PRAWO GOSPODARCZE - ZAGADNIENIA
Prawo w gospodarce centralnie sterowanej i rynkowej
Jakie czynniki wpływają na kształt prawa gospodarczego?
Zasada wolności gospodarczej
Zasada równości przedsiębiorców
Zasada ochrony słusznych interesów konsumenta
Zasada swobody umów
Pojęcie przedsiębiorcy i przedsiębiorstwa
Przedsiębiorcy o celach społecznych
Spółki cywilne
Spółki jawne
Spółki komandytowe
Spółki partnerskie
Spółka komandytowo-akcyjna
Spółki kapitałowe prawa handlowego
Osoba fizyczna jako przedsiębiorca
Specyfika spółki małżeńskiej
Rodzaje przedsiębiorstw sektora publicznego
Koncesjowanie działalności gospodarczej --------------------------------------------------
Licencje i zezwolenia w działalności gospodarczej
Tryby zawierania umów gospodarczych
Typy umów gospodarczych
Odpowiedzialność za niedotrzymanie warunków umowy gospodarczej---
Umowy związane z obrotem gospodarczym
Umowy związane z wykonaniem określonych prac
Umowy związane z korzystaniem z rzeczy cudzych
Formy ochrony własności intelektualnej
Specyfika umów bankowych i ubezpieczeniowych
Praktyki ograniczające koncesję
Zamówienia publiczne
Czyny nieuczciwej konkurencji
Pomoc publiczna
Historia prawa o zagospodarowaniu przestrzennym
Planowanie przestrzenne jako uwarunkowanie działalności gospodarczej
Przedmiot prawa ochrony środowiska
Przedmiot prawa pracy
Stosunek pracy
Niepracownicze stosunki zatrudnienia
Postępowania w sprawach gospodarczych
Prawo w gospodarce centralnie sterowanej i rynkowej
Prawo w gospodarce centralnie sterowanej - MODEL PRAWA GOSPODARCZEGO - NAKAZOWY - państwo decyduje o tym, jaki kształt mają procesy produkcji i konsumpcji, tzn. co, ile gdzie i przez kogo jest produkowane i konsumowane. Państwo określa normatywy produkcji i konsumpcji, zachowanie producentów i konsumentów jedne preferując inne dyskryminując. W razie deficytu dób państwo dokonuje ich administracyjnego podziału (system kartkowy) prawo przekształca się w spiralę prawną. Tworzy się coraz większa ilość bardziej szczegółowych przepisów, ponieważ w szybkim tempie rozrasta się szara strefa. Za pomocą szczegółowych przepisów próbuje się opanować jej wielkość.
Prawo w gospodarce rynkowej - MODEL PRAWA GOSPODARCZEGO - WOLNORYNKOWY - oparty na tym ze wolny rynek rozwiązuje wszelkie problemy, państwo i prawo powinny być ograniczone do niezbędnego minimum (regulacje dotyczące ochrony granic zewnętrznych-wojsko, bezpieczeństwa wewn. I umów-prawo ścigające złodziei, morderców, sprawna policja i sprawne sądy, przepisy dotyczące wyboru władzy i podatków.
2) Jakie czynniki wpływają na kształt prawa gospodarczego?
- doktryna ekonomiczna uznawana przez rząd
- interesy elit rządzących
- tradycje historyczne
-zobowiązania międzynarodowe wynikające z przynależności do organizacji międzynarodowych, ugrupowań gospodarczych
- dążenia związane z ochroną rynku wewn.
- ryzyko monopoli i istniejące monopole
- potrzeby związane z ochroną rzadkich zasobów
- potrzeby związane z ochroną środowiska
Zasada wolności gospodarczej
Podmiotowe: podmiot gospodarczy ma prawo żądać, żeby państwo nie integrowało w jego działalność gospodarczą. Chyba, że istnieje ustawa która daje możliwość ingerencji (dotyczy przedsiębiorstw prywatnych)
Przedmiotowe: określa zakres swobód które posiadają podmioty gosp: (swoboda podejmowania działalności gosp, wyboru formy działalności, konkurowania z innymi podmiotami, kształtowania cen, zbytu oferowanych dóbr i usług, zatrudnienia, zmiany profilu dział. Gosp, dysponowania własnością, przepływu dóbr, usług, pracy i kapitału w granicach UE.
4) Zasada równości przedsiębiorców
Żaden rodzaj przedsiębiorstw nie może posiadać niesłusznych przywilejów ani nie może być dyskryminowanym Państwo ma obowiązek zapewnić w sensie formalnych gwarancje (równe reguły prowadzenia działalności gosp, równe traktowanie różnych form własności, równość sektorów gospodarki, równość obciążeń podatkowych, równość dostępu do kredytu, równość obciążeń administracyjnych.
5) Zasada ochrony słusznych interesów konsumenta
- bezpieczeństwo zdrowotne - mamy prawo do takich dóbr i usług, które nie zagrażają naszemu życiu i zdrowiu. Standardy produktowe zostały określone na poziomie UE.
- bezpieczeństwo ekonomiczne - konsument ma prawo być chroniony przed nieuczciwymi praktykami konkurencyjnymi, przede wszystkim przed cenami monopolistycznymi
- prawo do informacji - obejmuje informacje o wszystkich kosztach związanych z produktem, instrukcję obsługi po polsku obejmującą wszystkie istotne informacje(musza się znajdować na produkcie)
- prawo do dochodzenia roszczeń i reprezentacji przed sądem konsumenckim
6) Zasada swobody umów
Obejmuje następujące swobody dotyczące zawieranych umów gospodarczych:
- swoboda przystępowania do umowy - w granicach prawa nikt nie może być zmuszony do zawarcia umowy gosp.
- swoboda wyboru kontrahenta - swoboda wyboru podmiotów, z którymi zawieramy umowę.
- swoboda wyboru rodzaju umowy gosp .- istnieje wybór odnośnie tego jaką umowę zwieramy
- swoboda kształtowania treści i warunków umowy.
7) Pojęcie przedsiębiorcy i przedsiębiorstwa
PRZEDSIĘBIORCA - osoba fizyczna, prawna lub inna jednostka organizacyjna, która samodzielnie występuje w obrocie prawnym i wykonuje w swoim imieniu działalność gosp. Jako główny lub uboczny rodzaj działalności. Musi posiadać tzw. zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych
PRZEDSIĘBIORSTWO
- zespół praw własności i innych uprawnień, które umożliwiają prowadzenie danego rodzaj działalności gospodarczej.
- składniki służące działalności gospodarczej, przede wszystkim: majątek prawa i obowiązki o charakterze majątkowym, patenty, licencje, księgi oraz dokumentacja.
8) Przedsiębiorcy o celach społecznych
Działalność gospodarcza ma charakter uboczny, służy finansowaniu działań realizujących cele statutowe przedsiębiorstwa, które nie mają charakteru gosp.
Stowarzyszenie - może prowadzić dział. gosp która nie ma charakteru zarobkowego; 15 członków założycieli, statut określający strukturę, cele i przedmiot działalności; dochody muszą być przeznaczone na cele statutowe, członkowie nie mogą dzielić zarobków między siebie; może zatrudniać pracowników etatowych; opiera się na społecznej działalności członków; odpowiedzialność za zobowiązania finansowe ponosi osoba która zaciągnęła zobowiązanie.
Fundacja - osoba prawna realizująca cele społeczne działająca w oparciu o majątek ufundowany przez fundatora i przeznaczająca ten majątek na cele statutowe(wyłącznie); może zatrudniać pracowników etatowych; zobowiązania finansowe są pokrywane wyłącznie z majątku fundacji; ze względu na ograniczoną odpowiedzialność fundacji jest ona poddawana szczególnej kontroli (sądu, ministra z danej dziedziny)
9) Spółki cywilne
Spółka odrębnych podmiotów gosp. realizująca wspólne cele gosp. (spółka małżeńska-traktowana jako jeden podmiot, konsorcjum - z udziałem osoby prawnej, cicha - co najmniej jeden wspólnik nieujawniony, jednorazowego użytku-do konkretnego zamierzenia gosp
10) Spółka jawna
Każda zarejestrowana spółka osobowa prawa handlowego, która nie została określona jako inna spółka osobowa prawa handlowego.
Skład: 2 komplementariuszy (ponoszą osobistą i nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania finansowe);założenie wymaga umowy pisemnej (w niej: poszczególne udziały wspólników i ich kompetencje);każdy wspólnik ma prawo i obowiązek do prowadzenia spraw spółki, osoba trzecia jest chroniona przed ewentualnymi nieuprawnionymi zobowiązaniami wspólnika; nie wolno powierzać prowadzenia spraw osobom trzecim; opiera się na zasadzie nieograniczonej odpowiedzialności wspólników (odpowiedzialność ponosi się z majątku spółki (najpierw) i z osobistego majątku wspólników; odpowiedzialność jest solidarna-wszyscy wspólnicy odpowiadają za zobowiązania zaciągnięte przez któregokolwiek z nich wierzyciel może wybrać z czyjego majątku ściągnie wierzytelność)
11) Spółka komandytowa
Co najmniej 1 komplementariusz 1 komandytariusz (osoba fizyczna, której odpowiedzialność jest ograniczona do kwoty określonej jako wkład komandytowy-max kwota do jakiej komandytariusz odpowiada za zobowiązania)
Utworzenie wymaga aktu notarialnego inaczej będzie traktowana jak spółka jawna; nazwa musi być ujawniona w nazwie przedsiębiorstwa; prowadzenie spraw należy do komplementariusza; jeśli komandytariusz zaciągnie zobowiązania w imieniu spółki to odpowiada za nie w stopniu nieograniczonym jakby był komplementariuszem.
12) Spółka partnerska
Rodzaj ten jest zastrzeżony na rzecz osób fizycznych wykonujących wolne zawody (adwokacja, lekarska);do utworzenia podstawą jest akt notarialny (w nim: kto jest partnerem, przedmiot dział, udziały partnerów); nazwa spółki musi zamierać nazwę spółka partnerska; odpowiedzialność partnerów nieograniczona-dotyczy wyłącznie zobowiązań zaciągniętych przez partnera lub w jego imieniu; poszczególni partnerzy nie odpowiadają za te zobowiązania które zaciągnęli inni partnerzy.
13) Spółka komandytowo - akcyjna
Co najmniej 1 komplementariusz 1 akcjonariusz; wymaga aktu notarialnego (imiona i nazwiska komplementariuszy); komplementariusze odpowiadają w stopniu nieograniczonym, akcjonariusze do wysokości umieszczonego kapitału; działa w oparciu o statut (kompetencje komplementrariuszy); akcjonariusze odsunięci od prowadzenia spraw spółki; wymóg utworzenia-kapitał zakładowy 50000.
Spółki kapitałowe prawa handlowego
Posiadają osobowość prawną, związki kapitału-oparte na powiązaniach kapitałowych (zobowiązania tych spółek są pokrywane z majątku spółki, nie istnieje osobista odpowiedzialność za zobowiązania); założenie wymaga kapitału zakładowego.
-Spółka z O.O. - jest zakładana w formie aktu notarialnego (w nim: określeni udziałowcy, wielkość udziałów, przedmiot działalności organy) udziały w spółce mogą mieć charakter pieniężny lub rzeczowy(aport).
-Spółka AKCYJNA-do utworzenia konieczne sporządzenie statutu (sprawy istotne dla spółki organy spółki i ich kompetencje), którego ustalenia weryfikuje sąd rejestrowy; wspólnicy-akcjonariusze, majątek umieszczony w spółce-akcje.
-Spółka EUROPEJSKA-utworzona przez krajowe podmioty gosp. Działająca w co najmniej 2 krajach UE; musi spełniać wymogi formalne przewidziane we wszystkich krajach, w których zamierza działać.
Osoba fizyczna jako przedsiębiorca
Może prowadzić dział.gosp. pod własnym imieniem i nazwiskiem, odpowiedzialność za zobowiązania jest taka jak komplementariusza w so (osoba fizyczna ponosi odpowiedzialność bezpośrednią i całym swoim majątkiem, ale wszelkie zobowiązania z nich wynikające muszą być najpierw z majątku przedsiębiorstwa potem z osobistego)
Specyfika spółki małżeńskiej
W latach 1998 - 2006 były rejestrowane jako pojedynczy podmiot gosp. (tzn. jako osoba fizyczna) od 2006 małżonkowie mogą prowadzić wspólna dział. gosp. na dwa sposoby:
- mogą rejestrować się jako osoby fizyczne prowadzące dział. gosp. i utworzyć spółkę cywilną;
- mogą skorzystać z przepisów kodeksu cywilnego i założyć przedsiębiorstwo rodzinne, zarejestrować je jako odrębny podmiot gosp. (w takim przedsiębiorstwie małżonkowie są traktowani jak komplementariusze w spółce jawnej).
Rodzaje przedsiębiorstw sektora publicznego
PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWE -właściciel- skarb państwa, organ założycielski-minister z danej branży lub wojewoda (zależy od wielkości przeds.)działają na zasadach:
-samodzielności - przedsiębiorstwo podejmuje decyzje samodzielnie, bez udziału organu założycielskiego;
-samorządności - decyzje podejmuje załoga przeds.
-samofinansowania - przedsiębiorstwa mają być nastawione na zysk;
PRZEDSIĘBIORSTWA GOSPODARKI KOMUNALNEJ - samorządowe, zadanie-realizacja kompetencji samorządu w zakresie zaspokajania potrzeb społ. Działają w oparciu o kodeks spółek handlowych; mogą przyjmować charakter spółki (najczęściej kapitałowa)
ZAKŁAD BUDŻETOWY - prowadzi własną dział.gosp. ale nie ma pełnej swobody podejmowania decyzji;
JEDNOSTKA BUDŻETOWA - jest w całości utrzymywana z budżetu innej jednostki sektora budżetowego, jednostka budżetowa nie może prowadzić działalności przynoszącej zyski, wyjątki są ściśle uregulowane przez prawo.
PARTNERSTWWO PUBLICZNO-PRYWATNE - wspólne przedsięwzięcie jednostki sektora publicznego oraz przedsiębiorstw prywatnych, które ma na celu realizację określonego zadania sektora publicznego.
Koncesjowanie działalności gospodarczej
Licencje i zezwolenia w działalności gospodarczej
W podejmowaniu działalności gospodarczej zagwarantowana jest swoboda, jednak występują pewne ograniczenia wolności np. co do wyboru rodzaju działalności gospodarczej poprzez obowiązek uzyskania koncesji, bądź zezwolenia. Dlatego kiedy już określiliśmy, jaki rodzaj działalności chcemy prowadzić, musimy sprawdzić czy na wykonywanie tego rodzaju działalności istnieje potrzeba posiadania koncesji lub zezwolenia.
Uzyskanie zezwolenia bądź koncesji w przypadku niektórych rodzajów działalności podyktowane jest względami bezpieczeństwa, ochrony interesów konsumentów i Państwa. Rodzaje działalności gospodarczej wymagające koncesji określa ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 173, poz. 1807), która każe uzyskiwać koncesje dla: poszukiwania i składowania kopalin, działalności związanej z bronią i materiałami wybuchowymi, prowadzenia przewozów lotniczych, działalności radiowo-telewizyjnej, ale również takiej, podejmowanej przez średnich i małych przedsiębiorców działalności jak obrót paliwami i energią czy ochrona osób i mienia.
Koncesje są udzielane na czas oznaczony, nie krótszy niż 5 lat i nie dłuższy niż 50 lat.
Wniosek o udzielenie koncesji zazwyczaj składany jest do ministra właściwego dla danego rodzaju działalności, czyli np. w przypadku uruchamiania agencji ochrony do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Tryby zawierania umów gospodarczych
TRYB OFERTOWY - zawarcie umowy następuje za pośrednictwem oferty złożonej przez jedną ze stron, w której określa się warunki na jakich umowa ma być zawarta; druga strona może przyjąć ofertę albo złożyć nowa ofertę
TRYB ROKOWANIOWY - strony przeprowadzają negocjacje, w których ustalają poszczególne warunki umowy, żądna ze stron nie składa kompletnej oferty, wszystkie warunki są ustalane wspólnie
TRYB PRZETARGOWY - jedna ze stron zbiera oferty zawarcia umowy i wybiera tę, która uzna za najbardziej korzystną; składanie ofert może nastąpić w drodze przetargu lub w drodze licytacji; w drodze przetargu wyznacza się termin i miejsce składania ofert, natomiast podczas licytacji oferty składa się bezpośrednio
NIEPRACOWNICZE STOSUNKI ZATRUDNIENIA (zatrudnienie które nie posiada wszystkich cech stosunku pracy):
-zatrudnienie w celu przyuczenia zawodowego-mające na celu naukę pracy, wynagrodzenie za pracę ma znaczenie drugorzędne;
-zatrudnienie typu parlamentarnego-zatrudnienie prawne posłów i senatorów - brak wynagrodzenia, zatrudniany otrzymuje wyłącznie dietę, mającą na celu zapełnienie wypełniania jego obowiązków.
-zatrudnienie typu penalnego-zatrudnienie osób pozbawionych wolności, część wynagrodzenia podlega egzekucji w związku z kosztami utrzymania osadzonego, grzywny. Potrącenia max 75%wynagrodz.
-typu administracyjnego - osób w służbach mundurowych, rygorystyczne podporządkowanie pracownika pracodawcy oraz zwiększona dyscyplina pracy.
-umowa o dzieło - między zleceniodawcą a wykonującym dzieło, istota jest wykonanie w określonym terminie konkretnego produktu lub usługi, w umowie o dzieło chodzi o konkretne dobro finalne nie ma znaczenia czas trwania wykonywania dzieła.
-umowa o zlecenie - wykonawca zobowiązuje się wykonywać określoną pracę przez określony czas, jest umową należytego starania-istotne jest staranne wykonywanie pracy, efekt nieistotny.
Typy umów gospodarczych
UMOWY O GOSPODARCZE KORZYSTANIE Z RZECZY CUDZYCH - umowy te umożliwiają korzystanie z rzeczy i praw majątkowych, które są cudzą własnością; WŁASNOŚĆ- jest to pełne prawo do rzeczy lub prawa majątkowego, właściciel może korzystać z rzeczy z wyłączeniem osób trzecich, właściciel może też rozporządzać rzeczą
-Umowa najmu- umowa na podstawie której najemca uzyskuje prawo do korzystania z cudzej rzeczy lub do korzystania i pobierania z niej pożytku
-Umowa dzierżawy- umowa dotycząca wyłącznie rzeczy ruchomych i polega na korzystaniu i braniu pożytku z rzeczy; umowa ta dotyczy wyłącznie nieruchomości; dzierżawca po określonym czasie trwania dzierżawy uzyskuje pewne uprawnienia, przede wszystkim jest to prawo pierwokupu rzeczy, jeśli właściciel chce ją sprzedać
-Umowa leasingu- umowa dotyczy wyłącznie rzeczy ruchomych i polega na korzystaniu i braniu pożytku z rzeczy w zamian za umówiony czynsz; leasingo-biorca po upływie terminu umowy może kupić rzecz od leasingo-dawcy jako rzecz używaną
-Umowa użytkowania wieczystego- umowa ta dotyczy nieruchomości skarbu państwa lub jednostek samorządu terytorialnego; jest zawierana na okres 99 lat lub co najmniej 40 i użytkownik wieczysty uzyskuje uprawnienia właściciela rzeczy
-Umowa licencji- dotyczy korzystania z cudzego prawa majątkowego
Odpowiedzialność za niedotrzymanie warunków umowy gospodarczej
Odpowiedzialność za niezgodność świadczenia z warunkami określonymi w umowie- w tej sytuacji wybór sposobu zachowania należy do podmiotu na rzecz którego wykonano świadczenia
a) gwarancja- jest to zobowiązanie się stron wykonujących świadczenie, że poniesie odp. za jego wady, jeśli pojawią się one w określonym terminie. Gwarantujący sam określa jakie czynności podejmie w związku z wystąpieniem wad;
b) odpowiedzialność za niezgodność świadczenia z warunkami określonymi w umowie- w tej sytuacji wybór sposobu zachowania należy do podmiotu, na rzecz którego wykonano świadczenie.
Umowy związane z obrotem gospodarczym
są to umowy, które umożliwiają przenoszenie własności
-Umowa sprzedaży- sprzedający zobowiązuje się do wydania rzeczy kupującemu i do przeniesienia na niego własności, natomiast kupujący zobowiązuję się do zapłacenia umówionej ceny i do odebrania rzeczy
-Umowa komisu- komisant zobowiązuje się do sprzedaży rzeczy należącej do komitenta ale w ramach własnego przedsiębiorstwa i we własnym imieniu, natomiast komitent zobowiązany jest do zapłacenia umówionej prowizji
-Umowa agencyjna- agent w zamian za prowizję zobowiązuje się do zawierania umów w imieniu zleceniodawcy albo do pośredniczenia w zawieraniu umów przez dającego zlecenie
Umowy związane z wykonaniem określonych prac
-Umowa o dzieło
-Umowa zlecenia
UMOWY UBEZPIECZENIOWE
-Ubezpieczenia osobowe- dotyczące ochron zdrowia i życia osób fizycznych
-Ubezpieczenia majątkowe- dotyczą ochrony mienia
UMOWY WARUNKOWE
Są to umowy, które mają związek z prowadzeniem działalności bankowej
UMOWY TRANSPORTOWE
Dotyczą przewozu osób i mienia. Wymienia się
-Umowy czarterowe- dotyczą wynajęcia określonej przestrzeni, natomiast nie ma znaczenia liczba osób lub wielkość ładunku
-Umowy bukingowe- ściśle określona liczba osób i wielkość ładunku
Umowy związane z korzystaniem z rzeczy cudzych
umowy te umożliwiają korzystanie z rzeczy i praw majątkowych, które są cudzą własnością; własność jest to pełne prawo do rzeczy lub prawa majątkowego. Właściciel może korzystać z rzeczy z wyłączeniem osób trzecich; właściciel może tez rozporządzać rzeczą, czyli np. zawierać umowy o gosp. korzystanie):
a) umowa najmu- umowa, na podstawie której najemca uzyskuje prawo do korzystania z cudzej rzeczy lub do korzystania lubo pobierania z niej pożytku;
b) umowa dzierżawy- umowa wyłącznie dot. korzystania i pobierania pożytków z rzeczy; umowa ta dot. wyłącznie nieruchomości; dzierżawca po określonym czasie trwania dzierżawy uzyskuje pewne uprawnienia( prawo pierwokupu, jeśli właściciel chce ja sprzedać);
c) umowa leasingu- dot. wyłącznie rzeczy ruchomych i polega na korzystaniu i pobieraniu pożytków z rzeczy w zamian za umówiony czas. Leasingobiorca po upływie czasu umowy może kupić rzecz od leasingodawcy jako rzecz używaną;
d) umowa użytkowania wieczystego- dot. nieruchomości , skarbu państwa lub JST; jest zawierana na okres 99 lat lub co najmniej 40 i użytkownik wieczysty uzyskuje uprawnienia właściciela rzeczy;
e) umowa licencji- jest to umowa, która dot. korzystania z cudzego prawa majatkowego.
Formy ochrony własności intelektualnej
- możliwość powołania się na prawo autorskie celem zabezpieczenia interesów producenta,
- utrzymanie w tajemnicy (nieudostępnianie informacji o przedmiocie ochrony) - udostępnianie kontrolowane (np. za pobraniem opłaty licencyjnej, po dokonaniu rejestracji użytkownika),
- zakaz kopiowania i rozpowszechniania utworu, wynalazku,
- zakaz czerpania korzyści z utworu lub wynalazku, do którego danemu podmiotowi nie przysługują prawa autorskie lub pokrewne,
- prawo do kontroli nad produkcją utworów zależnych
Specyfika umów bankowych i ubezpieczeniowych
Umowy bankowe- umowy, które mają związek z prowadzeniem działalności bankowej. Umowy ubezpieczeniowe:
a) ubezpieczenia osobowe- dot. ochrony zdrowia i życia osób fiz.;
b) ubezpieczenia majątkowe- dot. ochrony mienia.
Praktyki ograniczające koncesję
(duopole i oligopole)
- Uzgodnienia cen i warunków sprzedaży
- Kontrola wspólna produkcji zbytu i technologii
- Podział rynku między przedsiębiorstwa
- Stosowanie różnych warunków umów między sobą i między podmiotami gospodarczymi
- Uzależnianie zawarcia umowy od spełnienia dodatkowych świadczeń
- Ograniczanie dostępu do rynku i uzgadnianie oferty
29) Zamówienia publiczne
30) Czyny nieuczciwej konkurencji
- nadużycie pozycji dominującej przez monopolistów:
a) narzucenie nieuczciwych cen;
b) ograniczenie produkcji, dystrybucji lub zbytu dóbr i usług;
c) niejednakowe warunki umów;
d) żądanie spełnienia dodatkowych świadczeń;
e) ograniczanie innym przedsiębiorstwom dostępu do rynków;
f) podział rynku;
g) wyzysk- narzucenie niekorzystnych warunków umowy.
31) Pomoc publiczna
32) Historia prawa o zagospodarowaniu przestrzennym
istnieje po to aby:
- zapewnić utrzymanie ładu przestrzennego
- racjonalnie rozmieścić inwestycje związane z działalnością gospodarczą i z zaspokajaniem potrzeb
- zapewnić wysoką estetykę krajobrazu
- ochronić wartości wysoko cenione, np. zdrowie i życie ludzi, zabytki, zabytkowe układy przestrzenne, środowisko, przyrodę
33) Planowanie przestrzenne jako uwarunkowanie działalności gospodarczej
istnieje po to, żeby zapewnić utrzymanie ładu przestrzennego , racjonalnie rozmieścić inwestycje związane z działalnością gosp. i zaspokajaniem potrzeb, zapewnić ład krajobrazu oraz ochronić wartości wysoko cenione np. zdrowie i życie ludzi, zabytki, zabytkowe układy przestrzenne, środowisko itd.
Z punktu widzenia przedsiębiorcy, który zamierza ulokować inwestycje, wyróżnia się 4 rodzaje obszarów:
a) obszary zamknięte- nie wolno wnosić tam żadnych inwestycji, np. rezerwaty przyrody, obszary ochronne, zamknięte tereny wojskowe;
b) obszary specjalne- to obszary na których w szczególny sposób chroni się różne wartości; na tych obszarach można lokować tylko niektóre rodzaje inwestycji; lokalizacja inwestycji jest poprzedzona specjalną procedurą, np. Obszary Natura 2000 ;
c) obszary objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego (plan miejscowy)-jest sporządzany przez gminę , przy czym inwestorzy mogą składać wnioski do planu, tzn. mogą proponować sposób zagospodarowania danej działki; inwestorzy mają obowiązek przestrzegania ustaleń planów miejscowych, tzn. charakter inwestycji musi odpowiadać wymogom planów;
d) obszary, dla których nie sporządzono planów miejscowych-w takiej sytuacji inwestycja zostaje wznoszona w oparciu o tzw. decyzję o warunkach zawodowych, ale inwestycja musi być oparta o zasadę kontynuacji zawodowej tzn. inwestor musi wykazać, że w najbliższym otoczeniu już istnieje inwestycja, która spełnia podobne funkcje.
34) Przedmiot prawa ochrony środowiska
Prawo ochrony środowiska obejmuje nast. Dziedziny:
I. Prawo o ochronie przyrody ( ochrona obszarów cennych przyrodniczych i rzadkich gatunków roślin i zwierząt)
II. Ochrona elementów składowych środowiska
- Ochrona klimatów
- ochrona powietrza
- ochrona wód
- ochrona powierzchni ziemi
- ochrona gleb
- ochrona lasów
- ochrona kopalin
- ochrona flory i fauny
- ochrona krajobrazów
III. Ochrona przed uciążliwościami
- ochrona przed odpadami
- ochrona przed zanieczyszczeniami powietrza i wód
- ochrona przed hałasem
- ochrona przed promieniowaniem jonizującym i nie jonizującym
IV. Gospodarowanie zasobami środowiska
- prawo wodne
- prawo górnicze i geologiczne
- prawo łowieckie
V. Organy administracji i procedury związane z ochroną
- wyznaczanie obszarów chronionych( rezerwaty przyrody; parki krajobrazowe; parki narodowe; obszary chronionego krajobrazu; obszary natury 2000)
-uznawanie za chronione gatunki roślin i zwierząt
- okresy i wiek ochronny ryb i zwierząt podlegających prawu łowieckiemu
- normy emisji zanieczyszczeń wyznaczane dla urządzeń i przedsiębiorstw
- normy jakości środowiska ( normy jakości wód)
- normy energetyczne
- normy technologiczne w zakresie ochrony środowiska
- opłaty ekologiczne
- ocena oddziaływania na środowiska
-ograniczenia i zakazy związane z ochrona środowiska
35) Przedmiot prawa pracy
Prawo pracy- gałąź prawa, która reguluje tzw. stosunki pracy, czyli relacje między pracodawcąa pracownikiem.
Wyróżnia się 2 modele prawa pracy:
a) model amerykański- jest to model liberalny, polega na tym, że pracodawca i pracownik mają szeroki zakres swobody w zakresie kszt. stosunku pracy, tzn. istnieje niewiele przepisów prawa pracy , a większość relacji jest pozostawiona do uznania między pracodawcą a pracownikiem. Poza tym pracownik i pracodawca nie są silnie ze sobą związani, tzn. mają możliwość rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia;
b) model europejski- zakłada się , że pracownik jest stroną słabszą niż pracodawca, dlatego zakres regulacji prawa pracy musi być szeroki, prawa pracownika były należycie chronione ( - pracodawca i pracownik są silnie ze sobą związani, tzn. istnieje konieczność wypowiedzenia stosunków pracy , jeśli chcą go rozwiązać ; - szczegółowo uregulowane są kwestie wynagrodzeń, urlopów, BHP, praca w warunkach szkodliwości dla zdrowia, praca osób młodocianych, spory między pracownikiem i pracodawcą , obowiązkowe ubezp. społ.)
36) Cechy stosunku pracy
a) pracownik jest podporządkowany pracodawcy, tzn. ma obowiązek słuchać jego poleceń;
b) wykonywanie (świadczenie) pracy ma charakter osobisty, tzn. pracownik ma obowiązek samodzielnie wykonywać pracę;
c) koniecznym elementem w stosunku pracy jest wynagrodzenie;
d) ryzyko gosp. związane z wykonywaną pracą ponosi pracodawca.
Rodzaje stosunków pracy:
- stosunek pracy z umowy o pracę;
- spółdzielczy stosunek pracy;
- stosunek pracy z konkursu;
- stosunek pracy z powołania lub mianowania;
- stosunek pracy z wyboru.
37) Niepracownicze stosunki zatrudnienia
Niepracownicze stosunki zatrudnienia - jest to zatrudnienie , które nie posiada wszystkich cech stosunku pracy:
a) zatrudnienie w celu przyuczenia zawodowego- zatrudnienie mające na celu naukę pracy, a wynagrodzenie za pracę ma znaczenie drugorzędne;
b) zatrudnienie typu parlamentarnego- zatrudnienie radnych, posłów i senatorów; cechą tego stosunku zatr. jest brak wynagrodzenia; zatrudniony otrzymuje wyłącznie dietę mającą na celu zapewnienie wypełniania jego obowiązków;
c) zatrudnienie typu penalnego- zatr. osób pozbawionych wolności; cechą tego zatr. jest to, że część wynagrodzenia podlega egzekucji; potracenia mogą obejmować max. 75% wynagrodzenia;
d) zatrudnienie typu administracyjnego- zatr. osób w służbach mundurowych; jego cechą jest rygorystyczne podporządkowanie pracownika pracodawcy oraz zwiększona dyscyplina pracy;
e) umowa o dzieło- umowa między zleceniodawcą a wykonującym dzieło, której istota jest wykonanie w określonym terminie konkretnego produktu lub usługi; w umowie o dzieło chodzi o konkretne dobro finalne, natomiast nie ma znaczenia czas trwania wykonywania zadania;
f) umowa zlecenie- umowa na podst. której wykonawca zobowiązuje się wykonywać określoną pracę przez określony czas; umowa zlecenie jest umową należytego starania tzn. istotne jest staranne wykonywanie pracy, natomiast nie istotny jest efekt tej pracy.
38) Postępowania w sprawach gospodarczych