Metody specjalne fizjoterapii - Targosinski, metody specjalne fizjo


BIOFEEDBACK to metoda dostarczania człowiekowi informacji o biologicznym stanie jego organizmu (zaprezentowania ich przeważnie w postaci sygnału świetlnego lub dźwiękowego)

CEL

Używa się tu:

Rodzaje:

Uzasadnienie neurofizjologiczne:

Działa w oparciu o:

  1. Sprzężenie zwrotne kompensacyjne

  1. Sprzężenie zwrotne zastępcze

Wyróżniamy sprzężenie zwrotne:

  1. Dodatnie

  1. Ujemne

MODELE BIOFEEDBACKU:

MODEL 1 „Zmiany fizjologiczne wpływają na zmiany symptomów”

MODEL 2 „Zmiany procesów poznawczych prowadzą do zmiany symptomów”

MODEL 3 „Efekt place bo lub nieokreślone efekty wpływają na zmianę symptomów”

MODEL 4 „Wpływ dodatniego sprzężenia zwrotnego na zmianę symptomów.”

METODYKA PRACY:

Wyróżniamy 7 aspektów, z którymi terapeuta powinien zapoznać pacjenta.

  1. Prezentacja sygnału:

  1. Wytłumaczenia wartości sygnału:

Linia niebieska określa temperaturę

Linia czerwona określa skurcz mięśni

Linia zielona określa oddech

  1. Wytłumaczenia wartości sygnału w powiązaniu z fizjologią:

  1. Wytłumaczenie wartości sygnału w konkretnych symptomach:

  1. Sugestia terapeuty w trakcie ćwiczeń:

  1. Informacje dla terapeuty:

  1. Informacja dla pacjenta:

STRATEGIA TERAPII:

PUNKTY DZIAŁANIA, KTÓRE UŁATWIAJĄ POCZĄTKOWĄ WSPÓŁPRACĘ Z PACJENTEM:

  1. Zniesienie bólu poprzez najbardziej efektywną metodę - w zależności od pacjenta

  2. Terapia świadomości:

  1. Samokontrola:

  1. Ćwiczenia dalszych postępów poprzez realistycznie wyznaczone cele terapii:

EWALUACJA:

KINESIO TAPING

- niekonwencjonalne metody w praktyce fizjoterapeutycznej

- kinesio taping jest metodą stworzoną w 1973 w Japonii przez dr. Kenzo Kase

- bazuje na kinezjologii i istniejącym w organizmie procesie samoleczenia

- projekt plastra wraz z unikalną techniką aplikacji składa się na metodę Kinesio Terapią

- kinesio Taping jest coraz powszechniej stosowaną metodą rehabilitacji która oddziaływuje na bardzo szerokim polu w tym także przynosi doskonałe rezultaty w zmniejszaniu dolegliwości bólowych.

-kliniczne zastosowanie metody K.T. jest systematycznym stosowaniem różnych technik tej metody gdzie każda z tych metod ma swoja specyficzną funkcję

- początkowo zadaniem terapeuty jest: ocena stanu i kondycji pacjenta, określenie które z mięśni potrzebują leczenia

- następnie terapeuta decyduje o wyborze techniki

- kiedy mięśnie są już plastrowane fizjoterapeuta musi zastosować kliniczną technikę korekcyjną aby wspierała ona proces poprawy stanu pacjenta

Sukces metody K.T. zależy od 2 czynników:

1. Właściwy dobór techniki która pozwala na wybór właściwej tkanki

poddawanej terapii

2. Właściwa aplikacja plastra

Jednym ze skutków przyklejania plastra Kinesio Tex jest:

-uniesienie i pofałdowanie naskórka i skóry właściwej co w efekcie daje łatwiejszy przepływ krwi i chłonki od włośniczek aż do naczyń krwionośnych

-kolejnym atutem przyklejenia plastrów jest: powodowanie nacisku na skórę, która produkuje bodźce sensoryczne, wywołanie ucisku zapewnia głębszy bodziec mechanoreceptorom, które z kolei mają wpływ na głębsze pokłady tkanki.

-wpływa dodatnio na mięśnie, ścięgna, więzadła, stawy a także układ limfatyczny i nerwowy

-odbieranie bodźców reagowanie i zapamiętywanie to główne zajęcia OUN

-OUN działając adekwatnie do bodźca powoduje: normalizację nap. Nerw., pobudzenie procesów regeneracyjnych

-w konsekwencji poprawę motoryki oraz zmniejszenia odczuwanych dolegliwości bólowych

-plaster Kinesio Tex był wielokrotnie modyfikowany od początku swego powstania

-podstawowym założeniem było to że miał on naśladować ruchy i właściwości skóry człowieka

-plaster K. Tex został zaprojektowany w taki sposób aby mógł rozciągać się do 140% swej pierwotnej długość

-ten stopień rozciągania jest zbliżony do elastycznych właściwości ludzkiej skóry

-plaster ten nie może rozciągać się w szerz

-elastyczne właściwości plastra działają przez ok. 5 dni

-grubość plastra jest mniej więcej taka sama jak grubość naskórka ok. 1/10 mm

Plaster został zaprojektowany tak, by nie wywoływać żadnych bodźców sensorycznych.. Składa się z polimero elastycznego pasma pokrytego włóknami 100% bawełny. Włókna bawełniane pozwalają na parowanie wilgoci ciała a po ewentualnej kąpieli pacjenta pozwala na szybkie wyschnięcie plastra.

5 cm- uniwersalny, najbardziej popularny

7,5 cm- dla sportowców i u pacjenta o większych gabarytach

1 cm- kontuzja palca i dolegliwości neurolog.

3,75 cm- na kostki, drobniejsi pacjenci

czerwony - kolor ciemniejszy, absorbuje więcej światła podnosząc temp. pod plastrem

niebieski - najjaśniejszy, odbija więcej światła i obniża temp pod powierzchnią plastra

beżowy - kolor skóry

Jeśli wskazane jest podniesienie temp leczonego mm należy wybrać czerwony, a obniżenie (zapalenie ścięgna) to niebieski.

Pacjenci mogą mieć preferencje co do koloru i w przypadku wyboru koloru niezgodnego z ich upodobaniami może to mieć wpływ na ocenę efektywności tej metody.

Podczas konwencjonalnego plastrowania sportowego mówi się, że najlepsze rezultaty uzyskujemy wykorzystując maksymalny możliwy naciąg plastra.

Stosując max napięcie plastra ograniczamy ruch i chronimy pacjenta przed kontuzją lub tez jej odnową.

1) Mechaniczna- wykorzystuje właściwości rozciągające plastrów dla zapewnienia bodźców nadawczych przez skórę; poziom bodźców determinowany jest poziomem rozciągnięcia plastra podczas zastosowania oraz mocą jego ucisku

2) Powięziowa- zbiera tkankę powięziową aby ją ukształtować w pożądanej przez rehabilitanta pozycji; napięcie plastra ma podtrzymywać lub pomagać w utrzymaniu mm w pożądanej pozycji

3)Miejscowa - aplikowana tylko i wyłącznie na miejsca zmienione z procesem zapalnym, opuchlizn, obrzękiem a także na miejsce dotknięte bólem

4) Więzadłowo - ścięgnowa- wywołuje zwiększone bodźce na obszarze więzadeł i ścięgien, w rezultacie powoduje to większą stymulację mechanoreceptorów i podwyższone torowanie proprioreceptywne, które powinno normalizować napięcie więzadeł i ścięgien

5) Funkcjonalna -stosowana w przypadku: ograniczenia ruchomości i niewłaściwym usytuowaniu poszczególnych segmentów

6) Limfatyczna - profilaktyka i terapia obrzęków limfatycznych wspiera kierowania wysięków w strukturach kanałów limfatycznych

ZASADY APLIKACJI:

1. Właściwe przygotowanie skóry

2. Oderwanie papierowej bazy plastra

3. Wybór szerokości plastra

4. Napięcie tkanki

5. Naciąg plastra

6. Kierunek układania plastra

7. Usuwanie plastra

TYPY ROZCIĄGANIA PLASTRA:

Plastry można ciąć na dowolnie wybraną długość i szerokość, nadawać mu odpowiedni kształt w zależności od wskazań i anatomicznych warunków.

Y - stosowana najczęściej na mm i więzadła

I - po zabiegach chirurgicznych, miejscowych dolegliwościach bólowych mm, korekcji funkcjonalnej

X - na mm o wielobrzuścowej budowie, przebiegu i oddziaływaniu na 2 stawy

„Fan”- technika zbliżona do Y ale z większą liczbą rozcięć (4,5), stosowana głównie w aplikacjach wykorzystywanych w terapii obrzęków limfatycznych

„Web” (sieć) - zmodyfikowany typ „fan”, rozciągnięcie ma 2 bazy między którymi tworzona jest siatka wąskich pasków w liczbie 4,5,6, miejscowo na obrzęki i stłuczenia

KIERUNKI APLIKACJI PLASTRA:

1)od przyczepów do źródła przy terapii mm przeciążonych lub naciągniętych

2)od źródła do przyczepów w terapii mm osłabionych gdzie pożądanym efektem jest zwiększony skurcz mm

1) Pewna grupa pacjentów- pewne nadmierne owłosienie

2) Potrzeba 20-30 min do przylgnięcia plastra do skóry, po upływie tego czasu pacjent może wrócić do normalnej aktywności fizycznej, jeżeli nie zostanie zachowany ten odstęp czasowy plaster może się odkleić

3) Jeżeli plaster aplikowany jest w czasie aktywności fizyczne trzeba użyć preparat ułatwiający przyklejenie (spray); może on jednak utrudniać późniejsze usunięcie plastra

4) Brak zrozumienia założeń tej techniki

5) Żeby plaster zadziałał musi być noszony kilka dni

6) Można się z plastrem kąpać, po zamoczeniu trzeba usunąć nadmiar wilgoci i pozwolić mu swobodnie wyschnąć

METODA PETO -KIEROWANE NAUCZANIE:

Twórca metody - Andreas Peto węgierski lekarz i pedagog, opracował w latach 50 XX w system wielokierunkowego usprawniania dziecka z MPDZ. Metoda dla dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Był organizatorem i pierwszym dyrektorem instytutu rehabilitacji w Budapeszcie. Instytut prowadzi tzw. Szkołę matek dla grup dzieci poniżej 3 lat przez 1 miesiąc. Są również grupy ambulatoryjne, w których usprawnianie odbywa się przez 2 h dziennie dla dzieci młodszych, a dla starszych przez całe przedpołudnie. Dzieci na stały pobyt przyjmowane są na 2-3 lata z przerwą wakacyjną.

ZAŁOŻENIA METODY:

- stanowi połączenie usprawniania leczniczego, psychopedagogicznego oraz różnych form adaptacji społ.

- psychoruchowy rozwój dziecka jest systematycznie pobudzany

- w „rytmicznej stabilizacji” polecenia przyswajane są podczas wielokrotnych powtórzeń

- częste powtarzanie wykonywanego ruchu prowadzi do jego zautomatyzowania

- głównym celem metody jest przygotowanie niepełnosprawnego dziecka do samodzielnego życia

- w zamierzeniu metody Peto dzieci każdego dnia powinny zdobyć nową umiejętność

- zasadą usprawniania jest praca w grupie

- autor metody uważa za bardzo ważne prowadzenie dzieci stale przez te same osoby, a przynajmniej przez osoby o identycznym wykształceniu. Ma to zapobiec dekoncentracji dzieci przez różnych specjalistów

- daje większe poczucie bezpieczeństwa i zaufanie do prowadzącego ćwiczenia

-usprawnianie polega na systematycznym pobudzaniu psychoruchowego rozwoju dziecka w zakresie:

ZADANIA-CELE METODY PETO:

-celem metody jest przygotowanie niepełnosprawnego dziecka do jak najbardziej samodzielnego życia

- stawia się tu przede wszystkim na:

- w zakresie rozwoju ruchowego system Conductive Education spełnia wymogi zapobiegania i przezwyciężania dysfunkcji u dziecka z mpdz w odniesieniu do:

- w zakresie przygotowania do nauki szkolnej system Conductive Education umożliwia rozwój:

TECHNIKI:

- dzieci dobiera się w poszczególne grupy wg etapowych celów, jakie mają osiągnąć

- sprzyja to wzajemnemu przykładowi i dopingowi w ich realizacji

- usprawnianie dzieci tą metodą przeprowadzane jest w systemie „kierowanego nauczania” (dyrygowanego)

- główną rolę pełni „dyrygent”- osoba prowadząca zajęcia z dziećmi, której zadaniem jest realizowanie wyznaczonego programu, łączącego elementy pedagogiki i terapii

- podstawową formą pracy dyrygenta są ćw. rytmicznej stabilizacji. Polegają one na głośnym, chóralnym i wspólnym z dyrygentem słownym opisie wykonywanych ruchów, w celu utrzymania uzyskanej pozycji

- ruch dziecka sterowany jest jedynie głosem dla zwiększenia świadomości wykonywanej funkcji

- ruchy są zaplanowane w ten sposób, że stanowią składowe zadania lub u umiejętności ruchowe

- w systemie C.E istotną rolę dla rozwoju ruchowego dziecka odgrywa metoda „serii zadań”, która realizowana jest z wykorzystaniem metody „rytmiczności poleceń”

- seria zadań składa się z kilkudziesięciu krótkich następujących po sobie poleceń wydawanych w formie ustnej przez prowadzącego

- ćwiczenia sprawności ruchowej prowadzone są równolegle:

CHARAKTERYSTYKA METODY:

- odpowiednio dobrane grupy dzieci mają wspólne problemy i zadania w pokonywaniu trudności

- jest to kryterium przynależności do grupy

- sale instytutu są wyposażone w specjalnej konstrukcji, meble służące zarówno do ćwiczeń jak i codziennych czynności. Są to stoły, ławy, krzesła zbudowane z drewnianych szczebli i podnóżki.

- stabilność mebli oprócz zwykłego przeznaczenia, pozwala na używanie ich do ćw. ruchowych, samoobsługi, zajęć szkolnych, pomocy do podporu w nauce, stania czy chodzenia

- stoły służą też do spania

- metoda dąży do integracji oddziaływań tak by przyswajanie nauki szkolnej było łącznie razem z ćwiczeniami ruchowymi

- szczególną uwagę przywiązuje się do świadomego, korowego wykonywania zadań, w przeciwieństwie do mebli terapeutycznych wykorzystujących spontaniczne i nieświadome reakcje odruchowe

- reakcje, których dziecko nie rejestruje nie powodują jego czynnego uczenia się

- dużo czasu przeznacza się na jedzenie, mycie i toaletę, ponieważ dzieci zwykle mają trudności z samodzielnym ich wykonywaniem

- dzieci wykonują różne prace porządkowe, pomagają przy porządkowaniu sprzętu oraz sprzątaniu stołów po posiłkach i zajęciach. W ten sposób uczą się samoobsługi.

ZASADY OBOWIĄZUJĄCE W PROCESIE UCZENIA TO:

- prowadzącego usprawnianie obowiązuje ciągłe doskonalenie i modyfikacja powszechnie stosowanych technik usprawniani8a

- przez serię czynności doprowadza on dziecko do samodzielnego wykonania zamierzonej funkcji

- w założeniach usprawniania metodą przyjmuje się, że dziecko codziennie może i powinno zdobywać nowe umiejętności. Wzmacnia to motywację do dalszej pracy, która polega na doskonaleniu i automatyzowaniu czynności

-trzeba tak utrwalić wzorce ruchowe, aby dziecko mogło stosować je w różnych sytuacjach życia codziennego z dowolną szybkością

- nabywanie coraz większych sprawności psychoruchowych w metodzie Peto obejmuje wszystkie czynności właściwe dla wieku dziecka

- przygotowanie i realizacja szczegółowego programu codziennych zajęć z których każde jest czynnością terapeutyczną, stanowi podstawę pracy w grupie

- rozkład dziennych zajęć jest następujące:

- odpowiednie zaplanowanie ćwiczeń ruchowych jak i pozostałe zajęcia połączone są zawsze z głośnym mówieniem, liczeniem lub śpiewaniem

- tempo dostosowane jest do możliwości wykonywania ich przez dzieci mające największą trudność

- ćwiczenia samoobsługi polegają na seriach czynności z odpowiednim wspomaganiem i obejmują:

METODA RUCHU ROZWIJAJĄCEGO:

- metoda ta opracowana została w latach 60-tych XX w., przez angielską nauczycielkę Weronikę Sherborne. Bazowała ona na teorii i praktyce szkoły Labanowskiej i stymulacji rozwoju dziecka poprzez nawiązywanie więzi emocjonalnych z innymi dziećmi

- z teorii Labana wywodzi się współczesna koncepcja wychowania fizycznego. Aktualne trendy w wychowaniu fizycznym, wskazują na takie specyficzne ich cechy, jak odchodzenie od ruchu odwzorowanego, wykonywanego na komendę, na rzecz ruchu podejmowanego zgodnie z własną inicjatywą, fantazją i doświadczeniem

- założeniem gimnastyki twórczej R. Labana jest wiązanie ruchu z takimi elementami jak: słowa, rytm i muzyka

- terapeuta podczas zajęć nawiązuje do pór roku, ważnych wydarzeń, wykonuje znane dzieciom piosenki i wierszyki. To bogactwo form ruchowych oraz sposobów organizacji zajęć stwarza dzieciom możliwość twórczego działania. Sprzyja temu atmosfera towarzysząca zajęciom: swoboda, humor, śmiech. Dziecko nie odwzorowuje czynności, ale samo je wymyśla.

- w twórczej gimnastyce Labana akcent jest położony nie na efekt, ale na sposób wykonania i tworzenia ruchu. Dziecko podczas tych zajęć jest jednocześnie aktorem i autorem.

ZAKRES ZASTOSOWAŃ:

- metoda ta upowszechniana jest w Polsce od przełomu lat 70-tych i 80-tych XX wieku

- Weronika Sherborne opracowała swoją metodę z myślą o dzieciach z głębokim upośledzeniem umysłowym. Zdaniem autorki metoda może przyczynić się do rozwoju tych dzieci w 2 ważnych dziedzinach: wykształcenie obrazu samego siebie oraz nawiązania kontaktów społecznych

- efektywność metody skłoniła autorkę do rozszerzenia jej na inne przypadki zaburzeń nie tylko dziecięcych, ale także dotyczących dorosłych pacjentów. W czasach obecnych terapia znajduje również zastosowanie w pracy z dziećmi, u których rozwój psychoruchowy został zaburzony w wyniku: zespołu Downa, autyzmu, MPD, dezintegracji sensorycznej oraz uszkodzenia aparatu słuchu i wzroku. Wykorzystywana jest też jako metoda terapeutyczna u dzieci z tzw. normą intelektualną, przejawiających zaburzenia w zakresie sfery emocjonalnej i społecznej: dzieci nadpobudliwe ruchowo, nieśmiałe, lękliwe, nerwicowe. Program Weroniki Sherborne jest też pomocny w poszerzaniu doświadczeń psychologicznych i społecznych osób zainteresowanych własnym rozwojem. W zakresie profilaktyki może być dobrą formą pomocy dzieciom, młodzieży, dorosłym w różnych sytuacjach trudnych. Zapobiega powstawianiu zaburzeń, jeśli włączymy ją w program: przygotowania dziecka mającego pójść do przedszkola, przygotowania dziecka rozpoczynającego naukę szkolną, zajęć integrujących klasę, przygotowania rodzin adopcyjnych i zastępczych do przyjęcia dziecka.

PODSTAWOWE GRUPY ĆWICZEŃ:

druga grupa ćwiczeń: obejmuje ruchy kształtujące związek jednostki z otoczeniem. Celem jest wykształcenie orientacji w przestrzeni, by na tej podstawie mógł wytworzyć się związek między człowiekiem a tym, co go otacza. Ćwiczenia odbywają się w parterze (prowadzi to do wytworzenia kontaktu z podstawą i daje poczucie stabilności). Ćwiczenia polegają na przemieszczaniu się po podłożu w różnych pozycjach, np. na pośladkach czy brzuchu

trzecia grupa ćwiczeń: opiera się na ukształtowanym wcześniej poczuciu zaufania do siebie i otoczenia. Można wtedy zacząć nawiązywać kontakty z drugą osobą poprzez ruch wiodący do wytworzenia związku z drugim człowiekiem - zachęcenie uczestników do nawiązywania pozytywnych stosunków z innymi osobami, opartych na wzajemnym poznaniu i zrozumieniu potrzeb partnera oraz wzajemnego zaufania.

Wymienione grupy ćwiczeń są kolejnymi etapami rozwoju dziecka. Ilość osób biorących w nich udział stopniowo wzrasta. Początkowo ćwiczenia prowadzone są w parach, potem w trójkach i większych grupach. To stopniowanie jest odzwierciedleniem nawiązywania przez człowieka stosunków z innymi ludźmi. Ze względu na związki międzyludzkie Sherborne wyróżnia następujące grupy ruchów:

ruch „Z” - są to ćwiczenia, w których jeden partner jest bierny i poddaje się partnerowi aktywnemu. Ten zaś powinien wykazać postawę opiekuńczą, która wymaga zrozumienia potrzeb i możliwości partnera. Ćwiczenia te budują zaufanie i zrozumienie.

ruch „PRZECIW” - ma uświadomić uczestnikom ich własną siłę przy współdziałaniu z partnerem. Partner, który broni się, daje możliwość osobie atakującej wypróbowanie swojej siły. Atakujący może rozwinąć w sobie wrażliwość na możliwości osoby, którą atakuje. Ważne są tutaj zmiany ról w parach: ćwiczenia takie dają możliwość odprężenia, wyzwolenia nagromadzonych napięć psychicznych, pozwalają na kontrolę własnych zachowań agresywnych, zachowania pseudo - agresywne odblokowują aktywność i torują drogę do bliskich kontaktów z drugim człowiekiem

ruch „RAZEM” - polega na jednakowym zaangażowaniu się partnerów, równowadze wkładu wysiłku fizycznego. Prowadzi to do wytworzenia atmosfery wzajemnego zaufania, zrozumienia i współpracy. W ćwiczeniach tych bardzo ważne jest nawiązanie kontaktu wzrokowego.

Wykonanie w/w grup ćwiczeń „z”, „przeciw” i „razem” w efekcie prowadzi do harmonijnego współdziałania w grupie, w której ilość współćwiczących systematycznie wzrasta, aż do utworzenia dużej grupy. Celem jest zaangażowanie wszystkich osób we własną aktywność ruchową.

METODA RUCHU ROZWIJAJĄCEGO - ZASADY METODYCZNE:

- przed rozpoczęciem terapii wskazane jest przeprowadzenie rozmowy wstępnej, wyjaśniającej zasady i cel uczestnictwa w grupie

- uczestniczenie w zajęciach jest dobrowolne

- konieczne jest nawiązanie kontaktu z każdym dzieckiem

- należy pamiętać o utrzymaniu kontaktu wzrokowego w dalszym okresie zajęć, gdy dziecko już zaadoptuje się do udziału w ćwiczeniach

- zajęcia powinny być dla dziecka przyjemne, powinny dawać możliwość: przeżywania radości z aktywności ruchowej i kontaktu z innymi ludźmi, satysfakcji z pokonania własnych trudności i lęków, oraz satysfakcji z poczucia większej sprawności fizycznej

- w czasie zajęć należy ściśle przestrzegać praw dziecka do swobodnej własnej decyzji, aby miało poczucie kontroli nad sytuacją i autonomii

- unikamy krytyki

- chwalimy dziecko nie tylko za efekt, ale za jego starania i wysiłek, a także za każde nowe osiągnięcie

- wykazujemy poczucie humoru

- należy zauważać i stymulować aktywność dziecka, dawać mu szanse na twórcze działanie

- organizując zajęcia warto pamiętać, że mają one pomóc dziecku: w poznaniu siebie, w zdobyciu do siebie zaufania oraz w poznaniu innych i nauczeniu się ufania im. Chcemy w tym dziecku pomóc, mając do dyspozycji przede wszystkim ruch i możliwości bliskiego, fizycznego kontaktu z drugim człowiekiem

- unikamy stwarzania sytuacji rywalizacyjnych

- dążymy do stopniowego rozszerzania kręgu doświadczeń społecznych dziecka

- większość (szczególnie początkowych) ćwiczeń prowadzimy na poziomie podłogi

- zaczynamy od ćwiczeń prostych stopniowo je utrudniając

- ćwiczenia dynamiczne przeplatamy ćwiczeniami relaksacyjnymi

- zwracamy uwagę na samopoczucie dziecka

- dzieci powinny uczyć się zarówno stosowania siły, jak i zachowania delikatności i opiekuńczości w stosunku do drugiej osoby

- dbamy, by we wszystkich ćwiczeniach dziecko znalazło się także w pozycji dominującej

- początek zajęć planujemy tak, aby zamierał propozycje ćwiczeń - spotkań dających poczucie bezpieczeństwa, oparcia i bliskiego kontaktu. Na zakończenie zajęć proponujemy ćwiczenia wyciszające i uspokajające

- scenariusz ćwiczeń ułożony przed zajęciami może być w trakcie ich trwania modyfikowany w zależności od: aktualnych potrzeb dzieci, ich inicjatywy, propozycji własnych

- planując zajęcia należy kierować się: wiekiem uczestników, liczebnością grupy, miejscem oraz czasem trwania zajęć.

- o zakończeniu terapii decyduje efektywność w poszczególnych przypadkach

- planowane zajęcia muszą uwzględniać: prawidłowości rozwoju emocjonalnego i społecznego dziecka, praz prawidłowości rozwoju procesu grupowego

- planowane zajęcia muszą uwzględniać także możliwości i ograniczenia psychofizyczne dzieci, wynikające z zaburzeń ich rozwoju

- program zajęć dla całej grupy powinien uwzględniać zarówno potrzeby grupy jak i indywidualne potrzeby dzieci. Niektóre przypadki (np. ze znacznym odchyleniem od rozwoju) wymagają prowadzenia indywidualnych zajęć. Zajęcia takie mogą być prowadzone indywidualnie, na tle grupy, podczas gdy pozostałe dzieci otrzymują w tym czasie odmienne propozycje ćwiczeń grupowych. Celowe jest, aby dziecko obserwowało zajęcia i miało szansę włączenia się w nie, gdy będzie miało na to ochotę. Możemy również ćwiczenia zaplanowane dla jednego dziecka zaproponować całej grupie

- wskazane jest prowadzenie dokumentacji, która uwzględniać powinna: wstępną diagnozę psychologiczną, indywidualny plan terapeutyczny, ramowy scenariusz zajęć grupowych, „dziennik zajęć”, zawierający notatki z poszczególnych sesji, informacje o przebiegu zajęć i pojawiających się problemach w grupie, oraz informacje o indywidualnych postępach

ORGANIZACJA GRUPY:

- ważny jest właściwy klimat w grupie, który zapewnia poczucie bezpieczeństwa i zaufanie

- grupa nie może być zbyt liczna, aby dziecko mogło czuć się swobodnie i bezpiecznie

- najbardziej komfortowe warunki zapewnia grupa licząca 6 - 14 dzieci

- wiek uczestników nie jest ograniczony - mogą to być dzieci jak i osoby dorosłe

- skład grupy powinien być stały

- do decyzji terapeuty zależy, czy grupa będzie się składała z dzieci prezentujących ten sam rodzaj zaburzeń, czy też dzieci z problemami dotyczącymi sfery emocjonalnej i intelektualnej

- dobrze jest móc zapewnić każdemu dziecku dorosłego czy starszego partnera. Partnerami mogą być rodzice, młodzież czy starsze rodzeństwo chętne do takiej współpracy. Rolę partnerów dzieci głębiej upośledzone mogą z powodzeniem również pełnić dzieci w lekkim stopniu upośledzone umysłowo

- prowadzeniem grupy powinny zajmować się dwie osoby (przeszkoleni terapeuci), które mogą sobie wzajemnie pomagać w czasie zajęć i w przygotowywaniu programu oraz wspólnie analizować to, co wydarza się w ich trakcie

- organizując zajęcia należy pamiętać, by odbywały się systematycznie, minimum raz w tygodniu, lepiej gdy odbywają się częściej, czas trwania jednego spotkania - około 1 godziny, początkowo zajęcia mogą być znacznie krótsze (20 - 30 min) zależnie od samopoczucia i możliwości ćwiczących

- zajęcia mogą odbywać się wszędzie, w każdych warunkach, ponieważ nie wymagają żadnych specjalnych urządzeń do ćwiczeń. Wszyscy biorący udział w ćwiczeniach powinni mieć ubranie zapewniające pełną swobodę ruchów - najlepiej, jeśli uczestnicy ćwiczą boso

Metoda wymuszania ruchu CIT:

W procesie kompleksowej rehabilitacji chorych po udarze mózgu obowiązują uniwersalne priorytety:

1. Dążenie do uzyskania możliwie max niezależności chorego w wykonywaniu czynności życia codziennego i w lokomocji.

2. Świadome uczestnictwo w terapii i jej programowaniu

3. Wśród czynności życia codziennego najważniejsza jest samoobsługa, a zwłaszcza spożywanie posiłków, mycie, ubieranie.

4. Ustalenie celów, planowanie rehabilitacji powinno się odbywać z udziałem pacjenta i jego rodziny.

5. Regularnie trzeba oceniać stan funkcjonalny chorego np. skala Bartel

PLASTYCZNOŚĆ MÓZGU JAKO PODSTAWA TERAPII:

1. Udar zabija, ale dzięki postępowi medycyny coraz częściej udaje się chorych uratować. Żyją z ubytkami neurologicznymi.

2. Przykłady ubytków neurologicznych: paraliże, utrata mowy, wzroku, słuchu, oraz cała gama innych następstw śmierci neuronów.

3. Wydaje się że do pewnego stopnia tym problemom można zaradzić. Co w przeciwieństwie do komputera, którego możliwości i tryb pracy wynikają wyłącznie z jego budowy i załadowanych w nim oprogramowań, ludzki mózg cechuje plastyczność.

4. Kluczem jest zatem plastyczność mózgu.

PLASTYCZNOŚĆ MÓZGU - to zdolność zdrowej tkanki nerwowej do przejmowania funkcji pełnionych dotychczas przez te obszary mózgu, które zostały uszkodzone. Plastyczność leży u podstaw nabywania różnych umiejętności, pozwala na powrót niektórych funkcji mózgu po udarze. Można wzmagać te procesy w różny sposób i dzięki temu nie tylko poprawiać rokowanie chorych ale także komfort ich życia. Mózg ma zdolność do ciągłych zmian własnej struktury, z co za tym idzie do zmian funkcji przez całe życie. Zdolność ta umożliwia mu reagowanie na zmiany zachodzące w otoczeniu albo w obrębie samego organizmu. Nawet po zakończeniu procesu fizjologicznej poprawy mogą jeszcze wystąpić zaburzenia funkcji. Dzieje się tak dlatego że funkcja danej sieci, czy systemu neuronowego nie stanowi tylko sumy czynności wszystkich neuronów wchodzących w skład tej sieci. Funkcja mózgowa to złożona całość, która z kolei stanowi element całego procesu mózgowego.

3 RODZAJE PLASTYCZNOŚCI:

1. NEUROANATOMICZNA - może przybierać postać szybkich zmian w aktywności neuronów, zachodzących w trakcie kilku sek. czy min. Oraz zmian strukturalnych trwających kilka dni czy tygodni.

2. FUNKCJONALNA - reorganizacja pracy jednej lub więcej sieci neuronalnych, w taki sposób, aby zastąpić uszkodzony obszar.

3. BEHAWIORALNA - zmiana sposobów reagowania człowieka na różne powstałe sytuacje.

3 KATEGORIE ZMIAN WPŁYWAJĄCYCH NA POPRAWĘ PO UDARZE:

1. Zmiany zachodzące na poziomie komórkowym

2. Przeorganizowanie pracy sieci neuronalnych

3. Przekształcenie zachowania się człowieka

Kategorie te nie stanowią wykluczających się nawzajem alternatyw, ale raczej 3 różne mocno powiązane ze sobą procesy.

6 RODZAJÓW BIOCHEMICZNYCH I FIZJOLOGICZNYCH MECHANIZMÓW PLASTYCZNOŚCI:

1. Regeneracja właściwa - gdy akson uszkodzonego neuronu wysyła nowe włókna

2. Regeneracja boczna - gdy inne neurony wokół uszkodzonego neuronu wysyłają dendryty uzupełniające brakujące połączenia.

3. Rezerwa mózgowa - wykorzystanie rozlicznych nieaktywnych wcześniej synaps. Zakłada ona wykorzystanie tych synaps, po uszkodzeniu głównych połączeń jako zastępcze obejście przekazywania informacji. Zjawisko to polega na tym, że dublowanie funkcji i struktur w mózgu tworzy zapasy czyli rezerwę mózgową która może być wykorzystywana w miejscu zniszczonego obszaru.

4. Przebudowa sieci neuronowej - komórki nerwowe w obszarze okalającym obszar martwicy wysyłają nowe dendryty do innych nie uszkodzonych komórek, a te z czasem tworzą nowe szlaki zastępujące zniszczony obszar tkanki nerwowej.

5. Nadwrażliwość denerwacyjna - po urazie neuron wykazuje niższy próg aktywizacji w odpowiedzi na stymulację z jakichkolwiek zachowanych włókien aferentnych.

6. Długofalowa aktywizacja potencjałów - jest przypuszczalnie neuronalną podstawą uczenia się i pamięci.

Pojawienie się „utraconej” funkcji po udarze nazywane jest REORGANIZACJĄ FUNKCJONALNĄ, wyróżnia się w tym zakresie 6 teorii:

1. Ustępowanie diaschizy - polega na zanikaniu diaschizy, co pozwala nieuszkodzonym obszarom mózgu podjąć ponownie pracę.

2. Teoria zmasowanej akcji (teoria ekwipotencjalności) - dowolna część mózgu posiada zdolność obsługiwania dowolnej funkcji, oraz że większość ma reprezentacje rozproszone po całej korze.

3. Teoria redundancji (reduplikacji) - istnienie reduplikowanych struktur neuronalnych obsługujących te same funkcje.

4. Teoria zastępczych funkcji - obszar mózgu poprzednio niezaangażowany w wykonywaniu funkcji, może ją przejąć odpowiedzialnych za nią obszarów.

5. Substytucja - dane zachowanie staje się możliwe dzięki odmiennemu mechanizmowi.

6. Przejęcie funkcji - w przypadku funkcji zlateralizowanych i polega na przejęciu funkcji uszkodzonych obszarów przez odpowiednie obszary przeciwległej półkuli.

BAHAWIORALNE MECHANIZMY PLASTYCZNOŚCI:

1. Przywracanie, odbudowa, reaktywizacja - przywracanie utraconych funkcji za pomocą tego samego systemu funkcjonalnego.

2. Reorganizacja, przekształcanie, substytucja - oznaczają że w obrębie systemu funkcjonalnego istnieje możliwość przekierowania części funkcji bez wykluczenia całego systemu.

3. Przeuczanie - zdolność stosowania strategii ponownego uczenia się lub odtwarzania utraconej znajomości reguł lub procedur obowiązujących w danym systemie funkcjonalnym.

4. Ułatwianie - ubytek funkcjonalny polega na utracie dostępu do informacji, a nie na utracie tej informacji.

5. Funkcjonalna substytucja, funkcjonalna reorganizacja i funkcjonalna kompensacja - wykorzystanie alternatywnych procesów neuropsychologicznych w przypadku nieodwracalnej utraty pierwotnej funkcji.

6. Modele konekcjonistyczne - uwzględniające interakcje funkcji w obrębie modelu informatycznego funkcji mózgu.

PODSTAWY METODY CIT:

Metoda opiera się na:

1. Wymuszeniu posługiwania się kończyną niedokładną

2. Realizacja poprzez okresowe unieruchomienie kończyny zdrowej u chorych z niedowładem połowiczym.

TWÓRCY I HISTORIA:

Metodę CIT zaczęli stosować w połowie lat 90 XX wieku prof. Taub i jego współpracownicy. Pod koniec lat 70 przeprowadzili oni eksperyment, który polegał na denerwacji pola reprezentacji kończyny górnej w korze ruchowej. Zaobserwowano, że można zmusić małpę do wykonywania ruchów kończyną poddaną odnerwieni aferentnemu, jeżeli ograniczy się lub całkowicie uniemożliwi ruchy kończyną zdrową.

CEL I WSKAZANIA DO STOSOWANIA:

1. Metoda ta jest rodzajem terapii behawioralnej

2. Ma ona na celu zwalczanie niekorzystnego zjawiska obserwowanego po odnerwieniu kończyny, zwanego wyuczonym nie używaniem.

3. Najczęściej stosuje się ją w rehabilitacji osób po udarze mózgu zwłaszcza u starszych chorych.

4. Początkowo metodę zastosowano u osób po udarze w przypadku niedowładu kończyny górnej.

5. W okresie późniejszym opracowano modyfikację w odniesieniu do kończyny dolnej.

6. W następnych latach rozszerzono wskazania do stosowania metody CIT:

- u chorych po urazie czaszkowo-mózgowym

- u dzieci z porażeniem mózgowym

- u pacjentów z częściowym uszkodzeniem rdzenia kręgowego

- po złamaniu szyjki kości udowej

- ostatnio także u chorych z dystonią ogniskową i z bólami fantomowymi.

METODYKA:

1. U unieruchamia się kończynę zdrową na 4-9 h dziennie przez 2-3 tygodnie.

2. Zwykle używa się do tego specjalnej łuski wykonanej z tworzyw termoutwardzalnych, unieruchamiającej nadgarstek i palce.

3. Można też przymocować kończynę do tułowia za pomocą opaski elastycznej lub zastosować temblak albo hustę trójkątną.

4. Można również nałożyć na zdrową rękę grubą rękawicę jednopalcową.

5. Ten ostatni sposób jest najbardziej bezpieczny gdyż nie zaburza funkcji utrzymania równowagi i nie zagraża w takim stopniu jak poprzednio obrażeniami podczas upadków.

ĆWICZENIA:

1. W pierwszych latach stosowania CIT wykorzystywano wolontariuszy do kontrolowania używania przez chorych kończyny niedokładnej w czynnościach życia codziennego

2. Później opracowano specjalne ćwiczenia zawierające elementy torowania prioprioceptywnego i modelowania ruchów.

3.Obejmują one głównie elementy:

a) podstawowych czynności życia codziennego

b) rozszerzonych czynności życia codziennego

c) terapii zajęciowej (np. gra w szachy, ćw. z włącznikiem, ćw. z kłębkami wełny, ćw. z tablicą z pinezkami, spożywanie posiłków, otwieranie i zamykanie szafki)

EFEKTYWNOŚĆ:

W niektórych pracach dowiedziono za pomocą badań neuro - obrazowych ( MRI, przez - czaszkowej stymulacji magnetycznej, badania potencjałów wywołanych) przyrost objętości kory mózgowej ruchowej w obszarze reprezentacji stymulowanej kończyny.

WSKAZANIA I PRZECIWWSKAZANIA:

1. Metoda CIT wydaje się być na etapie eksperymentalnym

2. Należy wyjaśnić wiele problemów nie tylko natury medycznej, metodologicznej i psychologicznej, ale także natury prawnej i etycznej

3. Przede wszystkim należy skrupulatnie rozważyć wskazania i przeciwwskazania do stosowania tej metody

4. Wydaje się, że głównym przeciwwskazaniem do zastosowania CIT będzie całkowite porażenie kończyny i brak zgody pacjenta.

5. Metoda zawiera pewien element przymusu - zatem zgoda pacjenta musi być w pełni świadoma.

INTEGRACJA CZYNNOŚCI NARZĄDÓW ZMYSŁÓW W PRAWIDŁOWYM ROZWOJU RUCHOWYM DZIECKA:

Rozwój dziecka ukierunkowany jest rozwojem OUM i znajduje wyraz w:

- stopniowym udoskonaleniu umiejętności ruchowych

- właściwym reagowaniu na różne bodźce z otoczenia

- odpowiedni dopływ bodźców w życiu wewnątrz - łonowym i w pierwszych miesiącach po urodzeniu zapewniają naturalny proces dojrzewania i pojawiania się sekwencji ruchowych, zgodnie z prawami rozwoju

- integracja wrażeń zmysłowych z ruchem zaczyna się już we wczesnym okresie płodowym i dotyczy :czucia powierzchniowego, głębokiego i równowagi.

- najintensywniejszy rozwój integracji ma miejsce w pierwszych miesiącach i latach życia

- czynnikiem odgrywającym największa rolę jest ruch i stale wzrastająca aktywność co sprawia, że ruchy są coraz bardziej skoordynowane

- odpowiedzi ruchowe (najpierw wyzwalane na drodze odruchowej) stają się: bardziej złożone, dowolnie kontrolowane, dostarczają doświadczeń i pobudzają do ciągłego szukania wrażeń stymulujących

- zmysł dotyku przy urodzeniu funkcjonuje już dobrze, doskonali się przy pieszczotach matki, zabiegach pielęgnacyjnych czy aktywności własnej

- u człowieka wykształciły się 2 układy dotykowe: pierwotny- charakter obronny zabezpiecza przed bodźcami zew., środowiskowymi, jest starszy. Różnicujący-warunkuje interpretacje czasową i przestrzenna bodźców, nabieramy na bazie doświadczeń, stopniowo osiąga przewagę nad pierwotnym.

- pobudzenie receptorów dotyku, przedsionkowych, wzroku i ich integracja wywołują odruchowe ustawienie głowy; dzięki temu wykształca się orientacja co do linii środkowej ciała

- dziecko może fiksować wzrok na przedmiocie, wodzić za nim i próbować chwytać, w ten sposób odbywa się rozwój psychoruchowy: schematu ciała i umiejętności planowania czynności

- podstawą do rozwoju wyższych poziomów funkcjonowania ruchowego są prawidłowe odruchy pierwotne po urodzeniu

- noworodek przyjmując bodźce i odpowiadając na nie ruchem: poznaje działanie siły grawitacji,

uczy się stabilizacji ciała by utrzymać jego ciężar, powierzchnia podporu stopniowo się zmniejsza, ruchy symetryczne przechodzą w asymetryczne i naprzemienne,

- pełne zróżnicowanie czynności ruchowych jest możliwe, gdy ruchomość i stabilizacja wszystkich części ciała znajduje się pod kontrolą automatycznych reakcji równoważnych; wymaga to ścisłego współdziałania: kory mózgowej, jąder podkorowych i móżdżku

kolejny etap to selekcja bodźców napływających i rozpoznanie wybranego

- programowanie ruchu to projekt uwzględniający; kolejność i czas wykonania sekwencji w przestrzeni

- bodźce odbierane z narządów zmysłów pozwalają uruchamiać odpowiednie mechanizmy kontroli postawy dostosowując ją do wykonywanych ruchów

- zapoczątkowany ruch podlega korekcji dzięki istnieniu biologicznego sprzężenia

SYMPTOMY W SI:

W zakresie opracowania i odbioru informacji przedsionkowych występują 2 typy zaburzeń:

1) Niepewność grawitacyjna

2) Zaburzenia posturalno - okoruchowe

ad 1 - niechętnie przyjmuje pozycje, w których musi oderwać stopy od podłoża, -wyolbrzymiony strach przed upadkiem i wysokością. - nie toleruje pozycji do góry nogami jak przy przewrotach do tyłu, do przodu, zabawie na drążku, - unika placów zabaw, drabinek, huśtawek, - nie lubi zeskakiwać, podskakiwać z wyższych powierzchni

ad 2 - wydaje się być zdrowe, w pełni rozwinięte z normą intelektualną, ma jednak problemy z czytaniem, pisaniem, matmą

- niezgrabne ruchy, często potyka się, przewraca, nie potrafi asekurować się przed upadkiem

- nie lubi gier zespołowych i zabaw sportowych, ma trudności z łapaniem piłek, chodzeniem po równoważniach

- może dłużej niż inne dzieci uczyć się schodzić i wchodzić po schodach oraz częściej trzyma się poręczy

- nie lubi chodzić po murkach, drzewkach,

- nie lubi obracać się, kręcić się

- nie potrafi dobrze ocenić odległości przestrzeni szczególnie podczas ruchu

- wpada w popłoch, gdy popchnie się je nagle, nawet gdy siedzi

- jadąc samochodem nie lubi ostrych zakrętów

- trwanie oczopląsu porotacyjnego jest krótsze niż normalne

- w leżeniu na brzuchu nie umie jednocześnie podnieść głowy, KKG i KKD lub utrzymuje je zaledwie przez kilka sekund

- nie ma dominacji rąk, jest obustronne, niezbyt zręczne w obu rękach, często myli prawą i lewą gdy nie ma czasu na zastanowienie

- podczas nauki pisania myli litery: b, d, p częściej niż jego rówieśnicy

-ma kłopoty z przepisywaniem z tablicy, gubi litery, sylaby

- podczas pracy przy stole często podpiera głowę

-nie znosi dobrze stresu i często jest sfrustrowany

Symptomy te wstępują różnie, w zależności od wieku mają różne nasilenie, dziecko nie akceptuje siebie.

OBRONNOŚĆ DOTYKOWA:

To silna i trwała tendencja do emocjonalnego i negatywnego reagowania na bodźce dotykowe, odzwierciedlające zaburzenia polegające na obniżonej zdolności do hamowania i modelowania informacji z receptorów dotyku.

Przeładowany system dotykowy wywołuje uczucie ciągłego dyskomfortu, niepokoju , osoba źle się czuje w swojej skórze i nie wie dlaczego.

Typowe SYMPTOMY OBRONNOŚCI DOTYKOWEJ:

- nie lubi chodzić boso, jeśli już to na palcach( mała powierzchnia kontaktu z podłożem)

- źle się czuje w dzianinowych, wełnianych koszulach, skarpetach

- nie lubi myć twarzy, obcinać paznokci i czesać włosów

- po dotknięciu przez kogoś musi patrzeć na to miejsce lub podrapać, denerwuje się gdy nie wie kto go dotknął

- nie przyjemne jest stanie w szeregu, gdy ktoś stoi za nimi

- nie lubi zabaw w mokrym piasku, plasteliną, malowania farbą palcami

- ma trudności w koncentrowaniu się, uważaniu na lekcjach, woli siedzieć sam w ławce

- nie lubi obejmowania, przytulania, przywitań z pocałunkiem

- ma trudności w zawieraniu znajomości i przyjaźni.

NIEWRAŻLIWOŚĆ DOTYKOWA:

- około 75% kory mózgowej to kora czuciowa, sprawność integracji systemu dotykowego odzwierciedla stan S.I. całego ciała, oraz ogólną sprawność mózgu

- dotykowa inf. sensoryczna jest niezbędna by osiągnąć aktywność mięśniową czy ruchową

- dzieci z obniżonym poziomem dotykowym to dzieci mające zaburzenia S.I. mają one problemy w:

- rozpoznawaniu przedmiotów dotykiem bez udziału wzroku, np. czy rzecz włożona im do ręki to moneta czy guzik?

- dokładnym określeniu miejsca gdzie zostały dotknięte, np. w palec serdeczny czy wskazujący, w dłoń czy w ramię?

SYMPTOMY:

ZABURZENIA PERCEPCJI WZROKOWEJ

Istota percepcji wzrokowej polega na:

- aktywnym wchodzeniu w integracje z otoczeniem; percepcja przestrzeni i formy jest sumą zintegrowanych inf. wzrokowych i fizycznych doświadczeń senso - motorycznych

- płynnej współpracy dwóch poziomów percepcji wzrokowej:

zachodzącej na poziomie pnia mózgu- nieświadomy zbiór zintegrowanych bodźców z podstawowych systemów zmysłowych; zachodzącej w półkulach mózgowych- identyfikacja i interpretacja bodźców.

Przykładowe symptomy zaburzeń percepcji wzrokowej to:

- poczucie zagubienia w nowym miejscu

- trudności z pokonywaniem schodów

- częste potykanie się

- nie trzymanie się liniatury w czasie pisania

- nieumiejętność odwzorowania pisanych, rysowanych kształtów

- zła integracja obustronna

lustrzane odwracanie liter i cyfr

- trudności w uczeniu się, itp.

PROBLEMY ZWIĄZANE Z PERCEPCJĄ SŁUCHOWĄ, MOWĄ I JĘZYKIEM:

- percepcja słuchowa odbywa się na dwóch poziomach mózgu: w pniu i półkulach mózgowych

- zachodzi ścisły związek pomiędzy rozwojem percepcji słuchowej i funkcjonowaniem układu przedsionkowego

- zaburzenia mowy są wynikiem dyspraksji oralnych; dziecko nie potrafi wykonać prawidłowo poleceń takich jak np. wysuń język, szczęknij zębami szybko 3 razy, cmoknij wargami, obliż usta wokoło, zagryź dolną wargę itp.

NADPOBUDLIWOŚC PSYCHORUCHOWA Z DEFICYTEM UWAGI:

Jest to właściwie zespół zaburzeń w postaci nadwrażliwości na bodźce odbierane przez różne receptory; dziecko np. rozprasza się w czasie lekcji, siedzące z drugą osobą w ławce, przez nadmiar światła wpadającego przez okno, chodzenie nauczyciela po sali, po krótkim okresie koncentracji w sprzyjających warunkach, musi wstać przejść się po sali

Istnieje typ nadpobudliwości wyrażających się głównie deficytem uwagi i trudnościami w organizowaniu pracy bez komponenty nadruchliwości

DYSPRAKSJA ROZWOJOWA - PROBLEMY Z PLANOWANIE MOTORYCZNYM:

Zaburzenia te pojawiają się we wczesnym dzieciństwie i rzutują na dalszy rozwój człowieka

- reakcje posturalne

- ruchy centralnie zaprogramowane

- nabyte sprawności ruchowe

- planowanie motoryczne

OGÓLNE ZASADY TERAPII:

- terapia S.I. może być prowadzona po wcześniejszych kompleksowych badaniach

- Ayres uważa, że głównym zadaniem tej terapii jest dostarczenie kontrolowanej ilości bodźców sensorycznych, w taki sposób, że dziecko spontanicznie będzie formułowało reakcje adaptacyjne, poprawiające integrację tych bodźców

- podczas terapii S.I. relacje zachodzącę między procesami sensorycznymi i zachowaniem ruchowym podczas specyficznych aktywności kształtują, i poprawiają połączenia synaptyczne w O.U.N.

- prawidłowa organizacja spontaniczna determinuje właściwe programowanie i przetwarzanie inf. sensorycznych w następnych relacjach jednostki z otoczeniem

- aby następowała poprawa w organizacji i OUN, podczas terapii są stosowane ćw., które są stymulujące dla mózgu

- ćwiczenia muszą być dostosowane do poziomu rozwojowego dziecka (nie mogą być zbyt łatwe, ani zbyt trudne)

Tylko ciągłe balansowanie na granicy możliwości dziecka, poprawia organizację ukł. nerwowego. Wpływa to na:

- na zmianę zachowania w sferze motorycznej i emocjonalnej

- poprawę funkcji językowych i poznawczych

- przejawia się większą efektywnością uczenia się

Terapia S.I. ma postać „naukowej zabawy”, w której dziecko chętnie uczestniczy i ma przekonanie, że kreuje zajęcia razem z terapeutą. Podczas terapii dziecko nie uczy się konkretnych umiejętności, lecz poprawiając S.I. wzmacnia procesy nerwowe leżące u podstawy tych umiejętności, a one pojawiają się w sposób naturalny, jako konsekwencja poprawy funkcjonowania O.U.N. Efekty terapii są stałe (nie ma regresji), zdarza się jednak że w miarę dorastania dziecka zaobserwujemy pewne trudności, które nie zostały przez terapię zmniejszone i może nam się wydawać, że stan dziecka się pogorszył, przyczyną tego jest fakt, że niektóre z deficytów można zmniejszyć tylko częściowo, inne w bardzo dużym stopniu. Najszybciej osiąga się postępy, jeśli terapia odbywa się 2 lub 3 razy w tygodniu, a każda sesja trwa minimum 30 min. Ważne jest jak najwcześniejsze rozpoznanie i wprowadzenie terapii S.I. Wczesna interwencja pozwala uchwycić podstawowe problemy z S.I. we wczesnym stadium, gdy układ nerwowy rozwija się i dojrzewa. Ogromny wpływ na podejmowanie działań ma postawa dziecka. Rolą terapeuty jest pomóc myśleć dzieciom że potrafią, albo będą potrafiły

- mają tendencję do mówienia ”nie” zanim spróbują coś zrobić. Lęk , który wydaje się mieć podłoże emocjonalne, tak naprawdę jest problemem neurofizjologicznym, skoncentrowanym w systemie przedsionkowym

- sugeruje się ,by pewne możliwe do realizacji w krótkim terminie cele terapeutyczne, ustalić razem z dzieckiem, by poczuło się osobą ważną i aktywnie uczestniczyło w terapii oraz kształtowaniu swego życia

- przystępując do terapii należy znać wszystkie rzeciwskazania dotyczące każdego z układów zmysłowych, oraz wszystkich mechanizmów mózgowych

- badania cele terapii powinny być skoordynowane z działaniami innych osób pracujących z dzieckiem: nauczyciele, lekarze, rodzice. Wspólnie łatwiej ustalić czy nie ma wskazań do przeprowadzenia dodatkowych badań lub form terapii np.logopedycznej

- aby efektywnie zaprogramować terapię należy pamiętać, że układ nerwowy dziecka musi najpierw nauczyć się rozumieć i organizować wrażenia na poziomie odruchowym, podświadomym, a później wyższym, korowo-świadomym

Kinestezja:

To uświadomienie sobie ruchu i położenia stawów.

Osoby z dysfunkcją si oraz z problemem organizacji proprioceptywnej muszą kontrolować co robią wzrokiem. Potrzebują więcej czasu na przemyślenie i zaplanowanie ruchu

Dyspraksja:

Deficyt planowania ruchowego, objawiać się może w ruchach precyzyjnych np. Ubieranie się, pisanie, przeżuwanie pokarmu itp.bądz w dużej motoryce - skakanie, gry sportowe.

Receptory wzroku i słuchu:

Zdolność widzenia i słyszenia to bardzo istotne czynniki w rozwoju i uczeniu się . Dziecko dziecko może mieć doskonały wzrok i mimo to mylić litery b i d, m i w. To, co widzi jest zniekształcane gdzieś w trakcie procesów integracji.

- wiele z testów oceny percepcji pozwala ocenić jej deficyt (np. Kształtu, tła , integracji wzrokowo-ruchowej)

- u podstawy rozwoju koordynacji wzrokowo-ruchowej leży odruch toniczny szyjny.

- dla optymalnego widzeni a niezbędna jest dobra komunikacja i koordynacja pracy obu półkul mózgu

Układ limbiczny (płaty czołowe mózgu)

- ma związek z naszymi uczuciami i zachowaniem. Jest tzw.mózgiem emocjonalnym

Unerwiany przez i nerw czaszkowy-węchowy

- zapachy mogą wywoływać najszybsze i najintensywniejsze reakcje emocjonalne np.pobudzanie pamięci przez zapachy u geriatryków, autystyków, będących w śpiączce.

Przywrócenie mowy w terapii węchowej.

A zapachy czosnku, cytryny, musztardy miały pobudzający wpływ na pacjentów w śpiączce i z objawami wiotkości.

Do układu limbicznego należą:

- sklepienie

- podwzgórze(hipokamp)

- jądro migdałowate

Odpowiadają min. Za pamięć długą i któtkotrwałą, a wypustki nerwu węchowego łączą się z najwyższymi ośrodkami korowymi , jak i najniższymi poziomami pnia mózgu.

- układ limbiczny nadaje zabarwienie emocjonalne wszystkiemu, co robimy. Ma wpływ na popędy: zaspokajanie głodu, reprodukcję i walkę.

Współodpowiada za stan gotowości do działania.

- zmysł smaku jest ważnym czynnikiem stymulującym dla pacjentów wymagających aktywacji mięśni oralnych przez ssanie, gryzienie i żucie. Są bardzo funkcje gdyż:

- zdrowe ży wienie to podstawowy warunek prawidłowego rozwoju fizycznego, emocjonalnego i psychicznego

- wspomaga motywację do samoobsługi w czasie jedzenia

- wspomaga rozwój mowy-te same mięśnie artykulują dźwięki.

OBSERWACJA:

*Obserwacje należy zacząć już od momentu wejścia dziecka do pokoju. Zwraca się uwagę na:

- wygląd

- sposób poruszania się

- chodzenia

- czy i jak patrzy na zabawki i terapeutę

- jak reaguje na nowe otoczenie

- jakie są jego relacje z rodzicami

- na jakim poziomie jest jego mowa itp.

*Wielu informacji na temat funkcjonowania dziecka dostarcza obserwacja jego zabawy

-jak się bawi i jakimi zabawkami

*Tym sposobem można już dostrzec

- dyspraksje

- zaburzenia koordynacji

- nadwrażliwość na dotyk

- czy ma problemy z odbiorem działania siły grawitacji

*Zawsze trzeba mieć na uwadze podstawową diagnozę dziecka (C.P., autyzm ,upośledzenie umysłowe itp.)i oceny dokonywać w odniesieniu do niej.

*Napięcia mięśniowego - dziecko przy wszelkich próbach skarży się na zmęczenie np. przy staniu z wyciągniętymi rekami

*Przetrwałych odruchów

- Toniczny Odruch Błędnikowy (TOB)mierzymy czas w jakim dziecko jest w stanie utrzymać pozycje leżenia przodem z uniesionymi KK i głowa(6 latek ok.. 20 sek.)

- Asymetryczny Toniczny Odruch Szyjny(ATOS) pozycja - klęk podparty, terapeuta rotuje głowę dziecka 4-krotnie z utrzymaniem przez 5 sek. w pozycjach skrajnych, ocenia się stopień ugięcia stawów łokciowych do 30do 60, powyżej 60 stopni, czy bark się opuszcza i czy tułów kieruje się w stronę ugiętego łokcia

*Ruchów gałek ocznych

- wodzenie wzrokiem za przedmiotem w różnych kierunkach i z różną prędkością

- zwraca się uwagę na płynność ruchu, szczególnie przy przekraczaniu linii środkowej ciała

- konwergencja gałek przy zbliżaniu przedmiotu do nosa dziecka w osi strzałkowej

- utrzymanie fiksacji wzroku w czasie bujania na huśtawce, turlania

*Planowanie ruchu

- polecenie prostych czynności np. podskoki naprzemienne

- praksje oralne np.oblizanie dolnej wargi, wydęcie lewego policzka

- reakcje równoważne np. stanie na 1 nodze

- kokontrakcja - np.dziecko siedzi z ugiętymi łokciami, terapeuta stara się zmienić położenie przedramion, a dziecko ma utrzymać pozycję

- lateralizacja - np. na polecenie dotknięcia prawego ucha lewą ręką, dziecko z zaburzeniem dotknie ręką ucha po tej samej stronie

- choreoatetozy - mimowolne ruchy palców - np. przy staniu z ramionami w przód przy zamkniętych oczach

- orientacja w przestrzeni - rozróżnianie pojęć góra - dół, w przód, na, za, pod, lewo, prawo

- adiadochokineza - np. pozycja siedząca, dłoń na udzie dziecko wykonuje szybkie ruchy rotacji przedramienia z naprzemiennym uderzaniem w udo strona dłoniowa i grzbietowa ręki, ocenia się dokładność i ilość ruchów w określonym czasie

POZA OBSERWACJA KLINICZNA PRZEPROWADZA SIĘ STANDARYZOWANE TESTY S.I. - NAJOBIEKTYWNIEJSZE S.A. TESTY OPRACOWANE PREZ AYRES.OTO NIEKTÓRE Z NICH:

*Southern California Sensory Integration Test(SCSIT)

*The Sensory Integracion And Praxis(SIPT)

*Southern California Postrotary Nystagmus Test(SCPNT)

*Southern California Motor Accuracy Test(SCMAT)

*The Touch Inventory For Elementary- School- Aged Children(TIE)

*Test Of Sensory Functions Inafntants(TSFI)

*Infant/Toddler Symptom Checklist


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
MSF - test, metody specjalne fizjo
fizjoterapia ogolna sc, KWSPZ, Fizjo rozne
FIZJOTERAPIA KLINICZNA W ORTOPEDII I TRAUMATOLOGII, fizjo, ortopedia
wyklady- Targosinski - metody spej.fizj.-1, fizjo mgr I rok osw, metody specjalne fizjoterapii
Metody specjalne fizjoterapii bystra, fizjo mgr I rok osw, metody specjalne fizjoterapii
METODY SPECJALNE FIZJOTERAPII, testy(pytania) awf katowice
Metody specjalne fizjoterapii
Metody specjalne fizjoterapii 97 03
pytania na metody specjalne fizjoterapii, testy(pytania) awf katowice
Metody specjalne fizjoterapii 3, Terapia manualna
SI- streszczenie prezentacji, FIZJOTERAPIA, Metody specjalne
SI - streszczenie prezentacji, FIZJOTERAPIA, Metody specjalne
Metody specjalne fizjoterapii - wykłady, Fizjoterapia

więcej podobnych podstron