Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu - Zakład Podstaw Wychowania Zdrowotnego

Zestaw zagadnień egzaminacyjnych z przedmiotu

PODSTAWY WYCHOWANIA ZDROWOTNEGO

kierunek: fizjoterapia - I stopień studiów październik 2009/2010 (wrzesień - 2007)

Uwagi wstępne.

Studenci studiów stacjonarnych jak i zaocznych zdają egzamin w formie pisemnej. Czas trwania egzaminu 40 min, nie uwzględniając spraw organizacyjnych, dyktowania pytań itp. Egzamin poprawkowy przewidziane jest także w formie pisemnej.

W trakcie egzaminu uwzględnione zostaną poniżej wyszczególnione zagadnienia.

W każdym zestawie pytań zostanie uwzględnione jedno zagadnienie natury pedagogicznej (pytania 22- 28 oraz 44).

1. Przedstaw tzw. subiektywne i obiektywne kryteria zdrowia. Dokonaj porównania ich wartości dla oceny zdrowia.

2. Proszę omówić główne uwarunkowania (determinanty) zdrowia - "pole zdrowotne".

3. Na czym polega istota myślenia magicznego o zdrowiu? Podaj przykłady takiego sposobu postrzegania zdrowia a) w czasie przeszłym, b) współcześnie.

4. Przedstaw koncepcję zdrowia w starożytnej medycynie greckiej (szczególnie uwzględnij pojęcie: dietetyka). Odnieś te uwagi do założeń współczesnej koncepcji promocji zdrowia.

5. Kategoria zdrowie w kulturze chrześcijańskiej. Co jest najwyższą wartością w doktrynie chrześcijańskiej? Objaśnij szczególnie kategorię „christus medici”.

6. Przedstaw ewolucję stosunku do ciała i zdrowia w kulturze chrześcijańskiej - począwszy od św. Augustyna po współczesną wykładnie kościoła katolickiego?

7. Św. Tomasz z Akwinu i jego stosunek do ciała człowieka - zilustruj wypowiedź cytując jedną z „złotych myśli” tego doktora Kościoła.

8. Przedstaw istotę Kartezjańsko-Newtonowskiej wizji świata oraz wynikające stąd przesłanki będące podłożem oceny zdrowia przez człowieka XXI w.

9. Dokonaj charakterystyki biomedycznego modelu zdrowia i choroby, a następnie wskaż jego wady (ograniczenia) i zalety.

10. Dokonaj omówienia definicji "zdrowie" (w/g WHO) na tle biomedycznego podejścia do zdrowia i choroby.

11. Na czym polega holistyczny sposób postrzegania ciała i zdrowia (omów pojęcie, podaj przykłady - wykorzystaj wykład oraz pozycję Bishop 2000)

12. Wyjaśnij pojęcia: a) równowaga dynamiczna organizmu (homeostaza, adaptacja), b) istnienie sił autoleczniczych (samoorganizacja) - wykorzystaj informację z różnych nurtów holistycznych.

13. Dokonaj porównania założeń tzw. I i II rewolucji zdrowotnej.

14. Wyjaśnij krótko na czym polega idea promocji zdrowia a) w jej wymiarze odnoszącym się do pojedynczego człowieka, b) w aspekcie społecznym.

15. “Moje zdrowie w moich rękach” a) wyjaśnij znaczenie i genezę tego hasła, b) wskaż rolę państwa w obrębie tego procesu.

16. Podejście siedliskowe do zdrowia- objaśnij termin a następnie określ na czym polega różnica pomiędzy siedliskową (promocyjną) a medyczną (tradycyjną ) koncepcją ochrony zdrowia obywateli (wykład oraz J.B.Karski 1994, 1997).

17. Co na gruncie promocji zdrowia oznacza zasada „wbudowanie zdrowia w system społeczny”? Jak tę zasadę można uwzględnić poprzez wykorzystanie systemu służby zdrowia?

18. Omów kwestię: zdrowy styl życia a czynniki ryzyka. Dokonaj wykładni tego pojęcia w odniesieniu do człowieka zdrowego i chorego.

19. Omów pojęcie „opór zdrowotny”. Określ swój stosunek do tego zjawiska.

20. Ciąża a palenie papierosów- omów potencjalne relacje i skutki zdrowotne

21. Uzależnienie od alkoholu - przedstaw ostrzegawcze objawy

Uwaga! Przygotowując zagadnienia 22-28 koniecznie uwzględnij cytowane monografie A.Krawański 2003, 2006 - literatura przedmiotu.

Przypominam: w każdym zestawie będzie uwzględnione 1 lub 2 pytania z tego zakresu!

22. Jak objaśnić rolę zdrowia - trzy potencjalne modele (tzw. model I, II, III Tanahilla). Która wykładnia jest szczególnie wskazana w procesie promowania zdrowia.

23. Przedstaw zasadnicze różnice pomiędzy autorytarnym (dyrektywnym) a antyautorytarnym (niedyrektywnym) procesem wychowania człowieka do dbałości o ciało i zdrowie. Określ zachodzące relacje pomiędzy pacjentem i terapeutą w obydwu przypadkach.

24. Omów pojęcia: postawa, umiejętności, sprawności, nawyki. Odnieś te pojęcia do procesu uczenia się i nauczania stosunku do ciała i zdrowia (wykład oraz A. Krawański 2003).

25. Dokonaj charakterystyki pojęcia umiejętności życiowe, wskaż przykłady. Określ możliwości tworzenia się umiejętności życiowych w procesie terapii medycznej. Podaj dwa przykłady takich oddziaływań na terenie placówki medycznej.

26. Omów na czym polega istota aktywnego uczenia się i nauczania. Przedstaw założenia oraz model aktywnego uczenia się i nauczania. Jak to podejście należy wykorzystać w kontaktach fizjoterapeuta - pacjent? (obszerne omówienie zasad aktywnego uczenia się można znaleźć w

27. Nauczanie przez doświadczanie - objaśnij przesłanki ideowe. Jakie dostrzegasz walory zastosowania tego sposobu nauczania w procesie terapii medycznej - tworzenia się stosunku człowieka do ciała i zdrowia (obszerne omówienie można znaleźć w monografii A.Krawański 2006).

28. Omów 4 zasadnicze składowe procesu aktywnego uczenia się, a następnie przedstaw adekwatny do tego model uczenia się i nauczania (tzw. cykl Kolba).

29. Omów znaczenie węglowodanów i błonnika w zdrowej diecie (wskazując ich rolę w profilaktyce zdrowotnej).

30. Omów pojęcia: indeks i ładunek glikemiczny. Przedstaw na przykładach różnice

31. Omów profilaktyczną rolę dla zdrowia NNKT ( kwasy grupy Omega -3 i Omega - 6) oraz NKT (Omega - 9)

32. Omów rolę białka w diecie człowieka (uwzględnij także problem: białko pochodzenia zwierzęcego a roślinnego)

33. Dokonaj charakterystyki roli tzw. utleniaczy i przeciwutleniaczy w pożywieniu w aspekcie
    a) procesu starzenia się, b) przeciwdziałania chorobom.

34. Omów istotę działania i korzyści zdrowotne związane ze stosowaniem w żywieniu probiotyków.

35. Wymień i omów znane Ci zasady zrównoważonego żywienia (uwzględnij również tzw. piramidę żywienia oraz zasady przyrządzania potraw)

36. Złota Karta Żywienia - omów założenia i treść tego dokumentu.

37. Dieta człowieka - strategia ilościowa (kaloryczna). Przedstaw znane Ci sposoby uzyskiwania zrównoważonego bilansu energetycznego. Określ ponadto wartość energetyczną związaną z spożywaniem podstawowych grup produktów spożywczych

38. Określ przeciętne zapotrzebowanie kaloryczne człowieka, uwzględniając aktywność fizyczną oraz podstawową przemianę materii. Podaj także przeciętną wartość energetyczną związaną wykonywaniem przez człowieka zasadniczych form ruchu (spacery, praca zawodowa, czynności domowe).
    

39. Wymień nadrzędne cele aktywności fizycznej a) w aspekcie zdrowotnym, b) w aspekcie utylitarnym. W tym kontekście omów kwestię aktywności fizycznej w przypadku a) osoby wykonującej pracę fizyczną (np. robotnika), b) osoby prowadzącej siedzący tryb życia (np. urzędnika).

40. Omów przesłanki kulturowe i społeczne będące podłożem hipokinezji u przeciętnego człowieka.

41. Określ zdrowotne skutki hipokinezji.

42. Ewentualne skutki nadmiernego wysiłku i przeciążenia organizmu -hiperkinezja.

43. Aktywność fizyczna a sprawność fizyczna - przedstaw tę kwestię w aspekcie promowania zdrowia.

44. Pedagogiczne założenia i zasady projektowania treningu zdrowotnego w zakresie aktywności fizycznej. (koniecznie zapoznaj się z tekstem artykułu - A.Krawański 2001)

45. Przedstaw zasady planowania obciążeń treningowych w procesie treningu zdrowotnego -częstotliwość, natężenie zajęć, dobór form ruchu- (wykład oraz A.Krawański (2001))
    

46. Omów zasadnicze reakcje organizmu związane z: fizjologiczną, wątpliwą i patologiczną tolerancją organizmu na wysiłek fizyczny (na podstawie H.Kuński 1985, 1989)

47. Wymień przeciwwskazania do podjęcia treningu zdrowotnego: względne i bezwzględne (na podstawie H.Kuński 1985).

Uwaga: Przygotowując pytania w zakresie aktywności fizycznej wykorzystaj także cytowane niżej monografie J.Drabika.

CYTOWANE PIŚMIENNICTWO:

• Bishop G.D., Psychologia zdrowia, Wydawnictwo Astrum, Wrocław, 2000.

• Drabik J.,1995, Aktywność fizyczna w edukacji zdrowotnej społeczeństwa cz.I, Wyd.Uczelniane AWF Gdańsk oraz cz.II, 1996

• Drabik J.,1997, Promocja aktywności fizycznej (wprowadzenie do problematyki) cz. III, Wyd. Uczelniane AWF, Gdańsk,

• Dziubiński Z,2000, Kościół katolicki wobec wychowania fizycznego i zdrowotnego, Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne, nr 1.

• Gruszczyńska E., Worsztynowicz A., 1999, Koncepcja salotugonezy i poczucia koherencji Aarona Antonowsky'ego, Promocja Zdrowia, Nauki Społeczne i Medycyna, Rocznik VI, Nr 17, str.93-105.

• Gniazdowski A.,1990, Zachowania zdrowotne, Wyd: Instytut Medycyny Pracy, Łódź.

• Krawański A.,2003, Ciało i zdrowie człowieka w nowoczesnym systemie wychowania fizycznego, Wyd.AWF Poznań.

• Krawański A., 2006, Interaktywne nauczanie i uczenie się w wychowaniu fizycznym i fizjoterapii. Wyd. AWF Poznań

• Krawański A.,2001,Projektowanie treningu zdrowotnego - metodyka postępowania, Wyd.“Medicina Sportiva”, Vol. 5, Supplement No.2, Kraków.

• Karski J. B.,1994,Organizacja ośrodka promocji zdrowia, Warszawa.

• Karski J. B.,1997,Praktyczne metody działania w zakresie promocji zdrowia, Zdrowie Publiczne, nr 7.

• Karski J. B.,(red), 1999, Promocja zdrowia. Wydanie nowe. Wydawnictwo Ignis, Warszawa.

• Kuński H, Janiszewski M., 1999, Medycyna aktywności ruchowej dla pedagogów, Wyd. Uniwesytetu Łódzkiego, Łódź.

• Kuński H., Jegier A.,1999, Ruch doskonali i uzdrawia serce, Wydanie drugie, uzupełnione: Wyd. T.K.K.F, Warszawa.

• Kuński H.,1985, Podstawy treningu zdrowotnego, wyd.: Sport i Turystyka, Warszawa.

• Libiszowska-Żółtkowska M., i in, 1998, Szkice z socjologii medycyny, Wydaw. UMCS, Lublin.

• Lindberg F.A., Dieta greckiego doktora, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2006.

• Ostrowska A.,1999, Styl życia a zdrowie: z zagadnień promocji zdrowia, IFiS PAN,Warszawa.

• Słońska Z., Misiuna M.,1993, Promocja zdrowia - słownik podstawowych terminów, Wyd.: Agencja Promo-Lider, Warszawa.

• Słońska Z.,1994, Promocja zdrowia - zarys problematyki, Promocja Zdrowia, Nauki Społeczne i Medycyna, Rocznik 1, Nr 1-2, str.37-52.

• Słońska Z., 1999, Rola promocji zdrowia w rozwoju edukacji zdrowotnej, Promocja Zdrowia, Nauki Społeczne i Medycyna, Rocznik VI, Nr 17,s.7-21.

• Woynarowska B.,(red.) 2007, Edukacja zdrowotna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

• Narodowy Program Zdrowia 2007-2015, Załącznik do Uchwały Nr 90/2007 Rady Ministrów z dnia 15 maja 2007. Informacje na temat NPZ 2007-2015 oraz pełną wersję programu do wydruku znaleźć można na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia www.mz.gov.pl

• Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dnia 9 listopada 1995 roku, Dz.U.RP z 30.01.1996r Nr 10, poz.55).

Uwaga ! Cytowane pozycje dotyczą jedynie niektórych pytań, które ze względów czasowych omówiono w sposób ograniczony na wykładzie.

Przygotowując się do egzaminu wykorzystaj oprócz notatek z wykładów piśmiennictwo zamieszczone w opisie wykładu (na tablicy ogłoszeń)

1. Omów przesłanki ideowe nieautorytarnych koncepcji wychowania.

2. Osobowość dbająca o zdrowie i ciało - przedstaw czynniki oraz związane z tym dyspozycje i kompetencje

3. Wyjaśnij krótko na czym polega idea promocji zdrowia
   a) w jej wymiarze odnoszącym się do pojedynczego człowieka, b) w aspekcie społecznym.

1. Co oznacza pojęcie: interaktywne uczenie się i nauczanie. Przedstaw założenia oraz model aktywnego uczenia się i nauczania. Jak to podejście dydaktyczne należy rozumieć w procesie wychowania fizycznego (obszerne omówienie można znaleźć w monografii A.Krawański 2006).

Uwaga: W odpowiedzi nie opisywać cyklu Kolba !!!

2. Pedagogiczne założenia i zasady projektowania treningu zdrowotnego w zakresie aktywności fizycznej. (Uwzględnij koncepcję A.Krawańskiego - Medicina Sportiva 2001)

Uwaga: Nie pisać o koncepcji 3x30x130, jak i o tzw. „wytyczanie tras marszowo - biegowych …….itd.”

1. Przedstaw koncepcję zdrowia w starożytnej medycynie greckiej (szczególnie uwzględnij pojęcie: dietetyka). Odnieś te uwagi do założeń współczesnej koncepcji promocji zdrowia.

2. Jak objaśnić rolę zdrowia - trzy potencjalne modele (tzw. model I, II, III Tanahilla). Która wykładnia jest szczególnie wskazana w procesie promowania zdrowia.

3. Nauczanie przez doświadczanie - objaśnij przesłanki ideowe uwzględniając założenia konstruktywizmu, prgmatyzmu Deweya, progresywistycznej koncepcji wychowania, pedagogiki Gestalt) oraz wskaż założenia dydaktyczne.
   Jakie dostrzegasz możliwości zastosowania tego sposobu nauczania w procesie terapii medycznej?

1. Dokonaj charakterystyki biomedycznego modelu zdrowia i choroby, a następnie wskaż jego wady (ograniczenia) i zalety.

2. Przedstaw zasadnicze różnice pomiędzy autorytarnym (dyrektywnym) a antyautorytarnym (niedyrektywnym) procesem wychowania człowieka do dbałości o ciało i zdrowie

3. Przedstaw założenia i schemat zajęć warsztatowych (workshops) - tzw.cykl Kolba

1. Dokonaj porównania założeń tzw. I i II rewolucji zdrowotnej.

2. Jak objaśnić rolę zdrowia - trzy potencjalne modele (tzw. model I, II, III Tanahilla). Która wykładnia jest szczególnie wskazana w procesie promowania zdrowia.

3. Co oznacza pojęcie: interaktywne uczenie się i nauczanie. Przedstaw założenia oraz model aktywnego uczenia się i nauczania. Jak to podejście dydaktyczne należy rozumieć w procesie terapii medycznej

1. Wyjaśnij krótko na czym polega idea promocji zdrowia a) w jej wymiarze odnoszącym się do pojedynczego człowieka, b) w aspekcie społecznym.

2. Nauczanie przez doświadczanie - objaśnij przesłanki ideowe uwzględniając założenia konstruktywizmu, pragmatyzmu Deweya, progresywistycznej koncepcji wychowania, pedagogiki Gestalt) oraz wskaż założenia dydaktyczne. Jakie dostrzegasz możliwości zastosowania tego sposobu nauczania w procesie terapii medycznej (obszerne omówienie można znaleźć w monografii A.Krawański 2006).

3. Omów pojęcia: indeks i ładunek glikemiczny. Przedstaw na przykładach różnice

A. Co oznacza pojęcie: interaktywne uczenie się i nauczanie. Przedstaw założenia oraz model aktywnego uczenia się i nauczania. Jak to podejście dydaktyczne należy rozumieć w procesie terapii medycznej

B. Przedstaw zasadnicze różnice pomiędzy autorytarnym (dyrektywnym) a antyautorytarnym (niedyrektywnym) procesem wychowania człowieka do dbałości o ciało i zdrowie. Określ zachodzące relacje pomiędzy pacjentem i terapeutą w obydwu przypadkach.

A. Dokonaj omówienia definicji "zdrowie" (w/g WHO) na tle biomedycznego podejścia do zdrowia i choroby.

B. Wyjaśnij krótko na czym polega idea promocji zdrowia a) w jej wymiarze odnoszącym się do pojedynczego człowieka, b) w aspekcie społecznym.

A. Podejście siedliskowe do zdrowia- objaśnij termin a następnie określ na czym polega różnica pomiędzy siedliskową (promocyjną) a medyczną (tradycyjną ) koncepcją ochrony zdrowia obywateli

B. Przedstaw ewolucję stosunku do ciała i zdrowia w kulturze chrześcijańskiej - począwszy od św. Augustyna po współczesną wykładnie kościoła katolickiego?

A. Co oznacza pojęcie: interaktywne uczenie się i nauczanie. Przedstaw założenia oraz model aktywnego uczenia się i nauczania. Jak to podejście dydaktyczne należy rozumieć w procesie terapii medycznej

A. Dokonaj omówienia definicji "zdrowie" (w/g WHO) na tle biomedycznego podejścia do zdrowia i choroby.

A. Podejście siedliskowe do zdrowia- objaśnij termin a następnie określ na czym polega różnica pomiędzy siedliskową (promocyjną) a medyczną (tradycyjną ) koncepcją ochrony zdrowia obywateli

B. Przedstaw zasadnicze różnice pomiędzy autorytarnym (dyrektywnym) a antyautorytarnym (niedyrektywnym) procesem wychowania człowieka do dbałości o ciało i zdrowie. Określ zachodzące relacje pomiędzy pacjentem i terapeutą w obydwu przypadkach.

B. Wyjaśnij krótko na czym polega idea promocji zdrowia a) w jej wymiarze odnoszącym się do pojedynczego człowieka, b) w aspekcie społecznym.

B. Przedstaw ewolucję stosunku do ciała i zdrowia w kulturze chrześcijańskiej - począwszy od św. Augustyna po współczesną wykładnie kościoła katolickiego?

1. Dokonaj omówienia definicji "zdrowie" (w/g WHO) na tle biomedycznego podejścia do zdrowia i choroby.

2. Wyjaśnij pojęcia: a) równowaga dynamiczna organizmu (homeostaza, adaptacja), b) istnienie sił autoleczniczych (samoorganizacja) - wykorzystaj informację z różnych nurtów holistycznych.

3. Dokonaj charakterystyki pojęcia umiejętności życiowe, wskaż przykłady. Określ możliwości tworzenia się umiejętności życiowych w procesie terapii medycznej. Podaj dwa przykłady takich oddziaływań na terenie placówki medycznej.

1. Przedstaw zasadnicze różnice pomiędzy autorytarnym (dyrektywnym) a antyautorytarnym (niedyrektywnym) procesem wychowania człowieka do dbałości o ciało i zdrowie. Określ zachodzące relacje pomiędzy pacjentem i terapeutą w obydwu przypadkach.

2. Omów 4 zasadnicze składowe procesu uczenia się (cyklu uczenia się), a następnie przedstaw adekwatny do tego model uczenia się i nauczania (tzw. cykl Kolba).

3. Dokonaj charakterystyki roli tzw. utleniaczy i przeciwutleniaczy w pożywieniu w aspekcie
   a) procesu starzenia się, b) przeciwdziałania chorobom.

---