5.10.2010

Rachunkowość- nauka zajmująca się doskonaleniem systemów ewidencji gospodarczej, wyrażającej się w liczbowym ujmowaniu procesów produkcji wraz z zaopatrzeniem i zbytem, a także analizą przyczyn powodujących określone wyniki gospodarowania.

Działy rachunkowości:

1. Księgowość

2. Rachunek kosztów

3. Sprawozdawczość finansowa

Ad.1. Ewidencjonuje w ujęciu chronologicznym i systematycznym poszczególne operacje gospodarcze na podstawie dokumentów

Ad.2. Obejmuje kalkulacje, analizę, planowanie kosztów jednostkowych.

Ad.3. Stanowi zestawienie informacji charakteryzujących stan majątkowy, systemy finansowe oraz efekty działalności przedsiębiorstwa, sporządzone na określony dzień i w określonej formie.

Rodzaje:

1. Bilans- informuje nas o stanie majątkowym- finanse przedsiębiorstwa

2. Rachunek zysków i strat- informuje o efektywności wykorzystania posiadanych środków majątkowych i siły roboczej

3. Rachunek przepływów pieniężnych- informuje o zdolności przedsiębiorstwa do terminowego regulowania swoich zobowiązań (długów)

Podstawowe kategorie ekonomiczne wykorzystywane w rachunkowości:

1. Wpłaty i wypłaty (nadwyżki Lu deficyt płatniczy):

Wpłaty- napływ gotówki lub pieniądza bankowego (czeki, weksle, przelewy itp.) do kasy lub na rachunek bankowy.

Wypłaty- odpływ gotówki lub pieniądza bankowego z kasy lub z rachunku bankowego.

2. Wpływy i wydatki:

Różnią się od wpłat i wypłat uwzględnieniem operacji kredytowych.

Wpływy- wzrost należności, zmniejszenie zobowiązań, wpłata

Wydatki- wypłata, wzrost zobowiązań, zmniejszenie należności

3. Przychody i koszty:

Przychody- przyrost nowej wartości na skutek sprzedaży towarów, wyrobów, usług lub otrzymania darowizny.

Koszty- zużycie części wytwórczych (środków produkcji, siły roboczej i kapitału) oraz ponoszenie różnego rodzaju obciążeń finansowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Przychody i koszty są powtarzalne i przewidywalne.

4. Zyski nadzwyczajne i straty nadzwyczajne:

Są niepowtarzalne i nieprzewidywalne.

Straty nadzwyczajne- są one najczęściej efektem zdarzeń losowych (pożary, kataklizmy itp.)

Zyski nadzwyczajne- odszkodowania od firmy ubezpieczeniowej.

Bilans- równowaga dwóch stron, dwóch punktów widzenia na określoną wielkość.

Rodzaje:

1. Bilans gospodarczy- (nadwyżka lub niedobór) porównanie dwóch zestawień, z których jedno przedstawia zapotrzebowanie na określoną wielkość, a drugie stopień pokrycia zapotrzebowania, np. bilans siły roboczej, bilans czasu studenta itp.

2. Bilans finansowy (majątkowy)- dwustronne zestawienie, w którym jedna strona przedstawia stan środków majątkowych (aktywów), a druga źródła ich finansowania (pasywa), np. bilans otwarcia (1stycznia), bilans zamknięcia (31grudnia), bilans początkowy (na dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej),

bilans końcowy (na dzień zakończenia działalności gospodarczej, upadłości, przekształcenia w inną formę organizacyjno-prawną), bilans roczny, bilans półroczny, bilans kwartalny, bilans miesięczny, bilans dzienny.

P.P.H.U. Bilans otwarcia na 1.01.10r.

w Barczewie

Aktywa	Wartość	Pasywa	Wartość
Budynek Samochód Wyposażenie Rachunek Kasa	300 000 20 000 15 000 25 000 5 000	Kapitał własny Kredyty i pożyczki Zobowiązania	325 000 25 000 15 000
Suma bilansowa	365 000	Suma bilansowa	365 000

Dyrektor Księgowa

Barczewo, dnia 5.01.10r.

Bilans otwarcia na 1.01.10r.

Aktywa	Wartość	Pasywa	Wartość
Aktywa trwałe	600 000	Kapitały własne	700 000
Wartości niematerialne i prawne Rzeczowe aktywa trwałe Należności długoterminowe Inwestycje długoterminowe		Kapitały powierzone Kapitały wypracowane
				Kapitały obce	200 000
				Kredyty i pożyczki Zobowiązania
Aktywa obrotowe	300 000
Zapasy Należności krótkoterminowe Inwestycje krótkoterminowe
Suma bilansowa	900 000	Suma bilansowa	900 000

Aktywa trwałe- wykorzystywane dłużej niż 1 rok, zużywają się stopniowo, przenoszą swoją wartość na inne wyroby.

W skład wartości niematerialnych i prawnych wchodzą:

1. Prawa majątkowe- koncesje, prawa autorskie, licencje, patenty

2. Wartość firmy- oznacza renomę danej firmy na rynku; różnica między wartością księgową firmy a jej ceną rynkową

3. Koszty zakończonych prac rozwojowych- wypromowanie, wprowadzenie nowego produktu na rynek

Rzeczowe aktywa trwałe- środki trwałe ( budynki, maszyny, samochody itp.), środki trwałe w budowie ( niekompletne)

Należności długoterminowe- prawa do pieniądza realizowane po upływie 12 miesięcy

Inwestycje długoterminowe- długoterminowe papiery wartościowe (akcje, obligacje, udziały w obcych podmiotach gospodarczych), nieruchomości nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych

Aktywa obrotowe- składniki majątkowe zużywane w ciągu 1 roku

Zapasy- materiały, półprodukty, produkty gotowe, towary

Należności krótkoterminowe- prawa do pieniądza realizowane do 1 roku

Inwestycje krótkoterminowe- krótkoterminowe aktywa finansowe, pieniądze w banku, w kasie, inne środki pieniężne

19.10.2010

T: Konta księgowe.

Operacje gospodarcze- fakty, które mają miejsce w przedsiębiorstwie i wpływają na zmiany aktywów, pasywów lub przebieg procesów gospodarczych

Procesy gospodarcze- ponoszenie kosztów i uzyskiwanie przychodów

Operacje gospodarcze dzielimy na:

- bilansowe

- wynikowe

Operacje bilansowe nie wpływają bezpośrednio na wynik finansowy, a powodują jedynie zmiany wartości aktywów, pasywów

Operacje wynikowe wpływają bezpośrednio na wynik finansowy, generując koszty, przychody, straty nadzwyczajne lub zyski nadzwyczajne

Skutki operacji zapisywane są w kontach

Konto księgowe- podstawowe urządzenie księgowe, które służy do ewidencji stanów oraz zmian wartości środków majątkowych, źródłach ich pochodzenia, kosztach lub przychodach

Schemat konta

Data Nazwa i nr dokumentu Treść Winien (debet) Ma (kredyt)

19.10.2010 KP-7 Wpłata za usługę 300

19.10.2010 KW-4 Wypłata zaliczki na delegację 200

20.10.2010 KP-8 Wpłata za sprzedane towary 600

21.10.2010 Lp-10 Wypłata zaległej premii 500

obr. 900 700 obr. Str. Ma

str. Winien 200

saldo końcowe

900 900

Saldo debetowe

KW- kasa wypłaci KP- kasa przyjmie

Dt
Kasa Ct Dt Rachunek bankowy Ct

1. 300 200 2) obciążenie (debetowanie) uznanie konta (kredytowanie

3. 
   600 500 4) zapis w ciężar konta; zapis konta); zapis na dobro konta;

900 700 po stronie Winien zapis po stronie Ma

200 Sk

900 900

Konta księgowe dzielą się na:

1. Bilansowe

2. Wynikowe (procesowe)

Ad.1. Konta bilansowe dzielą się na:

1. Aktywne, np. kasa, zapasy, rachunek bankowy

2. Pasywne, np. kredyty

Mają takie same nazwy jak w bilansie.

Pasywa uszeregowane wg terminu wymagalności spłat.

Ad.2. Służą do ewidencji operacji gospodarczych wpływających bezpośrednio na wynik finansowy:

1. Konto przychody

2. Konto koszty

3. Konto straty nadzwyczajne

4. Konto zyski nadzwyczajne

Zasady funkcjonowania kont:

1. Konta bilansowe

Konto bieżące aktywne

Dt Materiały Ct Pierwszy zapis pochodzący z bilansu otwarcia zapisujemy zawsze po stronie Wn.

BO) 800 Zwiększenia stanów kont zapisujemy po stronie Wn, a zmniejszenia po Ma.

+ Obrót debetowy jest zawsze większy lub równy obrotowi kredytowemu.

Saldo jest zawsze debetowe lub zerowe.

Konto bieżące pasywne

Dt Zobowiązania Ct Pierwszy zapis pochodzący z bilansu otwarcia zapisujemy zawsze po stronie Ma.

600 BO) Zwiększenia stanów kont zapisujemy po stronie Ma, a zmniejszenia po Wn.

+ Obrót debetowy jest zawsze mniejszy lub równy obrotowi kredytowemu.

Saldo jest zawsze kredytowe lub zerowe.

2. Konta wynikowe

Dt Koszty Ct Dt Przychody Ct

+ - Dt Wynik finansowy Ct - +

Saldo saldo

Konta kosztowe i konta strat nadzwyczajnych:

- zwiększenia stanów kont zapisujemy zawsze po stronie Wn, a zmniejszenia po Ma

- na koniec roku obrachunkowego salda tych kont przenosimy na konto wynik finansowy, na stronę Wn

Konta przychodowe i zyski nadzwyczajne:

- zwiększenia stanów kont zapisujemy po stronie Ma, a zmniejszenia po Wn

- na koniec roku obrachunkowego salda tych kont przenosimy na konto wynik finansowy, na stronę Ma

Konta syntetyczne służą do ewidencji operacji gospodarczych o jednolitej treści ekonomicznej

Konta analityczne zwane szczegółowymi lub subkontami stanowią rozwinięcie i uszczególnienie zapisów konta syntetycznego

Przykład

Konto syntetyczne Dt Zobowiązania Ct

60 000 Sp)

Konta analityczne

Dt Zobowiązania wobec Ct Dt Zobowiązania wobec Ct

dostawców pracowników

20 000 Sp) 10 000 Sp)

Konta rozrachunkowe służą do ewidencji należności oraz zobowiązań

Dt Należności Ct Dt Zobowiązania Ct

1) 600 200 2) zmn. Nal. Zmn. Zob. 4) 300 800 3) wzr. zob.

600 200 300 800

wzr. nal. 400 Sk) Sk) 500

600 600 800 800

Tyle jesteśmy

winni kontrahentowi

Dt Rozrachunki Ct

Wzrost należności 1) 600 800 3) Wzrost zobowiązań

Zmniejszenie zobowiązań 4) 300 200 2) Zmniejszenie należności

900 1000

Sk) 100

1000 1000

100 zł zobowiązań

BO- bilans otwarcia Sp- stan początkowy Sk- stan końcowy

16.11.2010

T: Ewidencja środków trwałych.

W skład rzeczowych aktywów trwałych wchodzą:

- środki trwałe

- środki trwałe w budowie

Cechy środków trwałych:

• Wykorzystywane są dłużej niż 12 miesięcy, zużywają się stopniowo

• Są kompletne i zdatne do użytku

• Służą zaspokajaniu potrzeb przedsiębiorstwa

• Są własnością lub współwłasnością podmiotu gospodarczego lub są kontrolowane przez dany podmiot pod względem ekonomicznym

Środek trwały w budowie jest to niekompletny środek trwały.

Klasyfikacja środków trwałych:

1. nieruchomości:

• grunty, użytki gruntowe

• budynki

• budowle- obiekty towarzyszące budynkom, np. parking, przepompownia ścieków itp.

maszyny, urządzenia i środki transportu.

ulepszenia w obcych środkach trwałych:

Ulepszenie, zwane też modernizacją, przebudową, rozbudową, adaptacją, rekonstrukcją, polega na wykonaniu pewnych robót, prac, związanych z podwyższeniem cech użytkowych środka trwałego.

Podwyższenie cech użytkowych środka trwałego wyraża się co najmniej jedną z niżej wymienionych właściwości:

1. wydłużeniem okresu użytkowania

2. zmniejszeniem kosztów jego eksploatacji

3. podwyższeniem cech użytkowych produktów wytwarzanych przy pomocy modernizowanego środka trwałego

4. wzrostem wydajności środka trwałego

5. zmniejszeniem zanieczyszczenia środowiska naturalnego przy eksploatacji środka trwałego

6. poprawą warunków BHP

4. inwentarz żywy.

Za środki trwałe uznaje się 4 podstawowe gatunki zwierząt gospodarczych:

• konie: klacze, ogiery

• bydło: krowy, buhaje

• trzoda chlewna: maciory, knury

• owce: tryki, maciorki

Należą do nich zwierzęta dorosłe, natomiast nie należą młode.

W skład inwentarza żywego wchodzą również zwierzęta cyrkowe i pociągowe.

Podstawowe pojęcia wykorzystywane w ewidencji środków trwałych:

1. Wartość początkowa (wartość brutto):

Ustalamy ją w momencie przyjęcia środka trwałego na stan ewidencji.

Ustalamy ją na podstawie:

- ceny nabycia

- kosztów wytworzenia

- wartości rynkowej

2. Umorzenie środków trwałych oznacza równowartość zużycia środka trwałego.

Środek trwały zużywa się w dwojaki sposób:

- zużycie fizyczne, np. korozja samochodu itp.

- zużycie ekonomiczne następuje na skutek postępu naukowo-technicznego w branzy przemysł9owej wytwarzającej środek trwały.

3. Amortyzacja- koszt, jaki ponosi przedsiębiorstwo z tytułu wykorzystania środków trwałych w działalności gospodarczej

4. Przewidywany okres użytkowania środka trwałego określa w każdym kraju Minister Finansów (w procentach). Oznaczamy go literą t.

Jak długo można teoretycznie użytkować środek trwały?

5. Stopa umorzeniowa/ amortyzacyjna oznacza procentowe zużycie środka trwałego w ciągu roku.

Wzór:

100%

t

6. Stawka umorzeniowa/ amortyzacyjna oznacza równowartość zużycia środka trwałego w ciągu roku lub jednostce czasu.

Wzór:

Wp

t

7. Wartość bieżąca (wartość netto) to wartość brutto pomniejszona o dotychczasowe umorzenie.

Źródła wzrostu wartości środków trwałych:

• Nabycie środka trwałego

• Wytworzenie środka trwałego

• Przyjęcie w leasing finansowy

• Przyjęcie w formie darowizny

• Przyjęcie w formie udziału (aportu)

• Ulepszenie środka trwałego

• Przeszacowanie środka trwałego in plus

• Ujawnienie nadwyżki inwentaryzacyjnej

Kierunki rozchodu środków trwałych:

• Sprzedaż

• Likwidacja

• Przekazanie w leasing finansowy

• Przekazanie darowizny

• Przekazanie w formie aportu (udziału)

• Przeszacowanie in minus

• Stwierdzenie niedoboru inwentaryzacyjnego

Metody amortyzowania środków trwałych

Metody równomierne Metody nierównomierne

Metoda liniowa Metody degresywne Metody naturalne

Metoda sumy cyfr rocznych Metoda oparta o jednostki pracy

Metoda malejącego salda Metoda oparta o jednostki produktów

W metodach równomiernych zakłada się, że środek trwały zużywa się w jednakowym stopniu w całym okresie jego użytkowania, niezależnie od warunków oraz intensywności jego wykorzystania.

W metodach nierównomiernych zakłada się, że środek trwały zużywa się w różnym stopniu w poszczególnych okresach jego użytkowania.

W metodach degresywnych zakłada się, że ,w miarę upływu lat, środek trwały staje się coraz mniej wydajny, a równocześnie rosną koszty jego eksploatacji, a zatem stawki amortyzacyjne z każdym rokiem powinny być coraz niższe.

Odpowiednikiem amortyzacji w przypadku pracownika jest wynagrodzenie.

30.11.2010

Metody naturalne

1. Metoda oparta i jednostki pracy (godziny pracy)

Amortyzacja roczna= liczba godzin pracy x stawka standardowa

Stawka= 8000 tys zł (wartość początkowa środków trwałych)/ 16 000 h= 0,50 zł/h

I r 5000h x 0,5= 2500 zł roczna stawka

II r 3000h x 0,5= 1500 zł

III r 2000h x 0,5= 1000 zł

IV r 6000h x 0,5= 3000 zł

Σ 16 000 Σ 8000 zł

2. Metoda oparta o jednostki produktów

Ar= liczba produktów x stawka amortyzacyjna

Stawka= wartość początkowa środków trwałych/ przewidywana liczba jednostek produktu= 8000 zł/ 40 000 jp= 0,2 zł/ jp

I r 12 000 jp x 0,2= 2400 zł

II r 8000 jp x 0,2= 1600 zł

III r 14 000 jp x 0,2= 2800 zł

IV r 6000 jp x 0,2= 1200 zł

Σ 40 000 jp Σ 8000 zł

Im bardziej produkcyjny środek trwały, tym większa stawka amortyzacyjna.

Metody naturalne mogą być wykorzystane tylko dla celów wewnętrznych, nie dopuszczane przez US.

Metoda liniowa może być stosowana do wszystkich rodzajów środków trwałych, a musi być stosowana w stosunku do budynków, budowli i samochodów osobowych.

Metody degresywne mogą być stosowane do maszyn, urządzeń, oprócz samochodów osobowych.

Schemat ewidencji środków trwałych

Rozrachunki z dostawcami Śr. trwałe w budowie Środki trwałe Umorzenie śr. trwałych Rozliczenie zakupu

1 1 2 2 12 12 4 6

3 3 13 5

4 6 14

Rozrachunki z tytułu VAT 7 15 Pozostałe koszty operacyjne

5 8 16 13

9 17

10

Kapitał udziałowy Straty nadzwyczajne

7 14

PPO Pozostałe rozrachunki

8 15

Pozostałe rozrachunki Inwestycje długoterminowe

9 16

Umorzenie środków trwałych Rozliczenie niedoborów i nadwyżek

11 17

Kapitał własny

11 10

Objaśnienia

1. otrzymano faktury płatne w terminie późniejszym od wykonawców robót inwestycyjnych

2. przyjęto do eksploatacji nowo wytworzony lub ulepszony środek trwały

3. otrzymano rachunek uproszczony, płatny w terminie późniejszym za wykonane prace modernizacyjne (wykonane roboty przyjęto bez zastrzeżeń)

4. otrzymano fakturę VAT od dostawcy środka trwałego 122

5. zarachowano naliczony podatek VAT ujęty w fakturze (22) wcześniej wystawionej

6. przyjęto do ewidencji środek trwały (bez VAT) 100- wartość netto

7. przyjęto środek trwały aportem (w formie udziału)

8. przyjęto środek trwały w formie darowizny

9. przyjęto środek trwały w leasing finansowy

10. przeszacowano In plus środek trwały

11. zaktualizowano dotychczasowe umorzenie przeszacowanego środka trwałego

12. wyksięgowanie dotychczasowego umorzenia środków trwałych wycofanych z eksploatacji na skutek sprzedaży, likwidacji, stwierdzenia niedoboru itp.

13. wyksięgowanie wartości netto środków trwałych wycofanych z eksploatacji na skutek sprzedaży, likwidacji lub nieodpłatnego przekazu

14. wyksięgowanie wartości netto środków trwałych wycofanych z eksploatacji z przyczyn losowych

15. wyksięgowanie wartości netto środków trwałych wycofanych z eksploatacji i przekazanych w leasing finansowy

16. wyksięgowanie wartości netto środków trwałych przekazanych innemu przedsiębiorstwu w formie udziału (aportu)

17. wyksięgowanie wartości netto środków trwałych stwierdzonych w niedoborze

Dokumentacja dotycząca środków trwałych

Dokument- pisemny dowód zaistnienia zdarzenia gospodarczego.

Funkcje dokumentów:

- stanowią podstawę dokonywania zapisów księgowych

- ułatwiają kierownictwu przedsiębiorstwa podejmowanie decyzji gospodarczych

- umożliwiają przeprowadzenie czynności kontrolno- analitycznych

- służą ochronie mienia i interesów przedsiębiorstwa

- stanowią podstawę kierownictwu przedsiębiorstwa do dochodzenia swoich praw

Zasady prawidłowego wypełniania dokumentów

- na każdą operację może być wystawiony tylko jeden dokument w odpowiedniej liczbie kopii

- dokumenty muszą być wystawiane na bieżąco, tzn. w chwili zaistnienia zdarzenia gospodarczego

- dokumenty muszą być wystawiane przez osoby do tego upoważnione

- muszą być wystawione w sposób trwały

- w dokumentach nie mogą być dokonywane żadne przeróbki

- poprawki mogą być dokonywane, ale w sposób prawidłowy

- niedozwolone jest dokonywanie jakichkolwiek poprawek w dokumentach obcych, własnych, wysyłanych na zewnątrz oraz w dokumentach finansowych

- za prawidłowe wystawienie dokumentu odpowiedzialny jest nie ten, kto go wystawia, tylko ten, kto się nim posługuje

Klasyfikacja dokumentów wg rodzajów operacji gospodarczych:

1. dokumenty dotyczące obrotów środkami trwałymi

PT- przekazanie środka trwałego

OT- przyjęcie środka trwałego

LT- likwidacja środka trwałego

MT- zmiana miejsca użytkowania środka trwałego, przeszacowanie środka trwałego

2. dokumenty dotyczące obrotów produktami i materiałami

PZ- przyjęcie zewnętrzne

WZ- wydanie zewnętrzne

RW- rozchód wewnętrzny

Protokół strat i ubytków magazynowych

3. dokumenty dotyczące obrotów środkami pieniężnymi

KW- kasa wypłaci (dowód wypłaty)

KP- kasa przyjmie (dowód wpłaty)

RK- raport kasowy

Faktura- dowód sprzedaży/ zakupu

Polecenie przelewu-

Polecenie pobrania-

Faktura VAT- wystawia sprzedawca i wręcza nabywcy, zawiera dwie kwoty-(sprzedawca) wartość sprzedaży netto + VAT; VAT należny- zobowiązanie wobec US (nabywca)- wartość nabycia netto + VAT; VAT naliczony; należność od US

4. dokumenty dotyczące pracy i płacy

Karta pracy (nazwiska i ilość wykonawców pracy)

Karta zarobków (

Lista płac (wynagrodzenia brutto + różnego rodzaju dodatki np. funkcyjny, za staż pracy, za pracę w trudnych warunkach, w nocy)

Od wynagrodzenia brutto odejmujemy potrącenia:

1. obowiązkowe

- podatek dochodowy od osób fizycznych

- składki ZUS

- potrącenia zasądzone (np. alimentacyjne)

b. dobrowolne

- PKZP- Pracownicza Kasa Zapomogowo- Pożyczkowa

- ubezpieczenia na życie itd.

Po odjęciu od wynagrodzenia brutto potrąceń otrzymujemy płace netto (wypłacane pracownikowi lub przelewane na konto).

14.12.2010

Schemat obiegu dokumentów w przedsiębiorstwie

Gromadzenie dokumentów

Kontrola dokumentów

1. Merytoryczna

2. Rachunkowa

3. Formalna

Wstępna segregacja dokumentów

Dokumenty podlegające księgowaniu Dokumenty zewnętrzne Dokumenty nie podlegające księgowaniu

Poddane dalszemu opracowywaniu: kierowane są do archiwum

- segregacja właściwa

- numeracja

- dekretacja

- księgowanie

* Kontrolę merytoryczną przeprowadza kierownik jednostki gospodarczej

* Kontrola rachunkowa i formalna przeprowadzana jest przez księgową

Każdy dokument podlegający księgowaniu musi być numerowany. Dokument ma 2 numery: w księgowy….

Dekretacja- ustalenie dwóch kont korespondencyjnych oraz stron tych kont, po których dana operacja ma być księgowana; wykonuje księgowa.

Nazwy kont korespondencyjnych ustala się na podstawie treści operacji gospodarczej., strony kont ustala się na podstawie znajomości funkcjonowania kont lub na podstawie zasady personifikacji kont.

Zasada personifikacji kont przyjmuje, że każde konto funkcjonuje jako niezależna osoba. Zasadę można przypisać do materiałów, kasy; przy kontach rozrachunkowych zasady tej nie można stosować.

Archiwizowanie dokumentów

W zależności…

Akta kategorii A- przechowywane są trwale, np. roczne analizy, sprawozdania, rachunek zysków i strat, akt powołania przedsiębiorstwa.

Akta kategorii B- dokumenty przechowywane okresowo min. do 5 lat, np. listy płac, świadectwa pracy.

Klasyfikacja kosztów i przychodów, w ujęciu księgowym koszty polegają na zużyciu czynników wytwórczych. Przychody są efektem sprzedaży.

Rodzaje działalności gospodarczych w ujęciu księgowym:

1. Działalność operacyjna- działalność podstawowa, zasadnicza lub statutowa; produkcja, handel, usługi

2. Pozostała działalność operacyjna- działalność wspierająca działalność operacyjną, np. przyjmowanie, przekazywanie darowizn, PPO, PKO

3. Działalność finansowa- ponoszenie kosztów finansowych, np. odsetki od kredytu, oraz uzyskiwanie przychodów finansowych, np. odsetki od wkładów

4. Działalność nadzwyczajna jest niepowtarzalna i nieprzewidywalna, jest wynikiem zdarzeń losowych

Klasyfikacja kosztów w ujęciu księgowym

Koszty

Koszty operacyjne Koszty finansowe

Koszty działalności operacyjnej Pozostałe koszty operacyjne - zapłacone odsetki i prowizje

Wg rodzajów: Wartość sprzedanych środków trwałych - zapłacone dyskonto wekslowe

- amortyzacja Przekazane darowizny - wartość sprzedanych papierów

- zużycie materiałów i energii Zapłacone kary, grzywny i odszkodowania wartościowych

- usługi obce Przedawnione, umorzone i nieściągalne należności - ujemne różnice kursowe

- wynagrodzenia Niezawinione niedobory i szkody

- ubezpieczenia społeczne i inne Inwestycje bez efektu gospodarczego

świadczenia Koszt zaniechanej działalności gospodarczej

- podatki i opłaty Koszt postępowania sądowego

- pozostałe koszty rodzajowe

Wg typów działalności:

- koszty działalności podstawowej (koszty PHU)

- koszty działalności pomocniczej (np. koszt utrzymania zakładu, działalności socjalnej)

- koszty zarządu (koszty utrzymania administracji, np. koszty wynagrodzenia prezesa, księgowej)

Księgowanie kosztów działalności operacyjnej zależy:

- od przyjętego rodzaju sprawozdania finansowego (wariant porównawczy i kalkulacyjny)

- od potrzeb informacyjnych przedsiębiorstwa

Klasyfikacja przychodów w ujęciu księgowym

Przychody

Przychody operacyjne Przychody finansowe

Przychody z działalności operacyjnej Pozostałe przychody operacyjnej - otrzymane odsetki i prowizje

- sprzedaż wyrobów - sprzedaż środków trwałych - otrzymane dyskonto wekslowe

- sprzedaż towarów - przyjęte darowizny - dodatnie różnice kursowe

- sprzedaż usług - wyegzekwowane kar, grzywny i odszkodowania - sprzedaż papierów

- sprzedaż materiałów - przedawnione, umorzone zobowiązania wartościowych

- przychody z zaniechanej działalności gospodarczej - otrzymane dywidendy

- zwrot kosztów z postępowania sądowego

04.01.2011

Rozrachunki powstają na skutek niepokrywania się w czasie momentu wystawienia faktury i momentu zapłaty.

Rozrachunki dzielą się na:

• Bezsporne- gdy są akceptowane zarówno przez dłużnika, jak i wierzyciela

• Roszczenia powstają, gdy przynajmniej jeden z kontrahentów kwestionuje część lub całość wysokości rozrachunków

• Roszczenia sporne powstają od momentu skierowania roszczeń na drogę postępowania sądowego w celu ich wyegzekwowania

• Należności nieściągalne występują wówczas, gdy wierzyciel dysponuje dokumentami jednoznacznie stwierdzającymi niemożliwość ich wyegzekwowania, np.

- akt zgonu dłużnika i brak masy spadkowej na pokrycie zobowiązań

- oddalenie wniosku przez sąd gospodarczy

- ogłoszenie upadłości (zarząd przedsiębiorstwa, rada nadzorcza, wierzyciele mogą złożyć ten wniosek), sąd może oddalić ten wniosek, gdy jest spóźniony

- protokół komorniczy o niemożliwości ściągnięcia długów

• Należności umorzone powstają, gdy przemawiają za tym ważne względy gospodarcze lub społeczne, np. w stosunku do dłużników, których nawiedziła klęska powodzi

• Należności przedawnione powstają od momentu, gdy upłynie termin powodujący utratę prawa do wszczęcia postępowania sądowego w celu odzyskania długów

Rozrachunki między osobami fizycznymi ulegają przedawnieniu po 10 latach. Rozrachunki między osobami prawnymi ulegają przedawnieniu po 3 latach.

Aby uniknąć przedawnienia wierzyciel musi w ciągu tych 10 (3) lat pisemnie upomnieć się o dług.

Podział rozrachunków wg podmiotów i tytułów:

1. Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami

2. Rozrachunki z pracownikami

1. Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń

2. Inne rozrachunki z pracownikami

3. Rozrachunki publiczno-prawne (ZUS, KRUS, US, Urząd Miasta i Gminy, Urząd Celny)

1. Rozrachunki z tytułu VAT

2. Inne rozrachunki publiczno-prawne

4. Pozostałe rozrachunki, np.:

- roszczenia

- rozliczenie niedoborów i nadwyżek

- rozrachunki z tytułu leasingu

- rozrachunki z tytułu dywidendy

Schemat 1. ROD

Sprzedaż towarów ROD Pozostałe koszty operacyjne

1a N 1a 2 N 2

Rozrachunki z tytułu VAT N 1b 4 N Pozostałe rozrachunki lub

1b Z 3 5 Z roszczenia sporne

Pozostałe przychody operacyjne Z 6b 6a N 4

3 Rozliczenie zakupu

Przychody finansowe 5

6b Koszty finansowe

6a

Objaśnienia

1. Wystawiono faktury VAT z tytułu sprzedaży towarów:

1. Suma przychodów z tytułu sprzedaży netto

2. Należny podatek VAT

2. Odpisano przedawnione, umorzone i nieściągalne należności

3. Odpisano przedawnione, umorzone i nieściągalne zobowiązania

4. Należności skierowane na drogę postępowania sądowego

5. Akceptowane faktury wykonawców robót i usług

6. Różnice kursowe w walutach obcych, dotyczących należności i zobowiązań

1. Ujemne

2. Dodatnie

Schemat 2. Inne rozrachunki publiczno-prawne zobowiązania

Kasa Inne rozrachunki publiczno-prawne Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń

2 zmniejszenie 2 1a potrącenie z listy płac 1a

Rachunek bankowy zobowiązań 3 1b oraz spłaty Ubezpieczenia społeczne (koszt)

3 wobec ZUS 4 1c zobowiązań 1b

4 1d Podatek dochodowy od osób prawnych

(oraz inne obowiązkowe obciążenia

wyniku finansowego)

1c

Podatki i opłaty (koszt)

1d

Objaśnienia

1. Zarachowanie zobowiązań z tytułu

1. Potrąconego podatnikom podatku dochodowego od osób fizycznych oraz składek na ubezpieczenia społeczne ZUS/ KRUS

2. Składek na fundusz pracy i fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych

3. Podatku dochodowego od osób prawnych

4. Podatku akcyzowego

2. Wypłacone gotówką zasiłki płatne ze środków ZUS

3. Przelew do ZUS różnicy między naliczonymi składkami na rzecz ZUS a wypłaconymi zasiłkami

4. Przelew do US potrąconego z listy płac uprzednio podatku

Schemat 3.

VAT naliczony VAT należny

Rozrachunki z tytułu VAT ROD

Rozliczenie zakupu 2 1 1

2 3 4a Podatki i opłaty

Inne rozrachunki 5 4b 4a

publiczno-prawne 6 Pozostałe koszty operacyjne

3 4b

Rachunek bankowy

6 5

Objaśnienia

1. Należny podatek VAT ujęty w fakturach za sprzedane produkty

2. Naliczony podatek VAT ujęty w fakturach dostawców od zakupionych materiałów do rozliczenia

3. Naliczony podatek VAT przez urzędy celne, podlegający potrąceniu z podatku należnego

4. Należny podatek VAT od

1. Kosztów reprezentacji i reklamy

2. Przekazanych darowizn

5. Kwota podatku VAT przekazana urzędowi skarbowemu

6. Kwota podatku VAT zwrócona przez urząd skarbowy

Schemat 4.

Spłaty zobowiązań i potrącenia z listy płac Zobowiązania z tytułu wynagrodzeń

Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń Wynagrodzenia

Kasa 2 1a 1a

2 ` 3 1b 1d 4a 1c

4b 1d Środki trwałe w budowie

Rachunek bankowy 1b

3 Saldo Dt- oznacza, że wypłaciliśmy więcej niż Straty nadzwyczajne

Inne rozrachunki pracownikom się należało 1c

publiczno-prawne

4a

Pozostałe rozrachunki

4b

Objaśnienia

1. Wynagrodzenia brutto wg listy płac dotyczące

1. Kosztów działalności operacyjnej

2. Kosztów inwestycyjnych

3. Kosztów usuwania skutków zdarzeń losowych

4. Kosztów prowadzenia działalności socjalno-bytowej

2. Wypłacono gotówką zaliczki na wynagrodzenia i wynagrodzenia netto

3. Przelew wynagrodzeń na konta osobiste pracowników

4. Potrącenia na liście płac

1. Podatek dochodowy od osób fizycznych, składki ubezpieczeń społecznych obciążające pracowników

2. Pozostałe potrącenia (alimenty, kasa zapomogowo-pożyczkowa, potrącenia zasądzone)

18.01.2011

T: Rodzaje wyników finansowych i zasady ich ustalania.

---