Namiot

"Zimowy" namiot powinien spełniać kilka warunków:

• Posiadać fartuchy śnieżne;

• Posiadać podłogę o wysokiej wytrzymałości na przemakanie (wodoodporność ok. 10 tys. mm);

• Być stabilny na silnym wietrze (zmora zimy i wyższych gór) - z tego względu większość namiotów tzw. wyprawowych (czyt. zimowych) posiada więcej niż dwa maszty konstrukcyjne. My polecamy namioty pięciopałąkowe - cztery maszty konstrukcyjne i piąty powiększający główny przedsionek. Taki namiot jest nieco cięższy niż namiot trzymasztowy, ale za to bardzo stabilny;

• Łatwo się rozkładać, nawet na silnym wietrze - dobrym patentem jest mocowanie namiotu do masztów typu "fast-click" oraz tropiku do reszty namiotu za pomocą klamerek. Patrz też by dało się rozłożyć namiot bez zdejmowania rękawic - nie kupuj namiotu, w którym mocowanie do masztów polega na wiązaniu węzełków na tasiemkach!

• Posiadać dobrą wentylację - przynajmniej dwa otwory wentylacyjne po przeciwnych stronach namiotu. Ważne by w razie czego można je było szczelnie zatkać, by przy silnym wietrze nie nawiewało przez nie pod tropik śniegu

Inne przydatne (ale niekonieczne) cechy to:

• Dwa przedsionki, w tym jeden duży do ewentualnego gotowania czy zakładania/zdejmowania butów bez otwierania zamka w tropiku. Zwróć uwagę by konstrukcja przedsionka minimalizowała nawiewanie śniegu do środka przy otwieraniu tropiku. Drugi przedsionek przydaje się na sprzęt (raki, czekany...) oraz gdy w trakcie biwakowania zmieni się kierunek wiatru;

• Możliwość postawienia namiotu na czterech punktach - zwykle do zamocowania namiotu do podłoża będziesz mieć bardzo ograniczoną ilość czekanów/kijków/śrub;

• Możliwość podwieszenia wewnątrz latarki - jeśli namiot tego nie ma można doszyć w najwyższym punkcie sklepienia dwie tasiemki;

• Duże i dużo kieszeni wewnątrz na sprzęt (ciuchy, żarcie)

Wybieramy namiot

Zanim zaczniemy przeglądać katalogi i chodzić po sklepach, musimy sprecyzować nasze wymagania. Należy wyraźnie stwierdzić: nie istnieje namiot idealny, uniwersalny. W zasadzie powinniśmy mieć 2 lub lepiej 3 różne namioty i używać ich w zależności od typu planowanej wyprawy. Taką ilość sprzętu gromadzi się kilka lat. Na początek postarajmy się kupić namiot pośredni, w miarę uniwersalny.

Oto kilka podstawowych pytań, na które musimy odpowiedzieć przed dokonaniem zakupu:
- Jak duży namiot jest nam potrzebny, na ile osób?
- Jak ciężki może być?
- Jaką cenę jesteśmy w stanie zapłacić?
- W jakim celu i w jakich warunkach chcemy go używać?
Ostatnia odpowiedź jest oczywiście najtrudniejsza do sprecyzowania.

Jeśli zamierzamy korzystać z namiotu przy złej pogodzie - lub podejrzewamy, że może do tego dojść - powinniśmy zwrócić uwagę na następujące cechy. Namiot powinien mieć możliwość rozstawienia samego tropiku, co podczas deszczu zapewnia schronienie i możliwość rozłożenia suchej sypialni. Tropik powinien sięgać podłoża i mieć dużą wodoodporność. Niezbędne są także: co najmniej 10-centymetrowy odstęp pomiędzy tropikiem a sypialnią; dobrze działająca - również podczas deszczu - wentylacja; duże przedsionki na plecaki i gotowanie; wejście osłonięte przed deszczem przy otwartej klapie; podwyższone ścianki podłogi; sypialnia wykonana z materiałów syntetycznych, szybko- schnących.

Gdy wybieramy się w góry i spodziewamy się silnych wiatrów, potrzebne będą: tropik sięgający podłoża (przydatne mogą być doszyte fartuchy), dwa przedsionki z wejściami (umożliwiają takie ustawienie namiotu, aby zawsze jedno było po stronie zawietrznej), dużo odciągów stabilizujących namiot, maszty aluminiowe 7075 T9 wraz z zapasowym segmentem, mocne zamki błyskawiczne osłonięte listwami na rzepach, forma niskiej kopuły lub tunelu. Namiot używany w zimie powinien spełniać następujące wymagania: niewielka ilość śledzi i szpilek (koniecznych do stabilizacji namiotu, czyli forma kopuły lub tunelu); dobry współczynnik powierzchni użytkowej do całkowitej (mniej kopania w śniegu); łatwość rozstawiania również w rękawicach; tropik sięgający podłoża (dobrze, jeśli ma doszyte fartuchy śnieżne); miejsca na szpilki i śledzie muszą być dostosowane do użycia kijków, czekana i raków; dobra wentylacja umożliwiająca gotowanie w przedsionku lub namiocie; możliwie najlepsze materiały użyte do konstrukcji namiotu, dające dużą rezerwę bezpieczeństwa; zapasowy segment masztu (warunek konieczny przy dłuższych wyprawach).

Jeśli wybieramy się w tropiki, nasz namiot powinien mieć: możliwość postawienia samej sypialni, duże i gęste moskitiery, dach nie sięgający podłoża i zapewniający dodatkową wentylację, jasne i stonowane kolory namiotu, które nie przyciągają owadów.

Jeśli uda się sprecyzować wymagania, jakie powinien spełniać namiot, jesteśmy w połowie drogi. Teraz należy zacząć przeglądać katalogi i można wybrać się do sklepów na rekonesans. Do tego miejsca pisałem o obiektywnych parametrach namiotów, teraz pora przejść do subiektywnych opinii. Z moich doświadczeń wynika, że trudno trafić na kompetentnego sprzedawcę. Na to samo pytanie zadane w kilku różnych sklepach uzyskałem różne, nierzadko sprzeczne odpowiedzi. Prawie każdy sprzedawca zachwala namioty firmy, której jest dystrybutorem i to przede wszystkim modele, które ma aktualnie w sklepie. Przy wyborze namiotu jesteśmy w dużym stopniu zdani na siebie. Warto oprzeć się na opiniach znajomych, użytkujących interesujący nas model. Takie wskazówki, siłą rzeczy subiektywne, mogą być mimo wszystko bardzo pomocne. Na wybór namiotu wpływ ma tak wiele parametrów, że nie jest możliwe podanie prostego algorytmu. Omówmy przynajmniej niektóre z cech.

Forma namiotu - kopuła, tunel. Jeśli chcemy wybrać superlekki model, rozważmy formę tunelu na jednym pałąku (Komandos firmy Marabut) lub chatki na jednym (Camplight Campusa, Speed firmy Fjord Nansen) lub dwóch pałąkach (Bali firmy Marabut).

Liczba osób - najczęściej 2-3. Na większe namioty trudno znaleźć w górach równe miejsce lub wykopać w śniegu odpowiednio dużą platformę. Dla samotników produkowane są namioty jednoosobowe.

Waga namiotu - nie trzeba chyba nikogo przekonywać, że im lżejszy, tym lepszy. Należy zwrócić uwagę na ciężar wskazywany przez producenta. Często waga podawana jest bez szpilek i śledzi oraz dodatkowych masztów. Te można ewentualnie zostawić w domu, jeśli decydujemy się na użycie zastępczych patyków. Optymalna dla pieszej turystyki górskiej waga namiotu (2-osobowego) powinna się mieścić w granicach 2-4,5 kg. Namioty bazowe mogą być trochę cięższe. Waga zależy przede wszystkim od rodzaju materiału tropiku, podłogi, sypialni i masztów czy pałąków. Nie należy zapominać o ciężarze szpilek i śledzi, ale te można wymienić na lekkie duraluminiowe.

Typ stelaża - namioty nie zimowe najczęściej mają maszty z włókna szklanego. Całoroczne powinny mieć pałąki z duraluminium. Wodoodporność tropiku - im większa, tym lepsza, 2000-3000 mm H2O wydaje się wystarczająca. Namioty zimowe powinny mieć parametr wyższy - 3000-5000 mm. Wodoodporność podłogi - minimum 2000 mm. Najlepiej 3000 do 10 000 mm - niestety, materiały o wyższej wodoodporności są na ogół cięższe. Namioty zimowe powinny mieć wodoodporność podłogi 10 000 mm ze względu na rozbijanie ich na śniegu.

Liczba przedsionków - sądzę, że przynajmniej jeden, umożliwiający gotowanie wewnątrz. Namiot z dwoma przedsionkami zapewnia komfort i łatwiejsze umieszczenie bagażu. W mniejszym umieszczamy plecaki, w większym gotujemy.

Otwory wentylacyjne - jeśli zamierzamy gotować w przedsionku i wykorzystywać namiot w trudnych warunkach atmosferycznych, powinny być przynajmniej dwa. Lepiej, jeśli jest ich więcej, z możliwością regulacji wielkości - aż do całkowitego zamknięcia (ważne przy silnych wiatrach lub śnieżycy). Namioty wysokiej klasy w formie kopuły lub tunelu mają zamykany otwór wentylacyjny (w tropiku i sypialni), umieszczony w najwyższym punkcie, osłonięty dodatkowym daszkiem, który można odpiąć (Tsunami firmy Jack Wolfskin). Umożliwia to nie tylko dobrą wentylację, ale również obserwację otoczenia bez konieczności wychodzenia z namiotu.

Wejścia - co najmniej jedno, ale dwa naprawdę się przydają. Drugie wejście ułatwia dostęp do plecaków w przedsionku, wentylację, suszenie wnętrza oraz - w wypadku silnego wiatru - wejście do namiotu od zawietrznej. Okna - wykonane z przezroczystej folii poprawiają oświetlenie wnętrza przedsionka, rzadko umieszczone są w sypialni. Nie są jednak godne polecenia, ponieważ folia sztywnieje na mrozie i łatwo ulega uszkodzeniu. Dodatkowo jest znacznie cięższa od materiału tropiku.

Fartuchy - warte polecenia w sprzęcie zimowym i przy silnych wiatrach. Przydatne przy silnych opadach - odprowadzają wodę. Czasem namioty posiadają tasiemki (Space K2, Space Explorer firmy VauDe) umożliwiające zrolowanie fartuchów, gdy chcemy zapewnić dodatkową wentylację tropiku. Niektóre firmy doszywają fartuchy na zamówienie, zwiększa to jednak wagę namiotu.

Oglądając katalogi lub strony internetowe producentów, możemy zorientować się w ich ofercie handlowej. Czasem jednak brakuje, zwłaszcza w Internecie, niektórych podstawowych parametrów. Byłem mocno zaskoczony, że firma Campus nie podaje wagi swoich namiotów na stronie www. Jest to przecież jeden z najbardziej podstawowych parametrów.

Zdjęcia i szkice namiotów pozwalają zorientować się w ich formie. Warto zwrócić uwagę na wysokość namiotu i przedsionków. Jednak zdjęcia nie zastąpią obejrzenia rozstawionego namiotu. W sklepach na Zachodzie wiele produktów jest rozstawionych. Zawsze można poprosić o rozłożenie wybranego modelu. Większość sklepów polskich nie ma takiej możliwości ze względu na szczupłość miejsca. Szkoda, bo pozwala to zwrócić uwagę na drobiazgi. A - jak wiadomo - diabeł tkwi w szczegółach.

Z tropikiem czy bez?

Kopuła 2-pałąkowa bez przedsionka Komodo (Marabut)

Zdecydowanie lepsze są namioty dwupowłokowe, w których zewnętrzna warstwa nazywana jest tropikiem. Składa się on wówczas z sypialni, ewentualnie przedsionka i warstwy zewnętrznej (dachu). Dach ma chronić przed deszczem, śniegiem i wiatrem, a materiał sypialni zapewnić przepuszczanie pary wodnej. I tu dochodzimy do sedna sprawy.

Kopuła/tunel 1-osobowy WalkAway (Campus)

Jedna osoba śpiąca w namiocie wytwarza w ciągu nocy około 0,5 do 1 litra wody poprzez oddech i pot. Dodatkowymi źródłami wilgoci są mokre i przepocone ubrania oraz buty, gotowanie w namiocie bądź przedsionku oraz wilgoć gruntu pod przedsionkiem. Przy braku wentylacji będzie się ona kondensowała w postaci kropel na ścianach namiotu. Jeśli śpimy w namiocie jednopowłokowym, to nad ranem, kiedy na ogół jest najzimniej, zaczną na nas spadać krople wody. Namioty dwupowłokowe pozwalają zredukować to niekorzystne zjawisko. Dach nie jest całkowicie wiatroszczelny, znajdują się w nim otwory wentylacyjne zapewniające przepływ powietrza i transport pary na zewnątrz. Cyrkulacja powietrza odbywa się w przestrzeni pomiędzy dachem a sypialnią (materiał sypialni jest częściowo wiatroszczelny i słabo wodoodporny) i nie powoduje zbytniego wyziębienia sypialni.

Namiot 1-pałąkowy Komandos (Marabut)

W namiotach dwupowłokowych efekt kondensacji pary wodnej jest ograniczony do minimum, ale są sytuacje pogodowe, w których ten system zawodzi. Zdarza się tak, gdy wilgotność otaczającego powietrza jest większa niż wewnątrz namiotu, na przykład podczas silnego deszczu. Podobnie jest, gdy podczas zadymki lub burzy śnieżnej jesteśmy zmuszeni zamknąć otwory wentylacyjne.

Namiot typu chtka Tuchola 2 (Żagiel Gdynia)

Od kilku lat w sprzedaży dostępne są namioty jednopowłokowe, wykonane z materiałów oddychających typu goretex i pochodnych. Ich zaletą jest wodo- i wiatro- szczelność, niska waga w związku z konstrukcją jednopowłokową, krótki czas i łatwość rozbicia. Na pytanie: "A co z oddychalnością, która niweluje problem kondensacji pary wodnej?" odpowiadam od razu: niestety, nie niweluje. Aby uzasadnić to stwierdzenie, muszę krótko przypomnieć zasadę działania materiałów oddychających.

Aby przez tkaninę oddychającą przenikała para wodna, konieczna jest różnica temperatur po obu stronach membrany (różnica ciśnienia pary wodnej). W wypadku ubrań i śpiworów oraz płacht biwakowych wykonanych z takiego materiału ciepło ciała jest wystarczające do "uruchomienia" membrany. Natomiast w namiocie źródło ciepła (słabe, bo przecież śpimy w dobrze izolującym termicznie śpiworze) jest oddzielone od membrany warstwą zimnego powietrza, niewiele cieplejszego od temperatury na zewnątrz. Przy małej różnicy temperatur po obu stronach tkaniny oddychającej efekt transportu pary wodnej jest minimalny i niestety występuje kondensacja. Wadą namiotów z goreteksu jest także ich bardzo wysoka cena - osobiście odradzam.

Podsumowując: namiot dwupowłokowy, czyli z tropikiem, będzie dla górołaza najlepszym wyborem.

Kształty

Tunel Keron (Hilleberg)

Producenci namiotów nadają im coraz to inne, mniej lub bardziej skomplikowane kształty. Forma namiotu jest ściśle związana z funkcjonalnością, odpornością na wiatr i łatwością rozstawiania. W wypadku namiotów przeznaczonych na wyprawy (wycieczki) wysokogórskie oraz stosowanych zimą, ważnym parametrem jest stosunek powierzchni użytkowej do całkowitej zajmowanej przez namiot. Powierzchnię użytkową liczy się jako powierzchnię sypialni i przedsionka na wysokości 40 cm nad podłożem (taką wysokość zajmuje leżący w śpiworze człowiek, który nie powinien dotykać ścian namiotu). Powierzchnia całkowita namiotu ma również znaczenie, ponieważ znalezienie w terenie skalistym dostatecznie dużego kawałka w miarę płaskiego gruntu lub wykopanie platformy w śniegu może być trudne i czasochłonne.

Ze względu na kształt rozróżnia się następujące typy namiotów: chatka (dwuspadowy), kopuła z dwoma pałąkami, kopuła z więcej niż dwoma pałąkami, tunel, jednopałąkowe i specjalne. Pominąłem konstrukcje w kształcie piramidy, ponieważ jest to już - wśród sprzętu górskiego - forma historyczna.

Tunel Sherpa (Campus)

Namioty z dachem dwuspadowym należą do najprostszych i najstarszych konstrukcji. Mają prawie same wady: niekorzystny stosunek powierzchni użytkowej do całkowitej (około 0,53), maszt w wejściu, duża liczba niezbędnych śledzi i szpilek, mała stabilność przy silnym wietrze. Poprawiona wersja, charakteryzująca się lepszą stabilnością, miała z kolei w wejściu dwa maszty w kształcie cyrkla i kalenicę łączącą maszty. Okupione to zostało znacznie większą wagą. Na szczęście dla naszych pleców (waga) i bezpieczeństwa, namioty typu chatka ("psia buda") praktycznie zniknęły z krajobrazu gór.

Najprostszą formą kopuły jest konstrukcja oparta na dwóch skrzyżowanych pałąkach. Podłoga namiotu ma kształt kwadratu lub prostokąta. Sypialnia, czyli namiot wewnętrzny, jest podpięta do pałąków, na które nakłada się tropik. Kopuła jest konstrukcją wolno stojącą, może funkcjonować bez śledzi i szpilek. Namiot taki łatwo przenieść w inne miejsce (np. nasłonecznione - celem wysuszenia) bez składania. Stosunek powierzchni użytkowej do całkowitej wynosi około 0,8 - namiot można więc uznać za całkiem dobry. Jego stabilność na wietrze jest bardzo dobra, a dodatkowo poprawiają ją odciągi.

Namiot 1-pałąkowy Akto (Hilleberg)

Niektóre modele dają możliwość rozstawienia najpierw tropiku, a potem podpięcia sypialni. O zaletach tego systemu przekonamy się - rozbijając namiot podczas deszczu. Chcąc przeczekać załamanie pogody czy ugotować posiłek podczas śnieżycy, rozstawiamy tylko tropik i osłona gotowa, a nie musimy nawet zdejmować butów i raków. Jeśli załamanie pogody się przedłuża, podpinamy sypialnię i biwakujemy.

Namiot, w którym pałąki wsuwane są w kieszonki (tunele) w tropiku, charakteryzuje się lepszą stabilnością przy silnym wietrze, ale czasem trudno go rozbić w założonych rękawicach. Możliwość rozstawienia samej sypialni jest zaletą docenianą w klimatach tropikalnych. Wadą kopuł jest minimalny przedsionek lub wręcz jego brak. Jak poważna jest to wada przekonamy się, gotując posiłek w namiocie. Dlatego konstruktorzy namiotów połączyli zalety kopuł z przedsionkiem typu tunel. Takie namioty są dosyć funkcjonalne, ale przedsionki są niskie i utrudniają wejście do wewnątrz.

Namiot 1-pałąkowy Camplight (Campus)

Kopuły oparte na więcej niż dwóch pałąkach mają zdecydowanie jeszcze większą stabilność przy silnym wietrze i są znacznie bardziej odporne na duże opady śniegu. Preferowane w górach wysokich, mają nieznacznie większą wagę związaną z dodatkowymi masztami. Namioty typu tunel mają najlepszy stosunek powierzchni użytkowej do całkowitej, wynoszący około 0,93. Dodatkową zaletą są dość duże przedsionki o wysokości namiotu. Wiele firm produkuje namioty modułowe, w których możliwe jest połączenie różnych segmentów, dodanie przedsionka itp. Tunele bardzo często mają dwa przedsionki: jeden wejściowy, w którym można swobodnie gotować, drugi - pomieszczenie na plecaki.

Konstrukcje tunelowe charakteryzują się dobrą stabilnością wzdłużną na wietrze. Przy podmuchach poprzecznych parametr ten wypada trochę gorzej niż w wypadku kopuł. Wówczas tunele wymagają przynajmniej dwóch odciągów dla utrzymania stabilności. Posiadają natomiast bardzo dobrą wentylację, co ogranicza zjawisko kondensacji pary wodnej. Rozstawia się je równie łatwo co kopuły, ale nie można ich przestawiać bez złożenia. Bardzo często modele tunelowe mają zszyte razem sypialnie z tropikiem, co ułatwia rozstawianie, ale pozbawia nas zalet wykorzystania elementów osobno. Niektóre namioty tunelowe (Keron firmy Hilleberg) umożliwiają częściowe zwinięcie sypialni celem powiększenia przedsionka na czas gotowania.

Namioty rozpięte na jednym pałąku, biegnącym wzdłuż osi dachu, podobne są w konstrukcji do namiotów typu chatka. Ten pojedynczy pałąk zastępuje oba maszty i kalenicę. Do rozstawienia wymagają śledzi i szpilek. Namioty tego typu odziedziczyły większość wad "chatki", choć ich stabilność wzdłużna na wietrze jest znacznie lepsza. Tego typu konstrukcje stosowane są tylko w superlekkich, jedno- i dwuosobowych namiotach. Na ogół nie posiadają przedsionka, a jeśli już - to bardzo mały.

Kopuła 2-pałąkowa z małym przedsionkiem Gwinea (Marabut)

Inną wariacją są namioty typu tunel, rozpięte na jednym pałąku usytuowanym poprzecznie do osi dachu. Czasem mają drugi krótszy pałąk, utrzymujący tropik nad stopami. Są to na ogół namioty jednoosobowe. Często wyposażone są w boczny przedsionek - awaryjnie może w nim przenocować dodatkowa osoba. Dla wielbicieli samotnych wypraw z lekkim plecakiem mogą być dobrą alternatywą.

Typ "specjalne" to cała gama namiotów bazowych, jadalni, dla wędkarzy i myśliwych. Kolekcja Flex Tent (wspólne przedsięwzięcie firmy Marabut i Sklepu Podróżnika) jest ciekawym rozwiązaniem namiotów bazowych. Produkty z tej serii można spinać ze sobą bezpośrednio lub za pomocą specjalnych łączników. Namiot Mesa oferuje ponad 12 m2 powierzchni świetlicowej oraz możliwość dołączenia innych namiotów z kolekcji.

Produkowane są też pojedyncze modele namiotów, w których za maszt może służyć rower lub plecak ze stelażem zewnętrznym. Należy traktować je jako ciekawostki, raczej bez praktycznego zastosowania w górach.

Poszycie zewnętrzne

Wytrzymałość i odporność namiotu na rozdarcie zależy od materiału, z jakiego został zrobiony. Do produkcji tego typu sprzętu turystycznego najczęściej wykorzystywane są: bawełna, poliamid (nylon), Rip-Stop-Nylon, High Tenacity Rip-Stop-Nylon, poliester, goretex oraz inne "membrany".

Bawełna jako tworzywo, z którego wykonywane są namioty, odchodzi szczęśliwie w zapomnienie. Duży ciężar (125- 685 g/m2), szybkie namakanie i powolne schnięcie to podstawowe wady tej tkaniny. Poliamid jest materiałem lekkim (60-70 g/m2), wytrzymałym i odpornym na rozdarcia. Wadą jest jego rozciąganie się pod wpływem wilgoci (konieczność poprawiania odciągów w czasie deszczu) i brak odporności na działanie promieni ultrafioletowych.

Rip-Stop-Nylon to poliamid z dodaną celem wzmocnienia siateczką. Natomiast High Tenacity Rip-Stop-Nylon to materiał produkowany specjalnie dla dwóch firm: Lowland i Hilleberg, obustronnie silikonowany, o znacznie podwyższonej wytrzymałości. Jego waga wynosi 70-80 g/m2 - przy doskonałej wodoszczelności i odporności na działanie UV.

Poliester nie rozciąga się pod wpływem wilgoci, jest lekki (70-80 g/m2) i bardzo wytrzymały. Nie zmienia też swoich właściwości pod wpływem UV. Przy silnym wietrze głośniej niż inne materiały łopoce. Goretex charakteryzuje się wysoką wodo- i wiatroszczelnością, ale - jak pisałem powyżej - cenna zaleta namiotów, czyli "oddychalność", jest w tym wypadku wykorzystana minimalnie. W pojedynczych modelach namiotów produkowanych w Polsce stosowane są tańsze tkaniny "oddychające". Campus w modelu Altitude wykorzystał materiał Super Pora (oddychalność - 7000 g/m2 24h), a firma Małachowski - Thermoactive 2L (2500 g/m2 24h).

Sypialnia i podłoga

Materiały na sypialnie w tańszych modelach namiotów to prawie zawsze tkaniny bawełniano-poliestrowe. Wadą ich jest nasiąkanie wodą i trudności w usuwaniu zabrudzeń. Cienkie, nie powlekane tkaniny nylonowe mniej chłoną wilgoć, schną znacznie szybciej i mają większą wytrzymałość mechaniczną. W namiotach wysokiej klasy stosuje się Rip-Stop-Nylon. Podłogi wykonuje się głównie ze wzmocnionego nylonu lub poliestru (100 g/m2) pokrytego poliuretanem (PU). Wodoszczelność musi być w tym miejscu największa. Norma DIN określa ją na minimum 2000 mm.

Poszycie zewnętrzne

Wytrzymałość i odporność namiotu na rozdarcie zależy od materiału, z jakiego został zrobiony. Do produkcji tego typu sprzętu turystycznego najczęściej wykorzystywane są: bawełna, poliamid (nylon), Rip-Stop-Nylon, High Tenacity Rip-Stop-Nylon, poliester, goretex oraz inne "membrany".

Bawełna jako tworzywo, z którego wykonywane są namioty, odchodzi szczęśliwie w zapomnienie. Duży ciężar (125- 685 g/m2), szybkie namakanie i powolne schnięcie to podstawowe wady tej tkaniny. Poliamid jest materiałem lekkim (60-70 g/m2), wytrzymałym i odpornym na rozdarcia. Wadą jest jego rozciąganie się pod wpływem wilgoci (konieczność poprawiania odciągów w czasie deszczu) i brak odporności na działanie promieni ultrafioletowych.

Rip-Stop-Nylon to poliamid z dodaną celem wzmocnienia siateczką. Natomiast High Tenacity Rip-Stop-Nylon to materiał produkowany specjalnie dla dwóch firm: Lowland i Hilleberg, obustronnie silikonowany, o znacznie podwyższonej wytrzymałości. Jego waga wynosi 70-80 g/m2 - przy doskonałej wodoszczelności i odporności na działanie UV.

Poliester nie rozciąga się pod wpływem wilgoci, jest lekki (70-80 g/m2) i bardzo wytrzymały. Nie zmienia też swoich właściwości pod wpływem UV. Przy silnym wietrze głośniej niż inne materiały łopoce. Goretex charakteryzuje się wysoką wodo- i wiatroszczelnością, ale - jak pisałem powyżej - cenna zaleta namiotów, czyli "oddychalność", jest w tym wypadku wykorzystana minimalnie. W pojedynczych modelach namiotów produkowanych w Polsce stosowane są tańsze tkaniny "oddychające". Campus w modelu Altitude wykorzystał materiał Super Pora (oddychalność - 7000 g/m2 24h), a firma Małachowski - Thermoactive 2L (2500 g/m2 24h).

Maszty i pałąki

We współczesnych konstrukcjach namiotów proste maszty praktycznie nie występują - ewentualnie jako element dodatkowy. Do napinania tkaniny stosuje się pałąki. Stawiane im wymagania to przede wszystkim: wysoka wytrzymałość, sprężystość (również w niskich temperaturach), odporność na wielokrotne zginanie oraz mała waga. Pałąki wykonywane są przede wszystkim z dwóch materiałów: włókna szklanego (węglowego) oraz aluminium. Tanie namioty kopułowe i tunelowe mają pałąki wykonane z pełnego włókna epoksydowego, dlatego ich waga jest stosunkowo duża. W droższych modelach maszty z tego materiału to puste wewnątrz rurki - zmniejsza to ciężar, a dodatkowo elementy są połączone cienką gumką, co ułatwia ich składanie. W obu wypadkach do zestawiania segmentów używane są aluminiowe tulejki, z jednej strony zaciśnięte na stałe. Tworzą one zgrubienia na maszcie i utrudniają wsuwanie pałąków w wypadku namiotów z wszytymi kanałami.




W namiotach wysokiej klasy stosuje się wyłącznie maszty z aluminium. Często na wyrobach z tego materiału - kijkach i masztach - producenci podają tajemnicze symbole. Czterocyfrowa liczba, najczęściej 7001 i 7075, oznacza wytrzymałość, a kod - od T1 do T10 - wskazuje na elastyczność w zależności od temperatury. W obu wypadkach - im podana wartość jest wyższa, tym lepiej.

Maszty aluminiowe o większej średnicy są bardziej stabilne i wytrzymałe. Produkty renomowanych firm są zazwyczaj oksydowane lub lakierowane, aby zabezpieczyć powierzchnię przed korozją i "klejeniem" się do palców na mrozie. Mają gładką powierzchnię, ułatwiającą wsuwanie do kanałów (łączniki segmentów mają średnicę masztu bez zgrubień).

Większość firm szyjących namioty umożliwia wybranie typu pałąków w zależności od potrzeb. Czasem może to jednak wiązać się ze znaczną dopłatą.

Warto wspomnieć o sposobie naprawy złamanego masztu. Należy nosić z sobą rurkę aluminiową o średnicy wewnętrznej równej średnicy naszego masztu i długości około 10 cm. Taką rurkę nasuwamy na miejsce złamania i mocujemy taśmą klejącą lub posługując się kamieniem, zagniatamy.

Impregnacja

Mocny materiał na namiot musi być zaimpregnowany lub pokryty substancją zapewniającą wodoszczelność. Wymagana wodoszczelność dla materiałów na tropiki to minimum 1500 mm H2O według normy DIN. Pomiar dokonywany jest w następujący sposób: do dolnej części cylindra pomiarowego przymocowuje się około 10 cm2 badanego materiału i napełnia cylinder wodą do momentu, aż pierwsze krople pojawią się na dolnej powierzchni materiału. Wysokość słupa wody jest bezpośrednio miarą wodoszczelności.

Dawniej materiały na namioty pokrywano cienką warstwą PCV lub akrylu (PAC). W obu wypadkach tkanina twardniała na mrozie, pękała i stosunkowo szybko zabezpieczenie odklejało się.

Jak dbać o namiot

Przede wszystkim nigdy nie pakujemy wilgotnego namiotu, chyba że nie mamy innej możliwości. Nasz namiot przetrzyma jeden dzień bez uszczerbku, ale po powrocie do domu bezwzględnie rozwieszamy go w suchym i przewiewnym pomieszczeniu - nawet jeśli wróciliśmy z Sahary. Zabrudzenia usuwamy miękką gąbką, wodą z dodatkiem łagodnego detergentu. Przed wyjazdem rozstawiamy namiot i sprawdzamy jego stan łącznie z zamkami błyskawicznymi. Naprawy, w zależności od rozmiaru uszkodzenia, wykonujemy sami lub zlecamy serwisowi.

Namioty polskie

Na rynku polskim szeroką ofertę namiotów prezentują firmy Alpinus, Campus i Marabut. Inne polskie firmy produkujące namioty to Fjord Nansen, Małachowski i Żagiel Gdynia.

Część firm szyje namioty w Polsce, inne produkują namioty na Wschodzie. Opinie na temat wpływu miejsca produkcji na jakość namiotu są mocno podzielone. Umiejscowienie produkcji w Polsce wpływa na łatwy dostęp do materiałów i części zamiennych. Przykładem jest tu firma Marabut, mająca w swojej ofercie tkaniny namiotowe, stelaże i inne części. Możliwe jest więc uszycie wymarzonego namiotu we własnym zakresie. To wyzwanie dla naprawdę pracowitych i odważnych (sprawdziłem to na własnej skórze). Nakład pracy jest ogromny. Polecam jednak kupić najdroższy namiot najlepszej firmy - w sumie jest to tańsze rozwiązanie.

W tabelach zebrano podstawowe parametry ponad 70 namiotów firm polskich. W zestawieniu nie uwzględniono namiotów, których waga lub forma, w mojej opinii, dyskwalifikuje je do wykorzystania podczas wędrówek górskich. Ważną cechą namiotu jest jego jakość. Na ten temat nie chcę się wypowiadać, bo opinie użytkowników, które zebrałem, są często rozbieżne. Bardzo trudno ujednolicić warunki, w jakich był używany namiot - tak, aby opinia była miarodajna.

Niektóre firmy wyposażają wyprawy wysokogórskie w swoje namioty. Opinie o produktach eksploatowanych w skrajnie trudnych warunkach mogą być pozytywną przesłanką dla zakupu danego modelu. Rodzi się jednak pytanie: Czy namioty używane na wyprawie pochodzą z normalnej, seryjnej produkcji? Firma Marabut podaje, że procent reklamacji ich namiotów wynosi poniżej 0,3. To dobry wynik przy 24-miesięcznej gwarancji

ROZBIJANIE NAMIOTU

Gdy planujemy krótki weekendowy wypad można wykorzystać w pełni nominalną pojemność namiotu. Na dłuższe wyjazdy radzimy wybrać model o pojemności większej od ilości osób, które mają w nim mieszkać - podwyższa to zdecydowanie komfort wypoczynku. Radzimy również (szczególnie gdy namiot był już używany) sprawdzić czy jest kompletny oraz zaopatrzyć się w dodatkowe odciągi, śledzie i szpilki.

Wybór miejsca

Teren, na którym stanie nasz namiot, powinien być płaski i osłonięty od wiatru. Teren powinien być lekko zacieniony. Ciągłe nasłonecznienie (promieniowanie UV), może spowodować odbarwienie materiałów tropiku. Nie należy jednak stawiać namiotu bezpośrednio pod drzewami z dwóch powodów: po pierwsze istnieje możliwość zabrudzenia i odbarwienia tropiku przez żrące odchody ptasie, po drugie po deszczu długo jeszcze kapie z drzew. Przed rozbiciem namiotu wybrane miejsce należy dokładnie posprzątać usuwając kamienie, gałęzie i szyszki, a w rejonach bardzo uczęszczanych - niestety także szkło, gwoździe, druty itp.

Rozstawianie namiotu

Usilnie doradzamy, w szczególności po kupieniu nowego namiotu zapoznać się dokładnie z dołączoną instrukcją jeszcze przed wyjazdem. Najlepiej, wykozystując wolne, słoneczne popołudnie, rozbić namiot na dowolnym trawniku np. w pobliżu domu i zapoznać się praktycznie z jego konstrukcją. Należy pamiętać aby w czasie rozbijania namiotu wszystkie zamki były zasunięte. Odciągów nie należy nadmiernie napinać, natomiast w trakcie dłuższego pobytu systematycznie sprawdzać i regulować. Szczególnie starannie należy sprawdzić poprawność rozstawienia namiotu pod kątem zachowania właściwego dystansu pomiędzy sypilnią a tropikiem.

Biwakowanie

Zagospodarowując namiot należy tak rozmieścić rozmaite przedmioty np. plecaki ze stelażami, lodówki turystyczne, aby nie wypychały ścian sypialni (możliwość zamakania). Należy również unikać kontaktu ostrych, metalowych przedmiotów z podłogą (nogi krzeseł i stolików turystycznych). Ze szczególną uwagą należy przygotować stanowisko kuchenne. Nie może ono znajdować się wewnątrz sypialni. Materiał, z którego uszyte są namioty, jest wprawdzie niepalny, ale pod wpływem wysokiej temperatury ulega stopieniu. Gotując w przedsionku należy uważać na zachowanie właściwej odległości palnika od ściany tropiku. Uwagi te dotyczą również grzejników i lamp gazowych. Kondensacja pary wodnej na powłokach namiotów (roszenie) daje efekt okresowego zawilgocenia, a nawet zamakania namiotu i to również przy dobrej pogodzie. Niwelowanie skutków tego niemożliwego do wyeliminowania zjawiska fizycznego polega na maksymalnej wentylacji namiotu. Roszenie jest szczególnie widoczne w namiotach jedno powłokowych. Jednym z istotnych elementów konstrukcji namiotu są zamki błyskawiczne, zasuwać je należy delikatnie i z wyczuciem, uwzględniając odkształcenia powłok namiotu spowodowane obecnością mieszkańców i przedmiotów.

Składanie i konserwacja

Po zakończeniu biwakowania należy gruntownie wysprzątać namiot i starać się składać go w stanie suchym. Jeżeli jest to niemożliwe wysuszyć namiot jak najszybciej. Nawet składając namiot w czasie dobrej pogody pamiętać należy, że zewnętrzna strona podłogi jest zawsze wilgotna i wymaga dodatkowego osuszenia. Jeżeli konieczne jest zmycie podłogi lub tropiku należy stosować wodę lub wodę z mydłem (nie używać środków chemicznych). Stelaż nie wymaga zabiegów konserwacyjnych, natomiast zamki błyskawiczne powinny być systematycznie konserwowane parafiną lub silikonem. Można również impregnować nici szwów specjalnym impregnatem dostępnym w sklepach sportowych. Ostatnia uwaga nie dotyczy namiotów wykonanych w technologii szwów podklejanych. Po sezonie namiot przechowywać w suchym miejscu.

---