a)podstawowa b)uboczna 3.dodatkowa (zarobkowa) powyższy podział wynika z rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie zasad gospodarki finansowej.
planowanie Pod pojęciem planowania należy rozumieć całokształt funkcji spełnianych przez kompetentne organa w zakresie ustalania celów gospodarczych przy racjonalnym wykorzystaniu posiadanych zasobów produkcyjnych w taki sposób by cele gospodarcze osiągane były w max stopniu przy min zaangażowaniu posiadanych zasobów. Zgodnie z ustawą o planowaniu gospodarczym...wyróżniamy: 1.plany centralne - określają politykę społeczno - ekonomiczną państwa, określają podstawowe zadania dla poszczególnych branż jak i sposoby ich realizacji. Ze względu na czasookres planowania wyróżnia się plany: a)perspektywiczne >/= 10 lat, b)wieloletnie - centralny plan rozwoju na lata 2007 - 2012, c)jednoroczne - centralny plan roczny, d)operacyjne - okres okres krótszy niż rok, w zależności od potrzeby 2.plany terytorialne - dotyczą planów województw, powiatów, gmin, w których określa się podstawowe zadania dla jednostek terytorialnych 3.plany przedsiębiorstw - sporządzane są indywidualnie na własną odpowiedzialność przez każde przedsiębiorstwo. Przedsiębiorstwo ponosi pełną odpowiedzialność za sporządzone plany 4.plany jednostek budżetowych - szkolnictwo, wojsko, policja, Planowanie jest jedną z ważniejszych funkcji zarządzania. W planowaniu wyróżnia się również odpowiednie etapy, nazywane często funkcjami planowania. -precyzowanie celów i zadań (co robi) -opracowanie wariantów działania, ich analiza i wybór (jak robić) -ustalenie środków niezbędnych (za ile) -podjęcie decyzji, doprowadzenie informacji do załogi (produkować) Zasady planowania: należy rozumieć normy postępowania przy sporządzaniu planów jak i sposobów sporządzania planów, które to normy wypływają? z wieloletnich doświadczeń. 1.analiza stanu i rozwoju gospodarki przedsiębiorstwa 2.analiza możliwości finansowych 3.analiza prognoz zewnętrznych warunków rozwoju 4.analiza potrzeb społecznych i możliwości ich zaspokojenia 5.analiza przewidywanych kierunków rozwoju gospodarki narodowej Metody planowania: należy rozumieć sposoby ustalania podstawowych wielkości planowych 1.metoda bilansowa - polega na zestawieniu zadań planowych i sposobów ich wykonania bądź też zestawienie zapotrzebowania i źródeł pokrycia tego zapotrzebowania 2.metoda współczynników i wskaźników statycznych i dynamicznych - metoda ta jest próbą ustalenia najważniejszych związków i współzależności gospodarczych na podstawie doświadczeń z lat ubiegłych. Wskaźniki statyczne określają proporcje, natomiast wskaźniki dynamiczne określają zmiany tych proporcji w czasie 3.metoda szacunku rzeczoznawców - stosowana jest wszędzie tam, gdzie inne metody nie mogą być stosowane ze względu na brak danych. Metoda ta polega na wykorzystaniu wiedzy i intuicji rzeczoznawców jak i na analizie możliwości produkcyjnych danego przedsiębiorstwa 4.metoda kolejnych przybliżeń - polega na wysuwaniu kolejnych hipotez dotyczących kształtowania się danego rynku produktów. Hipotezy te na początku są bardzo ogólne, gdyż opieraja się na przybliżonych, uproszczonych założeniach. Kolejne hipotezy są bardziej dokładne, bo opierają się na nowych faktach, czynnikach w miarę dopływu informacji 5.metoda historyczna - polega na systematycznym przedstawieniu zaszłości? gospodarczych. Zestawienia takie pozwalają wnioskować, jakie procesy gospodarcze zachodziły w przeszłości i jakie one miały wpływ na rozmiary produkcji, dochodowość, zysk, zatrudnienie 6.metoda programowania liniowego - za pomocą tej metody bada się m.in. przepływy międzygałęziowe, które pozwalają ocenić jakie zachodzą związki między poszczególnymi gałęziami produkcji i na tej podstawie można określić zadania produkcyjne dla danej gałęzi 7.metoda rachunku efektywności - najczęściej stosowany jest przy planowaniu inwestycji, w której to metodzie bada się efektywność ponoszonych nakładów na poszczególne cele produkcyjne
Mechanizm planowania w LP W LP mamy jeden plan techniczno - ekonomiczny dla PGL LP. Podstawą do sporządzenia rocznych planów finansowo - gospodarczych jest plan urządzania lasu jako plan perspektywiczny gospodarstwa leśnego. W oparciu o dane z planów urządzania lasu oraz planów dotyczących inwestycji i remontów sporządza się jednolity plan na LP. Plan urządzania lasu sporządzany jest na 10 lat przy uwzględnieniu przyrodniczych i ekonomicznych warunków gospodarowania oraz uwzględnieniu celów i zasad gospodarki leśnej oraz sposobów realizacji poszczególnych czynności gospodarczo - leśnych. W sytuacjach uzasadnionych stanem lasu plany urządzania mogą być sporządzane na okres krótszy niż 10 lat. Prace urządzeniowe wchodzą do działalności administracyjnej RDLP. Plan urządzania lasu składa się z : a) opisu lasów i gruntów przeznaczonych do zalesienia (elaborat), b) analiza gospodarki przeszłej, c) określenie zadań na następne 10lecie w tym szczególnie określenie rozmiaru użytkowania oraz rozmiaru poszczególnych prac, d) mapy (część kartograficzna) Dla lasów nie stanowiących własności Skarbu Państwa sporządza się tzw. uproszczone plany urządzania lasu a dla drobnych właścicieli (wydzieleń) sporządza się ewidencje stanu lasu. Wszelkie ustalenia w planach urządzania lasu dotyczące granic oraz rozmieszczenia lasów muszą być skonsultowane z planami zagospodarowania przestrzennego gmin (powiatów). Plan urządzania lasu sporządzany jest dla nctwa w odniesieniu do lasów stanowiących własność Skarbu Państwa na wniosek dyrektora RDLP i na jej koszt. Dla lasów jednego lub kilku wsi tej samej gminy sporządza się uproszczony plan urządzania lasu na wniosek odpowiedniej rady (gminy, powiatu), przez decyzję wojewody na koszt budżetu państwa. Dla lasów, których właścicielem jest osoba prawna sporządza się uproszczone plany urządzania lasu na jego wniosek i koszt. Plany urządzania lasu zatwierdza właściwy minister w stosunku do lasów stanowiących własność Skarbu Państwa bądź wojewoda w stosunku do lasów innych form własności po zasięgnięciu opinii nadleśniczego. Osoby (instytucje) zatwierdzające plany są jednocześnie instytucjami nadzorującymi wykonanie planów urządzania lasu. Zwiększenie rozmiaru pozyskania drewna ponad wyznaczony etat może mieć miejsce tylko w przypadku szkody lub klęski żywiołowej ale również i w tej sytuacji należy ograniczyć pozyskanie w sąsiednich jednostkach.. Pozyskanie drewna w lasach innych form własności powyżej wyliczonego etatu może mieć miejsce wyłącznie w sytuacjach losowych. Decyzję o tym podejmuje wojewoda po zasięgnięciu opinii nadleśniczego. Proces planowania rocznego w nctwie rozpoczyna się w trzecim kwartale roku poprzedzającego kiedy to nadleśniczy sporządza tzw. deklarację nadleśniczego, która obejmuje wszystkie podstawowe zadania gospodarcze wynikające z planu urządzania lasu, określa koszt wykonanych prac. Deklaracje te są przesyłane do RDLP gdzie sporządzane są zbiorcze zestawienia dla całej RDLP a następnie te zbiorcze plany z RDLP przesyłane są do GDLP, na którym to szczeblu opracowywane są zalecenia w zakresie planowania dla RDLP, RDLP przesyła??? Nctwo otrzymuje do wykonania plan który często różni się od pierwotnego planu nadleśniczego, czyli tzw. deklaracji
motywacja (motywowanie) kolejna faza zarządzania. Czynnikiem który wprowadza do produkcji inne zasoby produkcyjne jest czynnik ludzki. W celu uzyskania pożądanego wpływu kierownictwa na wykonawców stosuje się odpowiednie systemy motywacyjne motywacje do pracy może wynikać z niezaspokojonych potrzeb człowieka (pracownika) i wtedy mówimy o automotywacji (motywowanie wewnętrzne) lub motywacja może wynikać ze świadomego oddziaływania kierownictwa na wykonawców (pracowników), wtedy mówimy o motywacji zewnętrznej. Automotywacja - czynnik motywacyjny - chęć zaspokajania własnych potrzeb. Klasyfikacja potrzeb ludzkich dla celu
|
motywowania przedstawił Abraham Maslow w tzw. piramidzie potrzeb. Δ Od góry - samorealizacja, szacunek, afiliacja, bezpieczeństwo, potrzeby fizjologiczne (głód, pieniądze w stopniu min, sen, seks) Bezpieczeństwo - należy rozumieć bardzo szeroko, brak wojen, burd, bezpieczeństwo socjalne, pewność banków, że nie okradną Potrzeba afiliacji - ludzie jako istoty stadne w różny sposób dążą do tworzenia grup o charakterze formalnym i nieformalnym stąd też dla potrzeb motywacji wykorzystuje się różne oznaki zewnętrznej przynależności do kreślonych grup społecznych zawodowych. Potrzeba szacunku uznania, przejawia się w premiach, wynagrodzeniach, wyróżnieniach, dobrym słowie Samorealizacja - możliwość dokształcania się, spełniania własnego hobby Zasady automotywacji: 1.znaczenie motywacyjne mają tylko niezaspokojone potrzeby 2.człowiek pragnie zaspokoić potrzeby wyższego rzędu, gdy potrzeby niższego rzędu są zaspokojone w stopniu podstawowym; motywacja wewnętrzna jest skuteczna jeśli jest zgodna z oczekiwaniami pracowników Motywacja zewnętrzna odbywa się drogą nieustannego oddziaływania kierownictwa na wykonawców. Bardzo ważny jest bezpośredni kontakt kierownictwa z wykonawcą. Motywacja ma szczególne znaczenie w leśnictwie ze względu na duże rozproszenie jednostek gospodarczych i rozproszenie ludzi w terenie. W motywacji zewnętrznej - bodźce motywacyjne, które mogą mieć charakter materialny - płace, premie, nagrody, inne. jak i niematerialny - pochwały, nagany, wyróżnienia, dyplomy. charakter pozytywny i negatywny. Z motywem pozytywnym mamy do czynienia, gdy uświadamiamy pracowników o korzyściach płynących z zalecanego sposobu postępowania. - premia, pochwały. Motywowanie negatywne występuje wówczas, kiedy wskazujemy na straty lub kary, które wynikają z niewłaściwego sposobu wykonania danej pracy. - potrącenie premii, nagana. W praktyce gospodarczej wymienione wyżej rodzaje przenikają się. W procesie motywacji bardzo istotną rolę spełniają różne formy dokształcania jak i szkolenia zawodowego. By motywacja była skuteczna musi być dostosowana do charakteru i osobowości ludzi, jest uzależniona od rodzaju organiza........... By była skuteczna musi stanowić pewien system oddziaływania motywacyjnego.
Systemy motywacyjne są zmienne w czasie. Pomimo występowania różnych bodźców motywacyjnych w praktyce gospodarczej okazuje się, że najważniejsze znaczenie ma racjonalnie określona płaca. Wyróżnia się cztery systemy motywacyjnego zarządzania A.udział w zyskach 1.zasady działania. Pracownicy otrzymują zróżnicowane ........od zysków przedsiębiorstwa. Wypłata może nastąpić w gotówce lub innej formie np. indywidualny fundusz emerytalny 2.warunki osiągnięcia efektywności. Pracownicy muszą być w stanie wszyscy wspólnie pracować kolektywnie oddziaływać na zyski firmy. Pracodawcy muszą być skłonni dzielić się zyskami z pracownikami 3.zalty -sposób motywowania prosty i łatwy do wytłumaczenia -gwarancja realności finansowej, tj. pieniądze są wypłacane wówczas gdy firma jest rentowna -system jednoczy interesy finansowe pracodawców i pracowników -coroczne wypłacanie premii może prowadzić do zaniechania zadań długofalowych, których wyniki finansowe będą po pewnym czasie -wpływ na zyski mogą mieć czynniki znajdujące się poza zasięgiem oddziaływania pracowników -system zmusza firmę do pełnego ujawnienia swych wyników finansowych B.udział w efektach 1.zasady działania Gdy jednostka organizacyjna (grupa pracowników) przekracza określone zadania, wszyscy pracownicy otrzymuja dodatkowe wynagrodzenie. Zadanie efekt może polegać na osiągnięciu lepszej wydajności ....... 2.warunki osiągnięcia efektywności -zadania muszą mieć charakter mierzalny? -Kierownictwo musi zachęcać pracowników do angażowania się -Pracownicy muszą mieć zaufanie do kierownictwa 3.zalety -system wzmacnia pracę załogi -pracownicy koncentrują się na celach firmy -pracownicy bardziej przykładają się do pracy 4.wady -system, który koncentruje się np. na wydajności pracy może doprowadzić do obniżenia jakości -brak realności finansowej; firma może być zmuszona do wypłacenia dodatkowych wynagrodzeń, nawet gdy nie jest rentowna. Pieniądze muszą być wypłacane od ręki C.premie sumaryczne 1.zasady działania. Zamiast wzrostu płac, pracownicy otrzymują jednorazową gratyfikację, opierającą się na wynikach pracy lub na układzie pracy zawartym ze związkami zawodowym. dodatkowe wynagrodzenie nie wchodzi w skład płacy podstawowej 2.warunki osiągnięcia efektywności. Pracownicy muszą mieć poczucie (świadomość) że pomyślność firmy warunkuje również ich dobrobyt (pewność pracy), kierownictwo musi mieć dobre stosunki z pracownikami 3.zalety -system umożliwia firmie kontrolowanie kosztów poprzez limitowanie wzrostu wynagrodzeń zasadniczych i powiązanych z nimi świadczeń 4.wady - kierownictwo niekiedy rozdziela dodatkowe wynagrodzenia w sposób subiektywny, z czego pracownicy mogą być niezadowoleni, uznając, że są niesprawiedliwie wynagradzani, np. RDLP Poznań lata 90. D.wynagrodzenie za kwalifikacje 1.zasady działania - płaca lub pensja pracownika wzrasta w miarę zwiększania się liczby stanowisk, na których może on pracować, niezależnie od wykonywanej w danym okresie pracy 2.warunki osiągnięcia efektywności -określone muszą być poziomy kwalifikacji oraz powiązana z nimi siatka płac -firma musi mieć opracowany system oceny pracowników i szkolenia zawodowego 3.zalety -zwiększa się mobilność stanowiska na pracowników, co umożliwia funkcjonowanie firmy przy zmniejszonym personelu -wyższe kwalifikacje wyrabiają u pracowników zdolność szerszego widzenia problemów zakładu, co zwiększa ich sprawność w rozwiązywaniu problemów 4.wady - należy założyć, że w systemie tym większość pracowników zechce podnieść swoje kwalifikacje, co znacznie podniesie koszty robocizny
kontrolowanie kolejna funkcja zarządzania kontrola i rewizje gospodarcze- należy rozumieć ogół metod i sposobów postępowania stosowanych systematycznie przez kierownictwo zmierzających do ochrony majątku, zwiększenia efektywności gospodarowania, zapewnienia prawidłowych danych w ewidencji oraz przestrzeganie przez wszystkich pracowników prawa (szeroko rozumianego) kontrole mają charakter bardziej merytoryczny, czyli dotyczą istoty produkcji (działania); z kolei rewizje gospodarcze dotyczą w zasadzie trony formalno - prawnej gospodarowania. Zadaniem kontroli i rewizji jest m.in. -zbieranie informacji dla organów zarządzających po to, aby doskonalić proces zarządzania -badanie zgodności postępowania z różnymi przepisami, instrukcjami -ocena efektywności gospodarowania -ujawnianie uchybień, nieprawidłowości -wskazywanie osób odpowiedzialnych za powstanie nieprawidłowości -wskazywanie sposobów usuwania stwierdzonych nieprawidłowości Przedmiotem kontroli mogą być wszystkie przejawy (aspekty) działalności gospodarczej, np. sposób organizacji, sposób przepływu dokumentów, obieg dokumentów
|
Kontrole dzielimy na wewnętrzne (przez instytucje LP) i zewnętrzne (przez instytucje spoza LP) Ogólny podział kontroli: A.zewnętrzne 1.kompleksowa - dotyczy całokształtu zagadnień (zadań), które są realizowane w firmie 2.problemowe - dotyczą wybranego zagadnienia 3.doraźna - to kontrola sprawowana na specjalne „życzenie” albo kontroli wewnętrznej albo kierownika związków zawodowych 4.sprawdzająca - to kontrola, która ma za zadanie stwierdzać, jak realizowane są tzw. Zalecenia pokontrolne B.wewnętrzna 1.funkcjonalna - pełnią ją wszystkie osoby na stanowiskach kierowniczych 2.instytucjonalna - sprawowana jest przez specjalnie do tego powołane instytucje np. Wydział kontroli RDLP Ze względu na termin przeprowadzania kontroli wyróżniamy: a) wstępną - dotyczy kontroli przed rozpoczęciem danej działalności (w zasadzie kontrola planu), b) bieżąca - w trakcie wykonywania czynności (działania), c) wynikowa, kontrola po zakończeniu działania C.Formalna, Merytoryczna ,Rachunkowa
NIK (najwyższa izba kontroli) jest instytucją, która koordynuje całokształt kontroli w państwie. NIK podlega Sejmowi. NIK kontroluje: *Działalność organów administracji rządowej, NBP, państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych *NIK może kontrolować działalność organów samorządów terytorialnego, komunalnych osób prawnych oraz innych jednostek komunalnych *NIK może kontrolować działalność innych jednostek organizacyjnych w takim zakresie , w jakim te jednostki: - wykonują zadania zlecone lub powierzone przez państwo - wykonują zamówienia publiczne na rzecz państwa lub samorządu terytorialnego - organizują lub wykonują prace interwencyjne lub roboty publiczne - działają z udziałem Skarbu Państwa lub Skarbu komunalnego - korzystają z pomocy państwa gwarancji lub poręczenia państwa lub samorządu terytorialnego - wywiązują się ze zobowiązań finansowych na rzecz państwa NIK kieruje prezes, którego kadencja trwa 6 lat. Dla celów przeprowadzanej kontroli kierownicy kontrolowanych jednostek mają obowiązane przedkładać wszystkie zażyczone dokumenty i materiały ( z zastrzeżeniem tajemnicy państwowej) Kontroler ma bardzo daleko posunięte uprawnienia: -Ma prawo wstępu do wszystkich obiektów i pomieszczeń -Wgląd do wszystkich dokumentów i materiałów -Prawo do przeprowadzenia oględzin obiektów, maszyn, technologii procesu produkcyjnego -Prawo do przesłuchiwania pracowników -Ma prawo żądania na piśmie od pracowników pewnych wyjaśnień -Ma prawo do zwoływania zebrań pracowników Kontroler ustala stan faktyczny na podstawie odpowiednich dokumentów. Dokumentami takimi są dokumenty pisane , zabezpieczone rzeczy, zeznania świadków (pracowników), opinie biegłych oraz pisemne wyjaśnienia i oświadczenia Prawo odmowy zeznań w charakterze świadka przysługuje jeżeli, - pracownik ponosi odpowiedzialność za działanie kontrolowanej jednostki - każdej osobie, jeżeli zeznania mogłyby narazić dana osobę na odpowiedzialność Wyniki kontroli kontroler przedstawia w odpowiednim protokole. Protokół kontroli podpisują kontroler i kierownik jednostki kontrolowanej lub osoba przez niego upoważniona (zastępująca kierownika) Kierownik może odmówić podpisania protokołu, składając jednak na piśmie przyczyny odmowy oraz może zgłosić zastrzeżenia po podpisaniu. Inne instytucje kontrolujące: Urząd Skarbowy, Izba Skarbowa dotyczy kontroli rozliczenia się z budżetem państwa ( z podatków) Banki mają prawo kontroli, jeżeli finansują działalność przedsiębiorstwa i mają prawo kontrolowania wszystkich przejawów działalności.
Zależność między kontrolą a controlingiem. Controling jest to jedna ze współczesnych form zarządzania, która wykorzystuje zarówno elementy kontroli, planowania i analizy działalności gospodarczej. Osoby zajmujące się controlingiem nazywane są controllerami. W dużych przedsiębiorstwach wyodrębnia się specjalne komórki do sprawowania controllingu,w mniejszych przedsiębiorstwach zajmują się tym wyodrębnione osoby lub osoby zajmujące kierownicze stanowiska. Są różne formy i rodzaje controllingu. Ze względu na czas (okres) - c. strategiczny (w długim horyzoncie czasowym) i c. operacyjny zajmujący się bieżącą działalnością. Ze względu na przedmiot zainteresowania wyróżniamy c. personalny, c. produkcji kosztów. Zadaniem c. jest zwiększenie racjonalności p[odejmowania decyzji. Zatem c. nastawiony jest na przyszłość. Różnice c. a kontrola: Kontrola: contrlling Zorientowana na przeszłość - zorientowany na przyszłość - stwierdza błędy - koordynuje - wnioskuje naprawiane błędów - nadzoruje - szuka winnych - doradza - wnioskuje pokrycie szkód - pomaga metodycznie - karze (wnioskuje o nałożeniu kary) - wnioskuje…? - wnioskuje zmiany personalne - proponuje środki zaradcze - wnioskuje zmiany organizacyjne - inspiruje - kieruje sprawę do właściwych organów - przestrzega administracji lub ścigania - wskazuje na doświadczenie obce
Controlling jest formą wspomagania zarządzania poprzez koordynację planowania i kontroli przy stałej analizie wpływających informacji gospodarczych
Metody, style i koncepcje zarządzania Metody zarządzania to nic innego jak metody, którymi posługują się kierownicy przy wykonywaniu swoich funkcji. … Kierownik w przedsiębiorstwie (firmie) jest zwierzchnikiem oraz zarządcą posiadanego majątku. W przedsiębiorstwie państwowym oprócz zwierzchnictwa nad podwładnymi, zarządzania powierzonym majątkiem ze względu na społeczną (państwowa) własność środków produkcji jest jednocześnie przedstawicielem państwa (społeczeństwa) w określonym obszarze działalności gospodarczej. Funkcja kierownicza w przedsiębiorstwie państwowym wynika z odpowiednich przepisów prawa (ustawy, zarządzenia, statutu). Zarówno prawa jak i obowiązki kierowników przedsiębiorstw państwowych regulują odpowiednie przepisy państwowe. W celu racjonalnego zarządzania kierownik wykorzystuje odpowiednie instrumenty, które nazywamy bodźcami motywacyjnymi (mogą mieć charakter pozytywny lub negatywny). Ogół stosowanych systematycznie bodźców przez kierownika określa jego styl zarządzania. Powszechnie przyjmuje się, że skuteczność oddziaływania bodźców uzależniona jest od umiejętności stosowania przez kierownika. Bodźce stosowane w systemie zarządzania uzależnione są od cech osobowych podwładnych (wykonawców, robotników) rodzaju prowadzenia działalności, ogólnej wiedzy i kultury oraz innych czynników. Jeżeli bierze się pod uwagę współudział pracowników oraz rodzaj stosowanych bodźców wyróżnia się następujące style zarządzania: A.Styl autokratyczny (dyrektywny), kierownik -Nie dopuszcza pracowników do współdecydowania (podejmowania decyzji) -W motywowaniu najczęściej stosuje bodźce o charakt. negatywnym B. styl demokratyczny (integratywny), kierownik: -Dopuszcza współpracowników do podejmowania decyzji -Nastawiony jest na podmiot zarządzania (człowieka) -Najczęściej stosuje bodźce o charakterze pozytywnym
W praktyce style są mieszane. W dłuższym okresie czasu, przy stylu autokratycznym spada wydajność produkcji, powstają niepokoje społeczne. W celu prawidłowego wypełniania swoich
|
funkcji kierownik powinien charakteryzować się określonymi cechami w oparciu o doświadczenia/ sformułowano następujące cechy dobrego kierownika: 1. pokładaj zaufanie w podwładnych 2. Opracuj wizję działania 3. zachowaj zimną krew. Szczególnie cenne w sytuacjach kryzysowych, gdyż pracownicy bardzo dokładnie obserwują reakcję kierownika. 4. zachęcaj do podejmowania ryzyka. ale jednocześnie powinien tolerować popełnianie błędów 5. Bądź ekspertem (wiedza kierownika szersza niż pracownika) 6. sprzyjaj różnicowaniu się poglądów 7. zachowaj prostotę myślenia i jednoznaczność w wypowiadaniu swoich myśli W oparciu o wieloletnie doświadczenia wypracowano zasady dobrego zarządzani: 1. zasada jedności celu. Struktura organizacyjna jako całość oraz każda jej komórka musi przyczyniać się do osiągnięcia celu przedsiębiorstwa 2. zasada wydajności. Cele muszą być osiągnięte przy min zaangażowania czynników 3. zasada szczeblowości. Każda ranga władzy jest umieszczona na odpowiednim szczeblu w schemacie zarządzania 5. zasada odpowiedzialności . podwładny odpowiada wobec przełożonego z tytułu delegowania mu uprawnień? Przełożony odpowiada za działanie, do którego upoważnił podwładnego 6. zasada równowagi między uprawnieniami a odpowiedzialnością. Odpowiedzialność nie może być ani wyższa ani niższa niż wymaga to z delegowania uprawnień. 7. zasada jednoosobowego kierownictwa 8. zasada szczebla władzy. Na każdym szczeblu struktury organizacyjnej podejmuje się decyzje w granicach obowiązujących kompetencji. 9. zasada podziału pracy. Czynności należy tak grupować, aby umożliwić załodze wydajną działalność i osiągnięcie celów 10. zasada określonych funkcji. Każda komórka organizacyjna powinna mieć jasno określone zadania uprawnienia oraz powiązania służbowe 11. zasada równowagi. Każda zasada działania powinna być odbierana w aspekcie osiągnięcia celów, 12. zasada elastyczności. System organizacji przedsiębiorstwa powinien być elastyczny co pozwoli na osiągnięcie celu przedsiębiorstwa w stale zmieniających się warunkach 13. zasada ciągłości. W prze4dsiębiorstwie należy stworzyć warunki dla ciągłości jego istnienia 14. zasada umożliwienia przewodzenia. Struktury organizacyjne i delegowania uprawnień powinny być tak pomyślane, aby ułatwić kierownikowi przewodzenie.
Sprawne zarządzanie to odpowiedni do nakreślonych zadań gospodarczych dobór sposobów delegowania uprawnień do podejmowania decyzji przez osoby odpowiedzialne za dany wycinek pracy przy odpowiednio zorganizowanym przepływie poleceń „z góry” oraz przepływie informacji „z dołu do góry” Każda jednostka gospodarcza składa się z odpowiedniej liczby komórek organizacyjnych na czele których stoją odpowiedni kierownicy, zatem konieczne jest określeni racjonalnego zasięgu kierowania (liczba osób lub komórek, którymi dana osoba jest w stanie kierować) oraz sposobu przepływu informacji międzykomórkowej? co wiąże się z więziami i sprzężeniami organizacyjnymi. Na sprawne zarządzanie wpływ również ma rodzaj struktury organizacyjnej tzn., czy mamy do czynienia z płaską czy wysmukła strukturą. Więzi a sprzężenia organizacyjne - można przyjąć że jest to samo, ale więzi utrwalone w praktyce są sprzężeniami a teoretycznie to więzi organizacyjne. Na sprawne zarządzanie wpływ ma również sposób centralizacji i decentralizacji zarządzania.
Koncepcje zarządzania wg Koźmińskiego 1.zarządzanie jako wykonywanie władzy w jednostce (organizacji) gospodarczej. Koncepcja ta opiera się na założeniu, że zasadniczym narzędziem zarządzania jest zdolność jednych ludzi (kierowników) na oddziaływanie innych ludzi (podwładnych) poprzez mechanizmy i instytucje społecznego wpływu takie jak przymus, przetarg lub grę oraz morale (system wartości). Istotą oddziaływania przez przymus jest stworzenie przez podmiot władzy (kierownictwo) systemu silnych zewnętrznych zagrożeń, które podwładnemu nie dają możliwości własnego sposobu postępowania. Oddziaływanie za pomocą przetargu lub gry polega na tym, że podmiot władzy stwarza system konkurencyjno - oddziaływujących bodźców, zarówno pozytywnych jak i negatywnych, które dają iluzję że jest to jego własny, swobodny wybór. Oddziaływanie przez morale polega na wpajaniu podwładnym systemu wartości stosowanych przez podmiot władzy - jego podstawowym celem jest osiągnięcie max lojalności pracowników 2.zarządzanie administracyjne - opiera się na założeniu, że zasadnicze znaczenie w zarządzaniu posiada prawidłowe określeni e norm prawnych i przymus administracyjny wynikający z hierarchii oraz przyjętej struktury organizacyjnej. Jak dotąd żadna organizacja społeczna, gospodarcza nie obyła się bez administracji. Najdłużej wpływom administracji opierały się jednostki gospodarcze a wyjątkowo silnie rozwinięte są jednostki typu budżetowego. Przedsiębiorstwo państwowe pod względem kryterium formalno - prawnym traktowane jest jako samodzielny podmiot prawa a pod względem formalno - organizacyjnym przedsiębiorstwa państwowe zbliżone są do administracji państwowej. Ta niejednoznaczność rozstrzygnięć organizacyjnych powoduje, że dochodzi do konfliktów pomiędzy przedsiębiorstwami państwowymi a organami administracji państwowej. W zakresie zarządzania administracyjnego zasadnicze znaczenie mają unormowania prawne: administracyjno - prawne, cywilno - prawne, karne. Unormowania adm - prawne wynikają z obowiązujących przepisów prawa. Przejawia się to w np. konieczności płacenia podatków, stosowania norm, zasad, instrukcji. Te unormowania prawne są obligatoryjne i zmiana tego stosunku prawnego może nastąpić tylko wyłącznie przez zmiany przepisów prawa. Unormowania cywilno - prawne wynikają z woli obu umawiających się stron. Mają one formę umowy pisemnej. W umowie takiej strony ustalają formę i zakres współpracy oraz mogą określić formę zerwania umowy. Unormowania karne wynikają z obowiązujących przepisów prawa karnego. 3.zarządzanie przez pieniądz. Pieniądz występuje jako instrument zarządzania od chwili jego powstania (wynalezienia). Świadomość wpływu pieniądza na procesy gospodarcze wzrastała bardzo powoli. Pieniądz tkwi w każdym elemencie systemu ekonomicznego. Trudno zrozumieć rolę pieniądza bez znajomości współczesnej ekonomii. Od lat istnieją banki, oprocentowania, kredyty, weksle a co kilkadziesiąt lat (co jakiś czas) zmienia się interpretacja wpływu na gospodarkę. Nie istnieje samoistna teoria pieniądza. Wpływ na pieniądz mają decyzję poszczególnych państw, zmiany w technice wytwarzania, niepokoje społeczne, wojny, stąd co jakiś czas mamy zjawisko inflacji, czy hiperinflacji, czy stagnacji gospodarczej zarówno w krajowym, jak i europejskim i światowym wymiarze. Brak tej jednolitej teorii wynika stąd, że ®różne są mechanizmy przepływu pieniądza. Większość państw dąży do wymiany gospodarki za pomocą pieniądza. Stąd konieczność określenia parytetu własnej waluty (własnego pieniądza). Obecnie wyróżnia się trzy płaszczyzny sterowania obiegiem pieniądza: -światowy rynek walutowy -polityka budżetowa. Na własności pieniądza wpływ ma nie tylko sposób tworzenia jak i sposób wydatkowania z budżetu państwa ale znaczenie ,ma również struktura wydatków jak i sama ich wielkość (wartość). Z reguły zbyt wielki budżet tworzy inflację. -Autonomiczne regulatory przepływu pieniądza są to swobodnie kształtujące się na rynku ceny dóbr i usług, ceny kapitału rzeczowego, finansowego oraz cena pracy (płaca). Źródła pieniądza: praca, kredyt (czyli pieniądz jest drogi(w Polsce) co hamuje rozwój gospodarczy). By pieniądz spełniał należycie swoją rolę w zarządzaniu powinien spełniać następujące (klasyczne) funkcje: - miernik wartości, - wszystkie dobra i usługi wyrażamy w pieniądzu (mierzymy) - środek cyrkulacji, - oznacza że pieniądz uczestniczy w wymianie - środek tezauryzacji, - nadwyżkę finansową gromadzimy w banku, kieszeni - środek płatniczy, - pieniądz światowy - oznacza, że dana waluta spełnia wszystkie wymienione funkcje w wymiarze światowym
|