1. wskaźniki płynności

a1) wskaźnik bieżącej płynności (Current Ratio),

Pokazuje zdolność firmy do regulowania swoich zobowiązań środkami obrotowymi.

wskaźnik bieżącej płynności = aktywa obrotowe : zobowiązania krótkoterminowe

Optymalna wartość wskaźnika powinna wynosić <1,2- 2,0>.

Gdy wskaźnik < 1 oznacza to kłopoty z płynnością, tzn. z terminowym regulowaniem zobowiązań.

Gdy wskaźnik > 3  coś się w majątku obrotowym nie obraca, zalega (np. w magazynie leżą nie sprzedane towary, w majątku obrotowym są niespłacone należności lub krótkoterminowe papiery wartościowe, których nie można sprzedać).

a2) wskaźnik szybki płynności (Quick Ratio).

Pokazuje stopień pokrycia zobowiązań krótkoterminowych aktywami o dużym stopniu płynności, tzn. mierzy natychmiastową zdolność firmy do spłaty długów.

wskaźnik szybki płynności = (aktywa obrotowe - zapasy) : zobowiązania krótkoterminowe

Za satysfakcjonujący poziom wskaźnika uważa się zazwyczaj od 1 do 1,3.

Gdy wskaźnik < 1 pojawia się zagrożenie bieżącej zdolności firmy do terminowego regulowania zobowiązań.

b) wskaźniki rentowności

b1) wskaźniki rentowności sprzedaży (Profit Margin),

Określa zdolność firmy do generowania zysku przez sprzedaż.

rentowność sprzedaży brutto = (zysk brutto : sprzedaż netto) x100%

rentowność sprzedaży netto =( zysk netto : sprzedaż netto) x 100%

Im wyższa wartość tych wskaźników tym lepiej (przy czym rentowność sprzedaży brutto zawsze będzie większa od rentowności netto, bo zysk brutto jest większy niż netto). Niska wartość tego wskaźnika oznacza, że należy więcej sprzedać, aby uzyskać określoną kwotę zysku. Wysoka wartość wskaźnika jest zatem informacją o korzystnej kondycji finansowej firmy. Wartości tych wskaźników należy porównywać z innymi firmami tej samej branży, średnią dla branży oraz z historycznymi wartościami tych wskaźników w firmie.

b2) stopa zwrotu z aktywów (Return on Assets) - ROA,

Określa stosunek wielkości zysku netto, wypracowanego przez jednostkę, do wartości jej majątku (aktywów). Pokazuje jak efektywnie firma zarządza swoim majątkiem.

Im wyższy poziom rentowności aktywów, tym lepsza sytuacja finansowa firmy. Zachodnie banki udzielające kredytów oczekują od firm, aby wskaźnik ten osiągał poziom 2-6 %. W małych firmach ten wskaźnik często jest wyższy niż w dużych.

b3) stopa zwrotu z kapitału własnego (Return on Equity) - ROE,

Informuje o wielkości zysku netto, przypadającego na jednostkę zainwestowanego kapitału.

Im wartość tego wskaźnika jest wyższa, tym korzystniejsza jest sytuacja finansowa firmy. Wyższa efektywność kapitału własnego wiąże się z możliwością uzyskania wyższej nadwyżki finansowej, a co za tym idzie wyższych dywidend (dla akcjonariuszy) oraz z dalszym rozwojem firmy. ROE powinno się dodatkowo porównywać z wielkością inflacji. Jeśli jest niższe od inflacji oznacza to, że firma nie odtwarza realnej wartości swoich kapitałów.

Zadanie 1. Oblicz i porównaj wskaźniki płynności bieżącej, rentowności sprzedaży, ROE i ROA dla spółek Alfa i Beta. Spółki są z tej samej branży. Akcje której z nich wydają się być korzystniejszą inwestycją? Stopa podatku=19%.

	Alfa	Beta
Aktywa obrotowe	6 mln	4 mln
Pasywa	26 mln	26 mln
Zobowiązania długoterminowe	7 mln	5 mln
Kapitał własny	15 mln	18 mln
Zysk brutto	3 mln	2 mln
Przychody ze sprzedaży	5 mln	7 mln

Odp.: Wskaźnik bieżącej płynności: Alfa= 1,5; Beta=1,33; rentowność sprzedaży brutto: 60% i 28,57%, rentowność sprzedaży netto: 48,6% i 23,14%; ROA: 9,35 i 6,23%; ROE: 16,2% i 9%.

Zadanie 2. (3.7) Aktywa obrotowe firmy „P” wynoszą 1 312 500 dol., a jej zobowiązania bieżace 525 000dol. Poziom początkowy zapasów wynosi 375 000dol., a za wyemitowane papiery dłużne firma zdobędzie środki na zwiększenie zapasów. Jak bardzo może się zwiększyć zadłużenie krótkoterminowe (papiery dłużne) firmy „P” aby jej wskaźnik bieżącej płynności nie zmalał poniżej 2,0?

c) wskaźniki zadłużenia

c1) wskaźnik ogólnego zadłużenia (debt ratio),

Obrazuje strukturę finansowania majątku przedsiębiorstwa. Informuje, jaki udział w całości źródeł finansowania aktywów firmy stanowi zadłużenie, czyli kapitały obce.

Im wyższy poziom wskaźnika, tym wyższy poziom zadłużenia i wyższe ryzyko finansowe. Według standardów zachodnich wskaźnik ten powinien oscylować w przedziale 0,57 - 0,67. Wyższy stosunek może oznaczać niebezpieczeństwo utraty zdolności do regulowania zobowiązań. Wysokość wskaźnika uzależniona jest od branży. Wysoka wartość wskaźnika jest charakterystyczna np. dla banków czy firm leasingowych.

c2) wskaźnik zadłużenia kapitału własnego,

Określa stopień zaangażowania kapitału obcego w stosunku do kapitału własnego.

Wzrost wskaźnika oznacza większe zaangażowanie obcych źródeł finansowania w stosunku do źródeł własnych. Oddziałuje to bezpośrednio na poziom ryzyka finansowego z powodu wyższych rat kapitałowych i odsetek. Przyjmuje się, że wartością graniczną dla małych firm jest proporcja 3:1. Dla firm średnich i dużych wymogi są ostrzejsze - relacja 1:1.

Zadanie 3. Na podstawie danych z zadania 1, oblicz i porównaj wskaźniki zadłużenia spółek Alfa i Beta, które działają w tej samej branży. Akcje której z firm są bezpieczniejszą lokatą?

Zadanie 4. (3.6) Przypuśćmy, że Brauer Co charakteryzuje się następującymi wskaźnikami:

Sprzedaż/aktywa ogółem = 1,5

Zwrot z aktywów (ROA) = 3%

Zwrot z kapitału (ROE) = 5%.

Oblicz rentowność sprzedaży i wskaźnik zadłużenia firmy Brauer.

d) wskaźniki aktywności (efektywności, rotacji)

d1) wskaźnik rotacji należności (Receivables Turnover),

Wskaźnik rotacji należności informuje ile razy w ciągu roku przedsiębiorstwo odtworzyło swój stan należności, albo ile cykli obrotowych należności miało miejsce w ciągu roku obrachunkowego (ile razy w ciągu roku należności były zaciągane i spłacane). Jego konstrukcja jest następująca:

Wartość tego wskaźnika najlepiej oceniać przez porównania w czasie i przestrzeni. Oczekuje się, że w rozwijającym się podmiocie wartość tego wskaźnika będzie wysoka, z tendencją wzrostową. Część autorów podaje wzorcową wartość tego wskaźnika. Według Szyszko i Szczepańskiego („Finanse przedsiębiorstwa”, 2003) zadowalający poziom tego wskaźnika powinien oscylować w przedziale 7,0 -10,0. Jeżeli wartość wskaźnika spada poniżej 7.0 oznacza to, że przedsiębiorstwo kredytuje swoich klientów, co pociąga za sobą długie zamrożenie środków pieniężnych w należnościach.

d2) wskaźnik rotacji należności w dniach (days sales outstanding - DSO),

Wskaźnik rotacji należności pozwala ustalić po średnio jakim czasie nasi dostawcy płacą nam za dostarczone towary i usługi. Oblicza się go według wzoru:

Wskaźnik informuje o stopniu, w jakim przedsiębiorstwo kredytuje swoich odbiorców i długości zamrożenia środków pieniężnych w należnościach. Zbyt długi (w porównaniu z branżą) okres regulowania należności świadczy o nieskutecznej polityce ściągania należności prowadzonej w przedsiębiorstwie. Pożądany jest jak najmniejszy poziom wskaźnika. Należy jednak pamiętać, że zbyt niski jego poziom może oznaczać zbyt surową politykę kredytową w stosunku do odbiorców, która w krótkim czasie ogranicza należności, ale w dłuższej perspektywie prowadzi do zmniejszenia sprzedaży, ponieważ kredytowanie odbiorców jest jednym z ważnych elementów walki konkurencyjnej. Długi cykl rotacji należności może być spowodowany zbyt liberalną polityką w stosunku do odbiorców, co sprzyja powstawaniu należności przeterminowanych i w efekcie nieściągalnych. W wielu branżach wartość wskaźnika kształtuje się na poziomie około dwóch miesięcy. Przekroczenie tego terminu jest niepokojące i prowadzi do zakłóceń w regulowaniu zobowiązań.

d3) wskaźnik rotacji zapasów (Inventory Turnover),

Wskaźnik ten informuje ile razy w ciągu roku firma odnawia swoje zapasy. Niska wartość wskaźnika może wskazywać na nadmierny poziom zapasów, natomiast wysoka na krótki okres na jaki wystarczają zapasy.

Przeciętny stan zapasów (zamiast końcowego) jest używany dla zminimalizowania wpływu czynników sezonowych. Jednakże można spotkać formuły gdzie używany jest zwykły stan zapasów (nie średni). Aby uzyskać średnią, najlepiej byłoby zsumować dane miesięczne i podzielić przez 12. Jeśli nie dysponujemy danymi miesięcznymi, można dodać wartości na początek i na koniec roku i podzielić sumę przez 2.

Przykład:

Jeżeli spółka „X” produkuje whisky i rotacja zapasów wynosi 12,89 raza rocznie to znaczy że częstotliwość rotacji zapasów jest duża i wyprodukowany alkohol jest słabej jakości. Gdyby jednak ta sama firma zajmowała się dystrybucją świeżych owoców, to jednomiesięczny zapas produktów nadawałby się jedynie do wyrzucenia, przynosząc straty.

d4) wskaźnik rotacji zapasów w dniach,

Często tez oblicza się wskaźnik rotacji zapasów w dniach, który pokazuje po ilu dniach firma odnawia swoje zapasy. Wysoki poziom wskaźnika informuje o wolnym obrocie zapasami, niski o szybkim.

Wskaźnik pokazuje, jak często następuje całkowita wymiana zapasów, a jego analiza pomaga z jednej strony zapobiegać niedoborom towarów w magazynie (tzw. out of stock), z drugiej zaś ich nadmiernemu gromadzeniu się.

W przypadku tego wskaźnika ważna jest branża, do której należy przedsiębiorstwo. Inny jest bowiem optymalny poziom wskaźnika np. w przemyśle monopolowym (dłuższy), a inny w firmach handlujących żywnością (krótszy).

Zadanie 5. Wskaźnik rotacji należności w dniach spółki Delta wynosi 7, a spółki Gamma 137. Jedna ze spółek jest siecią sklepów handlujących artykułami spożywczymi (detal), a druga jest spółką produkującą samochody. Jak sądzisz, która spółka jest siecią sklepów spożywczych, a która jest spółką samochodową? Dlaczego?

Zadanie 6. Spółka „W” działa w branży cukierniczej. Na początku 2009 roku zapasy spółki wynosiły 40 mln, a na koniec 2009 roku 45mln. Przychody firmy w 2009 roku wyniosły 400mln. Oblicz wskaźnik rotacji zapasów w dniach i porównaj go ze średnią dla branży wynoszącą 20 dni. (odp.: = 38,25, spółka utrzymuje zbyt wysokie zapasy; nadmierne zapasy są nieproduktywne i reprezentują inwestycję o zerowej stopie zwrotu)

Zadanie 7. (3.1) DSO w firmie Baker Brothers wynosi 40 dni. Roczna wielkość sprzedaży to 7,3mln dolarów. Jaki jest poziom należności handlowych firmy? Przyjmijmy, że rok ma 365 dni.

*Zadanie 8 (3.17) Należności handlowe firmy Harrelson Inc. wynoszą obecnie 750 tys. dol. Wskaźnik obrotu należnościami (DSO) to 55 dni. Firma chce zredukować swój wskaźnik DSO do średniej dla branży, czyli 35 dni, przez większy nacisk na klientów, aby płacili swoje rachunki na czas. Dyrektor finansowy firmy szacuje, że jeśli ta polityka zostanie wprowadzona w życie, to średnia wartość sprzedaży firmy zmaleje o 15%. Zakładając, że firmie powiedzie się „przyciśnięcie” klientów i redukcja DSO do poziomu 35 dni, ale jednocześnie jej średnia wartość sprzedaży zmniejszy się o 15%, to jaki będzie poziom należności handlowych po tej zmianie? Przyjmij do obliczeń rok 365-dniowy.

e) wskaźniki rynku kapitałowego

e1) zyskowność na jedna akcję (Earnings per share - EPS),

Określa wielkość zysku, przypadającą na 1 akcję:

EPS może być aktualizowany w różnych okresach, chociaż najczęściej jest obliczany co kwartał na podstawie raportów kwartalnych spółek. Wartość wskaźnika jest istotna dla inwestorów liczących na korzystną dywidendę, jak i dla inwestorów oczekujących wzrostu wartości akcji ze względu na rosnący zysk spółki.

e2) wskaźnik cena/wartość księgowa - C/WK (Price/Book Ratio - P/B) - pokazuje stosunek wartości rynkowej spółki do jej wartości księgowej:

Wskaźnik odzwierciedla stosunek inwestorów do spółki. Niska wartość wskaźnika oznacza że akcje są tanie, wysoka że drogie. Niski poziom tego wskaźnika może też świadczyć o kłopotach spółki, spowodowanych złą strukturą majątku. Z kolei wysoka wartość P/BV może oznaczać, że akcje są przewartościowane. Najczęściej prowadzi to do korekty i spadku wartości wskaźnika wraz ze spadkiem cen akcji. Poziom wskaźnika P/BV jest szczególnie ważny dla inwestorów chcących kupić akcje długoterminowo. Najważniejsze przy tym wskaźniku jest porównywanie go do innych spółek z branży i do średniej całego rynku.

e3) wskaźnik cena/zysk -C/Z (Price /Earnings Ratio - P/E) - pokazuje stosunek ceny akcji do przypadającego na 1 akcję zysku netto:

Wskaźnik cena/zysk należy do najpopularniejszych wskaźników na giełdzie. Podobnie jak C/WK odzwierciedla on stosunek inwestorów do firmy. Duża wartość C/Z oznacza optymistyczną ocenę przez inwestorów przyszłych zysków spółki. Niski poziom wskaźnika może sugerować, że inwestycja jest korzystna, ponieważ firma osiąga spore zyski, przy relatywnie niskiej wycenie rynkowej. Sugeruje to, że akcje spółki są niedowartościowane i zachęca do ich taniego nabycia. Atrakcyjny, tzn. niski poziom wskaźnika (podobnie jak przy wskaźniku C/WK) może jednak oznaczać, że perspektywy spółki są niekorzystne (np. zyski w przyszłości mogą się obniżyć - jest duże prawdopodobieństwo).

Wskaźnik P/E powinien być porównywany ze wskaźnikiem branżowym i wskaźnikami dla innych spółek. Możemy podejrzewać, że akcje spółki o wysokim poziomie P/E są przewartościowane, a o niskim - niedowartościowane. Należy również zaznaczyć, że wskaźnik ten opiera się na danych historycznych spółek(jak wszystkie wskaźniki).

e4) Stopa dywidendy (DY)

DY = (Dywidenda w ostatnim roku/cena rynkowa akcji)*100

Wskaźnik ten pokazuje stosunek dywidendy w ostatnim roku do obecnej ceny akcji. Można porównać ten wskaźnik np. z odsetkami jakie płacą banki od lokat - czasami może być korzystniej kupić portfel akcji spółek płacących duże dywidendy niż lokować pieniądze w banku.

Zadanie 9 Na podstawie wskaźników rynku kapitałowego uwzględniających ostatnie wyniki kwartalne spółek, wskaż spółkę stanowiącą lepszą inwestycję, zakładając, że ich kondycja finansowa (zadłużenie, płynność, rentowność) jest podobna.

	Alfa	Beta
C/Z	6,8	5,9
C/WK	1,3	1,2
EPS	10,5	10,5

Interpretacja wskaźników

Interpretacja wskaźników, stanowiąca niezbędny element analizy finansowej, jest najtrudniejszą jej częścią. Za pomocą wskaźników można scharakteryzować wiele ekonomicznych aspektów działalności przedsiębiorstwa. Pozwalają one zidentyfikować mocne i słabe strony funkcjonowania przedsiębiorstwa, a także dostarczają informacji o zagrożeniach i szansach w jego działalności. Wskaźniki finansowe są bardzo często wykorzystywane do zarządzania firmą - np. w analizie trendów, analizie międzyzakładowej (konkurencji), oceny wyników (osiągniętych w stosunku do planowanych) oraz do prognozowania.

Analitycy finansowi często przeprowadzają (1) porównania przekrojowe i (2) porównania czasowe, aby zidentyfikować nietypowe wartości wskaźni­ków i ich trendy czasowe.

Podstawy porównań przekrojowych

Wskaźniki finansowe jednej firmy mogą być porównywane ze wskaźnikami innych firm. Takie porównania przekrojowe pozwalają wykrywać mocne i (lub) słabe strony firmy w odniesieniu do innych firm. W praktyce najważniejsze są dwa rodzaje porównań:

1. Średnie wskaźniki przemysłowe. Dobrymi miarami do porównań są średnie wskaźniki konkurentów danej firmy.

2. Wskaźniki konkurentów firmy . Analitycy finansowi porównują niekiedy wskaźniki finansowe analizowanej firmy ze wskaźnikami firm konkuren­cyjnych i w ten sposób mogą określić różnice, które składają się na sukces lub niepowodzenie firmy.

Porównania czasowe

Porównania czasowe polegają na porównywaniu wskaźników tej samej firmy z lat poprzednich. Porównania tego typu są przydatne przy określaniu (1) tren­dów, (2) zmian jednorazowych, jakie się dokonały w firmie.

1. Trendy. Trendy pojawiają się wolno, z miesiąca na miesiąc, często niezau­ważone nawet przez wnikliwych obserwatorów. Jednakże porównanie co­rocznych wartości dla określonego wskaźnika za okres kilku lat pozwala zauważyć istotne trendy (jeżeli takie istnieją).

2. Zmiany jednorazowe. Obliczenie i porównywanie wskaźników finansowych z ostatnich lat dla danej firmy pozwala na łatwiejsze wykrywanie znaczą­cych zmian w sposobie działania firmy.

Problemy związane z analizą sprawozdań finansowych

Analiza finansowa jest dobrym sposobem zbierania informacji o firmie, jed­nakże należy mieć świadomość pułapek, jakie się w niej kryją.

Dywersyfikacja może spowodować zaangażowanie firmy w różne rodzaje działalności operacyjnej

Często duże firmy inwestują w różne, niespokrewnione ze sobą produkty i bran­że, dlatego trudno jest odnaleźć firmy analogiczne. Innymi słowy, firmy zdy­wersyfikowane nie mogą być zaklasyfikowane do żadnej jednolitej branży prze­mysłowej. Ponadto skonsolidowane sprawozdania finansowe firmy wielobran­żowej niejasno przedstawiają dane o sprzedaży i zysku dla poszczególnych produktów. Dlatego przy analizie dużych konglomeratów przemysłowych nie ma dobrych podstaw dla porównań.

Rozbieżności inflacyjne

Inflacja może zniekształcić sprawozdanie finansowe i wskaźniki obliczone na jego podstawie. Dla niektórych pozycji bilansu jest to poważny problem, po­nieważ niektóre aktywa zmienne są przenoszone na bilansie do następnego okresu, co przy inflacji czyni wartości tych aktywów nieaktualnymi.

Znaczenie definicji zysku księgowego

Generalnie akceptowane zasady rachunkowości stosowane przy obliczaniu zysku firmy nie są tak dokładne, jak mogłoby się wydawać. Na przykład, jeśli księgowi firmy używają bezpośredniej lub przyspieszonej amortyzacji i (lub) zasady LIFO („ostatnie przyszło, pierwsze wyszło”) lub FIFO („pierwsze przy­szło, pierwsze wyszło”) do wyceny zapasów, to ich decyzje modyfikują spra­wozdania finansowe i zyski przedsiębiorstwa.

Inaczej wskaźniki sprawności zarządzania aktywami

W czasie - czyli do wartości historycznych lub w przestrzeni - czyli do innych firm z branży albo średniej dla branży.

Często spotyka się formuły, gdzie liczba dni wynosi 365, zamiast 360.

Najczęściej w liczniku tego wzoru używa się sprzedaży netto (przychodów), jednak ma to pewną wadę. Wówczas bowiem, wartość sprzedanych produktów jest wyrażona w cenach rynkowych, a zapasy według ich kosztu co zawyża wynik. Stąd czasami w liczniku używa się kosztu wytworzenia sprzedanych produktów.

Pozostaje jednak kwestia chłodnej oceny, czy większość inwestorów ma rację w swojej optymistycznej/ pesymistycznej ocenie spółki.

Warto sprawdzić dywidendy płacone przez spółkę w ostatnich kilku latach, a nie tylko w ostatnim roku.

6

---