Likopen - jest węglowodorem nienasyconym o budowie podobnej do kauczuku naturalnego. Należy do rodziny naturalnych pigmentów (karotenoidów) występujących u roślin i zwierząt. Jest jednym z przeciwutleniaczy, posiada właściwości chroniące organizm przed licznymi chorobami (m.in. zawał serca, choroby neurologiczne), a przede wszystkim przed rakiem. Jest głównym karotenoidem, który w odróżnieniu od beta-karotenu po wchłonięciu w jelicie nie ulega przekształceniu do retinolu (nie jest substratem dla cynkozależnej dioksygenazy, jak inne karotenoidy). Występuje w roślinach barwy czerwonej i żółtej. Do celów przemysłowych otrzymywany jest z pomidorów (najbardziej skoncentrowany w skórce i bezpośrednio pod nią).

Działanie zdrowotne

Sposób, w jaki likopen niszczy komórki nowotworowe, nie jest jasny. Sądzi się, że powoduje on odbudowanie połączeń międzykomórkowych (na takiej zasadzie działają inne karotenoidy). Zdrowe komórki komunikują się ze sobą za pośrednictwem specjalnych struktur w błonie komórkowej. Kiedy odkryją, że w jednej z nich wystąpiły jakieś nieprawidłowości - zmuszają ją do samodestrukcji w drodze apoptozy. Komórki nowotworowe tracą takie połączenia i nie są wrażliwe na podobne sygnały, dlatego też namnażają się bez żadnych ograniczeń. Odbudowanie tych połączeń następuje prawdopodobnie dzięki uruchomieniu odpowiednich genów.

Występowanie

Likopen występuje obficie w pomidorach, przepękli indochińskiej oraz innych czerwonych owocach (arbuzy, czerwone grapefruity, owoce dzikiej róży). Ze względu na łatwą rozpuszczalność w tłuszczach, najlepiej przyswajalny przez człowieka w postaci przetworzonej poprzez podgrzanie z oliwą (ketchup, sos pomidorowy, itp.). Naturalny barwnik, obecny w wielu żółtych i czerwonych roślinach i owocach. W celach przemysłowych wyodrębniany z pomidorów.

Zastosowanie spożywcze

Dodawany jest do kandyzowanych owoców, napojów bezalkoholowych, wyrobów cukierniczych, lodów, serów topionych, musztardy, past rybnych, a także chipsów ziemniaczanych, batoników odżywczych, zup, jogurtów, napojów gazowanych i produktów żelujących. Likopen jest dobrze rozpuszczalny w tłuszczach. Nie oznaczono dziennego dopuszczalnego jego spożycia.

---