Metody specjalne fizjoterapii bystra, fizjo mgr I rok osw, metody specjalne fizjoterapii


Metody specjalne fizjoterapii

Światowa organizacja zdrowia definiuje udar, jako „gwałtowne występowanie objawów ogniskowego lub ogólnego zaburzenia czynności mózgu trwającego ponad 24 godz. albo powodującego zgon przy braku innych wyrazistych przyczyn niż pochodzenia naczyniowego”

Porażenie połowicze spowodowane urazem czaszki lub nowotworem są wyłączone z oficjalnej klasyfikacji udaru.

Ukrwienie mózgu odbywa się przez cztery zasadnicze naczynia: tętnice szyjną prawą i lewą przebiegającą wzdłuż gardła i dwie tętnice kręgowe biegnące ku górze przez kręgi szyjne. Te dwie pary głównych naczyń krwionośnych połączone są od przodu i od tyłu tętnicami komunikującymi, układają się na dolnej powierzchni mózgu tworząc koło tętnicze Willisa.
Z tego miejsca krew jest rozprowadzana do mózgu siecią drobniejszych naczyń. Jeżeli nastąpi zablokowanie jednej z tych tętnic bez możliwości wyrównawczego napływu krwi innymi naczyniami obszar mózgu, który był unaczyniony przez zamkniętą tętnicę umiera, będąc pozbawiony substancji życiodajnych. Zatory odpowiadają za blisko ¾ wszystkich udarów mózgu.

Tętnice mózgowe mogą być zaczopowane przez:

- miejscowe wytworzenie się skrzepów (zakrzepica)

- odkładanie się złogów w ścianach naczyń aż do jego całkowitego zamknięcia

- zatory, czyli oderwane fragmenty płytek miażdżycowych

- skrzepliny powstające gdziekolwiek w układzie naczyniowym na skutek np.: zawału serca, w czasie operacji i w okresie pooperacyjnym.

Pozostałą ¼ udarów powoduje wypływ krwi poza jedną z tętnic unaczyniających mózg zmniejszony przepływ krwi przez to naczynie może okazać się niewystarczający, a wynaczyniona dodatkowo wywiera nacisk na otaczające tkanki. Przyczyną udarów krwotocznych jest często wrodzone osłabienie ściany naczynia przez tworzący się tętniak, który pęka pod naciskiem np. wysokiego ciśnienia krwi.

Rehabilitacja jest to czynny proces, dzięki któremu ludzie niepełnosprawni z powodu udaru odzyskują swe dotychczasowe możliwości lub gdy ich pełne przywrócenie jest niemożliwe, uzyskują optymalne szanse fizyczne, umysłowe, socjalne i zawodowe oraz mogą przywrócić do odpowiedniego środowiska zgodnie ze swoim wyborem.

Należy uwzględnić następujące czynniki:

- stan chorego przed udarem

- uwzględnienie zwykłego procesu starzenia się, który przebiega w każdym wieku, niezależnie od ostrych chorób i ich następstw.

Udar, zawał czy też awaria OUN powoduje natychmiastową dezorientację w wysoce zindywidualizowanym stanie, jakim jest człowiek. Anomalie występują w układach: somatycznym (motorycznym), czuciowym, wegetatywnym i innych.

Podstawowe czynności codzienne:

  1. przewracanie się i poruszanie się w łóżku, dawanie sobie rady z pościelą

  2. wstawanie i kładzenie się do łóżka, słanie łóżka

  3. wstawanie i siadanie

  4. korzystanie z toalety, dodawanie sobie rady z ubieraniem i utrzymaniem (zachowanie) czystości

  5. mycie się i higiena jamy ustnej (mycie zębów, protez)

  6. ubieranie się i czesanie

  7. przesiadanie się

  8. wchodzenie i schodzenie na stopnie, schody, omijanie, przeszkód, otwieranie drzwi, obracanie się, wstawanie i siadanie na podłodze, umiejętność poruszania się na wózku inwalidzkim.

Podstawowe umiejętności życiowe:

  1. możliwość porozumiewania się

  2. przyjmowanie pozycji

  3. chwytanie

  4. ubieranie i rozbieranie się (także wybór ubrania)

  5. karmienie, jedzenie

  6. kładzenie się i wstawanie z łóżka

  7. korzystanie z ubikacji, rozbieranie, ubieranie przed i po załatwieniu się, wycieranie się i mycie rąk

  8. wstawanie i siadanie

  9. chodzenie lub umiejętność korzystanie z wózka inwalidzkiego.

Technicznego usprawniania nie można stosować u wszystkich, udarowców, choć w wybranych może ono przynosić porządne wyniki. Podstawowa zasada wprowadzona przez bobathów to stworzyć praktyczną podstawę, na której można budować repertuar skutecznych strategii postępowania. Mamy tak postępować by przywrócić pacjentowi kontrolę nad wytłumianiem nieprawidłowych wzorców ruchowych i umożliwić lub nauczyć reakcji prawidłowych. Pierwszy i najważniejszy krok w rehabilitacji to odzyskanie dynamicznej kontroli postawy i max niezależności. Dynamiczna kontrola postawy uprzedza i pozwala na swobodne ruchy obwodowych części kończyn. Ruch prawidłowy generuje kolejne ruchy prawidłowe, otwiera im drogi i wprowadza automatyczną kontrolę nad wytłumieniem i pobudzaniem. Tak, więc pomoc przy wykonywaniu prawidłowych ruchów otwiera drogę do normalności. Wykonywanie znajomych, celowych czynności może być zachętą do wykonywania dalszych ruchów. Pobudzanie w znaczeniu fizjologicznym jest powtarzaniem pewnych prawidłowych czynności tak długo aż uzyska się plastyczną adaptację. Odpowiednio wykorzystywane czynniki zewnętrzne zapewniają stabilność i ciągłość procesu usprawniania. Stałe powtarzanie poprawnie wykonywanej czynności jest podstawą usprawniania po udarze.

Zmiany zachodzące w reakcjach odruchowych w czasie rozwoju człowieka:

Odruch jest to reakcja na bodziec zachodząca za pośrednictwem układu nerwowego. Stanowi ona podstawowy sposób działania układu nerwowego dzięki jego specyficznym właściwościom pobudliwości i przewodnictwu. Warunkiem wystąpienia odruchu jest zachowana ciągłość łuku odruchowego. Większość odruchów występujących u człowieka stanowią odruchy złożone, w których biorą udział więcej niż dwa neurony. Odruch jest niezmienną, specyficzną i stereotypową odpowiedzią efektora wywołaną przez bodziec działający na receptor.

Odruchy można podzielić w zależności od:

- mechanizmu powstawania (celu, któremu służą): obronne i postawy

- rodzaju i miejsca zadziałania bodźca (własne), gdy narząd odbiorczy i wykonawczy znajdują się w tym samym układzie i obce wywołane bodźcem na eksteroreceptory

- czasu pojawienia się np. występują od urodzenia (bezwarunkowe) oraz warunkowe, które wytwarzają się indywidualnie podczas życia osobniczego.

Mniej lub bardziej złożone czynności odruchowo bezwarunkowe zależą od niższych odcinków OUN. Tymi odcinkami są:

- rdzeń kręgowy

- pień mózgu

- jądra podkorowe

Odruchy te występują w sposób stały i mało zmienny. Dzięki tym odruchom, czyli utrwalonemu w niższych odcinkach układu nerwowego związkami między ustrojem a środowiskiem możliwe jest podstawowe, ale nie pełne przystosowanie do zmian środowiska. Odruchy warunkowe zapewniają ustrojowi całkowite, subtelne i precyzyjne przystosowanie się do zmieniających się warunków środowiska. Odruch warunkowy powstaje wówczas, gdy na organizm zadziałają wiele razy 2 bodźce łącznie, z których jeden (bezwarunkowy) wywołuje stałą, wrodzoną odpowiedź ustroju, drugi bodziec (obojętny) działający jednocześnie lub nieco poprzedzając wywołuje z czasem tą samą reakcję, co bezwarunkowy. Czynności odruchowo-warunkowe zależą od kory mózgowej. Ich łuki odruchowe przebiegają przez korę mózgową, a odpowiedź kory może się pojawiać nawet wtedy, gdy bodziec nie jest rzeczywisty, lecz występuje jego umowne znacznie. Takim bodźcem może być słowo zaliczane do drugiego układu sygnalizacyjnego. U zwierząt z usunięta korą mózgową bezpowrotnie znikają wszystkie nabyte w ciągu życia odruchy warunkowe. Ginie, więc całe doświadczenie osobnicze i staje się niemożliwe tworzenie nowych odruchów warunkowych. Pozostają, zatem tylko czynności odruchowo- bezwarunkowe związane z przyjmowaniem pokarmów czy popędem płciowym. Kora mózgu jest tą częścią układu nerwowego, od której zależy najbardziej złożone i subtelne przystosowanie się do środowiska. Czynności odruchowo- bezwarunkowe i odruchowo-warunkowe ściśle się ze sobą splatają, ponieważ bez istnienia odruchu bezwarunkowego niemożliwe jest powstanie odruchów warunkowych. U zdrowego donoszonego noworodka występują także odruchy bezwarunkowe, które pozwalają nie tylko podjąć samodzielne czynności życiowe, wyzwalać reakcje obronne, ale także utrzymywać prawidłową w tym okresie pozycję ciała. Noworodek ma tylko niewielką zdolność wykonywania ruchów przeciwko sile grawitacji, zdobywa ją stopniowo w miarę rozwoju. Dzieję się tak dzięki przeobrażeniu się czynności odruchowych, z którymi się rodzi i dojrzewaniu OUN pod wpływem bodźców ze środowiska. Występują u noworodka odruchy zabezpieczające prawidłową pozycję ciała, które są odruchami statycznymi, zostały nazwane odruchami postawy. Natomiast odruchy statokinetyczne służące do utrzymania pozycji pionowej a także przywracania jej, gdy w wyniku siły zewnętrznej zostanie zaburzona odruchami prostowania. Wykorzystując te odruchy niemowlę uczy się dowolnie zmieniać ustawienie swego ciała w zależności od potrzeby. Odruchy postawy mogą mieć charakter uogólniony (dotyczy całego ciała) oraz miejscowej (odcinki ciała poszczególne). Mają one charakter odruchów tonicznych - trwających tak długo jak działa bodziec. Narządy odbiorcze, (czyli receptory) dla tych odruchów znajdują się w zakończeniach nerwów czuciowych skóry w kręgosłupie szyjnym oraz w układzie przedsionkowym mózgu, czyli w błędnikach. Podczas ruchu głową dochodzi do podrażniania receptorów znajdujących się w kręgosłupie szyjnym po tej stronie ciała, w którą zwraca się głowa. Odruchy postawy ujawniają się od urodzenia, są obecne do końca pierwszego półrocza życia. Są integrowane na poziomie rdzenia kręgowego i przedłużonego. Ułożenie ciała noworodka i niemowlęcia, które nazywamy postawą zależy nie tylko od wrodzonych mechanizmów odruchowych z prawidłowym odruchem na rozciąganie (odruch miotyczny) na czele, lecz także od budowy autonomicznej kości i stawów, od których w znacznej mierze zależy zakres ruchów wykonywanych w poszczególnych stawach. Odruchy postawy integrowane są na poziomie rdzenia kręgowego i przedłużonego a odruchy toniczne szyjne na poziomie pnia mózgu.

Odruchy postawy są:

Odruch potrójnego zgięcia - występuje w 1-2 m-cu. można wywołać drażnieniem powierzchni stopy u dziecka leżącego na plecach. Powoduje zgięcie kolana w stawie biodrowym, kolanowym i skokowym

Odruch skrzyżowanego wyprostu - występuje do 3 m-ca. Drażnienie przyśrodkowej powierzchni podudzia u dziecka leżącego tyłem - odpowiedzią odruchową jest wyprost i przywiedzenie kończyny po stronie przeciwnej.

Odruch skręcania tułowia - odruch galanta - do 4 m-ca. wywołuje się u dziecka w leżeniu na brzuchu. Drażnienie tułowia w linii pachowej na wysokości pierwszego kręgu lędźwiowego powoduje skręcenie tułowia i wyprost kończyn po stronie drażnionej.

Objaw oczu lalki - występuje do 10 dnia życia. Polega na tym, że przy biernym zwrocie głowy na bok oczy nie poruszają się za ruchem głowy, lecz pozostają na miejscu.

Odruch podparcia - do 4-6 tyg. życia. Wywołuje się przez zbliżenie do podłoża i wywołanie na nie nacisku stopami uprzednio uniesionymi do pozycji pionowej dziecka. Toniczny wzrost napięcia mm kkd wywołuje podparcie stopami.

Odruch ATOS - występuje do 6 m-ca życia. Najsilniej między 2-4 m-cem. Wywołany jest przez czynny lub bierny skręt głowy w jedną stronę, odpowiedzią jest wzrost napięcia wyprostnego ciała, w którą zwraca się twarz, oraz zgięciowego po stronie potylicznej(przeciwnej)

Odruch STOS - występuje między 3-6 m-cem. Odgięcie głowy w tył wywołuje wzrost napięcia wyprostnego w kkg i zgięciowego w kkd. Podczas gdy przygięcie głowy w kierunku mostka wywołuje zgięcie kkg i wyprost kkd.

Odruch toniczny błędnikowy - w 1 m-cu. Obserwowany w pozycji leżenia przodem, kiedy zwiększa się napięcie mm zginaczy i w leżeniu tyłem, które wywołuje napięcie prostowników kończyn, tułowia i szyi.

Inne automatyzmy ruchowe, które mają różny charakter, a poziom integracji w rdzeniu kręgowym albo przedłużonym są związane z karmieniem lub stanowią reakcje obronne i są to:

Odruch MORO - do 5-6 m-ca (odruch obejmowania). Jest wywołany u dziecka leżącego na plecach. Nagłe pozbawienie go podparcia pod głową, uderzenie w podłoże lub szarpniecie pieluszki, na której leży - ten nagły bodziec powoduje odwiedzenie i wyprost kkg, po których następuje ich zgięcie i przywiedzenie.

Odruch chwytny dłoni - występuje do końca 3go miesiąca. Wywołany jest uciskiem na dłoń u nasady palców. Taki bodziec powoduje zgięcie palców z przywiedzeniem kciuka

Odruch chwytny stóp - do końca 1go m-ca. Wywołuje się przez ucisk na podeszwową część stopy u nasady palców. Powoduje zgięcie podeszwowe palców

Odruch ssania - podczas drażnienia okolicy ust do 1go roku życia

Odruch szukania - wyzwalany drażnieniem policzka bodźcem dotykowym, wywołującym zwrot głowy w kierunku działającego bodźca.

Następną grupą odruchów, które zaliczane są do statokinetycznych są odruchy prostowania: (zabezpieczające prawidłową postawę ciała) pojawiają się w 2gim półroczu 1go roku życia i służą głównie do uzyskania i utrzymania w pozycji pionowej. Pochodzą z wyższego niż reakcje postawy odc. OUN tzn. z mostu i śródmózgowia. Są to odruchy złożone. Dojrzewanie wyższych pięter OUN powoduje, że odruchy pochodzące z poziomu rdzenia i pnia mózgu zostają przekształcone w bardziej skomplikowane reakcje, w powstawaniu, których dużą rolę odgrywa układ przedsionkowy, czucie głębokie (proprioreceprywne) i powierzchniowe oraz odruchy toniczne szyjne. Odruchy te stanowią podstawę czynności ruchowych zwierząt i są u nich obce od urodzenia, co umożliwia ich prawie natychmiastowe stawanie na nogi. U człowieka po urodzeniu występują tylko w formie śladowej. W swojej pierwotnej formie umożliwiają dziecku obroty na boki i do leżenia na brzuchu, unoszenie głowy, zbliżanie rąk do kolan oraz siadanie. Ich obecność od 5-6 m-ca życia i ich doskonalenie, umożliwia pionizację od „apedalności” (niemożność chodzenia) poprzez pozycję czworaczą aż do zapoczątkowania dwunożności. Odruchy te zostają stopniowo zastępowane rozwijającymi się od 5-6 m-ca do 18-24 m-ca odruchami równowagi.

Do odruchów prostowania zalicza się:

Odruch toniczny szyjny prostujący - występuje poniżej 6 m-ca - w leżeniu na plecach skręt głowy w bok powoduje odwracanie się reszty ciała enblock

Odruch prostujący typu śrubowego - występuje powyżej 7-8 m-ca. Polega następującym po stronie głowy obrocie kolejno: obręczy barkowej, kkg, miednicy, kkd

Odruch prostujący głowy - błędnikowo optyczny- pojawia się powyżej 6 go m-ca. U dziecka trzymanego w pozycji pionowej lub w podwieszeniu horyzontalnym. Ruchom ciała towarzyszy ruch głowy w celu ustawienia jej tak, aby wierzchołek głowy znajdował się w najwyższym punkcie a usta poziomo do podłoża

Odruch landan'a - występuje po 5 m-cu. U dziecka w pozycji podwieszenia horyzontalnego twarzą w dół - następuje uniesienie głowy powyżej tułowia i napięcie prostowników grzbietu z łukowatym wygięciem tułowia.

Odruch gotowości do skoku - wys. 7-8 m-cu. Pozycja wyjściowa podwieszenie horyzontalne twarzą w dół - ruch zbliżania ciała do podłoża lub nieco skośnie ku przedniej części ciała wywołuje uniesienie głowy i wyciągnięcie kkg do podporu. Występowanie tego odruchu świadczy o osiągnięciu współpracy układu przedsionkowego i dotykowego ze wzrokiem.

Reakcja spadochronowa - 8-9 m-c i wywołana jest w podobny sposób tj. zbliżanie dziecka w pozycji horyzontalnej prostopadle do podłoża. Powoduje uniesienie głowy i ustawienie podporowe kończyn

Poczucie równowagi - jest mieszaniną doznań pochodzących ze zmysłów wzroku i percepcji. Pojawiają się po 5-6 mcu życia, jako wynik współdziałania ze sobą kory mózgowej, jąder podkorowych, kory móżdżku. Prawdopodobnie ich dojrzewanie umożliwia właściwe dla człowieka uzyskanie pozycji dwunożnej i możliwość przystosowania ustawienia ciała do zmieniającego się położenia środka ciężkości. Istnieje ścisła współzależność między występowaniem reakcji równoważnych a rozwojem ruchowym dziecka. Pojawiają się one w danej pozycji wtedy, kiedy dziecko jest w stanie przyjmować kolejną wyższą pozycję. Znaczy to, że w leżeniu przodem i tyłem są obecne wtedy, kiedy może stać, w staniu, kiedy może chodzić.

Reakcje równowagi bada się przez wytrącanie z równowagi (popychanie) w kolejnych pozycjach: leżeniu tyłem, przodem, w pozycji czworaczej, siedzącej, klęczącej, stojącej. Odpowiednio na przechylenie ruchomego podłoża lub wytrącenie z równowagi jest odwiedzenie i wyprost kończyno stronie uniesionej i podporowe ustawienie kończyn po stronie obniżonej. Odpowiedzi ruchowe są zależne od siły działającego bodźca i rozwoju umiejętności kontrolowania czynności ruchowych. Obecnie nie budzi kontrowersji, że rozwój, ruchowy człowieka porównuje się do rozwijającej od środka na zewnątrz oraz od góry w dół spirali, na którą nakładają się coraz bardziej złożone czynności. Największe znaczenie dla prawidłowego rozwoju psychoruchowego ma dojrzewanie i współdziałanie nast.

Ukł zmysłów:

Dotyku (czucie powierzchowne-eksteroreceptywne) dostarczającego inf. o otoczeniu, w których znajduje się i porusza ciało.

Czucie głębokie (proprioreceptywne, kinestetyczne) dającego możliwość odczuwania ułożenia ciała i jego części względem siebie oraz stanu napięcia mięśni

Układu przedsionkowego (narząd równowagi) informującego OUN o zmianach pozycji głowy i działających na ciało przyspieszenia (liniowych i kątowych)

Wzroku, dzięki któremu można zobaczyć i kontrolować położenie i poruszanie się części ciała oraz otaczający świat.

U człowieka wykształciły się 2 układy dotykowe:

1. pierwotny - spełnia rolę obronną

2. różnicujący, - dzięki któremu można interpretować czasową i przestrzenną naturę bodźców

układ różnicujący osiąga przeważnie przewagę nad pierwotnym i dzięki niemu mamy zdolność rozpoznawania i właściwego oddziaływania na bodźce. Pobudzenie receptorów dotyku przedsionkowego i wzroku oraz ich zgodne współdziałanie wywołuje reakcje odruchowe dotyczące ustawienia głowy, ruchów gałek ocznych, napięcia mięśniowego oraz położenia ciała w przestrzeni. Dzięki temu może wykształcić się orientacja, co do linii środkowej ciała, ułożenie głowy i tułowia, dzięki której człowiek uczy się utrzymywać głowę w linii środkowej osi ciała, koncentrować wzrok na przedmiocie umieszczonym pośrodku pola widzenia, a następnie wodzić wzrokiem w różnych kierunkach, próbować chwytać. Coraz większa sprawność ruchowa przejawia się w swobodniejszych zmianach pozycji i poruszaniu się. Odpowiedni dopływ z własnego ciała i otoczenia bodźców oraz ich odbiór przez poszczególne narządy zmysłów wraz z integracją w prawidłowo funkcjonującym OUN warunkują rozwój psychoruchowy. Kształtowanie się schematu ciała oraz umiejętności planowania czynności ruchowych. Noworodek wielokrotnie powtarzał ruchy swego ciała, gdyż środowisko zewnętrzne daje mu możliwość zdobywania nowych doświadczeń. Radykalna zmiana w zakresie siły grawitacji jest silnie działającym bodźcem, któremu musi nauczyć się przeciwstawiać. Stopniowo wytwarza ono taką stabilizację ciała, dzięki której może osiągnąć odpowiednią kontrolę nad działającą siłą i uczy się przeciwstawiać jej. Noworodek zaczyna, niemowlę kontynuuje przetwarzać swoje prymitywne ruchy oparte na odruchach w sekwencjach, których źródłem są nowe bodźce, łączy możliwe do wykonania ruchy z różnymi posiadanymi już doświadczeniami zmysłowymi, modyfikuje je wielokrotnie powtarzając aż osiągnie sposób najbardziej efektywny do współpracy ze środowiskiem.

Różne są teorie tłumaczące rozwój czynności ruchowych, ale ze wszystkich można wyróżnić specyficzne okresy:

- pierwotny

- przejściowy

- dojrzały

W okresie pierwotnym dziecko przyjmując bodźce z otoczenia i odpowiadając na nie ruchem poznaje działanie siły grawitacji oraz uczy się stabilizacji ciała, aby móc utrzymać jego ciężar. Rozwija się umiejętność odpowiedniego rozkładania i utrzymywania właściwego napięcia mięśniowego wokół stawów, czyli współkurczu niezbędnego do rozwoju kontroli ruchów w stawach, w nast. Zgodnie z głównymi prawami rozwojowymi.

Pierwsze prawo cefalokaudalne - prawo rozwoju człowieka - mówimy o osiągnięciu kontroli ciała począwszy od głowy ku coraz bardziej oddalonym od niej częściom ciała oraz od środka ciała na zewnątrz. Przez pojęcie kontroli części ciała rozumiemy możliwość utrzymania jej w dowolnych pozycjach oraz wykonywania przez nią ruchów niezależnie od ruchów pozostałych części ciała

Drugie prawo cefalokaudalne - rozwój dziecka przebiega wg sekwencji rozwojowych, czyli kolejnego pojawienia się poszczególnych umiejętności: unoszenia głowy, siadania, chodzenia.

Są tak ważne, że zostały nazwane zwrotnymi punktami rozwojowymi kamieniami milowymi. Czas ich pojawienia się wykazuje pewne różnice, ale kolejność osiągania jest zawsze stała. Powstanie odpowiedniego napięcia mięśni porażonych bliżej linii środkowych ciała daje możliwość utrzymania stabilności pewnych części ciała podczas wykonywania ruchów innymi. Podpór początkowo obejmuje dużą powierzchnię ciała, a następnie zmniejsza się. Dopiero wtedy, kiedy może być utrzymany w częściach bardziej oddalonych od głowy( dalszych - miednica kkd) ruchy w częściach bliższych mogą być wykonywane swobodnie. Dopiero w dalszej kolejności rozwinąć się mogą ruchy naprzemienne i asymetryczne. Są to ruchy złożone wymagające osiągnięcia umiejętności przenoszenia ciężaru ciała na stabilną część i uwolnienia (odciążenia) innej części ciała dla ruchu. Początkowo dziecko ma lepszą kontrolę swego ciała, dzięki dużej płaszczyźnie podparcia. Następne wytwarza kolejne reakcje podparcia do przodu, boku, tyłu, zmieniając podpór i unosząc się coraz wyżej znad podłoża, pozwala to na rozwijanie coraz to precyzyjniejszej kontroli wew. rozpoczynającej się czucia linii środkowej i kontroli stawów(od stanów bliższych oraz położenia środka ciężkości tak zwanej kontroli centralnej). Zmiana okresu przejściowego w dojrzały odbywa się przez doskonalenie i różnicowanie ruchomości i stabilizacji poszczególnych części ciała. Pozwala to rozwijać reakcje równowagi, dzięki którym może być osiągnięta wewnętrzna kontrola ciała, zmniejszająca i zastępująca kontrolę zewnętrzną. Jest to związane z umiejętnością umiejętnego rozkładania napięcia mięśniowego z wytworzeniem mechanizmów kontrolujących jego rozłożenie. Pełne zróżnicowanie czynności ruchowych jest możliwe, gdy ruchomość i stabilizacja wszystkich części ciała pod kontrolą automatycznych reakcji równoważnych, to wymaga ścisłej współpracy kory mózgowej, jąder podkorowych i móżdżku.

Koncepcja bobach - jest postępowaniem rozwiązującym problemy badania i leczenia ludzi z zaburzeniami napięcia ruchu i funkcji z powodu uszkodzenia OUN.

Celem leczenia jest optymalizacja wszystkich funkcji przez poprawę kontroli postawy i torowani selektywnego ruchu

PERCEPCJA - obejmuje wszystkie mechanizmy, które biorą udział w przetwarzaniu bodźców w danej (aktualnej) sytuacji, włączając właściwości zmysłów, odpowiednie systemy pamięci i zdolności rozpoznawania.

Pacjent z zaburzeniami czuciowymi (zmysłów) potrafi zbudować strategię działania, natomiast z zaburzeniami percepcji na poziomie systemów pamięci i zdolności rozpoznawania, nie potrafi.

Testy na percepcje:

  1. czuciowo - kinetyczny (fenomen wygaszania)

  2. słuchowy

  3. wzrokowy

  4. test zaparzania kawy

  5. test Mirroring (lustrzany statyczny)

  6. test Mirroring (lustrzany dynamiczny) na odtworzenie ruchu

Testy praktyczne:

  1. „Placing” nie działa

  2. zespół Pusher'a

  3. nienormalne zachowanie do danej sytuacji

mechanizmy kontroli postawy

funkcje

1. automatyczne dopasowanie napięcia przy zmiennej płaszczyźnie podparcia

2. aktywność przeciwko i z siłą ciężkości

3. ruch z jednej pozycji wyjściowej do drugiej

4. odzyskanie równowagi

komponenty

5. reakcje nastawcze głowy i tułowia

reakcje z błędnika (optyczna reakcja nastawcza ciała) głowy

reakcje nastawcze szyi

reakcja nastawcza tułowia optyczna reakcja nastawcza z błędnika

ich funkcje i ustawienie głowy i tułowia i kończyn względem siebie i otoczenia, oczy poziomo nos pionowo

6.reakcje równoważne - automatyczne, które służą do utrzymania równowagi i przywracania jej, gdy jest zaburzona.

Do uzyskania i utrzymania równowagi potrzeba:

Adaptacji napięcia mięśniowego

Ruchów z wykorzystaniem dźwigni

Reakcji obronnych: automatyczne, szybkie, selektywne, dopasowane

automatyczna adaptacja mięśni przy zmianach pozycji w czasie ruchu, umożliwia płynny ruch przeciwko sile ciężkości PLACING - (badamy na zdrowej stronie)

Aby zachować i utrzymać równowagę potrzebujemy dobrych reakcji nastawczych.

Normalne napięcie to takie, które

- dostatecznie wysokie, by było możliwe wykonywanie ruchów przeciwko sile ciężkości

- dostatecznie niskie, by był jeszcze możliwy ruch

napięcie zależy od

- pozycji wyjściowej, płaszczyzny podparcia

- emocji

- prędkości

- stopnia zautomatyzowania funkcji

- czynników środowiska

- bólu

ruch

Norma

Patologia

  1. zrozumienie zadania

- słownie

- na migi i dotyk

2. percepcja

- ciało - ciało

- ciało - przestrzeń

- planowanie

3. napięcie mm

4. siła mięśniowa

5. ruch selektywny

6. koordynacja

7. równowaga

8. czucie

9. ruchomość

10. motywacja

1. afazja czuciowa, ruchowa, mieszana

2. percepcja

- niezauważenie strony porażonej

- wie, że ma wyjechać ale ma jak

- niezdolność

3. niezdolność kontroli przeciwko sile grawitacji

- nadmierna spastyczność

- obniżona niedowład

- mieszane

4. osłabiona siła mm

5. brak ruchów selektywnych

6. niezdolność wykonywania płynnego kontrolowanego ruchu

7. utrata reakcji obronnych niedostateczny balans, bo utrata normalnych reakcji postawy

8. utrata lub zmniejszone

9. ograniczenie przez nienormalne napięcie, obrzęki, przykurcze

10. nie ma możliwości fizycznych albo innych

Placing automatyczna adaptacja mięśni przy zmianach pozycji w czasie ruchu, umożliwia płynny ruch przeciwko sile ciężkości

reakcje stowarzyszone

stereotypowy wzorzec ruchomy występujący podczas ruchu przeciwko sile ciężkości, włącza się ruch nienormalny

odpowiedź OUN lub CUN na utratę kontroli postawy, reorganizacja plastyczności

reakcje stowarzyszone są

stereotypowe - nie mamy na nie wpływu

nieekonomiczne

ruchy stowarzyszone

- dowolnie mamy na nie wpływ

- normalna reakcja na stres

automatyczne wzorce ruchowe

z pomocą reakcji nastawczych, reakcji równoważnych i mechanizmów obronnych powstaje automatyczny wzorzec ruchowy, który tworzy podstawę dla dowolnej aktywności funkcjonalnej

normalny ruch

jest obdarzony różnorodnością bez zbędnego wysiłku, efektywny, precyzyjny i udany i rozwija się przez reakcję człowieka z otoczeniem

spastyczność - to opór podczas wykonywania ruchu biernego i zależy od prędkości tego ruchu.

symptomy

+

−

Wygurowane odruchy

Objaw babińskiego

Wzrastający opór przy ruchach biernych

Osłabienie siły mm

Utrata selektywności

utrata mobilności (gotowości)

Przewaga symptomów świadczy o uszkodzeniu OUN i jest w fazie przewlekłej

Przewaga symptomów świadczy o problemach strukturalnych mm i tkanki łącznej

Następstwa spastyczności:

  1. stereotypowy wzorzec ruchowy- sylwetka hemiplegia

  2. utrata selektywności

  3. ograniczenie ruchomości

  4. utrata czuciowej reakcji zwrotnej (unerwienie recyptokalne)

  5. wzrost napięcia mięśniowego

  6. osłabienie siły mięśniowej

  7. ból

spastyczność zależy od

- bólu

- emocji

-zmieniającej się płaszczyzny podparcia

- szybkości

FACYLITACJA - (torowanie) odbywa się przez terapeutę lub przez otoczenie; to:

INHIBICJA (hamowanie)