STANDARDY OCENY JAKOŚCI PRACY
PORADNI PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNYCH
I. KONCEPCJA PRACY PORADNI
Obszar: I.1. Zarządzanie strategiczne.
Standard:
Poradnia posiada jasno określoną misję, akceptowane przez pracowników kierunki i cele działania. Pracownicy poradni uczestniczą w procesie planowania i modyfikowania programu rozwoju poradni. Poradnia prowadzi rozpoznanie potrzeb środowiska w zakresie pomocy psychologiczno-pedagogicznej i uwzględnia je w planowaniu strategicznym.
|
Istotne wskaźniki:
Poradnia posiada program rozwoju i kierunki działania.
Poradnia posiada dokument misji i wizji placówki, znany wszystkim pracownikom.
Poradnia planuje i realizuje zadania w kluczowych dziedzinach swojej pracy.
Realizacja zaplanowanych zadań poddawana jest bieżącej i końcowej ocenie.
Prowadzony jest monitoring zapotrzebowania na różne formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
Obszar: I. 2. Wewnątrzporadniany system zapewniania jakości.
Standard:
Sprawny i skuteczny nadzór pedagogiczny dyrektora poradni zapewnia ciągły rozwój i systemowe doskonalenie jakości jej pracy. Dyrektor organizuje wewnętrzny system zarządzania jakością pracy poradni.
|
Istotne wskaźniki:
W poradni funkcjonuje wewnętrzny system zarządzania jakością pracy obejmujący:
standardy i ich wskaźniki
procedury mierzenia jakości
plany doskonalenia jakości
raporty z realizacji działań w zakresie jakości
W poradni opracowano organizację wewnętrznego mierzenia jakości jej pracy.
Pracownicy poradni znają zasady sprawowania nadzoru przez dyrektora
Poszczególne elementy systemu zarządzania jakością znane są wszystkim pracownikom pedagogicznym poradni.
Wszyscy pracownicy są zaangażowani w mierzenie jakości pracy poradni, w wyznaczonym zakresie.
Wyniki mierzenia jakości są szczegółowo analizowane przez radę pedagogiczną poradni i prowadzą do ustalenia kierunków koniecznych zmian w jej pracy. Wybrane wyniki są prezentowane klientom poradni (np. szkolnym radom pedagogicznym).
Wyniki wewnętrznego mierzenia jakości są zbieżne z wynikami zewnętrznego mierzenia jakości pracy poradni.
Raport zawierający wyniki wewnętrznego mierzenia jakości pracy poradni stanowi rzetelne źródło informacji dla władz oświatowych i samorządowych.
Działania związane z doskonaleniem jakości pracy poradni mają charakter działań systemowych i systematycznych.
Obszar: I. 3. Promocja.
Standard:
Poradnia dba o kształtowanie swego pozytywnego wizerunku, upowszechnia informacje o formach swojej pracy i swoich osiągnięciach. Poradnia potrafi pozyskać sojuszników wspierających jej działania w zakresie różnych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
|
Istotne wskaźniki:
Poradnia wypracowała system współpracy z placówkami, stowarzyszeniami i organizacjami mogącymi wspierać jej działania pomocowe ( samorząd, placówki oświatowe i placówki systemu opieki społecznej, stowarzyszenia, kościoły, policja itd.).
Poradnia ma stronę internetową i adres w poczcie internetowej.
Poradnia ma folder, informator o swojej działalności.
Poradnia prezentuje swoją działalność w lokalnych mediach.
II. ZARZĄDZANIE I ORGANIZACJA
Obszar: II. 4. Kadra pedagogiczna.
Standard:
Kadra pedagogiczna poradni gwarantuje wysoki poziom udzielanej pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Wprowadzane są nowoczesne formy pracy umożliwiające pracownikom samorealizację. System awansowania, oceniania pracy oraz motywacji i nagradzania jest znany pracownikom i akceptowany. Polityka kadrowa poradni jest planowana i realizowana stosownie do podejmowanych przez nią działań.
|
Istotne wskaźniki:
Systematycznie analizowany jest stan kadry i potrzeby w tym zakresie.
Dyrektor poradni dąży do zapewnienia obsady kadrowej umożliwiającej realizację zadań placówki.
Przestrzegane są przepisy dotyczące wymagań kwalifikacyjnych, w poradni zatrudniani są specjaliści zgodnie z potrzebami wynikającymi z planów rozwoju placówki.
Przestrzegane są zasady zatrudniania i zwalniania nauczycieli.
Kwalifikacje i doświadczenie zawodowe kadry są należycie wykorzystywane.
Przestrzega się uprawnień rady pedagogicznej w zakresie opiniowania propozycji dyrektora w sprawach przydziału pracownikom zadań służbowych.
Obszar: II. 5. Rozwój zawodowy kadry.
Standard:
Rozwój zawodowy kadry pedagogicznej poradni jest związany z planami rozwoju placówki i indywidualnymi potrzebami pracowników, potrzeby te są rozpoznawane. Wszystkim pracownikom pedagogicznym stworzone są równe i zgodne z przepisami szanse rozwoju. Doskonalenie wewnętrzne prowadzone w poradni jest zaplanowane, systematyczne i właściwie zorganizowane. Rozwój zawodowy jest uwzględniany w awansie zawodowym i w ocenach pracy pracowników. Okresowo dokonywana jest ocena realizacji planu doskonalenia pracowników poradni i efektywności doskonalenia.
|
Istotne wskaźniki:
Rozpoznane są potrzeby doskonalenia rady pedagogicznej i poszczególnych pracowników.
Dyrektor stymuluje rozwój zawodowy pracowników poradni.
Istnieje plan doskonalenia zawodowego pracowników.
Indywidualne plany rozwoju pracowników pedagogicznych poradni są zgodne z potrzebami placówki wynikającymi z oczekiwań jej klientów.
Istnieje system wprowadzania do pracy pracowników rozpoczynających pracę w poradni.
Pracownicy wykorzystują w praktyce wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie doskonalenia.
W poradni przestrzegane są przepisy w zakresie awansu zawodowego nauczyciela.
Systematycznie analizuje się działania podejmowane w celu rozwoju zawodowego kadry i ich skuteczność.
Obszar: II. 6. Warunki działania poradni.
Standard:
Poradnia dysponuje bazą lokalową, a także wyposażeniem odpowiednim do właściwego przebiegu procesu pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Baza i wyposażenie poradni zapewniają warunki do sprawnej realizacji jej zadań statutowych i możliwość osiągania wysokiej jakości jej pracy.
|
Istotne wskaźniki:
Poradnia dysponuje lokalem niezbędnym do realizacji jej zadań statutowych, a jego wykorzystanie i zagospodarowanie jest dostosowane do specyficznych wymogów procesów diagnozy i terapii psychologicznej i pedagogicznej:
W poradni jest wystarczająca liczba pomieszczeń z izolacją dźwiękową, zapewniających warunki dyskrecji w kontakcie z klientem.
W poradni są większe pomieszczenia do zajęć grupowych.
W poradni jest odpowiednie pomieszczenie dla osób oczekujących.
Zapewniona jest dostępność osób niepełnosprawnych do poradni.
W poradni są dostępne dla klientów sanitariaty.
Zadowalająca jest estetyka wszystkich pomieszczeń poradni.
Wszystkie pomieszczenia poradni są czytelnie oznakowane.
Otoczenie poradni umożliwia łatwy dostęp do placówki.
Wyposażenie warsztatu pracy umożliwia realizację zadań statutowych poradni:
poradnia posiada niezbędne testy psychologiczne i pedagogiczne oraz inne pomoce wykorzystywane w diagnozie.
Poradnia posiada pomoce niezbędne do prowadzenia różnych form terapii, zabawki.
W poradni jest gromadzona, dostępna dla pracowników, aktualna literatura fachowa z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
Narzędzia diagnozy, testy psychologiczne i pedagogiczne znajdujące się w poradni, są właściwie przechowywane i zabezpieczone przed wykorzystywaniem przez osoby nieupoważnione.
Systematycznie monitorowany jest stan bazy i wyposażenia poradni w celu likwidowania występujących braków w tym zakresie.
Obszar: II. 7. Zdrowie, higiena i bezpieczeństwo pracy.
Standard:
Poradnia zapewnia przebywającym w niej klientom i pracownikom warunki zgodne z wymogami bezpieczeństwa i higieny pracy.
|
Istotne wskaźniki:
Obiekty poradni, ich wyposażenie oraz organizacja pracy placówki odpowiadają wymogom bezpieczeństwa i higieny pracy.
Wszyscy pracownicy są przeszkoleni w bhp.
Przestrzegane są przepisy w zakresie bhp.
Obszar: II. 8. Kierowanie poradnią, obieg informacji.
Standard:
Struktura kierownicza i administracyjna, sprawność organizacyjna oraz system komunikowania się zapewniają efektywne zarządzanie poradnią, zgodne z oczekiwaniami klientów, pracowników i instytucji zewnętrznych.
|
Istotne wskaźniki:
Statut poradni, wewnętrzne uregulowania i procedury odpowiadają przepisom prawa.
Dokumentacja poradni, w tym dokumentacja klientów, jest prowadzona, przechowywana, oznakowana i udostępniana zgodnie z przepisami.
Zorganizowana jest i przestrzegana ochrona wszelkich danych osobowych, wymogi i zasady tej ochrony znane są wszystkim pracownikom poradni.
Pracownicy poradni mają określony, czytelny przydział zadań, odpowiadający ich kompetencjom.
Dobrze zorganizowana jest działalność rady pedagogicznej, realizującej swoje zadania regulaminowe.
Ustalony jest i funkcjonuje wewnętrzny system obiegu ważnych dla pracowników informacji.
Decyzje dyrektora są wdrażane przez wszystkich pracowników.
Dyrektor współpracuje z pracownikami w zakresie zarządzania i organizacji pracy poradni.
Kontakty dyrektora z pracownikami są rzeczowe, zadaniowe, charakteryzują się wzajemnym szacunkiem.
Pracownicy mogą wykazać się samodzielnością i inicjatywą.
Wypracowano procedury mediacyjnego rozwiązywania sporów między pracownikami oraz między pracownikami i dyrektorem.
Zasoby wykorzystywane są w sposób celowy, ukierunkowany na pracę merytoryczną i rozwój poradni.
III. POMOC PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNA
Obszar: III. 9. Równość szans
Standard:
Poradnia udziela pomocy psychologiczno-pedagogicznej, w tym logopedycznej, oraz pomocy w wyborze kierunku kształcenia i zawodu wszystkim pragnącym skorzystać z takiej pomocy dzieciom i młodzieży. Poradnia udziela rodzicom i nauczycielom pomocy psychologiczno-pedagogicznej związanej z wychowywaniem i kształceniem dzieci i młodzieży. Poradnia wolna jest od jakichkolwiek uprzedzeń i niesprawiedliwości.
|
Istotne wskaźniki:
Zasady przyjmowania klientów poradni są ustalone i umożliwiają im równy dostęp do usług świadczonych przez placówkę.
Poradnia zapewnia wszystkim jej klientom atmosferę bezpieczeństwa, dyskrecji, poszanowania ich praw, wszyscy pracownicy wykazują się znajomością i przestrzeganiem praw dziecka.
Wszyscy pracownicy poradni wykazują bezwarunkowo gotowość zrozumienia i chęć pomocy wszystkim klientom poradni. Intencja niesienia pomocy i staranność wykonywania czynności zawodowych nie zależą od pozycji społecznej klienta, jego sytuacji materialnej, systemu wartości, rasy, narodowości, wieku czy charakteru problemów wymagających interwencji pomocowej.
Obszar: III. 10. Zakres i formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej
Standard:
Poradnia oferuje dzieciom i młodzieży, ich rodzicom oraz nauczycielom szeroki zakres różnych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej, uwzględniającej ich potrzeby i oczekiwania. Poradnie specjalistyczne prowadzą działalność pomocową ukierunkowaną na specyficzny charakter problemów.
|
Istotne wskaźniki:
Poradnia odpowiednio planuje swoje działania w zakresie profilaktyki, wspomagania i terapii, uwzględniając wnioski wynikające z analizy potrzeb klientów.
Poradnia udziela pomocy psychologiczno-pedagogicznej głównie w obszarach:
Wczesnej interwencji i wspomagania rozwoju dziecka,
Przeciwdziałania i przezwyciężania trudności szkolnych,
Dokonywania przez uczniów wyboru kierunku kształcenia, zawodu i planowania kariery szkolnej,
Wspomagania niepełnosprawnych,
Wspomagania wychowawczej funkcji rodziny
Wspomagania wychowawczej i edukacyjnej funkcji szkoły
Innych, uzasadnionych potrzebami środowiska
Pracownicy pedagogiczni poradni stosują zróżnicowane formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej, takie jak:
porada
konsultacja
mediacja
różne formy terapii
psychoedukacja
interwencja kryzysowa
działalność informacyjna
program profilaktyczny
Obszar: III. 11. Profesjonalizm pomocy
Standard:
Pomoc psychologiczno-pedagogiczną świadczoną przez poradnię charakteryzuje wysoki poziom profesjonalizmu to znaczy nastawienie na osiąganie mistrzostwa w pracy oparte na specjalistycznej wiedzy, doświadczeniu i odpowiedzialności.
|
Istotne wskaźniki:
Pracownicy pedagogiczni poradni realizujący różne formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej, samodzielnie podejmują się jedynie prowadzenia tych form, do których posiadają kwalifikacje oparte na odpowiednim przeszkoleniu i doświadczeniu praktycznym.
Pracownik pedagogiczny poradni każdorazowo ustala jakie są oczekiwania klienta, uzgadnia cel i zakres swoich oddziaływań, sposoby postępowania, zakres odpowiedzialności klienta. Stara się też uzyskać ze strony klienta akceptację planowanych czynności.
Prowadzona jest dokumentacja wszelkich oddziaływań profilaktycznych, terapeutycznych czy wspomagających prowadzonych przez pracowników poradni.
Osobom korzystającym z różnych form terapii udziela się w przystępnej formie informacji o stosowanych metodach.
Pracownik pedagogiczny poradni prowadzący działalność terapeutyczną jest świadomy wpływu jakości relacji z klientem na skuteczność pomocy psychologiczno-pedagogicznej, dlatego stosuje w swej pracy superwizję lub konsultację jako metody doskonalenia relacji z osobą wspomaganą.
Decyzja o podjęciu realizacji programu profilaktycznego lub terapeutycznego zawsze poprzedzona jest wyraźnym określeniem jego adresatów i diagnozą, umożliwiającą jego najlepsze dostosowanie do lokalnych warunków.
Realizacja programów profilaktycznych i wychowawczych prowadzonych przez poradnię jest podejmowana na podstawie projektu zawierającego następujące informacje:
nazwę programu
termin i miejsce jego realizacji
liczbę i charakterystykę uczestników oraz zasady ich naboru
informację o realizującym
założenia programu
cele programu
wynikające z celów zadania i harmonogram ich realizacji
przewidywane efekty programu (kryteria skuteczności)
plan ewaluacji
określenie dokumentacji
kalkulację kosztów
Realizowane są przede wszystkim programy wypróbowane, oparte na sprawdzonych metodach oddziaływań.
Programy profilaktyczne przeznaczone dla dzieci i młodzieży zawierają zajęcia dla rodziców, realizowane równolegle z zajęciami dla dzieci.
Uzyskiwana jest każdorazowo zgoda uczestników programów i ich rodziców na udział w programie pomocowym.
Poradnia współpracuje przy prowadzeniu programów profilaktycznych z innymi instytucjami w swoim środowisku.
Obszar: III. 12. Efekty pomocy psychologiczno-pedagogicznej
Standard:
Systematycznie jest badana i doskonalona skuteczność różnych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej przez poradnię.
|
Istotne wskaźniki:
W każdej z podejmowanych w poradni form pomocy psychologiczno-pedagogicznej określany jest wstępnie cel podejmowanych działań pomocowych i kryterium sukcesu
Sprawdzane są efekty pomocy udzielanej przez poradnię, zwłaszcza różnych form terapii, psychoedukacji, doradztwa szkolnego i zawodowego.
W badaniu skuteczności i efektywności pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej przez poradnię są wykorzystywane: monitoring, różne formy badania opinii klientów, badania ewaluacyjne skuteczności i efektywności realizowanych programów na grupach porównawczych, hospitacja ( w różnych formach terapii grupowej ).
W dokumentacji klienta znajdują się informacje dotyczące efektów udzielonej pomocy.
Realizacja prowadzonych przez poradnię grupowych programów (profilaktycznych, wychowawczych i innych), zakończona jest raportem oceniającym jego efektywność i zawierającym wnioski umożliwiające doskonalenie kolejnych realizacji programu.
DIAGNOZOWANIE
Obszar: IV. 13. Metody i narzędzia diagnozy
Standard:
W procesie profesjonalnej diagnozy przeprowadzanej w poradni stosowane są wypróbowane, zgodne z aktualnym stanem wiedzy psychologicznej i pedagogicznej metody i narzędzia diagnozy, zarówno testowe jak i pozatestowe czyli kryterialne.
|
Istotne wskaźniki:
Poradnia wyposażona jest w testy psychologiczne i pedagogiczne opisane w przewodniku metodycznym Testy psychologiczne i pedagogiczne w poradnictwie (wyd.1 - CMPPP 1998, wyd.2 - CMPPP,2003).
Standaryzowane testy psychologiczne i pedagogiczne są stosowane w poradni zgodnie z procedurami opisanymi w podręcznikach testowych, a wyjątkowo uzasadnione odstępstwa od tych procedur są dokładnie zaznaczone w protokóle badania.
W celu utrzymania standaryzacji metody testowej okresowo sprawdzany jest materiał testu, czy nie uległ zniszczeniu, czy dezaktualizacji.
Pracownicy poradni stosujący testy są odpowiedzialni za dokładne rejestrowanie, kodowanie i obliczanie wyników testowych.
W każdym procesie diagnostycznym przeprowadzanym w poradni bierze się pod uwagę więcej niż jedną metodę badania.
O wyborze testu czy innych technik badania decydują każdorazowo wytyczone przez badającego zadania i hipotezy diagnostyczne.
Pracownicy poradni stosujący różnego typu narzędzia i techniki diagnostyczne posiadają kwalifikacje uprawniające do ich wykorzystywania, potrafią się wykazać kompetencjami w tym zakresie.
Obszar: IV. 14. Organizacja procesu diagnozowania
Standard:
Organizacja procesu diagnozowania prowadzonego przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną umożliwia właściwą realizację zadań poradni w zakresie opiniowania i orzecznictwa.
|
Istotne wskaźniki:
Poradnia dokonuje diagnozy na prośbę rodzica lub przy jego wyraźnej zgodzie na prośbę innych zleceniodawców.
Osoba badana, w dostępnej dla niej formie jest poinformowana o celu i przebiegu badań diagnostycznych oraz o ich wynikach.
W każdym wypadku jest respektowana zgłoszona przez klienta odmowa udziału w badaniu.
Badanie diagnostyczne jest prowadzone w poradni w warunkach wyznaczonych procedurami technik badawczych , optymalnych dla funkcjonowania badanego.
W przypadkach prowadzonych w poradni przez kilku specjalistów, sporządzane opinie i orzeczenia są przez każdego z nich konsultowane.
Opinie i orzeczenia wydawane są na wniosek rodziców badanego dziecka lub na jego własny wniosek (dotyczy starszej młodzieży).
Opinie wydawane przez poradnię spełniają wymagania formalne określone w rozporządzeniu MENiS w sprawie zasad działania poradni psychologiczno-pedagogicznych, a orzeczenia w rozporządzeniu w sprawie orzekania.
Zespół orzekający funkcjonujący w poradni jest powoływany na podstawie zarządzenia dyrektora poradni i opinii rady pedagogicznej.
Skład zespołu orzekającego jest zgodny z podanym w rozporządzeniu MENiS w sprawie orzekania.
Pracownicy poradni powołani do pracy w zespołach orzekających mają kwalifikacje do realizacji powierzonych im zadań i ustawicznie doskonalą swoje umiejętności w zakresie diagnozy.
Przewodniczący zespołu orzekającego i jego członkowie podejmują wszelkie działania ułatwiające opiekunom dziecka przygotowanie wniosku i dokumentacji uzasadniającej wniosek o orzeczenie czy opinię.
Tryb załatwiania wniosków o orzeczenie i opinię jest zgodny z rozporządzeniem MENiS w sprawie orzekania.
Zespół orzekający uwzględnia przy podejmowaniu decyzji wartość merytoryczną wszystkich zebranych dokumentów (np. obserwacji, wywiadów).
Posiedzenia zespołów orzekających odbywają się systematycznie, według ustalonego harmonogramu.
Prowadzona jest regularnie dokładna i czytelna dokumentacja pracy zespołu orzekającego.
W uzasadnionych okolicznościach zespół orzekający wydaje nowe orzeczenie oraz orzeczenie uchylające wcześniejsze.
Obszar: IV. 15. Przebieg procesu diagnozowania.
Standard:
Diagnozowanie prowadzone w poradni psychologiczno-pedagogicznej jest profesjonalnie prowadzonym procesem o określonych celach i przebiegu, opartym na specjalistycznej wiedzy, doświadczeniu i odpowiedzialności.
|
Istotne wskaźniki:
Punktem wyjścia procesu diagnozy psychologicznej i pedagogicznej w poradni są wstępne informacje o kliencie uzasadniające potrzebę diagnozy, prowadzące do wstępnych hipotez diagnostycznych i wytyczenia zadania diagnostycznego (np. informacja, modyfikacja, projektowanie terapii).
Każdorazowo specyfika problemu i sformułowanie celu diagnozy warunkują dalsze poczynania diagnosty.
Wybór techniki diagnostycznej jest dokonywany w sposób przemyślany, unika się zwyczajowego stosowania tych samych technik badania we wszystkich przypadkach czy badania tylko tych cech, które można łatwo i szybko oszacować.
Wszystkie etapy procesu profesjonalnej diagnozy prowadzonej w poradni są dokumentowane według zasad przyjętych przez radę pedagogiczną poradni i znanych wszystkim pracownikom pedagogicznym.
Obszar: IV. 16. Efekty diagnozowania.
Standard:
Profesjonalnie przeprowadzony proces diagnozowania umożliwia wnikliwe poznanie przyczyn problemów klienta poradni psychologiczno-pedagogicznej i zaprojektowanie oczekiwanej przez niego pomocy.
|
Istotne wskaźniki:
Wynik podsumowujący proces diagnozy, znajdujący się w dokumentacji klienta poradni i będący podstawą wydawanych przez poradnię opinii i orzeczeń, zawiera:
opis wyników poszczególnych zastosowanych technik diagnozy, obejmujący nie tylko wyniki negatywne, ale i zwłaszcza, wszelkie pozytywne świadczące o możliwościach rozwojowych badanego,
interpretację, będącą sensownym powiązaniem zgromadzonych informacji o badanym, wyjaśnieniem przyczyn jego problemów,
wskazanie odpowiedniej formy pomocy i ewentualnie projektu terapii
Opinie i orzeczenia wydawane przez poradnię spełniają następujące warunki:
sformułowane są w języku zrozumiałym dla odbiorcy,
wyjaśniają w sposób dostępny przyczyny zaburzeń, bez etykietowania,
zawierają propozycje realnej pomocy.
11
Anna Frydrychowicz
Centrum Metodyczne pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, listopad 2003