LEKI W RATOWNICTWIE MEDYCZNYM

Drogi podawania leków
1. Dojelitowa
a. doustna
b. dożołądkowa
c. dojelitowa

2. Pozajelitowa
a. dożylna
b. domięśniowa
c. podskórna
d. śródskórna
3. Dotchawicza
4. Do jamy szpikowej

• Leki podawane dożylnie
  - działają po około 1 - 3 min
  - jeśli po leku przepłucze się 0,9% NaCl to jeszcze się
  skraca w\w czas
  
  Leki podawane dotchawiczo
  - podaje dawki leków dwukrotnie większe niż
  podawane dożylnie
  - należy je rozcienczyć z NaCl 0,9% do 10 ml i podać
  - zwykle podaje się leki ratujące życie

• Leki podawane doszpikowo
  - zwykle przez specjalny cewnik doszpikowy założony
  ponad kostka przyśrodkową
  - zwykle podaje się leki ratujące życie w takich
  samych dawkach jak dożylnie

Podawanie dożylne

bolus wlew ciągły

Dawka jednorazowa

Dawka powtarzana

Bolus- wady

• Gwałtowny wzrost stężenia leku w surowicy krwi - możliwość przedawkowania, wystąpienia reakcji uczuleniowych

• Trudne wykonanie wkłucia u osób odwodnionych, obrzękniętych, z obniżonym ciśnieniem tętniczym, ze zmianami w naczyniach żylnych

Bolus- zalety

• Pewność podania

• Możliwość powtarzania, zwiększania dawki

Klasyfikacja działania leków w czasie ciąży

• Kategoria A- Lek bezpieczny w okresie ciąży

• Kategoria B- Lek może być stosowany w ciąży tylko w razie konieczności- badania na zwierzętach nie wykazały ryzyka u płodu, lecz nie potwierdzono tego u kobiet.

• Kategoria C- Lek może być stosowany jedynie w przypadkach, gdy w opinii lekarza korzyść dla matki przeważa nad potencjalnym zagrożeniem dla płodu- badania na zwierzętach wykazały działanie embriotoksyczne i teratogenne, lecz brak jest badań kontrolnych u kobiet

• Kategoria D- Lek może być zastosowany jedynie w sytuacji zagrożenia życia matki, lub w poważnych chorobach w których bezpieczne leki są nieskuteczne- Istnieje ewidentne ryzyko dla płodu

• Kategoria X- Nie dopuszcza się stosowania leku w ciąży oraz u kobiet które planują zajść w ciążę- badania na zwierzętach wykazały szkodliwe działanie leku, a ryzyko jego zastosowania u kobiet w ciąży przeważa wszelkie możliwe korzyści.

1. KWAS ACETYLOSALICYLOWY- Acetylsalicylic acid

Nazwa handlowa: Polopiryna S, Aspiryna

• Tabletki 0,3-0,5g doustnie; NLPZ

Czynnik ryzyka stosowania w ciąży: kategoria D

Działanie:

Zmniejsza agregację płytek i zwężanie tętnic ; działa przeciwbólowo, przeciwgorączkowo i przeciwzapalnie.

• Działanie przeciwgorączkowe i napotne jest silnie zaznaczone już przy dawkach 1,0-1,5 g/dobę (zwłaszcza przy podwyższonej temperaturze ciała)

• Lek działa przeciwzapalny dopiero po kilku dniach przyjmowania.

• W dawkach powyżej 1 g/dobę kwas acetylosalicylowy zmniejsza krzepliwość krwi i wykazuje działanie fibrynolityczne.

• Wchłania się szybko i prawie całkowicie z przewodu pokarmowego.

ASA Wskazania:

• Stany gorączkowe, przeziębienia,

• Bóle różnego pochodzenia, nerwobóle, bolesne miesiączkowanie. Działanie p/bólowe u dorosłych przy dawce 500-1000mg

• Choroba reumatyczna i gośćcowa,

• Zapobieganie zakrzepicy naczyń krwionośnych,

• Profilaktyka zawału mięśnia sercowego.

• Dawka kardiologiczna - 160 - 325 mg po.

• W schemacie MONA podajemy 1 tabl. 300mg p.o (lepsze wchłanianie kiedy pacjent żuje tabletkę)

• Uwaga u kobiet w ciąży nie podajemy (krwawienia, teratogenność) !!!

Działanie niepożądane:

• reakcja uczuleniowa (duszność, wysypka, rumień, pokrzywka);

• pocenie się;

• krwawienia z przewodu pokarmowego

• zaburzenia krzepliwości krwi;

P/wskazania :

• nadwrażliwość na salicylany;

• dzieci do 12 r.ż; możliwość wystąpienia zespołu Reye`a

• czynna choroba wrzodowa żołądka i XII-cy;

• skaza krwotoczna

Wg ERC 2010- ASA mogą podawać świadkowie zdarzenia

2. Amiodaron- Amiodaroni hydrochloridum

Nazwa handlowa: Cordarone, Opacorden, Sedacoron, Amiokordin

• Fiolka 0,05g/ml (3ml) ; rozpuszczać w 20ml 5% glukozy i.v.; i.o.

• Czynnik ryzyka stosowania w ciąży: kategoria C

Zastosowanie:

• Komorowe i nadkomorowe zaburzenia rytmu,

w których inne leki przeciwarytmiczne są nieskuteczne

lub przeciwwskazane,

• Częstoskurcz komorowy niestabilny, z szerokimi

zespołami QRS, nawracające migotanie komór,

migotanie przedsionków.

Działanie:

• Zmniejsza zapotrzebowanie na tlen

• Wpływa na przepływ wieńcowy rozszerzając naczynia wieńcowe

• Powoduje zmniejszenie oporów naczyniowych na obwodzie, co odciąża pracę serca i może obniżać ciśnienie tętnicze

• Antyarytmiczne - dochodzi do zwolnienia przewodnictwa przedsionkowo-komorowego

• Dawka - po 3 defibrylacji 300 mg (bolus) -kolejna dawka 150 mg (bolus) - 900 mg/24h iv

• Przyjęta dawka do wyliczenia - 5 mg / kg m.c

• Max. 2,2 g / 24h

• Dzieci: 5 mg / kg m.c (max. 15 mg / kg / 24h)

• Działanie uboczne - hipotensja, bradykardia, zapalenie żył w miejscu podania, zaburzenia czynności przewodu pokarmowego (nudności, wymioty, zaburzenia łaknienia), zaburzenia pracy tarczycy (jod), objawy neurologiczne (zawroty głowy, drżenia, zaburzenia widzenia), nacieki płucne- zwłóknienia płuc

• P/wskazania: bradykardia; zaburzania pracy tarczycy; blok AV

3. Atropina- Atropini Sulfas

Postać: fiolka 0,5mg/1ml lub 1mg/1ml im, iv, et, io,

• Lek cholinolityczny (parasympatykolityk)

• Czynnik ryzyka stosowania w ciąży: kategoria C

Zastosowanie:

• rzadkoskurcz spowodowany odruchowym pobudzeniem nerwu błędnego,

• bradyarytmia, bradykardia zatokowa, blok AV

• stany skurczowe jelit, układu moczowego, kolka żółciowa,

• premedykacja do znieczulenia ogólnego, przed zabiegami np. intubacji,

• zatrucia pestycydami, niektórymi grzybami, glikozydami nasercowymi.

Działanie:

• rozszerza źrenicę, podwyższa ciśnienie płynu w gałce ocznej,

• hamuje wydzielanie gruczołów - potowych, łzowych, ślinowych, śluzowych,

• nieznacznie rozszerza oskrzela,

• hamuje wpływ nerwu błędnego na układ sercowo-naczyniowy, przyspieszając czynność serca,

• rozszerza naczynia krwionośne skóry, powodując jej zaczerwienienie.

• zmniejsza napięcie mięśni gładkich przewodu pokarmowego, dróg żółciowych, moczowodów i pęcherza moczowego,

• posiada działanie ośrodkowe, wywołując w zależności od dawki stan pobudzenia lub depresji.

• Dawka w asystolii lub PEA < 60/min - 3 mg iv (lub 1 mg co 3-5min) (nie zalecane rutynowo wg ERC 2010)

• Dawka w bradykardii - 0,5 mg - 3 mg w ciągu 3-5min

• Dawka w zatruciach - 2 - 4 mg i więcej

• Może wystąpić arytmia i suchość w ustach.

• Uważać przy bradykardii z hipotermią.

• Nieskuteczna przy bloku II stopnia.

P/wskazania:

Zaburzenia rytmu serca z tachykardią, stany po ostrych krwotokach, jaskra, mechaniczna niedrożność jelit

UWAGA na sytuacje:

• 3 trymestr ciąży i przy porodzie możliwość wystąpienia bradykardii u płodu i/lub noworodka

• Przy zatruciach- możliwość wystąpienia gorączki atropinowej (>41oC)

• Pierwsze dwie minuty od podania możliwość wystąpienia bradykardii paradoksalnej

4. Captopril- Captoprillum

Postać: 12,5 mg tabl. p.o.

Lek hipotensyjny, inhibitor konwertazy angiotensynogenu

• zmniejsza działanie kurczące mięśni gładkich tętnic,

• rozszerza naczynia obwodowe; działanie hipotensyjne po 1 tabletce utrzymuje się 2-6h

• zmniejsza opór obwodowy,

• zwiększa pojemność minutową serca

• poprawia funkcję skurczową i rozkurczową komór serca

• zwiększa tolerancję wysiłku

• zwiększa przepływ krwi przez nerki

• zwiększa wydalanie Na i H2O

Wskazania:

• nadciśnienie pierwotne

• do rozważenia u osób z NT naczyniowo - nerkowym

• zastoinowa niewydolność serca

• dysfunkcja lewej komory po zawale serca

Przeciwwskazania:

• obustronne zwężenie tętnic nerkowych

• zwężenie tętnicy nerkowej jedynej nerki

• ciąża

• nadwrażliwość na składniki preparatu

• obrzęk naczynioruchowy w wywiadzie (w tym po zastosowaniu I-ACE)

• Dawka: 12,5 - 25 mg po.

5. Clemastine - Klemastyna (Clemastin, Clemastinum)

Postać: ampułka 2mg/2ml im.

Czynnik ryzyka stosowania w ciąży: kategoria B

Działanie:

• Przeciwhistaminowe (przeciwuczuleniowe), przeciwalergiczne, przeciwświądowe i przeciwobrzękowe

• nie wykazuje depresyjnego wpływu na o.u.n. i obwodowy układ nerwowy.

Zastosowanie:

• Pokrzywka

• Obrzęk Quinckiego

• Odczyny polekowe i alergiczne

• Świąd skóry

• leczenie objawów związanych z alergicznym nieżytem nosa takimi jak: katar, kichanie, łzawienie, świąd.

• Zapobiegawczo przed zabiegami diagnostycznymi np. endoskopia, badania z kontrastem

P/wskazania: nadwrażliwość na klemastynę, jaskra, zanurzenia w oddawaniu moczu

Dawkowanie:

• Dorośli: 2mg im (jednorazowo bez rozcieńczenia), iv (1:10 w 0,9% NaCl) podawać powoli w ciągu 2-3 minut; można powtórzyć po 12h

• Dzieci: od 3 r.ż. - 0,2-0,75 mg iv (jednorazowo) lub im (podzielone na 2 dawki)

• U dzieci możliwe pobudzenie OUN.

• Rozcieńczamy w 0,9% NaCl lub 5% gluzkozie.

• Uwaga przy łączeniu z opioidami, nasennymi (skopolamina+klemastyna = depresja OUN)

Działania niepożądane:

Senność, zaburzenia koordynacji ruchowej, bóle i zawroty głowy, nudności wymioty, suchość w jamie ustnej, chrypka, uczucie pełności, zaparcia, trudności w oddawaniu moczu, lub zatrzymanie moczu

6. Clonazepam - Klonazepam

Postać: ampułka 1mg/1ml i.v. lub im

Czynnik ryzyka stosowania w ciąży: kategoria C

• Pochodna benzodiazepiny (anksjolityk)

Działanie:

• Działa uspokajająco i przeciwdrgawkowo i przeciwlękowo, podajemy w padaczce u dorosłych i dzieci, a także w silnych stanach lękowych.

• Zmniejsza napięcie mięśni szkieletowych

Dawkowanie:

• 1mg - maxymalnie 8mg/ 24h (dorośli);

• 0,5mg (dzieci)

• rozcieńczyć z 0,9% NaCl w stosunku1:1

• Lek podawać należy powoli (ok.0,2-0,25mg/min.)

• Uwaga- zachować ostrożność u kobiet w ciąży.

P/wskazania: zaburzenia oddychania- głównie ostra niewydolność oddechowa; myasthenia gravis; zatrucia akoholem, p/depresantami, środkami nasennymi, przeciwbólowymi, litem, niewydolność nerek i wątroby

Działania niepożądane: senność, zmęczenie, suchość w jamie ustnej, depresja ośrodka oddychania, spowolnienie ruchowe, silne wydzielanie śluzu w drogach oddechowych

7. Diazepam (Diazepam RecTubes; Relanium; Relsed mikrowlewki )

Postać: ampułka 10ml/2ml im, sc, iv,

• Wlewki doodbytnicze 10mg/2,5ml; 5mg/2,5ml

Czynnik ryzyka stosowania w ciąży: kategoria D

• Pochodna benzodiazepiny (anksjolityk)

Działanie:

• silne działanie przeciwlękowe, uspokajające i przeciwdrgawkowe

• silne działanie nasenne i rozluźniające napięcie mięśniowe

• zmniejsza napięcie, lęk, drażliwość, pobudliwość i agresywność

• niepamięć wsteczna

Wskazania:

• stan padaczkowy

• ostre stany lękowe połączone z pobudzeniem ruchowym,

• agresywność

• zespół majaczenia alkoholowego

• przed kardiowersją,

• tężec.

Dawkowanie:

W padaczce

• Dorośli - 10mg iv. (średnio 2mg/min.) (ewent. Po 30-60min kolejna dawka lub wlew do 3mg/kg m.c);

• Dzieci 1mg/rok życia lub 0,2-0,5mg/kg m.c. iv (max. 10 mg) - można rozcieńczyć. Lek podajemy powoli w odstępach co 5 minut do dawki max.10mg

Jeżeli nie można uzyskać dostępu i.v należy podać 2x w odstępach 5 minutowych diazepam doodbytniczo

Działanie uboczne: depresja oddechowa; hipotensja; podrażnienie żył

P/wskazania: ONO; hipotensja; ciąża

! Uwaga: nie łączyć z innymi lekami w 1 strzykawce lub we wlewie; kontrolować RR

8. Drotaverini hydrochloridum (No-Spa)

Postać: ampułka 20mg/ml

• Spazmolityk, syntetyczna pochodna papaweryny.

Wskazania: stany skurczowe mięśni gładkich dróg żółciowych, dróg moczowych, wspomagająco w stanach skurczowych mięśni gładkich przewodu pokarmowego, w stanach skurczowych w obrębie dróg rodnych

P/wskazania: nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu, ciężka niewydolność nerek lub wątroby, ciężka niewydolność serca

Dawkowanie: 40-80 mg iv w ciągu 30 s (ostre napady kamicy żółciowej lub nerkowej), 40-80 mg im lub sc (inne spastyczne bóle brzucha)

9. Epinephrinum (Adrenalina, Fastjekt)

• Ampułka 1mg/ml (1:1000); 0,1mg/ml (1:10 000), Fastjekt 2,05mg/2,05ml roztworu- dawka jednorazowa

• Amina sympatykomimetyczna. Lek pierwszego rzutu w NZK

Czynnik ryzyka stosowania w ciąży: kategoria C

Działanie: stymulacja receptorów alfa i beta:

• Naczynioskurczowe na krążenie systemowe (wysokie dawki)

• Wzrost perfuzji wieńcowej i mózgowej

• Zmniejsza obrzęk

• Zwiększa ciśnienie

• Rozszerza źrenice

• Rozszerza oskrzela i górne drogi oddech (niskie dawki)

• Zwiększenie siły skurczu m.sercowego

• Hamowanie uwalniania histaminy (ważne we wstrząsie)

Wskazania:

• Stany zagrożenia życia: RKO, nasilona reakcja anafilaktyczna, wstrząs anafilaktyczny, napad astmy oskrzelowej

• Bradykardia (po atropinie)

• Dodatek do znieczulenia miejscowego

Dawkowanie:

• RKO - 1mg co 3-5 min w rozcieńczeniu 1:1000 / 1:10.000 iv
  niemowlęta i dzieci: 0,01 mg/kg m.c 1:10 000 co 3-5 min iv

• ciężki napad astmy - 0,3mg sc

• Wstrząs anafilaktyczny- 0,1-0,5mg im, iv (1:10.000);

dawka podtrzymująca 0,1-0,2μg/kg/mc/min.

• (dzieci 6-12 lat: 0,3mg;
  dzieci do 6 lat: 0,15mg;)

• bradykardia - 0,05-0,1 mg iv

Przeciwskazania: nie dotyczy resuscytacji!

• guz chromochłonny nadnerczy

• przełom nadciśnieniowy- podanie MAO lub β-blokerów z adrenaliną może wywołać przełom nadc. wtedy należy podać nifedypinę s.l (10mg Cordefenu)

• wstrząs hipowolemiczny

WAŻNE: Nie mieszać! Uwaga na światło i wysoką i niską temperaturę, zmianę zabarwienia roztworu! Nie rozcieńczać w roztworach zasadowych (może ulec unieczynnieniu). W razie wydostania się adrenaliny poza żyłę tkanki należy ostrzyknąć roztworem lidokainy.

10. Flumazenilum (Anexate)

Postać: ampułka 0,5mg/5ml, 1mg/10ml

• Antagonista receptora benzodiazepinowego.

• Odtrutka

Wskazania:

• Zatrucia benzodiazepinami (Lorafen, Relanium, Elenium),

Przeciwskazania:

• nadwrażliwość na składniki preparatu,

• nie stosować u osób, którym pochodne benzodiazepiny podano w związku z leczeniem stanu potencjalnie zagrażającego życiu

• padaczka leczona benzodiazepinami

• w przypadku ciężkiego zatrucia mieszanego z trój- lub czteropierścieniowymi lekami przeciwdepresyjnymi

Dawkowanie:

• dorośli - 0,2mg iv w ciągu 15 sek. (lek działa po upływie 20-60 sek.przez ok.2h), w razie konieczności dalsze dawki 0,1mg co 60sek., nie przekraczać dawki całkowitej 1mg;

lub wlew dożylny z prędkością 0,1-0,4mg/h- w celu przedłużenia działania początkowego

• dzieci - 0,01mg/kg mc w ciągu 15sek., w razie konieczności 0,01mg/kg mc co 60 sek.

• W czasie podawania: pełny monitoring-możliwa depresja oddychania

• Lek podajemy do dużego naczynia (działanie miejscowo-drażniące)

Przygotowanie: 1mg rozcieńczyć w 50ml 5% glukozy lub soli fizjologicznej

Działanie niepożądane: nudności, wymioty, podrażnienie tkanek w razie wydostania się leku poza żyłę, u pacjentów uzależnionych od benzodiazepin może powodować drgawki, splątanie, pobudzenie i zaburzenia rytmu serca

11. Furosemidum- Furosemid

Postać: Ampułki 20mg/2ml i.v

Czynnik ryzyka stosowania w ciąży: kategoria C

• Diuretyn pętlowy, pochodna sulfonamidu, l

Lek moczopędny

Wskazania:

• przełom nadciśnieniowy, NT

• obrzęk płuc bez objawów wstrząsu (zastoinowa niewydolność serca)

• zwiększenie ciśnienie śródczaszkowe

• hiperkalcemia

• przewodnienie

• wymuszona diureza (np.ONN)

Przeciwskazania:

• odwodnienie,

• bezmocz,

• zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej,

• stany przedśpiączkowe,

• nadwrażliwość na furosemid lub sulfonamidy

• Hipokaliemia

• Niedrożność dróg moczowych

• Ostrożnie w niewydolności wątroby (śpiączka wątrobowa)

Dawkowanie:

• przełom nadciśnieniowy: 4-80mg iv lub im łącznie z innymi lekami obniżającymi ciśnienie tętnicze (u osób ze współistniejącym obrzękiem płuc lub ostrą niewydolnością nerek 100-200mg);

• obrzęk płuc: 40mg iv, w razie potrzeby co 30 min 40-80mg;

• hiperkalcemia: 80-100mg w odstępach 2-12h łącznie z 0,9% roztworem NaCl

Dzieci: 0,5-1,5mg/kg mc iv; podajemy b.wolno (1-2min); max.20mg/24h niezależnie od masy dziecka

• Uważać na hipowolemię, niedociśnienie i zaburzenie elektrolitowe

• Furosemid można podać iv bezpośrednio z ampułki z prędkością ok.20mg/min.; można tez podać w rozcieńczeniu 1:1 z 5% glukozą we wlewie dożylnym z prędkością 4mg/min

• Nie mieszać z innymi lekami w 1 strzykawce

• Nie podawać pacjentom leczonych litem ze względu na zmniejszone wydalanie litu przez nerki co może doprowadzić do kumulacji pierwiastka w organizmie

12. Glucagon hydrochloride (GlucaGen; Hypokit)

Postać: fiolka 1mg GlucaGen

Hypokit 1mg/fiol+rozpuszczalnik+ strzykawka

10mg/fiol.

• Hormon glikogenolityczny

Wskazania:

• ciężka hipoglikemia mogąca wystąpić u osób z cukrzycą stosujących insulinę lub doustne leki hipoglikemizujące

• działania uboczne beta-blokerów

Przeciwskazania:

• nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu,

• guz chromatochłonny nadnerczy (pheochromacytoma)

• NT, niedociśnienie

Dawkowanie:

• dorośli 1mg iv, im, sc- dawka może być powtórzona 2 razy

• dzieci 10-20 μg/kg mc, lub 0,5 mg dawka jednorazowa

• W celu uzyskania działania inotropowego: 1-10 μg/kg mc/min we wlewie dożylnym

• Reakcja powinna wystąpić w ciągu 10 min, po odzyskaniu przytomności podać doustnie węglowodany (uzupełnienie zapasu glikogenu wątrobowego), jeśli po 10 min stan pacjenta się nie poprawia podać roztwór glukozy iv

• W hipoglikemii spowodowanej doustnymi lekami hipoglikemizującymi, alkoholem, lub insulimoną (wyspiak) można stosować glukagon tylko z jednoczesnym wlewem glukozy

13. Glucosum 20%- glukoza

Preparaty: Glukoza 5%, 10%, 20%- 100ml, 250ml, 500ml

• Ampułki 20% po 10ml, 40% po 10ml

• Hipertoniczny roztwór glukozy, płyn infuzyjny

Wskazania:

• Hipoglikemia

• Rozpuszczalnik do leków

• Żywienie pozajelitowe

Przeciwskazania:

• hiperglikemia,

• hiperosmia,

• odwodnienie hipotoniczne,

• przewodnienie,

• hipokaliemia;

• krwotok wewnątrzczaszkowy

• kwasica

Dawka: dożylnie (duże żyły) w zależności od potrzeb (stan pacjenta, wiek, masa ciała); zapotrzebowanie dobowe na węglowodany stanowi zazwyczaj 1,5-3,0 g/kg mc i jest uzależnione od zapotrzebowania energetycznego organizmu, stanu nawodnienia i stężenia elektrolitów krwi

Glucosum 5%

• 50mg/ml

• Izotoniczny roztwór glukozy

Wskazania:

• pozajelitowe uzupełnianie płynów i węglowodanów,

• do rozcieńczania i rozpuszczania koncentratów elektrolitów i leków nie wykazujących niezgodności

Przeciwskazania: hiperglikemia, kwasica

Dawkowanie: indywidualne, maksymalnie:

0,5 g glukozy /kg mc/h

Można stosować we wlewach kropelkowych do żył obwodowych

14. Gliceroli trinitas (Nitroglicerynum; Nitromint)

Postać: (tabletki 0,5mg; aerozol do stosowania podjęzykowego 0,4mg/dawka; Nitroven ampułki 25mg/5ml)

Czynnik ryzyka stosowania w ciąży: kategoria C

• Azotan, lek rozszerzający naczynia wieńcowe;

Wskazania:

• leczenie napadów dławicy piersiowej, ból niedokrwienny

• zawał serca,

• ostre zatrucie kokainą,

• obrzęk płuc (ostra niewydolność lewokomorowa),

• przełom nadciśnieniowy,

• kamica żółciowa

Przeciwskazania:

• nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu,

• hipotonia w przebiegu zawału serca;

• zawał prawej komory;

• ostra bradykardia, częstoskurcz

• stosowanie inhibitorów fosfodiesterazy - leków w zaburzeniach erekcji w przeciągu ostatnich 24 h

• urazy mózgowo-czaszkowe; krwawienia śródczaszkowe

• wstrząs z niskim ciśnieniem skurczowym

Dawkowanie:

• Wziewnie - 0,4mg (1-2 dawki aerozolu), w razie konieczności powtórzyć po 5-10 min

• Podjęzykowo - 1-2 tab. w ciągu 15 min (można powtórzyć do 3 razy)

• Dożylnie - 0,1 - 4 mikrogramów/kg mc/min

• Nie stosować u osób pod wpływem alkoholu (spadek RR). Nie mieszać z innymi lekami!

• Przy przedawkowaniu i znacznym spadku ciśnienia z objawami wstrząsu należy uzupełnić objętość krwi i ewentualnie podać dopaminę.

Działania niepożądane: hipotensja, tachykardia, zawroty i ból głowy, zaburzenia pracy p.pokarmowego, zaczerwienieni skóry

15. Hydrocortisonum- Hydrokortyzon

Postać:

Ampułka: 25mg/1ml; 100mg/2ml + amp.NaHCO3

Fiolka: 250mg/2ml + rozpuszczalnik

Ampułka:500mg/2ml+ NaHCO3

• Glikokortykosteroid

Czynnik ryzyka stosowania w ciąży: kategoria C

Wskazania:

• reakcje anafilaktyczne,

• wstrząs anafilaktyczny,

• ciężka postać astmy,

• wrzodziejące zapalenie okrężnicy,

• obrzęk mózgu

Dawkowanie:

• Dorośli: 100 - 150 mg iv (do 500mg w stanach nagłych) w ciągu 3-5min; dawka max.na dobę to 8g/24h

• Dzieci: 5-10mg/kg mc iv (do 5 r.ż 8-10mg/kg mc; powyżej 5 r.ż 4-8mg/kg mc- we wstrząsie dawkę można zwiększyć)

Przeciwskazania:

• nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu,

• czynna choroba wrzodowa,

• choroby zakaźne i wirusowe,

• stany psychotyczne, depresje,

• ostra niewydolność wieńcowa,

• osteoporoza,

• mocznica, ostra niewydolność nerek,

• hipokaliemia,

• ciężkie niedociśnienie tętnicze,

• ciąża

• Nie mieszać z amiofiliną, efedryną, heparyną, prometazyną, petydyną (dolargan)

16. Methylprednisolonum ( Solu-medrol, Depo-medrol, Medrol)

• 500mg/fiol., 1g/fiol. ; 40mg/ml amp.

• Glikokortykosteroid

Wskazania: reakcje anafilaktyczne, wstrząs anafilaktyczny, ciężka postać astmy, wrzodziejące zapalenie okrężnicy, obrzęk mózgu, uraz rdzenia kręgowego

P/wskazania: nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu, czynna choroba wrzodowa, choroby zakaźne i wirusowe, stany psychotyczne, depresje, ostra niewydolność wieńcowa, osteoporoza, mocznica, ostra niewydolność nerek, hipokaliemia, ciężkie niedociśnienie tętnicze, ciąża

Dawkowanie:

• Dorośli:

• 30mg/kg m.c (iv) - urazy rdzenia kręgowego

• 250 - 500mg iv - stany asmatyczne; anafilaksje

• Dzieci: 2-20 mg/24 h iv

17. Ketoprofenum (Ketonal)

Postać: anpułka100mg/2ml

Czynnik ryzyka stosowania w ciąży: kategoria B

• Nisteroidowy lek przeciwzapalny, pochodna kwasu propionowego

Wskazania:

• choroby zwyrodnieniowe i zapalne narządu ruchu,

• reumatoidalne zapalenie stawów,

• bóle różnego pochodzenia o umiarkowanym nasileniu,

• bóle menstruacyjne

Przeciwskazania:

• nadwrażliwość na ketoprofen lub salicylany,

• ciąża, okres karmienia piersią

Dawkownie:

• 100 - 200mg iv bolus lub we wlewie 100ml soli fizjologicznej

• 100-200mg im, w razie potrzeby można zwiększyć dawkę do 300mg/24h- zwykle 2 dawki

18. Lidocaini hydrochloricum 2% (Lignokaina, Xylokaina)

Postać: Ampułka 20mg/ml; 40mg/2ml;

fiolki 200mg/10ml

Czynnik ryzyka stosowania w ciąży: kategoria B

• Amidowy środek znieczulenia miejscowego; lek antyarytmiczny (zmniejsza automatyzm serca)

Wskazania:

• znieczulenia miejscowe,

• komorowe zaburzenia rytmu serca, zapobieganie migotaniu komór w świeżym zawale serca (ale tylko gdy amiodaron jest niedostępny)

Przeciwskazania:

• nadwrażliwość na lidokainę lub inne leki miejscowo znieczulającej o budowie amidowej

• Blok P-K II i III stopnia

• Ciężkie uszkodzenia wątroby

Dawkowanie:

W zaburzeniach rytmu serca

• Wstępna dawka 100mg iv w bolusie (1-1,5 mg/kg) przez 1min, w razie konieczności co 5-10min można podawać dodatkowo 50-100mg do dawki maksymalnej 300mg.;

• Dawka podtrzymująca- 2-4mg/min lub 20-60μg/kg mc/min. W schorzeniach wątroby, ciężkiej niewydolności serca i wstrząsie redukujemy dawkę o połowę.

• Zapobieganie migotaniu komór: 100mg we wstrzyknięciu iv, następnie 3mg/min we wlewie iv lub 100mg we wstrzyknięciu iv, po 10-15min 50mg we wstrzyknięciu iv, potem 2mg/min we wlewie iv

• Dzieci: 1mg/kg/mc w bolusie, następnie we wlewie dożylnym 20-50 μg/min.

• Po 3 wyładowaniu, gdy brak poprawy (VT/VF) i brak amiodaronu

• Dawka zalecana: 3mg/kg/h

• Przy przedawkowaniu (obj.: splątanie, zaburzenia świadomości, drgawki, śpiączka, hipotensja, bradykardia, zaburzenia rytmu serca, reakcje uczuleniowe, depresja ośrodka oddechowego) podać płyny i diuretyk

W znieczuleniach:

• Znieczulenie nasiękowe stosujemy lidokainę w stężeniach 0,25-0,5-1%

Nie podawać z beta-blokerami

19. Magnesii sulfas 20%- Siarczan magnezu

Postać: ampułka 20%- 200mg/ml (2g/10ml)

Czynnik ryzyka stosowania w ciąży: kategoria A

• Siarczan magnezu, hamuje pobudliwość ośrodkowego układu nerwowego i przewodnictwo nerwowo-mięśniowe

Wskazania:

• rzucawka ciążowa,

• hipomagnezemia

• napadowy częstoskurcz przedsionkowy bez oznak uszkodzenia mięśnia sercowego,

• torsade de pointes,

• leczenie łagodnych i średnio ciężkich napadów dychawicy oskrzelowej

• zatrucia digoksyną i strychniną

• tężęc

Przeciwskazania:

• nadwrażliwość na składniki preparatu,

• blok serca lub uszkodzenie mięśnia,

• niewydolność nerek

Dawkowanie:

• rzucawka poporodowa: 2-4g (10-20ml 20% roztworu) iv; podawać powoli co godzinę, do ustąpienia drgawek

• 2g (10 ml 20% roztworu) iv, bolus, a następnie wlew dożylny 3-20mg/min

• ostry niedobór magnezu: 250mg/kg mc;

• częstoskurcz przedsionkowy: 2-4g iv w ciągu 30s;

• arytmie: 1-2g rozcieńczone w 5% roztworu glukozy;

• astma: 1,2-2g iv przez 20min

• zatrucia naparstnicą: 2-3g iv (10 ml 20% roztworu) iv, podawać powoli

• W trakcie podawania należy monitorować czynność serca, ciśnienie krwi i napięcie mięśniowe

• Należy mieć przygotowany roztwór soli wapnia (np. glukonian), gdyż przy przedawkowaniu siarczanu magnezu należy podać natychmiast iv jony wapniowe i duże ilości płynów.

20. Metoclopramidum- metoklopramid

Postać: ampułka: 10mg/2ml

• Antagonista receptorów dopaminowych

Wskazania:

• nudności i wymioty,

• zaburzenia czynności przewodu pokarmowego

Przeciwskazania:

• krwawienia, niedrożność i perforacja przewodu pokarmowego,

• guz chromochłonny,

• nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu,

• padaczka,

Dawkowanie: iv. W postaci nierozcieńczonej, lek podaje się jednorazowo, powoli w ciągu 1-2min.,

• dorośli i dzieci pow. 14 lat: 10mg iv;

• dzieci 6-14 lat: 2,5-5mg iv;

• dzieci pon. 6 lat: 0,1mg/kg mc iv

• Midazolamum (Midanium, Dormicum, Sopodorm)

• po konsultacji z lekarzem

Postać: ampułki dormicum 5mg/5ml (5mg/1ml; 50mg/10ml; 15mg/3ml

Ampułki sopodorm 2mg/2ml; 5mg/2ml, 15mg/2ml)

Czynnik ryzyka stosowania w ciąży: kategoria D

• Krótko działająca pochodna benzodiazepiny o szybkim i silnym działaniu nasennym i uspokajającym

Wskazania: uspokojenie z zachowaniem świadomości, sedacja pacjentów na OIT

Przeciwskazania:

• nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu lub

inne pochodne benzodiazepiny,

• ostra niewydolność oddechowa,

• wstrząs,

• śpiączka,

• ostre zatrucie alkoholem z objawami zahamowania

podstawowych funkcji życiowych,

• ciąża

• myasthenia gravis

Dawkowanie:

• Dorośli: zależy od stanu pacjenta, zwykle 1-2,5mg iv powoli w ciągu 2-3 min. Należy podawać dawki frakcjonowane 0,5-1mg do dawki całkowitej 2,5-7,5mg

• Dzieci: 0,1-0,2 mg/kg iv również w dawkach frakcjonowanych

• Pacjenci starsi są bardziej wrażliwi na benzodiazepiny i wymagają mniejszych dawek; u nich dawka początkowa to 1 mg, a całkowita 1-2mg

Podawać w stosunku 1mg/1ml (1:1)

Ampułki 5mg/1ml można rzocieńczyć solą fizjologiczną w stosunku 1:5, tak aby 1ml=1mg

Midazolan podawany z lekami opioidowymi zwiększa ryzyko depresji oddechowej, dlatego najpierw podaje się lek opioidowy w zmniejszonej dawce, potem midazolan w frakcjonowanych, zmniejszonych dawkach

• Antidotum w razie depresji oddechowej - flumazenil

Działania niepożądane: po szybkim podaniu leku może dojść do depresji ośrodka oddechowego i/lub zaburzeń krążeniowo-oddechowych. Czasem mogą wystąpić: pobudzenie psychoruchowe, drżenia mięśniowe, drgawki, splątanie, bóle głowy, nudności, czkawka, reakcja anafilaktyczna; u noworodków drgawki

22. Morphini sulfas (Morfina)

Postać: ampułka 10mg/ml, 20mg/ml

• Opioidowy lek przeciwbólowy

Czynnik ryzyka stosowania w ciąży: kategoria C

Wskazania:

• ostry lub przewlekły ból o nasileniu umiarkowanym do silnego (z wyjątkiem bólu spowodowanego skurczem mięśni gładkich) nieustępujący po nieopioidowych lekach przeciwbólowych

• ból w OZW niereagujący na nitraty

• obrzęk płuc

• ból w chorobach nowotworowych

Przeciwskazania:

• nadwrażliwość na morfinę, inne opioidowe leki przeciwbólowe lub którykolwiek składnik preparatu,

• choroba obturacyjna górnych dróg oddechowych, niewydolność oddechowa,

• podwyższone ciśnienie wewnątrzczaszkowe, urazy głowy,

• stany drgawkowe, śpiączka

• ostre zatrucia alkoholem,

• kolka wątrobowa, zespół ostrego brzucha,

• astma oskrzelowa

• zaburzenia rytmu serca

Dawkowanie:

• Dorośli - 0,1-0,15mg/kg sc lub im, albo 2-8mg iv z szybkością 2mg/min- można powtarzać co 4 h

• Dzieci - 0,1-0,2mg/kg sc, m.c co 4 h

Działania niepożądane:

• Depresja ośrodka oddechowego

• Zwężenie źrenic

• Trudności w oddawaniu moczu

• Lek przechodzi przez łożysko oraz do mleka matki

• Zniesienie działania-naloxonu (0,4-2mg)

• Możliwa depresja oddechowa - uważne miareczkowanie

• Nie należy mieszać morfiny z płynami do wlewów

23. Naloxone (Narcan)

Postać: ampułka 0,4mg/ 1ml

Czynnik ryzyka stosowania w ciąży: kategoria B

• Kompetycyjny antagonista receptorów opioidowych

Wskazania:

• zatrucie opioidami,

• leczenie depresji oddechowej

• znoszenie depresji ośrodka oddechowego noworodków spowodowanej podaniem rodzącej opioidowych leków przeciwbólowych podczas porodu,

• różnicowe rozpoznawanie zatrucia opioidami

P/wskazania: nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu

Dawkowanie:

Dawka początkowa 0,4 mg im, sc, iv, podawać powoli (szczególnie w stanach zagrożenia życia), dawkę można powtarzać co 5 min. Do dawki całkowitej 10mg

• zatrucie opioidami: 0,4-2mg iv, w razie konieczności powtarzać co 2-3 min, (max.10mg)

• dzieci 10 μm/kg mc iv, w razie potrzeby podać dodatkową dawkę 100 μm/kg mc;

• różnicowe rozpoznawanie zatrucia: 0,5 μm/kg mc, następnie dawkę stopniowo zwiększać;

• znoszenie depresji ośrodka oddechowego u noworodka: sprawdzić drożność dróg oddechowych, 10 μm/kg mc iv, im lub sc

Działania niepożądane: brak

Lek podawany osobom uzależnionym może wywołać objawy ostrej abstynencji.

Lek podawany osobom leczonym z powodu silnych dolegliwości bólowych powoduje nawrót bólu

Nie podawać naloksonu z siarczanami, aminami wielkocząsteczkowymi i roztworami zasadowymi, bo zmniejsza się wtedy biodostępność leku.

24. Natrium chloratum 0,9% (100ml, 250ml, 500ml, 5ml, 10ml)

Preparat podany dożylnie działa nawadniająco, uzupełniając niedobory płynów i słabo moczopędnie

Wskazania:

pozajelitowe uzupełnianie płynów i elektrolitów, rozpuszczanie leków, przemywanie oczu, odwodnienie (po wymiotach, biegunkach, we wstrząsie pourazowym, oparzeniach)

P/wskazania: przewodnienie, hipernatremia, hipokaliemia, hiperchloremia, kwasica oraz, gdy wymagane są ograniczenia w podaży sodu np. u pacjentów z niewydolnością serca, uogólnionymi obrzękami, obrzękiem płuc, nadciśnieniem, rzucawką lub ciężką niewydolnością nerek

Dawkowanie: ustala się odpowiednio do stanu klinicznego, wieku i masy ciała pacjenta; w stanach ciężkiego niedoboru sodu można podać 2-3l w ciągu 2-3h i następnie podawać z mniejszą szybkością

Zwykle podajemy: 1-4l/24h (500ml/h)

25. Płyn fizjologiczny wieloelektrolitowy izotoniczny PWE (100ml, 250ml, 500ml)

Wodny roztwór izotoniczny

Wskazania:

stosowany do pozajelitowego wyrównania zaburzeń wodno-elektrolitowych przy niedostatecznej, doustnej podaży płynów, do nawadniania w okresie pooperacyjnym, przy nadmiernej utracie płynów i elektrolitów spowodowanych wymiotami i biegunką

P/wskazania:

ostra niewydolność nerek, hiperwolemia, hipernatremia, hiperkaliemia, hiperkalcemia, obrzęk płuc

Dawkowanie:

ustalone jest w zależności od zapotrzebowania na płyny i elektrolity, maksymalna dawka u dorosłych 40 ml/kg mc

Nie do rozpuszczania leków (niezgodność fizykochemiczna z powodu dużej ilości składników mineralnych)! Monitorować parametry!

26. Salbutamolum (Sultanol, Salbulair)

Postać: aerozol wziewny w roztworze do nebulizacji / iv

0,1 mg/dawkę 20ml; ampułka 0,5mg/1ml iv

• Krótko działający β2- mimetyk (rozszerza oskrzela)

Wskazania:

• zwalczanie duszności w przebiegu astmy oskrzelowej i POCHP

• przerywanie stanów spastycznych oskrzeli w przebiegu nieżytu oskrzeli,

• zapobiegawczo przed spodziewanym napadem duszności

P/wskazania:

• nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu

• tachykardia, tachyarytmia

• kardiomiopatia przerostowa

• Nadczynność tarczycy

• ciąża oraz okres karmienia piersią

Dawkowanie:

• 2,5 - 5 mg w nebulizacji/dawkę co 1-3h

• 0,5 - 1 mg iv (powoli) -- 5 mg w 500 ml 0,9% NaCl (na 4 godz. 40 kropli/min.)

• 0,1 - 0,2 mg/dawkę inhalacyjną (wziewnie 1-2 dawki, do 4 dawek na 24h)

Dzieci: 0,1mg/dawkę (do 4 razy na 24h)

Działania niepożądane: tachykardia, drżenia mięśniowe, bóle głowy, pobudzenie, zaburzenia snu, podrażnienie błony śluzowej gardła, podany podczas porodu powoduje hamowanie skurczów macicy.

Nie podajemy leku razem z beta-blokerami

Teofilina i inne sympatykomimetyki nasilaja. Dzialanie leku

27. Solutio Ringeri- płyn Ringera

• Preparat wypełnia naczynia krwionośne i podnosi ciśnienie krwi

Wskazania:

• odwodnienie izotoniczne bez względu na przyczynę,

• wyrównywanie objętości płynów w hipowolemii spowodowanej oparzeniami,

• ubytkami wody/elektrolitów po zabiegach chirurgicznych,

• wstrząs krwotoczny

Przeciwskazania:

• ostra i przewlekła niewydolność nerek z bezmoczem,

• niewydolność krążenia,

• odwodnienie z podwyższonym ciśnieniem osmotycznym płynów ustrojowych

• Dawkowanie: iv we wlewie kroplowym (do żyły głównej lub żył obwodowych): zależnie od stanu chorego, wieku, masy ciała i wyników badań laboratoryjnych;

• - szybkość wlewu: 2,5 ml/kg mc/h;

• - maksymalna dawka dobowa: 40 ml/kg mc

28. Tlen medyczny (Oxygen) - 2l, 10l, 50l

Bezbarwny, bezwonny gaz

Wskazania: hipoksja lub hipoksemia i inne stany nagłe

P/wskazania:

ostrożnie stosować u pacjentów z hipoksycznym napędem oddechowym (np. z przewlekłymi zmianami płucnymi i wtórną niewydolnością krążenia), u noworodków, w warunkach hiperbarycznych

Dawkowanie:

W zależności od wskazań, pod kontrolą badań gazometrycznych (paO2) lub wysycenia tlenem krwi włośniczkowej (SatO2); przepływ przez wąsy do 6l/min, przez maskę do 15l/min; maska twarzowa w połączeniu z workiem tlenowym pozwala uzyskać wysycenie 100% w mieszaninie oddechowej i stosowana jest w leczeniu ostrego niedotlenienia

NZK- podaje się tlen 100%




---