CELE DZIAŁAŃ W ZAKRESIE
OCHRONY ŚRODOWISKA
REALIZOWANYCH PRZEZ UE
• zachowanie, ochrona i poprawa
jakości środowiska naturalnego
• ochrona zdrowia człowieka
• rozważne i racjonalne wykorzystanie
zasobów naturalnych
I. OCHRONA ŚRODOWISKA W
UNII EUROPEJSKIEJ
Polityka ekologiczna jest obecnie jednym
z najszybciej rozwijających się obszarów
współpracy krajów należących
do Unii Europejskiej. Wraz z Traktatem
z Maastricht (1991) Wspólnoty Europejskie
włączyły ją do spisu swych stałych
zadań i określiły cele działań w zakresie
ochrony środowiska naturalnego.
Polityka ekologiczna Wspólnot Europejskich
początkowo była skierowana
przeciw skutkom zanieczyszczenia środowiska.
Z czasem zaczęła dotyczyć
działań zapobiegawczych. W traktatach
założycielskich Wspólnot Europejskich
z 1957 roku nie poruszono kwestii
związanych z ekologią. Kraje
członkowskie musiały radzić sobie samodzielnie
z rosnącym zanieczyszczeniem
środowiska.
Wkrótce problem nabrał znaczenia
międzynarodowego. Państwa nie
zapobiegające zanieczyszczeniom
potrafiły zniweczyć wysiłki sąsiednich
krajów postępujących w tych sprawach
bardziej rygorystycznie. Polityka
ochrony środowiska i normy
produkcyjne państw członkowskich
coraz bardziej utrudniały handel. Tym
samym stanęły na drodze swobodnemu
przepływowi towarów, stanowiącemu
cel WE.
Na początku lat 70. szefowie państw i
rządów WE wezwali Komisje Europejską
do opracowania programu na
rzecz ochrony środowiska. Za podstawę
prawną uznano Traktat EWG, mówiący
o „harmonijnym rozwoju życia
gospodarczego" oraz o „stałej i
gospodarce zrównoważonego rozwoju"
w państwach członkowskich Wspólnot.
Dla potrzeb ochrony środowiska
wykorzystany został również artykuł
100 Traktatu EWG, przewidujący
harmonizację tych przepisów prawa,
które bezpośrednio wpływają na
funkcjonowanie wspólnego rynku.
Polityka ochrony środowiska została
uznana za niezbędną i zyskała podstawy
prawne. Skutkiem tych decyzji było
powstanie wspólnotowego prawa
ochrony środowiska.
Unia Europejska. Informator o ochronie środowiska.
3
Wspólnoty uruchomiły także programy
badawcze w zakresie ochrony środowiska:
• STEP (Nauka i Technologia na rzecz
Ochrony Środowiska),
• EPOCH (Europejski Program
Klimatologii i Zagrożeń
Naturalnych).
Wraz z podpisaniem Jednolitego Aktu
Europejskiego w 1987 roku WE dostały
legitymacje do prowadzenia polityki w
zakresie ochrony środowiska. Utrwalono
wtedy zasadę profilaktyki,
sprawcy, pierwotnego pochodzenia
oraz zasadę subsydiarności.
W lipcu 1988 roku weszła w życie dyrektywa
w sprawie ochrony
środowiska. Przewiduje ona stworzenie
jednolitej procedury administracyjnej,
stosowanej przy planowaniu projektów
gospodarczych w celu kontroli ich
skutków dla ludzi, zwierząt i
środowiska.
Na początku lat dziewięćdziesiątych
Wspólnoty Europejskie odczuwały
coraz silniejszą potrzebę podjęcia
systematycznych działań w zakresie
zarządzania środowiskiem naturalnym.
Podczas szczytu w Dublinie w czerwcu
1990 roku przepisy dotyczące ochrony
środowiska zostały uznane za
najważniejsze.
W roku 1991 polityka Wspólnot Europejskich
w zakresie środowiska naturalnego
została znacznie rozszerzona.
Połączono ją z ogólną polityką gospodarczą
i uznano, że inicjatywy Komisji
w takich dziedzinach, jak: rolnictwo,
rynek wewnętrzny, transport i
energetyka powinny uwzględniać
potrzebę ochrony środowiska
naturalnego.
Powołano do życia Europejską Agencje
ds. Środowiska Naturalnego, która rozpoczęła
działalność w Kopenhadze w
październiku 1993 roku.
EUROPEJSKA AGENCJA DS.
ŚRODOWISKA NATURALNEGO
Istnieje od 1993 roku.
Ma siedzibę w Kopenhadze.
Jest głównym centrum informacji o
stanie środowiska i jego
zanieczyszczeniu.
Współpracuje z krajami środkowo- i
wschodnioeuropejskimi.
Dokumentacja Agencji jest
dostępna dla każdego obywatela
Unii Europejskiej.
W roku 1993 rozpoczęto realizacje programu
„O Trwały i Nieszkodliwy Rozwój
dla Środowiska". Jego celem jest
włączanie wszystkich
zainteresowanych do pracy na rzecz
profilaktycznej ochrony środowiska,
przy jednoczesnym zapobieganiu
skutkom szkód.
Wraz z wydaniem Zielonej Księgi
Komisja Europejska rozpoczęła nową
dyskusje na temat usuwania szkód i
naruszeń ochrony środowiska. W
zakres tej polityki wchodzi finansowe
wspieranie inwestycji służących poprawie
stanu środowiska za
pośrednictwem:
• programu LIFE, którego celem jest
zapewnienie pomocy finansowej dla
unijnych projektów z zakresu ochrony
środowiska, m.in. ochrony
naturalnych siedlisk oraz dzikiej
fauny i flory;
• funduszy strukturalnych
wspierających restrukturyzację i
modernizację gospodarek krajów UE;
• Funduszu Spójności, który wspiera
finansowo peryferyjne kraje UE.
W ramach funduszu regionalnego w
1989 roku powstał na przykład program
ENVI-REG, służący zwalczaniu
zanieczyszczeń środowiska w
najsłabszych gospodarczo rejonach
przybrzeżnych WE. Kredyty, np, na
budowę oczyszczalni ścieków,
przydziela również Europejski Bank
Inwestycyjny.
W roku 1993 produkty przyjazne
środowisku oznakowano specjalnym
znaczkiem ekologicznym UE. Od 1995
roku otrzymują go również firmy przestrzegające
zasad ochrony środowiska.
W czerwcu 1997 roku w Amsterdamie,
Rada Unii Europejskiej potwierdziła
zobowiązania Unii Europejskiej wynikające
z podpisania na Szczycie Ziemi
deklaracji „Środowisko i Rozwój". Do
uchwalonego w Amsterdamie Traktatu
UE wprowadziła zasadę trwałego i harmonijnego
rozwoju gospodarczego,
wymienionego już jako cel Unii w
preambule dokumentu. W Traktacie
Amsterdamskim sprecyzowano także
Unia Europejska. Informator o ochronie środowiska.
5
artykuły o ochronie środowiska, które
zostały już zapisane w Traktacie z
Maastricht.
W 1994 roku Komisja Europejska
założyła Ogólne Forum Konsultacyjne
ds. Środowiska.
PRZEPISY PRAWNE
Prawo Unii Europejskiej regulujące
ochronę środowiska powstawało na
przestrzeni ostatnich 30 lat. Obecnie liczy
około 300 aktów prawnych, obejmujących
dyrektywy, rozporządzenia,
decyzje i zalecenia. Do tego należy dodać
dużą liczbę publikowanych informacji
i innych dokumentów o charakterze
programowym, istotnych dla polityki
ekologicznej Unii Europejskiej.
Przepisy dotyczące ochrony
środowiska służą eliminowaniu barier
handlowych, które mogłyby powstać
przy braku jednolitych standardów
ekologicznych.
Ochrona słodkich i słonych wód
przed zanieczyszczeniami
powierzchniowymi i głębinowymi
Poddano ścisłej regulacji odpływ substancji
toksycznych. Ustalono limity
dla
rtęci, kadmu, lindanu, DDT,
pieciochlorofenolu, czterochlorku
węgla. Poddano kontroli i stopniowej
redukcji ścieki zawierające dwutlenek
tytanu, wywołujący tzw. czerwony
szlam. Określono też normy
jakościowe dla wód w kąpieliskach
oraz dla wody pitnej i wody słodkiej do
hodowli ryb i skorupiaków.
Zanieczyszczenie atmosfery
Przyjęto szereg dyrektyw regulujących
emisje dwutlenku siarki, używanie
chlorofluorowęglanów w aerozolach i
kontrole zanieczyszczeń wytwarzanych
przez zakłady przemysłowe.
Wprowadzono szereg rozporządzeń w
sprawie emisji spalin samochodowych.
Komisja Europejska zainicjowała
program roboczy, dotyczący analizy
efektu cieplarnianego i sposobów na
ograniczenie ogrzewania atmosfery.
OCHRONA ŚRODOWISKA A
GOSPODARKA
Unia Europejska staje się głównym
koordynatorem polityki ochrony
środowiska w Europie. Stara się
podejmować odpowiednie kroki we
wszystkich dziedzinach istotnych
dla środowiska. Takie działanie napotyka
na coraz silniejszy opór w
tych dziedzinach gospodarki, które
są objęte surowszymi sankcjami za
zanieczyszczanie. Europejscy
przemysłowcy sprzeciwili się
wprowadzeniu podatku
energetycznego. Uważali, że stracą
atrakcyjność cenową w stosunku do
konkurentów z USA i Japonii. Komisja
Europejska wycofała się z kilku
planowanych aktów prawnych, m.in.
z wprowadzenia podatku od emisji
dwutlenku węgla.
Hałas
Dyrektywy określają dopuszczalny poziom
hałasu dla samochodów osobo
wych, ciężarowych, motocykli,
ciągników, samolotów
ponaddźwiękowych, kosiarek
i maszyn budowlanych. Poziom hałasu
musi być określony na opakowaniu
sprzętu domowego.
Zagospodarowanie odpadów
Od 1975 roku Wspólnoty regulują
sposób gromadzenia, składowania,
przerobu i przetwarzania odpadów.
Specjalnymi zasadami objęto odpady
produkowane przez przemysł, wśród
nich: tlenek tytanu, zużyty olej i
odpady radioaktywne. W Unii
Europejskiej kładzie się też szczególny
nacisk na ponowne wykorzystanie
starego papieru, tektury i pojemników
po napojach.
Produkty chemiczne
W celu zabezpieczenia przed
wypadkami i ograniczenia ich skutków
dyrektywa z 1982 roku nakłada na
producentów we wszystkich państwach
członkowskich obowiązek
informowania władz o szkodliwych
substancjach oraz o zakładach i
miejscach, w których może dojść do
niebezpiecznego wypadku. Wspólnoty
przyjęły także odpowiednie środki
mające na celu redukcję
chlorofluorowęglanów, które niszczą
warstwę ozonową.
W 1986 roku sporządzono Europejski
Wykaz Istniejących Substancji
Chemicznych, podający dane do
wiadomości, oceny i kontroli. Powstały
dyrektywy zabraniające używania
pewnych substancji w pestycydach, a
także nakazujące kontrolę
wykorzystania i produkcji dwu- i
trójfenylów polichlorowanych i
azbestu.
Ochrona przyrody
Unia Europejska jest członkiem Konwencji
Berneńskiej z roku 1979, dotyczącej
ochrony przyrody. Rada Ministrów
przyjęła szereg dyrektyw w
sprawie ochrony zwierząt, importu produktów
wykonanych ze skór oraz kontroli
i ograniczenia badań naukowych
na zwierzętach. Projekty ochrony
środowiska naturalnego są wspierane
finansowo.
JEDENAŚCIE EKOLOGICZNYCH ZASAD UNII EUROPEJSKIEJ
1. Lepiej zapobiegać, niż leczyć.
2. Należy uwzględniać skutki oddziaływania na środowisko w możliwie najwcześniejszym
stadium podejmowania decyzji.
3. Trzeba unikać eksploatowania przyrody powodującego znaczne naruszenie równowagi
ekologicznej.
4. Należy podnieść poziom wiedzy naukowej, by umożliwić podejmowanie właściwych działań.
5. Koszty zapobiegania i usuwania szkód ekologicznych powinien ponosić sprawca
zanieczyszczenia.
6. Działania w jednym państwie członkowskim nie powinny powodować pogorszenia stanu
środowiska w innym.
7. Polityka ekologiczna państw członkowskich w zakresie ochrony środowiska musi
uwzględniać interesy państw rozwijających się.
8. Państwa Unii Europejskiej powinny wspierać ochronę środowiska w skali międzynarodowej i
globalnej.
9. Ochrona środowiska jest obowiązkiem każdego, zatem konieczna jest edukacja w tym
zakresie.
10. Środki ochrony środowiska powinny być stosowane odpowiednio do rodzaju
zanieczyszczenia, potrzebnego działania oraz obszaru geograficznego, który mają chronić.
Zasada ta znana jest jako zasada subsydiarności.
11. Krajowe programy dotyczące środowiska powinny być koordynowane na podstawie
wspólnych długoterminowych programów, a krajowa polityka ekologiczna - harmonizowana
w ramach Wspólnot Europejskich.
TECHNOLOGIE A WYMAGANIA
EKOLOGICZNE UE
Kraje Unii Europejskiej mają na celu
nie tylko niedopuszczanie do
zanieczyszczania przyrody lub
likwidacje powstałych szkód, lecz
przede wszystkim zachowanie
przezorności ekologicznej. Jest to
możliwe dzięki stosowaniu „najlepszej
dostępnej technologii" (Best Available
Technology - BAT), czyli takich metod
działania, takich rozwiązań organizacyjnych,
a przede wszystkim takich
urządzeń technicznych, które najlepiej
redukują i unieszkodliwiają
zanieczyszczenia.
BAT został wprowadzony przez EWG
w 1984 roku dyrektywą 84/360 w sprawie
zwalczania zanieczyszczeń powietrza
atmosferycznego, pochodzących z
zakładów przemysłowych.
W 1996 roku została przyjęta
dyrektywa 96/61, która w nowych
zakładach obowiązuje od 1999 roku,
a w zakładach już istniejących zacznie
obowiązywać od roku 2007.
Zgodnie z tą dyrektywą każdy producent
stanowiący potencjalne zagrożenie
dla środowiska i zdrowia ludzi musi
uzyskać zintegrowane pozwolenie ekologiczne.
Określa ono emisje
zanieczyszczeń na poziomie, który
będzie bezpieczny dla środowiska naturalnego
jako całości oraz zapobiegnie
przemieszczaniu się zanieczyszczeń z
jednego elementu środowiska do
następnego.
W myśl dyrektywy 96/61 zintegrowane
zezwolenie jest wydawane przy udziale
społeczeństwa, dzięki czemu
społeczności lokalne mają wpływ na
podejmowanie dotyczących ich decyzji.
CERTYFIKATISO 14000
Certyfikat ISO T4000 zakłada
dobrowolny udział podmiotów
gospodarczych w działaniach na
rzecz ochrony środowiska. W
niedalekiej przyszłości ze względu
na konkurencję na rynkach oraz
stan środowiska przyrodniczego
przyjęcie norm certyfikacji będzie
warunkiem istnienia
przedsiębiorstwa.
Firma posiadająca ten „zielony"
certyfikat jest pewniejszym'
partnerem dla firm
ubezpieczeniowych na Zachodzie i
dobrym sąsiadem dla lokalnego
społeczeństwa.
Drugi trudniejszy etap polegać będzie
na wdrożeniu w życie zapisanych w
prawie Unii wymagań. Będzie to
zarówno bardziej czasochłonne jak i o
wiele kosztowniejsze. Jak już było
powyżej napisane, konieczne inwestycje
pochłoną sumę ok. 30 miliardów
euro. Rocznie. Według Banku
Światowego konieczne inwestycje
pochłoną sumę od 1,5 do 4,7 mld euro,
a specjaliści z PHARE oceniają te
wydatki na kwotę od 2,8 mld euro (w
2005 roku) do 6,8 mld euro (w roku
2010). Przedstawiciele Unii
Europejskiej zdając sobie sprawę, że
tak duże inwestycje mogą być
niemożliwe do zrealizowania
wyłącznie w oparciu o Polskie środki i
zapowiedzieli wsparcie finansowe
Polski.
Wysokie koszty jakie Polska musi ponieść
dostosowując się do wymogów
Unijnych, są wynikiem po pierwsze
„zaszłości ekologicznych" z lat 1945 -
89, a po drugie innego podejścia do
prawa ochrony środowiska w Polsce i
Unii Europejskiej. W Polsce prawo
ochrania przede wszystkim zasoby
przyrodnicze, przykładem mogą być
Parki Narodowe, Rezerwaty Przyrody,
itp. Natomiast prawo unijne skupia się
na zobowiązywaniu użytkowników
środowiska np. podmiotów gospodarczych
do bezwzględnego przestrzegania
norm dotyczących emisji szkodliwych
substancji.
Działania dostosowawcze w ochronie
środowiska skupią się w pierwszej kolejności
na tych przepisach, które
wpływają na funkcjonowanie jednolitego
rynku. Dzieje się tak ponieważ jednolity
rynek europejski jest podstawową
zasadą w funkcjonowaniu UE.
Strategia włączenia norm prawa
ekologicznego Unii Europejskiej
do prawa polskiego opierać się
będzie na następujących
założeniach:
• konieczne inwestycje wynikające z
wdrażania postanowień prawa
Wspólnot Europejskich są na ogół
zgodne z celami polityki ekologicznej
Polski;
„PRZEWODNIK” KOMISJI
EUROPEJSKIEJ
We wrześniu 1997 roku Komisja
Europejska wydała „przewodnik"
mający pomóc Polsce dostosować
prawo dotyczące ochrony
środowiska do unijnych
standardów. Zmiana prawodawstwa
powinna składać się :z działań
prowadzonych w trzech etapach:
• włączenie przepisów prawnych
UE do prawodawstwa krajowego
lub dokonanie takich zmian w
przepisach krajowych, by znalazły
się w nich odpowiednie wymogi i
standardy unijne;
• budowa odpowiednich instytucji i
znalezienie środków mających na
celu realizację przyjętych
wymogów;
• zgodnie z deklaracją polityczną, Polska
stanie się członkiem Unii Europejskiej
z dniem l stycznia 2003r., a
data 31 grudnia 2002r. jest ostatecznym
terminem dla włączenia
przepisów UE do prawodawstwa polskiego;
• w obszarze negocjacyjnym
„Środowisko” tam, gdzie to konieczne
Polska występuje o okresy
przejściowe;
• Polska do zakończenia dostosowywania
się do wymogów unijnych uzyska
zgodę na utrzymanie dotychczasowego
systemu finansowania ochrony
środowiska, dzięki czemu
finansowanie nie inwestycji
proekologicznych ze źródeł
krajowych utrzymane zostanie na
wysokim poziomie;
• w ramach funduszy przedczłonkowskich
(np. program ISPA) Polska
będzie dostawać na ochronę środowiska
około 177 min euro rocznie. Po
wstąpieniu do UE wsparcie ze strony
funduszy strukturalnych będzie
znacznie wyższe od tej kwoty. Pomimo
tak znaczącego wsparcia finansowego
ze strony Unii Europejskiej
program dostosowania do przepisów
wspólnotowych w ochronie środowiska
będzie w 80-90% finansowany ze
źródeł krajowych.
Unia Europejska. Informator o ochronie środowiska.
13
Jeśli osiąganie wymagań unijnych dotyczących
ochrony środowiska będzie
przebiegać w 3-etapach, to będzie
przebiegało według poniżej przedstawionego
scenariusza:
lata 2000 - 2002
• wdrożenie norm prawa Wspólnot Europejskich
do prawa polskiego;
• zakończenie niezbędnych zmian instytucjonalnych;
• modernizacja i dostosowanie krajowej
sieci monitoringu ochrony środowiska
do wymagań UE;
• opracowanie szczegółowych programów
poprawy jakości wód i tworzenie
nowych programów gospodarki
odpadami;
• realizacja i zakończenie inwestycji
związanych z wdrażaniem tych aktów
prawnych Wspólnot Europejskich, co
do których Polska nie występuje o
okresy przejściowe;
• rozpoczęcie realizacji inwestycji w
miastach, zgodnie z istniejącymi programami
gospodarki odpadami. Pro-
• gramy w mniejszych miejscowościach
będą realizowane gdy starczy
pieniędzy lub przy braku programów
dla dużych aglomeracji;
• rozpoczęcie inwestycji w zakresie
porządkowania gospodarki ściekowej
i zaopatrzenia w wodę pitną największych
miast.
lata 2002-2010
• uregulowanie gospodarki ściekowej
we wszystkich miejscowościach powyżej
100 000 mieszkańców, zgodnie
z wymaganiami Dyrektywy
91/271/EEC, realizacja programów
gospodarki ściekowej w mniejszych
miastach;
• osiągnięcie takiej jakości wód powierzchniowych
przeznaczonych do
spożycia aby spełnione były wymagania
UE;
• realizacja inwestycji na rzecz poprawy
jakości powietrza w miastach, w
których dochodzi do przekraczania
dopuszczalnych poziomów zanieczyszczenia
powietrza;
• stworzenie takiego systemu
kontroli i nakładania sankcji,
który zapewniałby pełne
przestrzeganie uchwalonego
prawa
• realizacja inwestycji w zakładach
produkcyjnych odprowadzających
niebezpieczne substancje do wód;
• stworzenie ogólnokrajowego oraz regionalnych
i lokalnych systemów gospodarki
odpadami, zakończenie realizacji
programów gospodarki odpadami
w połowie miast;
• wdrażanie istniejących programów
gospodarki odpadami w mniejszych
miejscowościach;
• zakończenie inwestycji ochrony środowiska
w rafineriach i zakładach
zajmujących się magazynowaniem i
transportem produktów ropopochodnych.
po 2010 roku
• pełne uregulowanie gospodarki ściekowej
w miastach powyżej 2000
mieszkańców, zgodnie z wymaganiami
Dyrektywy 91/271/EEC;
• ochrona wszystkich zbiorników wód
stojących przed zanieczyszczeniami
ściekami (przede wszystkim pestycydy
i nawozy sztuczne), w takim zakresie
aby było to uzasadnione ekologicznie
i ekonomicznie, łącznie z rozwiązaniem
problemu zanieczyszczeń
pochodzenia rolniczego;
• zorganizowanego takiego systemu
wywozu odpadów komunalnych aby
objęte nim było 95% mieszkańców
Polski, zakończenie realizacji programów
gospodarki odpadami w miastach
i w mniejszych miejscowościach;
• zakończenie realizacji programu gospodarki
odpadami niebezpiecznymi.
ZASADY FINANSOWANIA
POSZCZEGÓLNYCH
ETAPÓW STRATEGII
lata 2000 - 2002
Inwestycje służące realizacji najważniejszych
zadań w latach 2000 -
2002 będą miały pierwszeństwo w
dostępie do dotacji z funduszy
przedakcesyjnych (m. in. ISPA). Przewiduje
się uzupełniające finansowanie
ze źródeł publicznych w formie dotacji
i pożyczek preferencyjnych, którymi
będzie dysponował Narodowy i
Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska.
Jednak inwestorzy będą musieli
wcześniej udokumentować brak
możliwości uzyskania dofinansowania
ze źródeł komercyjnych (np. pożyczki
bankowe) oraz z międzynarodowych
instytucji finansowych. Wymagany też
będzie udział środków własnych
(budżet gminy, zysk lub fundusz amortyzacyjny
spółki gminnej) w wysokości
przynajmniej 20% nakładów inwestycyjnych.
Stan prac legislacyjnych
Dostosowywania prawa polskiego do
prawa wspólnotowego w dziedzinie
Środowiska naturalnego nastąpi poprzez
uchwalenie i wprowadzenie w
życie 13 ustaw i aktów wykonawczy cl
do nich (według stanu prawa wspólnotowego
na dzień l stycznia 1999r.).
Unia Europejska. Informator o ochronie środowiska.
18
W Sejmie znajdują się obecnie projekty
ustaw:
• Prawo wodne,
• Ustawa o odpadach,
• Ustawy o postępowaniu w spawie oddziaływania
na środowisko,
• Ustawa o dostępie do informacji o
środowisku i jego ochronie,
W trakcie prac parlamentarnych znajdują
się również projekty:
• Ustawy o substancjach i preparatach
chemicznych,
• Ustawy o systemie oceny zgodności
wyrobów, procesów lub usług z wymaganiami,
o akredytacji, autoryzacji
oraz o zmianie niektórych ustaw,
• Ustawy Prawo Atomowe,
• Zmiany ustawy o ochronie przyrody,
• Ustawy o nawozach i nawożeniu.
Szereg ustaw jest również na etapie
prac wewnątrzresortowych.
III. PROGRAM ISPA
Program ISPA (Instrument for
Structural Policiesfor Pre-Accession)
ma na celu ujednolicenie poziomu rozwoju
infrastruktury technicznej w zakresie
transportu i ochrony środowiska
w państwach ubiegających się o
członkostwo w UE. Ma on pomóc
samorządom i administracji w przygotowaniu
się do funkcjonowania w polityce
strukturalnej UE.
Po wstąpieniu do UE będziemy mogli
wykorzystać doświadczenia w zakresie
funkcjonowania ISPA do czerpania
środków z funduszy strukturalnych i
Funduszu Spójności.
PRIORYTETY
PROGRAMU ISPA
ochrona środowiska:
• zwalczanie problemów spowodowanych
zanieczyszczeniem
wód i powietrza
• pomoc w utylizacji odpadów
• wsparcie wprowadzania porządku
prawnego w zakresie ochrony
środowiska
transport:
• rozwój infrastruktury transportowej
• połączenie systemów komunikacyjnych
z infrastrukturą krajów
członkowskich UE
• budowa transeuropejskiej sieci
transportowej
PODSTAWOWE ZASADY
POLTTYKI STRUKTURALNEJ
• zgodność z polityką wspólnotową
• współfinansowanie
• programowanie
Fundusze przedakcesyjne, w tym
również ISPA, stanowią wstępną
drogę do funduszy strukturalnych i
innych mechanizmów pomocy UE
dla regionów biedniejszych.
PRZYNALEŻNOŚĆ POLSKI DO
ORGANIZACJI
MIĘDZYNARODOWYCH
ZAJMUJĄCYCH SIĘ STANEM
ŚRODOWISKA NATURALNEGO
• Organizcja Narodów
Zjednoczonych (ONZ)
• Agenda ONZ ds. Ochrony
Środowiska (UNEP)
• Europejska Komisja
Gospodarcza (EKG)
• Rada Europy
• Inicjatywa
Środkowoeurpejska
• Organizacja Współpracy
Gospodarczej i Rozwoju
(OECD)
• INTEROCEANMETAL
• Bank Światowy
• Europejski Bank Odbudowy i
Rozwoju
lV. WSPÓŁPRACA
MIĘDZYNARODOWA NA
RZECZ EKOLOGII
WSPÓŁPRACA WIELOSTRONNA
Polska należy do wielu międzynarodowych
organizacji zajmujących się
stanem środowiska naturalnego.
Współdziała też w realizacji zadań programowych
organizacji, do których
aspiruje.
W roku 1997 Organizacja Współpracy
Gospodarczej i Rozwoju (OECD) zaprosiła
przedstawicieli polskiego
Ministerstwa Ochrony Środowiska,
Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz
niezależnych ekspertów do prac w
następujących komitetach i grupach
roboczych:
• Komitecie Polityki Ekologicznej
• grupie ds. Integracji Polityki Ekologicznej
i Gospodarczej
• grupie ds. Zapobiegania i Kontroli
Zanieczyszczeń
• grupie ds. Działalności Ekologicznej
• grupie ekspertów ds. ekonomicznych
aspektów różnorodności biologicznej
• grupach ds. polityki zarządzania
odpadami
• wspólnej sesji ekspertów ds. handlu i
środowiska.
Przedstawiciele Polski uczestniczą
również w pracach organów międzynarodowych
porozumień, których Polska
jest stroną, i w negocjacjach nowych
porozumień wielostronnych.
27
KONWENCJE l UMOWY
WIELOSTRONNE
RATYFIKOWANE PRZEZ
POLSKĘ
• Konwencja Ramsarska z 2 lutego
1971 roku o obszarach wodnobłotnych
mających znaczenie międzynarodowe,
zwłaszcza jako środowisko
życiowe ptactwa wodnego. Polska
jest stroną od 22 marca 1978 roku.
• Konwencja Waszyngtońska z 3 marca
1973 roku (CITES) o międzynarodowym
handlu dzikimi roślinami i
zwierzętami gatunków zagrożonych
wyginięciem. Polska ratyfikowała ją
12 grudnia 1989 roku.
• Konwencja Genewska z 13 listopada
1979 roku w sprawie
transgranicznego zanieczyszczenia
powietrza na dalekie odległości.
Podpisano ją 13 listopada 1979, a
ratyfikowano 19 lipca 1985 roku.
• Protokół Genewski z 28 września
1984 roku do Konwencji Genewskiej
z roku 1979. Dotyczy on
długofalowego finansowania
wspólnego programu monitoringu i
oceny przenoszenia zanieczyszczeń
powietrza na dalekie odległości w
Europie (EMEP). Polskę obowiązuje
od 13 grudnia 1988 roku.
• Konwencja Wiedeńska z 22 marca
1985 roku w sprawie warstwy ozonowej.
Obowiązuje Polskę od 11
października 1990 roku.
• Protokół Montrealski z 16 września
1987 roku w sprawie substancji zubożających
warstwę ozonową. Obowiązuje
Polskę od 11 listopada 1990
roku.
• Konwencja Helsińska z 1974 roku o
ochronie środowiska morskiego
obszaru Morza Bałtyckiego. Obowiązuje
w Polsce od 3 maja 1980
roku.
UDZIAŁ POLSKI W PRACACH NA
RZECZ OCHRONY
ŚRODOWISKA NA SZCZEBLU
REGIONALNYM
• rejon Morza Bałtyckiego
• rejon „Zielonych Płuc Europy"
• rejon Karpat Wschodnich
• rejon Karkonoszy
• rejon Dolnej Odry
• rejon „Czarnego Trójkąta”
WSPÓŁPRACA
DWUSTRONNA POLSKI Z
KRAJAMI NALEŻĄCYMI DO
UE
• Protokół do Konwencji z roku
1979 w sprawie trans-granicznego
zanieczyszczenia powietrza na
dalekie odległości i o dalszym
ograniczaniu emisji siarki (tzw.
drugi protokół siarkowy),
podpisany 14 czerwca 1994 roku.
• Protokół Sofijski z 1 listopada
1988 roku do Konwencji z 1979
roku w sprawie trans-granicznego
zanieczyszczenia powietrza na
dalekie odległości, dotyczący
kontroli emisji tlenków azotu lub
transgranicznego
przemieszczania, podpisana 1
listopada 1998 roku.
• Umowa o Międzynarodowej
Komisji Ochrony Odry przed
Zanieczyszczeniem, podpisana 11
kwietnia 1996 roku.