Klasa VI

Temat: Niewypały, niewybuchy i inne niebezpieczne przedmioty przyczyną kalectwa lub śmierci.

Cele zajęć:

1. uczeń potrafi zachować się właściwie w niebezpiecznych sytuacjach,

2. zwraca się o pomoc,

3. unika sytuacji niebezpiecznych.

Przebieg lekcji:

1. nauczyciel wyjaśnia znaczenie pojęć:
   niewybuch - pocisk, który po uderzeniu w cel nie eksplodował.
   niewypał - nabój, który nie został odpalony wskutek zacięcia się broni, wadliwej lub uszkodzonej amunicji, itp.

Niewypał - amunicja zawierająca ładunek miotający, która nie wypaliła mimo stworzenia odpowiednich warunków do tego procesu. Podobnym pojęciem jest niewybuch, który odnosi się jednak nie do ładunku miotającego lecz do ładunku wybuchowego. Pojęcia niewypału używa się wobec dwóch rodzajów amunicji - wybuchającej z siłą mniejszą od detonacji, oraz zapalającej się. Generalnie pojęcie odnosi się do środków zawierających materiał wybuchowy o charakterze miotającym, czyli takich, w których wybuch ma charakter deflagracji, mogą to być jednak także inne naboje, np. ze sprężonym gazem. Niewypałem może stać się również spłonka lub inny zapalnik. Oprócz nabojów, niewypałami mogą stać się również inne środki zawierające materiały wybuchowe deflagrujące, np. materiały hukowe, ale także różnego rodzaju inne środki pirotechniczne, nawet nie deflagrujące, ale np. spalające się gwałtownie, lub mogące się palić bez dostępu powietrza z zewnątrz. Do niewypałów zalicza się również środki zapalające się, np. race świetlne, świece dymne itp. Przyczyną powstania niewypału może być nie uruchomienie lub złe działanie zapalnika, zmiany chemiczne w samym materiale itp. Za niewypały nie uważa się środków właściwie składowanych, a jedynie te, które zostały użyte, ale nie zadziałały, lub zadziałały nieprawidłowo, skutkiem czego mogą nadal stanowić niebezpieczeństwo. Oprócz tego za niewypały uważa się również środki pozbawione właściwego nadzoru i kontroli, np. gdzieś wykryte, niewiadomego pochodzenia, uszkodzone, przeterminowane itp. Sposób obchodzenia się z niewypałami oraz metody ich niszczenia regulują szczegółowo odpowiednie instrukcje dla saperów. Przede wszystkim zabroniony jest jakikolwiek kontakt osób postronnych z niewypałami, gdyż środki tego typu zachowują zazwyczaj swoją aktywność przez bardzo długi czas i może się zdarzyć, iż bardzo delikatny bodziec (np. poszturchnięcie) spowoduje eksplozję niewypału.

Niewybuch - to każdy przedmiot zawierający ładunek wybuchowy lub materiał wybuchowy w stanie wolnym, który powinien zdetonować jednak pomimo stworzenia warunków koniecznych do tego procesu nie doszło do wybuchu. Podobnym pojęciem jest niewypał, który odnosi się jednak nie do ładunku wybuchowego lecz do ładunku miotającego. Pojęcie niewybuchu odnosi się do środków zawierających materiał wybuchowy o charakterze kruszącym lub analogicznych, w których wybuch ma charakter detonacji. Oprócz środków bojowych (niszczących lub hukowych), mogą to być też cywilne, niszczące materiały wybuchowe (stosowane np. w kopalniach), oraz szereg innych środków pirotechnicznych, jak środki uruchamiające mechanizmy lub stosowane w celach widowiskowych. Za niewybuchy uznaje się czasami także przedmioty, które mogą detonować mimo że pierwotnie nie były do tego przeznaczone. Niewybuchem jest np. poduszka powietrzna z rozbitego samochodu, która nie zadziałała i dlatego w każdej chwili może eksplodować. Przyczyną powstania niewybuchu może być nieuruchomienie lub złe działanie detonatora, zmiany chemiczne w samym materiale wybuchowym i wiele innych czynników. Za niewybuchy nie uważa się środków właściwie składowanych, a jedynie te, które zostały użyte, ale nie zadziałały lub zadziałały wadliwie. Oprócz tego za niewybuchy uważa się również środki wybuchowe pozbawione właściwego nadzoru i kontroli, np. gdzieś wykryte, niewiadomego pochodzenia, uszkodzone, przeterminowane itp. Czasami zdefiniowanie niewybuchów może być trudne, np. pole minowe podczas prowadzenia działań wojennych nie posiada jeszcze niewybuchów, natomiast to samo pole nierozminowane po ustaniu tych działań, czyli takie, które trzeba rozminować, określa się już jako zawierające niewybuchy. Ponadto niektóre środki mogą być jednocześnie niewybuchami i niewypałami - np. pocisk artyleryjski może być ze względu na ładunek miotający - niewypałem, a ze względu na ładunek kruszący - niewybuchem. Ponieważ jednak skutki wybuchu są groźniejsze niż wypału, to w takich sytuacjach mówi się ogólnie o niewybuchach. Jeśli jednak taki pocisk został wystrzelony, ale nie eksplodował, to pozostaje już tylko niewybuchem. Sposób obchodzenia się z niewybuchami oraz metody ich niszczenia regulują szczegółowo odpowiednie instrukcje dla saperów. Przede wszystkim zabroniony jest jakikolwiek kontakt osób postronnych z niewybuchami, gdyż środki tego typu zachowują zazwyczaj swoją aktywność przez bardzo długi czas.

Co to jest niewypał ?
Gdzie go można znaleźć ?
Co każdy powinien zrobić po znalezieniu niewypału ?
Czy można się bawić niewypałem ?

PAMIĘTAJ - każda broń jest produkowana po to, żeby ranić lub zabijać. W rękach dziecka staje się niebezpieczna.

      Nigdy nie wchodź na teren , na którym mogą być niewypały (np. teren poligonu wojskowego) Jeśli gdziekolwiek natkniesz się na coś co twoim zdaniem może być niewypałem oznacz to miejsce np. zatykając chusteczkę na kijku i zawiadom kogoś dorosłego.

2. postępowanie ze środkami pirotechnicznymi jak: ognie sztuczne, race petardy itp.

• nie należy samemu, bez zgody i obecności rodziców kupować jakichkolwiek materiałów wybuchowych, pomimo oferowania ich dzieciom i młodzieży przez sprzedawców (bywają niesprawdzone i wiele z nich nie posiada instrukcji obsługi),

• nie wolno bez obecności osób dorosłych, odpalać posiadanych środków pirotechnicznych, niewłaściwie obsługiwane mogą spowodować trwałe uszkodzenia ciała.

dyskusja.

ZASADY POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU ZNALEZIENIA NIEWYPAŁU LUB NIEWYBUCHU

Chociaż od zakończenia działań II wojny światowej minęło ponad pół wieku, to nadal spotykamy się w życiu codziennym jej pozostałościami. Znajdujemy wiele przedmiotów niekiedy bliżej nam nie znanych lub mających znamiona uzbrojenia wojskowego. Nasza nadmierna ciekawość doprowadza do wielu niepotrzebnych nieszczęść, a nawet śmierci.

„ZARDZEWIAŁA ŚMIERĆ CIĄGLE GROŹNA"

Niezachowanie należytych środków bezpieczeństwa po odnalezieniu niewypału lub niewybuchu, niewłaściwe postępowanie wynikające z braku świadomości o grożącym niebezpieczeństwie powoduje, że mimo zakończenia działań zbrojnych wojna nadal zbiera ofiary.

„KATEGORYCZNIE NIE WOLNO PODNOSIĆ, ODKOPYWAĆ, PRZENOSIĆ, WRZUCAĆ DO OGNISKA ANI DO MIEJSC TAKICH JAK STAWY, GŁĘBOKIE ROWY ZNALEZIONYCH NIEWYBUCHÓW”

Należy mieć świadomość, że materiał wybuchowy stosowany w technice wojskowej w praktyce jest całkowicie odporny na działanie wszelkiego rodzaju warunki atmosferyczne i niezależnie od daty produkcji zachowuje swe właściwości wybuchowe.

ð zapalniki, ð pociski, ð bomby lotnicze, ð naboje artyleryjskie i karabinowe, ð pancerzownice, ð granaty, ð miny wszelkich typów, ð ładunki materiałów wybuchowych, ð złom metalowy zawierający resztki materiałów wybuchowych.

Za przedmioty niebezpieczne uważa się wszelkiego rodzaju urządzenia (materiały pochodzenia wojskowego, przemysłowego lub innego, które mając właściwości łatwopalne, żrące, trujące grożą niebezpieczeństwem przy manipulowaniu lub zetknięciu się z powietrzem albo wysoką temperaturą.

Zaliczyć do nich można: ð płyn łatwopalny, żrący i trujący, ð zawartość butli stalowych, gaśnic, ð resztki rozmaitych substancji w aparaturze laboratoryjnej it

Nie baw się w sapera

W ciągu kilku ostatnich dni mieszkańcy gminy Choszczno dwukrotnie wykazali się niezmierną lekkomyślnością. Nie czekając na saperów postanowili we własnym zakresie zabezpieczyć znalezione niewybuchy. Nie pomyśleli, że ryzykują życiem. Właściciel działki budowlanej w Choszcznie wykopał na swojej posesji pocisk przeciwpancerny. Niewiele myśląc przeniósł go poza teren swojej działki i zakopał w ziemi na głębokość około 30 cm. Dopiero wtedy o znalezieniu niewybuchu powiadomił Policję.
Trzy dni później jeden z mieszkańców gminy Choszczno w przydomowym ogródku wykopał pocisk. Mężczyzna przeniósł niewypał z ogródka i zamknął na kłódkę w szopce.
Chociaż od zakończenia działań II wojny światowej minęło ponad 60 lat, to nadal często spotykamy się z jej pozostałościami. Tylko w tym roku w powiecie choszczeńskim znaleziono kilkanaście niewybuchów. Należy mieć świadomość, że materiał wybuchowy stosowany w technice wojskowej w praktyce jest całkowicie odporny na działanie wszelkiego rodzaju warunków atmosferycznych i niezależnie od daty produkcji zachowuje swe właściwości wybuchowe.
Kategorycznie nie wolno odkopywać, podnosić, przenosić ani tym bardziej wrzucać do ognia znalezionych niewybuchów.
W przypadku znalezienia niewypału lub niewybuchu należy niezwłocznie powiadomić Policję.

W okresie prac polowych częściej odkrywane są wojenne niewypały i niewybuchy - tłumaczy st. chor. sztab. Paweł Dolny z 16 Tczewskiego Batalionu Saperów, zajmującego się terenem od Chojnic po Żuławy i Mierzeję Wiślaną. - Porównując z ubiegłymi latami jest lekka tendencja wzrostowa, odnotowujemy większą ilość zgłoszeń. Wpływają na to także poszukiwacze militariów. Przy okazji wykopane pociski zostawiają w lesie, przy drogach. Informacje od mieszkańców, grzybiarzy trafiają najpierw do lokalnych służb mundurowych. Jednego dnia znaleziono niewybuchy w Stegnie i Żuławkach. Służby mundurowe przestrzegają przed poruszaniem tego typu znalezisk, w szczególności uczulając dzieci i młodzież. Saperzy kładą nacisk na to, aby po odnalezieniu przedmiotu najlepiej go nie dotykać. Zapalniki liczące ponad 60 lat są bardzo wyczulone i pocisk może nagle eksplodować. Korozja sprawia, że stają się bardziej wrażliwe na bodźce zewnętrzne.

- Znajdujemy wojenne materiały wybuchowe w różnych miejscach, lasach, stawach, rzekach, piwnicach, rowach. Nie ma na to reguły. Bez względu na to czy jest to granat, mina, siła rażenia w każdym przypadku eksplozji oznacza poważne obrażenia ciała i bardzo często śmierć - zaznacza Paweł Dolny.

Poparzeń twarzy i dłoni doznał 14-letni mieszkaniec miejscowości Dys pod Lublinem, któremu w rękach wybuchła petarda. Chłopiec odwieziony został do szpitala.
Jak ustalili policjanci nastolatek kupił dwie petardy bez wiedzy rodziców. W sobotę w swoim pokoju podpalił lont jednej z nich. Potem usiłował go zgasić i wtedy petarda wybuchła mu w rękach. Z poparzonymi palcami obu dłoni i twarzą został odwieziony do szpitala. Będzie zdrowy, ale na razie musiał pozostać w szpitalu

Mieszkańcy bloku przy ulicy Zbyszewskiego w Rzeszowie usłyszeli wieczorem głośny wybuch. W jednym z mieszkań eksplodowała petarda. Ładunek wybuchł w rękach konstruktora - 22-letniego studenta. Mężczyzna stracił ręce. W jego mieszkaniu było w tym czasie trzyletnie dziecko, ale na szczęście nic mu się nie stało. Ofiara trafiła do szpitala w ciężkim stanie. Lekarzom nie udało się uratować rąk studentowi. Nie było na to szans, bo petarda wybuchła, gdy ją trzymał w dłoniach. Wezwani policjanci wyprowadzili z bloku mieszkańców czterech klatek schodowych. Potem sprawdzili czy 22-latek nie ma innych niebezpiecznych materiałów. Znaleziono w jego piwnicy jakieś chemikalia, a teraz specjaliści sprawdzają czy to z nich student zrobił petardę. Dużo szczęścia mieli inni domownicy, którzy w momencie eksplozji byli w mieszkaniu. "Mieszkanie zostało zniszczone, innym osobom, w tym trzyletniemu dziecku, które przebywały w lokalu nic się nie stało" - informuje Paweł Międlar z zespołu prasowego podkarpackiej policji.

OGÓLNY WYGLĄD NIEKTÓRYCH NIEWYPAŁÓW I NIEWYBUCHÓW
Z OKRESU II WOJNY ŚWIATOWEJ

---