.
Przedstaw swój pomysł w ciekawy sposób.

PREZENTACJA - 10 min.

Omówienie efektów prac w grupach.

REFLEKSJA - 5 min.

Praca indywidualna.

Zadanie dla uczniów. Pomyśl czego się nauczyłeś, wypełnij ankietę.

ZADANIE DOMOWE

Dokonaj opisu Ani wykorzystując wiadomości zebrane przez inne grupy.

NIEPRZEZWYCIĘŻONA WYOBRAŹNIA ZWYCIĘŻYŁA SMUTEK!

ĆWICZENIA ORTOGRAFICZNE NA PODSTAWIE SŁOWNICTWA Z POWIEŚCI „ANIA Z ZIELONEGO WZGÓRZA”

Uporządkuj podane wyrazy według alfabetu:

wzgórze, chudzina, chłopak, brzydota, rudowłosa, nędzna, stworzenie, towarzystwo, niespokojny, duch, gorzki, ciężko, burknęła, zatrzymywać

Wykonaj ilustrację do podanych zdań:

Rudowłosa przyjaciółka wybuchnęła gorzkim płaczem.

Zielone Wzgórze przypominało przepiękny ogród.

Podane wyrazy wpisz do tabeli.

nie potrzebuję , gorzki, płacz, ciężko, wyrażenie, przygasiły, utwór, śnieżnobiały, prześlicznie, przyjęci, nie należałam, powierzyła, życie, brzydka, przyzwoicie, niespokojnie

Rzeczowniki	czasowniki	Przymiotniki	przysłówki

Odszukaj podane wyrazy w słowniku ortograficznym. Uzupełnij brakujące litery. Zapisz stronę, na której znalazłeś poszczególne wyrazy.

chocia... - s. ... dop...ki - s. ...

zniką... - s. ... zbli...one - s. ...

przecie... - s. ... niep...ezwycię...ona - s. ...

upoko...enie - s. ... przes...wały się - s. ...

Narysuj rebus do wyrazów: brzydota, upokorzenie.

Ułóż krzyżówkę do podanych wyrazów: wzgórze, ciężko, gorzki, wietrzyk, spojrzenie, twarzyczka, księżyc.

Wykorzystując wyrazy z powyższych ćwiczeń ułóż krótki wiersz o Ani Shirley.

Temat: Dlaczego Ania nie przebacza swojemu szkolnemu koledze? Jak ty byś postąpił

na jej miejscu? (45 minut)

Metody pracy: Scenka ilustrująca fragment lektury, gra edukacyjna oparta na trzech

stanowiskach: „tak”, „nie”, „nie wiem”.

Tok lekcji:

1.: „Dlaczego Ania nie przebacza swojemu szkolnemu koledze?”, (Ania Shirley - 13 lat, Gilbert Blythe - 15 lat, narrator- osoba dorosła).Problem: konflikt między koleżanką i kolegą z tej samej klasy.

poniższy fragment lektury:

- Czy byłbyś tak uprzejmy i zawiózł mnie na pomost?

Gilbert posłusznie przybił do pomostu, Ania zaś, odtrącając z lekceważeniem pomocną dłoń, sama zgrabnie wyskoczyła na brzeg.

- Jestem wielce zobowiązana -powiedziała wyniośle, odwracając się plecami, ale Gilbert również wyskoczył z łódki i położył na dłuższą chwilę dłoń na jej ramieniu.

- Aniu - powiedział szybko -posłuchaj. Czy nie moglibyśmy zostać przyjaciółmi? Strasznie mi przykro, że naśmiewałem się wtedy z twoich włosów. Nie chciałem cię rozdrażnić, to miał być tylko żart. A poza tym to już było tak dawno temu. Myślę, że masz teraz niesamowicie ładne włosy, mówię szczerze. Zostańmy przyjaciółmi.

Przez krótką chwilę Ania zawahała się. Po raz pierwszy, wbrew swej urażonej dumie, odniosła dziwne wrażenie, że miło jest widzieć w oczach Gilberta ten błysk nieśmiałości pomieszanej z niecierpliwym oczekiwaniem. Jej serce przez moment jakoś żywiej zabiło. Ale wkrótce doszedł do głosu dawny zapiekły żal. Wspomnienie tamtego wydarzenia sprzed dwóch lat odżyło, jakby dopiero wczoraj Gilbert nazwał ją „Marchewką” i w ten sposób upokorzył przed całą klasą. Uraza, jaką żywiła, a która starszym mogłaby się wydawać śmieszna z powodu swej błahej przyczyny, najwyraźniej mimo upływu czasu nie osłabła ani na jotę. Ania nienawidziła Gilberta! Nie miała najmniejszego zamiaru mu przebaczyć!

- Nie - powiedziała chłodno -nigdy nie zostanę twoją przyjaciółką, Gilbercie Blythe, po prostu tego nie chcę!

- Ach tak? Więc niech tak będzie! -Gilbert wskoczył do łódki, a policzki poczerwieniały mu z gniewu. -Nigdy więcej nie poproszę cię, żebyśmy zostali przyjaciółmi. I wcale mi na tym nie zależy!

Odbił pospiesznie od brzegu, ze złością uderzając wiosłami o wodę. Ania zaś poszła pod górę wąską ścieżką, przy której rosły klony i paprocie. Dumnie unosiła głowę, ale na dnie serca skrywała dziwne poczucie żalu. Nieomal żałowała, że nie odpowiedziała Gilbertowi inaczej. Oczywiście, że śmiertelnie ją obraził, ale jednak...!

W końcu uznała, że prawdziwą ulgę poczułaby dopiero wtedy, gdyby mogła spokojnie gdzieś usiąść i wypłakać się. Po długich chwilach napięcia nerwowego i wysiłku Ania była całkiem wytrącona z równowagi.

Lucy Maud Montgomery, Ania z Zielonego Wzgórza, przeł. Agnieszka Kuc, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, s. 298 - 299.

Co było przyczyną konfliktu między Anią a Gilbertem oraz jak długo już ten spór trwa.

: „tak” (zgoda), „nie” (sprzeciw), „nie wiem” (niezdecydowanie). Np. .: Ania zachowała się niekulturalnie wobec kolegi, gdy ten prosił ją o wybaczenie).

Pytania:

- Czy osobie, która nas obraziła, nigdy nie wolno wybaczyć?

- Kilkuletni konflikt Ani z Gilbertem dowodzi, że trzeba szybko starać się pogodzić z koleżanką lub kolegą.

- Czy Gilbert postąpił słusznie, prosząc Anię o zgodę?

- Pierwszy zawsze przeprasza mądrzejszy.

- Ania powinna zawrócić i przeprosić kolegę.

- Jeśli jesteśmy na kogoś obrażeni, nie powinniśmy czekać, aż ta osoba nas przeprosi. Trzeba samemu próbować coś zrobić, aby konflikt trwał jak najkrócej.

- Gilbert nie nadaje się na przyjaciela Ani, ponieważ kiedyś ją skrzywdził swoim zachowaniem.

- Kto chociaż raz wyrządził krzywdę jakiejś koleżance lub koledze, ten nigdy nie będzie jej lub jego przyjacielem.

- Czy odrzucając propozycję przyjaźni, którą złożył jej Gilbert, Ania jest z tego zadowolona?

- Ania powinna dać szansę Gilbertowi i pogodzić się z nim.

- Czy Ania powinna rzucić się Gilbertowi na szyję i go pocałować?

- Ania nie rozumie, że Gilbert przestał być dzieckiem i nie będzie już jej więcej obrażał.

- Jeśli nie wiemy, czy wybaczyć komuś, czy też nie, powinniśmy poradzić się rodziców lub przyjaciół.

- Ania podoba się Gilbertowi, dlatego zależy mu na jej przyjaźni.

- Kto nie potrafi się z kimś pogodzić, ten sam sobie szkodzi (niepotrzebnie się denerwuje).

- Kłótnie między koleżankami czy kolegami w szkole to coś normalnego. Nie ma sensu zbytnio się nimi przejmować.

- Niektórzy są bardziej wrażliwi od innych, dlatego łatwiej ich zranić głupim zachowaniem.

- Ludzie, którzy są zbyt pamiętliwi, często pozostają samotni i nie mają przyjaciół.

- To chyba nienormalne, że Ania tyle lat nie mogła zapomnieć Gilbertowi jego zachowania.

- Jeśli pokłócą się kobieta (dziewczyna) i mężczyzna (chłopiec), pierwszy krok do zgody zawsze powinien zrobić mężczyzna.

- To chyba nienormalne, że Ania tyle lat nie mogła zapomnieć Gilbertowi jego zachowania.

- To, jak długo będziesz obrażona/obrażony, zależy przede wszystkim od ciebie.

- Osobom, które same nie potrafią się porozumieć (pogodzić), powinni pomóc inni ludzie (np. rodzice, przyjaciele, wychowawca).

- Nawet między przyjaciółmi dochodzi czasem do kłótni.

- Każdy powinien umieć rozwiązywać konflikty z otoczeniem, inaczej będzie mu ciężko w życiu.

- Czy ludzie dorośli kłócą się rzadziej niż dzieci/młodzież?

Teraz wspólnie ustalcie, jak należy odpowiedzieć na pytania zawarte w temacie.

* jak doszło do konfliktu między Anią i Gilbertem oraz jak długo

on trwał.

wyjaśnienia, dlaczego Ania nie wybaczyła koledze, chociaż ją przepraszał. Nie koryguj opinii

: Jak ty byś postąpił na miejscu Ani Shirley?

11. Sprawdź, czy któryś z uczniów wie, kiedy i dlaczego Ania w końcu jednak

przebaczyła Gilbertowi.

Podkreśl tę cechę charakteru Ani, którą uważasz za najważniejszą i uzasadnij wybór:

wrażliwa na piękno przyrody * ciekawa świata * optymistyczna i radosna * ambitna * konsekwentna * wyrozumiała * wierna i przyjacielska * umiała zjednać sobie przyjaciół * pracowita * wytrwała w dążeniu do celu * żyła marzeniami * bogatą wyobraźnią upiększała smutną rzeczywistość * samodzielna * uczuciowa * cierpliwa * pilna * zmienna w nastrojach * spostrzegawcza * zdolna * mądra * inteligentna * oryginalna * romantyczna natura * skłonność do przesady * wdzięczna

Uważam, że ta cecha jest najważniejsza, ponieważ ………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Podkreśl tę cechę charakteru Ani, którą uważasz za najważniejszą i uzasadnij wybór:

Temat: Poznajemy historię Ani.

Cele Uczeń:

- słucha uważnie czytanego tekstu

- dostrzega w tekście osobę opowiadającą

- wypowiada swoje refleksje związane z treścią opowiadania

- czyta tekst ze zrozumieniem

- potrafi wyszukać z opowiadania istotne informacje

- umie współpracować w grupie

Metody: pogadanka, praca z tekstem

Formy: praca indywidualna, praca w grupach

Środki dydaktyczne: podręcznik „Oglądam świat” do klasy IV, wystawka książek Lucy Maud Montgomery, Leksykon autorów lektur, mapa świata, tekst z lukami (w załączeniu)

Przebieg zajęć

1. Wprowadzenie.

Nawiązanie do ostatnio omawianych zagadnień (blok: „Mój dom, moja rodzina”). Zainteresowanie utworem, który za chwilę uczniowie poznają.

2. Ukierunkowane czytanie tekstu przez nauczyciela:

Kim jest główna bohaterka utworu?

Kto opowiada jej historię?

Jakie uczucia budzą w Tobie losy Ani? Dlaczego?

3. Rozmowa z uczniami na temat opowiadania.

Swobodne wypowiedzi uczniów.

Informacja o autorce, poznanie tytułów książek znajdujących się w bibliotece szkolnej (wystawka), wskazanie kraju pochodzenia autorki. Zachęcenie do poznania dalszych losów Ani.

Zwrócenie uwagi na sposób narracji:

I narrator: opowiada o sytuacji przedstawionej, o tym, co dzieje się obecnie - narracja trzecioosobowa

II narrator: Ania - opowiada o wydarzeniach z przeszłości, jej dotyczących - narracja pierwszoosobowa

4. Usystematyzowanie informacji o bohaterce -uzupełnianie tekstu z lukami (załącznik) na podstawie informacji wyszukanych z opowiadania - praca w grupach 3 osobowych 15 minut.

5. Sprawozdanie z pracy grup - podsumowanie i ocena wykonania zadania.

6. Zadanie domowe

Ania swoją historię opowiada Maryli, do której trafiła przypadkiem. Maryla chciała chłopca, żeby pomagał w gospodarstwie, a przez pomyłkę przysłano jej dziewczynkę. Chce ją odesłać z powrotem do Domu Sierot. Wstawcie się za Anią, by Maryla zmieniła zamiar (uzasadnijcie prośbę).

Załącznik

Historia Ani

W puste miejsca wpisz dane o głównej bohaterce opowiadania

...........................................................................

imię i nazwisko głównej bohaterki, wiek

................................... ..................................

imię i nazwisko ojca imię i nazwisko matki

......................................... ........................................

zawód zawód

Miejsce urodzenia ......................................... państwo......................................................

Ania została sierotą w wieku ......................................................................................

Wygląd Ani - według mamy Ani: ..............................................................................................

Wygląd Ani - według pani Thomas: ..........................................................................................

....................................................................................................................................................

Pani Thomas zaopiekowała się Anią, bo ...................................................................................

Ania przebywała u pani Thomas .................lat, a u pani Hammond ......................

Głównym zajęciem Ani było ......................................................................................., to była praca

(jaka?)............................................................................................................

W Domu Sierot Dziewczynka przebywała (jak długo?).............................................................................

Ania zmieniała miejsce zamieszkania, gdyż .......................................................................................

Życie sieroty było .....................................................................................................................................

Wypisz cechy Ani .………......................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

Największe pragnienie Ani to ...................................................................................................................

Wpisz podane informacje w odpowiednie miejsca:

Gilbert Blythe, 14 lat, przed trzema laty jego ojciec bardzo zachorował i musiał wyjechac do Alberty aby się nim zaopiekować, dokucza wszystkim dziewczynkom i żartuje z nich, żadna z dziewczynek się o to nie gniewa, wysoki, kręcone włosy, piwne oczy. Złośliwy i łobuzerski uśmieszek. Nie lubi by ignorowany, bystre spojrzenie potrafi przekonywać ludzi, szczupły, zgrabny, zmądrzał i spoważniał, inteligentny, zdolny, ambitny, przystojny, spodobała mu się w Ani wyjątkowość, chciał naprawić swoje błędy, chciał pogodzić się z Anią, dostał medal w seminarium za bardzo dobre wyniki w nauce, uczciwy pierwszoplanowa postać, najlepszy uczeń w klasie. „Był wysokim chłopcem o ciemnych, kędzierzawych włosach i figlarnych brązowych oczach". zrezygnował z posady nauczyciela na rzecz Ani.

Przedstawienie postaci

Wygląd

Cechy charakteru

zainteresowania

Stosunek do otoczenia

Popraw błędy w tej charakterystyce

Maryla Cuthbert miała około pięćdziesięciu lat. Była starą panną. Była z Zielonego Wzgórza. Ma brata. Była wysoka i szczupła. Miała ciemne włosy i siwe pasma. Włosy Maryli były „ upięte wysoko w mały, ciasny kok, z którego sterczały groźnie dwie metalowe szpilki".
Maryla była zasadnicza i dość surowa. Początkowo była niechętna marzycielskiej naturze Ani i jej gadatliwości. Niemal zawsze ukrywała swe uczucia, nigdy nie okazywała słabości. Nie była surowa wobec innych, chociaż dostrzegała ich wady. Miała dobre maniery, zawsze była właściwym zachowaniem. Lubiła haftować. Nie mówiła zbyt dużo. Dbała o dom, była obowiązkowa i sumienna. Nie zwracała szczególnej uwagi na piękno otaczającej ją przyrody, ale je zauważała. Z pewnością miała spore poczucie humoru. Była sumienna, obowiązkowa, zasadnicza, wymagająca (od siebie i innych), wręcz chłodna i pedantyczna. Miała poważne podejście do życia, była rozsądna. Kiedyś była zakochana w ojcu Gilberta. Celem Maryli była opieka nad Anią, właściwe wychowanie dziewczynki. Była z tego powodu szczęśliwa i kochała Anię, uczucie do Ani zdecydowanie ją odmieniło. Gotowa jest dla jej dobra uczynić wszystko ,,Wyglądała na kobietę o niewielkim doświadczeniu i nieugiętych zasadach. Taka też i była. Tylko w kącikach jej ust kryło się coś, co zwiastowało poczucie humoru, któremu nigdy jednak nie pozwoliła w pełni rozbłysnąć".
Była osobą zasadniczą i surową miała szacunek do ludzi oraz swoje pasję.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………