Pierwszy trymestr
Rozwój miesięczny
Miesiąc
Okres szybkich podziałów.
Około tydzień zajmuje przemieszczenie jaja płodowego jajniki → macica (implantacja).
Faza jaja płodowego (zygota) → faza zarodkowa.
Początek: Kilkaset komórek, w kształcie wklęśniętej kuli o śr. 0,14 mm
Koniec: kilka milionów komórek, jest zwinięty w łuk i ma 0,5 cm długości i waży poniżej 1g.
Rozwój:
Zarysowanie główki,
od 19. dnia tworzą się oczy - 28. dnia można rozpozna soczewkę oka,
od 21. dnia pracuje serce, 25 pulsuje,
krew krąży między zarodkiem, pęcherzykiem żółtkowym wytwarzającym krew a pępowiną,
wytwarza się zamknięty system naczyń krwionośnych,
3 tydzień postają zaczątki 33 kręgów - somitów,
w 4 tyg. pojawiają się jama ustna, zawiązki narządów wewnętrznych, kończyn, oczu, uszu i nosa oraz 40 par mięśni położonych wzdłuż osi ciała
Miesiąc
Intensywna organogeneza - podstawowe narządy
6 tydzień - 1,5-2 cm dł. i 2 g. wagi., 7 tydzień - ponad 2 cm, kończąc 2 miesiąc dziecko ma 3 cm, ma określoną zew. płeć, ma rozwinięte podstawowe narządy wew. - serce bije rytmicznie, mózg wysyła impulsy nerwowe koordynujące prace organów, wątroba i śledziona wytwarzają kom. krwiotwórcze, pojawia się przemiana węglowodanowa, żołądek wydziela soki trawienne, a nerki wychwytują kwas moczowy gromadzący się we krwi.
Maskulizacja przebiega do 7 tygodnia wewnętrznie, a do 9 tygodnia zewnętrznie
Okres zarodkowy → okres płodowy
Rozwój:
5 tydzień:
zawiązki dłoni i stup, gruczołów i narządów rozrodczych, zaczyna powstawać przegroda moczowo - odbytowa, przegrody w sercu, błony oddzielające serce, płuca i trzewia, tkanka chrzęstna szkieletu i tkanka mięśniowa,
głowa powiększa się, twarzą nabiera ludzkiego wyglądu,
zarodek rośnie o 3-4 mm.
6 tydzień:
głowa staje się największą częścią ciała, tam gdzie wytworzą się kości grupuje się tkanka chrzęstna,
rozpoczyna się kostnienie płaskich kości czaszki,
pojawiają się sie zawiązki palców oraz zębów,
w zawiązku oka powstaje barwnik,
serce, szczęka i żuchwa jest uformowana całkowicie, wytwarza się podniebienie oraz przewód nosowo łzowy,
wątroba zaczyna wytwarzać komórki krwionośne,
powstaje: jelito ślepe, wyrostek robaczkowy, rozgałęzienie oskrzeli, mięśnie przepony, grzbietu, brzucha i kończyn,
ustala się gonadalna tożsamość płciowa,
7 tydzień:
głowa nadal się powiększa, wydłuża się szyja,
tworzą się wargi, zawiązek języka, zarasta się podniebienie, otwierają przewody nosowe, powstają kanały półkoliste ucha, małżowina nabiera odziedziczony kształt,
oddzielają sie drogi moczowo - płciowe i przewód pokarmowy,
pranercze oczyszcza krew,
żebra i kręgi kostnieją.
8 tydzień:
głowa stanowi połowę ciała,
gałki oczne przesuwają się z boków ciała ku przodowi i nabierają pigmentu,
kształtują się powieki, przegrody zewnętrzne nosa,
kończyny staja się smuklejsze, ręce rozłożone na boki,
na dłoniach pojawiają się sie linie papilarne,
rozwój gruczołów dokrewnych (grasicy, tarczycy, nadnerczy) oraz kubków smakowych,
powstają błony mięśni gładkich oraz liczne punkty kostnienia,
serce bije rytmicznie, z zachowaniem odpowiednich faz, 40-80 uderzeń/min.,
u dziewczynek formowanie łechtaczki u chłopców moszny.
Miesiąc
dziecko jest coraz bardziej aktywne,
przejawia indywidualne cechy w wyglądzie i zachowaniu
po 9 tyg. - 4 cm dł., 3 g., po 10 tyg. - 5,5 cm, po 11 tyg. - 6.5 cm, 9,5 g,
Rozwój:
9 tydzień:
częściowe prostowanie pleców,
doskonalenie zew. narządów płciowych,
grubieje skóra i mięśnie, na skórze wyrasta meszek płodowy,
tworzy się tęczówka, powieki pokrywają oczy, kształtują się narządy szkliwotwórcze na dłoniach i stopach, zawiązki paznokci,
przysadka produkuje gonadotropine
10 tydzień:
dziecko przybiera na wadze i rośnie 1,5 cm,
twarz ma proporcje dziecięce, zarasta się podniebienie,
ślimak i narząd słuchowy ucha a także płuca i trzustka kończą morfogenezę,
pęcherzyk żółciowy produkuje żółć, szpik kostny podejmuje stopniowo funkcje krwiotwórczą, tworzą się mięśnie umożliwiające ruchy jelit.
11 tydzień:
Niektóre narządy zaczynają się kształtowa (np. struny głosowe(, inne doskonalą budowę (np. jelita pokrywają się błoną śluzową) jeszcze inne rozpoczynają swoje funkcje (np., trzustka wydziela insulinę do krwi.
12 tydzień:
powstaje odbyt oraz gruczoły wytwarzające ślinę,
zakończony zostaje rozwój strun głosowych, żeber, kręgi ulegają kostnieniu, nerki produkują mocz wydalany do płynu owodniowego, kora nadnerczy wydziela hormony.
Kształtowanie się układu nerwowego i jego współpracy z układem mięśniowym
Miesiąc:
od 13 dnia tworzą się zawiązki układu nerwowego - ektoderma uwypukla się wyznaczając przyszłą oś ciała zwana kresą pierwotną, wzdłuż niej 19 dnia powstaje cewa (rynienka) nerwowa z neuroblastów (pierwotnych neuronów), która po 2 dniach się zamyka. z niej tworzy się rdzeń kręgowy i nerwy obwodowe (może dojść do rozszczepienia kręgosłupa)
około 21 dnia powstają pierwsze komórki ośrodkowego układu nerwowego i trzy pierwotne pęcherzyki (tyłomózgowie, śródmózgowie i przodomózgowie),
w 4 tyg. mózgowy odcinek pierwotnego układu nerwowego wygina się łukowato ku górze i ku przodowi, pojawiają się skurcze serca,
pierwsze spontaniczne ruchy są wynikiem samogenerwujących się impulsów, których źródłem jest rdzeń kręgowy, funkcjonuje on, jako prymitywny mózg.
Miesiąc:
powstaje pięć pęcherzyków, rozpoczyna się różnicowanie komórek kory mózgowej.
w środkowej części powstaje przysadka mózgowa,
w 6 tyg. - 41 dniu powstają pierwsze odruchy nerwowe - współdziałanie układu nerwowego i mięśniowego,
ruchy wygięcia grzbietu i karku oraz podnoszenia i opadania,
w 7 tyg. półkule mózgowe zaczynają wypełniać górną część czaszki,
w 43 dniu odnotowano pierwsze oznaki fal mózgowych,
kończyny wykonują „marionetkowe” ruchy,
powstawanie ośrodka wzroku,
w połowie 7 tyg. okolice warg robią się wrażliwe na dotyk, podrażnienie powoduje reakcje zwrotu ku tyłowi,
w 8 tyg. następuje silny rozwój pęcherzyków mózgowych,
unerwia się ucho środkowe
Miesiąc:
w 9 tyg. cewa nerwowa wypełnia się komórkami nerwowymi,
doskonali się zmysł dotyku,
neurony w rdzeniu kręgowym zaczynają wysyłać sygnały do kończyn - kończyny poruszają się niezależnie od siebie,
powstaje nerw węchowy,
w 10 tyg. zasadnicze części mózgu są ukształtowane, ale powstaje 3 razy więcej połączeń ner-mięsień,
zwiększa się czułość i obszar czuły,
dziecko przeciąga się i ziewa,
reakcja uogólniona,
tworzą się receptory powonieniowe
w 12 tyg. przysadka zaczyna wydzielać hormony,
kształtują się nerwy łączące gałkę z częścią potyliczną mózgu,
dziecko zaczyna połykać wody płodowe,
dziecko ssie, nabierania i wypierania wód płodowych,
fale mózgowe są nieregularne, i wolne, powstają w pieniu mózgowym
W trzecim miesiącu najszybciej zachodzą zmiany w rozwoju motorycznym.
Drugi trymestr rozwoju
Zakończyła się organogeneza, dziecko najbardziej intensywnie wzrasta, szybko rozwija się układ nerwowy, doskonali się motoryka. Mózg osiąga pełną liczbę neuronów, neurony intensywnie się rozwijają, następuje mielizacja - czyli tworzenie się otoczki tłuszczowej wzdłuż włókien nerwowych w rdzeniu kręgowym (szybszy i bardziej efektywny jest przebieg impulsów nerwowych).
Rozwój fizyczny
4. Miesiąc:
szczególnie intensywny wzrost długości (od głowy do pięt dziecko osiąga 25 cm) i ciężaru (do 200 g),
główka nadal zajmuje 1/3 dł. ciała, jednak dzięki mięśniom karku trzyma się prosto,
Rozwój:
na placach powstają poduszki dotykowe i linie papilarne,
narządy wykonują wiele funkcji, np. serce przepompowuje dziennie ok. 30 litrów krwi, tarczyca asymiluje jod i wydziela tyroksynę, organizm syntezuje białka,
magazynowana jest tzw. brunatna tkanka tłuszczowa, która przekształca się bezpośrednio w energię,
zwiększa się ilość płynu owodniowego, który utrzymuje stałą temperaturę, łagodzi wstrząsy i skutki urazów fiz. matki, pozwala się aktywnie poruszać, dostarcza wody i składników mineralnych,
picie płynu ćwiczy mięsnie przystosowując do pobierania pokarmu, stwarza warunki dla dojrzewania śluzówki żołądka i jelit, pobudza produkcję kwasów i enzymów,
na mózgu pojawiają się bruzdy i zwoje,
uformowany jest móżdżek, powstają nowe połączenie nerwowe,
w przedniej części kory mózgowej tworzy się mapa ruchowa i czuciowa ciała (np. drażnienie tej okolicy wywołuje ruchy w odległych częściach ciała)
po środkach uspokajających/pobudzających fale mózgu zmieniają się.
5. Miesiąc:
dziecko ma ko. 30 cm i 400 g.
Rozwój:
wzrost włosów, pojawienie paznokci, ślimak w uchu wew. osiąga ostateczna wielkość,
w mózgu uwidocznia się bruzda czołowa, ciemieniowo - potyliczna, ostrogowa i spoidła,
aktywność dziecka staje się regularne i cyklicznie zmienia się (fazy czuwania i snu).
6. Miesiąc:
proporcje dziecka podobne do tych przy urodzeniu,
ma 35 cm i waży od 500g. do 700g.
maż płodowa pokrywa ciało, brak tkanki tłuszczowej,
w 7 miesiącu dziecko jest tak rozwinięte (zwłaszcza płuca), że w razie wcześniejszego porodu ma szanse przeżycia
prawidłowo rozwinięte dziecko nie pozostaje w bezruchu dłużej jak 10 minut,
Rozwój:
wytwarzają się więzadła stawowe,
szkielet intens. kostnieje,
dziecko magazynuje substancje potrzebne po urodzeniu: wapń, żelazo, białka, ciała odpornościowe,
rosną włosy i paznokcie, dojrzewają narządy wew.,
w 6 miesiącu kończy się wzrost liczby komórek i zwojów nerwowych,
następuje mielizacja mózgowia,
zwiększenie aktywności mózgu, metabolizmu i rytm serca,
tworzą się reakcje bezwarunkowe.
Umiejętności psychoruchowe
4. Miesiąc:
dziecko ćwiczy ruchy ważne po urodzeniu ( w 16 tygodniu zanotowano 220 tys. różnych ruchów w ciągu dnia,
po13 tyg. pojawiają się spontaniczne próby oddychania,
po 15 tyg. ruchy nabierania i wypierania wód płodowych oraz chwytania, najpierw bez a później z udziałem kciuka,
jeśli jakaś funkcja nie będzie wyćwiczona nieświadomie w okresie prenatalnym, to nie rozwinie się ona świadomie po urodzeniu - istnieje wiec zależność między zachowaniami w okresie prenatalnym, a formami zachowań po urodzeniu.
5. Miesiąc:
matka może stwierdzić, że dziecko śpi, ma czkawkę, kopie, obraca się, szuka wygodnej pozycji,
może stymulować jego ruchy przez pocieranie lub stukanie w powłoki brzuszne,
dziecko nadal ćwiczy sprawności fizyczne.
6. Miesiąc:
od 24 tyg. wzrasta częstotliwość, siła i amplituda skurczów i rozkurczów klatki piersiowej,
aktywność dziecka zależy też od bodźców zewnętrznych,
aktywność ruchowa matki jest naprzemiennie zharmonizowana - gdy matka się rusza dziecko pozostaje nieruchome,
dziecko potrzebuje aktywności zewnętrznej dla aktywizacji i odpoczynku.
Rozwój zmysłów
Tworzą się korowe ośrodki oraz powiązania między nimi. dziecko odbiera wrażenia, ale nie integruje ich w schematy spostrzeżeniowe.
4. Miesiąc:
między 14 a 15 tygodniem całe ciało staje się wrażliwe na dotyk, reaguje na smak wód płodowych i zmianę ciśnienia (reakcje odruchowe),
pojawiają się odruchy błędnikowe, dziecko ćwiczy zmysł równowagi,
zaczyna funkcjonować narząd Cortiego, w którym mieszczą się receptory słuchowe.
5. Miesiąc:
kubki smakowe są aktywne chemiczne,
intensywność połykania wód płodowych nie zależy jedynie od pragnienia, ale również od ich smaku - im słodsze wody tym wolniej pije - smakując, serce bije szybciej,
na nagłe zmiany temperatury, oświetlenia i silne dźwięki a zwłaszcza wibracje reaguje przyspieszeniem akcji serca, zwiększeniem ruchliwość oraz Galek ocznych, zmianą pozycji ciała.
6. Miesiąc:
pod koniec 6 miesiąca stopniowo otwiera się szpara powiekowa, gałka oczna porusza się,
prawie połowa dzieci reaguje na silny dźwięk reakcją przestrachu,
receptory równowagi są dobrze rozwinięte i pełnią swoje funkcje.
Trzeci trymestr
Jeśli dziecko urodzi się pomiędzy 28. a 36 tyg. nazywamy go wcześniakiem, a szanse przeżycia zależy od płci (większa przeżywalność dziewczynek), wagi ciała, wad lub chorób wrodzonych, przyczyn przedwczesnego urodzenia się
Rozwój fizyczny
intensywny rozwój tkanki tłuszczowej,
dziecko pije około pół litra wód owodniowych/dzień wraz z 15% składników odżywczych.
większa się powierzchnia kory mózgowej (przez układ bruzd),
w korze mózgowej zachodzi proces dyskryminacji bodźców, uczenia się, zapamiętywania, nabywania nawyków i preferencji, doświadczania pierwotnych emocji.
7. Miesiąc:
30 cm, 900-1350g.
nadal rosną włosy i paznokcie,
u chłopców jądra przemieszczają się do moszny,
można rozpoznać sześć warstw kory mózgowej, trwa mielizacja,
zmniejsza się przestrzeń wokół dziecka,
ruchy dziecka świadczą o dobry stanie dziecka, zaprzestanie ruchów, lub zbyt intensywne ruchy (miotanie się), może świadczyć o dyskomforcie lub nawet zagrożeniu życia,
większość odruchów wrodzonych jest już widoczna (np. odruch ssania, poszukiwania pokarmu, kroczenia, moro, chwytny).
Przełom 7/8 miesiąca:
intensywna aktywność bioelektryczna mózgu, nowe szlaki połączeń między różnymi częściami kory oraz mózgiem i obwodem ciała,
mózg ćwiczy funkcje i integruje je w fazie Rem snu,
dziecko coraz częściej przybiera położenie głową w dół,
powstają różnice lateralne - kształtowanie dominacji zależy m.in. od poziomu testosteronu,
lewa półkula odpowiada za prawą stronę ciała i mowę, w okresie płodowym jest lepiej ukrwiona, odżywiona i utleniona, reaguje na muzykę (noworodki odbierają mowę ludzką lepiej prawym uchem, a muzykę lewym)
prawa półkula odpowiada za lewą stronę ciała oraz emocje.
8. Miesiąc:
dziecko ma 1800-2200 g.
skóra wygładza się, różowieje,
dojrzewają narządy wew. zwłaszcza płuca
9. Miesiąc:
na 2 tygodnie przed urodzeniem dziecko przestaje rosnąć,
w jelicie grubym gromadzi się smółka z żółci, martwych komórek przewodu pokarmowego oraz połkniętych włosków meszku płodowego.
Stany behawioralne
Cztery podstawowe stany opisujące zachowanie prenatalne:
głęboki i regularny sen
aktywny sen,
spokojne czuwanie,
aktywne czuwanie.
Każdy stan wyznaczają trzy cechy:
specyficzny rytm serca,
charakterystyczne ruchy ciała,
ruchy gałek oraz wskaźników towarzyszących (ruch oddechowy, ruch ust, wydalania moczu oraz określonych parametrów metabolicznych i hemodynamicznych
Rozwój zmysłów
Narządy zmysłów zaczynają reagować w następującej kolejności: dotyk, równowaga, węch, smak, słuch i wzrok.
jeśli środowisko wewnątrzmaciczne nie stymuluje zakończeń nerwowych danego zmysłu to one same wysyłają sygnały, tworząc obwody, po których po urodzeniu mogą być przesyłane informacje do mózgu,
występuje intersensoryczności,
zaburzenie rozwoju jednego zmysłu może zaburzyć rozwój innego zmysłu lub funkcjonowanie całego układu nerwowego.
Zmysł dotyku
Dziecko dotyka ścian macicy, pępowiny, siebie. Cała skóra jest wrażliwa na dotyk, jest najbardziej rozległy. Dziecko doskonali reakcje na ocieplenie i oziębienie środowiska.
Zmysł węchu i smaku
Rodzi się ze zdolnością do odróżniania przyjemnych i nieprzyjemnych zapachów. Smak reguluje rozwój dziecka i ćwiczy ruchy oddechowe. Słodki smak zachęca do picia, co dostarcza produktów odżywczych oraz pobudza ruch klatki piersiowej.
Zmysł słuchu
Dziecko reaguje na dźwięk ruchem, akcją serca, rytmem klatki piersiowej i częstotliwością prądów w mózgu. słuch się wyostrza, pozwalając na rozpoznawanie poszczególnych dźwięków. Głośność w łonie wynosi ok. 60-75 dB, wrasta gdy matka mówi lub porusza się. Dziecko uczy się różnicować rytm, natężenie oraz akcent. Szybciej rozwija się zdolność odbioru niskich częstotliwości.
Zmysł wzroku
Światło dociera do macicy przez coraz bardziej naciągniętą skórę brzucha, kolor zależy od grubości tkanki tłuszczowej matki. Na nagłe oświetlenie brzucha od 26 tygodnia dziecko reaguje nagłymi ruchami. Dzięki sygnałom samorzutnie emitowanym przez siatkówkę tworzą się wzrokowe obwody mózgu i następuje proces uczenia się zasad spostrzegania.
Zmysł bólu
Rozwój bólu jest mało znany. Wiadomo, że neurofizyczne i neurochemiczne podłoże odczuwania bólu są już przed urodzeniem. Nocyceptory reagują na bodźce chemiczne, termiczne i mechaniczne, odpowiedzialne za tzw. tępy ból (7 tyg.). Ilość połączeń z mózgiem poprzez wstępujące drogi czuciowe wzdłuż rdzenia kręgowego jest kompletna w połowie ciąży, mała mielizacja powoduje słaby przepływ impulsów. Niektórzy jednak sądzą, że wtedy są one jeszcze silniej odczuwalne.
Nabywanie indywidualnych cech
Czynniki zaburzające rozwój prenatalny
Zaburzenia genetyczne mogą przejawiać się w postaci:
aberracji chromosomowych strukturalnych (np. zespół „miauczącego kota”)
liczbowych (dotyczących autosomów np. zespół Downa i chrom. płciowych np. zespół Turnera)
mutacji monogenowych, przekazywany jako:
gen dominujących (np. choroba Bourneville'a, Aparta, Marfana, Crouzona),
recesywny(np. fenyloketonuria),
sprzężony z płcią (np. hemofilia)
mutacji poligonowych (np. choroby psychiczne)
Czynniki paragenetyczne to genetyczno - konstytucjonalne właściwości matki stanowiące tzw. regulator matczyny, wywołujący modyfikacje predyspozycji genetycznych dziecka.
Szkodliwe czynniki poza genetyczne są przyczyną wad i chorób, powstałych w:
okresie jajowym (blastopatie: 1-2 tyg.),
zarodkowym (embopatie: 3-8 tyg.),
płodowym (fetopatie: od 9 tyg. do urodzenia)
Mogą być spowodowane:
wirusem (np. różyczką, cytomegalia, żółtaczka zakaźna, świnka, półpasiec, grypa)
bakterią (np. listerioza, kiła)
pasożytem (np. toksoplazmozy),
promieniowaniem (np rentgenowskim, ultrafioletowym, izotopem, - fetopatie aktyniczne),
toksynami (np. alkohol, nikotyna, narkotyki, leki, ołów, rtęć)
niedotlenienie (z powodu zaburzonego krążenia krwi w organizmie matki lub w łożysku)
niedobory ilościowe (niedożywienie) lub jakościowe (np. niedobór witamin),
chorobami matki (np. cukrzyca, choroby nerek, serca),
komplikacje ciążowe (np. zagrożenie poronieniem, zatrucie ciążowe, konflikt serologiczny),
stres matki.
O szkodliwości czynników decyduje (oprócz obrony kosmówkowej i łożyskowej):
właściwości organizmu matki i łożyska,
właściwości konstytucyjnych dziecka, które czynią go mniej podatnym na szkodliwe czynniki,
okres rozwojowy, w którym dany czynnik zadziałał,
inne czynniki działające uprzednio lub w tym samym czasie,
rodzaju, czasu i siły działania danego bodźca.
Zależność rozwoju od płci
Różnica płciowa polega na odmiennej budowie i funkcji mózg, szkieletu, funkcji psychicznych i fizycznych np. w zakresie wzorców reagowania, spostrzegania, i zachowania się. W pewnych sektach dziewczynka rozwija się szybciej np. rozwój kostny, zdolności słuchowe przebiegają szybciej. chłopcy rosną szybciej (wzrost 2-3%, waga 4%), maja większy obwód głowy, są bardziej podatni na czynniki szkodliwe, samoistne poronienia, śmierć wewnątrzmaciczna, uszkodzenia okołoporodowe, choroby wrodzone oraz zachorowalność po urodzeniu.
Cechy układu nerwowego jako podłoże indywidualnego zróżnicowania w rozwoju
Aktywność ruchowa
dzieci aktywne w łonie po urodzeniu są bardziej sprawne psychoruchowo
zbyt ruchliwe dzieci przejawiały tą hiperaktywność również po urodzeniu
ważna jest impulsywność ruchów, ich spontaniczność, częstotliwość, celowość, szybkość i trwałość
Reakcja na stres
szybkość i siłą reakcji na bodźce w czasie rozwoju prenatalnego przekładała się na późniejszą odporność na stres,
odporność na stres wiąże się też z wrażliwością po urodzeniu: dzieci mniej odporne, są bardziej wrażliwe.
Uczenie się i pamięć w zakresie różnych modalności zmysłowych
W trzecim trymestrze dzieci maja już umiejętność uczeni się i przechowywania informacji. Doświadczenia tego okresu życia wpływają na to jak później postrzegany będzie świat, jak myślimy, uczymy się, reagujemy emocjonalnie, śnimy.
Zmysł równowagi
Pamięć mięśniowa - przybieranie pozycji płodowej zaraz po urodzeniu (później rozluźnia w śnie lub podczas stresu)
Pamięć ograniczonej przestrzeni - wyraz odpoczynku w dużych miękkich fotelach oraz gdy korzystamy z miłych okryć.
Pamięć środowiska wodnego - np. wypoczynek w wannie,
Pamięć rytmicznego kołysania ciała - działanie kołyski, uspokaja
Rytm naprzemiennej aktywności
Dziecko uczy się nowego rytmu dziennego, jeśli był inny niż ten w łonie matki.
Zmysł smaku i węchu
Dziecko po urodzeniu pamięta zapach matki i preferuje smak jej mleka przez zapamiętanie wzorców chemosensorycznych matki.
Zmysł wzroku
Dziecko rozwija się w ciemnym łonie matki, przez to po urodzeniu preferujemy lekkie przyciemnienie światła kiedy chcemy się odprężyć. Wzrok mniej niż słuch bierze udział w strukturalizacji przez co dzieci niewidome są lepiej rozwinięte od dzieci głuchych.
Zmysł słuchu
Habituacja (przywykanie) i warunkowanie klasyczne w zakresie słuchu przebiega w 3 trymestrze. Dzieci które potrzebują mniej czasu na habituacje szybciej się rozwijają Habituacja dotyczy głównie dźwięków środowiskowych
Pamięć doświadczeń emocjonalno - społecznych
Komunikacja neurohormonalna
Hormony stanowią role mediatora miedzy emocjami matki a psychiką dziecka.
Hormony docierają przez łożysko do krwioobiegu dziecka powodują zmiany w zakresie funkcjonowania poszczególnych układów lub w realizacji genetycznie zaprogramowanych zmian morfologicznych układu nerwowego.
Stres matki powoduje skurcz macicy, zwiększenie ilości ruchów dziecka co ostatecznie może spowodować nienaturalny rozwój dziecka.
Długotrwały stres może uszkodzić narządy dziecka, układ nerwowy oraz na struktury mózgowe.
Nieodpowiednia ilość substancji, częstotliwość jej docierania i proporcje powodują nieprawidłowy rozwój.
Dzieci mogą nabyć też predyspozycji dla przeżywanych stanów i powodować lękliwość, agresje lub radosność.
Komunikacja behawioralna
Sposób traktowanie płodu przez matkę może mieć odbicie w uszkodzeniach ośrodkowego układu nerwowego dziecka.
Niedotlenienie, niedokrwienie, używki mogą zaburzyć działanie układu neurohormonalnego
Przeżycia matki mają wpływ na rozwój dziecka:
niepokój matki → niedotlenienie i/lub zatrucie toksynami → uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, niska waga urodzeniowa, wcześniactwo → trudność noworodka w adaptacji po urodzeniu → powstawanie i/lub nasilenie zaburzeń psychoruchowych
Komunikacja psychiczna
Na rozwój dziecka ma wpływ:
poprzedzające poczęcie (nawet rok) negatywne doświadczenia,
mała gotowość do macierzyństwa,
separacja z rodzicami,
ciężkie zachorowania u starszego rodzeństwa,
trudności z samoakceptacją,
silna potrzeba niezależności.
Warunki optymalizacji rozwoju dziecka
Troska o zdrowie dziecka i matki - prawidłowa dieta, brak używek, leków, dbałość o higienę, odpowiednia ilość snu, odpoczynku oraz ruchu, kontakt z lekarzem i stosowanie się do jego zaleceń, zwolnienie tempa życia, poruszania się, unikać noszenia ciężarów i ucisku na brzuch, ćwiczenia gimnastyczne, oddechowe i relaksacyjne.
Nastawienie na komunikacje z dzieckiem - rozmawianie z dzieckiem, wyobrażeniowe myślenie (wizualizacja)pozytywne myślenie o dziecku, wizualizacja, otulanie, dotykanie, głaskanie, pisanie pamiętnika.
Zapewnienie matce dobrego samopoczucia - odsuwanie niepokojących myli, stosowanie relaksacji, otaczanie się pozytywnymi ludźmi, cierpliwość i wyrozumiałość dla siebie, szukanie wsparcia.
Wzmocnienie więzi małżeńskiej przez rozmowy (również trudne), wspólne spędzanie czasu, dzielenie obowiązków, troska o miłą atmosferę, gesty serdeczności i bliskości fizycznej i psychicznej.
Poród i rodzenie się jako ważne doświadczenie życiowe
Napięcie psychiczne → napięcie wegetatywne → napięcie neuromięśniowe → niedotlenienie tkanek i wytwarzanie kwasu mlekowego w mięśniach → nieefektywne i bolesne skurcze → przedłużenie się porodu, psychofizyczne wyczerpanie kobiety
10
Psychologia Rozwoju Człowieka - Okres prenatalny