1.Narysuj profil osadów rejestrujący transgresje lądolodu kontynentalnego uwzględniając wszystkie typy genetyczne osadów glacigenicznych. Uzasadnij obecność poszczególnych warstw w profilu
Pod wpływem transgresji (przemieszczania, wchodzenia) lądolodu kontynentalnego przed lądolodem tworzą się sandry i moreny czołowe. W dolnej warstwie występują piaski osadzane przez rzeki glacyfluwialne wypływające spod lodowca, w górnej warstwie profilu mamy morenę czołową powstającą przed czołem lodowca z olbrzymiej ilości osadów transportowanych przez lodowiec.
2.Narysuj profil osadów budujących strefę deluwialną. Uzasadnij obecność poszczególnych warstw w profilu.
Na podstawie ablacji deszczowej w strefie deluwialnej obserwuje się cykliczność sedymentacji. Ponieważ między kolejnymi większymi spływami osady następują okresy względnej stabilizacji zbocza, na jego powierzchni pod wpływem procesów glebowych dochodzi do powstawania warstwy humusu. Deluwia są to utwory warstwowe, złożone z gruntów mineralnych głównie gliniastych przedzielone warstwami organicznymi- humusem.
3.Narysuj profil rejestrujący transgresje morską.Uzasadnij obecność poszczególnych warstw w profilu.
Na podstawie prawa Walthera profil rejestrujący transgresję morską ma taką postać, gdyż wraz ze wzrostem odległości od brzegu na dnie morza występują kolejno warstwy od zlepieńców przy brzegu do wapieni daleko w głąb morza. Morze wchodząc w brzeg (transgresja morska) zabiera materiał skalny, wraz ze wzrostem odległości od brzegu maleje siła cofającej się fali i większe osady opadają na dno. Postępująca transgresja morska (coraz głębsze wchodzenie w brzeg) powoduje odkładanie na większych cząsteczkach (np. zlepieńce) mniejszych cząstek (np. żwir).
4.Narysuj przykładowy profil litologiczny otworu studziennego w którym stwierdzono trzy warstwy o zwierciadle swobodnym.Na profilu zaznacz podstawowe elementy konstrukcyjne ujęcia.
5.Narysuj hydroizohipsy i wododziały wiedząc że wszystkie rzeki mają charakter drenujący. (był jeszcze rysunek)
Hydroizohipsy - linie łączące punkty o tej samej rzędnej zwierciadła wody
Wododziały - linie w terenie oddzielające dorzecza dwóch rzek, w ten sposób, że wody spadające po jednej stronie tej linii spływają do jednej rzeki, a po drugiej stronie - do tej drugiej rzeki.
6.Wyjaśnij zasadę przykładowych pięciu metod określania wieku warstw skalnych.
Metody geochronologiczne:
Metody biostratygraficzne. metoda ta opiera się na pojęciu skamieniałości przewodniej- szczątków czy śladów bytowania takich organizmów, które występowały powszechnie w danym środowisku sedymentacji i wykazywały dużą wrażliwość na zmiany warunków środowiskowych. Obserwacje zmian inwentarza skamieniałości w zespołach warstw o niewątpliwej pozycji wiekowej tak zwanych strato typowych - pozwoliły na konstrukcję tabeli stratygraficznej, według której określany jest obecnie wiek względny (starsze/młodsze) skal. W biostratygrafii szczególne znaczenie, jako skamieniałości przewodnie mają szczątki organizmów zwierzęcych.
Litostratygrafia. Jej zasada opiera się na obserwacji ciągłości sedymentacji dominującego w danej jednostce typu osadu, np. w triasie „pstry piaskowiec”, „wapień muszlowy”.
Metody określania wieku bezwzględnego (geochronologia bezwzględna):
Metoda radiowęglowa. Opiera się ona na zjawisku stałego w organizmach żywych stężenia atomów izotopu 14C. z asymilowanym dwutlenkiem węgla trafia do komórek roślinnych, a następnie do wszystkich organizmów zwierzęcych, tworzących łańcuch troficzny. Śmierć organizmu przerywa proces wchłaniania izotopu, którego zawartość w organizmie maleje zgodnie z czasem połowicznego rozpadu, wynoszącym 5568 lat. Metodę tę stosuje się do określenia wieku młodszych skał czwartorzędowych.
Metody: uranowo-torowa, strontowo-rubidowa i argonowo-potasowa. Stosowana do określenia wieku skał magmowych. Polegają one na pomiarze ilości pierwiastków znajdujących się w szeregach promieniotwórczych.
Metody oparte na odczycie zapisanego w strukturach krystalicznych minerałów oddziaływania różnych typów promieniowania, np. świetlnego. Należą do niej: metoda termoluminescencji (TL), elektronowego rezonansu paramagnetycznego i metoda samorzutnego rozczepienia jąder uranu.
Metoda paleomagnetyczna. Polega na rozpoznaniu w skałach orientacji magnetycznej cząstek, deponowanych w warunkach zmieniającej się w czasie charakterystyki pola magnetycznego ziemi. Rozpoznaje się w ten sposób epoki i epizody paleomagnetyczne, dla których daty bezwzględna opracowano metodami izotopowymi.
Metody klimatostratygraficzne. Są one stosowane w badaniach czwartorzędu - ostatnich 1, 8 mln lat. Jest to okres w skali czasu geologicznego na tyle krótki, że nie obserwuje się w nim zmienności ewolucyjnej organizmów, mogącej być podstawą wydzielenia skamieniałości przewodnich. Obserwować można za to w osadach szczątki organiczne świadczące o charakterze zbiorowisk roślinnych i zwierzęcych oraz ich zmianach w czasie. Występowanie w kolejnych warstwach osadu szczątków organicznych, które miały określone wymagania termiczne i wilgotnościowe, pozwala na odtworzenie zmian warunków klimatycznych w okresie powstania osadu. Odczytana w ten sposób dynamika i skala zmian klimatycznych, różnych dla poszczególnych części czwartorzędu jest podstawą ich wydzielenia. Opisywane w trakcie badań stanowiska mogą być porównywane ze stanowiskami strato typowymi, które mają ustaloną pozycję stratygraficzną, a także często wyniki datowań wieku bezwzględnego. Do najstarszych metod stratygraficznych (klimatostratygraficznych) stosowanych w geologii czwartorzędu należą metody litologiczne i geomorfologiczne. Od warunków klimatycznych zleży typ depozycji osadów.
7.Przedstaw za pomocą rysunku warstwicowego zbocze ze strefą deluwialną, osuwisko, wydmę paraboliczną z niszą deflacyjną.
8.Narysuj synklinę przeciętą uskokiem zrzutowo-przesuwczym.Opisz skrzydła uskoku.
9.W jaki sposób przepływająca w gruncie woda wpływać może na jego strukturę
10.Geneza wód podziemnych, wody w strefie aeracji i saturacji.
Woda higroskopijna - powstaje na drodze absorpcji przez ziarna mineralne pary wodnej z powietrza.
Woda błonkowata - powstaje poprzez wiązanie przez ziarna mineralne drobin pochodzących z wody ciekłej, dzięki siłom elektrycznym występującym w cząstkach mineralnych.
Woda kapilarna - poruszająca się pod wpływem sił adhezji, które przy powierzchni ziaren w kapilarach są większe od sił ciężkości.
Woda wsiąkowa - woda atmosferyczna poruszająca się pod wpływem siły ciężkości w dół przez strefę aeracji.
Woda zawieszona - woda wsiąkowa, która napotkała na przeszkodę w czasie swojej wędrówki.
Woda przypowierzchniowa - występuje płytko pod powierzchnią tam gdzie występują nieprzepuszczalne i słabo przepuszczalne utwory, jej powstawaniu sprzyjają wklęsłe i płaskie odcinki terenu.
Wody gruntowe - ograniczone od góry swobodnym zwierciadłem i strefą aeracji, a od dołu stropem warstwy słabo lub nieprzepuszczalnej. Zasilane bezpośrednio przez opady atmosferyczne.
Wody wgłębne - przykryte są utworami słabo lub nieprzepuszczalnymi, znajdują się pod ciśnieniem hydrostatycznym.
Wody głębinowe - występują głęboko pod powierzchnią Ziemi, nie są zasilane przez opady atmosferyczne, ich źródła są nieodnawialne.
Strefa występowania |
Typy wód |
Stan fizyczny wody |
Rodzaje wód |
|
Aeracji |
Wody higroskopijne Wody błonkowate Wody kapilarne |
Wody związane |
|
|
|
Wody wsiąkowe Wody zawieszone |
|
|
|
Saturacji |
Wody przypowierzchniowe Wody gruntowe |
Wody swobodne |
Wody wolne |
Wody porowe Wody szczelinowe Wody krasowe |
|
Wody wgłębne Wody głębinowe |
Wody naporowe |
|
|