Blok lewej odnogi pęczka Hisa

Blok lewej odnogi pęczka Hisa (ang. left bundle branch block, LBBB) - następstwo zwolnienia lub przerwania przewodzenia w lewej odnodze pęczka Hisa. Bloki śródkomorowe nie objawiają się klinicznie, dopóki nie towarzyszy im zaawansowany blok przedsionkowo-komorowy. Bloki niezupełne nieznacznie odbiegają od normy - mogą być traktowane jako jej dopuszczalne stany. Osłuchowo stwierdza się niekiedy paradoksalne rozdwojenie drugiego tonu serca (składowa płucna poprzedza aortalną).

Cechy LBBB w elektrokardiogramie

LBB w odprowadzeniach kończynowych

LBBB w odprowadzeniach przedsercowych

Etiologia

Blok lewej odnogi występuje najczęściej w:

• pierwotnych chorobach układu przewodzącego serca

• niedokrwieniu mięśnia sercowego i zawale

• zwłóknieniu mięśnia sercowego.

Nowo powstały LBBB uważa się za elektrokardiograficzny objaw STEMI równoważny uniesieniu ST. Świeży LBBB w połączeniu z potwierdzonym wzrostem biomarkerów zawału powyżej 99. percentyla górnej granicy referencyjnej stanowi jedno z kryteriów rozpoznania ostrego zawału mięśnia sercowego (ESC/ACC/AHA/WHF 2007)

Kryteria

Kryteria rozpoznania LBBB:

1. Czas trwania zespołu QRS ≥0,12 s

2. Monofazowe zespoły QRS typu zawęźlonego lub rozdwojonego załamka R w V₅-V₆

3. Zwykle przeciwstawny kierunek odcinków ST i załamków T względem głównego wychylenia zespołów QRS.

Kryteria rozpoznania niezupełnego LBBB (ILBBB):

1. Czas trwania zespołu QRS <0,12 s

2. Opóźnienie ujemnego zwrotu ≥0,06 s w V₅-V₆

3. Zazębienie na ramieniu wstępującym załamka R w odprowadzeniach I, aVL, V₅-V₆

4. Brak załamka Q w odprowadzeniach I, aVL i V₅-V₆.

Bloki wiązek lewej odnogi

W najczęstszym typie morfologicznym ludzkiego układu bodźcoprzewodzącego występują trzy rozgałęzienia lewej odnogi pęczka Hisa, rzadziej są to dwie odnogi. Stąd stawiane są rozpoznania bloku przedniej wiązki lewej odnogi i bloku tylnej wiązki lewej odnogi. Nie ma uznanych kryteriów rozpoznania bloku trzeciej wiązki, przegrodowej.

Kryteria rozpoznania bloku przedniej wiązki lewej odnogi (LAFB, left anterior fascicular block; LAHB, LAH, left anterior hemiblock).

1. Odchylenie osi elektrycznej serca w lewo >-30°

2. Czas trwania zespołu QRS <0,12 s

3. Załamki R obecne w II, III i aVF

4. Załamki Q obecne w I i aVL

Kryteria rozpoznania bloku tylnej wiązki lewej odnogi (LPFB, left posterior fascicular block)^[2]:

1. Odchylenie osi elektrycznej serca w prawo >90°

2. Czas trwania zespołu QRS <0,12 s

3. Załamki r obecne w I i aVL (zespół rS)

4. Załamki Q obecne w III (i aVF).

Należy wykluczyć inne przyczyny odchylenia osi elektrycznej w prawo: przerost prawej komory, POChP, rozedmę, anatomicznie poziome serce.

Za rozpoznaniem bloku wiązki przegrodowej przemawia współistnienie cech zawału ściany przedniej i ILBBB.

Blok prawej odnogi pęczka Hisa

Blok prawej odnogi pęczka Hisa (ang. right bundle branch block, RBBB) - podczas bloku prawej odnogi pęczka Hisa, prawa komora serca aktywowana jest za pomocą impulsów przemieszczających się nie, bezpośrednio poprzez prawą odnogę pęczka, lecz poprzez lewą odnogę pęczka. W przypadku niezupełnego bloku prawej odnogi pęczka Hisa również bezpośrednio, choć w sposób ograniczony.

Blok może towarzyszyć zaburzeniom krążenia, zapaleniu serca, większemu obciążeniu prawej komory, zatruciom.

Bloki te nie objawiają się klinicznie i, występując same, bez odpowiednich objawów, nie są chorobą i nie wymagają leczenia. W przeciwieństwie do bloku lewej odnogi nie mają też koniecznej korelacji z chorobami serca.

• w zupełnym RBBB osłuchowo stwierdza się rozdwojenie pierwszego tonu serca lub ruchome oddechowo szerokie rozdwojenie drugiego tonu (pogłębia się w czasie wdechu),

• niezupełne RBBB (IRBBB) są traktowane jako stany normalne.

Charakterystyka bloku prawej odnogi pęczka Hisa w EKG

Etiologia

Blok prawej odnogi może towarzyszyć przebiegu wad serca, choroby niedokrwiennej serca, w idiopatycznym włóknieniu serca oraz po zażyciu niektórych leków. IRBBB występuje w ASD typu I.

Kryteria

Kryteria rozpoznania RBBB:

1. Czas trwania zespołu QRS ≥0,12 s

2. Zespoły QRS wysokie, zazębione, typu rsR', rSR', rsr', rzadko typu szerokiego R w V₁-V₂

3. Zwykle przeciwstawny kierunek odcinków ST i załamków T względem głównego wychylenia zespołów QRS.

Kryteria rozpoznania niezupełnego RBBB (IRBBB):

1. Czas trwania zespołu QRS <0,12 s

2. Opóźnienie ujemnego zwrotu w V₁ >0,045 s

3. Zespół QRS z wtórnym załamkiem r' (R') w V₁

Blok odnogi lub wiązki pęczka Hisa

Sam blok przewodzenia może być dla badanego nieodczuwalny, zwłaszcza niezupełny (traktowany często jako jeden z dopuszczalnych stanów normy, gdyż występuje nawet u dzieci, młodzieży i osób o aktywnym stylu życia)

Blok może być wywołany:

• działaniem niepożądanym niektórych leków

• niewydolnością serca

• chorobą wieńcową

• kardiomiopatią

• zaburzeniami rytmu

• innymi wadami serca.

Diagnozowany zwykle z odczytu EKG, widoczny jako:

• szerokie zespoły QRS

• charakterystyczne zmiany kształtu zespołów QRS w odpowiednich odprowadzeniach przedsercowych.

Rozróżniamy:

• Blok prawej odnogi pęczka Hisa

• częściowy (niezupełny)

• całkowity

• Blok lewej odnogi pęczka Hisa

• częściowy (niezupełny)

• całkowity

• Blok przedniej wiązki lewej odnogi

• Blok tylnej wiązki lewej odnogi

---