Rynek finansowy

• miejsce, w którym przeprowadza się transakcje związane z przemieszczaniem kapitałów finansowych

• przepływ kapitału od podmiotów mających nadwyżkę w kierunku podmiotów zgłaszających zapotrzebowanie (popyt)

• miejsce, gdzie odbywa się ruch pieniądza między podmiotami, np. rozliczane transakcje

• miejsce zawierania transakcji, których przedmiotem jest szeroko rozumiany kapitał finansowy

• transakcje papierami wartościowymi i innymi instrumentami finansowymi

Instrument finansowy - zobowiązanie lub roszczenie majątkowe kapitałodawcy w stosunku do kapitałobiorcy

Klasyfikacje rynku finansowego:

1. Kryterium czasu i celu przeznaczenia środków

1. Krótkoterminowy (pieniężny)

• Transakcje do 1 roku

• W tym walutowy

• Przedmiotem obrotu jest pieniądz traktowany jako towar

• Miejsce działań spekulacyjnych

• Przeznaczenie - bieżąca działalność

2. Długoterminowy (kapitałowy)

• Transakcje powyżej 1 roku

• Dochodzi do tworzenia i przepływów długoterminowych kapitałów

• Służy celom inwestycyjnym

2. Kryterium kontrahenta, który dokonuje obrotu instrumentami finansowymi

1. Rynek pierwotny

• Emitenci sprzedają papiery wartościowe subskrybentom

• Papiery sprzedawane są po cenie emisyjnej

• Cena emisyjna jest wyższa niż cena nominalna

1. Rynek wtórny

• Inwestorzy obracają papierami między sobą

• Nie występuje emitent

• Obrót po cenie rynkowej

• Uzupełnienie rynku pierwotnego

• Ryzyko inwestycyjny

3. Kryterium: zasięg terytorialny

1. Rynek krajowy

2. Rynek regionalny

3. Rynek ogólnoświatowy

4. Kryterium: moment rozliczania transakcji

1. Rynek spot (natychmiastowy), np. walutowy

2. Rynek forward (terminowy)

5. Kryterium: forma organizacyjna rynku

1. Rynek giełdowy (sformalizowany)

2. Rynek pozagiełdowy

6. Kryterium: rodzaj instrumentu finansowego

1. Rynek pieniężny

2. Rynek walutowy

3. Rynek kapitałowy

4. Rynek derywatów (instrumentów pochodnych)

5. Rynek depozytowo - kredytowy

6. Rynek ubezpieczeniowy

Uczestnicy rynku finansowego:

1. Instytucje finansowe

2. Instytucje niefinansowe (np. przedsiębiorstwa)

3. Osoby fizyczne

Instytucja finansowa- podmiot, który świadczy usługi związane z zawieraniem transakcji, których przedmiotem są instrumenty finansowe utrzymywane w aktywach tych instytucji

Podział instytucji finansowych:

1. Instytucje finansowe nie tworzące własnych instrumentów finansowych

• Przykład: domy maklerskie, banki inwestycyjne

• Biernie pośredniczą w obrocie instrumentami

2. Instytucje, które tworzą własne instrumenty finansowe

1. Instytucje kreujące pieniądz (bank centralny i banki komercyjne)

2. Instytucje nie kreujące pieniądza (towarzystwa ubezpieczeniowe, fundusze inwestycyjne, emerytalne, giełda)

Fundusze wspólnego inwestowania:

1. Fundusze inwestycyjne

2. Fundusze emerytalne

3. Ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe

4. Fundusze venture capital

Fundusze inwestycyjne:

1. Osoba prawna, której przedmiotem działalności jest zinstytucjonalizowane lokowanie zebranych środków pieniężnych w różne instrumenty rynku finansowego

2. ZALETY:

• Profesjonale zarządzanie środkami

• Płynność udziałów

• Dywersyfikacja portfela inwestycyjnego

• Możliwość lokowania dowolnej kwoty pieniędzy

• Możliwość wykorzystania naszych udziałów w funduszu jako zabezpieczenia spłaty kredytu

• Możliwość wyboru funduszu inwestycyjnego

• Niższe koszty inwestycyjne

3. Opłaty przerzucane na uczestników funduszy inwestycyjnych:

• Manipulacyjne, np. za dystrybucję, przy umarzaniu jednostek uczestnictwa, opłaty przy transferze, opłaty za prowadzenie rachunku

• Operacyjne - opłaty za zarządzanie środkami, koszty usług agenta ubezpieczeniowego

4. WADY

• Ryzyko poniesienia straty

• Koszty inwestycji są niezależne od wyników funduszu

• Uczestnik nie ma bezpośredniego wpływu na politykę inwestycyjną funduszu

• Obowiązują limity inwestycyjne

5. Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych

• Tworzy własne fundusze inwestycyjne

• Odpowiada za funkcjonowanie funduszy inwestycyjnych

• Reprezentuje fundusz wobec osób trzecich i zarządza nim (np. podejmuje inwestycje)

• Obligatoryjnie w formie spółki akcyjnej

• Działa na podstawie zezwolenia KNF

6. Uczestnikiem funduszu inwestycyjnego może być każdy (osoba fizyczna, prawna, jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej)

7. Podmioty współpracujące z funduszem inwestycyjnym:

• Bank depozytariusz

• Agent transferowy

• Dystrybutorzy jednostek uczestnictwa

Bank depozytariusz:

• Minimum 100mln zł funduszy własnych

• Może to być bank krajowy albo oddział instytucji kredytowej

• Depozytariuszem może być Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A.

• Prowadzi rejestr aktywów zapisywanych na odpowiednich rachunkach, które przechowywane są przez depozytariusza

• Odpowiada za to by zbywanie, nabywanie, np. certyfikatów inwestycyjnych odbywało się zgodnie z prawem i statutem funduszu inwestycyjnego

• Kontroluje terminowość rozliczania umów z uczestnikami funduszu

• Zapewnia aby wartość aktywów netto i wartość jednostek uczestnictwa była liczona zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu

• Ma zapewnić aby dochody funduszu były wykorzystywane zgodnie z prawem i statutem

• Depozytariusz reprezentuje fundusz inwestycyjny na wypadek gdyby TFI zaprzestało swoją działalność

Agent transferowy:

• Prowadzi rejestr danych osobowych uczestników funduszu

• Oblicza i przesyła dywidendy

• Przygotowuje informacje o stanie rachunku i stanie składek

• Aktualizuje salda rejestrów (na bieżąco)

• Archiwizuje dokumentację związaną z członkostwem funduszu

Dystrybutorzy jednostek uczestnictwa:

• Najczęściej placówki bankowe, domy maklerskie oraz osoby fizyczne związane, np. z bankami, domem maklerskim

• Osoby fizyczne nie mogą przyjmować wpłat ani wypłacać

Klasyfikacja funduszy inwestycyjnych:

1. Kryterium prawne

2. Kryterium ekonomiczne

Fundusze inwestycyjne wg kryterium prawnego:

1. Fundusze otwarte

• Sprzedają i odkupują jednostki uczestnictwa. W każdej chwili można do nich wejść/wyjść

• Fundusz najpopularniejsze

• Nie zapewniają zbyt dużych dochodów

• Zmienna liczba uczestników i jednostek uczestnictwa

• Jednostki uczestnictwa można zbywać bez ograniczeń

2. Fundusze specjalistyczne otwarte

• Tak jak fundusze otwarte sprzedają i odkupują jednostki uczestnictwa. W każdej chwili można do nich wejść/wyjść.

• Istnieje możliwość określenia w statucie warunków odkupienia jednostek uczestnictwa

• Powołuje się organ kontrolny o nazwie Rada Inwestorów

3. Fundusze zamknięte

• Dochodzi do emisji certyfikatów inwestycyjnych (papierów wartościowych o charakterze udziałowym). Kupując taki certyfikat stajemy się współwłaścicielami takiego funduszu

• Certyfikaty inwestycyjne są najczęściej na okaziciela. Są one przedmiotem obrotu giełdowego, fundusz ich nie odkupuje.

• Polityka jest bardziej ryzykowna i dużo bardziej swobodna niż w funduszach otwartych

CECHA	FUNDUSZ OTWARTY	FUNDUSZ ZAMKNIĘTY
TYTUŁ UCZESTNICTWA	Jednostki uczestnictwa	Certyfikaty inwestycyjne
WIELKOŚĆ KAPITAŁU	Kapitał zmienny	Kapitał stały
LICZBA TYTUŁÓW UCZESTNICTWA	Zmienna	Stała
WARTOŚC JEDNOSTKI	Od 1 zł	Od 1000 do 10 000 zł
LICZBA UCZESTNIKÓW FUNDUSZU	Liczba zmienna i wysoka	Stała i niska
ZBYWANIE	Nieograniczone i ciągłe	Ograniczone i jednorazowe
ZBYWALNOŚĆ	Odsprzedaż funduszowi	Na rynku wtórnym - giełdowym i pozagiełdowym
WYCENA		Rynek - popyt i podaż
CZĘSTOTLIWOŚĆ WYCENY	Codziennie	Codziennie
PŁYNNOŚĆ UDZIAŁÓW	Wysoka	Zależy od popytu i podaży; popyt i podaż od polityki funduszu
KOSZTY	Opłaty manipulacyjne i operacyjne	Rachunek papierów wartościowych w domu maklerskim (koszt prowadzenia)

Fundusze regulowane vs. Nieregulowane forma organizacyjno - prawna

Fundusze inwestycyjne wg kryterium ekonomicznego:

1. Polityka inwestycyjna (wg stopnia ryzyka inwestycyjnego)

1. Fundusze akcyjne

2. Fundusze obligacyjne

3. Fundusze rynku pieniężnego

4. Fundusze hybrydowe

1. Zasięg inwestycji (geograficzny)

1. Zasięg krajowy

2. Zasięg zagraniczny

3. Fundusze lokalne / globalne

4. Fundusze bez określonego zasięgu

1. Sposób zarządzania funduszem

1. Zarządzane w sposób aktywny

2. Zarządzane w sposób pasywny

1. Wysokość opłat

1. Prowizyjne

2. Bezprowizyjne

1. Forma uczestnictwa inwestora w dochodach

1. Tezauryzacyjne

2. Kumulacyjne

3. Dystrybucyjne

Fundusze inwestycyjne wg podziału obowiązującego w Polsce:

1. Fundusze polskich akcji

2. Fundusze akcji zagranicznych

3. Fundusze mieszane

4. Fundusze euro papierów dłużnych

5. Fundusze polskich papierów dłużnych

6. Fundusze USD papierów dłużnych

7. Fundusze rynku pieniężnego

8. Fundusze stabilnego wzrostu

Aktywa FI stanowią około 10% PKB (ok. 100 mld zł) naszego kraju i rosną

FI w Polsce - 262 (w tym 53 akcyjne)

Największe aktywa są w funduszach mieszanych i stabilnego wzrostu

Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych = 24

Fundusze emerytalne

Polski powszechny system emerytalny ma charakter zindywidualizowany, tzn. każdy z nas ma dwa indywidualne konta emerytalne:

1. Publiczny ZUS (12,22% podstawy opodatkowania wynagrodzenia) - nie wykorzystuje rynków finansowych

2. OFE (7,3% podstawy opodatkowania za pośrednictwem ZUS)

Środki przepływające przez konta OFE w całości trafiają na rynek finansowy w celu osiągnięcia dodatniej stopy zwrotu.

OFE:

• Jest osobą prawną

• OFE mogą się wzajemnie przejmować i łączyć

• Nie ma zdolności upadłościowej. W razie likwidacji odpowiedzialny jest Skarb Państwa

• W 2006 r. ZUS przekazał OFE 16mld zł

• Przymusowo finansuje deficyt budżetowy (60%)

• Za granicą dopuszczalne tylko 5% inwestycji

• Zarządzają nimi prywatne, powszechne towarzystwa emerytalne (PTE)

• Organem OFE jest PTE

• PTE zarządza i reprezentuje OFE na zewnątrz

• Majątek OFE jest odrębny od majątku PTE

• Na początku było 21 OFE, teraz jest 15 efekt konsolidacji

• Usługi OFE mają długookresowy charakter

• 12 mln osób członkami OFE (na koniec 2006r r.)

• 56% członków OFE należy do 3 OFE

• Commercial Union

• ING Nationale Netherlanden

• PZU Złota Jesień

• Udział OFE w PKB = 11%

• Aktywa OFE rosną szybciej niż podaż instrumentów finansowych, w które mogą inwestować

Indywidualne Konta Emerytalne (IKE)

Pracownicze Programy Emerytalne (PPE)

Ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe:

• W Polsce ponad 300

• Posiadają niewielkie aktywa

• Rynek funduszy kapitałowych jest bardzo skoncentrowany

• Do pierwszej piątki UFK należy 80% UFK

• Największy udział ma CU Towarzystwo Ubezpieczeniowe na życie

Fundusze venture capital (private equity):

• Typ funduszy, które koncentrują się na inwestycjach wysokiego ryzyka w celu osiągnięcia zysku w długim okresie czasu

• Fundusze te zainwestowały w 25 firm ok. 150 tys. euro

• Venture capital = 0,045% PKB

Rynek pieniężny

Przedmiotem obrotu jest pieniądz traktowany jako towar.

Rynek krótkoterminowych papierów wartościowych.

Główne cechy rynku pieniężnego:

1. Rynek w dużym stopniu kontrolowany przez Bank Centralny

2. Występuje na nim duża liczba pośredników finansowych

3. Jest źródłem utrzymania płynności finansowej wszystkich podmiotów gospodarczych

4. Jest miejscem kształtowania bazowych stóp procentowych

5. Jest rynkiem wyznaczającym poziom kursów walutowych

6. Jest rynkiem, na którym cena instrumentów finansowych jest w dużej mierze zależna od zapotrzebowania budżetu na pieniądz

Segmenty rynku pieniężnego:

1. Rynek międzybankowy

2. Rynek krótkoterminowych papierów wartościowych

3. Rynek depozytowo - kredytowy

Rynek międzybankowy:

• Największy hurtowy segment rynku pieniężnego

• Rynek, w którym uczestniczą wyłącznie bank centralny i banki komercyjne

• Rynek, na którym banki pożyczają sobie płynne rezerwy, czyli środki zdeponowane na ich rachunkach w banku centralnym oraz rynek na którym bank centralny przeprowadza operacje z bankami komercyjnymi

• Podstawowy rynek inwestowania dla banków mających nadwyżki i podstawowy rynek refinansowy dla banków, które nie mają dochodów (mają deficyt)

• Poprzez rynek międzybankowy odbywa się transmisja impulsów polityki pieniężnej do gospodarki

• Pieniądz rynku międzybankowego jest drogi

• Rynek lokat międzybankowych jest nieregulowany, czyli dealerzy zatrudnieni w centralach banku zawierają transakcje bezpośrednio między sobą

• Lokaty międzybankowe są niezabezpieczone dlatego banki wyznaczają limity kredytów dla innych banków

• Występują dwa podstawowe indeksy rynku międzybankowego:

• WIBOR - roczna stopa procentowa po jakiej bank jest skłonny udzielić kredytu innemu bankowi

• WIBID - roczna stopa procentowa, którą bank jest gotowy zapłacić za środki przyjęte w depozyt od innych banków

• Stawki ustalane jako średnia arytmetyczna stawek banków dopuszczonych do fixingu, po odrzuceniu dwóch największych i dwóch najmniejszych kwotowa

• Stawki ustala się codziennie o godzinie 11

• Stawki te są referencyjne (orientacyjne)

Stawki WIBOR:

1. WIBOR O/N, T/N, S/N

2. WIBOR 1W, 2W

3. WIBOR 1M, 3M, 6M, 9M

4. WIBOR 1Y

Depozyt międzybankowy - przyjęcie przez bank na określony termin określonej kwoty pieniędzy po określonej stopie procentowej od innego banku

Lokata międzybankowa - udzielenie przez bank na określony termin określonej kwoty po określonej stopie procentowej innemu bankowi. Lokata jednego banku, w drugim jest dla tego drugiego depozytem.

Operacje dzienne [operacje depozytowo- kredytowe, które są przed i wokół dnia spot]:

1. O/N - operacja depozytowo - kredytowa trwająca od dnia dzisiejszego do następnego dnia roboczego

2. T/N - trwa od jutrzejszego dnia roboczego do następnego dnia roboczego, czyli spot

3. Spot - next (S/N) - trwa od dnia spot do następnego dnia roboczego

Operacje forward - operacje depozytowo - kredytowe, których początek nastąpi w określonym dniu po dniu spot, koniec zaś w dniu ustalonym przez zainteresowane strony

Operacje repo

Operacje reverse repo

Polityka pieniężna - całokształt rozwiązań, działań, które są podejmowane w gospodarce narodowej w celu zaopatrzenia jednostek gospodarczych w pieniądz i kredyt, a także w celu regulowania wielkości pieniądza

Współczesny cel polityki pieniężnej:

1. Bezpośredni cel inflacyjny, czyli reakcja na wyjście stopy wzrostu cen z założonych granic

2. Stosując odpowiednie narzędzia polityki pieniężnej i bodźce pozwala kontrolować zjawiska pieniężne

3. Jest to cel jednoznaczny i czytelny dla społeczeństwa

4. Wygodny dla banków centralnych

5. Kosztowny dla gospodarki, czasami niewystarczający i zbyt ogólny

1998 r. powstaje Rada Polityki Pieniężnej (kadencja = 6 lat)

Strategia RPP na lata 1999 - 2003:

• Wyznaczenie rocznych celów inflacyjnych

• Ograniczenie stopy inflacji (cel : 3% na koniec 2003 r.)

Inflacja 2003 r. = 1,7%

Strategia na okres po 2003 r.:

1. Stabilizowanie stopy inflacji na poziomie 2,5% (+/- 1pkt %)

2. Ciągły cel inflacyjny (inflacja mierzona miesiąc do analogicznego miesiąca poprzedniego roku)

3. Obowiązuje do momentu wejścia Polski do ERM II lub do zakończenia kadencji obecnej RPP

Główne instrumenty polityki pieniężnej banku centralnego:

1. Rezerwy obowiązkowe

2. Kredyty refinansowe oraz stopy ich oprocentowania

1. Kredyt redyskontowy

2. Kredyt lombardowy

3. Kredyt techniczny

3. Operacje otwartego rynku

4. Depozyty nocne : stopa depozytowa

Stopa referencyjna:

• Określa minimalną rentowność podstawowych operacji otwartego rynku

• Oddziałuje bezpośrednio na poziom oprocentowania depozytów na rynku międzybankowym o porównywalnym terminie zapadalności

• Określa kierunek prowadzonej polityki pieniężnej

Stopa lombardowa - wyznacza maksymalny koszt pozyskania pieniądza przez banki komercyjne w banku centralnym, określając górny pułap dla wahań rynkowych stóp O/N

Stopa depozytowa (od 2001 r.) - stanowi dolne ograniczenie korytarza wahań krótkoterminowych stóp rynkowych

Rynek krótkoterminowych papierów dłużnych

Papier wartościowy - dokument potwierdzający dokonanie transakcji odpłatnego udostępnienia kapitału, co daje kapitałodawcy określone prawa (prawo współwłasności, prawo do procentu, prawo do otrzymania w przyszłości aktywów lub do rozliczenia pieniężnego - derywaty)

Papiery wartościowe rynku pieniężnego:

1. Weksle

2. Czeki

3. Certyfikaty depozytowe

4. Bony skarbowe

5. Bony pieniężne NBP

6. Bony komercyjne

7. KWIT - y

Bony pieniężne NBP:

• od stycznia 2005 emitowane są wyłącznie bony o 7 -dniowym terminie zapadalności

• jedna aukcja na tydzień, w piątek

• wszystkie bony zapadają co tydzień i są rolowane

• w przetargach biorą udział banki wybierane przez NBP- dealerzy rynku pieniężnego (o największej aktywności na rynku międzybankowym; w 2007 r. - 13 banków)

• wtórny obrót bonami na nieregulowanym rynku międzybankowym, nabywcami mogą być wyłącznie banki krajowe i BFG

Bon skarbowy:

• krótkoterminowe zobowiązanie skarbu państwa stanowiące jedną z form finansowania deficytu budżetowego

• papiery wartościowe na okaziciela

• postać zdematerializowana- zapis na koncie depozytowym w rejestrze papierów wartościowych

• cecha bonów- dyskontowy charakter (kwota nominalna reprezentuje zarówno odsetki jak i kapitał i jest płatna w dniu wykupu)

• emitowane w imieniu skarbu państwa przez MF, agentem emisji jest NBP

• mogą je nabywać dealerzy skarbowych papierów wartościowych oraz krajowe banki na poniedziałkowych przetargach, następnie je sprzedają na rynku wtórnym, np.: bankom czy przedsiębiorstwom

• wartość 10 tys. zł, termin: 1 dzień do 90 dni lub 1 tydzień-52 tygodnie

• termin wymagalności nie może przekroczyć 1 roku

Wzór na dyskonto proste:

C- cena określana jako wartość dyskontowa

N- nominał

Sd-stopa dyskontowa

T- czas , czyli liczba dni t/365

Certyfikaty depozytowe:

• zaświadczenie wystawione przez bank, potwierdzające zdeponowanie określonej sumy pieniędzy, na określony czas, po określonej stopie procentowej

• termin wykupu od 7 dni do 1 roku (zdarzają się nawet 10 letnie)

• istnieje obrót wtórny- za pośrednictwem banku lub bezpośrednio na rynku

• nie jest publicznym obrotem papierami wartościowymi

• emitent może je wykupić przed terminem zapadalności

• nominał 1000 - 5000zł dla osób fizycznych

• nominał 50 000 - 100 000zł dla podmiotów instytucjonalnych

Bon komercyjny:

• niezabezpieczone, krótkoterminowe weksle przedsiębiorstw będące przyrzeczeniem spłaty kwoty nominalnej w określonym terminie

• instrument dyskontowy

• organizatorem emisji jest m.in. kredyt bank

KWIT:

• weksle przedsiębiorstwa emitowane w celu pozyskania krótkoterminowych funduszy

• często zabezpieczone gwarancja firmy macierzystej

• organizatorem emisji jest np. ING Bank

• emitent to firma o najwyższej zdolności kredytowej

• nominał weksla 500 tys. zł

• termin wykupu od 1 miesiąca do 1 roku

Bon komunalny:

• emitowany przez podmioty samorządu lokalnego

• finansują lukę budżetowa gminy

• są uzupełnieniem środków pozyskiwanych z emisji obligacji

• może być rolowany

• instrument dyskontowy

Czeki:

• Nie można wystawiać czeku bez pokrycia (jedyny wyjątek = czek post datowany - data wystawienia czeku jest późniejsze niż faktyczna)

• Gdy mija ważność czeku, czek jest nieważny. Jeżeli wystawca nie odwoła czeku, bank jest zobowiązany zrealizować czek

• Czek wystawiony i płatny w tym samym kraju - ważność 10 dni od daty wystawienia

• Czek wystawiony w innym kraju, lecz płatny w tej samej części świata - 20 dni

• Czek wystawiony w innym kraju i płatny w innej części świata - ważność 70 dni

1. Czek gotówkowy

• Dyspozycja wystawcy czeku udzielona trasatowi (bankowi) by obciążył rachunek wystawcy kwotą, na którą czek opiewa i wypłacił tę kwotę okazicielowi czeku lub osobie na czeku wskazanej

2. Czek rozrachunkowy

• Dyspozycja wystawcy czeku udzielona trasatowi by obciążył rachunek wystawcy kwotą na którą czek opiewa i uznał tą kwotą rachunek posiadacze czeku

Weksel [ 2 rodzaje zgodnie z prawem wekslowym]:

1. Weksel własny

• Bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty sumy wekslowej złożone przez wystawcę weksla (główny dłużnik wekslowy) wierzycielowi ( pierwszy wierzyciel to tzw. remitent, każdy następny wierzyciel, który nabywa prawo do weksla w drodze indosu to tzw. indosatariusz)

• Występują dwie strony: dłużnik i wierzyciel

2. Weksel trasowany

• Bezwarunkowe polecenie zapłaty sumy wekslowej podpisane przez wystawcę weksla (trasanta - pierwszy dłużnik wekslowy) do określonej osoby (trasata - główny dłużnik wekslowy) z żądaniem wypłacenia jej wierzycielowi wekslowemu. Trasat musi weksel zaakceptować.

Rynek depozytowo - kredytowy

Sekurytyzacja - przekształcenie wyodrębnionych aktywów przedsiębiorstwa (głównie wierzytelności) o sparametryzowanej charakterystyce w papiery wartościowe (dłużne), które mogą stać się przedmiotem obrotu i których zabezpieczeniem są strumienie gotówki generowane przez te aktywa.

Podmioty sekurytyzacji:

1. Aranżer - inicjator programu sekurytyzacji, czyli przedsiębiorstwo

2. Spółka celowa (SPV= Special Purpose Vehicle) - aranżer przenosi na nią swoje wierzytelności, a spółka na ich bazie emituje papiery wartościowe

3. Pierwotni dłużnicy - realizują płatności z tytułu zobowiązań wobec aranżera na rzecz nowego wierzyciela - spółki celowej

4. Inwestorzy - dostarczyciele kapitału do przedsiębiorstwa, kupują papiery wartościowe wyemitowane przez spółkę celową

5. Agent płatniczy - zazwyczaj bank, który organizuje emisję i administruje płatnościami związanymi z sekurytyzowanymi aktywami

6. Agencja ratingowa - bada działalność tych podmiotów oraz jakość wierzytelności, które stanowią zabezpieczenie; nadaje rating

Rodzaje sekurytyzacji:

1. Pozabilansowa (właściwa) - aranżer sprzedaje aktywa (wierzytelności) spółce celowej; następuje oddzielenie ryzyka kredytowego aktywów od ryzyka kredytowego aranżera

2. Bilansowa - spółka celowa przejmuje od aranżera ryzyko sekurytyzowanej wierzytelności, a nie same wierzytelności

Rynek walutowy

Waluta to środek rozliczeniowy, czyli miernik wartości i środek regulowania płynności w transakcjach międzynarodowych

Dana jednostka staje się walutą, gdy jest wymienialna na inne waluty.

Wymienialność waluty to gwarantowana prawem możliwość swobodnej wymiany waluty krajowej na dowolną walutę obcą i odwrotnie.

Podstawowa funkcja rynku walutowego - kształtowanie cen walut

Współcześnie jest to rynek zdecentralizowany.

Funkcjonuje jako jeden wielki rynek międzynarodowy.

Jedyny rynek, który nie ma ograniczeń czasowych.

Jeżeli jesteśmy podmiotem kupującym = przyjmujemy pozycję długą

Jeżeli jesteśmy sprzedającym = przyjmujemy pozycję krótką

Kryteria zbieżności jakie kraj musi spełnić (zależne od polityk):

1. deficyt budżetowy (nie wyższy niż 3% PKB)

2. dług publiczny

3. stopa inflacji

4. stabilny kurs walutowy

5. wysokość długoterminowych stóp procentowych

Przesłanki istnienia rynku:

• Istnieją różne waluty na świecie

• Handel i inwestycje międzynarodowe

• Spekulacja

• Dążenie do zabezpieczenia

Kurs walutowy - wyrażenie jednostki monetarnej jednej waluty w jednostkach monetarnych drugiej waluty; cena, za którą można kupić lub sprzedaż walutę za inną

Wyznaczanie kursu walutowego:

• Administracyjnie

• Rynek

Typy kursów walutowych:

1. Kurs względnie stały

1. Stały w okresach wieloletnich - dotyczy walut relacjonowanych w stosunku do złota lub dolara i jest utrzymywany w wąskim paśmie wahań; po wyjściu z pasma wahań bank centralny ingeruje na rynku walutowym

2. Stały pełzający - typowy dla krajów borykających się z wysoką inflacją, które to kraje pragną zachować kontrolę nad zmianami kursów

2. Kurs zmienny

1. Zmienny regulowany - w Polsce; kurs kształtowany przez popyt i podaż; rynek decyduje o cenie walut i ich wzajemnych relacjach, pozostawia się jednak możliwość interwencji banku centralnego na rynku walutowym

2. Swobodnie zmienny - bardzo ryzykowny; tylko teoretyczny, w praktyce nie funkcjonuje; kurs kształtowany tylko przez rynek

Parytet - określenie kursu walutowego w stosunku do innej znaczącej waluty międzynarodowej. Obecnie parytet jest najczęściej zmienny w czasie.

Kwotowanie - podanie przez bank transakcyjnych kursów kupna i sprzedaży walut do wiadomości klientów

Uczestnicy rynku walutowego:

1. Dealerzy

• Główni uczestnicy rynku walutowego

• Bankowi i niebankowi

• Zawierają transakcje na bardzo wysokie kwoty

• Dokonują kupna i sprzedaży dla swoich klientów

2. Brokerzy walutowi - pośrednik ułatwiający nawiązanie kontaktu z dealerem

3. Spekulanci - przeprowadzają transakcje nieregularnie; uczestnicy, którzy oczekują dochodu wynikającego ze zmiany kursów walutowych

4. Bank Centralny - administracja skarbu państwa; cel: polityka rządowa

Podział rynku walutowego:

1. Rynek spot (natychmiastowy, kasowy) - na rynku tym wymiana jednej waluty na inną następuje po kursie ustalonym w momencie zawierania transakcji, a rozliczenie tej transakcji następuje w dniu jej zawarcia lub najpóźniej w ciągu dwóch dni roboczych od dnia zawarcia transakcji

2. Rynek forward (terminowy) - rozliczenie transakcji odbywa się w określonym dniu ale po dniu spot

Transakcje:

1. Kasowe

• Dwie strony wymieniają określoną ilość waluty na inną

• Rozliczanie w dniu zawarcia transakcji lub najpóźniej w drugim dniu roboczym od dnia zawarcia transakcji

• Kurs ustalany w momencie zawarcia transakcji

2. Terminowe (forward) - rozliczane w terminie późniejszym niż 2 dni robocze od daty zawarcia transakcji walutowej. Obowiązek rozliczenia transakcji jest symetryczny dla obu stron kontraktu. Pełne zabezpieczenie

3. Swapy walutowe (operacje zamienne) - połączenie transakcji terminowej i spot. Strony kontraktu walutowego dokonują początkowej wymiany walut po uzgodnionym kursie na dzień spot i jednocześnie ustalają zwrotną wymianę tych walut w przyszłości po kursie ustalonym przy zawarciu transakcji

4. Opcje walutowe

1. Opcje proste, tzw. waniliowe - to prawo kupna lub sprzedaży określonej kwoty waluty w określonym czasie po ustalonym kursie

Opcja kupna (call) daje nabywcy opcji prawo do kupna waluty po z góry ustalonej cenie (tzw. kursie realizacji) w określonym czasie. Wystawca opcji zaś jest zobowiązany sprzedaż nabywcy opcji zakontraktowaną ilość waluty.

Opcja sprzedaży (put) daje prawo nabywcy opcji do sprzedaży waluty po z góry ustalonej cenie i w określonym terminie. Przy czym wystawca opcji jest zobowiązany kupić od nabywcy zakontraktowaną ilość waluty.

Opcje nie są zobowiązaniami symetrycznymi - są niesymetryczne.

Premia opcyjna - koszt zakupu tego prawa; maksymalna strata na transakcji jaką może ponieść nabywający opcję

Data realizacji opcji rozróżnia 3 rodzaje opcji:

Opcje europejskie - realizacja praw z opcji w konkretnym dniu (dzień zapadalności)

Opcje amerykańskie - realizacja w dowolnym momencie ale w ustalonym przedziale czasowym

Opcje azjatyckie - uzależniona od tego jaki był średni kurs w danym okresie

Dwie strony: nabywca opcji i wystawca opcji

Osoba, która dokonała zakupu opcji przyjmuje tzw. pozycję długą (long).

Osoba, która wystawiła zajmuję pozycję krótką (short).

2. Opcje barierowe - opcje, które mają wbudowaną dodatkową barierę, który może decydować o cechach opcji jak:

1. Poziom wykonalności

2. Termin wygaśnięcia

3. Wysokość premii

4. Ryzyko związane z danym instrumentem

Opcje z barierą wejścia (in) - zaczynają działać dopiero wtedy, gdy kurs waluty dotknie wcześniej ustalonej bariery

Opcje z barierą wyjścia (out) - przestają istnieć w momencie kiedy kurs waluty dotknie poziomu ustalonej bariery

Opcje te kosztują mniej niż standardowe.

Jeżeli bariera ustanowiona jest powyżej kursu spot, to opcja ta jest opcją z barierą w górę (up).

Jeżeli poziom bariery ustanowiony jest poniżej ceny spot, to taka opcja nazywana jest opcją z barierą w dół (down).

Rynek kapitałowy

Miejsce tworzenia i przepływu średnio i długoterminowych kapitałów, które służą finansowaniu rozwoju. Środki pozyskane z rynku służą finansowaniu jednostek samorządu terytorialnego. Służą także finansowaniu deficytu budżetowego (zarówno gmin, jak i państwa).

I podejście - rynek kapitałowy = długoterminowy rynek bankowy + rynek papierów wartościowych

II podejście - rynek tworzą dwa segmenty ale osobno je rozpatrujemy rynek papierów wartościowych i instrumentów pochodnych

Pierwotny rynek kapitałowy:

• Rynek, na którym dochodzi do sprzedaży papierów wartościowych przez emitenta na rzecz subskrybenta

• Pierwotne formowanie kapitałów: udziałowych lub pożyczkowych przez emitenta

• Emisja nowych walorów

Rynek wtórny:

• Służy do tego by sprzedać walory

• Wzajemna wymiana papierów wartościowych pomiędzy inwestorami.

• Stymuluje inwestycje w gospodarce

• Cechą rynku jest płynność inwestycji

Można na nim osiągną wyższą stopę zwrotu.

Musimy zaakceptować ryzyko inwestycyjne, które dodatkowo jest zróżnicowane.

Najważniejsze rodzaje ryzyka:

1. Ryzyko rynkowe - wynika ze zmienności sytuacji gospodarczej kraju emitenta

2. Ryzyko finansowe - wiąże się z sytuacją finansową emitenta papierów wartościowych

3. Ryzyko walutowe - wynika z przepływów kapitałów między krajowym rynkiem kapitałowym a rynkami międzynarodowymi

Papiery wartościowe rynku kapitałowego - akcje, obligacje, prawo poboru, pda, gwaranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, listy zastawne i certyfikaty inwestycyjne

Światowy rynek kapitałowy:

1. I szczebel - rynki lokalne

2. II szczebel - rynki krajowe

1. We wstępnej fazie rozwoju

2. Wschodzące

3. Rynek rozwinięty

3. III szczebel - rynki międzynarodowe (kapitalizacja przekracza 100% PKB)

Ponadnarodowe rynki instrumentów dłużnych:

1. Rynek euroobligacji

2. Rynek daleko wschodni

3. Amerykański rynek obligacji międzynarodowych

Wspólnie tworzą globalny rynek obligacji.

Rynek polski - rynek wschodzący (od 1989 r. się rozwija)

Dyrektywy:

• Dyrektywa 2004/39/ WE w sprawie rynków instrumentów finansowych

Transakcje wewnętrzne firm inwestycyjnych

• Dyrektywa 2006/68/WE w sprawie tworzenia SA i utrzymywania oraz zmian wysokości ich kapitałów

Krajowe akty prawne:

• Ustawa o ofercie publicznej

• Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi

• Ustawa o nadzorze nad rynkiem finansowym

• Ustawa o finansach inwestycyjnych

• Ustawa o organizacji funduszy emerytalnych

• Kodeks spółek handlowych

• Ustawa prawo bankowe

Polski rynek kapitałowy:

• Rynek publiczny (dominujący)

Z emisją publiczną mamy do czynienia wówczas gdy propozycja nabycia papierów wartościowych w dowolnej formie i w dowolny sposób jest kierowana do co najmniej 100 osób lub do nieoznaczonego adresata

• Rynek niepubliczny (prywatny)

Dom maklerski wprowadza papiery wartościowe na rynek pierwotny, a następnie organizuje wtórny obrót tymi walorami

Jedyna zaleta: niższy koszt emisji

Emisja:

• Własna - bank

• Obca - ta przeważa; pośrednik organizuje emisję pobierając za to opłatę

Etapy plasowania emisji na rynku:

• Zwiastun emisji (coś przed prospektem, ale nie podaje się ceny i liczby wyemitowanych papierów wartościowych. Podstawa działań promarketingowych przez emitenta.

• Opracowanie właściwego prospektu

Wtórny regulowany rynek kapitałowy - działający w sposób stały system obrotu instrumentami finansowymi dopuszczonymi do obrotu, zapewniający inwestorom powszechny i równy dostęp do informacji rynkowej w tym samym czasie przy kojarzeniu ofert kupna - sprzedaży

Zapewniający jednakowe warunki zawieranych transakcji przy czym rynek ten polega nadzorowi finansowemu i został wskazany komisji europejskiej jako oficjalny rynek regulowany. Uznany przez dane państwo członkowskie.

Wtórny rynek:

1. Pozagiełdowy

• W Polsce od 1996 r. CeTO S.A. (Centralna Tabela Ofert S.A.) - utworzyło 20 największych banków

• Od listopada 2000 r. CeTO (31,1% akcji) w grupie kapitałowej Giełdy Papierów Wartościowych S.A

• Maj 2004 r. CeTO weszło w alianz strategiczny z grupą MTS i nastąpiła zmiana nazwy na MTS - CeTO S.A. (MTS posiada 25% CeTO)

• MTS - europejska giełda obligacji

2. Giełdowy

• Podział na podstawowy (zarezerwowany dla największych podmiotów) i równoległy

• GPW prowadzi alternatywny rynek New Connect

• Rynek giełdowy Polski = GPW kapitał akcyjny 37 podmiotów ?

Dominujący podmiot Skarb Państwa (98,8% kapitału zakładowego)

• Organy nadzorujące:

• Walne Zgromadzenie Akcjonariusz - prawo do udziału mają wszyscy akcjonariusze giełdy; najwyższy organ na giełdzie

• Rada Giełdy - 12 osobowa, nadzoruje działalność giełdy, nadaje status członka giełdy

• Zarząd Giełdy - organ wykonawczy; dopuszcza do obrotu giełdowego papiery wartościowe; 4 osoby z prezesem na czele; prezesa wybiera Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy

1

…dnia……..na…….zapłacić……na ten…… wesel na zlecenie…….sumę……klauzule wekslowe…… trasat……płatny…….

podpis wystawcy

….

---