Opis budowy kości dłoni... |
W ręce odróżniamy trzy odcinki :
nadgarstek (carpus)
śródręcze (metacarpus)
palce (digiti)
Nadgarstek składa się z ośmiu kości ułożonych w dwa szeregi po cztery kości. W skład szeregu bliższego wchodzą :
k. łódeczkowata (os scaphoideum)
k. księżycowata (os lunatum)
k. trójgraniasta (os triquetrum)
k. grochowata (os pisiforme)
Szereg dalszy (również licząc od strony promieniowej do łokciowej) jest utworzony przez :
k. czworoboczną większą (os trapezium)
k. czworoboczną mniejszą (os trapezoideum)
k. główkowatą (os capitatum)
k. haczykowatą (os hamatum)
Na Trapezie; Trapeziku; wisi Główka; na Haczyku.
Powierzchnia dłoniowa nadgarstka jest wklęsła i wytwarza bruzdę nadgarstka (sulcus carpi). Brzegi nadgarstka : promieniowy i łokciowy, wznoszą się ku przodowi. Od strony promieniowej znajduje się wyniosłość promieniowa nadgarstka (eminentia carpi radialis) utworzona przez guzek k. łódeczkowatej (tuberculum ossis scaphoidei) oraz guzek k. czworobocznej większej (tuberculum ossis trapezii). Po stronie łokciowej znajduje się analogiczna wyniosłość łokciowa nadgarstka (eminentia carpi ulnaris), w skład której wchodzą : k. grochowata i haczyk k. haczykowatej (hamulus ossis hamati). Między obiema tymi wyniosłościami jest rozpięte pasmo tkanki włóknistej łącznej tzw. troczek zginaczy (retinaculum flexorum), który zamyka bruzdę nadgarstka w kanał nadgarstka (canalis carpi).
Przez kanał ten przechodzą :
nerw pośrodkowy
ścięgno zginacza długiego kciuka
4 ścięgna zginacza palców powierzchownego
4 ścięgna zginacza palców głębokiego
pochewka otaczająca ścięgno zginacza długiego kciuka
pochewka otaczająca 8 ścięgien zginaczy palców
przez kanał także przechodzi (ale się w nim kończy) ścięgno zginacza promieniowego nadgarstka.
Śródręcze (metacarpus) składa się z 5 kości śródręcza, z których każda składa się z trzonu, końca bliższego (podstawy) i końca dalszego (głowy).
Kości palców ręki (ossa digitorum manus) składają się z paliczków (phalanges). Cztery palce strony łokciowej mają po trzy paliczki : bliższy, środkowy i dalszy, palec pierwszy - kciuk (polex) ma dwa paliczki : bliższy i dalszy. W każdym paliczku wyróżniamy trzon, koniec bliższy (podstawę) i koniec dalszy (głowę - in. guzowatość paliczka dalszego).
Wzajemne relacje kk. nadgarstka.
k. łódeczkowata łączy się z kośćmi : promieniową, czworobocznymi większą i mniejszą, księżycowatą i główkowatą.
k. księżycowata łączy się z : k. promieniową, główkowatą, haczykowatą, łódeczkowatą i trójgraniastą.
k. trójgraniasta łączy się z kk. : księżycowatą, grochowatą i haczykowatą.
k. grochowata łączy się z powierzchnią dłoniową k. trójgraniastej.
k.czworoboczna większa łączy się z kk.: łódeczkowatą, I k. śródręcza, czworoboczną mniejszą i II k. śródręcza.
k. czworoboczna mniejsza łączy się z kk.: łódeczkowatą, II k. śródręcza, czworoboczną większą i główkowatą.
k. główkowata łączy się z kk.: łódeczkowatą, księżycowatą, II, III i IV k. śródręcza, czworoboczną mniejszą i haczykowatą.
k. haczykowata łączy się z kk.: księżycowatą, IV i V k. śródręcza, główkowatą i trójgraniastą.
Połączenia stawowe dłoni :
kk. nadgarstka w obrębie szeregu łączą się stawami międzynadgarstkowymi (art. intercarpeae).
kk. szeregu bliższego i dalszego nadgarstka łączą się stawem śródnadgarstkowym (art. mediocarpea).
kk. szeregu dalszego nadgarstka i podstawy kk. śródręcza łączą się za pomocą stawów nadgarstkowo-śródręcznych (art. carpometacarpeae), wśród których wyróżnia się staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka (art. carpometacarpea pollicis).
podstawy kk. śródręcza II - V łączą się stawami międzyśródręcznymi (art. intermetacarpeae).
głowy kk. śródręcza i podstawy paliczków bliższych łączą się stawami śródręczno-paliczkowymi (art. metacarpophalangeae)
paliczki między sobą łączą się stawami międzypaliczkowymi (art. interphalangeae).
Opis budowy kości klatki piersiowej... |
Połaczenia żeber z kręgoslupem
Żebra łączą się z kręgami piersiowymi za pomocą stawów żebrowo-kręgowych (articulationes costovertebrales). Nazwa ta obejmuje połączenie głowy żebra z dołkami żebrowymi trzonów kręgów piersiowych i dołkiem żebrowym krążka międzykręgowego oraz połączenie guzka żebra z dołkiem żebrowym wyrostka poprzecznego.
Articulatio capitis costae (staw głowy żebra)
Powierzchnie stawowe : główkę w tym stawie stanowi powierzchnia stawowa głowy żebra; panewkę stanowi dołek żebrowy dolny kręgu leżącego wyżej, dołek żebrowy górny kręgu położonego bezpośrednio niżej oraz dołek żebrowy krążka międzykręgowego. Należy tu dodać, iż żebro I łączy się przeważnie tylko z trzonem Th1, również żebra XI i XII (a czasem też X).
Torebka stawowa : przyczepia się wzdłuż brzegów powierzchni stawowych.
Więzadła :
więzadło promieniste głowy żebra (ligamentum capitis costae radiatum) - biegnie od głowy żebra do powierzchni bocznej trzonów odpowiednich kręgów i krążka międzykręgowego.
więzadło śródstawowe głowy żebra (ligamentum capitis costae intraarticulare) - biegnie od grzebienia głowy żebra do krążka międzykręgowego (brakuje go w stawach żeber I, XI i XII, a czasem także X).
Articulatio costotransversaria (staw żebrowo-poprzeczny)
Istnieją na 10 górnych żebrach.
Powierzchnie stawowe : główkę w tym stawie stanowi powierzchnia stawowa guzka żebra; panewkę stanowi powierzchnia stawowa dołka żebrowego odpowiedniego kręgu.
Torebka stawowa : przyczepia się do brzegów powierzchni stawowych.
Więzadła :
więzadło żebrowo-poprzeczne (ligamentum costotransversarium) - jest rozpięte między tylną powierzchnią szyjki żebra a przednią powierzchnią wyrostka poprzecznego odpowiadającego mu kręgu.
więzadło żebrowo-poprzeczne górne (ligamentum costotransversarium superius) - biegnie od grzebienia szyjki żebra do dolnego brzegu wyrostka poprzecznego kręgu leżącego bezpośrednio wyżej.
więzadło żebrowo-poprzeczne boczne (ligamentum costotransversarium laterale) - biegnie dwoma pasmami z tylnej powierzchni szyjki żebra do nasady wyrostka kolczystego oraz do nasady wyrostka poprzecznego, bezpośrednio wyżej położonego kręgu.
więzadło guzka żebra (ligamentum tuberculi costae) - biegnie od wierzchołka wyrostka poprzecznego do tylnej powierzchni guzka żebra.
Połączenia żeber z mostkiem
Siedem górnych żeber (zwanych żebrami prawdziwymi) łączy się z mostkiem.
chrząstka żebra pierwszego łączy się za pomocą chrząstkozrostu mostkowo-żebrowego żebra pierwszego (synchondrosis sternocostalis costae primae).
żebra II - VII łączą się z mostkiem za pomocą stawów mostkowo-żebrowych (articulationes sternocostales). Główkę w stawie stanowi powierzchnia stawowa końca mostkowego chrząstki żebra; panewką jest powierzchnia stawowa wcięcia żebrowego mostka (dla żebra II - wcięcie żebrowe leży na pograniczu rękojeści i trzonu mostka; dla żeber III - VI wcięcia żebrowe znajdują się na bocznym brzegu trzonu; natomiast dla żebra VII wcięcie żebrowe leży na pograniczu trzonu i wyrostka mieczykowatego). Torebka stawowa : przyczepia się wzdłuż brzegów powierzchni stawowych.
Więzadła :
więzadła promieniste mostkowo-żebrowe (ligamenta sternocostalia radiata : anterius et posterius) - biegną odpowiednio z przedniej i tylnej powierzchni mostkowych końców chrząstek żeber na przednią i tylną powierzchnię mostka.
więzadło śródstawowe mostkowo-żebrowe (ligamentum sternocostale intraarticulare) - jest obecne w stawie mostkowo-żebrowym żebra II. Biegnie od mostkowego końca żebra II do miejsca połączenia rękojeści i trzonu mostka.
więzadła żebrowo-mieczykowe (ligamenta costoxiphoidea) - biegną z dolnego końca trzonu mostka i przednich powierzchni VI i VII chrząstki żebrowej na powierzchnie przednią wyrostka mieczykowatego (łączą się z blaszką przednią pochewki m. prostego brzucha).
Przylegające chrząstki żeber VI, VII i VIII z reguły łączą się stawami międzychrząstkowymi (articulationes interchondrales).
Otwór górny klatki piersiowej (ograniczenia)
od przodu : górny brzeg rękojeści mostka (wcięcie szyjne); górne powierzchnie końców mostkowych obojczyków.
od boków : brzegi wewnętrzne pierwszych żeber
od tyłu : przednia powierzchnia trzonu kręgu Th1.
Otwór dolny klatki piersiowej (ograniczenia)
od przodu : dolny brzeg wyrostka mieczykowatego mostka;
od boków : dolne brzegi łuków żebrowych (chrząstki żeber X - VII)
od tyłu : wolne końce żeber XI-tych, dolne brzegi żeber XII-tych i przednia powierzchnia trzonu kręgu Th12.
Opis budowy kości stopy
Stopa jest zbudowana z trzech odcinków :
stępu (tarsus)
śródstopia (metatarsus)
palców (digiti)
Stęp - jest zbudowany z siedmiu kości ułożonych w dwa szeregi :
pierwszy jest utworzony przez k. skokową (talus) i k. piętową (calcaneus);
drugi składa się z k. sześciennej (os cuboideum), trzech kości klinowatych (ossa cuneiformia : mediale, intermedium et laterale). Między kośćmi pierwszego i drugiego szeregu leży k. łódkowata (os naviculare), stąd jej stara nazwa os centrale tarsi.
Kość skokowa (talus)
Składa się z trzonu, szyjki i głowy. Na powierzchni górnej trzonu znajduje się bloczek (trochlea tali) dla połączenia stawowego z kośćmi goleni. Część środkowa bloczka nosi nazwę powierzchni górnej (facies superior). Po stronie bocznej na bloczku znajduje się powierzchnia kostkowa boczna (facies malleolaris lateralis), położona na wyrostku bocznym (processus lateralis tali) służąca do stawowego połączenia z kostką boczną. Na powierzchni przyśrodkowej znajduje się powierzchnia kostkowa przyśrodkowa (facies malleolaris medialis) do połączenia stawowego z kostką przyśrodkową. Poniżej tej powierzchni leży przyczep dla więzadła trójgraniastego (lig. deltoideum).
Powierzchnia tylna trzonu poniżej powierzchni stawowej ma wyrostek tylny (processus posterior tali) podzielony bruzdą ścięgna m. zginacza długiego palucha (sulcus tendinis m. flexoris hallucis longi) na dwa guzki : przyśrodkowy i boczny (tuberculum mediale et laterale tali).
Powierzchnia dolna trzonu posiada powierzchnie stawową piętową tylną (facies articularis calcanea posterior).
Powierzchnie stawowe piętowe : środkowa i przednia (facies articulares calcaneae media et anterior) leżą na powierzchni dolnej szyjki (collum tali), między powierzchnią tylną
a środkową znajduje się bruzda k. skokowej (sulcus tali). Na głowie k. skokowej (caput tali) znajduje się powierzchnia stawowa łódkowa (facies articularis navicularis).
Kość piętowa (calcaneus)
W części przedniej powierzchni górnej leżą trzy powierzchnie stawowe : pośrodku powierzchnia stawowa skokowa tylna (facies articularis talaris posterior), a do przodu
i przyśrodkowo oddzielone od niej bruzdą k. piętowej (sulcus calcanei) leżą powierzchnie stawowe skokowe : środkowa i przednia (facies articulares talares : media et anterior). Powierzchnia stawowa skokowa środkowa jest położona na wyrostku zwanym podpórką k. skokowej (sustentaculum tali). Tylna powierzchnia tworzy guz piętowy (tuber calcanei), który kończy się dwoma wyrostkami, przyśrodkowym i bocznym (processus medialis et lateralis tuberis calcanei). Na powierzchni przedniej znajduje się powierzchnia stawowa sześcienna (facies articularis cuboidea). Na powierzchni przyśrodkowej w części dolnej podpórki k. skokowej znajduje się bruzda ścięgna m. zginacza długiego palucha (sulcus tendinis m. flexoris hallucis longi). Do przodu od centrum powierzchni bocznej znajduje się bloczek strzałkowy (trochlea peronealis). Nad i pod bloczkiem znajdują się dwie bruzdy, objęte wspólną nazwą bruzdy ścięgien mm. strzałkowych (sulcus tendinuum mm. peroneorum).
Zatoka stępu (sinus tarsi)
Utworzona jest przez bruzdę k. skokowej (sulcus tali) oraz odpowiadającą jej bruzdę k. piętowej (sulcus calcanei).
Zawiera :
więzadło skokowo-piętowe przednie
więzadło skokowo-piętowe międzykostne
tkankę tłuszczową
kaletkę zatoki stępu (bursa sinus tarsi)
gałąź zatoki stępu od tętnicy grzbietowej stopy
Kość łódkowata (os naviculare)
Na powierzchni przyśrodkowej znajduje się guzowatość k. łódkowatej (tuberositas ossis navicularis), która jest punktem orientacyjnym przy otwieraniu stawu poprzecznego stępu.
Kości klinowate (ossa cuneiformia)
Są trzy : przyśrodkowa (os cuneiforme mediale), pośrednia (os cuneiforme intermedium) oraz boczna (os cuneiforme laterale).
Kość sześcienna (os cuboideum)
Na powierzchni dolnej znajduje się guzowatość k. sześciennej (tuberositas ossis cuboidei) przed którą biegnie bruzda ścięgna m. strzałkowego długiego (sulcus tendinis m. peronei longi).
Kości śródstopia (ossa metatarsalia)
Są kośćmi długimi, na każdej z nich można odróżnić podstawę, trzon i głowę. Podstawa
I kości śródstopia ma bocznie guzowatość (tuberositas ossis metatarsalis I), z kolei na brzegu bocznym podstawy V k. śródstopia znajduje się również guzowatość (tuberositas ossis metatarsalis V). Ta ostatnia jest punktem orientacyjnym dla tzw. linii Lisfranca.
Kości palców stopy (ossa digitorum pedis)
Palce od II do V posiadają po trzy paliczki; palec I posiada dwa paliczki.