Ocena projektów inwestycyjnych

Przedsiębiorstwo (istota):

• prowadzi działalność gospodarczą* (celowość działania, ryzyko, wybory strategiczne, rachunek ekonomiczny
  i aspekty poza ekonomiczne)

• zasoby finansowo-rzeczowe (majątek trwały i obrotowy)

• ludzie (czynnik ludzki / kapitał / zasoby ludzkie / załoga)

• organizacja (zadania, funkcje, struktury formalne i nieformalne, więzi formalne i nieformalne)

• zarządzanie (strategiczne, operacyjne) (taktyczne)

• technika/ technologia (stopień nowoczesności)

• współdziałanie, współpraca, konkurowanie z różnymi organizacjami, podmiotami itd.

• dane przedsiębiorstwo ma cechy, znamiona przedsiębiorstwa dużego, małego

* przedsiębiorstwo prowadzi działalność finansową i inwestycyjną

Przedsiębiorczość

Przedsiębiorstwo

Przedsiębiorczość

kapitał finansowy

Motyw działania Działalność gosp. rentowna zasoby (majątek)

(motywacja) cele, ludzie

technika, zarządzanie

Ryzyko Efektywność

*Rynek Otoczenie

• produktu, kapitału, pracy * Inne podmioty gosp.

* Dostawcy, kooperanci, klienci * Organizacje non profit

* Konkurencja * Giełdy itp.

Rynek

• jest zgrupowaniem jego uczestników, miejsce i forma konfrontacji popytu i podaży, komunikowanie się dostawców i nabywców, zawieranie transakcji kupna i sprzedaży towarów i usług.

Rynek

• lokalny

• regionalny

• krajowy

• międzynarodowy

• 
  globalny

• elektroniczny (stosowanie internetu)

• wiodący, wschodzący

Rynek pełni m.in.:

• funkcję informacyjną

• funkcję efektywnościową

• funkcję alokacyjną

• 
  rynek nasycony, konkurencyjny

• pojęcie niszy rynkowej

Relacje działalności przeds. mające swoje odzwierciedlenie w ewidencji krajowej oraz

1. działalność eksploatacyjna (operacyjna)

2. działalność finansowa

3. działalność inwestycyjna

Inwestycje przedsiębiorstwa - rodzaje:

1. pośrednie / finansowe np. papiery wartościowe (akcje, obligacje itd.)

2. bezpośrednie / rzeczowe np. w majątek trwały rzeczowy

3. niematerialne np. w szkolenia

Działalność inwestycyjna

Inwestycje (przedsięwzięcia)

rzeczowe przedsiębiorstwa

• celowe (skuteczne i nieskuteczne)

• proste i skomplikowane (wysoce skomplikowane)

• inwestycje rzeczowe

ZAKUPOWE

BUDOWLANE (w tym zakupy)

• długo i krótkookresowe (a - założenia i zaangażowanie nakładów0

Poniesione nakłady bez efektów - zamrożenie

Potrzebne nakłady na efekty - zaangażowanie

• nieetapowane i etapowane (np. budowlane)

• trafione i nietrafione (rynek, konkurencja, projekty)

• opłacalne i nieopłacalne

• 
  efektywne i nieefektywne (określenie efektywne jest szersze niż opłacalność)

• wspólne (z innymi podmiotami)

Egzamin!!! Instrumenty ekonomiczno-finansowe

Otoczenie przedsiębiorstwa

(rynki produktów, kapitału, pracy, ubezpieczeń, zasoby, parametry, instrumenty ekonomiczno-finansowe podaż i popyt - jakość /ceny)

Przedsiębiorstwo

Do oceny inwestycji rzeczowych są stosowane m.in. metody:

• analiza strategiczna SWOT (analiza kondycji)

• benchmarking strategiczny (porównywanie się do lidera)

• analiza progu rentowaności (punktu krytycznego BEP)

• analiza wskaźników rentowności (ROI, ROE, ROA, ROS)

• metody proste

stopa zwrotu nakładów inwestycyjnych (%)

okres zwrotu nakładów inwestycyjnych (lata, miesiące)

• metody dynamiczne, np.

- NPV (wartość zaktualizowana netto przedsięwzięcia inwestycyjnego)

- IRR (wewnętrzna stopa zwrotu) nie na egzamin

Wykład 2 - 11.10.2003r.

Inwestycje rzeczowe - określenia za pomocą których są opisywane:

• rodzaj inwestycji wg różnych kryteriów

• zakres rzeczowy (np. przedsięwzięcie, zadanie, obiekt)

• wartość kosztorysowa (zgodna z dokumentacją)

• nakłady inwestycyjne (np. planowane, poniesione¹ do poniesienia²)

• cykl realizacji inwestycji (cykl życia projektu MPV - cały cykl realizacji inwestycji + przewidywany okres)

• etapowanie ( dla inwestycji długoterminowych, głównie budowlanych)

• system realizacji (np. zlecony, gospodarczy)

• efekty pośrednie (nakłady dotyczące majątku i jego składników) - składnik majątku trwałego

efekt bezpośredni - produkcja, sprzedaż tego to przychód, dochód

efekt pośredni - wybudowanie i stworzenie obiektu

* np. - inwestycje własne, inwestycje wspólne

• inwestycje odtworzeniowo - modernizacyjne, nowe budowle

• inwestycje podstawowe, współzależne (zastępcze)

• inwestycje produkcyjne i nieprodukcyjne (np. socjalne)

• inwestycje noworozpoczynane, kontynuowane

¹/² problem zamrożenia i zaangażowania

Strategie przedsiębiorstw i inwestycje. Aspekty planistyczne (programowe)

Popyt, podaż Otoczenie

Instrumenty finansowo-ekonomiczne, konkurencje

Strategia - wybory - cele Przedsiębiorstwo

Przesłanki inwestowania

Inwestycje przedsiębiorstw (celowe)

Nakłady / Koszty / Efekty

Metody

• strategiczne

• ekonomiczno-finansowe

• 
  
  inne

projekty inwestycyjne

przygotowanie ocena

Majątek (zdolność produkcyjno - usługowa)

Egzamin!!! Przesłanki inwestowania w przedsiębiorstwie.

P-D (przesłanki)

Budowa wytwórni soków dla dzieci

1. Ustalić przesłanki (przyczyny) - celowe

• Mamy rynek konkurencyjny. Badanie popytu i podaży - czy jest szansa na rentowność. Znajdujemy zasadność inwestowania. Na podstawie badań marketingowych sprawdzamy czy jest szansa.

• Czy jest szansa na wykorzystanie niszy rynkowej?

• Podjęcie walki konkurencyjnej.

• Ulokowanie dolnego kapitału finansowego.

Badanie popytu i podaży, konkurencji, czy są substytuty. Musimy stwierdzić czy to co robimy jest ryzykowne i jaki jest stopień ryzyka.

Efekty bezpośrednie - uruchamiamy konkretną produkcję soków. Przychód ze sprzedaży, przychód netto, zysk brutto i netto.

Efekty pośrednie - zbudowana wytwórnia wyposażona w maszyny, infrastrukturę.

Metoda

Podstawowa wiedza o metodzie

Metodę charakteryzują:

• Istota 9w tym stopień złożoności / skomplikowania metody, stosowane parametry finansowo - ekonomiczne)

• Założenia (warunki brzegowe)

• Zalety

• Wady

• System informacji i koszty pozyskania informacji

Skuteczność metody to m.in.:

• Odpowiedni dobór metody (uwzględnienie systemu informacji i kosztów oraz czasu pozyskania informacji). Dobór ten może mieć wpływ na dobroć zastosowanej metody.

• Poprawna interpretacja wyników

Rodzaje metod i podejść badawczych

• metody proste i złożone,

• 
  metody ilościowe, jakościowe, ilościowo-jakościowe,

• podejście zintegrowane,

• podejście selektywne,

• podejście uniwersalne.

Metodyka - potoczne rozumienie

Na daną metodykę składają się różne celowo dobrane metody np. w zakresie oceny inwestycji - metodyka UNIDO, metodyka banku światowego itd.

Analiza SWOT - idea metody

S - strenghts - mocne strony

W - weakness - słabe strony

O - oportunities - szanse

T - threats - zagrożenia

SWOT - metoda oceny sytuacji strategicznej firmy

Czynniki zewnętrzne szanse zagrożenia

Czynniki wewnętrzne mocne strony słabe strony

Czynniki pozytywne Czynniki negatywne

Analiza SWOT

Polega na zidentyfikowaniu wymienionych 4 grup czynników, opisaniu ich wpływów na rozwój organizacji i ocenie możliwości osłabienia lub wzmocnienia ich wpływu.

Jest to jedna z trudniejszych metod analitycznych. Wymaga rozpoznania bardzo wielu czynników / uwarunkowań.

Idea metody SWOT

Rys. Analiza strategicznych zagadnień.

czynniki zewnętrzne czynniki wewnętrzne trendy wyników przeds.

Luka celów Cele

Zagrożenia / szanse

Siły / słabości

Wpływ / pilność

monitorować bez działania

bezpośrednie działanie opóźnione działanie

Benchmarking

Porównanie silnych (słabych) stron naszej firmy z konkurentem wzorcowym

Benchmarking strategiczny - traktowanie wzorcowego konkurenta na rynku jako punkt odniesienia.

Wzorcem może też być lider rynkowy. Wybrany podmiot rynkowy.

Ranking porównawczy	Nasza istotna słabość	Słabość	Porównywalna sytuacja	Silna strona	Nasza zdecydowana silna strona
Marketing
Finanse
Personel
Technologia i produkcja
Organizacja i zarządzanie

Obecna sytuacja

Sytuacja, którą chcielibyśmy osiągnąć

ROA = Zyskowność majątku ogółem

ROE = Zyskowność kapitałów własnych

ROS = Zyskowność sprzedaży

ROI = Zwrot z kapitału / Zyskowność kapitału ogółem

Model Du Pouta (jedna z wersji modelu ROI)

¹ (ROS) ² ³

zysk netto sprzedaż netto aktywa ogółem zysk netto

X X = = ROI (zwrot z kapitału ogółem)

sprz. netto aktywa ogółem kapitał ogółem kapitał ogółem

¹ Efektywność sprzedaży i marketingu

² Efektywność produkcji

³ Efektywność finansowania

Wykład 3 - 25.10.2003r.

Klasyfikacja środków trwałych wg GUS (1999)

10 grup rodzajowych:

0 - grunty

1 - budynki i budowle

2 - obiekty inżynierii lądowej i wodnej

3 - kotły i maszyny energetyczne

4 - maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania

5 - specjalistyczne maszyny, urządzenia i aparaty

6 - urządzenia techniczne

7 - środki transportu

8 - narzędzia, przyrządy, ruchomości, wyposażenie

9 - inwentarz żywy

działalność inwestycyjna

Środki trwałe działalność remontowa zgodne ze standardami rachunkowości

działalność eksploatacyjna

działalność finansowa

Reprodukcja, środki trwałe

• 
  są tworzone (nowe)

• są modernizowane

• są odtwarzane działalność inwestycyjna

• są rozbudowywane

• podlegają adaptacji

Przywracanie utraconych sprawności środków trwałych działalność remontowa

Zabiegi remontowe, konserwacyjne

Zmiany środków trwałych: jakościowe, ilościowe, wartościowe

Np.:

• sprzedaż

• likwidacja np. zużycie fizyczne, zdarzenia losowe (np. kradzież, pożar, powódź)

• 
  podarowanie nieodpłatnie

* środki trwałe zamieniają się w tzw. inwestycyjne nieruchomości

• dzierżawa środków trwałych

• 
  leasing

* zmiany wartościowe - np. inflacja

Rachunkowość - ,,środki trwałe w budowie” - nakłady na inwestycje rozpoczęte

Przedsiębiorstwo

Inwestycje rzeczowe

• Cele / * planowane nakłady inwestycyjne

*wartość kosztorysowa

Inwestycje:

nowe, modernizowane,

odtworzeniowe, adaptacja, inne

Działalność inwestycyjna

• Budowa, zakupy, montaż

• Zakresy rzeczowe

Majątek rzeczowy

Środki trwałe (gr. 0 - 9 wg klas. GUS)

Potencjał zdolność

• Techniczno - technologiczna

• Produkcyjny

Produkcja / usługi

• Wytwarzanie

• 
  Sprzedaż produktów

Rachunek

• Przychody / koszty

• 
  Dochody

• Wynik finansowy (zysk, strata)

• Nadwyżka finansowa

Otoczenie

• 
  Popyt/ podaż

• Klienci konsumenci

• Odbiorcy

• konkurencja

RACHUNEK

Nakłady inwestycyjne:

• całkowite,

• rozbite na lata

Ważne są: oprocentowanie bezpiecznych papierów wartościowych, podział na przedsięwzięcia, daty rozpoczęcia i zakończenia (planowane i rzeczywiste, lata + %.

Efekty finansowe jednakowe co roku lub różnią się (pokazać w metodzie - przy NPV lub kumulowania)

Określenie inwestycji - przykłady (budowa lub modernizacja)

Odp. - specyfika danej inwestycji

Określić przesłanki, cele, efekty

1. budowa wytwórni produkcji soków dla dzieci

2. budowa drogi dojazdowej do hipermarketu

3. budowa piekarni zlokalizowanej w małym miasteczku

4. modernizacja wytwórni mebli biurowych

5. modernizacja butów sportowych

Strategie podstawowe

podmiotów

Rys. Aspekty kosztowe w strategii przedsiębiorstwa

Otoczenie:

1/ceny - poziom

- struktura (koszty*, podatki, marże, zyski)

* - występowanie zagadnień dot. kosztów

* - inne łańcuchy - podaży, funkcji, cen, itd.

Łańcuch wartości (wg Portera)

I strategia i administrowanie

* badania i rozwój * projektowanie * produkcja * marketing * dystrybucja * obsługa klienta na rynku

LUB

II

* Logistyka zaopatrzenia * Produkcja (operacje) * Logistyka zbytu * Marketing i zbyt * Serwis (usługi)

(wejściowa) (wyjściowa)

10

• nakłady i koszty

• przychody

• efekty

• rachunek ekonomiczny

• Zmiany

• Czas

• Zasoby

• Kapitały

• Majątek trwały i obrotowy

Ryzyko

Decyzje strategiczne (gospodarcze)

Projekty

• marketingowe

• Kultura organizacyjna

Przetrwanie i rozwój

Strategia podstawowa

Cele, wybory strategiczne

Zarządzanie

Środki, wzorce, metody i narzędzia

Inwestycje

• rzeczowe

• finansowe

• niematerialne

• inne

Potencjał

• Kondycja

• Analizy

• Diagnoza

Wyznaczanie

zagadnień

zysk netto * 100%

majątek (aktywa) ogółem

zysk netto * 100%

kapitał własny

zysk netto * 100%

sprzedaż netto

zysk netto * 100%

kapitał ogółem (całkowity)

Efekty

Np.:

• Pozycja na rynku:

• zajęcie

• zwiększenie

• zmiana

• Przewaga konkurencyjna

Czas zmiany

Rynek

Wspólne przedsięwzięcie inwestycyjne

Inicjator

Integrator

koordynator

• Kapitał finansowy

Współdziałanie (wspólne cele)

Uczestnicy przedsięwzięcia

• - popyt, ceny

- podaż

Projekt inwestycyjny

• przygotowanie wielu wersji

• wybory projektu optymalnego (spełnia cechy zadane)

• wybory strategiczne

• cele - min. konfliktów

• ryzyko - minimalizowanie,

rozpraszanie

• nakłady / koszty planowane

• metody oceny (różne)

• instrumenty ekon. - fin.

• efekty (rzeczowe, finansowe, inne)

Przedsiębiorstwo

Zmiany (jakość -ryzyko

ilość)

Czas

Strategie Cele

Wybory Sprzedaż

* *

Efekty (różne)

Przychody *

Nakłady *

Koszty *

Rachunek ekonomiczny

i aspekty pozaekonom.

Zarządzanie *

Ł

A

Ń

C

U

C

H

W

A

R

T

O

Ś

C

I *

Rynek

• Popyt

• Sprzedaż towarów

• Jakość

• Ceny 1/*

• Konkurencja

• współdziałanie

---